Zarzdzanie jako forma kierowania
Sterowanie
STEROWANIE - najbardziej uniwersalne pojcie - …wszelkie celowe oddziaywanie jednego systemu na inny w celu otrzymania takich zmian przebiegu procesu zachodzcego w przedmiocie sterowania lub stanu sterowanego systemu w danej chwil, które uwaa si za podane.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STEROWANIA:
Zachowanie celowe obiektu sterujcego (gdy obiekt sterujcy obdarzony jest wiadomoci to sterowanie bdzie miao charakter dziaania, w razie sterowania zautomatyzowanego obiekt sterujcy bdzie jedynie zachowywa si mimo celowoci jego funkcjonowania.)
Koordynowanie dziaa przez obiekt sterujcy tak by osign cele sterowania
CELE STEROWANIA:
Zmieni stan obecny na taki, który bardziej odpowiada sterujcemu
Zachowa dotychczasowy podany stan ukadu
RODZAJE SYSTEMÓW STEROWANIA:
Sterowanie w przyrodzie nieoywionej
Sterowanie w systemach biologicznych
Sterowanie w systemach spoecznych
Kierowanie ludmi
KIEROWANIE - proces dobrowolnego lub wymuszonego ograniczania swobody dziaa ludzi, realizowanym dla osignicia powodzenia dziaania zbiorowego. Istot tego jest koordynacja zbiorowych wysików na podanym poziomie
KOORDYNACJA DZIAA ZESPOOWYCH
Okrelenie misji lub celu do jakiego zespó bdzie dy
Uruchomienie systemu kierowania, który zapewni zgranie czasu, miejsca, sposobu, iloci i jakoci dziaa czstkowych na poziomie niezbdnym do osignicia celu
ZAKRES NIEZBDNEJ KOORDYNACJI WYKONYWANEJ PRZEZ KIEROWNIKA ZALEY OD:
Charakteru procesu dziaania zespoowego - …?????…
Poziomu i struktury motywacji - podnoszenie lub obnianie poziomu motywacji w zakresie dziaa indywidualnych i zespoowych
Poziomu i struktury kwalifikacji - dowiadczony i wykwalifikowany zespó potrzebuje mniejszej koordynacji
Zarzdzanie, rzdzenie, administrowanie - jako odmiany kierowania
ZARZDZAJCY - jest kierownikiem o szczególnym zakresie uprawnie i odpowiedzialnoci. Jego zachowania koordynujce odnosz si nie tylko do zachowa ludzi, lecz take do „zachowa” organizacji rozumianej jako twór zoony z ludzi i technicznych rodków dziaania.
ZARZDZANIE CHARAKTERYZUJE SI:
Prawem zarzdzajcego do (wspó)decydowania o misji i celach organizacji dziaania zespoowego
Prawem zarzdzajcego do (wspó)decydowania o kierunkach i sposobach wykorzystania zasobów organizacji dziaania zespoowego (materialnych, finansowych, ludzkich)
Tworzeniem materialnych, finansowych, kadrowych i organizacyjnych warunków realizacji misji, celów i zada
RÓWNOWAGA W STOSUNKACH Z OTOCZENIEM - prowadzenie korzystnej wymiany wiadcze i zasile. Pozwala to zachowa organizacji jej odrbno w otoczeniu i integralno oraz zdolno do trwania.
RÓWNOWAGA WEWNTRZNA - doprowadzenie do harmonijnego wspódziaania elementów skadowych organizacji.
ADMINISTROWANIE - tak uksztatowany system kierowania przez organ zwierzchni, e moe on zapewni sprawne funkcjonowanie podlegego obszaru przez precyzyjne okrelanie standardów wyników i procedur zachowa
RZDZENIE - jest to specyficzna odmiana kierowania. Organ kierujcy jest !!!instancj zewntrzn!!! Organ rzdzony jest niezalenym ekonomicznie, samodzielnym podmiotem prawa, a organ rzdzcy wpywa na jego funkcjonowanie poprzez ksztatowanie warunków zewntrznych.
Wadza kierownicza
Kierowanie w organizacjach hierarchicznych
KIEROWANIE ROZUMIANE CZYNNOCIOWO - proces zmierzajcy do wywoania okrelonego, zgodnego z zamiarem kierujcego, dziaania innego czowieka lub innych ludzi
KIEROWANIE W ZNACZENIU REZULTATOWYM - ma miejsce gdy kierujcy spowodowa, i inne osoby lub ludzie zachowali si zgodnie z jego zamiarem
róda wadzy w organizacjach
Powodowanie by kierowani zachowywali si zgodnie z oczekiwaniami kierownika realizowane jest poprzez:
Ukierunkowywanie zachowa kierowanych
Motywowanie kierowanych do dziaa o podanym poziomie skoordynowania
WADZA - faktyczna mono wywierania wpywu
WADZA ROZUMIANA REZULTATOWO - wywarcie rzeczywistego wpywu
SYTUACJA NCCA - w razie zastosowania si do wytycznych sprawujcego wadz suma pozytywnie odczuwanych skutków zachowania si bdzie wiksza od sumy negatywnie odczuwanych skutków wykonania zlecenia
SYTUACJA PRZYMUSOWA - sprawujcy wadz grozi, i w razie nie zastosowania si do jego wytycznych suma negatywnie ocenianych skutków takiego postpowania bdzie wiksza od sumy negatywnie ocenianych skutków podporzdkowania si
WADZA PRZYMUSOWA - akceptowanie tego, e wywierajcy wpyw ma prawo do tworzenia sytuacji dolegliwych
WADZA NAGRADZANIA - akceptowanie prawa sprawujcego wadz do dysponowania rodkami polepszajcymi sytuacj podporzdkowanego
AUTORYTET - zdolno podejmowania decyzji, które s przyjmowane bez kwestionowania. Podwadni s przekonani, e dziaajc pod przywództwem posiadajcego autorytet zrealizuj cele wasne i wspólne lepiej ni bez niego
AUTORYTET=CHARYZMA(cechy psychofizyczne + insygnia, ceremoniay) + TRADYCJA(insygnia, ceremoniay) + SKADNIKI RACJONALNE(kwalifikacje eksperta)
RODZAJE WADZY AUTORYTETU AUTORYTET:
Legalna (z mocy prawa lub zwyczaju) - podlegajcy wadzy ma przekonanie, i wywierajcy wpyw ma do tego prawo, a jego obowizkiem jest si temu podporzdkowa
Odniesienia - ch upodobnienia si do autorytetu
Przedstawicielska - pojedyncze osoby lub grupy podporzdkowuj si wybranej przez siebie osobie gdy sdz, i ona reprezentuje ich interesy w danej organizacji
AFILIACJA - ch zabezpieczenia dodatnich stosunków z ludmi
Wymiary wadzy w organizacjach
WYMIARY WADZY:
Waga wadzy - poziom prawdopodobiestwa, e osoba A zachowa si w sposób podany przez B
Zasig wadzy - liczba jednostek A, których zachowanie zostao zdeterminowane przez B
Zakres wadzy - liczba tych zachowa B, które zostay zdeterminowane przez A
Wymagania by jednostka podporzdkowaa si orodkom sprawowania wadzy:
Adresat zlece powinien zrozumie zlecenie i dysponowa odpowiednimi kwalifikacjami do jego realizacji
Adresat zlecenia powinien by wyposaony w niezbdne rodki sprawnego dziaania
Adresat zlece powinien chcie podporzdkowa si zleceniodawcy
Poziom motywacji do dziaa zgodnych z oczekiwaniami zlecajcego bdzie zalea od:
Intensywnoci potrzeb, które mog by zaspokojone w wyniku podjtych dziaa
Oceny moliwoci zaspokojenia potrzeby w wyniku podjtych dziaa
Oceny szansy realizacji dziaania
Oceny prawdopodobiestwa, e zleceniodawca po zrealizowaniu zadania udzieli spodziewanej nagrody lub wstrzyma si od wymierzenia kary
Style zarzdzania
Potencjalny i rzeczywisty styl zarzdzania
POTENCJALNY STYL KIEROWANIA - zbiór metod i technik oddziaywania kierownika na podwadnych, który jego zdaniem winien by stosowany dla najsprawniejszego wywizania si akceptowanych ról przeoonego
RZECZYWISTY STYL ZARZDZANIA - system metod i technik oddziaywania kierownika na podwadnych, który jest faktycznie stosowany ze wzgldu na aktualne cele postawione kierownikowi przez jego zwierzchników, oraz warunki w jakich przyszo je realizowa. Jest to pewnego rodzaju kompromis midzy stylem potencjalnym a zmiennymi interweniujcymi, które kierownik wzi pod uwag, dostosowujc wyjciowy model oddziaywania na podwadnych do rzeczywistych warunków kierowania.
Rodzaje stylów kierowania wg.
Form interwencji przeoonego w prac podwadnych
dyrektywne - dokadne sprecyzowanie etapowych i /lub kocowych efektów dziaa. Kryterium oceny sprawnoci dziaa jest ich skuteczno
parametryczne - okrelone zostaj podstawowe zalenoci midzy cechami dziaania i cechami efektu kocowego a nagrod i kar Kryterium oceny sprawnoci dziaa jest stopie zgodnoci z reguami dziaania i efektywno
Zakresu interwencji przeoonego w prac podwadnych
instruktaowe - narzucenie struktury zada i sposobu ich realizacji. Niezbdne jest ograniczenie odpowiedzialnoci wykonawcy jedynie do przypadków niezgodnych z instrukcj. Jeeli podwadny otrzyma zadanie poniej jego moliwoci to moe zacz realizowa cele wasne.
zadaniowe - narzucenie im jedynie struktury zadaniowej. Dopuszcza wypracowanie wasnego sposobu realizacji zadania. Jedyn kontrol moe by kontrola rezultatu.
Udziau podwadnych w decydowaniu
autokratyczny - brak wpywu podwadnych na podzia zada i sposoby ich realizacji. Kierujcy uwaa, i jest w stanie sprawnie kierowa caym zespoem wic w celu przyspieszenia procesu decyzyjnego sam podejmuje decyzje
konsultatywny - przeoony dopuszcza udzia podwadnych w decydowaniu o podziale zada i sposobie ich realizacji. Ostateczn decyzj podejmuje jednak sam. Zdaje sobie spraw, e sam moe zbyt mao wiedzie
demokratyczny - wiadoma rezygnacja zwierzchnika z prawa do jednoosobowego podejmowania decyzji. Podwadni nie tylko uczestnicz w fazie przygotowawczej podejmowania decyzji, lecz take wspólnie dokonuj podziau zada i okrelaj sposób ich wykonania. Kierownik musi poprawnie uwiadomi zespoowi cel jaki przed nimi stoi.
Elastyczno stylów zarzdzania
!!!Orientacja kierownika na ludzi!!!
GRUPA NIEDOJRZAA |
|
|
GRUPA DOJRZAA |
duy nacisk na zadania |
duy nacisk na zadania |
duy nacisk na stosunki |
may nacisk na stosunki i na zadania |
Przywództwo
PRZYWÓDZTWO - polega na tworzeniu stanów emocjonalnych uczestników organizacji, skaniajcych ich do zaangaowanego realizowania celu wraz z przywódc, który on sformuowa i do osignicia którego ich pociga si swego oddziaywania
WYMIARY PRZYWÓDZTWA:
Wspieranie - postpowanie przywódcy sprzyjajce powstaniu u podwadnych poczucia wasnej wartoci
Uatwianie wspódziaania - klimat wród podwadnych i midzy podwadnymi a przywódc - wzrost wyników
Wzbudzanie entuzjazmu dla realizacji celu - przewodzeni musz by pochonici realizacj celu
Uatwianie dziaa stwarza warunki do emocjonalnego zaangaowania si przewodzonych w prac
TYPY ZACHOWA PRZYWÓDCZYCH:
Praca kierownika
Czynnoci na stanowisku kierownika
Czynnoci kierownicze - wszystkie prace kierownika majce na celu wywieranie wpywu na sytuacje lub zachowanie podlegych mu bezporednio lub porednio osób
Czynnoci niekierownicze
czynnoci wykonawcze uniwersalne - te dziaania kierownika, których wykonanie nie wie si z wykorzystaniem kwalifikacji. Znaczna cz ma charakter dziaa rutynowych, które jedynie ze wzgldów techniczno-organizacyjnych nie zostay przydzielone osobom o niszych kwalifikacjach (proste obliczenia, pisanie, itp.)
czynnoci wykonawcze specjalistyczne i nadzór funkcjonalny - czynnoci specjalistyczne - wymagaj posiadania kwalifikacji o profilu zgodnym z zakresem specjalizacji kierowanej komórki (pracujcy brygadzista). Nadzór funkcjonalny - dziaania o charakterze doradczym lub kontrolnym, które wykonywane s z racji posiadanych kwalifikacji specjalistycznych.
Role kierownika jako zarzdzajcego
Intrepersonalne
reprezentant - gocie, obiady - budowanie pozytywnego wizerunku kierowanego odcinka
cznik - kontakty wewntrzne i zewntrzne -umoliwiaj racjonalne wykorzystywanie funkcji kierowniczych (planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrola)
przywódca - zatrudnianie, motywowanie, szkolenie
Informacyjne
monitor - kierownik poszukuje informacji, które mogyby poprawi sprawno jego dziaania. Czsto najlepiej poinformowana osoba w grupie
rozpowszechniacz - przekazuje te informacje podwadnym, które byy dla nich niedostpne w celu podtrzymania stanu wspóuczestnictwa podwadnych w tworzeniu warunków powodzenia organizacji
rzecznik - rzecznik wadz zwierzchnich wobec podwadnych. Uzasadnia cele, plany, przedsiwzicia, procedury…
Decyzyjne
negocjator - !ya know!
dysponent - kierownik dokonuje rozdziau zada i alokacji zasobów, przydziela uprawnienia, ustala sposób i zakres ponoszenia odpowiedzialnoci
regulator - koryguje przebieg procesów gdy wystpi zakócenia
przedsibiorca - inicjator dziaa, wdraanie pomysów w ycie, doskonalenie jednostki
Funkcje zarzdzania
PRZEDMIOT ZARZDZANIA - ludzie lub zasoby materialne, na które zarzdzajcy oddziaowuje.
PODMIOT ZARZDZANIA - osoba lub grupa penica faktyczn rol przywódcz
Dziaanie zorganizowane: |
Podzia czynnoci zarzdczych |
preparacja zarzdzania organizacja zarzdzania ocena zarzdzania |
planowanie organizowanie motywowanie kontrolowanie |
Podane umiejtnoci kierownicze
Umiejtnoci ogólnokierownicze:
Umiejtnoci spoeczne - zdolnoci wspódziaania z innymi ludmi, rozumienia i motywowania ich
Umiejtnoci koncepcyjne (organizatorskie) - zdolno postrzegania organizacji jako caoci i wspózalenoci jej czci, a take zrozumienia w jaki sposób zmiana dowolnej czci wpynie na cao
Techniczne - zdolno posugiwania si narzdziami, metodami i technologi w okrelonej specjalnoci.