AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ ZARZĄDZANIA I DOWODZENIA

Kierunek: ZARZĄDZANIE

Izabela Wyrzykowska

Numer albumu: 8083

Sprawne podejmowanie decyzji jako kompetencje kierownika

Praca napisana pod kierownictwem:

mgr Anety Zagańczyk

Warszawa, 2012 r.

Proces podejmowania decyzji, w ogólnym znaczeniu, jest to celo­wy i nielosowy wybór jednego, z co najmniej dwóch alternatywnych rozwiązań danego problemu. Początkiem tego procesu jest dostrze­żenie i zinterpretowanie sytuacji decyzyjnej, czyli nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizacji utrudniającej jej normalne (planowe i sprawne) działanie, natomiast końcem procesu jest wybór sposobu usunięcia tej nieprawidłowości.¹

Proces podejmowania decyzji składa się z trzech podstawowych etapów: rozpoznania, czyli identyfikacji problemu, projektowania i wyboru. Te podstawowe etapy mogą się dzielić na podetapy o więk­szym stopniu szczegółowości, co często spotykane jest w literaturze fachowej i praktyce zarządzania. Etap rozpoznania problemu decyzyj­nego ukierunkowany jest na jego pełną identyfikację, zdiagnozowanie przyczyn jego powstania, określenie jego skutków i możliwości roz­wiązania. Etap projektowania polega na określeniu kryteriów decy­zyjnych, w oparciu, o które zostaną opracowane i ocenione warianty decyzyjne, i sformułowaniu tych wariantów. Etap wyboru polega na porównaniu ze sobą wariantów decyzyjnych i wyborze jednego z nich w oparciu o wcześniej ustalone kryteria. Proces podejmowania decyzji jest procesem złożonym i wieloaspektowym, na który mają wpływ elementy otoczenia i elementy wewnętrzne organizacji.² Wynik procesu podejmowania decyzji zależy od wielu czynników.³

W środowisku przedsiębiorstwa często decyzja stanowi o byciu albo nie firmy na rynku. Dlatego też podejmowanie decyzji obarczone jest wielkim ryzykiem, gdzie poleganie tylko wyłącznie na intuicji i minionych doświadczeniach może doprowadzić do upadku firmy. Na wszystkich szczeblach organizacji kierownicy muszą rozwiązywać różne problemy i podejmować decyzje, od których zależy nie tylko jakość zarządzania przedsiębiorstwem, ale i efektywność jego działania na rynku i w otoczeniu. Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji, staje się jednak, zadaniem coraz trudniejszym i bardziej złożonym, gdyż wciąż rośnie złożoność i ważność problemów, sytuacji decyzyjnych oraz sposobów ich rozwiązywania. Rodzi to potrzebę nieustającego doskonalenia i zmian, które są konieczne dla płynnego funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Osiąganie możliwie największej sprawności organizacji w realizacji jej celów wymaga koordynacji działań członków organizacji, czyli działań kierowniczych. Gdziekolwiek ludzie wykonują jakiekolwiek działania w organizacjach, zmierzające do osiągnięcia wspólnego celu, tam pojawia się konieczność wyznaczenia kierowników. Tak było w odległej przeszłości, kiedy realizowano niezwykle ambitne przedsięwzięcia budowlane i organizowano wyprawy wojenne, tak jest i teraz, kiedy przychodzi kierować organizacjami funkcjonującymi we wszystkich dziedzinach życia społecznego. ⁴

Kierownicy zajmują się kierowaniem pracą innych członków organizacji, czyli działaniami prowadzącymi do osiągania celów organizacji. Ci kierownicy mogą być określani jako menedżerowie, przywódcy, trenerzy, dyrygenci itd. W każdym razie bez sprawnego zarządzania każda organizacja prawdopodobnie nie osiągnie swoich celów.

W nowoczesnej organizacji kierownikiem jest każdy pracownik umysłowy, który z tytułu swego stanowiska lub wiedzy odpowiada za wkład pracy, wpływający fizycznie na zdolność organizacji do osiągnięć.⁵ Kierownik jest osobą odpowiedzialną za kierowania działaniami prowadzącymi do osiągnięcia celów organizacji. Spoczywa na nim odpowiedzialność za więcej zadań niż jest wstanie samodzielnie wykonać oraz sprawuje odpowiedzialność za odpowiednie dobranie i przydzielenie zajęć swoim podwładnym oraz ocenia ich pracę.

Kierownik jest planistą, przywódcą, organizatorem i kontrolerem. Jest nim poprzez wykonywanie czynności i podejmowanie decyzji dotyczących tych zadań. Pracuję również z ludźmi i przez ludzi. Jednym z jego zadań jest stworzenie i zapewnienie dobrej komunikacji w organizacji. Ponosi odpowiedzialność i ryzyko za swoją pracę i pracę swoich podwładnych, dążąc do ustalenia stanu równowagi konkurencyjnych celów; poprzez ustalenie priorytetów, przydzielenie zadań itp. Kierownik ma tez za zadanie pełnienie funkcji polityka, rozjemcy i dyplomaty. Dobry kierownik musi posiadać zdolność myślenia i działania syntetycznego – tj. całościowego i abstrakcyjnego – i analitycznego – szczegółowego. Ponadto, niezbędne są odpowiednie kwalifikacje w postaci wiedzy i zgromadzonych doświadczeń oraz szczególne predyspozycje psychiczne, estetyczne i moralne.

Kierownik poprzez kierowanie, rozumiane jako formę bezpośredniego oddziaływania przedsiębiorcy na podległego pracownika w kierunku wykonywania zadania wynikającego z założonych celów, ma za zadanie w efektywny i skuteczny sposób wdrożyć „efekt i owoc” procesu decyzyjnego.

Podjęcie decyzji, to proces, który trwa tygodniami, miesiącami, a nawet latami; obfituje w demonstracje siły i rozgrywki polityczne; wymaga uwzględnienia niuansów relacji międzyludzkich i historii firmy; jest zdominowany przez dyskusje i debaty oraz wymaga - już na etapie realizacji - wsparcia na wszystkich szczeblach organizacji.

Wymagania, jakie są stawiane przed przedsiębiorstwami dotyczące jakości decydowania ciągle rosną, dlatego tak ważnym kluczem do odnoszenia sukcesów w zarządzaniu staje się zdolność dostosowania się organizacji do zmieniającego się otoczenia.⁶ Tę zdolność dostosowania się przedsiębiorstwa często obrazuje się w procesie informatyzacji przedsiębiorstwa, która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizacji oraz trafnego podejmowania decyzji. Mimo wszystko nie obędzie się bez czynnika ludzkiego w postaci kierownika.

Zasadnicze znaczenie w definiowaniu pracy kierowniczej mają cechy osobowościowe kierownika, jego potrzeby osiągnięć i kwalifikacje (m.in. ogólne zdolności intelektualne, umiejętności samooceny i zdolność przystosowawcza), a także organizacja samej pracy, sposoby i warunki wykonywania funkcji kierowania itd.

Aby rozstrzygnąć czy sprawne podejmowanie decyzji powinno leżeć w wachlarzu kompetencji kierownika zdefiniujmy pojęcie „kompetencje”, które potocznie rozumie się, jako: „wiedzę teoretyczną i umiejętność praktyczną, wyróżniając daną osobę łatwością sprawnej, skutecznej, odpowiadającej oczekiwaniom jakościowym, realizacji danych zadań. Działania osoby kompetentnej, w danej dziedzinie, winny spełniać obowiązujące w danej społeczności/organizacji kryteria.”⁷

Sprawność pracy kierowniczej i zarządczej zależy od wielu czynników. Ważnym warunkiem prawidłowiej i skutecznej realizacji procesów zarządzania przez kierowników oraz sprostania wyzwaniom, jakie daje XXI wiek jest sprawne i efektywne przebieganie procesów decyzyjnych, które nie opierają się na intuicyjnych metodach podejmowania decyzji, tylko dogłębnej analizie sytuacji problemowej oraz wybraniu sposobów najlepszych, które przyniosą największe zyski a najmniejsze straty, których ryzyko nie jest większe, niż te konieczne.

Podejmowanie decyzji jest prawdopodobnie najważniejszym zadaniem kierownika, a równocześnie jednym z tych, przy których najłatwiej popełnić błąd. Zarządzanie przedsiębiorstwem do stały proces podejmowania decyzji a w związku z tym nie ma sprawnie zarządzanej firmy bez decyzji podejmowanych szybko i skutecznie.

Lider ma wiele możliwości, by pokazać, na co go stać - na przykład przy ustalaniu strategii czy motywowaniu pracowników - ale o jego sukcesie lub porażce decyduje przede wszystkim jakość podejmowanych decyzji.

Bibliografia:

1. C. Sobków Podstawy nauki o organizacji i zarządzaniu, Toruń 2010,

2. E. Markowski Zarządzanie kapitałem intelektualnym w organizacji inteligentnej, Wyższa Szkoła Promocji, Warszawa 2012,

3. Internet – Kompetencja - dostęp z dn. 11.01.2013 http://pl.wikipedia.org/wiki/Kompetencja,

4. J. Adair, Podejmowanie decyzji, Warszawa 1998,

5. Leksykon zarządzania, DIFIN, Warszawa 2004,

6. P. Drucker, Menedżer skuteczny, Czytelnik Nowoczesność, Akademia Ekonomiczna, Kraków 1994.

---

1. Leksykon zarządzania, DIFIN, Warszawa 2004, s. 435-436.↩

2. E. Markowski Zarządzanie kapitałem intelektualnym w organizacji inteligentnej, Wyższa Szkoła Promocji, Warszawa 2012, s. 27.↩

3. Np.: kwalifikacji, doświadczenia i cech decydenta, formy podejmowania decyzji, dostępu do informacji, charakteru problemu decyzyjnego, sytuacji decyzyjnej, możliwości korzystania z doradców.↩

4. C. Sobków Podstawy nauki o organizacji i zarządzaniu, Toruń 2010, s. 62.↩

5. P. Drucker, Menedżer skuteczny, Czytelnik Nowoczesność, Akademia Ekonomiczna, Kraków 1994, s. 81.↩

6. J. Adair, Podejmowanie decyzji, Warszawa 1998↩

7. Dostęp z dn. 11.01.2013 – Kompetencja. http://pl.wikipedia.org/wiki/Kompetencja↩