10

13 PRACA I ŻYCIE GOSPODARCZE

Aspekty pracy zawodowej
pieniądze
poziom aktywności- nabycie i wykorzystanie pewnych umiejętności
urozmaicenie, umożliwia wyjście z domu
struktura czasu
zapewnia kontakty społeczne
poczucie własnej tożsamości
KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE ZATRUDNIENIA
Pracownicy fizyczni (niebieskie kołnierzyki) na początku XX wieku stanowili około ¾
wszystkich zatrudnionych. Natomiast w latach 1998r w UK było już tylko ¼ mężczyzna
zatrudnionych w przemyśle i tylko 1/10 kobiet. Przyczyny tych zmian są różne, w dużym
stopniu jest to spowodowane tzw. gospodarką opartą na wiedzy. Jak to określił Charles
Leadbeater „robimy coś z niczego”. Do gałęzi opartej na wiedzy zaliczamy techniki
elektroniczne, oświatę, szkolenia, badania, planowanie oraz sektor finansowy i inwestycyjny.
PODZIAŁ PRACY A ZALEŻNOŚĆ EKONOMICZNA.
w tradycyjnych społeczeństwach był bardzo słaby podział pracy- byli rolnicy i rzemieślnicy (
dwadzieścia do trzydziestu typów rzemiosła); praca była wykonywana przeważnie w domu;
w nowoczesnym społeczeństwie te specjalizacje są ogromne ( w UK jest ich ok. 20 tysięcy.).
Charakterystyczne jest również współzależność ekonomiczna.

Skutki podziału pracy

Pesymiści

Marks- uważał, że nastąpi alienacja

robotnika, człowiek traci kontrolę nad tym co

robi, monotonia i rutyna pozbawia pracę

pierwiastka twórczego

Durkheim- uważał że specjalizacja ról

wzmocni solidarność społeczną. Wzajemna

zależność zwiąże ich ze sobą.

Weber- uważał, ze podział pracy się

racjonalizuje, był optymistycznie nastawiony

do tego typu zmian.

Frederic Winslow Taylor- naukowa organizacja pracy- polegała na starannym badaniu
procesu produkcji przemysłowej i rozbiciu go na proste operacje.
TAYLORYZM
wynagrodzenie zależne od produkcji
nadzór nad pracownikami podczas produkcji
Henry Ford-
FORDYZM
rozszerzył teorie Taylora, masową produkcję o masowe rynki zbytu.
Pierwsza fabryka w Michigan w 1908r.
Wprowadzeni ruchomej taśmy produkcyjnej
Produkcja jest sztywna- czyli raz ustawioną taśmę, trudno zmienić
Jest niesłychanie kosztowna
Pojawia się duży stopień alienacji
System Forda i Taylora jest systemem małego zaufania, co sprawia spadek wydolności
pracy, alienacje pracowników, wysokiej absencji a często dochodzi do konfliktów. Nie nadaję
się również do realizacji drobnych zamówień. Ma jedynie charakter masowy.
POSTFORDYZM- odchodzenie od zasad taylarowskich i fordowskich
przemiany które następują w ostatnich 30 latach
uelastycznienie produkcji
praca zespołowa
wszechstronność pracownika i umiejętność uczenia się w pracy

11

ELASTYCZNA SPECJALIZACJA- polega na wykorzystywaniu przez małe grupy wysoko
wykwalifikowanych pracowników innowacyjnych technologii i stosowaniu nowych metod
wytwarzania mniejszych liczb bardziej zindywidualizowanych produktów niż produkty
przeznaczone do masowej produkcji. Pozwala to firmom skutecznie reagować w obrębie
różnych sektorów jak np. samochody dla młodych ludzi, kobiet, czy ekologiczne.
PRACA ZESPOŁOWA- tworzy się system kół poprawy jakości, czy zespoły zadaniowe,
które powstają do utworzenia jednego konkretnego produktu, np. wypromowanie jakiegoś
towaru, czy wytworzenie jakiegoś programu komputerowego.
WSZECHSTRONNOŚĆ- na rynku zamiast specjalizacji liczy się pracownik, który łatwo się
przystosowuje i szybko uczy. Coraz bardziej pożądane są „kwalifikacje osobiste”-
umiejętność pracy w zespole, podejmowanie inicjatywy i twórcza postawa w obliczu
wyzwań.
BEZROBOCIE
Bezrobotny
potocznie to taki, który nie ma pracy
w Polsce to ten, który jest zarejestrowany w urzędzie pracy
wg Międzynarodowej Organizacji Pracy, to ktoś, kto nie ma pracy, w ciąg 2 tygodni może
przyjąć pracę i taki, który w ostatnim miesiącu szukał pracy
Istnieje bezrobocie przejściowe (w wyniku chwilowej niezdolności do pracy) jak i
strukturalne (które wynika z przemian ekonomicznych)
O 1966 roku rośnie niepewność zatrudnienia. W latach 1986-1999 zawody inteligenckie stały
się najmniej bezpieczną grupą, zaś bezpieczeństwo pracowników fizycznych wzrosło.
Badania na dużej liczbie osób mówi jednak co innego- że coraz więcej ludzi jest pewna
swojego zatrudnienia, a mobilność którą się odznaczają sprawia, że nie boją się utraty pracy.
Niepewność zatrudnienia wpływa na zdrowie i życie osobiste. Powstaje poczucie utraty
kontroli nad ważnymi aspektami pracy, jak tempo wiara w awans.
Wielu uważa, że stała posada należy już do przeszłości. Zdaniem socjologów, będzie rosnąć
liczba pracowników z portfolio, czyli takich, którzy posiadają szereg umiejętności
zawodowych i rekomendacji z poprzednich miejsc pracy, którymi będą posługiwać się w
swoim życiu zawodowym, wykonując kilka różnych zawodów i pracując na różnych
stanowiskach.
Przyszłość pracy
pracować coraz mnie, np. 37 godzin tyg. Jak we Francji
pracować krócej, np. do 40 roku życia
osoby które są zmuszane do porzucenia pracy- typowi ludzie na przemiał
Gorz- „nieklasa niepracowników”
Veblen- twórca klasy próżniac