główna 2012

pobrano z www.sqlmedia.pl

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz

Ċcia egzaminu.

WPISUJE ZDAJ

ĄCY

KOD

PESEL

Miejsce

na naklejk

z kodem

dysleksja

ká

EGZAMIN MATURALNY

Z J

ĉZYKA POLSKIEGO

POZIOM PODSTAWOWY

Instrukcja dla zdaj

ącego

1. Sprawd

Ĩ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 19 stron.

Ewentualny brak zg

áoĞ przewodniczącemu zespoáu

nadzoruj

ącego egzamin.

2. Rozwi

ązania zadaĔ zamieĞü w miejscu na to

przeznaczonym.

3. Pisz czytelnie. U

Īywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie u

Īywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.

5. Pami

Ċtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie bĊdą oceniane.

6. Mo

Īesz korzystaü ze sáownika poprawnej polszczyzny

i s

áownika ortograficznego.

7. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój

numer PESEL i przyklej naklejk

Ċ z kodem.

8. Nie wpisuj

Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej

dla egzaminatora.

MAJ 2012

Czas pracy:

170 minut

Liczba punktów

do uzyskania: 70

ĊĞü I – 20 pkt

ĊĞü II – 50 pkt

MPO-P1_1P-122

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

ĊĞü I – rozumienie czytanego tekstu

Przeczytaj uwa

Īnie tekst, a nastĊpnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj

tylko na podstawie tekstu i tylko w

áasnymi sáowami – chyba Īe w zadaniu polecono inaczej.

Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jeste

Ğ proszona/y.

WIKIPEDIA, CZYLI JESZCZE NIGDY…
1. Encyklopedie, zw

áaszcza powszechne, są uwaĪane za najbardziej ambitny, najtrudniejszy

rodzaj popularyzacji. Wielotomowe dzie

áo obejmujące caáoĞü wiedzy z najróĪniejszych

dziedzin, napisane z naukowym rygoryzmem, przeznaczone dla odbiorcy nie tylko
nieznaj

ącego siĊ na jakiejĞ konkretnej dziedzinie, ale czĊsto dopiero pobierającego nauki –

czy mo

Īna sobie wyobraziü trudniejsze zadanie?

2. S

áowo „encyklopedia” pochodzi od greckich sáów enkyklios – ogólny i paideia –

(wy)kszta

ácenie. Od lat uĪywa siĊ go na okreĞlenie wydawnictwa informacyjnego

zawieraj

ącego zbiór wiedzy ogólnej lub z wybranej dziedziny. Pierwsze ksiąĪki pod takim

tytu

áem zaczĊáy siĊ pojawiaü w XVI wieku, choü zbiory o podobnym charakterze,

tyle

Īe inaczej nazywane, byáy tworzone juĪ w staroĪytnoĞci i w Ğredniowieczu.

3. Popularyzatorski charakter, przydatno

Ğü dla szerokich krĊgów uĪytkowników, nadawaáy

encyklopediom wyj

ątkowe znaczenie. Byáy przez wieki tym, czym Internet jest dziĞ. Trudno

przeceni

ü rolĊ, jaką odegraáa w historii Wielka Encyklopedia Francuska, wydawana przez

Diderota i d’Alemberta w latach 1751-1780. W tym samym czasie zacz

Ċto wydawaü kilka

encyklopedii, które kontynuowane s

ą do dziĞ, jak na przykáad Encyclopaedia Britannica.

Tworzenie encyklopedii to wielkie przedsi

ĊwziĊcie organizacyjne, finansowe i edytorskie.

Nowa wersja XV wydania Encyclopaedia Britannica, powsta

áa w 1974 roku, byáa dzieáem

przesz

áo czterech tysiĊcy autorów ze 131 krajów. Koszt przygotowania (nie licząc kosztów

druku) wyniós

á 32 miliony ówczesnych dolarów, co przekáada siĊ na sumĊ okoáo

100 milionów dolarów dzisiejszych. Mo

Īna powiedzieü, Īe kaĪde spoáeczeĔstwo ma taką

encyklopedi

Ċ, na jaką je staü, jakiej potrzebuje i jaką jest w stanie stworzyü, ale teĪ na jaką

pozwalaj

ą warunki.

4. Od 15 stycznia 2001 roku realizowany jest bezprecedensowy projekt stworzenia
najwi

Ċkszej encyklopedii w dziejach ludzkoĞci – Wikipedii, czyli „wolnej encyklopedii, którą

Īdy moĪe redagowaü”. Inicjatorem tego przedsiĊwziĊcia jest Jimmy Wales, amerykaĔski

biznesmen o wielkim, idealistycznym zaci

Ċciu. Nazwa pochodzi z jĊzyka hawajskiego; „wiki

wiki” to po hawajsku „szybko”. Wales wpad

á na genialny pomysá: zamiast tworzyü zespóá

specjalistów, który przez dziesi

Ċciolecia budowaáby kolejne dzieáo encyklopedyczne,

postanowi

á wykorzystaü entuzjazm, dobrą wolĊ, a przede wszystkim wiedzĊ milionów

ochotników na ca

áym Ğwiecie – „encyklopedystów” XXI wieku.

5. Dzi

Ğ Wikipedia istnieje w ponad dwustu wersjach jĊzykowych, z tego w trzydziestu

dwóch ma ponad 50 tysi

Ċcy haseá, a w okoáo siedemdziesiĊciu – ponad 10 tysiĊcy.

Najwi

Ċksza jest wersja angielska, zawierająca ponad 3 miliony haseá. Polska Wikipedia ma

przesz

áo 600 tysiĊcy haseá i jest czwartą co do wielkoĞci, po angielskiej, niemieckiej

i francuskiej, ale przed hiszpa

Ĕską, japoĔską, chiĔską czy rosyjską. We wszystkich wersjach

Ċzykowych Wikipedia zawiera przeszáo 10 milionów haseá. àączne nakáady poniesione przez

Walesa na Wikipedi

Ċ wyniosáy zaledwie okoáo 500 tys. dolarów. Jimmy Wales nazwaá swoje

dzie

áo „próbą stworzenia i rozpowszechnienia wielojĊzycznej wolnej encyklopedii

o najwy

Īszym moĪliwym poziomie dla kaĪdej osoby na Ziemi w jej wáasnym jĊzyku”.

Ocenia si

Ċ, Īe korzysta z niej okoáo siedmiuset milionów uĪytkowników rocznie (przez co

rozumie si

Ċ liczbĊ wejĞü na jej strony, a nie liczbĊ fizycznych osób). Równie imponująca

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

jak liczba hase

á, wersji jĊzykowych i uĪytkowników jest liczba autorów. WikipediĊ stworzyáo

oko

áo 100 tysiĊcy autorów. Ich praca nie byáa opáacana. Jest to chyba najwiĊkszy „czyn

spo

áeczny” w dziejach! Ochotniczy zaciąg do grona autorów, swoboda tworzenia haseá, brak

hierarchicznej redakcji, ucieranie wersji has

áa w toku sporów i dyskusji, noĞnik (Internet) –

nie jedyne ró

Īnice pomiĊdzy Wikipedią a tradycyjnymi encyklopediami. Niezwykle waĪne

jest to,

Īe korzystaü z niej moĪe kaĪdy za darmo.

6. Ten anarchiczny sposób tworzenia encyklopedii oraz jej darmowy charakter wzbudza

áy

wielkie emocje, oskar

Īenia, próby dyskredytacji z jednej strony, a deklaracje o prawdziwie

wolno

Ğciowym i demokratycznym sposobie dystrybucji i upowszechniania wiedzy z drugiej.

Prawda le

Īy po obu stronach.

7. Brak kontroli nad standardami hase

á to najczĊstszy zarzut. ObroĔcy mówią, Īe kaĪdy

Īe przecieĪ hasáo poprawiü, uĞciĞliü czy rozbudowaü. Tylko skąd laik ma wiedzieü, które

has

áo naleĪy do jakiej kategorii? (Obecnie przy wielu hasáach znajduje siĊ uwaga,

Īe wymagają one uzupeánienia). Wikipedia padáa teĪ (i pada nadal) ofiarą aktów wandalizmu.
Niektórzy lubi

ą umieszczaü bazgroáy na murach, áamaü áawki w parku czy niszczyü

przystanki autobusowe – inni korzystaj

ą z okazji, by zdewastowaü niezabezpieczone hasáa

w najwi

Ċkszych encyklopediach Ğwiata.

8. Niestety, niektóre has

áa trzeba byáo chroniü przed swobodnym dostĊpem pseudoautorów.

Dotyczy to zw

áaszcza biogramów najbardziej znanych (i kontrowersyjnych) osób oraz

bie

Īących wydarzeĔ politycznych. Ten wandalizm bywa dzieáem zaskakujących oĞrodków.

Skandalem zako

Ĕczyáo siĊ Ğledztwo w sprawie dewastacji stron dotyczących przeciwników

politycznych prezydenta G. W. Busha. Okaza

áo siĊ, Īe niektórych aktów wandalizmu

dokonywano z komputerów znajduj

ących siĊ w Biaáym Domu.

9. Inny cz

Ċsty zarzut pod adresem Wikipedii to rzekomo „nijaki”, pozbawiony autorskiej

werwy charakter artyku

áów, bĊdący wynikiem ucierania siĊ poglądów i kompromisów

zawieranych przez wielu autorów. Có

Ī, to zarówno wada, jak i zaleta. Anarchiczny sposób

powstawania tej „ksi

Ċgi” wpáywa teĪ na bardzo przypadkowy dobór haseá. Nawet w obszernej

polskiej wersji cz

Ċsto brakuje artykuáów na, wydawaáoby siĊ, bardzo waĪny temat, a moĪna

znale

Ĩü szczegóáy na temat czegoĞ maáo istotnego.

10. Moje osobiste do

Ğwiadczenie z uĪywaniem i tworzeniem haseá w Wikipedii pokazuje,

Īe jest to Ĩródáo informacji niezwykle uĪyteczne, ale wymagające duĪej ostroĪnoĞci. Nadaje
si

Ċ jako szybki i áatwy podrĊczny odnoĞnik, zbiór odsyáaczy, który

Īadnym wypadku

nie mo

Īe byü traktowany jako materiaá Ĩródáowy, a tym bardziej nie powinien zastĊpowaü

podr

Ċcznika czy akademickich rozpraw i monografii. ĝwietne rezultaty przynosi porównanie

tre

Ğci tego samego hasáa w kilku wersjach jĊzykowych.

11. Wielki sukces Wikipedii wynika nie tylko z entuzjazmu autorów, niebywa

áego

pospolitego ruszenia ludzi chc

ących siĊ podzieliü swoją wiedzą, ale i z tego, co odziedziczono

po poprzednikach. Newton w s

áynnym liĞcie do Hooke’a napisaá: „JeĞli widziaáem dalej, to

tylko dlatego,

Īe staáem na ramionach gigantów”. Szybki start projektu byá moĪliwy dziĊki

wch

áoniĊciu zbiorów haseá z kilku encyklopedii i sáowników, które staáy siĊ publicznie

dost

Ċpne w sieci. Biorąc pod uwagĊ popularnoĞü Wikipedii, moĪna powiedzieü, parafrazując

Churchilla,

Īe „jeszcze nigdy tak wielu nie zawdziĊczaáo tak wiele tak nielicznym”.

Pami

Ċtając jednak o wielkiej liczbie autorów, moĪe lepiej powiedzieü: „Jeszcze nigdy tak

wielu czytelników nie zawdzi

Ċczaáo tak wiele tak licznym autorom”.

Na podstawie: Stanis

áaw Bajtlik, Wikipedia, czyli jeszcze nigdy…

[w:] Ksi

ąĪki w Tygodniku, „Tygodnik Powszechny”, nr 45/2009

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 1. (1 pkt)

Na podstawie akapitów 1. i 3. odpowiedz na pytanie, dlaczego tworzenie encyklopedii
powszechnej jest niezwykle trudnym przedsi

ĊwziĊciem. WymieĔ trzy powody.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Podaj dwa powody uzasadniaj

ące celowoĞü uĪycia liczb w akapicie 5.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Wymie

Ĕ trzy róĪnice miĊdzy Wikipedią a tradycyjną encyklopedią.

Lp.

Wikipedia

Encyklopedia

Zadanie 4. (1 pkt)

Jak

ą funkcjĊ w kompozycji caáego tekstu peáni akapit 6.?

.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (1 pkt)

Wymie

Ĕ dwa powody uzasadniające uznanie przez autora sposobu tworzenia Wikipedii

za anarchiczny.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (2 pkt)

Jakie

Ğrodki jĊzykowe w akapitach 5. i 7. nadają tekstowi zabarwienie emocjonalne? OkreĞl

dwa i podaj przyk

áad kaĪdego z nich.

.......................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 7. (2 pkt)

W akapitach 7.–9. zosta

áy wyliczone zarzuty formuáowane pod adresem Wikipedii. WymieĔ

dwa, z którymi autor artyku

áu siĊ zgadza.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (1 pkt)

W akapicie 8. autor pos

áuĪyá siĊ przykáadem. WyjaĞnij, jakie zjawisko nim zobrazowaá.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 9. (1 pkt)

Wyja

Ğnij, jak autor ocenia WikipediĊ jako Ĩródáo informacji (akapit 10).

.......................................................................................................................................................

Zadanie 10. (1 pkt)

Czym na tle ca

áego tekstu wyróĪnia siĊ sposób formuáowania opinii o Wikipedii w akapicie 10.?

.......................................................................................................................................................

Zadanie 11. (2 pkt)

Wyja

Ğnij, jakie funkcje w tekĞcie peáni zacytowana w akapicie 11. metafora, którą posáuĪyá

Ċ Newton. WymieĔ dwie.

.......................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

Zadanie 12. (2 pkt)

Īdemu punktowi linearnego planu artykuáu przyporządkuj numery akapitów (pamiĊtaj,

Īe jest to peány plan caáego tekstu, a wiĊc obejmuje wszystkie akapity).

Numery akapitów

1. Informacje dotycz

ące tradycyjnej encyklopedii ....................................................................

2. Historia Wikipedii ..................................................................................................................

3. Niebywa

áy sukces internetowej encyklopedii ........................................................................

4. Zalety i wady nowego

Ĩródáa informacji ...............................................................................

5. Subiektywne odczucia autora .................................................................................................

6. Podsumowanie rozwa

ĪaĔ .......................................................................................................

Zadanie 13. (2 pkt)

Doko

Ĕcz zdania, wybierając sáowa spoĞród podanych:

wnioskowanie, definiowanie, porównywanie, przeciwstawienie

1. Zdanie: Encyklopedie to wielotomowe dzie

áa obejmujące caáoĞü wiedzy z najróĪniejszych

dziedzin jest przyk

áadem ........................................................................................................

2. Zdanie: Ten anarchiczny sposób tworzenia encyklopedii oraz jej darmowy charakter

wzbudza

áy wielkie emocje, oskarĪenia, próby dyskredytacji z jednej strony, a deklaracje

o prawdziwie wolno

Ğciowym i demokratycznym sposobie dystrybucji i upowszechniania

wiedzy z drugiej jest przyk

áadem ...........................................................................................

3. Zdanie: Bior

ąc pod uwagĊ popularnoĞü Wikipedii, moĪna powiedzieü, […] Īe „jeszcze

nigdy tak wielu czytelników nie zawdzi

Ċczaáo tak wiele tak licznym autorom” jest przykáadem

.................................................................................................................................................

Zadanie 14. (2 pkt)

Uzupe

ánij tabelĊ, wpisując w odpowiedniej rubryce literĊ „I”, jeĞli zdanie zawiera

informacj

Ċ, lub literĊ „O”, jeĞli w zdaniu jest wyraĪona opinia.

Lp.

Zdanie

Odpowied

Pierwsze encyklopedie, ksi

ąĪki pod takim tytuáem, zaczĊáy siĊ

pojawia

ü w XVI wieku.

Tworzenie encyklopedii to wielkie przedsi

ĊwziĊcie organizacyjne,

finansowe i edytorskie.

[…] jest to

Ĩródáo informacji niezwykle uĪyteczne, ale wymagające

Īej ostroĪnoĞci.

ĝwietne rezultaty przynosi porównanie treĞci tego samego hasáa
w kilku wersjach j

Ċzykowych.

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

ĊĞü II – pisanie wáasnego tekstu w związku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu.

Wybierz temat i napisz wypracowanie nie krótsze ni

Ī dwie strony (okoáo 250 sáów).

Temat 1. Wyja

Ğnij symbolikĊ lewej i prawej strony oraz jej znaczenie dla wymowy

utworu, analizuj

ąc przytoczony fragment III czĊĞci Dziadów Adama

Mickiewicza. Zwró

ü uwagĊ na postaü Nowosilcowa i postawy innych bohaterów

wobec niego.

DZIADY, cz

ĊĞü III – Akt I, scena VIII (fragmenty)

LOKAJ

áowiek kupca Kanissyna

Czeka i jaki

Ğ Panu rejestr

przypomina. [...]

SEKRETARZ

(wstaj

ąc od stolika)

On powiada,

Īe jeĞli Pan zapáatĊ zwleka,

On zrobi proces.

SENATOR

Napisz grzecznie, niechaj czeka.

(zamy

Ğla siĊ)

A propos

– ten Kanissyn – trzeba mu wzi

ąü syna

Pod

Ğledztwo. – Oj, to ptaszek!

SEKRETARZ

To ma

áy cháopczyna.

SENATOR

Oni to wszyscy mali, ale patrz w ich serce; –
Najlepiej ogie

Ĕ zgasiü, dopóki w iskierce.

SEKRETARZ

Syn Kanissyna w Moskwie.

SENATOR

W Moskwie? – a, voyez-vous

Emisaryjusz klubów. – Czas zabie

Īeü temu,

Wielki czas.

SEKRETARZ

On podobno u kadetów s

áuĪy.

SENATOR

U kadetów? – voyez-vous, on tam wojsko burzy. [...]
Rozumiesz! – Hej, de

Īurny! – We dwadzieĞcia cztery

Godzin wys

áaü kibitkĊ i zabraü papiery.

Zreszt

ą ojciec lĊkaü siĊ nie ma przyczyny,

Ğli syn dobrowolnie przyzna siĊ do winy. [...]

(Muzyka gra menueta z „Don Juana” – z lewej strony stoj

ą czynownicy, czyli urzĊdnicy

i urz

Ċdniczki – z prawej kilku z máodzieĪy, kilku máodych oficjerów rosyjskich, kilku starych

ubranych po polsku i kilka m

áodych dam. – Na Ğrodku menuet. Senator taĔczy […])

rejestr – tu: wykaz d

áugów.

à propos (fr.) – w zwi

ązku z tym, przy sposobnoĞci.

voyez-vous (fr.) – widzicie.

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

BAL

SCENA

ĝPIEWANA

Z PRAWEJ STRONY

DAMA

Patrz, patrz starego, jak si

Ċ wije,

Jak sapie, oby skr

Ċciá szyjĊ.

(do Senatora)

Jak

Ğlicznie, lekko taĔczysz Pan!

(na stron

Ċ)

Il crévera dans l`instant

àODY CZàOWIEK

Patrz, jak on

áasi siĊ i liĪe,

Wczora mordowa

á, taĔczy dziĞ;

Patrz, patrz, jak on oczyma strzy

Īe,

Skacze jak w klatce ry

Ğ.

DAMA

Wczora mordowa

á i katowaá,

I tyle krwi niewinnej wyla

á;

Patrz, dzisiaj on pazury schowa

I b

Ċdzie siĊ przymilaá.

Z LEWEJ STRONY

KOLLESKI REGESTRATOR

(do Sowietnika

)

Ĕczy Senator, czy widzicie?

Ej, Sowietniku, pód

Ĩmy w tan!

SOWIETNIK

Uwa

Īaj, czy to przyzwoicie,

Ğ ze mną taĔczyá Pan.

REGESTRATOR

Ale tu znajdziem kilka dam.

SOWIETNIK

Ale nie o to idzie rzecz:
Ja sobie wol

Ċ taĔczyü sam

Ī z tobą – pójdĨĪe precz.

REGESTRATOR

ądĪe to?

SOWIETNIK

Jestem sowietnikiem.

REGESTRATOR

Ja jestem oficerski syn.

SOWIETNIK

Mój Panie, ja nie ta

ĔczĊ z nikim,

Kto ma tak niski czyn

Il … (fr.) – on p

Ċknie za chwilĊ.

kolleski regestrator (z ros.) – urz

Ċdnik o niskiej randze.

sowietnik (z ros.) – radca, urz

Ċdnik o randze wyĪszej niĪ kolleski regestrator.

czyn – ranga s

áuĪbowa.

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

(do Pu

ákownika)

Pód

Ĩ, Puákowniku, pódĨĪe w taniec,

Widzisz,

Īe taĔczy sam Senator. [...]

LEWA STRONA, chórem

DAMY

Ah! Quelle beauté, guelle grâce!

ĉĩCZYħNI

Jaka to

ĞwietnoĞü, przepych jaki!

PRAWA STRONA, chórem

ĉĩCZYħNI

Ach,

áotry, szelmy, ach, áajdaki!

ĩeby ich piorun trzasá.

SENATOR

(ta

Ĕcząc, do Gubernatorowej)

Chc

Ċ zrobiü znajomoĞü Starosty,

On pi

Ċkną ĪonĊ, córkĊ ma;

Ale zazdro

Ğny –

GUBERNATOR

(bieg

ąc za Senatorem)

To cz

áek prosty;

Niech Pan to na nas zda.

(podchodzi do Starosty)

Īona PaĔska?

STAROSTA

W domu siedzi.

GUBERNATOR

A córki?

STAROSTA

Jedn

ą tylko mam.

GUBERNATOROWA

I córka balu nie odwiedzi?

STAROSTA

Nie!

GUBERNATOROWA

Pan tu sam?

STAROSTA

Ja sam.

GUBERNATOR

Īona nie zna Senatora?

STAROSTA

Dla siebie tylko

ĪonĊ mam.

GUBERNATOROWA

Chcia

áam wziąü córkĊ PaĔską wczora.

Ah! Quelle… (fr.) – Ach! Co za pi

ĊknoĞü, co za gracja.

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

STAROSTA

áuĪnoĞü Pani znam.

GUBERNATOR

Tu w menuecie para zbywa,
Senator potrzebuje dam.

STAROSTA

Moja córka w parach nie bywa,
Jej par

Ċ znajdĊ sam.

GUBERNATOROWA

Mówiono,

Īe taĔczy i grywa,

Senator chcia

á zaprosiü sam.

STAROSTA

Widz

Ċ, Īe pan Senator wzywa

Na raz po kilka dam.

LEWA STRONA, chórem

Jaka muzyka, jaki

Ğpiew,

Jak pi

Ċknie meblowany dom.

PRAWA STRONA, chórem

Te szelmy z rana pij

ą krew,

A po obiedzie róm

SOWIETNIK

(pokazuj

ąc Senatora)

Drze ich, to prawda, lecz zaprasza,
Takiemu da

ü siĊ drzeü nie Īal.

STAROSTA

Po turmach siedzi m

áodzieĪ nasza,

Nam ka

Īą iĞü na bal. [...]

PANNA

(ta

Ĕcząc, do Matki)

Nazbyt ohydni, nazbyt starzy.

MATKA

(z prawej strony)

Ğli ci zbrzydnąá, to go rzuü.

SOWIETNIKOWA

(z lewej strony)

Jak mojej córeczce do twarzy.

STAROSTA

Jak od nich rumem czu

ü!

SOWIETNIKOWA DRUGA

(do córki stoj

ącej obok)

Tylko, Zosie

Ĕku, podnieĞ wzrok,

Īe Senator ciĊ obaczy.

STAROSTA

Īeli o mnie siĊ zahaczy,

Dam r

ĊkojeĞcią

(bior

ąc za karabelĊ)

– w bok.

róm – rum.

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

LEWA STRONA, chórem

Ach, jaka

ĞwietnoĞü, przepych jaki!

Ah! Quelle beauté, guelle grâce!

PRAWA STRONA

Ach, szelmy,

áotry, ach, áajdaki!

ĩeby ich piorun trzasá.

Z PRAWEJ STRONY MI

ĉDZY MàODZIEĩĄ

JUSTYN POL

(do Bestu

Īewa

, pokazuj

ąc na Senatora)

Chc

Ċ mu scyzoryk mój w brzuch wsadziü

Lub zamalowa

ü w pysk.

BESTU

ĩEW

Có

Ī stąd, jednego áotra zgáadziü

Lub obi

ü, co za zysk?

Oni wyszukaj

ą przyczyny,

By uniwersytety znie

Ğü,

Krzykn

ąü, Īe ucznie jakubiny,

I wasz

ą máodzieĪ zjeĞü.

JUSTYN POL

Lecz on zap

áaci za mĊczarnie,

Za tyle krwi i

áez.

BESTU

ĩEW

Cesarz ma u nas liczne psiarnie,
Có

Ī, Īe ten zdechnie pies.

POL

Nó

Ī Ğwierzbi w rĊku, pozwól ubiü.

BESTU

ĩEW

Ostrzegam jeszcze raz!

POL

Pozwól przynajmniej go wyczubi

BESTU

ĩEW

A zgubi

ü wszystkich was.

POL

Ach, szelmy,

áotry, ach, zbrodniarze!

BESTU

ĩEW

Musz

Ċ ciebie wywieĞü za próg.

POL

Czy

Ī go to za nas nikt nie skarze?

Nikt si

Ċ nie pomĞci?

(odchodz

ą ku drzwiom)

KS. PIOTR

– Bóg!

(Nagle muzyka si

Ċ zmienia i gra arią Komandora

)

Adam Mickiewicz, Utwory dramatyczne, Warszawa 1983

Justyn Pol – jeden z filaretów, organizator powstania na Litwie.

Bestu

Īew – Aleksander BestuĪew; rosyjski poeta i powieĞciopisarz; uczestnik powstania dekabrystów.

wyczubi

ü – obiü.

aria Komandora – aria pochodz

ąca z koĔcowej sceny opery Mozarta Don Juan (wáaĞc. Don Giovanni);

tytu

áowy bohater dzieáa, zdemoralizowany uwodziciel, zabiá Komandora, broniącego czci swojej córki; w finale

opery kamienny pos

ąg Komandora przybywa, aby dokonaü zemsty.

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

Temat 2. Porównaj postawy

Īyciowe Izabeli àĊckiej i Joanny Podborskiej ukazane

w podanych fragmentach Lalki Boles

áawa Prusa i Ludzi bezdomnych Stefana

ĩeromskiego. Odwoáując siĊ do znajomoĞci utworów, zwróü uwagĊ
na okoliczno

Ğci, które miaáy wpáyw na uksztaátowanie osobowoĞci bohaterek.

LALKA (fragment)

Ciekawym zjawiskiem by

áa dusza panny Izabeli.

Gdyby j

ą kto szczerze zapytaá: czym jest Ğwiat, a czym ona sama? niezawodnie

odpowiedzia

áaby, Īe Ğwiat jest zaczarowanym ogrodem, napeánionym czarodziejskimi

zamkami, a ona – bogini

ą czy nimfą uwiĊzioną w formy cielesne.

Panna Izabela od kolebki

Īyáa w Ğwiecie piĊknym i nie tylko nadludzkim, ale –

nadnaturalnym. Sypia

áa w puchach, odziewaáa siĊ w jedwabie i hafty, siadaáa na rzeĨbionych

i wy

Ğcieáanych hebanach lub palisandrach, piáa z krysztaáów, jadaáa ze sreber i porcelany

kosztownej jak z

áoto.

Dla niej nie istnia

áy pory roku, tylko wiekuista wiosna, peána áagodnego Ğwiatáa, Īywych

kwiatów i woni. Nie istnia

áy pory dnia, gdyĪ nieraz przez caáe miesiące káadáa siĊ spaü

o ósmej rano, a jada

áa obiad o drugiej po póánocy. Nie istniaáy róĪnice poáoĪeĔ

jeograficznych, gdy

Ī w ParyĪu, Wiedniu, Rzymie, Berlinie czy Londynie znajdowali siĊ ci

sami ludzie, te same obyczaje, te same sprz

Ċty, a nawet te same potrawy: zupy z wodorostów

Oceanu Spokojnego, ostrygi z Morza Pó

ánocnego, ryby z Atlantyku albo z Morza

ĝródziemnego, zwierzyna ze wszystkich krajów, owoce ze wszystkich czĊĞci Ğwiata. Dla niej
nie istnia

áa nawet siáa ciĊĪkoĞci, gdyĪ krzesáa jej podsuwano, talerze podawano, ją samą

na ulicy wieziono, na schody wprowadzano, na góry wnoszono.

Woalka chroni

áa ją od wiatru, kareta od deszczu, sobole od zimna, parasolka i rĊkawiczki

od s

áoĔca. I tak Īyáa z dnia na dzieĔ, z miesiąca na miesiąc, z roku na rok, wyĪsza nad ludzi,

a nawet nad prawa natury. Dwa razy spotka

áa ją straszna burza, raz w Alpach, drugi – na Morzu

ĝródziemnym. Truchleli najodwaĪniejsi, ale panna Izabela ze Ğmiechem przysáuchiwaáa siĊ

áoskotowi druzgotanych skaá i trzeszczeniu okrĊtu, ani przypuszczając moĪliwoĞci
niebezpiecze

Ĕstwa. Natura urządziáa dla niej piĊkne widowisko z piorunów, kamieni

i morskiego odm

Ċtu, jak w innym czasie pokazaáa jej ksiĊĪyc nad Jeziorem Genewskim albo

nad wodospadem Renu rozdar

áa chmury, które zakrywaáy sáoĔce. To samo przecie robią

co dzie

Ĕ maszyniĞci teatrów i nawet w zdenerwowanych damach nie wywoáują obawy.

Ten

Ğwiat wiecznej wiosny, gdzie szeleĞciáy jedwabie, rosáy tylko rzeĨbione drzewa,

a glina pokrywa

áa siĊ artystycznymi malowidáami, ten Ğwiat miaá swoją specjalną ludnoĞü.

áaĞciwymi jego mieszkaĔcami byáy ksiĊĪniczki i ksiąĪĊta, hrabianki i hrabiowie tudzieĪ

bardzo stara i maj

Ċtna szlachta obojej páci. [...] Caáa ta ludnoĞü, miĊdzy którą ostroĪnie

przesuwali si

Ċ wygalonowani lokaje, damy do towarzystwa, ubogie kuzynki i áaknący

Īszych posad kuzyni, caáa ta ludnoĞü obchodziáa wieczne ĞwiĊto. [...]

Poza tym czarodziejskim by

á jeszcze inny Ğwiat – zwyczajny. [...]

I jeszcze wiedzia

áa panna Izabela, Īe jak w oranĪeriach rosną kwiaty, a w winnicach

winogrona, tak w tamtym, ni

Īszym Ğwiecie wyrastają rzeczy jej potrzebne. Stamtąd pochodzi

jej wierny Miko

áaj i Anusia, tam robią rzeĨbione fotele, porcelanĊ, krysztaáy i firanki, tam

rodz

ą siĊ froterzy, tapicerowie, ogrodnicy i panny szyjące suknie. BĊdąc raz w magazynie

kaza

áa zaprowadziü siĊ do szwalni i bardzo ciekawym wydaá siĊ jej widok kilkudziesiĊciu

pracownic, które kraja

áy, fastrygowaáy i ukáadaáy na formach faády ubraĔ. Byáa pewna, Īe robi

im to wielk

ą przyjemnoĞü, poniewaĪ te panny, które braáy jej miarĊ albo przymierzaáy suknie,

áy zawsze uĞmiechniĊte i bardzo zainteresowane tym, aĪeby strój leĪaá na niej dobrze. [...]

W ogóle dla ludzi z ni

Īszego Ğwiata miaáa serce Īyczliwe. Przychodziáy jej na myĞl sáowa

Pisma

ĝwiĊtego: „W pocie czoáa pracowaü bĊdziesz”. Widocznie popeánili oni jakiĞ ciĊĪki

grzech, skoro skazano ich na prac

Ċ; aleĪ tacy jak ona anioáowie nie mogli nie ubolewaü nad

ich losem. Tacy jak ona, dla której najwi

Ċkszą pracą byáo dotkniĊcie elektrycznego dzwonka

albo wydanie rozkazu.

Boles

áaw Prus, Lalka, Warszawa 1981

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

LUDZIE BEZDOMNI (fragment)

5 listopada. Ma

áo snu, bo dopiero nad ranem zapadam w stan drzemania i dziĞ áaĪĊ

z wdzi

Ċkiem zmokáej kury. Lekcje odbywaáam jak ciĊĪkie roboty. ZgnĊbienie dusi, sprawia,

Īe czáowiek usuwa siĊ, kurczy, nĊdznieje. Postanowiáam z tej dusznej ciasnoty, gdziem byáa
zatarasowana przez gorzk

ą wiadomoĞü, siáą siĊ wydobyü. Nie, nie opuszczĊ Henryka! BĊdĊ

dwa razy wi

Ċcej pracowaáa, wezmĊ nowe lekcje, moĪe nawet ranne. Niech skoĔczy choü

jakiekolwiek kursa, to przecie

Ī bĊdzie mógá tutaj lĪej pracowaü. Nigdy nie odĪaáujĊ,

Īe nie zdaá do politechniki – ale to trudno. [...]

13 listopada. Wzi

Ċáam nową lekcjĊ. WcisnĊáam ją miĊdzy Lipeckich i ZosiĊ K. Nowa

robota jest to przygotowanie dziewczynki, Heni L., do klasy wst

Ċpnej na pensjĊ. Nie zna siĊ

jeszcze na niczym. Ani dyktanda, ani tabliczki mno

Īenia, ani Īadnej rzeczy. Pokój duĪy,

ciemny jak piwnica, o jednym oknie wychodz

ącym na ciasny dziedziniec. W tej porze jeszcze

áoĔce nie zachodzi, ale tam juĪ jest wieczór. [...]

Stamt

ąd, wysiedziawszy godzinĊ, pĊdzĊ co koĔ skoczy na gumach kaloszowych w gáĊbie

Powi

Ğla do Blumów z pilną wiadomoĞcią, Īe „trybem oznajmującym wypowiadamy

czynno

Ğci w stosunku do odnoĞnego podmiotu rzeczywiste – rozkazującym rozkazane

lub zakazane, warunkowym czynno

Ğci tylko moĪebne, przypuszczone, zamierzone...”

Teraz dzie

Ĕ juĪ jest napchany, formalnie napchany jak torba, lekcjami. Tak siĊ

przyuczy

áam do systematycznego chodzenia w oznaczonych terminach, Īe w niedzielĊ,

trawi

ąc poobiednie godziny lekcyj na czczej gawĊdzie albo czytaniu, doznajĊ co chwila

odruchów przestrachu i zrywam si

Ċ jak wariatka. Same nogi skaczą i wykonywują jakieĞ

logarytmy kursów na Smocz

ą lub na Dobrą. KtóĪ by uwierzyá, Īe ja, nĊdzny twór kielecki,

dojd

Ċ kiedyĞ w samym Ğrodku Warszawy do 62 rubli miesiĊcznego zarobku z wysiewania

po ró

Īnych ulicach tajemnic wiedzy!

17 listopada. [...] Jak

Īe szczĊĞliwe są te damy, które mijam, wolnym krokiem idące na spacer

czy tam dok

ąd. Toczą miáe, urocze, wesoáe rozmowy z modnie ubranymi panami. Kto są ci

ludzie? Co oni robi

ą, gdzie mieszkają? Nie znam ich wcale. ĝwiat jest taki maáy, taki ciasny,

a taki zarazem olbrzymi! Cz

áowiek na nim jest to biedny niewolnik, biegający wciąĪ tą samą

ĞcieĪką, tam i z powrotem, jak wilanowska kolejka.

Cofn

Ċáam siĊ myĞlą do miejsc, gdziem dawniej byáa, i samą siebie przypomniaáam sprzed

lat kilku.

áam wtedy lepsza. DziĞ nie mogáabym juĪ tak zamĊczaü siĊ pracą, byle „coĞ dobrego

zrobi

ü”. [...]

Mam jeszcze du

Īo entuzjazmu dla dobrych i páonących natur, dla wszystkich, co siĊ

Ċczą a pogardzają záem ukrytym, ale to jest juĪ inne. Nie wiem, nie mogĊ tego szczerze

wyzna

ü, czy kocham takich ludzi, czy tylko chciaáabym iĞü z nimi w szeregu z tego

wyrachowania,

Īe jest to szereg, w którym iĞü najbezpieczniej, bo do zwyciĊstwa.

Stefan

ĩeromski, Ludzie bezdomni, Warszawa 2000

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

WYPRACOWANIE

na temat nr .....................

.......................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

.......................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

.......................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

.......................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

.......................................................................................................................................................

pobrano z www.sqlmedia.pl

Egzamin maturalny z j

Ċzyka polskiego

Poziom podstawowy

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

pobrano z www.sqlmedia.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
główna 2012 odp
koperta główna, Przegrane 2012, Rok 2012, poczta 06.09 Chynów certyfikaty i plakaty
Fizyka 0 wyklad organizacyjny Informatyka Wrzesien 30 2012
pmp wykład podmioty 2011 2012
Cukrzyca ciężarnych 2012 spec anestetyczki
KOMPLEKSY POLAKOW wykl 29 03 2012
Biotechnologia zamkniete użycie (2012 13)
Alergeny ukryte Sytuacja prawna w Polsce i na Świecie E Gawrońska Ukleja 2012
NIEDOKRWISTOŚCI SEM 2011 2012
ANALIZA RYNKU NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH W KRAKOWIE W LATACH 2008 2012
Niewydolność krążenia 2012
13 04 2012 TEST KOŃCOWY GASTROLOGIAid 14559 ppt

więcej podobnych podstron