18. Obraz społeczeństwa polskiego w Dziadach i Kordianie

„Dziadów część III”

Salon warszawski (scena VII)

XXXXX	towarzystwo stolikowe	towarzystwo pod drzwiami
osoby	literaci, damy, generałowie, urzędnicy	młodzież, starzy Polacy, patrioci (Wysocki)
język	francuski	polski
stosunek do literatury	ucieczka od współczesnej problematyki, wynikająca z założeń klasycyzmu francuskiego	przekonanie o ważności podejmowania problemów współczesnych, ironia i kpina wobec pseudoklasyków
stosunek do kraju	ignorancja wobec spraw kraju, brak zainteresowania losem walczących o wolność, służalczość wobec caratu i Nowosilcowa	doskonała orientacja w bieżących sprawach politycznych, współczucie dla prześladowanych
ocena Mickiewicza	krytyka i kpina	wiara w siły u moc młodych patriotów

„Nasz naród jak lawa, z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, bez wewnętrznego ognia 100 lat nie wyziębi; plwajmy na te skorupę i stąpmy do głębi”

„Polska Chrystusem narodów” - stwierdzenie to opowiada o tym, że cierpienia Polski, tak jak cierpienia Chrystusa, odkupią świat i pozbawią go tzw. Ciemnej strony. Poświęcenie całego pokolenia, straconego w rozwoju państwowości polskiej, powoduje zwiększenie szans następnego na życie w wolnej ojczyźnie; wpływ filozofii mesjanizmu

„Kordian” Juliusz Słowacki

Akcja „Przygotowania” rozgrywa się w noc sylwestrową 1799, mającą rozpocząć nowe stulecie (jest to błąd autora). Słowacki zawarł w nim surowy osąd przywódców wojskowych i politycznych odpowiedzialnych za przebieg powstania listopadowego. Sam fakt, iż to moce piekielne stwarzają generała Józefa Chłopickiego, Jana Skrzyneckego, Jana Krukowieckiego oraz księcia Czartoryskiego, Niemcewicza i Lelewela, jest zjadliwą krytyką osób odpowiedzialnych za klęskę listopadową. Fragment mówiący o zabłąkanej gwieździe odnieść można do samych spiskowców (Kordian) jak i losów całego kraju. „Przygotowanie” mające istotne znaczenie dla odczytania sensu dramatu politycznego jakim jest „Kordian”, stanowi sumaryczny osąd społeczeństwa współczesnego Słowackiemu.

---