Podstawy Fizjologii Człowieka

Prof. Dr. hab. Joanna Gromadzka-Ostrowska

Katedra dietetyki

Zakład fizjologii żywienia

Tel: 370-28

Wykład 1 – 03.03.14r.

Budowa komórkowa i tkankowa organizmu człowieka

Poziomy organizacji organizmu

-poziom komórkowy,

-poziom tkankowy,

-poziom narządów,

- poziom układów narządów,

- poziom organizmu.

komórki tkanki narządy układ narządów organizm

POZIOM KOMÓRKOWY

Elementy:

• Cytoplazma

• Organelle komórkowe:

• Jądro, jąderko

• Mitochondria (przemiany energetyczne),

• Aparat Golgiego (narząd wydalniczy komórki),

• Wakuole (gromadzone związki tłuszczowe)

• Siateczka endoplazmatyczna (gładka lub szorstka z rybosomom)

• Mikrotubule

• Centriole

• Pęcherzyki pinocytozy (miejsce gdzie zachodzi wpuklenie w ścianie pobierając substancje z zewnątrz)

Komórki nie przylegają do siebie, między nimi są niewielkie przestrzenie wypełnione płynem. W komórkach występują jony potasowe (K⁺) i jony anionowe: siarczanowe i fosforany. Zaś w płynie, który znajduje się w przestrzeni są Na⁺ i Cl^- (na zewnątrz). Przestrzeń międzykomórkowa pełni funkcję porozumiewawczą między komórkami. Wszystkie elementy posiadają błony.

Budowa komórki ( tak składa się prawie każda komórka zwierzęca):

- pęcherzyki pinocytozy,

- lizosomy,

- siateczka endoplazmatyczna,

- błona komórkowa,

Błona komórkowa – płynna (dzięki lipidom), selektywnie przepuszczalna, elastyczna (zawiera elastynę-białko rozciągliwe i kurczliwe), białka receptorowe (mają zdolność odbierania sygnałów chemicznych), kanałów jonowych, pomp jonowych (zależą od ATP). Błona potrafi się odkształcać np. komórki krwi.

- mitochondrium,

- mikrotubule (tworzą cytoszkielet, są to nierozpuszczalne białka)

- centriole,

- Aparat Golgiego,

- jąderko,

- jądro,

- cytoplazma,

Cytoplazma – przestrzeń, w której jest najwięcej wody ok. 80%, najcięższa; w niej znajdują się organella komórkowe.

- rybosomy

Komórki powstają w ontogenezie. Długość życia komórek jest bardzo różna.

Apoptoza – naturalny proces zaprogramowanej śmierci komórki w organizmie wielokomórkowym. Dzięki temu mechanizmowi z organizmu usuwane są zużyte lub uszkodzone komórki.

Martwica, nekroza – ciąg zmian morfologicznych zachodzących po śmierci komórki w żywym organizmie.

Śmierć komórek lub tkanek może nastąpić:

• w przypadku śmierci całego ustroju – ciało zmarłego ulega rozkładowi wskutek działania własnych enzymów litycznych (autoliza)

• w przypadku chirurgicznego wycięcia narządu lub jego fragmentu – tkanka wycięta obumiera, ulega autolizie, jeżeli nie zostanie włożona do utrwalacza

• w razie zadziałania czynników lub warunków zabijających fragment ustroju żywego

Występuje ona w następstwie mechanicznego lub chemicznego uszkodzenia, które jest na tyle duże, że nie może zostać wyleczone. Nekroza następuje w wyniku zakażenia komórki patogenem lub na skutek silnie działających czynników środowiskowych, takich jak: niedotlenienie, duże dawki promieniowania, braku substancji odżywczych, uszkodzenie wywołane przez substancje toksyczne, uszkodzenie termiczne albo innego rodzaju stresu działającego na komórkę.

Multipotencja – zdolność komórek niezróżnicowanych do różnicowania się w różne typy komórek, ale wyłącznie ściśle określonej tkanki (np. komórki szpiku kostnego mogą różnicować się w (komórki krwi). Ich linie potomne występują w tkankach organizmów młodocianych i dojrzałych, uczestnicząc w procesach wzrostu i regeneracji.

Komórki  multipotencjalne (- mogą przekształcać się w we wszystkie typy komórek w obrębie danego listka zarodkowego, np. w obrębie mezodermy mogą dać początek komórkom szpiku, krwi lub mięśni, do tej grupy należą komórki macierzyste, których źródłem jest krew pępowinowa.

Poziom tkanki

- spłaszczone komórki wierzchniej warstwy nabłonka,

- komórki warstwy rozrodczej nabłonka

Tkanka - zespół komórek (wraz z istotą międzykomórkową) o podobnej budowie, określonych czynnościach, podobnym pochodzeniu, przemianie materii i przystosowanych do wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu. Tkanki są elementami składowymi narządów i ich układów. Dział biologii zajmujący się tkankami to histologia.

Tkanki:

1. nabłonkowa

2. mięśniowa

• gładka

• prążkowana szkieletowa

• prążkowana sercowa

1. nerwowa

2. łączna

• szkieletowa

• tłuszczowa

• inne

- płynna

• krew

• limfa

Tkanka nabłonkowa

Komórki tkanki nabłonkowej ściśle do siebie przylegają (nieznaczna ilość substancji międzykomórkowej). Nabłonek ma dwie powierzchnie: wierzchołkową i podstawową przymocowaną do tzw. błony podstawowej. Brak naczyń krwionośnych. Uzyskiwanie składników odżywczych na drodze dyfuzji lub absorpcji. Zniszczone komórki nabłonka ulegają nieustannej regeneracji.

Rodzaje nabłonka i miejsca jego występowania:

1. jednowarstwowy płaski – wyścieła pęcherzyki płucne, jamę serca, naczynia krwionośne i chłonne

2. jednowarstwowy sześcienny – w przewodach gruczołów, w przedniej powierzchni soczewki oka, w uchu środkowym, w oskrzelikach.

3. jednowarstwowy walcowaty – wyścieła przewód pokarmowy od żołądka do odbytnicy, jajowód, pęcherzyk żółciowy i błonę śluzową macicy.

4. wielowarstwowy płaski – pełni funkcję ochronną, może ulegać rogowaceniu, może zawierać barwnik melatoninę. Nabłonek będący częścią powłok ciała nosi nazwę naskórka.

Funkcje nabłonka:

1. bierne:

- pokrycie zewnętrznej powierzchni ciała,

- wyścielanie jam ciała, naczyń i przewodów,

- ochrona przed wpływem czynników otoczenia,

- udział we wchłanianiu i wydalaniu substancji

b) czynne:

- pełnienie funkcji receptorowych przez komórki nabłonka w narządach zmysłów

- wytwarzanie enzymów trawiennych i hormonów (nabłonek gruczołowy)

Tkanka łączna:

Komórki tej tkanki są bardzo zróżnicowane pod względem morfologicznym jak i pod względem wykonywanych czynności. Mogą mieć różne kształty: od owalnych po gwiaździste i pełnić różne funkcje.

1. właściwa:

• wiotka (luźna) – zawiera włókna kolagenowe, występuje we wszystkich narządach w przestrzeniach międzykomórkowych, pośredniczy w wymianie substancji między naczyniami włosowatymi, a komórkami.

• zbita – zawiera pęczki włókien kolagenowych i sprężystych; tworzy więzadła i ścięgna.

• tłuszczowa – w jej skład wchodzą komórki tłuszczowe z materiałem zapasowym. Funkcja energetyczna, izolacyjna i ochronna.

• siateczkowa – włókna i komórki, które się na nią składają, tworzą siateczkę w której oczkach leżą limfocyty; występuje w szpiku kostnym i narządach limfatycznych.

• zarodkowa – buduje ciało zarodków, komórki są zdolne do różnicowania się i przekształcania w różnego rodzaju komórki tkanki łącznej.

1. oporowa:

• chrzęstna

• kostna

1. płynna:

• krew

• limfa

Poziom układów narządów:

• układ kostny (szkieletowy),

• układ nerwowy,

• układ mięśniowy,

• układ dokrewny (to nie jest układ hormonalny!),

• układ pokarmowy wraz z gruczołami,

• układ krążenia,

• układ oddechowy,

• układ wydalniczy

• skóra i jej wytwory.

1. bierne funkcje skóry:

• ochrona przed zimnem, ciepłem, promieniowaniem,

• ochrona przed uciskiem, uderzeniem, tarciem,

• ochrona przed związkami chemicznymi,

• ochrona przed wnikaniem drobnoustrojów

1. aktywne funkcje skóry:

• ochrona przed mikroorganizmami,

• ochrona przed wchłanianiem określonych substancji czynnych,

• wydalanie potu; funkcja chłodzenia, wytworzenie płaszcza lipidowego

• regulacja krążenia krwi i termoregulacja dzięki ukrwieniu skóry,

• narząd zmysłu odbierający bodźce ucisku, drgań, bólu.

Wykład 2 – 10.03.2014r.

Integracja funkcji organizmu

Homeostaza (równowaga ) --> adaptacja --> integracja funkcji --> milieu interieur (środowisko wewnętrzne)

Homeostaza - stabilne warunki funkcjonowania środowiska wewnętrznego

Trzy składowe:

[Stymulacja – bodziec – wejście do systemu] Receptor (cz. skórne) Integrator (mózg i rdzeń) -> Efektor (mięśnie) [wyjście z systemu]

Fizjologiczne systemy kontroli

Detektor wewnętrzny i zewnętrzny – jednostka kontrolna – system efektorowy (mięśnie)

Mięśnie szkieletowe (odpowiedzialny za ruch) , mięśnie gładkie (przepływ cieczy)

Organizmy żywe są bez wyjątku złożone z trzech wzajemnie powiązanych podsystemów:

1. Systemu metabolicznego – zapewniającego autonomię energetyczną

2. Systemu informacyjnego – zapewniający regulację i sterowanie

3. Systemu kompartmentalizacyjnego – zapewniającego wyodrębnienie ze świata zewnętrznego

Trzy poziomy organizacji podsystemów:

1. Komórkowym:

   1. System metaboliczny (autokataliczne procesy biochemiczne komórki)

   2. System informacyjny (DNA i mechanizm ekspresji genów)

   3. System kompartmentalizacyjny (błona komórkowa, cytoszkielet)

2. Organizmalnym:

   1. System metaboliczny (układ pokarmowy, układ oddechowy, układ krążenia)

   2. System informacyjny (układ nerwowy, układ hormonalny, układ odpornościowy)

   3. System kompartmentalizacyjny (skóra, układ odpornościowy, układ mięśniowo - kostny)

3. Ponadorganizmalnym:

   1. System metaboliczny (system wymiany żywności, polowanie grupą)

   2. System informacyjny (system sygnałów międzyosobniczych, hierarchia społeczna, systemy feromonalne)

   3. System kompartmentalizacyjny (terytoria i granice)

Integracja funkcji organizmu na poziomie:

• Subkomórkowym (molekularnym i organelli)

• Komórkowym

• Tkanek

• Narządów

• Układów narządów

• Funkcji

• To wszystko powyżej daje środowisko wewnętrzne pozostające pod wpływem środowiska zewnętrznego (oba te środowiska na siebie wpływają)

Organizacja systemu komórkowego:

• Błona zewnętrzne – receptory, kanały jonowe

• Błony wewnętrzne

• Połączenia między komórkami

• Ekspresja genów i synteza białek

• Przemiany energetyczne

Układy regulacyjne (nerwowy, hormonalny, immunologiczny) i ich rola:

• Koordynacja działania narządów i tkanek, co zapewnia funkcjonowanie organizmu jako całości,

• Odbieranie bodźców ze środowiska, co zapewnia przystosowanie do zmian środowiskowych (poszukiwanie pokarmu, termoregulacja)

[wszystkie te układy mają swoją projekcje czyli znajdują się wszędzie. Stanowią jeden układ! Mają sposób na przekazywanie informacji. Układ nerwowy odbiera bodźce poprzez narządy zmysłu, układ hormonalny odbiera bodźce przez określone narządy w ciele natomiast informacja jest chemiczna (w nerwowym jest elektryczna). Układ immunologiczny odbiera przez patogeny.

Podział układu nerwowego

Struktura układu nerwowego podzielona jest na:

Centralny Układ Nerwowy:

• Mózg

• Rdzeń

Obwodowy Układ Nerwowy

• Nerwy korpusu i kończyn niosące informacje od/do mózgu

W układzie nerwowym można wyróżnić dwie funkcjonalne części:

• Układ somatyczny – kieruje pracą mięśni szkieletowych, gruczołów skórnych i komórek barwnikowych skóry

• Układ autonomiczny – narządy wewnętrzne

Obwodowy układ nerwowy można podzielić ze względu na kierunek przekazywania impulsów:

• Część sensoryczna

• Część motoryczna

Poziomy czynnościowe:

Układ nerwowy somatyczny (efektorem są mięśnie szkieletowe)

Część czuciowa i ruchowa:

Autonomiczny układ nerwowy

• Współczulny

• Czuciowy

• Enteryczny (przewód pokarmowy)

• Przywspółczulny

<zdjęcie 0 ACH – acetylocholina – neurotransmiter. Noradrenalina = norepitelima ?)

Efektory układu autonomicznego:

- gruczoły,

- mięśnie gładkie,

- mięśnie serca

ośrodkowy układ nerwowy (CNS)

1. Układ neuronalny – komórki nerwowe czyli neurony mają właściwości elektryczne, przewodzą informację w postaci energii elektrycznej od receptora do efektora przez ośrodki kojarzeniowe.

- układ glejowy - glej nie przekazuje informacji. Natomiast glej jest elementem niezbędnym bo stanowi podporę dla neuronów, pełni funkcje odpornościowe, odpowiada za tworzenie osłonki mielinowej (przyśpiesza przewodzenie impulsów) – osłonki neuronów.

- układ naczyniowy (ukrwienie układu).

Potencjał błonowy – różnica potencjałów po obu stronach błony komórkowej. Bierze się on z rozdzielenia dodatnich i ujemnych ładunków przez błonę komórkową. Gdy neuron jest w spoczynku, na zewnątrz błony występuje przewaga ładunków dodatnich, a wewnątrz ujemnych.

Potencjał błonowy jest podstawową własnością wszystkich żywych komórek.

Potencjał czynnościowy – miejscowa zmiana potencjału błony komórki nerwowej powstająca w wyniku zadziałania bodźca. Składa się z 4 faz:

• Depolaryzacja progowa

• Depolaryzacja – aktywacja sodowa

• Repolaryzacja – aktywacja potasowa

• Hiperpolaryzacja

Potencjał czynnościowy pojawia się zgodnie z zasadą „wszystko albo nic”. Ma zdolność rozprzestrzeniania się wzdłuż neuronu. Jego amplituda i kształt nie zmieniają się. Towarzyszy mu nagły spadek pobudliwości neuronu. Przesuwa się coraz dalej dzięki lokalnym prądom.

Zakończenia nerwowe (synapsy):

- chemiczne

- elektryczne (nie można zablokować)

- pobudzające – wzrost przepuszczalności i przewodności Na⁺

- hamujące – wzrost przepuszczalności i przewodności K⁺ i Cl^-

Przekaźniki synaptyczne:

• Transmitery klasyczne – acetylocholina, aminy katecholowe, serotonina

• Aminokwasy - kwas asparaginowy, kwas glutaminowy,

• Neuropeptydy – endorfiny, enkefaliny, somatostatyna, NPY, ACTH, TSH, ADH, Ox,

• Związki o małej cząsteczce – GABa, glicyna, ATP

• Cząsteczki gazowe – NO, CO

Hormony

• Substancje chemiczne wydzielane przez gruczoły lub tkanki do płynów ciała

• Przenoszą informacje do wszystkich komórek ciała

• Komórki docelowe wyposażone są w specyficzne receptory

• Związanie hormonu z receptorem wyzwala zmiany w komórce docelowej

• Po zadziałaniu hormony są metabolizowane i usuwane

Podział hormonów ze względu na budowę chemiczną:

• Białkowe:

1. Pochodne aminokwasów ( hormony tarczycy, rdzenia nadnerczy)

2. Peptydowe (hormony trzustki, przytarczyc, podwzgórzowe, przysadkowe)

• Sterydowe – hormony płciowe, kory nadnerczy

• Pochodne kwasów tłuszczowych

Wydzielanie hormonów:

- autokrynne – komórka sama wydziela hormon, komórka sama generuje informację i sama ją odbiera

- parakrynne - wydzielane pośrednio do krwi a bezpośrednio do tkanek (hormony tkankowe) ze względu na miejsce ich działania i właściwości (po dostaniu się do krwi ulegają szybko unieczynnieniu).

- neurokrynne – komórki nerwowe wydzielają do organizmu związki

- endokrynne – wydzielanie bezpośrednio do krwi i z krwią roznoszone po organizmie

Wykład 3 – 17.03.2014r.

Regulacje hormonalne

Regulacją nazywa się działanie wzajemnych powiązań czynnościowych (sprzężeń zwrotnych) niezbędnych do funkcjonowania organizmu jako całości.

Adaptacja fizjologicznych mechanizmów regulujących do zwiększonego obciążenia decyduje o wydolności organizmu podczas wysiłku fizycznego czy też o zwiększonej odporności w różnych sytuacjach środowiskowych (bardzo niska / bardzo wysoka temperatura, głód, pragnienie, obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu itd.)

Przekazywanie sygnałów miedzy komórkami:

• Autokrynnie

• Parakrynnie

• Endokrynnie

[cząsteczka chemiczna – nośnik informacji. Musi występować sekrecja.

Układ hormonalny

- Hormony są wydzielane do płynów pozakomórkowych

- Odpowiedz fizjologiczna jest dłuższa niż w układzie nerwowym

- Działanie jest także dłuższe

- sekrecja

- odbiór przez komórki docelowe,

Pobudzenie wydzielania – nerwowe

Hormony podwzgórzowe, rdzenia nadnerczy, przytarczyc

1. Neuron pobudza komórki wydzielnicze

2. Wydzielenie hormonów

Pobudzenie wydzielanie – hormonalne

Hormony tropowe przysadki, tarczycy, kory nadnerczy, gonad

1. Komórka wydzielnicza 1 wydziela hormon do krwi

2. Komórka wydzielnicza 2 wydziela hormon

Pobudzenie wydzielania – metaboliczne

Hormony trzustki

1. Zmiany w stężeniu jonów i składników odżywczych we krwi np.: glukozy

2. Odpowiedz gruczołu wydzielniczego np.: trzustki

3. Wydzielanie hormonów

Budowa hierarchiczna

Hpa – oś nadnerczowa (podwzgórze przysadka …) – mobilizacja organizmu

Hpr – oś tarczycowa (podwzgórze przysadka …)

Hpg – oś gonadowa (podwzgórze przysadka …)

Układ dokrewny człowieka

Podwzgórze – tkanka nerwowa, tkanka wydzielnicza (neurony pełnia funkcje sekrecyjne), neurotransmitery są hormonami. Niewielkie peptydy (szczątkowe) i cały układ wszystkich osi regulacyjnych zaczyna się przez neurony podwzgórza. W podwzgórzu mieszczą się ośrodek głodu i sytości (sterowane sygnałami metabolicznymi), ośrodek termoregulacyjny, ośrodek rozrodczy, i cały szereg innych funkcji. Z podwzgórzem związana jest przysadka mózgowa.

Oś hormonu wzrostu

• Pobudza syntezę białek, zwiększa transport AA do komórek, prowadzi do dodatniego bilansu azotowego

• Obniża wychwyt glukozy, nasila lipolizę i glukoneogenezę

• Nasila hydrolizę TG w adypocytach prowadząc do wzrostu stężenia FFA w osoczu

• Ma działanie ketogenne

• Hamuje glikolizę i transport glukozy do komórek

Działanie hormonów nadnerczy

• Kora nadnerczy wydziela hormony steroidowe:

  • Glukokortykoidy – wzrost glikoneogenezy, glikogenolizy, stężenia glukozy, AA (aminokwasy), FFA (wolne kwasy tłuszczowe) we krwi, katabolizmu białek, lipolizy, transportu AA do wątroby

  • Mineralokortykoidy – wzrost wydalania K⁺, filtracji, diurezy, kurczliwości mięsnia sercowego, obniżenie wydalania Na⁺.

• Rdzeń nadnerczy

  • Działanie narządowe [adrenalina]

  • Wzrost glikogenolizy, glukoneogenezy, wykorzystywanie glukozy w tkankach, lipolizy, uwalniania FFA, wykorzystywania mleczanów w wątrobie

  • Przyspieszona praca serca, przyspieszony oddech itd..

Reakcja na stres:

1. Krótkotrwały stres:

Podwzgórze – pobudzenie nerwowe – rdzeń kręgowy – rdzeń nadnerczy adrenalina, noradrenalina

Szybka reakcja:

1. Przyspieszenie bicia serca i oddechu

2. Wzrost ciśnienia krwi

3. Zmiana wielkości przepływu krwi przez narządy

4. Wzrost tempa metabolizmu

1. Długotrwały stres:

CRH – przysadka – ACTH – kora nadnerczy – mineralokortykoidy (zatrzymanie sodu i wody w organizmie, wzrost cieśnienia krwi) lub glukokortykoidy ( spadem stężenia glukozy we krwi, rozpad białek i tłuszczu, obniżenie odporności, osłabienie)

Działanie hormonów tarczycy :

• Wzrost podstawowej przemiany materii

• Wzrost aktywności enzymów oksydacyjnych i łańcucha oddechowego

• Wzrost liczby i wielkości mitochondriów

• Wzrost glikogenolizy, transportu i wykorzystywania glukozy w komórkach

• Wzrost lipolizy, spalania FFA, obniżenie FFA i cholesterolu we krwi

• Wzrost syntezy białka i zużycia witamin

• Wzrost wydzielania GH

Układ odpornościowy

Funkcje:

• Obronna (przeciwdziałanie czynnikom infekcji)

• Nadzorcza (wobec własnych tkanek)

• Homeostatyczna (współdziałanie z innymi układami)

• CYTOKINY – białka wielofunkcyjne regulacyjne

Jak działa? :

Jako układ regulacyjny i informacyjny. Odbiór informacyjny – rozpoznanie antygenu przez komórki odpornościowe. Możliwe jest to przez białka błonowe. Rozpoznanie i prezentowanie. Prezentowanie – przekazanie informacji dalej. Dalej - kaskada reakcji.

Budowa układu odpornościowego

Ma element ruchomy – komórki (np. krwi – białe ciałka – komórki żerne), cytokiny (związki chemiczne, biernie poruszają się za pomocą płynów ciał przenosząc informacje.

Element nieruchomy – narządy i struktury. Narządy – grasica, śledziona, węzły chłonne i naczynia limfatyczne, wątroba, szpik kostny (jest to źródło komórek macierzystych – odpornościowych). Struktury – narażone na działanie środowiska zewnętrznego. Skóra! Drogi oddechowe, układ pokarmowy, układ moczo – płciowy

Środowisko alergeny antygeny i superantygeny (bakterie, grzyby, wirusy) mutageny(nowotwory)

Układ odpornościowy

Reakcja

Brak nadmierna wadliwa prawidłowa

Choroba zdrowie

Bariera śluzówek i związanych z nimi komórek odpornościowych dotyczy 4 głównych obszarów anatomicznych:

• Jamy nosowej

• dróg oddechowych i płuc

• układu pokarmowego

• moczowo–płciowego

Wszystkie te obszary tworzą: Mucosal Associated Lymphoid Tissues (MALT)

MALT (nie jest jednorodny):

• wydzielnicze IgA

• komórki wytwarzające przeciwciała I komórki efektorowe T

• białka o działaniu bakteriobójczym

• śluz (wysuszenie śluzówek sprzyja infekcji)

NALT, BALT, GALT, RALT

Przykłady ataku drobnoustrojów na:

NALT I BALT: Influenza, Pneumonia

GALT: Salmonella, Shigella, Polio

RALT: Chlamydia, HIV

Bariery ochronne skóry i śluzówek:

• odnawianie naskórka

• bakteriobójcze działanie kwasów tłuszczowych

• działanie śluzu i potu

• odruchy kaszlu i kichania

• wysokie stężenie lizozymu w łzach

• komórki i przeciwciała dróg oddechowych

Wykład 4 – 24.03.2014r.

Fizjologia krążenia i krwi

Funkcje układu krążenia (serce + naczynia krwionośne):

• Transportowa (enzymy, hormony, subst. niekorzystne alkohol)

• Regulacyjna

• Homeostatyczna

• Obronna

• Odżywcze

  • Transport O₂ do tkanek oraz CO₂ i produktów przemiany materii z tkanek

  • Transport hormonów

  • Utrzymanie temperatury ciała i pH płynów ustrojowych

  • Regulacja gospodarki wodnej organizmu

  • Odporność organizmu

Centralnym narządem jest SERCE

• mały obieg (płucny)

• duży obieg (narządowy)

<zastawki – zapobiegają cofaniu się krwi>

Układ wieńcowy ?

Serce pracuje bez przerwy , nie ma bodźca, który pobudza do pracy.

SERCE PRACUJE AUTONOMICZNIE

1. komórki robocze (stanowią ponad 98%)

   1. duża ilość elementów kurczliwych aktyno – miozynowych

   2. poprzeczne prążkowanie

   3. duża ilość mitochondriów

   4. dużo glikogenu

   5. szczególny charakter potencjału czynnościowego

   6. wstawki – miejsca o małym oporze elektrycznym

funkcja – praca mechaniczna (skurcz – rozkurcz)

1. komórki przewodzące

   1. brak elementów kurczliwych

   2. brak prążkowania

   3. mała ilość mitochondriów

   4. mało glikogenu

   5. brak wstawek

   6. potencjał czynnościowy iglicowy

   7. automatyzm

funkcja – generowanie i przewodzenie pobudzenia

Układ bodźco – przewodzący serca

Charakterystyka pracy serca

• automatyzm

• działanie na zasadzie „wszystko albo nic” – cecha homeostatyczna, automatycznie jest pobudzane, mięsień tak jest zbudowany, że jeżeli jest pobudzony to działa na full

• działanie jako fizjologiczne syncytium

• przystosowane do ciągłej pracy bez zmęczenia

  • nie zaciąga długu tlenowego, nie zakwasza się kwasem mlekowym zużywa kw. mlekowy w procesach energetycznych

• zgodnie z prawem Starlinga: regulacja (głownie czynniki fizyczne :

  • im więcej krwi, tym więcej pracuje, szybciej siękurczy

  • temperatura ciała ( infekcja podw. Temp większona praca serca))

  • długi okres refrakcji

Unerwienie serca i nerwowa regulacja

Pobudzenie włókien współczulnych

• dodatni efekt chronotropowy (częstotliwość pracy)

• dodatni efekt inotropowy (kurczliwość)

• dodatni efekt dromotropowy (szybkość przewodzenia)

• zmiany metaboliczne (wzrost lipolizy i glikogenolizy, wzrost dostępności substratów metabolicznych)

Pobudzenie włókien przywspółczulnych

• ujemny efekt chronotropowy (spadek HR)

• ujemny efekt inotropowy (spadek kurczliwości)

• ujemny efekt dromotropowy (spadek szybkości przewodzenia)

• efekt: spadek SV, CO₂, ciśnienia tętniczego

3 WARTWY NACZYNIA KRWIONOŚNEGO:

• przydanka

• warstwa środkowa

• nabłonek

Rodzaje naczyń krwionośnych:

• naczynia czynnościowe (gruba ściana, mięśnie gładkie; czynne bo jest zmiana średnicy)

• żyły (wszystkie są naczyniami pojemnościowymi ) naczynia te pod wpływem naporu krwi rozciągają się, a nie kurczą

Największe ciśnienie – prawy przedsionek

Mięśnie gładkie

• może skurczyć się kilkadziesiąt tysięcy razy

• miocyt

• każda komórka jest zdolna do wywołania potencjału czynnościowego

• mogą się bardzo rozciągać

Czynniki wywołujące skurcz mięśni gładkich:

• pobudzenie nerwowe- sprzężenie elektromechaniczne

• działanie hormonów i innych czynników metabolicznych – sprzężenie farmakomechaniczne

• rozciągnięcie

• automatyzm (czynniki miogenne) – komórki rozrusznikowe, mięśnie trzewne (jednostkowe)

MIKROKRĄŻENIE

• kapilary (naczynia z pojedynczą warstwą, cienkie)

• drobne żyłki (wenule)

naczynia oporowe – ostatnie przed kapilarami tętniczki

• redukują ciśnienie i przepływ krwi (szybkość)

• dystrybucja krwi

napięcie neurogenne – adrenergiczne działanie pozazwojowych włókien współczulnych

napięcie podstawowe – miogenny automatyzm mięśni gładkich ścian naczyń

NAPIĘCIE CZYNNE = NAPIĘCIE PODSTAWOWE + NAPIĘCIE NEUROGENNE

Funkcje naczyń oporowych:

• autoregulacja krążenia

  • miogenna

  • metaboliczna

• dystrybucja krwi

Głównym regulatorem przepływu krwi przez tętnice i tętniczki są mięśnie gładkie znajdujące się w ściankach naczyń i działające na zasadzie MECHANIZMU AUTOREGULACJI

Wzrost ciśnienia krwi wywołuje ich skurcz z jednoczesnym wzrostem oporu przepływu, w rezultacie wielkość przepływu pozostaje bez zmian.

Odwrotna sytuacja zachodzi, gdy następuje spadek ciśnienia tętniczego. Rozkurcz mięśni gładkich powoduje obniżenie oporu przepływu krwi.

Mechanizm autoregulacji zmniejszając lub zwiększając łożysko naczyniowe zachowuje niezbędną wielkość przepływu krwi.

Śródbłonek naczyń i jego funkcje:

• transport

• czynność wydzielnicza

1. ENDOTELINA – czynnik silnie kurczący ściany naczyń uwalniany w odpowiedzi na rozciąganie naczyń (zapobiega uszkodzeniu naczynia)

2. EDRF – tlenek azotu, czynnik rozluźniający mięśnie gładkie naczyń

REGULACJA KRĄŻENIA:

1. Nerwowa

   1. Układ autonomiczny

   2. Odruchy

2. Hormonalna

   1. ADH (wazopresyna), ANP, angiotensyna (powstaje z białka osocza), adrenalina (głownie w płucach, czynnik silnie kurczący, zwiększa ciśnienie w krwi)

3. Miejscowa

   1. Autoregulacja

   2. Zmiana przepuszczalności ścian

   3. Czynność wydzielnicza śródbłonka

Czynniki wpływające na ciśnienie tętnicze krwi

Wykład 5 – 31.04.2014r.

Krew fizjologia krwi.

Krew – jednym z płynów ciała. Oprócz niego jest limfa, płyn

Płyn o określonych właściwościach fizycznych:

• Lepkość

• Temp. (stałość temp warunkuje działanie wszystkich enzymów)

• pH (7,4. Optimum działania większości enzymów. Wyjątkiem enzymy w układzie pokarmowym)

• Skład jonowy (NaCl – zdysocjowana sól)

Funkcje:

• Transportowa

• Regulacyjna

• Obronna

Transportowane jest wszystko.

Krew jest układem buforowym. Bufor jest układem zdysocjowanych soli i jego zadaniem jest utrzymanie stałego pH. Bufory we krwi – węglany , rożne sole fosforanowe, białka (osocza, amfoteryczne), różne formy hemoglobiny.

Krew :

• 55% - osocze:

  • 90% - woda (roztwór elektrolitów i innych soli)

  • 7% - białka

    • Albuminy (50%, transportowe, )

    • Α,β,γ globuliny

    • Fibrynogen (krzepniecie)

  • 3% - inne (związki organiczne: aminokwasy, mocznik, kreatyna, kreatynina, amoniak, kwas moczowy, zasady purynowe, glukoza, kwas mlekowy, kwas pirogronowy, tłuszcze, kwasy tłuszczowe, cholesterol, witaminy, hormony, enzymy. Minerały: Na+, K+, Ca++, Mg++, Cl-, Hco₃-, PO₄---, SO₄--, Fe, Cu, Zn, Co, J)

• 45% - krwinki

  • Erytrocyty (populacja jednorodna, komórki bezjądrzaste, idealne transportery tlenu, nie zawierają organelli, spełniają funkcje odpornościowe) – 5mln

  • Trombocyty (płytki) (funkcje: proces krzepnięcia krwi, odpornościowe, populacja jednorodna) – 200 – 300 tys

  • Leukocyty ( 5-7tys, populacja różnorodna, zróżnicowane, komórki ziązane z odpornością. ) Dzielimy je na :

    • Granulocyty

      • Neutrofile (40-75%)

      • Bazofile (0,5-1%)

      • Eozynofile (1-1,5%)

    • Monocyty (komórki żerne)

    • Limfocyty

      • T (odporność komórkowa, grasiczozależne)

      • B (produkują przeciwciała, w szpiku kostnym dojrzewają)

Hemopoeza – szpik kostny (wszystkie komórki tu powstają. Część tu dojrzewa a część np. w grasicy)

Grupy krwi. Komórki krwi mają antygeny. TYLKO ERYTROCYTY DEFINIUJĄ GRUPE KRWI.

Typ A

Typ B

Typ AB

Typ 0

<zdjecie>

Hemostaza – krzepniecie krwi (czynnik homeostatyczny)

Zatrzymanie krwawienia przez:

• Skurcz naczynia: obkurczenie uszkodzonego naczynia

• Utworzenie czopu płytkowego

• Utworzenie skrzepu przez wytrącenie fibryny

Równoległe szlaki:

Szlak zewnątrzpochodny

Szlak wewnątrzpochodny

20% krwi jak straci człowiek to nie można go już uratować.

Fizjologia oddychania

1. Oddychanie zewnętrzne

2. Oddychanie pośrednie, transport przez krew – układ sercowo-naczyniowy

3. Oddychanie wewnętrzne - tkanki

• Płuca – pobieranie tlenu

• Krew- transport tlenu mechanizmy transportu

• Tkanki – zużywanie tlenu

Dyfuzja gazów oddechowych pomiędzy powietrzem i krwią.

Transport gazów oddechowych we krwi :

1. O₂:

- fizycznie rozpuszczony jako gaz 1,5%,

- związany z hemoglobiną 98%.

b) CO₂:

- związany z hemoglobiną z samym białkiem 5%,

- transport w osoczu 90%,

- fizycznie rozpuszczony jako gaz 5%

Fizjologia przewodu pokarmowego cz. 1

PRZEWÓD POKARMOWY

[Budowa ściany na całej długości jest taka sama. Jest spętlona.

• Jama ustna

• Przełyk

• Żołądek

• Jelito cienkie (dwunastnica, jelito cienkie właściwe i czcze) – 640cm

• Jelito grube, które kończy się prostnicą, a prostnica odbytem – 150cm

Gruczoły przewodu pokarmowego:

• Ślinianki

• Trzustka i wątroba – wspólne ujście do dwunastnicy

Przewód pokarmowy jest unerwiony, silnie ukrwiony.

Aspekty brane pod uwagę przy przewodzie pokarmowym:

1. Motoryka

Przechodzenie pokarmów,…

1. Wydzielanie

2. Trawienie

3. Wchłanianie

4. Regulacja funkcji

5. Układ odpornościowy GALT

Budowa ścian przewodu pokarmowego:

• Śluzówka (Śl.)

• Warstwa podśluzówkowa (PŚl.)

• Warstwa mięśniowa (M.)

• Warstwa surowicza (Sr.)

Unerwiony jest układem autonomicznym, Jest też „mózg jelitowy”. Zwoje nerwowe (węzły podśluzówkowe- regulują wydzielanie, węzły śródmięśniowe – regulacja motoryki).

Unerwienie przewodu pokarmowego

• Jelitowy układ nerwowy - reguluje motorykę, wydzielanie enzymów i hormonów i przepływ krwi

• Rozmieszczenie – przełyk (od 2/3), żołądek, jelita. Wcześniejsze odcinki są unerwione somatycznie

• Dwa zwoje – podśluzówkowy i mięśniówkowy – kontrola motoryki i wydzielanie

• Układ współczulny i przywspółczulny

Mięśnie przewodu pokarmowego

• Mięśnie gładkie trzewne – zdolność do automatyzmu, 2 warstwy (podłużna, okrężna), w żołądku dodatkowo warstwa skośna

• Podstawowy rytm elektryczny (BER – basic electric rythm), motoryka międzytrawienna i trawienna

Rytmiczna aktywność mięśni gładkich – komórki rozrusznikowe

Perystaltyka – fale, które powodują przesuwanie treści pokarmowej

Ruchy segmentacyjne – rozcieranie i mieszanie treści

Regulacja motoryki przewodu pokarmowego

• Nerwowa – unerwienie ścian wewnętrznych (dwa sploty) i unerwienie autonomiczne zewnętrzne (część przywspółczulna wzmaga motoryk, współczulna hamuje)

• Hormonalna – komórki endokrynne wydzielające hormony żołądkowo – jelitowe (gastrynę , somatostatynę, sekretynę, cholecystokininę i motylinę)

Mięśnie szkieletowe – gardło, 1/3 górnej części przełyku i zwieracz zewn. odbytu

Reszta przewodu pokarmowego – dwie warstwy mięśni gładkich

Warstwa okrężna tworzy zgrubienia w obrębie zwieraczy.

Zwieracze:

- górny przełyk,

- dolny przełyk,

- odźwiernik,

- zwieracz Oddiego,- w dwunastnicy

- krętnico-kątniczy,

-odbytu

Odruchy w przewodzie pokarmowym:

Pobudzanie:

• Żołądkowo-krętniczy

• Żołądkowo-katniczy

• Żołądkowo-okrężniczy

• Dwunastniczo-okrężniczy

Hamowanie:

• Jelitowo- żołądkowy

• Jelitowo-jelitowy

Przesuwanie pokarmu:

Wykład 6 – 07.04.2014r.

Budowa przewodu pokarmowego

Procesy w przewodzie pokarmowym:

1. propulsja – przełykanie,

2. perystaltyka – aktywność motoryczna przewodu pokarmowego, która powoduje przesuwanie pokarmu z przełyku aż do jego końcowego odcinka, czyli odbytnicy,

3. trawienie chemiczne – enzymy trawienne,

4. trawienie mechaniczne – żucie (jama ustna), rozcieranie (żołądek), mieszanie (jelito cienkie),

5. wchłanianie – składniki odżywcze i woda (jelito cienkie) i woda (jelito grube).

żołądek – pH = 1,5-5

• z funkcji wydzielniczych ścian żołądka dlatego pH kwaśne

• jest bariera śluzowo-węglowodanowa o pH alkalicznym i neutralizuje kwas

dwunastnica – pH = 7-9

• sok trzustkowy jest alkaliczny i ma za zadanie alkalizować treść pokarmową, która trafia do dwunastnicy

jelito cienkie – pH= 7-8

jelito grube – pH = 5-7

• flora jelitowa

pożywienie i picie – 2000ml

ślina – 1500ml

sok żołądkowy – 1500ml

żółć – 1000ml

sok trzustkowy – 1000ml

sok jelitowy – 2000ml

wchłanianie w jelicie cienkim – 7800ml

śluz jelita grubego – 200ml

wchłanianie w jelicie grubym – 1250 ml

kał – 150ml

Jama ustna

Funkcje:

• pobieranie, rozdrabnianie pokarmu (żucie),

• wydzielanie śliny,

• trawienie,

• formowanie kęsów,

• rozpoznawanie smaków,

• ujście gruczołów ślinowych.

Obszary smakowe:

- czubek-słodki

- boki bliżej czubka-słony

-nasada-gorzki

- boki bliżej nasady-kwaśny

Ślina

- woda 97% gdzie 99,5% to elektrolity (sód, węglany),

- pH = 6,8-7,0 ; lizozym, czynniki wzrostowe, IgA

- amylaza ślinowa (ptialina) – rozpoczynająca trawienie węglowodanów

- lipaza językowa – rozkłada triglicerydy

- śluz – wiąże i zlepia pożywienie, ochrania ściany przewodu pokarmowego

Żołądek

Funkcje:

• wydzielanie soku żołądkowego,

• działanie bakteriobójcze,

• produkcja śluzu i hormonów (gastryna, grelina),

• rozkład toksyn,

• wchłanianie wody, soli mineralnych, alkoholu i leków,

• mieszanie i rozcieranie.

Jelito cienkie

składa się z 3 odcinków:

- dwunastnica

- jelito czcze

- jelito kręte

Struktura warstwy wewnętrznej ścian jest przystosowana do absorpcji wchłanianych związków. Zwiększenie powierzchni wymiany następuje na 3 poziomach:

- fałdy wewnętrzne,

- kosmki,

- mikrokosmki

Funkcją jest wchłanianie substancji odżywczych. Wewnątrz występuję wypustki – kosmki, które wchłaniają strawiony pokarm.

Wątroba

Funkcje:

• dostarczanie substratów energetycznych dla pracy mózgu, mięśni szkieletowych i innych tkanek,

• centrum metaboliczne organizmu,

• większość wchłanianych składników pokarmowych musi „przejść” przez wątrobę, która reguluje poziom tych substancji we krwi,

Główne funkcje:

• homeostaza – glukozy, białek, tłuszczu, cholesterolu, hormonów, witamin ( A, D, E, K),

• synteza – białek łącznie z czynnikami krzepnięcia krwi, kwasów tłuszczowych, antykoagulantów, somatomedyn, estrogenów, angiotensynogenu, cholesterolu, białek ostrej fazy (grupa białek surowicy krwi, których stężenie, zmienia się w wyniku odpowiedzi na stan zapalny),

• magazynowanie – witamin, glikogenu, cholesterolu, żelaza, miedzi, tłuszczu,

• wydalanie – cholesterolu, kwasów żółciowych, fosfolipidów, leków, trucizn, metali ciężkich, hormonów, bilirubiny (barwnik żółciowy),

• filtracja krwi – trucizn, składników odżywczych (aminokwasów, cukrów, kwasów tłuszczowych), bilirubiny, kwasów żółciowych, IgA, leków, martwych i uszkodzonych komórek układu krążenia,

• funkcje odpornościowe – wydzielanie IgA do przewodu pokarmowego, komórki Kupffera, białka ostrej fazy, cytokiny,

Wątroba to narząd, który świetnie się regeneruje.

Trzustka

- część egzokrynna (zewnętrzna) – elektrolity, i enzymy trawienne ( tłuszcze, cukry i białka)

• proteolityczne (80%) – wydzielane w formie nieczynnej jako proenzymy i gromadzenie w ziarnistościach zymogenu – trypsyna i chymotrypsyna

• glikolityczne (amylolityczne) – α – amylaza trzustkowa,

• lipolityczne – lipaza trzustkowa, fosfolipaza i esteraza trzustkowa,

• nukleolityczne – rybonukleaza, deoksyrybonukleaza

- cześć endokrynna (wewnętrzna) – hormony wysp Langerhansa; produkcja i wydzielanie do krwi hormonów

• komórki A – glukagon,

• komórki B – insulina,

• komórki D – somatostatyna,

• komórki PP – polipeptyd trzustkowy.

Jelito grube

Funkcje:

• trawienie chemiczne – pozostałości pożywienia trawione przez bakterie,

• wchłanianie – wody, elektrolitów (Na⁺, Cl^-), witamin wytworzonych przez bakterie,

• propulsja – ruchy perystaltyczne w kierunku odbytu,

• defekacja – wypróżnianie.

Regulacyjne funkcje przewodu pokarmowego

• regulacyjne pobieranie pokarmu

wyższe piętra nerwowe

podwzgórze nerw błędny

cholecystokinina leptyna insulina grelina mechanoreceptory i chemoreceptory

i inne hormony jelitowe

insulina – pobudza ośrodek sytości,

leptyna – hamuje łaknienie,

cholecystokinina – hamuje pobieranie pokarmu,

grelina – pobudza apetyt i przyjmowanie pożywienia

pokarm w żołądku

niskie pH hamuje uwalnianie gastryny wydzielanie gastryny

gastryna z krwią dociera do żołądka

zwiększenie motoryki i wydzielania w żołądku

zahamowanie motoryki w żołądku

uwalnianie cholecystokinina uwalnianie sekretyny

uwalnianie żółci uwalnianie enzymów trzustki uwalnianie wodorowęglanów

trawienie

Układ odpornościowy GALT

Trzy linie obrony:

1. mikroflora jelitowa – pomiędzy mikroflorą jelitową, a organizmem zachodzi relacja symbiotyczna, dająca efekt bariery ochronnej. Stała mikroflora pomaga w ochronie przed kolonizacją przez patogenne bakterie oraz zabezpiecza organizm przed potencjalnie szkodliwymi substancjami wytworzonymi w jelicie lub dostarczonymi do środowiska.

2. nabłonek jelitowy – zapewnia barierę fizyczną przeciwko wnikaniu szkodliwych substancji. Jeśli jest uszkodzony do organizmu mogą wnikać toksyny, drobnoustroje powodujące choroby, alergie lub zakażenia.

układ immunologiczny – stanowi złożoną sieć współdziałających mechanizmów, umożliwiających rozpoznanie i usunięcie drobnoustrojów patogennych, niszczenie zakażonych komórek i rozwój pamięci immunologicznej

Wykład 7 – 14.04.2014r.

Przewód pokarmowy cz.3

Trawienie i wchłanianie

TRAWIENIE

• Trawienie mechaniczne – rozcieranie i segmentowanie

• Trawienie chemiczne – enzymatyczna hydroliza związków chemicznych

<oba te trawienia dokonują się w świetle przewodu pokarmowego>

• Trawienie kontaktowe – przyścienne przy udziale enzymów mikrokosmków

Trzy rodzaje grup enzymów:

• Amylazy – trawią skrobia

• Proteazy – trawią białka

• Lipazy – trawią tłuszcz

Rozkład związków złożonych na związki proste:

Białka – aminokwasy

Węglowodany –cukry

Tłuszcze – kwasy tłuszczowe i glicerol

TRAWIENIE BIAŁEK (na czerwono to co reguluje proces)

Białka pokarmowe -> [jama ustna, żołądek <HCL, pepsyna, enzym wydzielany przez ściany żołądka- gastryna>] ->(MUSI BYĆ ZOBOJĘTNIONE) Białka zdenaturowane -> [jelito cienkie <trypsyna, chymotrypsyna, amino i karboksypeptydazy, CCK, sekretyna, gastryna>] -> małe peptydy, AA -> [wyściółka jelita <transport aktywny>] -> AA w osoczu krwi

TRAWIENIE TŁUSZCZU

Tłuszcz pokarmowy -> [jama ustna <lipaza językowa>, żołądek <rozbijanie mechaniczne, lipaza żołądkowa>] -> Krople tłuszczu -> [jelito cienkie <emulsyfikacja i hydroliza (lipaza trzustkowa), żółć (emulguje, NIE TRAWI), CCK, sekretyna>] -> Mono- i diglicerydy -> [wyściółka jelita <Wchłanianie – dyfuzja do enterocytów, resynteza TG i tworzenie chylomikronów, uwalnianie chylomikronów do limfy>] -> Triglicerydy w chylomikronach

TRAWIENIE WĘGLOWODANÓW

Węglowodany pokarmowe -> [jama ustna <α – Amylaza ślinowa, zmysły>] -> dwucukry -> [jelito cienkie <α-Amylaza trzustkowa, enzymy rąbka, CCK, sekretyna>] -> Cukry proste-> [wyściółka jelita <aktywny transport>] -> cukry proste we krwi

WCHŁANIENIE

• Związki proste TYLKO TAKIE PROSTE ZWIĄZKI MOGĄ ZOSTAĆ WCHŁANIANE (ze światła jelita, przez barierę warstwy jelita, barierę kapilarną, do krwi) – monosacharydy, aminokwasy, kwasy tłuszczowe

• Transport bierny (substancje niepotrzebujące nośników, np.: kwasy tłuszczowe) i aktywny (i cukrów i aminokwasów – transport z udziałem nośnika [białka] – proces energochłonny)

• Transportery związków prostych

• Wchłanianie do krwi

• Wchłanianie do limfy

Wchłanianie w przewodzie pokarmowym:

• Jama ustna – leki, 10% alkoholu, elektrolity, woda (w pewnym stopniu)

• Przełyk – nic

• Żołądek – woda, alkohol, wiele jonów

• Dwunastnica – wiele jonów (wapń, magnez etc, witaminy, częściowo produkty trawienia makrozwiązków, część aminokwasów)

• Jelito czcze (cienkie) – wszystko

• Jelito grube – woda, elektrolity, chlorki, sód, potas, witaminy ale inne, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe

MIKROFLORA JELITOWA

Efekty działania bakterii jelitowych

• Szkodliwe / chorobotwórcze działanie

  • produkcja toksyn i związków rakotwórczych

  • Procesy gnilne w jelitach

• Pozytywne efekty zdrowotne

  • Zapobieganie namnażaniu się szkodliwych bakterii

  • Stymulacja funkcji immunologicznych

  • Wspomaganie trawienia i wchłaniania

  • Synteza witamin

ROZMIESZCZENIE FLORY BAKKTERYJNEJ PRZEWODU POKARMOWEGO

• Bakterie kwasu tłuszczowego

• Lactobacilius

• Escherichia coli

• Clostridum perfingens (patogen ale potrzebny – stymuluje układ pokarmowy)

ROZWÓJ EKOSYSTEMU JELITOWEGO

Noworodek, jałowy przewód pokarmowy ---- droga porodu, flora bakteryjna matki, flora środowiska, sposób żywienia --- >2 r.ż. ekosystem jelitowy jak u dorosłego

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA UKŁAD MIKROFLORY JELITOWEJ

• Czynniki środowiskowe (region zamieszkania, klimat, nawyki kulturowe)

• Człowiek (układ immunologiczny, nabłonek jelitowy, pankreatyna i inne soki trawienne, enzymy, kwasy żółciowe, perystaltyka jelit, pH jelit, potencjał redox)

• Wiek

• Płeć

• Stres

• Choroby

• EKOSYSTEM JELITOWY (skład i metabolizm mikroflory jelitowej, zależności ekologiczne –antagonizm, synergizm)

• Dieta

• Antybioyki i inne leki

• Obce mikroorganizmy

Funkcje mikroflory jelitowej:

• Metaboliczna

  • Fermentacja błonnika

  • Synteza witamin

  • Synteza SCFA (krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe)

• Troficzna

  • Stymulacja układu pokarmowego

  • Stymulacja komórek nabłonka jelitowego

  • Naprawa uszkodzeń ściany jelita

  • Przeciwdziałanie bakteriom chorobotwórczym

• Ochronna

  • Tworzenie bariery ochronnej

  • Konkurencja z bakteriami chorobotwórczymi

Mikroflora prozdrowotna jelito zdrowe/zapalenie jelita mikroflora chorobotwórcza

Terapia (od zapalenia jelita do jelita zdrowego)

Infekcja (od zdrowego do zapalenia)

ZABURZENIA MIKROFLORY JELITOWEJ

• Stany chorobowe jelit

• Antybiotykoterapia

• Zaburzenia perystaltyki

• Niewłaściwa dieta

• Stres

• Zabiegi operacyjne w obrębie przewodu pokarmowego

• Radioterapia

1. Przepuszczalność jelita

2. Endotoksemia metaboliczna (zatrucie)

   1. W wątrobie

      1. Zapalenie

      2. Stres oksydacyjny

      3. Zwłóknienie

      4. Insulinooporność

      5. Lipogeneza

   2. W tkance tłuszczowej

      1. Zapalenie

      2. Zmiany makrofagów

      3. Stres oksydacyjny

      4. insulinooporność

   3. W mięśniach

      1. Zapalenie

      2. Insulinooporność

MIKROFLORA JAKO CZYNNIK W ETIOLOGII SCHORZEŃ

• Płuca– spadek odporności, gruźlica, grypa, itd.

• Mózg – encyhalopatia (komórki nerwowe, zastępowane są tkanką łączną. Robi się blizna

• Tarczyca

• Wątroba - NAFLD (niealkoholowe stłuszczenie wątrobowe)

• Zmiany w stawach

• Itd. Itd. Itd.

Modyfikacja mikroflory jelitowej

• Probiotyki (bakterie kwasu mlekowego przede wszystkim)

• Prebiotyki (pożywka dla tych bakterii, np.: błonnik jakiśtam)

• Synbiotyki (i bakterie i pożywka)

PROCESY ENERGETYCZNE ORGANIZMU

Biodostępność – przyswajalność tego co zostało strawione

ENERGIA BRUTTO 100%

• 25-40 % - Energia odkładana

• 10-30% - Energia cieplna

• 4-10% -energia wydalana z moczem i gazami

• 10-30% - energia niestrawionego pokarmu

<2 pierwsze – energia metaboliczna, 3 pierwsze – energia strawna>