19 październik 2005
Temat: PODSTAWY KINEZJOLOGII
Charakterystyka ogólna mięsni szkieletowych.
Działanie mięśni w ujęciu wektorowym.
ad. 1.
Układ mięśniowy SYSTEMA MUSCULARE stanowi narząd czynny ruchu SYSTEMA MOTORIUM ACTIVUM.
Zasadniczo w mięśniach szkieletowych wyróżnia się 3 części:
przyczep początkowy ORIGO,
brzusiec VENTER,
przyczep końcowy INSERTIO.
Mięsień przyczepia się swym przyczepem końcowym, albo bezpośrednio do kości, albo za pośrednictwem ścięgna TENDO.
Występuje klika różnych sposobów przejścia brzuśca w ścięgno, co staje się podstawą typizacji mięśni szkieletowych na:
proste,
wrzecionowate,
trójkątne,
pierzaste,
spiralne,
skrzyżowane.
W mięśniach prostych włókna mięśniowe przebiegają równolegle, od przyczepu początkowego do końcowego.
Mięśnie wrzecionowate mają brzusiec o kształcie wrzeciona pojedynczego albo dwóch wrzecion połączonych ścięgnem wspólnym (tzw. miesień dwubrzuścowy ) albo dwóch lub trzech wrzecion, które przechodzą w jedno ścięgno (mm. dwu- i trzygłowy)
Mięśnie trójkątne są mięśniami płaskimi (długość i szerokość porównywalna).
W typie spiralnym brzusiec (taśma mięśniowa) ulega skręceniu, albo obrotowi, albo zawija się wokół kości.
W typie skrzyżowanym krzyżują się dwa mięsnie proste.
W mięśniach pierzastych (pojedynczo lub podwójnie) przebieg włókien mięśniowych przypomina pióro.
W typie promienistym włókna rozpoczynają się wzdłuż powierzchni bocznej walca dając w jego osi ścięgno.
Z przedstawioną typizacją mięśni wiążą się dwa pojęcia:
przekrój anatomiczny SECTIA ANATOMICA,
przekrój fizjologiczny SECTIA PHYSIOLOGIA.
Przekrój anatomiczny to przekrój poprzeczny mięśnia, który niekoniecznie obejmuje wszystkie jego włókna .
W przekroju anatomicznym widoczne są wszystkie włókna jedynie w odniesieniu do mięśni prostych i wrzecionowatych, dla wszystkich innych mięśni wprowadza się przekrój fizjologiczny, czyli taki, który obejmuje wszystkie włókna.
Przekrój fizjologiczny stanowi rzeczywistą grubość mięśnia i tylko on decyduje o sile mięśnia (tylko dla mięśni prostych i wrzecionowatych przekrój anatomiczny = przekrój fizjologiczny, w pozostałych przypadkach przekrój fizjologiczny jest większy od przekroju anatomicznego).
Długość mięśnia nie decyduje o jego sile tylko zakresie ruchów.
Mięśnie szkieletowe przyczepiają się do kośćca wytwarzając dźwignię, zasadniczo ORIGO jest punktem stałym PUNKTUM FIXUM, a przyczep końcowy, punktem ruchowym PUNCTUM MOBILE.
W ustroju aż 95% mięśni to dźwignie jednoramienne, a tylko 5% to dźwignie dwuramienne.
Mięśnie posiadają tzw. narządy pomocnicze w postaci:
powięzi FASCIA, które mankietem włóknistym otaczają miesień,
pochewek maziowych, które są uchyłkami jamy stawowej i zmniejszają tarcie między kością a mięśniem,
bloczków TROCHLEA, które zmieniają kierunek działania siły,
troczków RETINACULUM, czyli wzmocnień powięzi, którymi są przytrzymywane do kości,
trzeszczek MENISCI, które są wkomponowane w ścięgna.
ad. 2.
Siła działania mięśnia rozkłada się w przestrzeni na 3 wektory:
F1 = swing ↑ - odpowiedzialny za wykonywanie pracy,
F2 = shunt → - zbliża lub oddala kości w stawie,
F3 = spin - obraca kość.
Wynika to z faktu, że przyczep ścięgna do kości znajduje się mimopośrodkowo w stosunku do kości.
Te mięsnie, w których dominuje wektor F1 mają przyczep początkowy wysoko nad stawem, a przyczep końcowy tuż poniżej stawu, dotyczy to np. mm. dwugłowego ramienia i ramiennego.
Mięśnie, w których dominuje wektor F2 mają przyczep początkowy tuż nad stawem a przyczep końcowy daleko od stawu.
Mięśnie o takim przebiegu włókien mają zawsze kąt ostry, tak by kąt α był rozwarty.
Są to mięsnie typu ramienno-promieniowego.
Dominująca cecha wektora F3 - występuje w mięśniach nawracaczach i odwracaczach.
ZADANIE
Pod jakim kątem dochodzi ścięgno do kości, jeżeli wektory swing i shunt są sobie równe?
45stopni
Podczas działania mięśnia następuje zbliżenie jego przyczepów początkowego i końcowego.
Mięsień działa nad rozpiętym stawem, ale może też wykazywać działanie nad stawem, którego nie przekracza.