Rys. 7. Sekwencje procesu sterowania (uproszczenie)
Wytyczanie celów i ich pomiar
(b 1)
Badanie równych wariantów
Planowanie
działania, ich pomiar i
prezentacja
(b 2)
(b)
Wybór wariantu działania
(b 3)
Implementacja
Kontrola
(a)
Porównanie faktycznych
dokonań z planem i budżetami
Działania korygujące
y
ródło: Drury C.: Rachunek kosztów, PWE, Warszawa 1995, za: Jaruga A., Nowak W., Szychta A.:
Rachunkowość zarządcza..., op. cit., s. 23.
Rys. 8. Obszary oddziaływania analizy ekonomicznej
Ewidencja Planowanie
Informacje liczbowe
Analiza ekonomiczna Dane pozaewidencyjne
Ocena bieżącej Kontrola realizacji Ocena zasadności
sytuacji i tworzenie podjętych decyzji decyzji podjętych w
prognoz przeszłości
y
ródło: Burzym E.: Analiza finansowa w przedsiębiorstwie przemysłowym, Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1984, s. 15.
Fundamentalne zasady analizy finansowej:
1. porównywalność danych  dane z
ródłowe przed przystąpieniem do
 rozdrabniania muszą zostać ocenione pod względem ich porównywalności
czy to w czasie czy przestrzeni (np. inflacja, wielkość i cechy przedmiotu
badania),
2. istotność danych  dane te muszą zostać też ocenione pod względem ich
istotności dla celu prowadzonego badania, dane nieistotne pomija się w celu
zapewnienia przejrzystości badania,
3. rzetelność i zrozumiałość wyników  wyniki badania muszą zostać
przedstawione w sposób prosty, ale umożliwiający zweryfikowanie ich
rzetelności,
4. wnioski powinny zawierać wywód umożliwiający czytelne zidentyfikowanie
celu badania oraz hipotezę weryfikującą jego osiągnięcie.
Metody analizy finansowej:
1. metody analizy jakościowej (opisowe)  polegają na werbalnym opisie
analizowanych danych bez nadawania im mierzalnego charakteru, opierają
się zazwyczaj na odpowiednim  czytaniu dynamiki szeregów czasowych,
2. metody analizy ilościowej  opierają się na mierzeniu interesujących
badającego zdarzeń czy procesów:
- metody stochastyczne  oparte o modele ekonometryczne, taksonomiczne,
addytywne i dyskryminacyjne,
- metody deterministyczne  są to dość proste algorytmy matematyczne
umożliwiające obliczenie interesujących badającego liczb
charakteryzujących określony proces czy zjawisko,
3. metody wnioskowania  indukcja i dedukcja logiczna.
Podstawowe zadania analizy finansowej:
" ocena kondycji przedsiębiorstwa wynikającej z efektywności
gospodarowania łącznie z określeniem pozycji przedsiębiorstwa w otoczeniu
(gospodarka, branża, rynek),
" opracowanie założeń służących podejmowaniu optymalnych decyzji przez
kadrę zarządzającą,
" wykazywanie nieprawidłowości i niewykorzystanych możliwości
przedsiębiorstwa oraz wskazywanie dróg poprawy gospodarowania,
" przewidywanie rozwoju poszczególnych zjawisk ekonomicznych, a tym
samym stwarzanie podstaw długookresowych celów i zadań
przedsiębiorstwa, a także wykrywanie potencjalnych szans oraz zagrożeń
realizacji tych celów i zadań.
Definicje kondycji finansowej:
1. Foster: pewien stan finansowy prezentowany przez ujawnione informacje
finansowe.
2. Ross, Westerfield, Jordan: dochód generowany przez każdą złotówkę
zainwestowaną w przedsiębiorstwie przez jego właścicieli.
3. MSR: zdolność wypracowywania środków finansowych i ich ekwiwalentów
przez jednostkę, z oceną terminów i pewności ich wypracowania.
4. Jerzemowska: kondycja finansowa jest pewnego rodzaju probierzem,
barometrem dotyczącym perspektyw rozwojowych przedsiębiorstwa na
rynku stosowanym przez menedżerów.
5. Siemińska: rezultat podejmowanych przez zarząd decyzji gospodarczych i
związanych z nimi perspektyw przyszłościowych przedsiębiorstwa.
6. Jaworski: pewien poziom prawdopodobieństwa osiągnięcia przez firmę
założonych rezultatów finansowych lub stopień zdolności przetrwania na
założonym poziomie finansowym, określony na podstawie ujawnianych
informacji finansowych.
Wyznaczniki kondycji finansowej:
1. pozycja pieniężna (cash position)  czyli stopień nasycenia środkami
pieniężnymi zarówno majątku obrotowego jak i ich relacje ze sprzedażą,
2. płynność finansowa (liquidity)  czyli zdolność przedsiębiorstwa do
regulowania zobowiązań,
3. kapitał obrotowy netto (working capital)  czyli poziom środków
obrotowych zdolnych do generowania nadwyżki finansowej,
4. struktura kapitałowa (capital structure)  czyli przyjęty przez firmę sposób na
finansowanie majątku własnego,
5. obsługa długu (debt service coverage)  czyli zdolność przedsiębiorstwa do
obsługi długu w postaci spłaty odsetek,
6. rentowność (profitability)  określana jako zdolność przedsiębiorstwa do
generowania zysków lub minimalizacji strat,
7. rotacja majątku obrotowego (turnover)  jest to miara efektywności
gospodarowania wyrażona relacją majątku i sprzedaży.
Metody oceny kondycji finansowej dostarczają przede wszystkim:
1. umiejętność czytania sprawozdań finansowych - polega na umiejętnym
zrozumieniu, co oznaczają poszczególne ich pozycje, badaniu zmian
i proporcji tych pozycji oraz ustalaniu co te zmiany przedstawiają,
2. analiza wskaz
nikowa - uważa się, że teoretycznie można wyróżnić od 300
do 400 wskaz
ników opisujących zależności pomiędzy pozycjami
sprawozdania finansowego, zdaniem kontrolerów finansowych analiza
sytuacji finansowej na podstawie tak wielkiej ilości wskaz
ników nie jest
czytelna i staje się niewiarygodna, należy zatem ustalić pewien zestaw
wskaz
ników, odpowiedni do potrzeb badającego oraz użytkownika badania,
3. analiza scoringowa  bada zależności pomiędzy specyficznymi wskaz
nikami
finansowymi i poprzez eliminację mniej istotnych wskaz
ników za pomocą
funkcji dyskryminacyjnych (ekonometria), doprowadza do określenia tych
które w sposób znaczący w danym miejscu i czasie wpływają na zagrożenie
upadłością.
Wzorzec oceny kondycji finansowej, to uporządkowany i systematycznie
stosowany zestaw procedur i wskaz
ników służący jakościowemu i
ilościowemu opisowi sytuacji finansowej firmy.
Ogólna ocena składników sprawozdania finansowego.
Podstawowymi zależnościami, które należy w tym punkcie badania
zweryfikować są zasady:
1. złota zasada bilansowa - poziom kapitałów długookresowych powinien
przekraczać składniki majątku trwałego (kapitał długookresowy / aktywa
trwałe >= 1),
2. złota zasada finansowa - termin użytkowania kapitałów powinien być równy
terminowi związania kapitałów, czyli płynność składnika majątkowego
powinna być adekwatna do zapadalności zwrotu kapitału którym został on
sfinansowany, w tym przypadku uznaje się, że aktywa trwałe powinny być
finansowane w całości przez kapitały długookresowe (aktywa trwałe /
kapitał długookresowy <= 1), a poziom aktywów obrotowych musi być
większy od kapitałów krótkookresowych (aktywa obrotowe / kapitał
krótkookresowy >=1).
Wskaz
nik ogólnej sytuacji finansowej:
Zkw
Wsf=
wskaz
nik ogólnej sytuacji finansowej, gdzie:
Zko
kapital wlasny
Zkw= *100%
wskaz
nik zastosowania kapitału własnego, .
aktywa trwae
kapital obcy
Zko= *100%
wskaz
nik zastosowania kapitału obcego, .
aktywa obrotowe