Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 1 z 8

Laboratorium nr 5

5. Modyfikacje rysunku

Sposoby wybierania elementów do modyfikacji

Obiekty do modyfikacji możemy wybierać poprzez pojedyncze kliknięcie na każdym

obiekcie. Wybrane obiekty dla odróżnienia zostają podświetlone, a w ich punktach
charakterystycznych pojawiają się kwadratowe uchwyty. Aby usunąć obiekt z sumy
wybranych obiektów należy przytrzymać klawisz SHIFT i kliknąć ponownie na dany obiekt.
Dla ułatwienia można wybierać większą ilość obiektów naraz zaznaczając je oknem
(wskazując kursorem dwa punkty obejmujące obiekty) jak na rysunku 44. Sposób ten
udostępnia dwie możliwości:
 przy zaznaczaniu obiektów od lewej strony ekranu do prawej (rys. 44a) zaznaczone

zostaną jedynie te obiekty, które w całości zostały objęte oknem wyboru,

 przy zaznaczaniu obiektów od prawej do lewej strony ekranu (rys. 44b) zaznaczone

zostaną obiekty, które chociaż w minimalnym stopniu objęte zostały oknem wyboru.

a)

b)

Rys. 44. Metody zaznaczania większej ilości obiektów jednocześnie

W systemie AutoCAD przyjęty jest następujący schemat poleceń edycji obiektów –

najpierw wybieramy polecenia edycji, a następnie wskazujemy obiekty, których ta edycja ma
dotyczyć. W niektórych przypadkach możliwe jest również kombinacja odwrotna, tzn.
najpierw możemy wybrać obiekty, a następnie wskazać polecenie edycji dotyczące tych
obiektów.

Usuwanie obiektów wykonujemy przy pomocy polecenia – WYMAŻ

Polecenie WYMAŻ usuwa z rysunku wybrane obiekty. Po wprowadzeniu polecenia

należy wybrać obiekty do usunięcia. Można korzystać z metody wyboru opisanych wcześniej.
Wybór kończy się poprzez potwierdzenie klawiszem ENTER.

Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 2 z 8

Przesuwanie elementów wykonujemy przy pomocy polecenia – PRZESUŃ

Polecenie przesuń przesuwa istniejące obiekty. Po wprowadzeniu polecenia należy

wybrać obiekty, które mają być przesunięte (dopuszczalne jest również najpierw określenie
obiektów do przesunięcia, a następnie wybranie polecenia PRZESUŃ). Następnie w
odpowiedzi na pytanie „Określ punk bazowy lub przesunięcie:” należy wpisać wartość
przesunięcia w trzech osiach x, y, z (np. 100, 50, 0), przy czym dopuszczalne jest pomijanie
trzeciej wartości podczas rysowania na płaszczyźnie lub wskazać punkt bazowy i punkt
docelowy. Jeśli współrzędne wpisane w odpowiedzi na pytanie „Określ punkt bazowy lub
przesunięcie:” mają być traktowane jako przesunięcie, a nie punkt bazowy, należy na drugie
pytanie „Określ drugi punkt przesunięcia lub <użyj pierwszego punktu jako przesunięcie>:”
nacisnąć klawisz ENTER.

Jeśli system oczekuje na wprowadzenie jakiejś wartości lub wybranie jakiejś opcji, a

w obszarze dialogowym po pytaniu znajduje się jakikolwiek tekst lub liczba ujęte w ostre
nawiasy < >, to naciśnięcie klawisza ENTER spowoduje przyjęcie jako odpowiedzi
zawartości ujętej w nawiasach.

Odbicie lustrzane wykonujemy przy pomocy polecenia – LUSTRO

Polecenie LUSTRO odbija wybrane obiekty względem zdefiniowanej osi leżącej w

płaszczyźnie bieżącego układu współrzędnych (symetria osiowa). Otrzymane obiekty są
lustrzanym odbiciem oryginałów. Po utworzeniu odbicia dostępna jest opcja wykasowania
obiektów odbijanych w taki sposób, że na rysunku pozostanie tylko odbicie. Domyślną opcją
jest zachowanie obiektów.

Wydłużanie wykonujemy przy pomocy polecenia – WYDŁUŻ

Polecenie WYDŁUŻ przedłuża istniejące obiekty (zarówno odcinki, jak też łuki) w

taki sposób, by kończyły się dokładnie na wskazanej linii granicznej lub jej przedłużeniu. Po
wybraniu polecenia należy wskazać krawędzie graniczne (obiekty, do których przedłużane
będą krawędzie innych obiektów), potwierdzić wybór klawiszem ENTER, a następnie wybrać
krawędzie do przedłużenia.

Jest możliwe uproszczenie działania polecenia WYDŁUŻ. Po jego wybraniu należy

wcisnąć klawisz ENTER, dzięki temu wszystkie obiekty na ekranie będą brały udział w
operacji wydłużania.

Ucinanie wykonujemy przy pomocy polecenia – UTNIJ

Polecenie UTNIJ działa podobnie do polecenia WYDŁUŻ – ucina istniejące obiekty

(zarówno odcinki, jak też łuki) w taki sposób, by kończyły się dokładnie na wskazanej linii
granicznej lub jej przedłużeniu.

Po wybraniu polecenia należy wskazać krawędzie graniczne (obiekty, do których

ucinane będą krawędzie innych obiektów), potwierdzić wybór klawiszem ENTER, a
następnie wybrać krawędzie do ucięcia.

Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 3 z 8

Analogicznie jak polecenia WYDŁUŻ możliwe jest uproszczenie działania polecenia

UTNIJ. Po jego wybraniu należy wcisnąć klawisz ENTER, dzięki temu wszystkie obiekty na
ekranie będą brały udział w operacji ucinania.

Przy aktywnym poleceniu WYDŁUŻ wciśnięcie i przytrzymanie klawisza SHIFT

spowoduje zmianę działania polecenia na UTNIJ. Podobnie przy aktywnym poleceniu UTNIJ
wciśnięcie i przytrzymanie klawisza SHIFT spowoduje zmianę działania polecenia na
WYDŁUŻ.

Rozciąganie wykonujemy przy pomocy polecenia – ROZCIĄGNIJ

Polecenie ROZCIĄGNIJ działa na zasadzie przenoszenia obiektów przez ich

rozciąganie. W tym celu należy kliknąć Zmiana->Rozciągnij i wybrać obiekty za pomocą
okna przecinającego. Okno przecinające musi zawierać przynajmniej jeden wierzchołek lub
punkt końcowy. Okno przecinające można określić klikając, przesuwając urządzenie
wskazujące w lewo i klikając ponownie. Następnie wykonujemy jedną z poniższych
instrukcji:



Określamy punkt bazowy przesunięcia, a następnie drugi punkt przesunięcia.



Wprowadzamy przesunięcie w postaci wartości współrzędnych kartezjańskich,
biegunowych, walcowych lub sferycznych. Nie należy wpisywać symbolu @,
ponieważ w tym miejscu spodziewane są współrzędne względne. W odpowiedzi na
zgłoszenie drugiego punktu przesunięcia, naciśnij klawisz ENTER.

Wszystkie obiekty z przynajmniej jednym wierzchołkiem lub punktem końcowym zawartym
wewnątrz okna przecinającego zostaną rozciągnięte. Wszystkie obiekty, które znalazły się w
całości w oknie przecinającym będą przesuwane bez rozciągania.

Zmiana wielkości obiektów wykonujemy przy pomocy polecenia – SKALA

Polecenie SKALA zmienia wielkość istniejących obiektów. Po wybraniu tego

polecenia należy wybrać obiekty do powiększenia lub zmniejszenia, zatwierdzić wybór,
wskazać punkt, względem którego ma nastąpić przeskalowanie, a następnie określić
współczynnik skali. Współczynnik skali można wskazać na ekranie, wpisać go z klawiatury
lub wybrać opcję oDniesienie.

Współczynnik skali określa powiększenie lub zmniejszenie obiektów. Gdy jest większy

od 1 oznacza powiększenie, gdy mniejszy od 1 oznacza zmniejszenie. Współczynnik skali
musi być większy od 0.

Odniesienie umożliwia skalowanie przez podanie długości odniesienia (Określ długość

odniesienia <1>:) oraz nowej długości odniesienia (Określ nową długość:). Długość
odniesienia oraz nową długość odniesienia można wpisać z klawiatury, ale można ją również
wskazać na ekranie.

Zmianę długości obiektów wykonujemy przy pomocy polecenia – PRZEDŁUŻ

Polecenie PRZEDŁUŻ zmienia długość obiektów i kąt rozwarcia łuków. Można je

również wykorzystać do odczytania długości odcinka i kąta rozwarcia łuku.

Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 4 z 8

Po wybraniu polecenia, w odpowiedzi na pytanie „Wybierz obiekt lub

[przyrosT/Procent/Całkowita/dYnamicznie]:” należy wskazać i zatwierdzić obiekt lub wybrać
jedną z opcji modyfikacji:

 przyrosT – zmiana długości obiektu o określoną wartość lub zmiana kąta rozwarcia łuku o

określony kąt. W odpowiedzi na pytanie „Podaj przyrost długości lub [Kąt] <0.0>:”
należy wpisać długość wydłużenia (skrócenia) lub wybrać opcję Kąt by określić zmianę
kąta. Wartość dodatnia oznacza wydłużenie, wartość ujemna skrócenie. Następnie w
odpowiedzi na pytanie „Wybierz obiekt do zmiany lub [Cofaj]:” należy wskazać obiekt do
zmiany.

 Procent – określa nową długość (lub kąt) obiektu jako procent pierwotnej długości (lub

kąta) tego obiektu.

 Całkowita – określa bezwzględną nową długość obiektu lub kąt rozwarcia. Odcinek jest

wydłużany lub skracany w kierunku zależnym od połowy, w której się go zaznaczy.

 dYnamicznie – opcja daje możliwość określenia długości obiektu na ekranie,

wykorzystując kursor myszki.

Jeżeli

w

odpowiedzi

na

pierwsze

zapytanie

„Wybierz

obiekt

lub

[przyrosT/Procent/Całkowita/dYnamicznie]:” zostanie wskazany obiekt, to system odczyta
jego bieżącą długość lub kąt rozwarcia – w ten sposób można tą opcję wykorzystać do
sprawdzania długości lub kąta rozwarcia obiektów.

Polecenie PRZEDŁUŻ potrafi tylko skracać splajny, nie potrafi ich wydłużać. W

odniesieniu do splajnów i polilinii nie działa opcja dYnamicznie.

Szyk obiektów wykonujemy przy pomocy polecenia – SZYK

Polecenie SZYK tworzy wielokrotne kopie wybranych obiektów w układzie

prostokątnym lub kołowym. Szyk prostokątny służy do zdefiniowania przez liczbę wierszy i
kolumn kopii wybranego obiektu, natomiast szyk kołowy służy do utworzenia szyku przez
skopiowanie wybranych obiektów wokół punktu środkowego.

Tworzenie szyku prostokątnego zaczynamy od kliknięciu Zmiana->Szyk. Następnie

w oknie dialogowym szyk, wybieramy szyk prostokątny i wskazujemy przycisk Wybierz
obiekty. Okno dialogowe zostanie zamknięte. Program AutoCAD wskazuje wybieranie
obiektu. W kolejnym kroku wybieramy obiekty, które mają zostać umieszczone w szyku i
naciskamy klawisz ENTER. W pola Wiersze i Kolumny wpisujemy liczbę wierszy i kolumn w
szyku. oraz określamy odstępy poziome i pionowe (odsunięcia) między obiektami
wykorzystując jedną z poniższych metod:



W polach Odległość między wierszami i Odległość między kolumnami, wpisujemy
odpowiednie wartości. Dodanie znaku plus (+) lub minus (-) określa kierunek
tworzenia wierszy i kolumn.



Klikamy przycisk Wskaż oba odsunięcia, aby użyć urządzenia wskazującego do
określenia dwóch narożników komórki szyku. Komórka ta wyznacza pionowe i
poziome odsunięcie wierszy i kolumn.



Klikamy przycisk Wskaż odległość między wierszami lub Wskaż odległość między
kolumnami, aby użyć urządzenia wskazującego do określenia odsunięcia poziomego i
pionowego.

Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 5 z 8

Pole przykładu wyświetla wyniki wyboru. Aby zmienić kąt obrotu szyku, wpisz nowy kąt

w polu Kąt szyku. Standardowe ustawienie 0 wartości kąta można także zmienić za pomocą
polecenia JEDN. Wskazujemy OK aby utworzyć szyk.

Tworzenie szyku kołowego zaczynamy od kliknięcia menu Zmiana->Szyk. W oknie

dialogowym wybieramy szyk kołowy. Dla pól określających Środek, wykonujemy jedną z
poniższych czynności:



Wpisujemy wartość X i Y dla punktu środkowego szyku kołowego.



Klikamy przycisk Wskaż środek. Okno dialogowe zostanie zamknięte. Program
AutoCAD wskazuje wybieranie obiektu. Należy użyć urządzenia wskazującego, aby
wskazać środek środka szyku kołowego.

W kolejnym kroku klikamy przycisk Wybierz obiekty. Okno dialogowe zostanie

zamknięte. Program AutoCAD wskazuje wybieranie obiektu. Wybieramy obiekty, które mają
być umieszczone w szyku. Następnie w polu Metoda, wybieramy jedną z następujących
metod:



Liczba elementów i kąt wypełnienia.



Liczba elementów i kąt między elementami.



Kąt wypełnienia i kąt między elementami.

Wpisujemy liczbę elementów (łącznie z oryginalnym obiektem), gdy opcja ta będzie

dostępna oraz używamy jednej z poniższych metod:



Wpisujemy kąt wypełnienia i kąt między elementami, jeżeli opcje te są dostępne. Kąt
wypełnienia określa zakres kątowy do wypełnienia. Opcja Kąt między elementami
określa odległość kątową między kolejnymi elementami.



Wskazujemy przycisk Wskaż kąt wypełnienia lub Wskaż kąt między elementami i za
pomocą urządzenia wskazującego określ potrzebne kąty.

Pole przykładu wyświetla wyniki wyboru. W kolejnym kroku możemy ustawić dowolną z

poniższych opcji:



Aby obracać obiekty ustawiane w szyk, zaznaczamy Obróć elementy podczas
kopiowania. Obszar przykładu wyświetla wyniki.



Aby określić współrzędne X,Y punktu bazowego, klikamy przycisk Więcej, usuwamy
zaznaczenie opcji Standardowy obiektu i wpisujemy wartości w polach X i Y, albo
klikamy przycisk Wskaż punkt wstawienia i określamy punkt za pomocą urządzenia
wskazującego.

Obracanie elementów wykonujemy poprzez zastosowanie polecenia – OBRÓT

Polecenie OBRÓT obraca istniejące obiekty wokół wskazanego punktu. Kąt obrotu

możemy podać bezpośrednio wpisując wartość liczbową lub skorzystać z opcji oDniesienie,
aby nakazać obrót w oparciu o kąt odniesienia.

Po wybraniu polecenia OBRÓT należy wybrać obiekty do modyfikacji, zatwierdzić

wybór, wskazać środek obrotu (za pomocą kursora myszki lub wprowadzając współrzędne
punktu z klawiatury), a następnie określić kąt obrotu wprowadzając jego wartość z klawiatury
lub określając go za pomocą opcji oDniesienie.

Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 6 z 8

5.1 Przykłady

Przykład 1
W celu przesunięcia okręgu jak na przykładzie z rysunku 45 należy wybrać polecenie
PRZESUŃ, następnie wskazać okrąg i zatwierdzić wybór klawiszem ENTER. Na pytanie o
punkt bazowy lub przesunięcie należy wpisać wartość przesunięcia, jakiemu ma ulec okrąg:
@80, 40 (80 milimetrów w poziomie oraz 40 mm w pionie) i potwierdzić klawiszem ENTER.
Drugie pytanie o określenie drugiego punktu przesunięcia należy potwierdzić klawiszem
ENTER.

Rys. 45. Przykład 1

Łatwo można zauważyć, że w przedstawionym przykładzie nie było potrzeby

wskazywania punktu bazowego ani docelowego, a jedynie wystarczyło określić za pomocą
współrzędnych o ile jednostek okrąg ma być przesunięty w poziomie oraz o ile w pionie.

Przykład 2
Przesunięcia obiektów można również dokonywać wykorzystując punkty charakterystyczne.
Na rysunku 46 przedstawiono przykład przesunięcia okręgu z jednego końca odcinka na
drugi. Po wybraniu polecenia PRZESUŃ, zaznaczeniu okręgu i zakończeniu wyboru
klawiszem ENTER należy określić punkt bazowy lokalizując go jako lewy koniec poziomego
odcinka. W odpowiedzi na pytanie o punkt docelowy należy wykorzystać narzędzie
lokalizacji do wskazania prawego końca odcinka.

Rys. 46. Przykład 2

Przykład 3
Aby obrócić prostokąt z rysunku 47 należy wybrać polecenie OBRÓT, zaznaczyć prostokąt i
zatwierdzić wybór, następnie określić środek obrotu jako lewy dolny narożnik prostokąta
(należy skorzystać z dokładnego lokalizowania punktu) oraz wpisać z klawiatury kąt obrotu
(w przykładzie prostokąt obrócono o kąt 45º) zatwierdzając klawiszem ENTER. Należy
zwrócić uwagę, że w układzie współrzędnych kartezjańskich, wykorzystywanym w systemie
AutoCAD, dodatni kąt obrotu skierowany jest przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.

Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 7 z 8

Rys. 47. Przykład 3

Przykład 4
W kolejnym przykładzie na rysunku 48 okręgi zostały odbite symetrycznie względem
pochyłego odcinka. Po wybraniu polecenia LUSTRO zaznaczamy oba okręgi i zatwierdzamy
wybór klawiszem ENTER. Następnie określamy oś odbicia wskazując kolejno dwa końce
pochyłego odcinka (aby oś została wybrana dokładnie, musimy korzystać z narzędzi
lokalizacji punktów). Na pytanie o wymazanie kopiowanych obiektów potwierdzono
klawiszem ENTER domyślną opcję NIE.

Rys. 48. Przykład 4

Przykład 5
Przykład kolejny z rysunku 49 ilustruje sposób wykorzystania polecenia WYDŁUŻ. Po
wybraniu polecenia WYDŁUŻ zaznaczamy najdłuższy odcinek (do którego przedłużane będą
pozostałe obiekty) i potwierdzamy wybór klawiszem ENTER. Następnie kolejno wskazujemy
krawędzie, które będziemy wydłużać.

a)

b)

Rys. 49. Przykład 5

Materiały pomocnicze do przedmiotu Grafika Inżynierska

Instytut Politechniczny Rok 1 semestr 02

Strona 8 z 8

Podczas wydłużania obiektów, przy wskazywaniu krawędzi do wydłużenia istotna jest

połowa, po której zostanie wskazany dany obiekt. Różnice zostały przedstawione na rysunku
50.

Rys. 50. Różnice w wykorzystaniu polecenia WYDŁUŻ

Przykład 6
Przykład z rysunku 51 obrazuje wykorzystanie polecenia UTNIJ. Po wybraniu polecenia
UTNIJ zaznaczamy pochyły odcinek znajdujący się bardziej po lewej stronie, jako element,
który będzie ucinał, potwierdzamy wybór klawiszem ENTER, a następnie wskazywano
kolejno krawędzie, które będziemy ucinać.

a)

b)

Rys. 51. Przykład 6