ZESTAW II

2)Źródła i zawartość, przemiany w glebach, formy, dostarczania dla roślin P.

Całkowita zawartość fosforu w glebie waha się od 0,1 - 1,5 g x kg ^-1. Pierwiastek ten występuje w formie nieorganicznych fosforanów i w związkach organicznych jako składnik materii organicznej gleby. Organiczne związki fosforu stanowią 30 - 80% zawartości fosforu ogółem w glebie:

Na formę organiczną składa się głównie:

Fosfor resztek powegetacyjnych

Fosfor zawarty w biomasie mikroorganizmów

Fosfor zawarty w próchnicy

Forma mineralna fosforu dominuje w glebach mineralnych, najczęściej są to: fosforany wapnia, żelaza i glinu.

Fosfor mineralny w glebie dzieli się na 3 grupy:

-Rozpuszczalne dwuwodorofosforany (V) i niektóre wodorofosforany (V) oraz rozpuszczalne w słabych kwasach wodorofosforany (V).

-Trudno rozpuszczalne np. fosforan (V) wapnia, bezpostaciowe fosforany (V) żelaza (III) i (II) , glinu

-Bardzo trudno rozpuszczalne; apatyty (hydroksy-apatyt, fluoroapatyt, chloro apatyt, strengit, waryscyt).

Funkcje fosforu w glebach:

-Forma aktywna - fosfor zawarty w roztworze glebowym w postaci jonów fosforanowych bezpośrednio dostępnych dla roślin.

-Forma ruchoma - fosfor labilny - obejmuje świeżo stracone fosforany Ca, Fe, i Al. w postaci niekrystalicznej, aniony sorbowane na micelach koloidów glebowych posiadających dodatnio naładowane centra adsorpcji oraz fosfor zawarty w resztkach roślinnych i zwierzęcych, biomasie, drobnoustrojów glebowych.

-Forma zapasowa - fosfor stabilny - stanowi ponad 90% fosforu glebowego w skład tej frakcji wchodzą minerały fosforowe oraz fosfor związany w próchnicy.
Pobieranie przez rośliny:

1. Rośliny pobierają fosfor w postaci anionów H₂PO₄^- i HPO₄^2- oraz niewielkie ilości fityny; H₂PO₄^- w środowisku kwaśnym, HPO₄^2- w środowisku obojętnym i alkaicznym.

2.Fosfor pobierany przez rośliny aktywnie, co wymaga nakładu energii.

3. Dynamika pobierania podobna do przyrostu suchej masy.

3Wapniowanie gleb: określ potrzeby, dawki; rodzaje nawozów, mechanizm odkwaszania, stosowanie, wpływ na wlaściwości gleb i roślin.

Wapniowanie gleb - zabieg agrotechniczny polegający na wprowadzeniu środków do odkwaszania gleb, zasadniczym celem jest zmiana odczynu. Nawozy wapniowe rozprowadza się do gleb 1,5 do 3,5 t. potrzeby wapniowania gleb określa się na podstawie pH w KCl i kategorii agrotechnicznej oraz w praktyce na podstawie chwastów bioindykatorów.

Dawki nawozów wapniowych zastosowanych według kw. Wym. SA bardzo efektywne ponieważ neutralizują jony protonu.

Terminy stosowania: najczęściej stosowany po zbiorze zbóż na ściernisko, wiosną przed siewem roślin jarych. W przypadku roślin wrażliwych na niski odczyn lub na toksyczny glin i mangan można stosować pod roślinę.

Nawozy wapniowe: >tlenkowe(gleby ciężkie), magnezowo-tlenkowe, węglanowe (na gleby lekkie), krzemianowe, mieszane.

Mechanizm odkwaszania: związek odkwasza glebę gdy w wyniku jego przemian powstają jony OH ^- lub HCO₃^- , które wiążą wodór protonowy w związki dysocjujące w bardzo niewielkim stopniu (H₂O, H₂CO₃ ). Takie właściwości wykazują związki wapnia i magnezu występujące w formie tlenków; węglanów i krzemianów. W roztworze glebowym najszybciej rozpuszczają się formy tlenkowe, znacznie wolniej mieszane, a zwłaszcza węglanowe, a najwolniej krzemianowe.

Tlenki wapnia i magnezu przechodzą bardzo szybko w aktywne wodorotlenki w reakcji z wodą lub w rozpuszczalne kwaśne węglany w reakcji z kwasem węglanowym.

Rola wapnia i magnezu sprowadza się do wyparcia jonów wodorowych z kompleksu sorpcyjnego gleby do roztworu glebowego. Właściwe odkwaszenie gleby ma miejce w momencie związania wypartych kationów wodoru przez grupy OH^- i HCO₃^- . węglany i krzemiany wapnia i magnezu praktycznie nie rozpuszczają się w wodzie. Związki te przechodzą w aktywne formy powoli pod wpływem kwasu węglowego lub innych kwasów organicznych i mineralnych występujących w glebie.

Rola nawozów wapniowych:

-Zmniejszenie szkodliwego działania kwasowości gleby a tym samym toksycznego działania glinu, magnezu i metali ciężkich,

-Poprawę dostępności dla roślin wielu składników pokarmowych a tym samym wzrost produktywności (czynnik plonotwórczy)

-Przyspieszenie rozkładu substancji organicznej oraz proces nitryfikacji,

-Rozwój w glebie korzystnej mikroflory i zmniejszenie obecności szkodliwych grzybów i pasożytów,

-Poprawę zdrowotności roślin uprawnych

-Poprawę wzrostu i wielkości systemu korzennego, co sprzyja większej odporności roślin na suszę,

-Polepszenie właściwości fizycznych warstwy ornej gleby.

4.Charakterystyka nawozów azotowych: surowce, produkcja, podział i właściwości, stosowanie, wpływ na gleby i rośliny uprawne.

NAWOZY AZOTOWE - wszystkie bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie.

1Nawozy azotowe amonowe (NH₄⁺)

A) Siarczan amonu (NH₄)SO₄ 20% N = 200kg x t ^-1

- postać drobnokrystaliczna

- barwa białą

- nie jest higroskopijny

B) NH₃

C) NH₄OH woda amoniakalna

D) amoniakaty

2) nawozy azotowe saletrzane (NO₃^-)

- drobnokrystaliczne, saletra wapniowa granulowana, barwa biała, bardzo silnie higroskopijne)

a) Ca(NO₃)₂ saletra wapniowa 15%N

b) KNO₃ saletra potasowa 13%N

c) NaNO₃ saletra sodowa 15%N

3) nawozy azotowe saletrzano-amonowe (NH₄⁺ i NO₃^-)

a) NH₄NO₃ saletra amonowa 34%N

nawóz granulowany, barwa kremowa, bardzo silnie higroskopijny, ma właściwości wybuchowe.

b) [NH₄NO₃+ CaCo₃] - saletrzaki 28%N

[NH₄N + CaCO₃ + MgCO₃] saletrzaki 28%N

- granulowane, opudrowane, barwa kremowa, nie są higroskopijne.

4.) nawozy amidowe (NH₂^-) - granulowane barwa biała, mało higroskopijne.

a) mocznik CO(NH₂)₂ 46%N

b) solniak

Stosowanie: nawozy amonowe są przedsiewne, nawozy saletrzane są stosowane pogłównie (posiewnie), nawozy interwencyjne (na wiosnę ) - powoduje ożywienie roślin; nawozy azotowe saletrzano-amonowe stosowane pogłównie przedsiewnie - saletra amonowa stosujemy pogłównie lub przedsiewnie na wiosnę; saletrzaki przedsiewnie na wiosnę, nawozy amidowe - mocznik stosowany przedsiewnie doglebowo.

Wpływ: nawozy saletrzane są nawozami które powodują alkalizację środowiska (trzymają albo podnoszą pH środowiska, nie obniżają).

- nawozy saletrzano-amonowe (saletra amonowa jest nawozem zakwaszającym; saletrzaki nie zakwaszają środowiska)

- nawozy amidowe są nawozami zakwaszającymi.

---