14 Ksztaltowanie wlasnego wizer Nieznany

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Luiza Bojarska

Kształtowanie własnego wizerunku publicznego
341[01].Z5.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr inż. Artur Bońkowski

mgr Maria Tokarczyk-Biernacka

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Maria Pajestka

Konsultacja:

mgr inż. Marek Rudziński

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

programu jednostki modułowej 341[01].Z5.02,

„Kształtowanie własnego wizerunku publicznego”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik agrobiznesu.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Autoprezentacja

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Wystąpienia publiczne

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Dokumenty aplikacyjne związane z poszukiwaniem pracy

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Rozmowa kwalifikacyjna

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy mającej na celu rozwijanie

umiejętności kształtowania własnego wizerunku publicznego oraz poszukiwania pracy
i przeprowadzania rozmowy kwalifikacyjnej, tak potrzebnych dla technika agrobiznesu.
W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia tej jednostki modułowej,

−

materiał nauczania umożliwiający samodzielne przygotowanie się do wykonania ćwiczeń
i zaliczenia sprawdzianów. Ze szczególną uwagą należy prześledzić treści dotyczące
autoprezentacji, kreowania własnego wizerunku, wystąpień publicznych, przygotowania
aplikacji oraz rozmowy kwalifikacyjnej. Są to zagadnienia, z którymi będziesz się stykał
bardzo często w życiu prywatnym i zawodowym. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy
wskazaną literaturę oraz inne źródła informacji,

−

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczeń,

−

zestaw ćwiczeń, które umożliwiają Ci nabycie umiejętności praktycznych, zawierający
wykaz materiałów, środków dydaktycznych do realizacji ćwiczenia. Zaliczenie ćwiczeń
jest dowodem osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce
modułowej,

−

sprawdzian postępów, w którym powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co
oznacza, że opanowałeś materiał lub nie,

−

sprawdzian osiągnięć wraz z instrukcją i kartą odpowiedzi,

−

wykaz literatury.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela

o wyjaśnienie i ewentualnie sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz określoną czynność. Po
zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny

pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

341[01].Z5.01

Stosowanie zasad komunikacji

w kontaktach społecznych

341[01].Z5.02

Kształtowanie własnego wizerunku

publicznego

Moduł 341[01].Z5

Komunikacja społeczna

w agrobiznesie

341[01].Z5.03

Rozwijanie umiejętności współpracy

z różnymi osobami

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

czytać ze zrozumieniem,

−

aktywnie słuchać,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prezentacji, autoprezentacji oraz
psychologicznymi aspektami z tych dziedzin,

−

zastosować zasady savoir-vivre’u,

−

stosować zasady komunikacji interpersonalnej,

−

rozróżniać komunikację werbalną i niewerbalną,

−

rozpoznwać myśli, emocje i potrzeby rozmawiających osób na podstawie ich „języka
ciała”,

−

stosować różne komunikaty mowy ciała w zależności od potrzeb i zaistniałej sytuacji,

−

stosować style komunikowania się,

−

dostosowywać własny styl komunikowania się do stylu rozmówcy,

−

wykorzystywać podstawowe zasady prezentacji,

−

korzystać z urządzeń wspomagających prezentację,

−

wyjaśniać podstawowe założenia działania asertywnego,

−

radzić sobie ze stresem w czasie autoprezentacji,

−

rozróżniać środki dydaktyczne: dyskusję, wykład, ćwiczenia,

−

sporządzać krótki scenariusz do określonych zajęć,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

określić cel i funkcje autoprezentacji,

−

zastosować techniki autoprezentacji,

−

wymienić obronne taktyki autoprezentacji,

−

określać swoje mocne strony i słabości, a następnie te drugie niwelować,

−

poprawić własny wizerunek podczas wystąpień publicznych,

−

obronić się przed perswazją innych,

−

rozróżnić poszczególne socjotechniki autoprezentacji,

−

prawidłowo dokonać własnej analizy SWOT podczas poszukiwania pracy,

−

sporządzić podstawowe aplikacje związane z poszukiwaniem pracy (CV, list
motywacyjny),

−

kształtować własny wizerunek podczas rozmowy kwalifikacyjnej,

−

przeanalizować pułapki, jakie mogą pojawiać się podczas rozmowy kwalifikacyjnej,

−

wystąpić publicznie,

−

wzmocnić słowa przekazem wizualnym, audiowizualnym i audytywnym,

−

umiejętniej rozpoznać myśli, emocje i potrzeby rozmawiających osób i słuchających na
podstawie ich „języka ciała”,

−

zastosować różne komunikaty mowy ciała w zależności od potrzeb i zaistniałej sytuacji,

−

dostosować własny styl komunikowania się do stylu rozmówcy,

−

odczytać intencje nadawcy komunikatu,

−

określić sytuacje, w których warto zachowywać się asertywnie,

−

wskazać obszary własnych zachowań wymagających poprawy i doskonalenia,

−

być pewnym siebie w różnych sytuacjach życiowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Autoprezentacja

4.1.1. Materiał nauczania

Autoprezentacja [23, s. 27] to wyraz złożony; pierwszy człon „auto-” (z gr.) oznacza: sam,
własny, odpowiednik polskiego samo-, zaś „prezentacja” (z łac.) to przedstawienie kogoś,
czegoś, zapoznanie, okazanie. To świadoma kontrola i kształtowanie własnego wizerunku
publicznego w taki sposób, aby odebrano nas zgodnie z naszymi potrzebami i celami,
kierowanie wrażeniem wywieranym na innych, to proces kontrolowania przez człowieka
sposobu, w jaki jest postrzegany przez otoczenie. Często o autoprezentacji mówi się, że to
umiejętność pozytywnego „sprzedawania siebie” lub „manipulowanie wywieranym
wrażeniem”.

Te ostatnie określenia mają negatywny oddźwięk, to jednak obrazują rzeczywiste

znaczenie autoprezentacji. Od zawsze człowiek chce wywierać na innych odpowiednie
wrażenie. Często robi to nieświadomie, np. w życiu prywatnym. Przykładem może być
zachowanie mężczyzn, obok których przechodzi atrakcyjna kobieta. Wtedy nieświadomie Ci
pierwsi prostują się, sprawiając wrażenie wyższych niż byli przed chwilą, co według nich jest
krokiem do atrakcyjności. Jednak bardzo często na odpowiednim wrażeniu, szczególnie
pozytywnym, zależy nam w życiu publicznym oraz zawodowym. Przykładem może być
rozmowa kwalifikacyjna z pracodawcą, która szczegółowo opisana jest w poniższym rozdziale.
Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku stosuje się tak zwane techniki
autoprezentacji, często nie zdając sobie z tego sprawy. Przykładowe techniki autoprezentacji to:
1. Autopromocja kompetencji, czyli opisywanie i przedstawianie siebie w korzystnym

wietle, pokazywanie swoich mocnych stron i zalet, a pomijanie słabości i wad.

2. Demonstrowanie pewnych postaw, które mogą spotkać się z przychylnym przyjęciem.
3. Publiczne atrybucje, czyli wyjaśnianie własnego zachowania w sposób zgodny

z powszechnie przyjętymi normami, z określonym wizerunkiem społecznym.

4. Umiejętne manifestowanie związków z pewnymi osobami, instytucjami, grupami

społecznymi, które mogą wzmocnić nasz wizerunek, a odcinanie się od innych, które
mogą przynieść nam szkodę, np. unikanie pechowców. Często uważa się, że po tym,
z kim obcujemy, kogo popieramy, z czym się identyfikujemy można poznać, jacy
jesteśmy.

5. Wyświadczanie drobnych przysług i wykonywanie życzliwych gestów w celu budowania

atmosfery zaufania.

6. Prawienie morałów, pouczanie, upominanie, bądź też zastraszanie.
7. Umiejętne wykorzystywanie komunikacji werbalnej (do przekazywania wiedzy,

argumentowania, itp.).

8. Umiejętne wykorzystywanie komunikacji niewerbalnej, tzw. mowy ciała.
9. Wykorzystanie elementów związanych z wyglądem zewnętrzny (manipulowanie strojem,

fryzurą, makijażem, itp.).

10. Umiejętne budowanie kontaktu poprzez ton głosu, kontakt wzrokowy, wyraz twarzy,

postawę ciała.

11. Manipulacje pamięcią, czyli rzeczywiste, bądź udawane pamiętanie lub zapominanie

w celach autoprezentacji.

12. Wykorzystywanie przedmiotów z najbliższego otoczenia dla celów reprezentacyjnych

(np. firmowy zegarek, drogi garnitur, modny samochód).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1. Taktyki autoprezentacji [opracowanie własne]

Niewłaściwe taktyki autoprezentacji

Właściwe zachowanie

Atak

Obrona

Natychmiast należy zwrócić uwagę
na rozmówcę

Należy pokazać, że jest się bardzo
zajętym i nie ma się czasu dla kogoś
tak mało ważnego

Ignoruje się rozmówcę

Jeśli rozmówca jest znany, należy
zwrócić się do niego po imieniu

Spoufalanie się, zwracanie się „Ty”,
„kolego”

Używanie form bezosobowych

Szukanie okazji, aby pomóc

Zastraszanie

Ukrywanie się

Wyrażanie w swojej postawie
chęci pomocy

Przyjmowanie postawy agresywnej

Unikanie kontaktu, samoutrudnianie

W słowach wyrażanie chęci
pomocy

Wypowiadanie się agresywnie,
tonem protekcjonalnym, w sposób
poniżający

Nie rozmawianie

Branie pod uwagę osobowości,
nastroju i wykształcenia rozmówcy

Pokazanie, kto rządzi, wytknięcie
niekompetencji, wymówki

Usprawiedliwianie, przeprosiny

Inny podział taktyk w autoprezentacji [10, s. 93]:

1) obronne taktyki autoprezentacji (to zachowania ukierunkowane na ochronę zagrożonej

tożsamości lub poczucia własnej wartości), należą do nich:

−

samoutrudnianie – rzucanie kłód pod własne nogi. Angażowanie się w działania, które
obniżają szansę sukcesu a jednocześnie zwalniają z osobistej odpowiedzialności za
poniesioną porażkę i w dodatku nasilają osobistą chwałę w przypadku sukcesu,

−

suplikacja – prezentowanie własnej bezradności w nadziei uzyskania pomocy od innych
dzięki odwołaniu się do normy odpowiedzialności społecznej, która nakazuje pomagać
słabszemu,

−

wymówki – zaprzeczanie intencji wyrządzania szkody i przekonywanie, że nie miało się
kontroli nad przebiegiem zadania, zachowania, które wyrządziło szkodę,

−

usprawiedliwienia – to akceptacja własnej odpowiedzialności z argumentacją, że czyn
jest mało szkodliwy albo dotyczy czegoś innego niż szkoda,

−

przeprosiny – to akceptowanie własnej odpowiedzialności za szkodę, okazanie żalu,
rekompensowanie szkody ofierze.

2) asertywne taktyki autoprezentacji (to zachowania ukierunkowane na zbudowanie,

pozyskanie, utrwalenie jakiejś nowej tożsamości naszej osoby), należą do nich:

−

ingracjacja – oznacza tendencję do wykorzystania dla własnej korzyści kontaktu z drugą
osobą zwłaszcza pod jakimś względem znaczącą,

−

zastraszanie – polega na prezentacji groźnego wizerunku dla zaprezentowania swoich
znacznych możliwości. Jest skuteczna jedynie wobec osób słabszych,

−

moralizowanie,

−

autopromocja przez skojarzenie – kąpanie się w cudzej chwale i unikanie pechowców.
Przyznawanie się do związków z ludźmi sławnymi mając z tego dumę i satysfakcję,

3) autopromocja kompetencji – przedstawianie własnych osiągnięć jako większych niż

w rzeczywistości, podkreślanie trudności pokonanych przeszkód.
Od urodzenia zależy większości ludziom na dbaniu o własny wizerunku, na tym, aby inni

ich pozytywnie odbierali, więc pewne rzeczy są wrodzone. Jednak, aby odpowiednio
oddziaływać na innych często ludzie uczestniczą w różnych szkoleniach, warsztatach, czytają
poradniki, książki o tej tematyce. W ten sposób chcą nauczyć się odpowiedniej
autoprezentacji, wystąpień publicznych i wywierania wpływu na innych, aby osiągnąć
zamierzony, wcześniej ustalony cel.

Praca nad sobą, zmiana wizerunku prowadzi do sukcesu, bo trening czyni mistrza. Aby

dojrzeć do zmian, należy:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. Określić swoje potrzeby.

Przykładową klasyfikację potrzeb stworzył amerykański psycholog Abraham H. Maslow
(1908–1970). Według niego potrzeby człowieka można podzielić i ustawić
w odpowiedniej hierarchii tworząc piramidę.

Rys. 1. Piramida potrzeb wg Maslowa [opracowanie własne]

2. Dobrze poznać samego siebie i zdać sobie sprawę z tego, co robimy dobrze, a co źle.

Należy odpowiedzieć sobie na kilka pytań: jak sami siebie postrzegamy?, jak postrzegają
nas inni?, jakie są nasze mocne i słabe strony?, co robimy źle?, jak możemy to zmienić?
Często, aby wprowadzić zmiany, bądź korygować błędy można trenować przed lustrem
lub nagrać siebie na kamerę wideo i odtworzyć. Można w ten sposób ocenić własną
„mowę ciała”. Samowiedza bardzo często warunkuje nasze działanie i podejmowanie
decyzji.
Ważne jest określenie swoich mocnych i słabych stron. W tym celu można wykonać
analizę SWOT własnej osobowości. Skrót ten pochodzi od pierwszych liter angielskich
słów.

Tabela 2. Analiza SWOT

Strengths

(mocne strony)

Weaknesses

(słabe strony)

Opportunities

(szanse)

Threats

(zagrożenia)

W mocnych stronach określamy wszystko, co jest w nas pozytywne: cechy, postawy,
umiejętności, wiadomości, w słabościach określamy np. brak motywacji, wady, brak
potrzebnych umiejętności, nieznajomość języka obcego. W szansach wpisujemy
wszystkie korzyści, które pojawią się w przyszłości po wprowadzeniu zmian, zaś
w zagrożeniach negatywy. Aby dobrze poznać siebie należy:

potrzeby fizjologiczne (głód, pragnienie, sen, itd.)

potrzeby bezpieczeństwa (osobistego, socjalnego)

potrzeby społeczne (przynależności, uczuć)

potrzeba uznania,

szacunku

potrzeba

samorealizacji

iż

ęd

żs

ęd

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

a) zapoznać się z odpowiednią literaturą, programami telewizyjnymi, ukończyć

warsztaty, bądź szkolenia, porozmawiać ze specjalistami, aby wykorzystać zdobytą
wiedzę do samooceny i interpretacji wyników,

b) nie uogólniać pewnych zachowań i obserwacji. To, że raz spóźniliśmy się do pracy

wcale nie musi oznaczać, że jesteśmy niepunktualni,

c) zebrać wyniki i zestawić z opiniami np. naszych znajomych lub członków rodziny.

To, że my o sobie myślimy w taki, a nie inny sposób, co wynikało z naszych
obserwacji, wcale nie musi oznaczać, że tak jest. Należy pamiętać, że możemy być
bardzo subiektywni, inni mogą nas postrzegać bardziej krytycznie, obiektywnie. Jeśli
jedna osoba zwraca nam uwagę na pewne rzeczy, wcale nie musi oznaczać, że ma
rację, ale jeśli robi to dwie lub więcej powinniśmy się nad tym zastanowić,

d) prowadzić obserwacje systematycznie, konsekwentnie i przez dłuższy okres czasu.

3. Określić, w jakim celu chcemy się zmienić. Należy zdefiniować cel, a następnie ustalić

rodki potrzebne do jego realizacji, a także plan działania. Należy pamiętać, że czym

wyżej postawi się poprzeczkę, tym więcej zostanie osiągnięte.

4. Polubić siebie i zmienić tylko to, co można zmienić (samoakceptacja). Należy pamiętać

o tym, że bardzo ważne jest to, abyśmy zaprzyjaźnili się ze sobą. Czym sami będziemy
lepiej myśleli i mówili o sobie, tym inni będą nas korzystniej postrzegali. Oczywiście nie
należy popadać w skrajności i zapędy narcystyczne. Dlatego zamiast powiedzieć, „Ale
jestem głupi”, gdy popełnimy błąd, należy powiedzieć, „Ale głupio zrobiłem”. Mimo że
oddźwięk jest podobny, to jednak znaczenie zupełnie inne.

Aby autoprezentacja wypadła pomyślnie, człowieka powinny wyróżniać cechy:

Rys. 2. Cechy pomyślnej autoprezentacji [opracowanie własne]

Ważne jest, jakie sprawiamy pierwsze wrażenie, pamiętając o tym, że nie ma drugiej

szansy, aby zrobić pierwsze wrażenie. Reasumując, chcąc już na samym początku odnieść
80% sukcesu, musimy zdać sobie sprawę jak ważne jest to, jak wyglądamy, co mówimy, jak
się zachowujemy podczas pierwszych 20 sekund spotkania. W tym czasie nasz rozmówca
wyrabia sobie podświadomie o nas zdanie i bardzo trudno później jest je zmienić.

W każdej sytuacji, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym, zależy nam na tym

abyśmy wypadli pozytywnie. Często pragniemy, aby inni nas postrzegali za lepszych,
pewniejszych siebie, mądrzejszych, niż w rzeczywistości jesteśmy. Każde niepowodzenie na

profesjonalizm,

inteligencja,

wiara

w siebie, asertywność, błyskotliwość,
wiarygodność, wyrazistość, pewność
siebie, odwaga, koncentracja, wizja,
odpowiedzialność, uroda, atrakcyjność,
zaangażowanie,

współgranie

mowy

werbalnej z niewerbalną, konsekwencja,
komunikowanie się, twórcze myślenie,
umiejętność

zarządzania

czasem,

autopromocja, samoakceptacja,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

tym gruncie traktujemy jako wielką klęskę życiową, szczególnie wtedy, gdy zależy nam na
tym, aby wypaść jak najlepiej, a efekt jest często odwrotny.

Autoprezentacja to treść o sobie przekazywana odbiorcy przez nadawcę, wyrażona

werbalnie (słownie) i niewerbalnie (bezsłownie).

Według specjalistów zajmujących się badaniami na temat komunikacji interpersonalnej

poszczególne kanały przekazu informacji mają zróżnicowany wpływ na kształtowanie ogólnej
oceny wypowiedzi. Tak, więc tylko 7% wszystkich informacji, które uzyskujemy
w rozmowie czerpiemy ze słów, przekaz zawarty w tonie głosu decyduje w 38%, zaś aż 55%
stanowi przekaz zawarty w „mowie ciała”.

Rys. 3. Rozkład procentowy przekazu informacji [opracowanie własne]

Aby autoprezentacja wypadła pozytywnie należy zwrócić uwagę na:

1. Mimikę twarzy

Rys. 4. Emocje wyrażane za pomocą mimiki twarzy:

a – radość, b – smutek, c – strach, d – gniew, e – podziw, f – zdziwienie [4, s. 31]

2. Kontakt wzrokowy

Cały czas należy utrzymywać kontakt wzrokowy. Nie należy uporczywie wpatrywać się

w rozmówcę, ani unikać jego wzroku. Ogólnie przyjmuje się, że kontakt wzrokowy powinien
wynosić od 30% do 60% całej rozmowy. Jeżeli będziemy patrzeć w oczy krócej, to może
oznaczać, że nie jesteśmy zainteresowani rozmową, jeśli dłużej, to, że bardziej interesuje nas
sam rozmówca, niż rozmowa. Nagłe przerwanie kontaktu wzrokowego oznacza niechęć,
poczucie winy czy chęć ukrycia czegoś. Niewskazane jest puste spojrzenie typu „szklane
oko”, które zdradza znudzenie. Pamiętajmy, że oczy są zwierciadłem duszy.
3. Uśmiech

Uśmiech jest zaraźliwy i wprowadza spokój, więc należy często go stosować. Uśmiech

sprzyja ciepłej barwie głosu. Należy uśmiechać się z życzliwością (także w oczach), a nie

7 %

3 8 %

5 5 %

SŁ OW A

T ON GŁ OSU

M OW A CIAŁ A

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

miać się bez powodu. Uśmiech nie może być grymasem ani przejawem niekontrolowanej

wesołości.
4. Dotyk

Jest chyba najstarszą formą komunikacji niewerbalnej. Postępujemy tak, gdy chcemy

komuś okazać życzliwość, współczucie, sympatię. Jednak nie zawsze możemy sobie pozwolić
na taką metodę poufałości.
5. Wygląd zewnętrzny

Jest bardzo ważny, bo świadczy o nas, ale także o szacunku do naszego rozmówcy. Mówi

się, że „nie szata zdobi człowieka”, ale z drugiej strony „jak cię widzą tak cię piszą”. Należy
pamiętać o znaczeniu ubioru w komunikacji międzyludzkiej, zwłaszcza jego kolorze i kroju.
Kolor może być wyrazem aktualnego stanu emocjonalnego. Ogólnie przyjmuje się, że kolor
czarny wyraża żałobę, biały jest wyrazem niewinności, radości. Strój wraz z dodatkami,
fryzura powinno dobierać się odpowiednio do sytuacji. Inny strój zakłada się na rozmowę
służbową, na przyjęcie pracownicze, kolację ze znajomymi, a jeszcze inaczej na zakupy.
Zauważmy, iż w środowisku politycznym, biznesowym w określonych sytuacjach strój
reguluje protokół dyplomatyczny.
6. Gestykulację

Ramiona i ręce – nie można wymachiwać zbyt często ramionami i rękoma – to świadczy

o nadpobudliwości. Jednak trzymanie ich w zupełnym bezruchu może zaburzyć wypowiedź.
Przy gestykulowaniu zaleca się umiar i wyczucie. Warto też unikać stukania palcami w blat
stołu, bo to oznacza napięcie i zniecierpliwienie, dotykania rękami twarzy – to oznaka
szukania oparcia. Również ciągłe dotykanie jakiejś części garderoby lub włosów może
ś

wiadczyć o niepewności lub wewnętrznym niepokoju. Dłonie – powinny być otwarte,

skierowane ku górze, lub oparte swobodnie na kolanach, gdyż taka postawa świadczy
o szczerości i otwartości rozmówcy. Natomiast zaciśnięte pięści, wykręcanie, ściskanie
palców, wyłamywanie stawów informuje, że rozmówca może być zaniepokojony, z kolei
machinalne bawienie się przedmiotami (np. pstrykanie długopisem) może być odczytane jako
brak samokontroli lub zdenerwowanie. Dłonie, które podpierają głowę to sygnał zmęczenia,
zniechęcenia i bezsilności, natomiast bawienie się włosami (występuje głownie u kobiet)
ś

wiadczy o zbędnej kokieterii. Znane są trzy rodzaje gestów: wrodzone, nabyte i dziedziczne.

7. Postawę ciała

Rys. 5. Otwarte ciało i otwarta postawa [19, s. 76]

Sposób siedzenia i stania, ułożenie głowy, tułowia i kończyn zdradzają emocje. Nogi

ciśle przylegające do siebie, ręce przyciśnięte do tułowia, zaciśnięte dłonie, nieruchoma

głowa najczęściej ukazują napięcie nerwowe. Niepokój wyraża się zazwyczaj nadmierną
ruchliwością, częstymi zmianami ułożenia ciała (chodzenie, siadanie, wstawanie), kręceniem
głową, poruszaniem stopami i dłońmi. Postawa ciała wskazuje także na charakter

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wzajemnych relacji między rozmówcami. Zachętą jest sygnalizowana bezpośredniości
(wyraża się ona w pochyleniu ciała wobec rozmówcy), rozluźnienia. Swobodnie ułożone ręce
i nogi mogą świadczyć o rozluźnieniu, co ułatwia komunikację. Wrażenie braku kontaktu
może odnieść rozmówca, którego partner jest odchylony do tyłu a ręce ma splecione na
wysokości klatki piersiowej (postawa zamknięta). Rozluźnienie może wyrażać także
dominację jednego z rozmówców, zwłaszcza, gdy drugi wskazuje na napięcie emocjonalne.
Jeśli zaś obydwaj rozmówcy prezentują pozycję bezpośrednią i rozluźnioną w podobnym
stopniu, oznacza to, iż jest to układ partnerski i stwarza przyjazną atmosferę do konwersacji.
8. Dystans

Zachowania przestrzenne wytyczają strefę, którą człowiek uważa za własne terytorium.

Polega to na wyznaczeniu dystansu w kontaktach międzyludzkich. Dystans między
rozmówcami zależy także od ich pozycji społecznej i tym większy, im różnice w hierarchii
społecznej są znaczne. Istnieje cztery strefy zachowań przestrzennych: intymna (0–0,45m);
osobista (0,45–1,2m); społeczna (1,2–3,6m); publiczna (3,6–6m).

Gesty, postawa, wyraz twarzy i ciała tzw. "mowa ciała" powinny być zgodne

z komunikatem słownym.

Należy unikać błędów podczas autoprezentacji takich jak:

−

brak przygotowania,

−

brak planu, określenia założeń i formy,

−

nieznajomość komunikacji niewerbalnej,

−

odwracanie się od słuchaczy,

−

niezrozumienie słów i obrazów, brak harmonii w przekazie,

−

nerwowe zachowanie,

−

napięcie, sztywność,

−

trema (szczególnie paraliżująca),

−

brak prawidłowego zagospodarowania czasu,

−

nadmierna gestykulacja, nieskoordynowana z całością.
Najczęściej stosowane socjotechniki według Hanny Hamer [11, s. 16] używane podczas

autoprezentacji w każdej sferze społecznego życia to:

−

posługiwanie się wdziękiem, czarem, urodą – dla wzbudzenia sympatii, aby rozmówca
łatwiej nam ulegał i niechętnie podejmował, zwłaszcza ostrą, polemikę,

−

atak personalny i/lub ośmieszanie – np.: „co za stek bzdur”, „banały, głupstwa pani
opowiada”, „ta końska grzywka uroku panu nie dodaje” albo wytykanie błędów
popełnionych (i wtedy rozdmuchiwanie ich) lub niepopełnionych (kłamstwa),

−

huśtawka emocjonalna, czyli naprzemienne używanie dwóch poprzednich technik- dla
zmylenia przeciwnika, wytrącenia z równowagi, podporządkowania sobie coraz bardziej
niepewnego i tracącego równowagę rozmówcy,

−

nie odpowiadanie na pytania albo udawanie, że się nie słyszało, o co pytano lub, że
pytanie było tak źle postawione, że nie można udzielić odpowiedzi,

−

wygłaszanie oświadczeń i tyrad (wypowiedzi utrzymanej w podniosłym stylu; długiej,
nudnej przemowy, często mającej na celu pouczenie kogoś [przypis autora]) nie na temat,

−

podlizywanie się innym słuchaczom (także obecnym wirtualnie, np. telewidzom),
rzekome pochylanie się z troską nad ich smutnym losem, czyli sprawianie wrażenia
solidaryzowania się z nimi, m.in. po to, by bezpośredniego rozmówcę jeszcze bardziej
wytrącić z równowagi, aby poczuł się osamotniony, pozbawiony poparcia,

−

ustawiczne przerywanie, uniemożliwiane dokończenia rozpoczętego wątku,

−

mówienie głośniej i szybciej niż rozmówca, co ma sprawiać wrażenie pewności siebie,
utożsamianej bardzo często z kompetencją,

−

przypisywanie rozmówcy poglądów, których nie wygłaszał i ostre krytykowanie ich,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

protekcjonalne ocenianie prawie każdej wypowiedzi rozmówcy z pozycji autorytetu,
który zna się na wszystkim lepiej i łaskawie nagradza (np. „to niegłupie zdanie”) i karze
(np. „to dziecinada, żaden poważnie myślący człowiek nie może się z tym zgodzić”),

−

powoływanie się na nieistniejące (fałszywe) dane jako na udowodnione fakty (np.
wymachiwanie broszurą lub teczką, w której są rzekomo groźne oskarżenia wobec
rozmówcy),

−

ostateczne wyprowadzenie rozmówcy z równowagi na skutek zmasowanego stosowania
wymienionych socjotechnik i zmuszenie go, żeby „grał w grę” proponowaną przez
manipulatora, głównie broniąc się i tłumacząc z niepopełnionych win lub udowadniając,
ż

e nie jest wielbłądem.

Aby autoprezentacja wypadła pomyślnie należy sprawiać wrażenie pewnego siebie. Aby

umacniać pewność siebie należy zastosować 10 wskazówek [25, s. 8]:

−

ocenić poczucie własnej wartości,

−

na początku należy odnaleźć przyczyny poczucia niższości. jest to niezbędny warunek do
rozwijania pewności siebie,

−

starać się rozwijać zdolności i umiejętności, w ten sposób słabe strony przestaną być tak
ważne,

−

uwolnić się od opinii innych. nigdy nie należy postępować wbrew własnym
przekonaniom,

−

z optymizmem wykonywać nawet trudne zadania. jeśli będziesz unikać trudnych sytuacji,
będziesz mieć mniej pewności siebie i poniesiesz klęskę w rozwiązaniu łatwiejszych
problemów, czym wyżej będzie postawiona poprzeczka, tym więcej się osiągnie,

−

należy walczyć ze swoimi słabościami, potrzebna jest odwaga, która sprawi, że nawet
małe sukcesy będziesz traktować jak prawdziwe osiągnięcia,

−

powinno być się zadowolonym, a nawet dumnym ze swoich osiągnięć w danej
dziedzinie. nawet małe kroki oznaczają, że idziesz do przodu, a nie stoisz w miejscu,
twoja osobista ocena jest dużo ważniejsza dla poczucia własnej wartości, niż oceny
innych,

−

jeśli jest się zadowolonym ze swojej sytuacji i nie widzi się możliwości zmiany, należy
starać się rozwijać swoje zdolności poprzez hobby, w ten sposób zrekompensujesz
rozczarowanie i nie dopuścisz do dalszej utraty pewności siebie,

−

nie należy być zbyt ambitnym, ponieważ wygórowane ambicje są zgubne i trudniej jest
sprostać postawionym przez siebie wymaganiom,

−

nie należy porównywać się zbyt często z innymi ludźmi, istnieje wiele rzeczy, które inni
mogą zrobić lepiej. Jeśli wciąż będziesz się z nimi porównywać, narazisz się na
rozczarowanie sobą.
Autoprezentacja, jako działanie polegające na wyrażaniu samego siebie poprzez słowo,

mimikę, gest i wygląd, powinna być dostosowana do konkretnego audytorium,
np. pracodawcy, uczestników warsztatów, szkolenia, słuchaczy wykładów, czy Internautów.
Do odbiorców należy trafić nie tylko za pomocą słów, ale także postawą ciała, wyglądem,
gestykulacją, mimiką oraz przekazem graficznym. Osoby tworzące swoje strony internetowe
muszą mieć na uwadze to, że odbiorcami są miliony osób. Dlatego oprócz ogólnych zasad
tworzenia należy pamiętać, że „nie wszystko dla wszystkich”. Dzięki rozwojowi techniki
możemy w Internecie zostawić nasz ślad, ale tylko taki, jaki sami pragniemy, czyli tak siebie
przedstawić jak sami tego chcemy, aby inni nas postrzegali. Możemy w ten sposób
manipulować informacjami.

Podsumowując, aby dobrze przedstawić swoją osobę należy przemyśleć swoje

zainteresowania, umiejętności, cechy charakteru, osiągnięcia i doświadczenie. Należy zwrócić
uwagę na odpowiedni dobór informacji podczas autoprezentacji, (kim jesteś?, do kogo

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

będziesz mówił?, w jakim celu?, co chcesz powiedzieć?, jak to zrobisz?, kiedy?). Odpowiedź
na te pytania to pierwszy krok do sukcesu. Ważny jest także sposób przekazania tych
informacji w taki sposób, aby zainteresować słuchaczy. W tym celu warto przestrzegać kilku
podstawowych zasad [23, s. 63]:
1) przedstaw siebie i temat swojej wypowiedzi,
2) określ, ile czasu będzie trwała autoprezentacja,
3) mów głośno i wyraźnie nie spiesząc się, ani zbytnio nie zwalniając,
4) bądź naturalny, nie okazuj tremy,
5) umiejętnie korzystaj z notatek, nie czytaj przygotowanej wypowiedzi,
6) utrzymuj kontakt wzrokowy ze słuchaczami (30–60% całej wypowiedzi),
7) pamiętaj o świadomym wysyłaniu sygnałów niewerbalnych,
8) korzystaj z pomocy wizualnych, jeżeli może to uatrakcyjnić wypowiedź i ułatwić

zrozumienie,

9) nie przekrocz zaplanowanego czasu,
10) wyraźnie zakończ prezentację i podziękuj słuchaczom za poświęcony czas,
11) wyczerpująco odpowiadaj na zadawane pytania.

Dobra autoprezentacja poprzedza dobrą prezentację, a dobra prezentacja jest wynikiem

dobrej autoprezentacji. Tych relacji nie da się oddzielić.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Czym jest autoprezentacja?
2. Jakie są cele i funkcje autoprezentacji?
3. Jak wygląda hierarchia potrzeb Maslowa?
4. Co to jest analiza SWOT własnej osobowości?
5. Jakie są techniki autoprezentacji?
6. Jakie są taktyki autoprezentacji?
7. Jakie znaczenie ma „mowa ciała” dla autoprezentacji?
8. Czy przeszkody i zakłócenia mają wpływ na jakość autoprezentacji?
9. Czy potrafisz sprawiać wrażenie pewnego siebie?
10. Jak należy kształtować własny wizerunek publiczny?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sprawdź, jak odbierają Cię rówieśnicy z klasy oraz określ swoje mocne i słabe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeczytać fragment dotyczący analizy SWOT zawarty w rozdziale „Autoprezentacja”

poradnika,

3) mieć na plecach przyklejoną kartkę A4, a w rękach dwa długopisy o różnych kolorach

(niebieskim i czarnym),

4) wpisać na kartce jak największej liczbę uczestników ćwiczenia niebieskim długopisem

jego jedną mocną stronę, zaś czarnym słabość,

5) uzupełnić zamieszczoną poniżej tabelkę na podstawie zdjętej z pleców kartki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) podkreślić (na zielono) te cechy i umiejętności, o których nie myślałeś dokonując

samooceny, a następnie dopisać brakujące (wg ciebie) Twoje mocne i słabe strony,

7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Moje

mocne strony

słabe strony

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartki formatu A4, taśma klejąca,

−

kolorowe długopisy (3 szt.),

−

wydruk tabeli do wypełnienia,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Stwórz własną piramidę potrzeb.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeczytać fragment opisujący hierarchię potrzeb wg Abrahama H. Maslowa zawarty

w rozdziale „Autoprezentacja” poradnika,

3) wypełnić przygotowaną piramidę,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy,
5) skonfrontować swoje wyniki z wynikami innych uczestników ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

iż

ęd

żs

ęd

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wydrukowana piramida,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dokonaj samooceny

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zastanowić się nad sobą, aby szczerze odpowiedzieć na pytania,
3) wypełnić indywidualnie przygotowany test z pytaniami,
4) przedstawić na forum klasy tylko to, co chciałbyś, aby inni o tobie wiedzieli,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Co Ci się podoba w Tobie?

Co Ci się w Tobie nie podoba?

Co najbardziej cenisz u innych ludzi?

Czego najbardziej nie lubisz u innych?

Co Cię bawi i śmieszy?

Co Cię denerwuje?

Co uważasz za największe swoje osiągnięcie?
Co uważasz za swoją największą porażkę?

Co pragniesz osiągnąć w życiu?

Czego pragniesz uniknąć?

Jaki jesteś- określ siebie?

Co czujesz wobec siebie?

Jakie są powody, że tak to odczuwasz?

Co chcesz u siebie zmienić?

Co chcesz u siebie wyeliminować?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wydrukowany test z pytaniami,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 4

Dokonaj autoprezentacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeczytać fragment opisujący autoprezentację, techniki i taktyki w autoprezentacji,

komunikację werbalną i niewerbalną zawarty w rozdziale „Autoprezentacja” poradnika,

3) zastanowić się nad tym, co powiesz i jaką „mowę ciała” wykorzystasz,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) napisać plan autoprezentacji na kartce, pamiętając, że od ciebie zależy jak odbiorą Cię

osoby słuchające,

5) zaprezentować wyniki na forum klasy,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartka formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie autoprezentacji?

2) rozróżnić techniki w autoprezentacji?

3) rozróżnić taktyki w autoprezentacji?

4) rozróżnić socjotechniki autoprezentacji?

5) określić własne potrzeby?

6) wymienić swoje mocne i słabe strony?

7) wykorzystać

praktycznie

wiedzę

z komunikacji

niewerbalnej

w czasie autoprezentacji?

8) umocnić pewność siebie?

9) ukształtować własny wizerunek?

10) dokonać samooceny i autoprezentacji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Wystąpienia publiczne

4.2.1. Materiał nauczania

W każdej chwili swego życia mamy do czynienia z wystąpieniami publicznymi, zarówno

w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Jednak ta druga sytuacja wymaga od nas większej
koncentracji i przygotowania. Aby wypaść pozytywnie należy pamiętać i stosować trzy
najważniejsze zasady:

−

Zasadę dobrego mówcy i komunikacji dwustronnej
Komunikowanie ma zawsze charakter dwustronny, nawet wtedy, gdy jest monologiem.
Reakcjami odbiorcy mogą być jego myśli, emocje. Aby wystąpienie było dobrze
odebrane musi opierać się na reakcji i obserwacji publiczności. Na takim precyzowaniu
myśli, aby odpowiedzieć na oczekiwania słuchaczy, które są werbalnie i niewerbalnie
formułowane.

−

Zasadę jasności tezy
Cel i teza prezentacji powinny być określone na samym początku i wielokrotnie
powtarzane podczas całego wystąpienia.

−

Zasadę dobrej struktury wystąpienia
Podczas wystąpień publicznych, podobnie jak w każdym procesie komunikacji, w którym

biorą udział ludzie o różnym temperamencie, inteligencji, charakterze i percepcji występują
zakłócenia. Przyczyny niesłuchania to najczęściej: rozpraszanie uwagi przez kogoś lub coś,
zamyślanie się, rozpraszanie uwagi przez przerysowaną mowę ciała mówcy, oczekiwanie na
zabranie głosu, brak kontaktu wzrokowego. Tylko część komunikatu dociera do odbiorcy.
Publiczność bardzo wybiórczo słyszy i zapamiętuje to, co ma do przekazania prezenter.
Dlatego musi mieć możliwość wielokrotnego usłyszenia najważniejszych informacji.

Rys. 6. Przekazywanie informacji w procesie komunikowania [opracowanie własne]

Hanna Hamer stworzyła listę szczegółowych zaleceń [11, s. 8] omawiając wystąpienia

publiczne. „Stosując się do poniższych wskazówek, można stać się profesjonalnym mówcą:

100% pomyślane

80% powiedziane

20% zagubione

60% usłyszane

20% zrozumiane,

zapamiętane,

wykorzystane

40% zagubione

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1) zwiększ pewność siebie i oswój tremę- jest to możliwe:

−

zastosuj swoją ulubioną technikę relaksacji przed wystąpieniem, w tym koniecznie
oddech przeponowy. Głębokie oddychanie przyda się także w trudnych momentach
podczas prezentacji,

−

daj sobie prawo do popełnienia błędu, pamiętając, że drobne gafy zbliżają ludzi,
a udawanie osoby wszystkowiedzącej złości,

−

poćwicz wystąpienie słownie i „gestykulacyjnie” wcześniej, do lustra, a uwierzysz we
własną kompetencję,

−

zagraj rolę osoby pewnej siebie, a staniesz się nią z czasem,

−

skoncentruj się na zadaniu, nie na sobie,

−

nawiąż przez chwilę przed wystąpieniem nieformalny kontakt z uczestnikami, np.
podając rękę kilku uczestnikom na powitanie,

−

przestaniesz się bać, że Cię wyśmieją, gdy czasem pośmiejesz się z siebie- możliwe
tylko przy wysokiej samoocenie, którą warto pielęgnować stale, opanowując
w różnych sytuacjach społecznych własną nieśmiałość (nieśmiałość to pułapka,
w której jesteś zarazem więźniem własnych obaw i strażnikiem swoich społecznych
zachowań – surowszym niż otoczenie),

−

pamiętaj, że i tak nie zadowolisz wszystkich – to niemożliwe,

2) miej sprecyzowany cel prezentacji (czyli co dokładnie chcesz powiedzieć), program

(plan, konspekt) i harmonogram wystąpienia,

3) realizuj ten cel punkt po punkcie wg planu,
4) miej w zanadrzu plan B i C, gdyby nie udało się zrealizować planu A,
5) umiejętnie skonstruuj swoją wypowiedź, czyli uporządkuj to, czego audytorium ma się

od Ciebie dowiedzieć,

6) zadbaj wcześniej o sprawny sprzęt,
7) przygotuj czytelne pomoce i materiały (zwróć uwagę na duże litery, kolor, symbole

graficzne),

8) przygotuj różne pomoce. Gdy prezentujesz treści łatwe – skuteczne są w kolejności: film,

audio, pismo, a gdy treści trudne – zacznij od materiałów pisanych, potem włącz
magnetofon, na końcu ilustrując filmem,

9) zapanuj nad komunikacją niewerbalną, która jest dopełnieniem treści (gdyż słowa

stanowią 7%, ton głosu 38%, a mowa ciała 55% otrzymanej informacji),

10) daj się lubić, zadbaj o wygląd, kompetencję i ujmujący sposób bycia, ale nie stresuj się

przesadnie faktem, że na pewno ktoś Cię skrytykuje – spodobasz się głównie osobom
podobnym i ogólnie pozytywnie nastawionym,

11) jeśli kogoś, nawet niechcący, poniżysz, Twoje ogólne notowania u słuchaczy spadną

(zachowanie L. Wałęsy, który chciał podać A. Kwaśniewskiemu nogę). Nie lubimy
agresji (szczególnie u innych),

12) kontakt nieformalny (mówienie o sprawach pozamerytorycznych w lekkim tonie) pełni

dwie funkcje – pozwala łagodnie wejść w temat (choć czasem maskuje to, że nie wiemy,
od czego zacząć) i pełni ważną funkcję integrującą,

13) aktywizuj audytorium – inscenizuj, zachęcaj do prezentowania własnych przemyśleń,

chwal (za zaangażowanie, odwagę, celność sformułowań itd.) wszystkich, także tych,
którzy mają inne zdanie,

14) ważna jest informacyjność wypowiedzi – dużo treści, mało słów. Unikaj zatem

pustosłowia (jak Mariusz Max Kolonko) i upajania się własnymi słowami – dbaj
o precyzję i zwięzłość komunikatów, ludzie słuchają tego, kto mówi treściwie, uwagę
łatwo rozproszyć.”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Struktura wystąpienia powinna być oparta na trzech fazach:

1. Wstęp.
2. Rozwinięcie.
3. Zakończenie.

Należy postępować w myśl zasady: „najpierw powiedz, o czym będziesz mówił,

następnie powiedz to, a na zakończenie posumuj to, co powiedziałeś”.

Wystąpienia publiczne mogą mieć charakter informacyjny i perswazyjny. Pierwsza

kategoria ma na celu przekazywanie wiedzy, faktów i opinii. Jest to wykonywane w sposób
rzeczowy i obiektywny. Wystąpienie informacyjne jest efektywne, gdy:

−

mówca jest wiarygodny,

−

informacje są ważne i atrakcyjne,

−

wykorzystane są pomoce wizualne.
Wystąpienie perswazyjne to wywieranie wpływu na innych ludzi, przekonywanie,

namawianie. To kompleksowy proces działający werbalnie i przez niewerbalne symbole.

Typy perswazji:

−

przekonująca – polega na tym, że obie strony dążą do porozumienia, nawet kosztem
kompromisu (negocjacje),

−

nakłaniająca – polega na nakłanianiu odbiorcy do postaw i zachowań reprezentowanych
przez nadawcę (reklama, propaganda),

−

pobudzająca – polega na narzucaniu odbiorcy określonych wzorców za pomocą haseł,
obietnic, kłamstw, technik marketingowych (agitacja, kampania wyborcza).
Rozglądając się dookoła można stwierdzić, że wszyscy poddawani są manipulacji, tylko

nie zawsze są tego świadomi. Przykładem może być kontakt z przyszłym pracodawcą.
Podczas rozmowy kwalifikacyjnej chcemy wszystkich przekonać, że jesteśmy odpowiednimi
osobami i najlepszymi kandydatami. Bardzo duży wpływ na to, z jakim efektem przekonamy
pracodawcę ma nie tylko treść wypowiedzi, ale także forma. Dobrze jest, kiedy mamy
ś

wiadomość tego, kiedy poddawani jesteśmy perswazji, jeszcze lepiej, kiedy potrafimy to

robić. Wanda Loskot w recenzji książki psychologa Andrzeja Batko „Sztuka perswazji, czyli
język wpływu i manipulacji” pisze: „Ci, którzy znają sekrety języka podświadomości, są
w stanie przekonać innych niemal do wszystkiego, sprzedać każdy towar i skutecznie
wynegocjować warunki każdego kontraktu. Powszechne twierdzenie mówiące o tym, że
umiejętność skutecznego przekonywania innych jest darem, z którym trzeba się urodzić, jest
nieprawdziwe. Skuteczna komunikacja i perswazja jest nauką i sztuką, którą może opanować
każdy. Bardzo istotne jest: dobór słów i formułowanie zdań. Opisane w książce techniki mogą
dać ogromną władzę nad umysłami, uczuciami i zachowaniem innych ludzi.” Oto kilka
z nich:
1) słowo „ale..” – to co powiedziane jest w zdaniu po tym słowie ma silniejszy wpływ, niż

to co powiedziane jest przed nim,

2) słowo „nie” – należy bardzo umiejętnie stosować zaprzeczenia. Świadomie słyszymy

przeczenie, ale podświadomie odbierane jest i wyobrażane zdanie bez słowa „nie”,

3) słowo „spróbuj” – bardzo skutecznie osłabia motywację do działania. Używając tego

słowa zakładamy z góry, że czegoś możemy nie zrobić i tak się zachowujemy,

4) należy tak rozpocząć rozmowę, aby wzbudzić zainteresowanie do dalszego słuchania,
5) cytując można „włożyć” w czyjeś usta to, co samemu chce się powiedzieć i nie brać za to

odpowiedzialności.
Osoba, która nie zna technik perswazji nie usłyszy ich i nie zauważy w codziennym

yciu. Sprawia to ludzki umysł, który zwraca uwagę na treść informacji, a nie na samą formę

wypowiedzi. Ludzie zazwyczaj nie zauważają manipulacji i dlatego są bardzo podatni.
Umiejętność perswazji jest bardzo potrzeba w wystąpieniach publicznych.

„Prezentacja jest sztuką, nie wystarczy, bowiem wiedza i zawodowe kompetencje, by do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

podejmowanych przedsięwzięć, proponowanych rozwiązań czy kreowanych idei skutecznie
zjednywać tych, których poparcie w ich realizacji okaże się niezbędne. Trzeba jeszcze umieć
przekonująco o tym powiedzieć, zilustrować przykładem, zademonstrować, przedstawić
symulację itd.., słowem umiejętnie połączyć kompetentne zachowanie językowe ze
scenografią aktu prezentacji, wiedzę z formami jej przekazu, trafiającymi do zróżnicowanych
odbiorców” [17, s. 5]

Podejmując się zadania wystąpienia publicznego należy odpowiedzieć na pytania:

−

kim jestem? (podczas wystąpienia),

−

co chcę powiedzieć? (na dany temat),

−

po co to robię? (ustalić cel wystąpienia),

−

dla kogo? (ustalić adresata),

−

jak to zrobię? (ustalić formę),

−

kiedy

występuję? (określić porę dnia wystąpienia).

Aby stać się dobrym mówcą należy nauczyć się najpierw słuchać. Najlepsi dyplomaci

charakteryzują się wspaniale opanowaną sztuką, przede wszystkim słuchania, a dopiero
potem mówienia. Wspólną cechą wszystkich wielkich ludzi jest ich umiejętność słuchania.
Poświęcamy w życiu sporo czasu na to, by nauczyć się mówić, pisać i czytać – nawet
posługiwać się językiem obcym. Niestety, nie zwraca się uwagi na naukę słuchania, choć to
właśnie umiejętność słuchania jest jednym z najważniejszych warunków osiągnięcia sukcesu.
Sztuka aktywnego słuchania to znacznie więcej niż grzecznościowe milczenie bez
przerywania, kiedy druga strona mówi. Aktywne słuchanie to umiejętność, która polega na
pełnym zainteresowaniu rozmówcą, na koncentracji, na uważnym rejestrowaniu nie tylko
tego, co mówi, ale również tego, co nie zostało powiedziane, ale zostało zasugerowane.
Dobry słuchacz:

−

sprawdza, czy dobrze rozumie komunikat,

−

koncentruje się na rozmówcy,

−

nie krytykuje, nie ocenia,

−

działa na rzecz rozszerzania komunikatu,

−

nie interpretuje,

−

nie daje „dobrych” rad.

Poniżej zamieszczono wskazówki dotyczące aktywnego słuchania:

−

utrzymuj kontakt wzrokowy,

−

koncentruj się na tym, co mówi druga osoba (faktycznie słuchaj jej wypowiedzi),

−

zadawaj pytania, aby wyjaśnić wszystko to, czego nie rozumiesz,

−

parafrazuj wypowiedź, aby potwierdzić jej zrozumienie,

−

wyrażaj odczucia mówiącego w inny sposób, używając sformułowań jak np. „wydaje się,
ze czujesz się…”,

−

używaj „wytrychów”, czyli stwierdzeń zachęcających do powiedzenia czegoś więcej np.:
„omówmy to”, „chciałbym usłyszeć więcej na ten temat ”,

−

reaguj zarówno w sposób werbalny, jak i niewerbalny, okazuj uwagę poprzez mimikę
twarzy, potakiwanie, pochylenie w kierunku rozmówcy, ruchy ciała,

−

zaakceptuj ciszę, ponieważ aby porozumiewanie miedzy ludźmi było udane, nie cały czas
musi być wypełniony mówieniem. Jednakże należy zdać sobie sprawę z faktu, ze wiele
osób czuje się niezręcznie w sytuacji, gdy panuje cisza,

−

reaguj na niewerbalne komunikaty rozmówcy o tym, ze pora już kończyć rozmowę lub
zmienić jej tor.
Teraz należy odpowiedzieć sobie na pytanie:, kim jest mówca doskonały? To człowiek,

który nienagannie łączy komunikację werbalną z niewerbalną, skutecznie przemawia,
posługuje się wyobraźnią, potrafi reagować na odzew ze strony słuchaczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kodeks dobrego mówcy:

1. Występuj tylko wtedy, gdy masz coś naprawdę do powiedzenia,
2. Każde wystąpienie zaplanuj i przygotuj wcześniej,
3. Nadawaj swoim mowom krótkie, przyciągające słuchaczy tytuły,
4. Mów wyłącznie na temat,
5. Rozwijaj temat zgodnie z przyjętym schematem kompozycyjnym,
6. Nie wypowiadaj żadnej tezy, której nie potrafisz uzasadnić i uargumentować,
7. Mów w sposób obrazowy, jasny, precyzyjny i uporządkowany, podawaj przykłady,
8. Od czasu do czasu wtrącaj dygresję, anegdotę, ciekawą historyjkę lub złotą myśl,
9. Odczytuj potrzeby i oczekiwania odbiorców. Nie zanudzaj słuchaczy nadmiarem

szczegółów,

10. Mów poprawnie, bez błędów językowych, które mogą popsuć najlepiej przygotowaną

treściowo mowę,

11. Mów zrozumiale, czyli stosuj przede wszystkim słownictwo powszechnie znane. Unikaj

słów, które mogą być niezrozumiałe dla odbiorcy. Gdy jest taka konieczność wyjaśniaj,
definiuj,

12. Pamiętaj, do kogo i o czym mówisz, dostosuj do tego słownictwo i środki przekazu,
13. Pamiętaj o starannej wymowie, modulacji głosu, mimice i gestykulacji. Wszystko ma

tworzyć spójną całość,

14. Przez cały czas utrzymuj kontakt wzrokowy ze słuchaczami,
15. Jeśli ilustrujesz swoje wystąpienie środkami audiowizualnymi lub audytywnymi,

pamiętaj o komentowaniu tego, co pokazujesz i nie stosuj ich w nadmiarze.

16. Stosuj zasadę personalizowania (Proszę Państwa..., Szanowni Państwo...),
17. Buduj więź ze słuchaczem i mobilizuj do interakcji.

Podczas wystąpień publicznych należy umiejętnie gospodarować czasem. Najczęściej

wtedy czas jest ograniczony, dlatego nie można pozwolić sobie na przekroczenie granicy
czasu lub na zakończenie wcześniej. Tak należy rozplanować wystąpienie, abyśmy to my
decydowali, kiedy należy skończyć. Jeśli okaże się, że mówimy krócej, niż wcześniej
założyliśmy, należy mieć przygotowane tzw. „wyjście awaryjne”, czyli wypowiedź, którą
w takiej sytuacji wykorzystamy coś, co możemy powiedzieć, ale nie musimy. Wtedy nie
zaskoczy nas taka sytuacja i będziemy spokojniejsi przed wystąpieniem. Czas jest także
ważny rozpatrując przyswajanie treści przez odbiorców. Udowodnione jest, że z wystąpienia
trwającego 15 minut, słuchacz zapamiętuje 40% informacji, zaś z wykładu 40 minutowego
tylko 20%. Przygotowując wystąpienie należy zwrócić uwagę także na koncentrację
słuchaczy rozkładającą się w czasie. Z badań H. R. Mills’a wynika, że stopień koncentracji
uwagi większości słuchaczy w czasie, można przedstawić następująco:

Rys. 7. Stopień koncentracji słuchaczy w czasie [opracowanie własne]

100

75

50

10 20 30 40 50

sł

czas (w minutach)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podsumowując, aby wystąpienie publiczne zaliczyć do udanych należy stosować się do

pewnych zasad i wskazówek:
1) wybierając temat wystąpienia należy zrobić to zgodnie z własnymi zainteresowaniami,

gdyż bardzo ważne jest pokazanie osobistego zaangażowania, okazanie, że jest się
specjalistą w danej dziedzinie i posiada się dużą wiedzę,

2) należy bardzo dobrze przygotować się do wystąpienia, bo to połowa sukcesu,
3) przed wystąpieniem należy zadać sobie pytania (kim jestem podczas prezentacji?, co

chcę powiedzieć?, jak to zrobię?, do kogo mówię?, dlaczego to robię?, kiedy występuję?)
i na nie szczerze odpowiedzieć,

4) chwilę przed wystąpieniem należy się skoncentrować i pozbyć tremy,
5) warto przećwiczyć wystąpienie wcześniej (przed lustrem, przed wybraną, znajomą nam

publicznością lub nagrać kamerą i odtworzyć), praktyka czyni mistrza!,

6) należy wywrzeć jak najlepsze pierwsze wrażenie. Na początku dobrze jest się

przedstawić, aby nie być anonimowym, zaś na zakończenie podziękować za poświęcony
czas,

7) szczegółowo określić cel prezentacji, unikać uogólnień,
8) należy mówić wyraźnie, spokojnie, robić pauzy, zmieniać intonację i tembr głosu, oraz

kontrolować oddech,

9) nie wolno kłamać, gdyż to nie uczciwe, może być zauważone i wtedy tracimy

wiarygodność oraz potęgowany jest stres,

10) należy panować nad komunikacją niewerbalną (postawą ciała, gestykulacją, mimiką

twarzy, dotykiem i kontaktem fizycznym, wzrokowym, wyglądem fizycznym, ubiorem,
otoczeniem, dystansem, tonem głosu, szybkością mówienia, westchnieniami, sapaniem,
ś

miechem) i świadomie ją wykorzystywać,

11) gestykulacja powinna być naturalna i elegancka, nie może być przesadna, powinna

wspomagać mowę werbalną. Gesty mają pomagać słuchaczom zrozumieć to, co
przekazuje mówca,

12) postawa powinna być swobodna, ale wyprostowana, sprawiająca wrażenie pewności

siebie, dłonie ułożone najlepiej w tzw. wieżyczkę i od czasu do czasu należy pokazywać
ich wewnętrzną stronę obrazującą otwartość, należy okazać przyjazny, pogodny, wyraz
twarzy,

13) należy zadbać o wygląd i odpowiedni ubiór, aby wywrzeć pozytywne wrażenie. Wygląd

zewnętrzny świadczy o okazywanym szacunku lub jego braku,

14) należy zachować odpowiednie proporcje między powagą sytuacji, a lekkim uśmiechem

prelegenta. Osoba, która od czasu do czasu delikatnie się uśmiecha jest sympatyczniejsza,
jest postrzegana jako osoba, którą lepiej się słucha, bardziej ufa. Jeśli prezenter stoi
z poważną miną, nawet wtedy, gdy sytuacja tego nie potrzebuje, buduje niepotrzebną
barierę,

15) unikać stukania nogą o podłogę, kiwania się, opierania o ścianę, trzymania rąk

skrzyżowanych powyżej, bądź poniżej linii bioder, a także splecionych z tyłu, czy też
opuszczonych wzdłuż tułowia w bezruchu, zaciskania palców, pięści, zakrywania ręką
ust, wykonywania tzw. „dziwnych” ruchów, nerwowego bawienia się ubraniem,
włosami, czy przedmiotami (długopisem, skuwką, telefonem, wskaźnikiem), unikać
chodzenia po sali (można się poruszać np. w stronę komputera, pomocy wizualnych,
które chcemy pokazać, ale należy to zrobić z umiarem),

16) ważne jest uzasadnianie swoich poglądów,
17) można stosować tzw. „sprzężenia zwrotne”, zadawać pytania, nawet retoryczne (wtedy

robić pauzę, aby dać czas słuchaczom na odpowiedź w myślach), sprawdzać, czy to, co
jest przekazywane jest zrozumiałe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18) nie należy mówić odwróconymi plecami, bądź bokiem do słuchaczy. Nie mówimy do

obrazów (pomocy wizualnych), tylko do ludzi,

19) należy zmieścić się w limicie czasu, nauczyć się zarządzać czasem. Nie należy mówić

o wszystkim, tylko o najważniejszych rzeczach. Należy pamiętać, że przy wystąpieniach
publicznych dochodzi stres, który zazwyczaj wydłuża czas prezentacji, więc jeśli ma ona
wynosić 10 min., to podczas prób powinna zmieścić się w 8–8,5min.,

20) ważne jest, aby prezentacja nie była bezosobowa. Należy stosować, jednak z umiarem,

zwroty typu: „Proszę Państwa...”, „Szanowni Państwo...”,

21) ważne jest, aby sprawiać wrażenie osób wiarygodnych,
22) ostrożnie należy dobierać język wypowiedzi (w zależności od tego do kogo mówimy),

należy pamiętać, że słuchacze wcale nie muszą być specjalistami w prezentowanej
dziedzinie, dlatego pojęcia ogólnie nieznane powinny być wyjaśniane,

23) nie można dać po sobie poznać, że nie wiemy co mamy dalej powiedzieć. Nie wolno

używać przerywników typu „eee...”. Takie ozdobniki rozpraszają. Stwarzamy wtedy
wrażenie osoby, która do końca nie wie, co mówi, jest niekompetentna, niewiarygodna,

24) bardzo ważne jest podsumowanie ogólne, ale także należy w trakcie, po każdym

ważniejszym punkcie reasumować,

25) najlepsze efekty osiąga się wtedy, gdy oddziaływuje się jednocześnie na różne zmysły

słuchacza. Należy bardzo uważnie dobierać elementy wizualne, gdyż nic nie powinno
rozpraszać słuchacza, lecz wzmocnić efekt wystąpienia. W prezentacji multimedialnej nie
powinno być pokazanych dużo informacji, tylko punkty, które rozwija się podczas
wypowiedzi. Obrazy nie powinny być jaskrawe, dynamiczne, tylko jak najbardziej
proste, czytelne, zrozumiałe, bo mają pomóc słuchać, a nie przeszkadzać,

26) dobrze jest pokazać to, o czym się mówi, szczególnie gdy chcemy poprzeć naszą

wypowiedź statystykami, liczbami, wykresami, obrazami. Stosujemy wtedy wskaźnik,
bądź laser, aby zwrócić uwagę na to, co ważne,

27) należy tak przeprowadzić wystąpienie, aby publiczność zapamiętała je z jak najlepszej

strony. W tym celu można np. wprowadzić element zaskoczenia,

28) podczas wystąpień publicznych: należy zaciekawić, można zdenerwować, ale nie wolno

zanudzić.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co to jest wystąpienie publiczne?
2. Jakie są zasady przeprowadzania prawidłowych prezentacji?
3. Na jakie pytania należy odpowiedzieć sobie przed wystąpieniem?
4. Jak powinna wyglądać struktura wystąpienia?
5. Co to jest perswazja i jakie są jej rodzaje?
6. Na czym polega aktywne słuchanie?
7. Które techniki aktywnego słuchania są według ciebie najważniejsze?
8. Co stanowi o tym, iż mamy do czynienia z dobrym mówcą?
9. Jak rozkłada się stopień koncentracji uwagi słuchaczy w czasie wystąpienia?
10. Jakie warunki muszą być spełnione, aby wystąpienie publiczne zaliczyć do udanych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ułóż treść powitalnego nagrania w automatycznej sekretarce swojego telefonu tak, aby

było ono odpowiednie zarówno dla Twoich kolegów i koleżanek, członków rodziny, jak
i osób obcych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeczytać fragment na temat kształtowania własnego wizerunku zawarty w rozdziale

„Wystąpienia publiczne” poradnika,

3) opracować własne propozycje tekstu nagrania,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy,
5) dokonać oceny poprawności wykonania zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz papieru A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wpisz do tabeli werbalne i niewerbalne komunikaty, którymi trzeba oraz którymi nie

należy posługiwać się podczas publicznego kreowania własnego wizerunku.

komunikaty niezbędne lub potrzebne

komunikaty niedopuszczalne

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeczytać fragment na temat kształtowania własnego wizerunku zawarty w rozdziale

„Wystąpienia publiczne” poradnika,

3) wypełnić przygotowaną tabelę,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy,
5) dokonać oceny poprawności wykonania zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wydrukowana tabela z pytaniami,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Przygotuj się do wystąpienia publicznego. Twoim zadaniem będzie przekonać kolegów

do wprowadzenia mundurków w szkołach. Pomocne będą pytania zawarte w tabeli.

Pytanie

Odpowiedź

Kim jestem podczas wystąpienia?

Do kogo będę mówił?

W jakim celu będę mówił?

Co chcę przekazać?

Jak to zrobię?

Kiedy to przekażę?

W jaki sposób zadbam
o komunikację niewerbalną?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeczytać fragment na temat przygotowania wystąpień publicznych i perswazji zawarty

w rozdziale „Wystąpienia publiczne” poradnika,

3) wypełnić przygotowaną tabelę z pytaniami,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy,
5) porównać swoje pomysły i argumenty z innymi uczestnikami ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonania zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wydrukowana tabelka z pytaniami,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować wystąpienie publiczne?

2) określić zasady przeprowadzania prawidłowych prezentacji?

3) zadać pytania przygotowujące do wystąpień?

4) sporządzić strukturę prezentacji?

5) zastosować perswazję?

6) wykorzystać cechy dobrego słuchacza w rozmowach z ludźmi?

7) wykorzystać z technik aktywnego słuchania?

8) wykorzystać cechy dobrego mówcy w życiu codziennym?

9) omówić rozkład stopnia koncentracji uwagi słuchaczy w czasie

wystąpienia?

10) określić warunki, które muszą być spełnione, aby wystąpienie

publiczne zaliczyć do udanych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Dokumenty aplikacyjne związane z poszukiwaniem pracy

4.3.1. Materiał nauczania

Każdy człowiek wstępując na drogę zawodową powinien umieć redagować:

1) ofertę – ogłoszenie,
2) życiorys – curriculum vitae (CV),
3) list intencyjny,
4) list motywacyjny.
Ogłoszenie

Gdy poszukuje się pracy należy umieć napisać ogłoszenie, czyli zawiadomienie o chęci

podjęcia pracy. Najczęściej przyjmuje ono formę pisemną i umieszcza się w gazecie,
telegazecie, na tablicy ogłoszeniowej, portalu internetowym lub miejscu do tego
wyznaczonym. Często także odczytywane jest w radiu, bądź lokalnej telewizji. Ze względu na
to, że bardzo często za takie ogłoszenie płaci się, powinno być ono zwięzłe, czytelne,
konkretne i treściwe. Możemy także wyróżnić go ozdobnikami lub kolorem, aby przykuwało
uwagę, jednak często, ze względów finansowych, pomija się to. Ogłoszenie takie jest naszą
reklamą, dlatego powinno być atrakcyjne. Oferta powinna zawierać informacje:

−

kto poszukuje pracy?

−

jakiej?

−

kontakt.

Przykładowe ogłoszenia:

18-letnia licealistka, bardzo dobry

angielski, biegła obsługa komputera,

uczciwa, sumienna podejmie pracę

sezonową (akwizycja wykluczona).

Telefon 048363XXXX (po 20.00)

Mężczyzna,

lat,

wykształcenie

rednie, doświadczenie, prawo jazdy

kat. B, dyspozycyjny poszukuje pracy
jako przedstawiciel handlowy
Kontakt: 0697XXXXXX

Specjalista ds. celnych, zapoznany
z

kodeksem

celnym,

przybliży

wypełnienie i sporządzenie dokumentów
celnych. Zadzwoń lub napisz:

0502XXXXXX

specjalista@op.pl

OSZCZĘDZAJ RĘCE – posprzątamy

za Ciebie, szybko, dokładnie.

Prasowanie, mycie okien, sprzątanie...

Mieszkania, domy, ogrody...

Koniecznie zadzwoń!!! 0601XXXXXX

REFERENCJE

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

śyciorys zawodowy – Curriculum Vitae (CV)

Bardzo ważnym dokumentem aplikacyjnym jest życiorys, który coraz częściej nazywany

jest Curriculum Vitae (z łac. bieg życia) lub w skrócie CV. Dokument ten, w którym znajdują
się uporządkowane informacje o kandydacie ubiegającym się o pracę, często decyduje
o zaproszeniu na rozmowę kwalifikacyjną, bądź odrzuceniu oferty. Dlatego śmiało można
powiedzieć, że ta kartka jest swoistą reklamą naszej osoby, więc należy przygotować ją
bardzo solidnie, logicznie i rzeczowo. CV powinno eksponować mocne strony kandydata, być
interesujące i w miarę krótkie (wszystko powinno zmieścić się na jednej stronie A4, aby
można było przeczytać tekst w 30 sekund, bo na więcej osoba rekrutująca nie będzie miała
czasu). Gotowe wzory życiorysów można znaleźć w Internecie. Przykładowe strony to:

−

www.pracuj.pl

−

www.jobpilot.pl

−

www.gratka.pl

−

www.wakaty.pl

−

www.jobs.pl

−

www.praca.gazeta.pl

−

www.cvonline.pl
Nie warto z nich kopiować gotowych wzorów, gdyż potraktowanie pracodawcy

szablonowo może spowodować, że tak samo pracodawca nas potraktuje. Dla osoby, która
bardzo często przeprowadza rekrutację nie jest trudne zorientowanie się, czyje dokumenty są
plagiatem, a czyje są samodzielne. Oczywiście te drugie wygrywają, gdyż dzięki własnej
koncepcji napisania życiorysu i innych aplikacji sprawiamy wrażenie osób, którym zależy na
tej posadzie, w tej firmie, a nie w innej. Jest oczywiście dopuszczalne przeglądanie
i wykorzystywanie najlepszych pomysłów, rozwiązań, ale z umiarem. Ze względu na
zawartość, Curriculum Vitae możemy podzielić na:

1. Typ chronologiczny, czyli najczęściej stosowany. Do gotowych wytycznych dopisuje się

rozwinięcie (najczęściej w punktach). Gdy chcemy wymienić ukończone szkoły
i doświadczenie zawodowe biorąc pod uwagę datę, czyli czas występowania zdarzeń
musimy ustawić je w odwrotnej kolejności, więc to, co było ostatnio piszemy jako
pierwsze, zaś oddalające się zdarzenia wymieniamy kolejno kierując się w dół kartki.
Ważne jest rozplanowanie i sformatowanie tekstu na całej stronie, dlatego jeśli właściciel
CV nie ma bogatego doświadczenia zawodowego powinien dużo informacji podać na
temat ukończonych szkół i kursów. W tym rodzaju życiorysu powinny znaleźć się
następujące informacje:

−

dane osobowe:
imię, (jeśli jest to i drugie) nazwisko,
data urodzenia / wiek (nieobowiązkowo, jeśli o to nie jesteśmy proszeni, jeśli jednak
jest to nasz atut...),
adres (adresy zameldowania, zamieszkania i korespondencji),
telefon (jeśli posiadamy dwa – stacjonarny i komórkowy to najlepiej ten, pod którym
jesteśmy dostępni),
e-mail

(adres

e-mail

nie

powinien

brzmieć

niepoważnie,

np.

agnieszka@buziaczek.pl, krowa_daje_mleko@gazeta.pl. Powinien składać się
z imienia i nazwiska lub przynajmniej ich skrótu np. j.nowak@op.eu,
jan_kowalski@poczta.onet.pl.

Jeśli

podajemy

e-mail

należy

pamiętać

o regularnym sprawdzaniu poczty),
stan cywilny (można wpisać, ale nie trzeba. Jeśli jednak posiadanie rodziny, czyli
stabilizacja i z drugiej strony brak rodziny, czyli dyspozycyjność to nasze atuty, to należy),
stosunek do służby wojskowej (mężczyźni),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wykształcenie:
data rozpoczęcia i ukończenia, nazwa szkoły (bez skrótów), wydział i kierunek,
np. 2002–2007 Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny, Kierunek: budowa
maszyn,
1999–2002 III Liceum Ogólnokształcące im. D. Czachowskiego, profil
matematyczny(można wpisać specjalizację i temat pracy dyplomowej, (jeżeli to
może mieć znaczenie dla pracodawcy albo wyróżnia kandydata). W tym samym celu
można napisać, że studia ukończone są z wyróżnieniem, jeśli to prawda. Nie należy
wpisywać informacji dotyczących szkoły podstawowej, jeżeli ukończone jest liceum.
Kolejność- rozpoczyna się od ostatnio ukończonej szkoły, a kończy na tej, która była
najdawniej. Określenie dat:
2007 – (coś się zaczęło i trwa do dnia dzisiejszego),
2005–2006 (coś się zaczęło i już skończyło),
2004 (coś trwało tylko w jednym roku),

−

doświadczenie zawodowe:
data rozpoczęcia i zakończenia pracy (kolejność – jak wyżej), nazwa firmy /
instytucji, nazwa stanowiska lub działu, w którym odbyty został staż / praktyka),
zakres obowiązków w punktach wypisuje się tylko najważniejsze (jeśli nie
posiadamy bogatego doświadczenia zawodowego należy uwzględnić prace dorywcze
lub sezonowe, staże, a nawet praktyki, aby pokazać swoją pracowitość i mobilność),

−

szkolenia:
data, temat szkolenia, firma szkoleniowa / organizator,
(należy wpisać informacje o odbytych kursach i szkoleniach wybierając te, które
mają związek z pracą, o którą się starasz. Zbyt duża liczba i różnorodność może
spowodować u osoby czytającej wrażenie braku jednoznacznych zainteresowań
i zmniejszenie szans, bo przecież „kto jest do wszystkiego, to jest do niczego”,
kolejność- jak wyżej),
certyfikat (należy wpisać, jeżeli potwierdza konkretne umiejętności),

−

języki obce:
język, stopień znajomości w mowie i / lub piśmie (należy opisać konkretnie lub
obrazowo – biegle w mowie i piśmie, zaawansowany, średnio zaawansowany,
podstawy, nie należy jednak okłamywać, gdyż takie oszustwo szybko wyjdzie na jaw
podczas rozmowy i przestaniemy być wiarygodni),
certyfikat (należy wpisać, jeżeli potwierdza konkretne umiejętności),

−

dodatkowe umiejętności:
wymienia się umiejętności przydatne na stanowisku, o które ubiega się kandydat, np.
prawo jazdy kat. B, obsługa komputera i orientacja w konkretnych programach
(podając także stopień znajomości), itp.,

−

osiągnięcia:
wpisuje się, jeżeli jest się czym pochwalić, mogą to być osiągnięcia naukowe
(np. wyróżnienia, publikacje), sportowe (np. zwycięstwo w zawodach), społeczne
(np. funkcja w jakiejś organizacji, praca charytatywna)

−

zainteresowania:
umieszcza się informacje o hobby, pasjach, zainteresowaniach, które mogą
ś

wiadczyć o kandydacie, jego predyspozycjach zawodowych i cechach charakteru.

Nie należy kłamać i udawać kogoś, kim się nie jest. Pracodawca może pytać
o szczegóły. Wpisuje się 3–4 rodzaje zainteresowań. Należy pamiętać, że niektóre
hobby mogą nas dyskwalifikować w oczach pracodawcy, inne wprost przeciwnie,
zwiększyć szanse, szczególnie oryginalne pasje życiowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

referencje:
nie zawsze wpisuje się je do CV. Można na końcu umieścić informacje o tym, że te
dane zostaną dostarczone na żądanie lub wpisać konkretne kontakty, np. do byłego
pracodawcy, uprzedzając go o tym.

2. Typ funkcjonalny stosują osoby, które chcą ukryć przerwy w zatrudnieniu lub też

nieodpowiednie wykształcenie na dane stanowisko. Wtedy zarówno autor CV, jak
i czytelnik zwracają uwagę na umiejętności i kompetencje, które podparte są
doświadczeniem zawodowym, ukończonymi szkołami, kursami. Te ostatnie informacje
podane są w drugiej części życiorysu, który wygląda następująco:

−

dane osobowe,

−

cele zawodowe.

W kilku zdaniach należy określić swój cel życiowy, zawodowy, opisać do czego się dąży,

zmierza. Powinno to wynikać z planów, wykształcenia, doświadczenia oraz ambicji. Najlepiej
jest, jeśli cel zawodowy ma związek z pracą, o którą ubiega się kandydat.
Umiejętności zawodowe

Należy sklasyfikować i opisać doświadczenie zawodowe, także staże i praktyki.

Następnie wymienić umiejętności wynikające z odbytych kursów i szkoleń, ważne
osiągnięcia – zarówno osobiste, jak i grupowe (można użyć sformułowań: wiedza z zakresu...,
praktyczna wiedza związana z..., szeroka wiedza z zakresu...).

Według punktów należy podzielić własne doświadczenie, np.:

1. Umiejętności

kierownicze

i zarządzania

ludźmi

(planowanie,

organizowanie,

sprawowanie kontroli nad osobami, grupą, wyznaczanie celów, motywowanie do pracy
innych, itp.).

2. Umiejętności finansowe (zadania związane z rachunkowością- prowadzeniem księgi

przychodów i rozchodów, sporządzanie bilansów, prowadzenie budżetu, itp.).

3. Umiejętności administracyjne (obsługa urządzeń biurowych, prowadzenie ewidencji,

sporządzanie sprawozdań, raportów, itp.).

4. Umiejętności komputerowe (obsługa komputera i programów, baz danych).
5. Umiejętności związane ze sprzedażą i obsługą klienta (obsługa klienta, tworzenie ofert,

sprzedaż bezpośrednia, telefoniczna, poszukiwanie nowych klientów, itp.).

6. Umiejętności związane z zarządzaniem projektami (realizowanie poszczególnych etapów

projektów, tworzenie budżetu projektu, nadzorowanie prac, itp.).

7. Umiejętności organizacyjne (organizowanie pracy własnej i innych, itp.).
8. Umiejętności związane z tworzeniem (wymyślanie, projektowanie, itp.).

To, że powyżej jest dużo wypunktowań nie znaczy, że wszystko musi się znaleźć na

kartce. Każdy jest autorem, a raczej powinien być swojego CV, więc też sam powinien
zadecydować o zawartości. Gdy nie mamy, czym rozwinąć któregoś z punktów, nie piszemy
go. Puste miejsce od razu zwróci uwagę na braki kandydata. Należy zwrócić uwagę, że są
informacje, których nie umieszcza się w aplikacji. Należy kierować się starą, mądrą maksymą
– „nie wszystko dla wszystkich”. Nie wiadomo, kto będzie czytał nasz życiorys i jakimi
przesłankami będzie się kierował przy rekrutacji. Dlatego też nie należy pisać o pochodzeniu
społecznym, poglądach politycznych, wyznaniu religijnym, nie wolno krytykować
poprzedniego pracodawcy, czy też wymieniać przyczyn rezygnacji, a tym bardziej
zwolnienia, z byłej posady.

W CV może, ale nie musi pojawić się zdjęcie (oryginalne,

bądź zeskanowane i wklejone). Umieszczamy je zazwyczaj w prawym, górnym rogu.
Wybierając fotografię należy mieć na uwadze charakter pracy, o jaką się ubiegamy.
Najkorzystniejsze będą zdjęcia legitymacyjne lub do dowodu osobistego. Nie należy dołączać
zdjęć prywatnych, np. z wakacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 3. Przykładowe CV [opracowanie własne]

(zdjęcie)

DANE PERSONALNE:
imię i nazwisko: AGNIESZKA NOWAK
data i miejsce urodzenia: 26. 09. 1982, Radom
adres: ul. Przykładowa 2, 26–600 Radom
tel. 0601XXXXXX
stan cywilny: panna

WYKSZTAŁCENIE: wyższe magisterskie
1. Studia MBA w Warszawie,
2001–2006 – Politechnika Radomska im. Kazimierza Pułaskiego, Kierunek: Administracja

Temat pracy: ,,Pozycja Ustrojowa Rzecznika Praw Obywatelskich”

1997–2001 – III LO im. Dionizego Czachowskiego, klasa o profilu humanistycznym

HISTORIA ZATRUDNIENIA:

−

SEKRETARZ w Wydziale Gospodarowania Odpadami Urzędu Miasta

−

REFERENT ds. biurowych w firmie „Radom – pomoc”

2001–2006 MERCHANDISER firmy „Dobre rzeczy”

UKOŃCZONE KURSY:
obsługi komputera i urządzeń biurowych (2006);
prawo jazdy kat. B (2002);

ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH:
język angielski: biegle w piśmie i mowie
język hiszpański: w trakcie nauki

ZALETY:
umiejętność pracy w grupie; odpowiedzialność; łatwość nawiązywania kontaktów;
sumienność, rzetelność w wykonywaniu obowiązków; wysoka kultura osobista;
dyspozycyjność; miła aparycja;

HOBBY:
turystyka, dobra książka, sport, muzyka;

INNE INFORMACJE:
aktualna książeczka zdrowia;

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do

realizacji procesu rekrutacji (w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych,

Dz.U. Nr 133, poz. 883)

(podpis odręczny)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na dole strony A4, na samym końcu życiorysu musi pojawić się wyrażenie zgody na

przetwarzanie danych osobowych, (jeśli nie pojawiło się w liście motywacyjnym): „Wyrażam
zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb
niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji (w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 883 z późniejszymi zmianami)”.
Oświadczenie to należy odręcznie podpisać. Jeżeli nie zostanie zamieszczona ta klauzula,
aplikacja może zostać nie rozpatrzona.

Podsumowując CV [25, s. 7]:

1) powinno być napisane na białym papierze formatu A4,
2) powinno być napisane na 1 stronie maksimum na 2 stronach (nie więcej), powinno mieć

logiczną i uporządkowaną strukturę,

3) powinienno być czyste i estetyczny,
4) nie może zawierać kłamstw, ale można nie pisać o wszystkim (CV to nasza autoreklama

– powinien podkreślać atuty, ale tylko prawdziwe),

5) powinno być konkretne i przyjemnie napisane,
6) powinno zawierać informacje nie tylko o zajmowanych stanowiskach, ale także

obowiązkach,

7) powinno podkreślać doświadczenia i zainteresowanie związane z pracą,

Najczęściej spotykane błędy w CV:

−

bardzo długi opis odbytych szkoleń,

−

„dziury” w chronologii. Wszystkie luki w karierze zawodowej, np. przerwa
spowodowana urlopem macierzyńskim, zdrowotnym lub innym wydarzeniem, powinna
być wyjaśniona w sposób bezpośredni i pozytywny,

−

długa lista gustów, zainteresowań, hobby, itd. – tyle zainteresowań pozazawodowych
może sugerować, że autorowi CV nie pozostaje zbyt wiele czasu na aktywność
zawodową,

−

dużo nieprecyzyjnych sformułowań w rodzaju „znajomość w dziedzinie...”,

−

CV „gadżet”, przypominające wyglądem śpiewnik wiktoriański (w kolorze, ilustrowane,
stylizowane, rysunki) – ważna jest treść życiorysu. Nie liczy się ilość, ale jakość; nie
może forma górować nad treścią, ale czy tylko Reese Witherspoon jako Elle Woods
w „Legalnej blondynce” może sobie pozwolić na CV w kolorze różowym i na
pachnącym papierze? Ona otrzymała pracę, gdyż jej aplikacja wyróżniała się wśród
innych [przypis własny]. Forma powinna być standardowa i prosta – druk pogrubiony,
kursywę, wielkie litery lub podkreślenia należy stosować bardzo oszczędnie,

−

CV poplamione, pogniecione, stare, nieaktualne, byle jakie, poskreślane, poprawione, nie
przystosowane do stanowiska, itp.”

List intencyjny i motywacyjny

Przygotowując aplikacje należy pamiętać, że do momentu rozmowy kwalifikacyjnej,

czyli do rozmowy z pracodawcą jesteśmy tak dobrzy, jak dobrze opiszemy się w tych
dokumentach. Osoba rekrutująca, do momentu spotkania, będzie patrzyła na nas przez
pryzmat kilku stron zapisanego papieru. Dlatego im lepiej dokonamy autoprezentacji, tym
mamy większą szansę na osiągnięcie sukcesu. Pierwszy krok to zaproszenie na rozmowę
kwalifikacyjną. Aby umiejętnie „sprzedać siebie” nie wystarczy tylko CV. Jego
uzupełnieniem jest list motywacyjny lub list intencyjny, które są nowoczesną formą podania
o pracę. Wysyła się je do pracodawcy zgłaszając chęć podjęcia pracy i podaje powody
ubiegania się o dane stanowisko. Mają charakter i strukturę podobną. Różni ich tylko to, że:

−

list intencyjny choć wysyła się w celu zainteresowania swoją osobą, to jednak bez
pewności, czy akurat w danej chwili pracodawca poszukuje osoby na dane stanowisko
i z naszymi kwalifikacjami. Wysyłając aplikacje mamy nadzieję, że jeżeli nie potrzebują

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

teraz, to może w przyszłości. Będąc w bazie danych firmy mamy szanse kiedyś zostać
poproszeni na rozmowę kwalifikacyjną,

−

list motywacyjny jest odpowiedzią na ogłoszenie, czyli konkretne zapotrzebowanie
pracownika na dane stanowisko.
W odróżnieniu od CV listy te można pisać odręcznie, ale tylko na wyraźną prośbę firmy

rekrutującej. Często nasze pismo jest oddawane do badania grafologom w celu zbadania
naszej osobowości po charakterze pisma. Jednak, gdy listy napisane są komputerowo
konieczne jest podpisanie ich odręcznie.

W liście motywacyjnym powinno znaleźć się:

1) imię i nazwisko / adres / telefon kontaktowy osoby ubiegającej się o pracę (najczęściej

umieszcza się te informacje w lewym, górnym rogu),

2) miejscowość / data (w prawym górnym rogu),
3) imię i nazwisko (ewentualnie stopień naukowy lub funkcja) osoby kompetentnej do

otrzymania naszej aplikacji / nazwa i adres firmy (poniżej, z prawej strony, pomiędzy
pkt. 2, a 4),

4) krótka, konkretna informacja, czego to podanie dotyczy (poniżej, z lewej strony,

pomiędzy pkt. 3, a 5), np. ogłoszenia z dnia... W sprawie..., nr referencji,

5) treść właściwa – poprzedzona grzecznościowym zwrotem „Szanowna Pani”, „Szanowny

Panie”, „Szanowni Państwo”- zbudowana z trzech faz:

−

wstęp – wystarczy jedno zdanie informujące o tym, skąd wiesz o wolnym miejscu i /
lub o jakie stanowisko się ubiegasz, np. „W odpowiedzi na Państwa ogłoszenie
opublikowane na Waszej stronie internetowej, pragnę zgłosić swoją kandydaturę na
stanowisko...”,

−

rozwinięcie – należy w kilku zdaniach przedstawić swoje motywacje, kwalifikacje,
umiejętności. Nie należy zapomnieć o zaletach, ale także o tym, aby nie powtarzać
informacji z CV (w liście motywacyjnym czasowniki przyjmują formę osobową),

−

zakończenie – należy przedstawić swoją gotowość do spotkania na rozmowie
kwalifikacyjnej lub też zapewnić o korzyściach dla firmy po zatrudnieniu właśnie
Ciebie, np. „Tych kilka słów nie odzwierciedla w pełni mojej osoby, dlatego będę
wdzięczny za umożliwienie mi spotkania w Państwa firmie...”

−

kolejno

(poniżej,

z prawej

strony)

zwrot

grzecznościowy,

np.

„Z poważaniem...”, „z wyrazami szacunku...”, imię i nazwisko, podpis odręczny (jeśli
wcześniej podpisaliśmy się komputerowo wystarczy podpis nieczytelny, w innym
wypadku należy podpisać się imieniem i nazwiskiem),

−

załączniki (poniżej, z lewej strony) – wymieniamy w kolumnie to co dołączamy do
listu motywacyjnego (niekiedy jest to zawarte w ogłoszeniu), np. CV, ksero dowodu
osobistego, referencje, zaświadczenie o niekaralności, itp.

−

klauzula o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych, jeśli nie pojawiła
się w CV, której, ze względu na powyższy podpis odręczny, nie trzeba podpisywać
(na samym dole strony).

List motywacyjny piszemy, tak jak CV, na białej kartce formatu A4. Treść należy

rozmieścić bardzo proporcjonalnie tak, aby zmieścić się na jednej stronie. Formatowanie
tekstu w liście motywacyjnym jest bardzo proste, gdyż nie można przesadzać z różnością
czcionek i wielkością. Należy tylko odznaczyć (np. większą czcionką, kursywą) adresata
podania, a zmniejszyć klauzulę wyrażenia zgody.

Głównym błędem jest przepisywanie faktów z drugiej kartki, na której jest CV. Należy

pamiętać, że te dwa dokumenty mają się uzupełniać, a nie powtarzać. Jest to pierwszy nasz
kontakt z pracodawcą, dlatego odwróćmy znane powiedzenie- „jak jest napisane, tak Cię
widzą”. Dlatego niedopuszczalne są plamy, zgniecenia, błędy, przekreślenia, byle jakość...

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 4. Przykład listu motywacyjnego [opracowanie własne]

AGNIESZKA NOWAK

RADOM, 02. 01. 2007

ul. Przykładowa 2
26–600 Radom
tel.601XXXXXX

prof. AA BBBBB

Minister Finansów

Dotyczy:

stanowiska asystenta w Ministerstwie Finansów

nr ref.

1256/ 04/ 2007

Szanowna Pani!

Bardzo chciałabym pracować na stanowisku: starszego asystenta w Ministerstwie

Finansów. Załączam mój życiorys, zawierający informacje przydatne przy rozważaniu
mojego zgłoszenia do pracy.

Ukończyłam studia dzienne, magisterskie na Politechnice Radomskiej, gdzie

uzyskałam m.in. wiedzę na temat praw rządzących w gospodarce rynkowej, a także
z zakresu organizacji i ekonomii, psychologii i socjologii. Obecnie kontynuuję naukę na
podyplomowych studiach MBA. Zdobywam wiedzę z zakresu prawa pracy i prawa
gospodarczego, zarządzania i finansowania w przedsiębiorstwie. Poznaję informatykę
w biznesie i komunikację interpersonalną.

Interesuje mnie praca w Ministerstwie Finansów, gdyż w ten sposób mogłabym

realizować się zawodowo, rozwijać zdolności praktyczne oraz wykorzystać zasób
zdobytych umiejętności. Jestem komunikatywna, energiczna i dyspozycyjna. Moje atuty to
także wysoka kultura osobista, umiejętność pracy twórczej, łatwość w nawiązywaniu
kontaktów, nawyk stałego podnoszenia kwalifikacji, bardzo dobra znajomość obsługi
komputera i urządzeń biurowych. Biegle władam dwoma językami, a trzeciego się uczę.

W pracy i życiu kieruję się zasadą:, „Jeżeli coś robisz, to rób to dobrze lub nie

podejmuj się tej pracy.”

Wyżej wymienione cechy pozwalają mi mieć nadzieję, że bez problemu podołam

stawianym przede mną zadaniom. Proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej kandydatury.

Z poważaniem

(podpis odręczny!!!)

Agnieszka Nowak

Załączniki:
2006 – CV,
2007 – ksero świadectw,
2008 – ksero dowodu osobistego,

2009 – zaświadczenie o niekaralności.

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do

realizacji procesu rekrutacji (w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych,

Dz.U. Nr 133, poz. 883)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co powinno zawierać ogłoszenie osoby poszukującej pracę?
2. Co znaczy Curriculum Vitae??
3. Jakie są rodzaje CV?
4. Jaki układ informacji zawiera CV chronologiczne, a jaki funkcjonalny?
5. Jak należy pisać CV?
6. Czym różni się list intencyjny od motywacyjnego?
7. Jak należy przygotować list motywacyjny?
8. Jakie są najczęstsze błędy w aplikacji?
9. Czy umiałbyś zredagować ogłoszenie, gdybyś poszukiwał pracy?
10. Czy umiałbyś odpowiedzieć na ogłoszenie, wysyłając CV i list motywacyjny?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj ofertę pracy – ogłoszenie do gazety.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeczytać fragment dotyczące redagowania ogłoszeń zawarte w rozdziale „Dokumenty

aplikacyjne związane z poszukiwaniem pracy” poradnika,

3) zredagować ofertę pracy,
4) zaprezentować wyniki na forum grupy,
5) dokonać oceny poprawności wykonania zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz papieru,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w prasie lub w Internecie ofertę pracy, którą chciałbyś w przyszłości

wykonywać. Napisz odręcznie (na brudno) CV odnoszące się do wybranego ogłoszenia,
a następnie przepisz na komputerze, sformatuj i wydrukuj.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treści dotyczące konstruowania CV zawarte w rozdziale „Dokumenty

aplikacyjne związane z poszukiwaniem pracy” poradnika,

2) napisać CV jako odpowiedź na ogłoszenie,
3) zaprezentować wyniki na forum grupy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz papieru, przybory do pisania,

−

komputer z drukarką,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Wybierz ofertę pracy. Napisz odręcznie (na brudno) list motywacyjny do pracodawcy,

a następnie przepisz na komputerze, sformatuj i wydrukuj.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treści dotyczące pisania listów motywacyjnych zawarte w rozdziale

„Dokumenty aplikacyjne związane z poszukiwaniem pracy” poradnika,

2) napisać list motywacyjny jako odpowiedź na ogłoszenie,
3) zaprezentować wyniki na forum grupy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz papieru,

−

przybory do pisania,

−

komputer z drukarką,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować Curriculum Vitae?

2) rozróżnić rodzaje CV?

3) wyjaśnić jaki układ informacji ma CV chronologiczne?

4) wyjaśnić jaki układ informacji ma CV funkcjonalne?

5) odróżnić list intencyjny od motywacyjnego?

6) wymienić najczęstsze błędy w aplikacji?

7) napisać ofertę pracy?

8) napisać CV?

9) napisać list motywacyjny?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Rozmowa kwalifikacyjna

4.4.1. Materiał nauczania

Rozmowa kwalifikacyjna z pracodawcą inaczej nazywana jest interview. (a ang.

– wywiad) To nic innego jak autoprezentacja, czyli świadoma kontrola i kształtowanie
własnego wizerunku publicznego w taki sposób, aby odebrano nas (w tym wypadku
prowadzący rekrutację) zgodnie z naszymi potrzebami i celami, kierowanie wrażeniem
wywieranym na innych, to proces kontrolowania przez człowieka sposobu, w jaki jest
postrzegany przez otoczenie. Często o autoprezentacji mówi się, że to umiejętność
pozytywnego „sprzedawania siebie” lub „manipulowanie wywieranym wrażeniem”.

Rozmowa kwalifikacyjna ma na celu konfrontację opisu w formie papierowej (CV)

z rzeczywistymi możliwościami i predyspozycjami kandydata na określone stanowisko. Na
przykład: jeśli kandydat napisał w życiorysie, że biegle posługuje się językiem angielskim, to
rekrutacja może zostać przeprowadzona w tym języku lub kandydat może zostać poproszony
o wykonanie telefonu do oddziału firmy za granicą i zadanie kilku pytań. Także, czy
umiejętności, wiedza, predyspozycje opisane są odpowiednie do wykonywania określonych
zadań. Również poznanie potencjalnego pracownika i przekazanie informacji o stanowisku,
warunkach zatrudnienia.

Dlatego należy zapoznać się ze wskazówkami prowadzenia takich rozmów, przygotować

się do niej. Należy pamiętać, że już samo zaproszenie na rozmowę z pracodawcą jest pewnym
sukcesem. By z tej szansy skorzystać, należy być do niej solidnie przygotowanym.
Pomocnym może okazać się plan rozmowy, w którym można uwzględnić to, czego
oczekujemy od pracodawcy, jak również to, co chcemy, aby pracodawca wiedział o nas. Plan
rozmowy powinien zawierać pytania do pracodawcy, dotyczące warunków i czasu pracy,
wymagań, zakresu obowiązków. Warto także przygotować się do odpowiedzi na pytania,
które pojawiają się najczęściej. Należy przemyśleć te zagadnienia, gdyż istnieje twierdzenie,
ż

e pierwsze 20 sekund, pierwsze 20 słów i pierwsze 20 gestów w 80% mogą decydować

o ocenie osoby przez pracodawcę. Należy pamiętać, aby na początku rozmowy sprawiać
wrażenie osoby zdecydowanej i jak najbardziej na miejscu. Wskazówki do rozmowy
kwalifikacyjnej:

−

na spotkanie należy iść przygotowanym,

−

stosować znane zasady savoir-vivre’u,

−

należy zabrać ze sobą CV, list motywacyjny i dokumenty, które potwierdzą kwalifikacje,

−

należy poznać i opanować komunikację niewerbalną: gesty, postawę ciała, mimikę, itp.

−

na pytania należy odpowiadać rzeczowo, jeśli czegoś się nie rozumie, zapytać,

−

należy być otwartym i komunikatywnym,

−

unikać ocen,

−

mówić spokojnie, bez emocji, głosem zdecydowanym,

−

mieć własne zdanie,

−

nie wyrażać negatywnych opinii o poprzedniej pracy, szefie, kolegach,

−

nie podawać niesprawdzonych informacji, nie kłamać- pracodawca może je sprawdzić,

−

prezentować postawę otwartą, pewną siebie,

−

należy skupiać się wokół swoich mocnych stron,

−

trzeba zdobyć jak najwięcej informacji o stanowisku o które petent się ubiega,

−

istotną rolę odgrywa ubiór – czysty, staranny, dostosowany do charakteru pracy,

−

punktualność świadczy o solidności – to cecha ceniona przez pracodawców,

−

na propozycję zapalenia papierosa lub wypicia alkoholu stanowczo odmówić,

−

należy być dobrej myśli nie tylko o sobie, ale także o swoim rozmówcy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 5. Rady i przestrogi dotyczące rozmów z pracodawcą [opracowanie własne]
W czasie rozmowy należy pamiętać o:

W czasie rozmowy należy unikać:

−

uśmiechu,

−

zachowaniu swojego stylu,

−

mowie ciała,

−

własnej wartości,

−

samokontroli,

−

analitycznym słuchaniu,

−

zadawaniu pytań,

−

logice odpowiedzi,

−

swoich celach,

−

poczuciu humoru,

−

profesjonalizmie rozmówcy,

−

podziękowaniu za rozmowę.

−

zbędnych komunikatów (szczegółów),

−

powtarzania życiorysu,

−

chaotyczności wypowiedzi,

−

dyskusji politycznych,

−

kłamstwa i krętactwa,

−

roztrząsania własnych wad,

−

krytykowania innych,

−

przerywania rozmowy,

−

poufałości,

−

lekceważenia rozmówcy,

−

sztucznego przedłużania rozmowy.

Oprócz pytań dotyczących praktycznych umiejętności, można oczekiwać pytań

dotyczących osoby potencjalnego pracownika. Należy, zatem przygotować odpowiedzi na
pytania dotyczące: wykształcenia i znajomości języków, kwalifikacji i umiejętności (głównie
dodatkowych), planów życiowych, zainteresowań, oczekiwań wobec pracy i pracodawcy.

Oto zestaw przykładowych pytań:

−

Dlaczego chce Pan / Pani pracować w naszej firmie?

−

Co Pan / Pani wie o naszej firmie?

−

Jak wyobraża sobie Pan / Pani pracę na tym stanowisku?

−

Dlaczego zainteresował się Pan / Pani naszą ofertę?

−

Co poza studiowaniem robił /a Pan / Pani, aby podnieść swoje kwalifikacje?

−

Kto jest Pana / Pani autorytetem?

−

Co dla Pana / Pani jest najsilniejszą motywacją do pracy?

−

Proszę opowiedzieć o swoim największym sukcesie/ porażce.

−

W jakim stopniu jest Pan / Pani dyspozycyjna?

−

Co szczególnego może wnieść Pan / Pani do naszej firmy?

−

Proszę przekonać mnie, że właśnie Pan / Pani jest dla nas odpowiednią osobą na to
stanowisko?

−

Czy nasza firma jest jedyną, do której wysłał /a Pan / Pani swoją aplikację?

−

Jak Pan / Pani ocenia swoje umiejętności negocjacji?

−

Z jakich powodów zmienił /a Pan / Pani poprzednią pracę?

−

Proszę opowiedzieć o sobie.

−

Proszę wymienić trzy swoje wady i trzy zalety.

−

Jakie są Pana / Pani słabe i mocne strony?

−

Czy jest Pan / Pani odporny /a na stres?

−

Co Pan / Pani sądzi o swoim poprzednim szefie?

−

Jak spędza Pan / Pani wolny czas?

−

Gdyby wygrał /a Pan / Pani milion, na co by Pan / Pani go przeznaczył /a?

−

Jak by Pan / Pani zareagował w sytuacji, gdy ... ?

−

Ile chciałby / chciałaby Pan / Pani zarabiać w naszej firmie?
Są pytania, których rekrutujący zadać nie może i nie powinien. Dotyczy to wszelkiej

dyskryminacji (rasowej, wyznaniowej, wiekowej, płci) oraz pytania np. o sprawy intymne.

Należy pamiętać także o tym, że kandydat sam może zadawać pytania. Oto przykładowe

pytania do pracodawcy podczas rozmowy kwalifikacyjnej:

−

Jakie będą moje obowiązki związane z tym stanowiskiem?

−

Czy otrzymam zakres moich obowiązków na piśmie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

Jakie mam możliwości rozwoju i awansu w tej firmie, jeżeli będę dobrze pracował /a?

−

Czy będę pracował /a w soboty i niedziele lub wieczorami?

−

Czy będę musiał /a przynosić do pracy jakieś specjalne ubranie lub narzędzia?

−

Z jakimi ludźmi będę pracował /a?

−

Co się stało z osobą, która była poprzednio na tym stanowisku?

−

Czy w najbliższym czasie firma poszerzy swoją działalność?
Oczywiście można zadać pytanie o płace, jednak powinno pojawić się ono w końcowej

części rozmowy kwalifikacyjnej. Wtedy dobrze jest znać i umieć zastosować umiejętności
negocjacyjne. Negocjacje należy rozumieć jako rozmowy, w których dwie strony za pomocą
argumentów i perswazji próbują pokonać początkowe różnice zdań, aby osiągnąć
satysfakcjonujące porozumienie, kompromis. Takie umiejętności przydają się nie tylko
w szkole, w pracy, ale także i w życiu codziennym.

Często rozmowa kwalifikacyjna prowadzona jest przez samego pracodawcę, bądź kilka

osób pracujących w firmie, wśród których jest np. psycholog. Niekiedy kierownictwo
przedsiębiorstwa zleca prywatnej agencji doradztwa personalnego wybór najlepszego
kandydata. Rekrutacja może być jednorazowa lub kilkudniowa, może być w formie rozmowy,
dialogu albo kandydat może być poddany testom lub zadaniom do wykonania. Wszystko
zależy od wielkości firmy, rozbudowanego działu rekrutacji i wyobraźni pracodawcy.

Nawet, jeśli rozmowa kwalifikacyjna nie skończy się zatrudnieniem, to jednak należy

pamiętać, że zdobywa się kolejne doświadczenia i za każdym razem, następna rozmowa
będzie łatwiejsza, a kandydat będzie wypadał bardziej korzystnie, naturalnie. Po kilku
rozmowach petent jest zorientowany, jakie pytania są zadawane i potrafi odpowiedzieć na
prawie każde z łatwością. Jeśli kandydat zrobił pozytywne wrażenie, to może utrzymywać
kontakt z pracodawcą lub skorzystać z polecenia innym.

Należy pamiętać, że bardzo dobre przygotowanie, przestrzeganie zasad i umiejętne

przeprowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej może doprowadzić do zatrudnienia. Rozmowa
daje szansę dobrego zaprezentowania, mówiąc potocznie „sprzedania” siebie i swoich
umiejętności.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Czym jest rozmowa kwalifikacyjna?
2. Co to jest intervi’u?
3. Jak należy przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej?
4. Jak może przebiegać rozmowa kwalifikacyjna?
5. Jaka komunikacja niewerbalna obowiązuje podczas rozmowy kwalifikacyjnej?
6. O czym należy pamiętać podczas rozmowy kwalifikacyjnej?
7. Czego należy unikać?
8. Jakie pytania mogą pojawić się na rozmowie kwalifikacyjnej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj, na podstawie ogłoszenia prasowego, arkusz oceny kandydata, wpisując

wymagane i pożądane kwalifikacje/ umiejętności/ cechy.

Imię i nazwisko kandydata: ........................................................................................................

Wymagane kwalifikacje/ umiejętności/ cechy:

1. .................................................................................
2. .................................................................................
3. .................................................................................
4. .................................................................................
5. .................................................................................
6. .................................................................................
7. .................................................................................
8. .................................................................................

TAK

NIE

UWAGI

Pożądane kwalifikacje/ umiejętności/ cechy:

. .................................................................................

2. .................................................................................
3. .................................................................................
4. .................................................................................
5. .................................................................................
6. .................................................................................
7. .................................................................................
8. .................................................................................

TAK

NIE

UWAGI:

Dodatkowy komentarz:

Wrażenie ogólne: .........................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Brak kwalifikacji

niskie kwalifikacje

niepewność co do

kwalifikacji

wysokie kwalifikacje

DATA:...................

ARKUSZ WYPEŁNIŁ:............................................................

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać informacje dotyczące przeprowadzania rozmów kwalifikacyjnych zawarte

w rozdziale „Rozmowa kwalifikacyjna” poradnika,

2) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) pracować w grupach 4–5 osobowych,
4) wypełnić tabelę,
5) zaprezentować wyniki swojej pracy na forum grupy,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ogłoszenie prasowe,

−

wydrukowana tabela,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 2

Wymyśl i wypisz w tabelce pytania do rozmowy kwalifikacyjnej w zależności od tego,

do której grupy trafisz:

−

w grupie I, pytania które może zadać pracodawca,

−

w grupie II, których możesz się spodziewać jako kandydat.
Pracuj na podstawie ogłoszenia z prasy codziennej.

Pytania dotyczące doświadczenia zawodowego:

1.
2.
3.
4.
5.

Pytania dotyczące wykształcenia i szkolenia:

1.
2.
3.
4.
5.

Pytania dotyczące związanych z pracą cech osobistych, stylu pracy,
nastawienia, itp.:

1.
2.
3.
4.

Inne pytania:

1.
2.
3.
4.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeczytać treści dotyczące prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej zawarte w rozdziale

„Rozmowa kwalifikacyjna” poradnika,

2) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wypełnić tabelkę,
4) wypowiedzieć się na forum swojej grupy, na temat zgodnych z prawem i bezprawnych

pytań i uzasadnić swoją wypowiedź,

5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ogłoszenie prasowe,

−

wydrukowana tabela,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Przygotuj improwizację rozmowy kwalifikacyjnej z pracodawcą. W zależności od tego,

w której grupie byłeś podczas wykonywania ćwiczenia 2, taką będziesz miał rolę (grupa
I – pracodawca, grupa II – kandydat). Następnie, losowo będą wybrane osoby do odegrania
scenki, a pozostałe będą uzupełniać arkusz obserwacji kandydata z ćwiczenia 1. Można także
nagrać scenkę na kamerę, a następnie odtworzyć.

Pracuj na podstawie dowolnie wybranego ogłoszenia z prasy lub z Internetu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować

treści

dotyczące

zasad

prawidłowego

prowadzenia

rozmowy

kwalifikacyjnej,

przypomnieć

informacje

dotyczące

komunikacji

werbalnej

i niewerbalnej zawarte w rozdziale „Rozmowa kwalifikacyjna” poradnika,

3) pracować w grupach,
4) zaplanować inscenizację rozmowy,
5) przygotować scenkę: rola pracodawcy / rola potencjalnego pracownika, wykorzystując

wiadomości z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej,

6) dokonać prezentacji scenki na forum grupy lub też wypełnić arkusz obserwacji,
7) wyjaśnić odczucia jakie towarzyszyły przy odgrywaniu scenek na forum grupy lub też

ocenić kolegów na podstawie arkusza obserwacji,

8) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ogłoszenie prasowe,

−

arkusz papieru A4,

−

arkusz obserwacji kandydata,

−

materiały piśmiennicze,

−

kamera wideo,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Załącznik 1

ARKUSZ OBSERWACJI KANDYDATA

Imię i nazwisko kandydata: ........................................................................................................

Wymagane kwalifikacje/ umiejętności/ cechy:

TAK

NIE

UWAGI

Pożądane kwalifikacje/ umiejętności/ cechy:

. .................................................................................

TAK

NIE

UWAGI:

Dodatkowy komentarz:

Brak kwalifikacji

niskie kwalifikacje

niepewność kwalifikacji

wysokie kwalifikacje

DATA:................... ARKUSZ WYPEŁNIŁ:............................................................

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić czym jest rozmowa kwalifikacyjna?

2) wyjaśnić co to jest interview?

3) przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej?

4) wyjaśnić różne formy przeprowadzania rekrutacji?

5) zastosować odpowiednią komunikację niewerbalną?

6) określić o czym należy pamiętać podczas interview?

7) wymienić jakich zachowań należy unikać?

8) przewidzieć niektóre z pytań podczas rozmowy kwalifikacyjnej?

9) poddać się bez obaw rekrutacji i selekcji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Pytania 6, 8, 9, 11, 14, 19 mogą Ci przysporzyć trudności, ponieważ są one na poziomie

trudniejszym niż pozostałe.

9. Na rozwiązanie testu masz 30 minut

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Autoprezentacja to

a) przekaz wiedzy, emocji pomiędzy dwiema lub więcej osobami.
b) proces kierowania i kontrolowania przez człowieka sposobu, w jaki jest postrzegany

przez otoczenie.

c) stały proces zachodzący pomiędzy osobnikami tej samej nacji.
d) proces psychologiczny, w którym komunikat biegnie przez kanał informacyjny do

nadawcy.

2. Jedna z technik autoprezentacji to

a) abiudykacja własności.
b) autopromocja kompetencji.
c) adolescencja człowieka.
d) asybilacja głosowa.

3. Do obronnych taktyk autoprezentacji zaliczamy

a) ingracjację, moralizowanie i wymówki.
b) wymówki, usprawiedliwianie i przeprosiny.
c) przeprosiny, autopromocję przez skojarzenia i ingracjację.
d) autopromocję przez skojarzenia, moralizowanie i samoutrudnianie.

4. W hierarchii Maslowa nie jest wyższego rzędu

a) potrzeba samorealizacji.
b) potrzeba bezpieczeństwa.
c) potrzeba szacunku.
d) potrzeba uczuć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Analiza SWOT to zestawienie

a) mocnych stron, słabych stron, porażek, zagrożeń.
b) mocnych stron, słabości, szans, zagrożeń.
c) tylko mocnych i słabych stron.
d) tylko szans i zagrożeń.

6. Zestawienie procentowe informacji, które docierają do odbiorcy za pomocą

(w kolejności): słów, tonu głosu, mowy ciała, przedstawia się następująco
a) 10%, 20%, 70%.
b) 7%, 38%, 55%.
c) 55%, 7%, 38%.
d) 15%, 25%, 60%.

7. Komunikacja niewerbalna to

a) komunikacja za pomocą słów.
b) komunikacja bezdźwięczna.
c) mowa ciała.
d) komunikacja alternatywna.

8. Na rysunku przedstawiono

a) postawę zamkniętą.

b) postawę defensywną.
c) postawę dominującą.
d) postawę otwartą.

9. Jeśli przyjmiemy za 100% czas całego wystąpienia publicznego, to kontakt wzrokowy

z publicznością powinien wynosić
a) do 30%.
b) od 30–60%.
c) od 50–90%.
d) do 100%.

10. Polubienie siebie i zmienianie tylko tego, co można zmienić to

a) autopromocja.
b) samoakceptacja.
c) autoprezentacja.
d) samoutrudnianie.

11. Strefa publiczna to przedział

a) 60–150cm.
b) 3,6–6m.
c) 1,2–3,6m.
d) 45–120cm.

12. Struktura wystąpienia powinna być oparta na następujących fazach

a) powitanie, powiedzenie, pożegnanie.
b) wstęp, rozwinięcie, zakończenie.
c) prezentacja wstępna, prezentacja właściwa.
d) prezentacja tematu, podsumowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Kampania wyborcza jest efektem perswazji

a) przekonującej.
b) pobudzającej.
c) nakłaniającej.
d) obiecującej.

14. Aktywne słuchanie jest jednym z ważnych składników komunikacji niewerbalnej,

polegającym na
a) koncentracji i patrzeniu na rozmówcę.
b) koncentracji na rozmówcy i parafrazowaniu komunikatów.
c) potakiwaniu.
d) koncentracji i wspieraniu.

15. W ogłoszeniu osoby poszukującej pracy powinny znaleźć się informacje

a) kto poszukuje pracy? dlaczego jej poszukuje? kontakt.
b) kto poszukuje pracy? jakiej? kontakt.
c) wymiary, wiek, kto poszukuje?, kontakt.
d) kontakt, dużo kolorów i ozdobników.

16. śyciorys zawodowy inaczej nazywany jest

a) ofertą pracy.
b) CV (curriculum vitae).
c) listem intencyjnym.
d) listem motywacyjnym.

17. W życiorysie zawodowym informacje powinny być zawarte w następującej kolejności

a) doświadczenie, wykształcenie, dane osobowe, hobby.
b) dane osobowe, wykształcenie, doświadczenie, hobby.
c) dane osobowe, zainteresowania, szkolenia.
d) doświadczenie zawodowe, wykształcenie, dane osobowe.

18. Asertywność to

a) wewnętrzny stan ducha, wyrażający aprobatę dla samego siebie i innych osób.
b) umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontakcie z inną osobą czy osobami.
c) umiejętność wrodzona, pozwalająca na pełne wyrażenie siebie, swoich myśli, emocji

i uczuć.

d) aktywność w kontaktach międzyludzkich.

19. Rozmowa kwalifikacyjna ma na celu

a) zatrudnienie pracownika.
b) skonfrontowanie

tego

zawiera

z rzeczywistymi

kwalifikacjami

i predyspozycjami.

c) zwiększenie kadry pracowniczej w wykwalifikowanego specjalistę.
d) poznanie się z pracownikiem i jego potrzebami.

20. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej pytania może zadawać

a) wyłącznie pracodawca.
b) zarówno rekrutujący, jak i kandydat.
c) tylko osoba rekrutująca.
d) tylko osoba poszukująca pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Kształtowanie własnego wizerunku publicznego

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Argyle M.: Psychologia stosunków międzyludzkich. PWN, Warszawa 2002
2. Batko A.: Sztuka perswazji, czyli język wpływu i manipulacji. HELION, Gliwice 2005
3. Bielecka M.: Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik dla uczniów liceum i technikum.

ak, Warszawa 2005

4. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Zeszyt ćwiczeń dla

ucznia. Operon, Gdynia 2006

5. Błaut R.: Skuteczne negocjacje. CIM, Warszawa 1994
6. Collins A.: Język ciała, gestów i zachowań. KDC, Warszawa 2003
7. Dana D.: Rozwiązywanie konfliktów. PWN, Warszawa 1993
8. Fisher R., Ury W.: Dochodząc do tak. Negocjowanie bez poddawania się. PWE,

Warszawa 1990

9. Hamlin S.: Jak mówić, żeby nas słuchali. PETIT, Warszawa 1994
10. Hamer H., Wołoszyn J., Hamer K.: Techniki skutecznego działania. Format–AB,

Warszawa 1998

11. Hamer H., Wołoszyn J.: Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej. Format–AB,

Warszawa 2002

12. Hamer H.: Komunikowanie i psychologia zarządzania. Difin, Warszawa 2003
13. Hindle T.: Sztuka prezentacji. Wiedza i śycie, Warszawa 2000
14. Hogan K.: Sztuka porozumienia. Twoja droga na szczyty. Jacek Santorski & Co,

Warszawa 2001

15. Kenrick D., Neuberg S., Cialdini R.: Psychologia społeczna. Rozwiązane tajemnice.

Wydawnictwo psychologiczne, Gdańsk 2002

16. Król – Fijewska M.: Stanowczo, łagodnie, bez lęku. W.A.B., Warszawa 2005
17. Lewandowska- Tarasiuk E.: w teatrze prezentacji. o sztuce perswazji. Wiedza

Powszechna, Warszawa 2005

18. Lideenfield G.: Asertywność, czyli jak być otwarty, skutecznym i naturalnym.

Wydawnictwo Ravi, Warszawa 1993

19. Nęcki Z.: Negocjacje w biznesie. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1991
20. Pease A.: Mowa ciała. Jak odczytywać myśli innych ludzi z ich gestów. Jedność, Kielce 2001
21. Schopenhauer

A.:

Erystyka,

czyli

sztuka

prowadzenia

sporów.

Almapress,

Warszawa 1986

22. Sobiecki R. (red.): Podstawy przedsiębiorczości w pytaniach i odpowiedziach. Difin,

Warszawa 2003

23. Sobol E. (red.): Mały słownik języka polskiego. PWN, Warszawa 1994
24. śurek

(oprac.):

Prezentacja

multimedialna

z warsztatów

psychologiczno-

- aktywizujących, ZDZ, Radom 2007

25. Poradnik dla szukających pracy. e-book, portal internetowy www.abcpraca.pl

Internet:
26. http://www.mpips.gov.pl
27. http://www.cvonline.pl
28. http://www.praca.pl
29. http://hentaiszit.friko.pl/rysuj/usta.htm
30. http://www.archium.literka.pl/modules.php
31. http://pl.wikipedia.org/wiki/Komunikacja_interpersonalna
32. http://manager.money.pl/strategie/psychologia_biznezu/artykul/autoprezentacja;kluczem;

do;sukcesu,22,0,162070.html

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
14 Kształtowanie własnego wizerunku publicznego
14 przejscia fazoweid 15265 Nieznany (2)
piel 38 1 14 79 id 356923 Nieznany
14 Zmaganie sie z choroba1id 1 Nieznany (2)
14 Prowadzenie roznych kierunko Nieznany (4)
14 Poslugiwanie sie dokumentacj Nieznany
2009 05 30 14;58;17id 26810 Nieznany (2)
2009 05 30 14;58;14id 26809 Nieznany
14 spiaczki cukrzycoweid 15553 Nieznany (2)
14 rozdzial 13 w2pa42u4da5r3dcm Nieznany (2)
AAS piatek 14 30 id 50013 Nieznany
14 elementy i uklady elektronic Nieznany
2009 05 30 14;57;36id 26802 Nieznany
14 Zastosowanie przepisow prawa Nieznany (2)
14 Stosowanie technik laczenia Nieznany (2)
Cena i jej ksztaltowanie id 109 Nieznany
14 przestrzen afinicznaid 1526 Nieznany (2)
cad 1 I Cw 14 2013 id 107655 Nieznany
14 Wykonywanie izolacji termicz Nieznany

więcej podobnych podstron