SCHEMAT POZNAWCZY to sposoby zorganizowania pamięci epizodycznej, z której można wydobywać konkretne epizody; koncepcje te odnoszą się do wielu innych koncepcji psychologicznych.
1. schemat poznawczy jest wzorcem poznawczym wyznaczającym sposób naszego myślenia w odniesieniu do określonego obszaru rzeczywistości 2. nie jest wierną kopią rzeczywistości którą reprezentuje tylko specyfistyczną reprezentacją ( specyfistyczną idealizacją ); reprezentuje najbardziej oczywiste elementy tej rzeczywistości 3. nadają procesom poznawczym charakter konstrukcyjny, to znaczy, że proces poznawczy nie rej struje biernie ale polega na interpretowaniu, organizowaniu, przekształcaniu inf. w odniesieniu do schematu, który reprezentuje dany fragment rzeczywistości.
Schematy poznawcze mają 3 główne właściwości :
1 każdy schemat poznawczy ma strukturę wewnętrzną i sam wchodzi w skład bardziej złożonych schematów.
schematy poznawcze są zorganizowane w sposób hierarchiczny
struktura wewnętrzna schematu oko nie wchodzi w skład schematu wewnętrznego co daje nam hierarchiczne zorganizowanie schematów poznawczych : - zapewnia ekonomiczność w gromadzeniu wiedzy, bowiem im więcej musimy uaktywniać subschematów to tym dłużej musielibyśmy zastanawiać się nad odpowiedzią.- schematy poznawcze są ze sobą bardzo licznie powiązane- mają wybiórczy charakter aktualizowania i gromadzenia inf.- najpierw kształtują się elementarne schematy potem złożone- ludzie różnią się zhierarchizowaniem tych schematów- u wszystkich ludzi zawsze dochodzi się do schematów podstawowych, których nie da cię rozłożyć; są to elementarne właściwości substytutów- schemat relacyjny - reprezentuje różne czynności ludzkie i zdarzenia i wiążą ze sobą wszystkie pozostałe schematy- schematy czynności podstawowych : posiadanie, branie, dawanie te schematy wchodzą w skład schematów nadrzędnych.
2. każdy schemat poznawczy jest rdzeniem pojęciowym mającym swój obszar dopuszczalnych transformacji;- rdzeń zawiera najbardziej typowe elementy rzeczywistości, które reprezentuje ten schemat- typowe cechy + typowe reakcje = rdzeń pojęcia- obszar dopuszczalnych transformacji - to zmiana rdzenia pojęcia ( jego transformacja );
istnieje dopuszczalny obszar transformacji; każdy schemat poznawczy ma lepsze lub gorsze egzemplarze; im bardziej typowy egzemplarz tym łatwiej daje się rozpoznać.
3. każdy schemat poznawczy jest procedurą poznawczą - w każdym schemacie zawarta jest procedura rozumienia, dzięki temu co zawiera proces poznawczy udaje się nam wyjaśnić schemat poznawczy, który reprezentuje fragment rzeczywistości.
Aktywizacja schematu to udostępnienie go naszej świadomości- odgórnie - od schematu nadrzędnego do schematu podrzędnego; czyli aktywizujemy schemat od samej góry i stopniowo schodzimy po szczeblach do samego dołu, w tym wypadku do schematów podrzędnych- oddolny - od schematu podrzędnego do schematu nadrzędnego- wydobycie tego schematu do momentu udostępnienia do naszej pamięci operacyjnej; krótkotrwałej.Powstawanie schematów :- prosta rozbudowa pamięci proceduralnej ( rozbudowywanie doświadczeń , nabywanie ich )- zmiana zawartości rdzeniowej schematu - dołożyć, odłączyć; można zmienić też obszar dopuszczalnej transformacji; można przetransportować rdzeń- rozbudowa subschematów.