„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWE

Rafał Pender

Prowadzenie chowu ryb w intensywnych systemach
akwakultury 632[01].Z3.05

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Małgorzata Bonisławska
dr inż. Agata Korzelecka-Orkisz



Opracowanie redakcyjne:
inż. Rafał Pender



Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 632[01].Z3.05
„Prowadzenie chowu ryb w intensywnych systemach akwakultury”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu rybak śródlądowy

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

4

2. Wymagania wstępne

6

3. Cele kształcenia

7

4. Materiał nauczania

8

4.1. Obiegi recyrkulacyjne

8

4.1.1. Materiał nauczania

8

4.1.2. Pytania sprawdzające

11

4.1.3. Ćwiczenia

11

4.1.4. Sprawdzian postępów

11

4.2. Podstawowe rodzaje basenów podchowowych oraz zabezpieczenia ich

odpływów

12

4.2.1. Materiał nauczania

12

4.2.2. Pytania sprawdzające

14

4.2.3. Ćwiczenia

14

4.2.4. Sprawdzian postępów

15

4.3. Czyszczenie filtrów i basenów

16

4.3.1. Materiał nauczania

16

4.3.2. Pytania sprawdzające

17

4.3.3. Ćwiczenia

17

4.3.4. Sprawdzian postępów

18

4.4. Wody podgrzane

19

4.4.1. Materiał nauczania

19

4.4.2. Pytania sprawdzające

20

4.4.3. Ćwiczenia

20

4.4.4. Sprawdzian postępów

20

4.5. Sadze i przegrody do podchowu ryb

21

4.5.1. Materiał nauczania

21

4.5.2. Pytania sprawdzające

22

4.5.3. Ćwiczenia

22

4.5.4. Sprawdzian postępów

23

4.6. Karmniki automatyczne

24

4.6.1. Materiał nauczania

24

4.6.2. Pytania sprawdzające

25

4.6.3. Ćwiczenia

25

4.6.4. Sprawdzian postępów

26

4.7. Sortownice

27

4.7.1. Materiał nauczania

27

4.7.2. Pytania sprawdzające

28

4.7.3. Ćwiczenia

28

4.7.4. Sprawdzian postępów

29

4.8. Pasze sztuczne oraz żywienie ryb

30

4.8.1. Materiał nauczania

30

4.8.2. Pytania sprawdzające

32

4.8.3. Ćwiczenia

32

4.8.4. Sprawdzian postępów

33

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

4.9. Obsady ryb

34

4.9.1. Materiał nauczania

34

4.9.2. Pytania sprawdzające

35

4.9.3. Ćwiczenia

35

4.9.4. Sprawdzian postępów

36

4.10. Pomiar masy ryb

37

4.10.1. Materiał nauczania

37

4.10.2. Pytania sprawdzające

38

4.10.3. Ćwiczenia

38

4.10.4. Sprawdzian postępów

40

5. Sprawdzian osiągnięć

41

6. Literatura

45

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

1.

WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o prowadzeniu chowu ryb

w intensywnych systemach akwakultury.

W poradniku zamieszczono:

−−−−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane, abyś
bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−−−−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−−−−

materiał nauczania, „pigułkę” wiadomości teoretycznych niezbędnych do opanowania
treści jednostki modułowej,

−−−−

zestaw pytań przydatny do sprawdzenia, czy już opanowałeś podane treści,

−−−−

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−−−−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań i pytań. Pozytywny wynik sprawdzianu
potwierdzi, że dobrze pracowałeś podczas lekcji i że nabrałeś wiedzy i umiejętności
z zakresu tej jednostki modułowej,

−−−−

literaturę uzupełniającą.
Nowoczesna technika pozwala na prowadzenie podchowu ryb przy wykorzystaniu

niewielkiej powierzchni produkcyjnej, małej ilości wody oraz niskiej uciążliwości dla
ś

rodowiska naturalnego. Uzyskiwane przy tym wydajności są dużo wyższe od tradycyjnych

metod hodowlanych. Poprzez sterowanie warunkami środowiskowym istnieje możliwość
znacznego skrócenia okresu produkcyjnego. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii
produkowany jest materiał zarybieniowy dotychczas trudnych do wyhodowania ryb np.:
klenia, bolenia, certy, brzany czy świnki.

Poznanie budowy i zasad działania obiegów zamkniętych pozwoli na umiejętne

obsługiwanie wszystkich urządzeń produkcyjnych oraz prowadzenia podchowu ryb
w obiegach.

Materiał nauczania został podzielony na dziesięć części, których kolejność umożliwi Ci

stopniowe zdobywanie nowych wiadomości i umiejętności związanych z zakresem
tematycznym niniejszego poradnika. Najpierw przedstawione zostały podstawowe systemy
intensywnego chowu ryb. Następnie opisano szczegółową budowę tych systemów.
W kolejnych częściach materiału nauczania omówiono zasady obsługi urządzeń do produkcji
rybackiej oraz zasad żywienia ryb. Końcową część materiału nauczania poświęcono
wykonywaniu podstawowych zabiegów podczas podchowu ryb.

Przykładowe ćwiczenia pozwolą Ci zrozumieć i przyswoić wiedzę w praktyce. Część

ć

wiczeń wykonywana będzie w podchowalni ryb wyposażonej w zamknięte systemy obiegu

wody, co pozwoli na zdobycie praktycznych umiejętności niezbędnych do prowadzenia
podchowu ryb.

Na końcu każdego rozdziału znajdują się pytania sprawdzające. Pozwolą one

zweryfikować Twoją wiedzę. Jeżeli okaże się, że czegoś jeszcze nie pamiętasz lub nie
rozumiesz, zawsze możesz wrócić do rozdziału „Materiał nauczania” i tam znajdziesz
odpowiedź na pytania, które sprawiły Ci kłopot.

Przykładowy sprawdzian osiągnięć może okazać się świetnym treningiem przed

zaplanowanym przez nauczyciela sprawdzianem.

W razie jakichkolwiek wątpliwości zwróć się o pomoc do nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych

632[01].Z3.04

Prowadzenie wychowu

raków

632[01].Z3.05

Prowadzenie chowu
ryb w intensywnych

systemach akwakultury

632[01].Z3.02

Kształtowanie

ś

rodowiska wodnego

632[01].Z3.03

Prowadzenie wychowu

ryb

632[01].Z3.01

Rozróżnianie

organizmów i obiektów

akwakultury

632[01].Z3

Akwakultura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

określać wymagania środowiskowe podstawowych gatunków ryb,

–

rozróżniać systemy wychowu ryb,

–

rozpoznawać rodzaje obiektów akwakultury,

–

scharakteryzować działanie obiektów akwakultury,

–

rozróżniać elementy obiegu recyrkulacyjnego,

–

określać wpływ ryb na środowisko obiegu recyrkulacyjnego,

–

scharakteryzować budowę i działanie filtrów,

–

określać sposoby chowu ryb w obiektach sadzowych i na wodach podgrzanych,

–

zastosować terminologię dotyczącą chowu ryb,

–

scharakteryzować środowisko wodne: w stawach, obiegach recyrkulacyjnych, wodach
podgrzanych,

–

dokonywać pomiaru podstawowych parametrów fizykochemicznych wody za pomocą
przyrządów pomiarowych,

–

oceniać zagrożenia związane z warunkami środowiska wodnego w różnych okresach
chowu ryb.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

zastosować zasady użytkowania systemów recyrkulacyjnych podczas chowu ryb,

–

dokonać konserwacji elementów obiegów recyrkulacyjnych,

–

przeprowadzić czyszczenie filtrów,

–

przeprowadzić czyszczenie basenów podczas chowu różnych gatunków ryb,

–

zmierzyć podstawowe parametry fizykochemiczne wody,

–

przeprowadzić chów ryb w obiegach recyrkulacyjnych,

–

obsłużyć urządzenia sadzowe do podchowu ryb,

–

naprawić urządzenia sadzowe,

–

zastosować zasady żywienia ryb w sadzach i przegrodach,

–

posłużyć się automatycznymi urządzeniami do zadawania paszy,

–

posłużyć się dokumentacją techniczną, katalogami przy doborze pasz sztucznych,

–

dobrać gatunki i sortymenty ryb do chowu w obiegach recyrkulacyjnych, sadzach
i przegrodach,

–

posortować ryby,

–

dokonać pomiaru masy ryb,

–

obliczyć biomasę ryb w basenie i obiegu recyrkulacyjnym,

–

zabezpieczyć urządzenia podchowowe przed ucieczką ryb.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4.

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Obiegi recyrkulacyjne

4.1.1. Materiał nauczania

Obiegi recyrkulacyjne –zamknięte to złożone, sztuczne systemy wodne pozwalające na

sterowanie czynnikami środowiskowymi takimi jak:

−−−−

temperatura wody,

−−−−

wartość pH,

−−−−

zawartość tlenu,

−−−−

zawartość w wodzie substancji szkodliwych dla ryb oraz ich pasożytów.
Zapewnienie

rybom

optymalnych

wartości

(dla

poszczególnych

gatunków)

wymienionych czynników oraz właściwe karmienie ryb, pozwala na wysoką przeżywalność
i szybkie tempo wzrostu.

Obecnie ze względu na znaczne koszty eksploatacji oraz zapotrzebowanie rynku,

zamknięte obiegi wody wykorzystywane są do produkcji materiału zarybieniowego ryb
trudnych do rozmnożenia w warunkach naturalnych (ryby karpiowate reofilne, drapieżne,
jesiotr i podchów węgorza). Rzadko w ten sposób produkowane są ryby konsumpcyjne (sum
afrykański, jesiotr, węgorz).

Podstawowym czynnikiem wpływającym na biologię ryb jest temperatura wody.

Szczególnie w przypadku ryb ciepłolubnych w celu zapewnienia optymalnej temperatury
tarła, inkubacji ikry oraz podchowu wylęgu konieczne jest podgrzewanie wody i również
dlatego w celu ograniczenia kosztów z tym związanych stosuje się obiegi zamknięte.
W związku z tym, że podczas podchowu następuje pogorszenie jakości wody stosuje się
uzdatnianie wody poprzez zastosowanie różnego rodzaju filtrów oraz natleniania wody.
Niezależnie od zastosowanych urządzeń w obiegach wymienia się częściowo wodę.

Rozróżnia się obiegi:

−−−−

półzamknięte – w których dopływ na dobę wody zewnętrznej jest większy od 1/3 ogólnej
objętości wody w obiegu, w obiegach tych, na ogół wystarcza zastosowanie
napowietrzania (natleniania), zwykle nie trzeba jej dodatkowo uzdatniać,

−−−−

zamknięte – w których dopływ wody zewnętrznej uzupełnia jedynie straty na parowanie
i zabiegi technologiczne. Najczęściej jest to ok. 10 % ogólnej objętości wody w obiegu
na dobę.
Ze względu na zmieniające się potrzeby środowiskowe ryb podczas procesu

produkcyjnego buduje się dostosowane do nich obiegi. Najczęściej służą one dla:

−−−−

dojrzewania tarlaków (tarlakowy),

−−−−

wylęgarniczy (inkubacyjny) (Rys. 1),

−−−−

podchowu wylęgu (może być zespolony z obiegiem wylęgarniczym),

−−−−

podchowu narybku (podchowowy).
Obiegi zamknięte zbudowane są według ogólnego schematu (Rys. 2, 3, 4) a ich

podstawowe elementy to:
1)

baseny do podchowu ryb lub aparaty inkubacyjne,

2)

osadnik,

3)

zbiornik retencyjny,

4)

pompa wodna,

5)

wymiennik ciepła,

6)

system natleniania wody,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

7)

filtr biologiczny (złoże biologiczne),

8)

filtr mechaniczny,

9)

lampa UV.

Rys. 1. Schemat wyposażenia wylęgarni z zamkniętym obiegiem wody. 1 – górny zbiornik retencyjny,

2 – aparaty inkubacyjne, 3 – filtr mechaniczny, 4 – dolny zbiornik retencyjny, 5 – pompa wodna [4, s. 5]

Rys. 2. Schemat krążenia wody w systemach zamkniętych z uzdatnianiem: Bp – baseny tuczowe,

Ow – osadnik wstępny, RBC – obrotowe złoże biologiczne, Ms – mikrosito, Pw – pompa wodna,

UV – dezynfekcja wody, O

2

– natlenianie, Gw – ogrzewanie wody [7, s. 367]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Rys. 3. Schemat wyposażenia podchowalni z zamkniętym obiegiem wody. 1 – górny zbiornik retencyjny,

2 – złoże biologiczne, 3 – basen z rybami, 4 – osadnik, 5 – dolny zbiornik retencyjny [4, s. 7]

Rys. 4. Schemat systemu recyrkulacyjnego. Oznaczenia: A – zbiornik retencyjny; B – zbiornik biofiltru;

C – osadnik; P – pompa wodna; Z – złoże diatonitowe; r – zbiorniki podchowowe; a

1

– rura przelewowa;

a

2

– rura doprowadzająca wodę do zbiorników podchowowych; b

1

–

rura odprowadzająca nadmiar

wody poza system

;

c

1 –

rura odprowadzająca wodę z osadnika do biofiltra; e

1

i e

2

– odpowiednio;

zawór regulacji wydajności pompy i dopływu świeżej wody (zaworów regulacji dopływu wody do

poszczególnych zbiorników nie zaznaczono; strzałkami pokazano kierunek przepływu wody) [3, s. 90]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie warunki środowiskowe można zapewnić rybom w obiegach recyrkulacyjnych?

2.

Jakie wyróżniamy rodzaje obiegów zamkniętych?

3.

Z jakich podstawowych elementów zbudowane są obiegi zamknięte?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz ogólną budowę obiegu recyrkulacyjnego (wymień poszczególne elementy).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach informacje na temat obiegów recyrkulacyjnych,

2)

wypisać informacje zawarte w poleceniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia,

−−−−

poradnik dla ucznia,

−−−−

materiały do pisania.

Ćwiczenie 2

Narysuj (naszkicuj) i opisz schemat budowy zamkniętego obiegu wylęgarniczego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach informacje na temat obiegu wylęgarniczego,

2)

naszkicować i opisać na kartce papieru informacje zawarte w poleceniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika dla ucznia,

−−−−

poradnik dla ucznia,

−−−−

materiały do pisania.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

określić przeznaczenie obiegów recyrkulacyjnych?

2)

wymienić rodzaje obiegów zamkniętych?

3)

opisać budowę obiegów zamkniętych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4.2. Podstawowe rodzaje basenów podchowowych oraz

zabezpieczenia ich odpływów

4.2.1. Materiał nauczania

Obecnie baseny do podchowu ryb w obiegach zamkniętych wykonane są z laminatów

poliestrowo- szklanych oraz innych tworzyw sztucznych. Kształt basenów dobierany jest do
wielkości pomieszczeń, w jakich prowadzony jest podchów ryb, tak by maksymalnie
wykorzystać powierzchnię produkcyjną. Baseny do podchowu powinny zapewniać
odpowiedni ruch wody, aby nieczystości zbierały się przy odpływie. Gwarantuje to
odpowiednie wyprofilowanie dna i ścianek basenu oraz zachowanie spadku grawitacyjnego.
Dzięki tym właściwościom możliwe jest całkowite opróżnienie wody z basenu.

Rodzaje basenów do podchowu ryb:
Basen o przekroju kwadratowym (Rys. 5)

Rys. 5. Schemat basenu o przekroju kwadratowym. A – szerokość –długość zewnętrzna,

B – szerokość – długość wewnętrzna, C – szerokość- długość dna basenu,

G – wysokość basenu, H – wysokość całkowita [11]

Baseny prostokątne –długostrumieniowe (Rys. 6)

Rys. 6. Schemat basenu o przekroju kwadratowym. L – długość, L

max

– długość maksymalna,

B – szerokość, B

max

– szerokość maksymalna, H – wysokość, H

max

– wysokość maksymalna,

x długość dna basenu, y – szerokość dna basenu [11]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Baseny okrągłe (Rys.7)

Rys. 7. Schemat basenu o przekroju okrągłym. A – średnica zewnętrzna, B – średnica wewnętrzna,

C – średnica dna basenu, G – wysokość basenu, H – wysokość całkowita [11]

Systemy odpływowe stosowane w basenach

Każdy z basenów posiada odpływ wody. Prawidłowo umieszczony odpływ wody

powinien gwarantować:

−−−−

uniemożliwienie ucieczki ryb z basenu,

−−−−

regulowanie poziomu napełnienia basenu,

−−−−

odprowadzenie nagromadzonych nieczystości,

−−−−

możliwość całkowitego opróżnienia basenu,

−−−−

swobodny odpływ wody.
Odpływ wody zabezpieczony jest przed możliwością ucieczki ryb, poprzez zastosowanie

perforowanej blachy wykonanej ze stali nierdzewnej lub aluminium. Wielkość otworów
dobierana jest w zależności od wielkości podchowywanych ryb. W przypadku prowadzenia
podchowu wylęgu konieczne jest dodatkowe zabezpieczenie wykonane z gazy młyńskiej
Rodzaje systemów odpływowych

System z rurą uchylną (Rys. 8)

Rys. 8. System z uchylną rurą [11]

Skrzynka odpływowa wewnętrzna (Rys. 9)

Rys. 9. Schemat działania skrzynki odpływowej wewnętrznej [11]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Skrzynka odpływowa zewnętrzna (Rys. 10)

Rys. 10. Skrzynka odpływowa zewnętrzna [11]

System teleskopowy (Rys. 11)

Rys. 11. System teleskopowy odprowadzenia wody z basenu [11]

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Z czego wykonane są baseny do podchowu ryb?

2.

Jakie znasz typy basenów do podchowu ryb?

3.

Jakie znasz typy odpływów z basenów do podchowu ryb?

4.

Czym powinien charakteryzować się odpowiednio wykonany odpływ wody z basenu?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj i opisz baseny do podchowu ryb.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

rozpoznać i nazwać pokazane baseny,

2)

wskazać różnice między poszczególnymi basenami.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

wylęgarnia i podchowania ryb wyposażona w różne baseny do podchowu ryb,

−−−−

poradnik dla ucznia,

−−−−

materiały do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj i opisz systemy odpływowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

rozpoznać i nazwać pokazane systemy odpływowe,

2)

wskazać różnice między poszczególnymi systemami.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

wylęgarnia i podchowania ryb wyposażona w różne typy basenów do podchowu ryb,

−−−−

poradnik dla ucznia,

−−−−

materiały do pisania.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak Nie

1)

rozpoznawać baseny do podchowu ryb

2)

rozpoznawać rodzaje systemów odpływowych w basenach

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4.3. Czyszczenie filtrów i basenów

4.3.1. Materiał nauczania

Prowadzenie chowu ryb w obiegach zamkniętych wymaga zachowania szczególnego

rodzaju profilaktyki polegającej na ścisłym przestrzeganiu reżimu sanitarnego. W obiegach
recyrkulacyjnych nie ma możliwości dezynfekowania wody poprzez dodanie do obiegu
preparatów chemicznych, ponieważ powodują one niszczenie mikroflory złoża biologicznego,
co w konsekwencji może doprowadzić do śnięcia ryb wskutek wzrostu ilości produktów
przemiany materii. Najczęściej stosowanym zabiegiem profilaktycznym w obiegach
zamkniętych jest stosowanie promieniowania ultrafioletowego. Bardzo ważne jest także
zachowanie ścisłej izolacji pomiędzy obiegami wody. Zapewnia to wyposażenia każdego
z obiegów w oddzielne narzędzia i urządzenia (kasarki, miski, szczotki) i nie dopuszczanie do
wymiany tych narzędzi pomiędzy obiegami.
Codzienne czyszczenie basenów

Podczas prowadzenia podchowu wykonuje się dwa razy dzienne (rano i wieczorem)

czyszczenia odchodów ryb, resztek nie zjedzonej paszy oraz innych zanieczyszczeń. Jeżeli
intensywność hodowli jest większa należy zwiększyć częstotliwość czyszczenia. Ustalić to
można poprzez prowadzenie obserwacji.

Czyszczenie zanieczyszczeń w basenie z rybami wykonuje się za pomocą węża

gumowego, na zasadzie „lewarowania” wody na zewnątrz basenu. Nieczystości zbierają się,
w basenie okrągłym (rotacyjnym) na środku dna, a w basenie długostrumieniowym na końcu
przy odpływie.
Okresowe czyszczenie basenów

Dokładne czyszczenie basenów przeprowadza się raz na kilka tygodni. Częstotliwość

zależna jest od intensywności produkcji oraz sprawności systemu filtrów. Jeśli jest możliwość
wyłączenia z obiegu pojedynczych basenów przeprowadza się gruntowne czyszczenie. Na
czas manipulacji ryby przenosi się do innego basenu, spuszcza całkowicie wodę następnie
czyści się basen mechanicznie oraz za pomocą środków chemicznych czyszcząco-
dezynfekujących. Ważne jest, aby użyte środki ulegały szybkiemu rozkładowi i nie były
szkodliwe dla ryb. Następnie dokładnie wypłukuje się basen czystą wodą i włącza do obiegu.

Obecnie do czyszczenia urządzeń wylęgarniczych stosuje się m.in.:

−−−−

Steridial W-15,

−−−−

Domen.

Czyszczenie basenów po zakończonym cyklu produkcyjnym

Po zakończeniu cyklu produkcyjnego przeprowadza się gruntowne czyszczenie basenów

do produkcji oraz wszystkich urządzeń w obiegu wody. Wszystkie otwarte powierzchnie
czyści się mechanicznie poprzez szorowanie, a niedostępne miejsca (rury, odpływy) czyści się
poprzez uruchomienia obiegu i wpuszczenia środka dezynfekującego, który rozpuszcza
nagromadzone osady. Na koniec dokładnie płucze się obieg czystą wodą.

Z czyszczenia środkami chemicznymi należy wyłączyć takie elementy jak filtry

biologiczne ze złożem.

Przed rozpoczęciem kolejnych podchowów należy uruchomić obieg wody na kilka-

kilkanaście dni wcześniej, aby w tym czasie zdążyła wytworzyć się mikroflora bakteryjna
w filtrach oraz ustabilizowały warunki biologiczne wody.
Czyszczenie filtrów
Czyszczenie filtrów mechanicznych (mikrosita)

Większość

filtrów

mechanicznych

podczas

eksploatacji

posiada

system

samooczyszczania i nie wymaga codziennych zabiegów. W przypadku mikrosita wymiany

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

serwisowej raz na kilka do kilkunastu miesięcy wymaga jedynie wkład filtrujący. Operację ta
wykonują specjalistyczne firmy.
Czyszczenie filtrów biologicznych

Filtry biologiczne podczas prawidłowej eksploatacji nie wymagają czyszczenia. Gdy

zachodzi potrzeba czyszczenia filtra, podczas przerwy w podchowie, można jedynie
przeprowadzić czyszczenia mechaniczne złoża poprzez płukanie wodą lub wymianę złoża na
nowe.
Eksploatacja lampy UV

Eksploatacja lampy UV ogranicza się do okresowej wymiany żarówek zgodnie

z zaleceniami producenta.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie środki profilaktyczne należy zachować podczas podchowu w obiegach
zamkniętych?

2.

Jak często należy wykonywać czyszczenia basenów?

3.

W jaki sposób wykonywać czyszczenia basenów?

4.

Jak często należy wykonywać czyszczenia filtrów?

5.

W jaki sposób wykonywać czyszczenia filtrów?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj codzienne czyszczenie basenów w obiegu zamkniętym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się budową i działaniem obiegu zamkniętego,

2)

przygotować niezbędne przyrządy i narzędzia do przeprowadzenia czyszczenia basenów,

3)

wykonać czyszczenie basenów,

4)

posprzątać stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

zamknięty obieg wody,

−−−−

węże,

−−−−

rurki,

−−−−

miski,

−−−−

szczotki,

−−−−

ś

cierki,

−−−−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj gruntowne czyszczenie basenu –z wyłączeniem z obiegu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się budową i działaniem obiegu zamkniętego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

2)

przygotować niezbędne przyrządy do przeprowadzenia czyszczenia basenów,

3)

przenieść ryby do innego basenu,

4)

wyłączyć basen z obiegu,

5)

wykonać czyszczenie basenu,

6)

wypłukać dokładnie basen,

7)

obsadzić rybami basen,

8)

posprzątać stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

zamknięty obieg wody,

−−−−

węże,

−−−−

rurki,

−−−−

miski,

−−−−

kasarki,

−−−−

wiadra,

−−−−

poradnik dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wykonać codzienne czyszczenie basenu w obiegach zamkniętych?

2)

wykonać okresowe czyszczenia basenów w obiegach zamknietych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4.4. Wody podgrzane

4.4.1. Materiał nauczania

Wody podgrzane tzw. pochłodnicze są to wody wykorzystywane do chłodzenia turbin

elektrowni. Proces ten powoduje zrzut wody do kanałów (rzek) podwyższając ich temperwturę.
Wody te wykorzystywane są do produkcji ryb ciepłolubnych. Na zmianę temperatury wody
pochłodniczej zasadniczy wpływ ma ilość pracujących bloków energetycznych. Wahania
temperatury wody powoduje także zmienność warunków klimatycznych. Termika wody
poniżej elektrowni jest wyższa latem o 7–8

o

C, a zimą o 9–15

o

C.

Optymalna temperatura dla wzrostu ryb karpiowatych przekracza 20

o

C i takie parametry

woda pochłodnicza osiąga przez kilka miesięcy w roku. W warunkach naturalnych okres ten
jest znacznie krótszy. Dzięki temu ryby ciepłolubne osiągają bardzo szybki przyrost
w wodach podgrzanych.

Jednak wraz ze wzrostem temperatury wody spada zawartość tlenu, co przy wysokiej

intensyfikacji produkcji jest dużym zagrożeniem dla życia ryb. Przy zawartości tlenu poniżej
3,5 mg/dm

3

należy ograniczyć karmienie karpi. Krytyczną wartością dla podchowu

większości ryb karpiowatych jest temperatura wody przekraczająca 32

o

C.

Istotnym parametrem wody pochłodniczej jest wartość pH. Ważne jest aby mieściła się

w przedziale 6,7–8 pH – przy produkcji karpia.

W wodach pochłodniczych prowadzi się podchów:

−−−−

karpia,

−−−−

amura białego,

−−−−

tołpygi białej,

−−−−

tołpygi pstrej,

−−−−

suma europejskiego,

−−−−

suma afrykańskiego,

−−−−

tilapii,

−−−−

lina,

−−−−

jesiotrów (różnych gatunków),

−−−−

pstrąga tęczowego (w okresie zimowym).
Podchów ryb w wodach pochłodniczych prowadzi się najczęściej w:

−−−−

sadzach lub

−−−−

przegrodach.

Podchów karpia w wodzie podgrzanej

Karp jest gatunkiem najczęściej podchowywanym w wodach pochłodniczych. W tym

celu wykorzystywane są sadze sieciowe.

Podchów karpia w optymalnych warunkach wody pochłodniczej trwa około 18 miesięcy

i jest o połowę krótszy od tradycyjnej hodowli karpia w cyklu trzyletnim w stawach.

Pierwszym materiałem obsadowym karpia jest narybek letni (lipcówka) o masie

jednostkowej od 2 do 3 g/szt. Mniejsze ryby gorzej adaptują się do warunków sadzowych co
może powodować duże straty w początkowym okresie podchowu.

Ryby obsadzone w pierwszej połowie lipca osiągają jesienią masę od 200 do 250 g.
W sierpniu następnego roku część ryb może osiągnąć masę ryby handlowej tj. powyżej

1000 g. Pozostała część masę tą osiąga najpóźniej w październiku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Czym charakteryzują się wody podgrzane?

2.

Jakie gatunki ryb produkowane są w wodach podgrzanych?

3.

W jakich urządzeniach prowadzi się podchów ryb w wodach podgrzanych?

4.

Jak przebiega proces produkcyjny karpia w wodach podgrzanych?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień ryby podchowywane w wodach podgrzanych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat podchowu ryb w wodach
podgrzanych,

2)

wypisać w podpunktach odpowiedź.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Opisz charakterystyczne właściwości wody podgrzanej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat właściwości wody
podgrzanej,

2)

wypisać na kartce papieru informacje zawarte w poleceniu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

poradnik dla ucznia,

−−−−

materiały do pisania.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

scharakteryzować parametry pody podgrzanej?

2)

opisać zalety produkcji ryb w wodach podgrzanych?

3)

wymienić ryby produkowane w wodach podgrzanych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

4.5. Sadze i przegrody do podchowu ryb

4.5.1. Materiał nauczania

Sadz jest to rodzaj klatki, która jest zanurzona w wodzie. Jego konstrukcję stanowi

stalowa rama, a boki i dno wykonane są z tkaniny sieciowej, stylonowej lub siatki stalowej.
Wielkość oczek sieci dobiera się w zależności od wielkości ryb do podchowu.

Ze względu na kształt rozróżnia się sadze:

−−−−

prostokątne,

−−−−

wieloboczne,

−−−−

okrągłe.
Ze względu na materiał, z którego są wykonane:

−−−−

stylonowe,

−−−−

plastikowe,

−−−−

metalowe,

−−−−

kombinowane.
Ze względu na sposób ustawienia w wodzie:

−−−−

powierzchniowe,

−−−−

zanurzone,

−−−−

denne.
Sadze do podchowu ryb montuje się najczęściej na pływających pomostach i łączy

w zestawy od kilku do kilkunastu sztuk (Rys. 12).

Rys. 12. Sadze do chowu ryb w zbiornikach wodnych: 1 – sadz, 2 – pomost, 3 – ponton [5, s. 303]

Oprócz prowadzenia podchowu ryb w wodach pochłodniczych, sadze wykorzystywane

są w jeziorach i innych akwenach. Obecnie prowadzi się w nielicznych ośrodkach chów
pstrąga tęczowego. Jednak w ostatnich latach odstępuje się od sadzowego podchowu ryb
w jeziorach ze względu na znaczne degradowanie środowiska spowodowaną brakiem
możliwości oczyszczania wody poprodukcyjnej.

W jeziorach sadze mogą być także wykorzystywane do podchowu materiału

zarybieniowego siei i sielawy. W tym wypadku stosowana jest metoda wabienia światłem
planktonu, naturalnego pożywienia koregonidów.
Przegrody do podchowu ryb

Przegrody budowane są w korytach rzek i kanałów o niewielkiej szerokości i głębokości

oraz wyrównanym przepływie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Obecnie przegrody wykorzystuje się do podchowu ryb w wodach pochłodniczych oraz

rzadziej w rzekach do produkcji pstrąga tęczowego. Ze względu na brak możliwości
oczyszczania wód poprodukcyjnych odstępuje się od budowania nowych, tego typu budowli.

Przegrody piętrzą wodę i zapewniają równomierny przepływ oraz oddzielają ryby

w sąsiadujących ze sobą zagrodach. Budowa zagród pozwala na równomierne rozmieszczenie
ryb na całej powierzchni koryta rzeki.

Pierwsze i ostatnie przegrody w szeregu powinny zabezpieczać środkowe przed ucieczką ryb.
Obsady ryb w przegrodach powinny być dobierane zgodnie z zasadą – największa obsada

w pierwszej zagrodzie, w kolejnych stopniowo mniej ryb.
Konserwacja i naprawa sadzy i przegród

Ciągły przepływ wody, duża ilość materii organicznej powoduje korozję metalowych

części konstrukcyjnych oraz osadzanie organizmów wodnych na materiale sieciowym
z którego zbudowane są sadze. Powoduje to zmniejszenie przepływu wody, a co za tym idzie
pogorszenie warunków hodowlanych. W przypadku znacznego zmniejszenia prześwitu
w oczkach sieci konieczne jest wykonanie czyszczenia. W tym celu przeprowadza się:

−−−−

odłów ryb z sadza,

−−−−

wydobycie tkaniny sieciowej na brzeg,

−−−−

czyszczenie mechaniczne sieci,

−−−−

suszenie,

−−−−

naprawę uszkodzeń mechanicznych sieci (szycie, wymiana linek).
Po zakończeniu naprawy sieci można wykonać konserwacje sieci w preparatach

zapobiegających zarastaniu. Jednak po takim zabiegu sieć należy dokładnie wysuszyć,
a następnie wykonać płukanie.

Metalowe części sadza i przegrody konserwuje się poprzez oczyszczenie z osadów i rdzy,

a następnie malowanie farbami antykorozyjnymi. Po wykonaniu tych zabiegów należy także
odczekać kilka dni przed wpuszczeniem ryb.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

W jakich urządzeniach rybackich prowadzi się podchów ryb w wodach podgrzanych?

2.

Jak zbudowany jest sadz?

3.

W jaki sposób wykorzystuje się sadze do podchowu ryb?

4.

Jak zbudowane są przegrody i w jaki sposób wykorzystuje się je do produkcji rybackiej?

5.

W jaki sposób wykonuje się konserwację i naprawę sadzy i przegród?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz budowę oraz wymień rodzaje sadzy do podchowu ryb.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat sadzy do podchowu ryb,

2)

wypisać w podpunktach odpowiedź.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Ćwiczenie 2

Wymień ryby podchowywane w sadzach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat podchowu ryb sadzach,

2)

wypisać w podpunktach odpowiedź.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Opisz budowę oraz przeznaczenie przegród do podchowu ryb.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat przegród do podchowu ryb,

2)

wypisać w podpunktach odpowiedź.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Opisz kolejność i rodzaj czynności, jakie wykonuje się podczas konserwacji sadzy

i przegród do podchowu ryb.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat konserwacji sadzy
i przegród do podchowu ryb,

2)

wypisać w podpunktach odpowiedź.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

opisać budowę sadza?

2)

opisać przeznaczenie sadza i przegrody?

3)

wykonać konserwację sadza?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4.6. Karmniki automatyczne

4.6.1. Materiał nauczania

Jednym z podstawowych elementów w intensywnych systemach akwakultury jest

ż

ywienie ryb. Stosowanie w podchowie wysokich temperatur wody powoduje większe

zużycie paszy, a co za tym idzie szybsze przyrosty ryb. Wymusza to na hodowcy bardzo
dokładne i częste podawanie paszy. Częstotliwość karmienia wiąże się także ze stadium
rozwoju ryb i jest ona większa w pierwszym etapie rozwoju i zmniejsza się w miarę wzrostu
ryb.

Szczególnie istotne jest pierwsze podawanie paszy dla wylęgu w celu nauczenia

pobierania pokarmu z zewnątrz. W tym celu trzeba zadawać paszę jak najczęściej, aby larwy
stale napotykały znajdujące się w ruchu cząsteczki karmy. Wykonywanie karmienia „z ręki”
wymusza podawanie paszy z częstotliwością 6–12 razy dziennie. W związku z tym celowe
jest stosowanie karmników automatycznych.

Rodzaje karmników automatycznych:

−−−−

samoczynne – sterowane przez ryby,

−−−−

automatyczne- sterowane przez hodowcę.
Do podchowu wylęgu oraz karmienia narybku najczęściej stosowany jest karmnik

automatyczny taśmowy (Fot. 1). Jego zasada działania polega na przesuwaniu się taśmy, na
której wyłożona jest pasza, która grawitacyjnie spada do basenu z rybami. Posuw taśmy
uruchamiany jest poprzez sprężynowy mechanizm zegarowy. Całkowity czas przesuwu taśmy
wynosi 12 lub 24 godzin. Jednorazowa maksymalna ilość paszy to 2–4 kg.

Fot. 1. Karmnik taśmowy [10]

Karmniki samoczynne działają okresowo i wydają pasze w momencie, gdy ryby

zgromadzone wokół karmnika uruchamiają dozownik (Rys. 13). Ten rodzaj karmników
wykorzystywany jest do zadawania paszy większym rybom, które mogą same uruchomić
dozownik. Jednorazowa ilość paszy w zależności od modelu waha się od 30 do 130 kg. Tego
typu karmniki doskonale sprawdzają się w sadzach, gdzie ryby występują w dużym
zagęszczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Rys. 13. Karmnik dla ryb samoczynny [11]

Oprócz wymieniowych karmników w hodowli ryb stosuje się także:

−−−−

karmniki hydrauliczne, wykorzystujące do napędu przepływ wody,

−−−−

karmniki elektryczne, napędzane silnikami elektrycznymi lub elektromagnesami,

−−−−

karmniki pneumatyczne, wyrzucające paszę za pomocą sprężonego powietrza.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jak często podaje się paszę rybom?

2.

Co to jest karmnik automatyczny?

3.

Jakie występują rodzaje karmników automatycznych?

4.

Na jakiej zasadzie działają karmniki automatyczne?

5.

Jakie są zalety karmników automatycznych?

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odmierz i napełnij taśmowe karmniki automatyczne w podchowalni ryb.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,

2)

wyczyścić karmniki,

3)

naciągnąć taśmę w karmnikach,

4)

odważyć określoną ilość paszy,

5)

rozłożyć paszę na taśmach karmników,

6)

ustawić karmniki na podchowalnikach,

7)

posprzątać stanowisko pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

karmniki taśmowe, pasza,

−−−−

waga,

−−−−

wiaderka,

−−−−

miski,

−−−−

szczotki,

−−−−

ś

cierki.

Ćwiczenie 2

Napełnij samoczynne (grawitacyjne) karmniki automatyczne.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,

2)

wyczyścić karmniki,

3)

sprawdzić ilość wyżerowanej paszy w karmnikach,

4)

odważyć i wsypać pasze do karmnika,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

karmniki samoczynne, pasza,

−−−−

waga,

−−−−

wiaderka,

−−−−

miski,

−−−−

szczotki.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić rodzaje karmników automatycznych?

2)

opisać zasadę działania karmników automatycznych?

3)

obsłużyć automatyczny karmnik taśmowy?

4)

obsłużyć automatyczny karmnik samoczynny?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

4.7. Sortownice

4.7.1. Materiał nauczania

Sortownice dla ryb

Ryby podczas podchowu nierównomiernie rosną. Może powodować to kanibalizm (ryby

drapieżne), wzrost współzawodnictwa o dostęp do paszy, a co za tym idzie, pogłębianie
różnic w wielkości ryb.

Aby zapobiec powiększaniu się różnicy w wielkości ryb stosuje się sortowanie.
Rodzaje sortownic do ryb:

−−−−

stół sortowniczy,

−−−−

sortownica automatyczna (Fot. 2),

−−−−

sortownica ręczna,

−−−−

sortownica do narybku (Rys. 14),

−−−−

sortownica kołyskowa,

−−−−

sortownice – przegrody do sortowania ryb w stawach.
Najprostsza sortownica to stół sortowniczy z zabudowanymi bokami i kilkoma otworami

(oknami). Ryby wysypuje się ręcznie na stół a następnie pracownicy przesuwają ryby do
odpowiednich okien rozdzielając je według wielkości. Jest to metoda bardzo czasochłonna
i mało dokładna.

Obecnie do sortowania ryb stosuje się sortownice automatyczne (Fot. 2). Ich działanie

oparte jest na przechodzeniu ryb przez szczeliny pomiędzy ruchomymi rolkami. Wielkość
sortowanych ryb ustala się doświadczalnie poprzez regulowanie wielkości szczelin. Zakres
sortowania wynosi od 10 do 600 gramów przy jednoczesnym podziale na trzy sortymenty.
Całość procesu sortowania odbywa się „na mokro” dzięki spryskiwaniu ryb wodą.

Przed każdym sortowaniem należy wcześniej przerwać karmienie ryb.

Fot. 2. Automatyczna sortownica ryb [11]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Rys. 14. Sortownica do narybku (ręczna) – SDK FSM f2 [11]

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

W jakim celu sortuje się ryby?

2.

Jakie znam rodzaje sortownic?

3.

Na jakiej zasadzie działają automatyczne sortownice do ryb?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymień rodzaje sortownic do ryb i opisz zasadę ich działania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informację na temat sortowania ryb,

2)

wypisać w podpunktach odpowiedź.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusze papieru formatu A4,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Wykonaj sortowanie ryb za pomocą sortownicy ręcznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi sortownicy ręcznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

3)

ustawić i przygotować sortownicę,

4)

wykonać sortowanie ryb,

5)

zważyć sortowane ryby i przenieść do odpowiednich basenów,

6)

posprzątać stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

baseny do podchowu ryb,

−−−−

sortownica ręczna wraz z osprzętem,

−−−−

waga,

−−−−

sadze do przetrzymywania sortowanych ryb,

−−−−

wiaderka,

−−−−

miski.

Ćwiczenie 3

Wykonaj sortowanie ryb za pomocą sortownicy automatycznej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,

2)

zapoznać się z instrukcją obsługi sortownicy automatycznej,

3)

ustawić i przygotować sortownicę,

4)

wykonać sortowanie ryb,

5)

przeważyć sortowane ryby i przenieść do odpowiednich basenów,

6)

posprzątać stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

baseny do podchowu ryb,

−−−−

sortownica automatyczna wraz z osprzętem,

−−−−

waga,

−−−−

sadze do przytrzymywania sortowanych ryb,

−−−−

wiaderka,

−−−−

miski.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić rodzaje sortownic do ryb?

2)

opisać zasadę działania sortownicy automatycznej?

3)

wykonać sortowanie ryb przy pomocy sortownicy ręcznej?

4)

obsłużyć sortownicę automatyczną?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

4.8. Pasze sztuczne oraz żywienie ryb

4.8.1. Materiał nauczania

W intensywnych systemach akwakultury stosuje się pełnowartościowe pasze

granulowane zwane granulatami. Pasze te uzyskuje się w wyniku rozdrobnienia oraz
mieszania odpowiednich komponentów, a następnie poddanie ich granulacji jedną z metod:
–

suchą,

–

półwilgotną,

–

wilgotną,

–

ekstruzją.
Obecnie większość granulatów to pasze ekstrudowane. Ekstruzja, jest technologią

wykorzystującą wysoką temperaturę w krótkim czasie z jednoczesnym działaniem wysokiego
ciśnienia. W wyniku tego procesu wytwarzane pasze mają zwiększoną strawność i lepsze
przyswajanie mieszanek o około 50%.

Pasze ze względu na przeznaczenie dzieli się na:

–

startery,

–

pasze wzrostowe,

–

pasze lecznicze,

–

pasze tarlakowe,

–

pasze kondycyjne,

–

pasze specjalne (do wybarwiania mięśni ryb).
Pasze dla ryb wytwarza się z ukierunkowaniem na poszczególne gatunki. Dobór

odpowiedniej paszy wiąże się głównie z zawartością w niej:
–

białka,

–

tłuszczu,

–

węglowodanów.
Zawartość białka i tłuszczu w paszy jest większą dla ryb drapieżnych, np. dla pstrąga

tęczowego (pasze wzrostowe) wynosi:
–

białko 40–50%,

–

tłuszcz 15–25%,

–

węglowodany poniżej 20%.
Pasze dla ryb karpiowatych charakteryzują się większa zawartością węglowodanów

i mniejszą zawartością białka i tłuszczu (pasze wzrostowe) np.:
–

białko 20–35%,

–

tłuszcz 4–10%,

–

węglowodany 36–55%.
Składniki pokarmowe w granulatach dobierane są, oprócz gatunku ryb, także dla

poszczególnych grup wiekowych. Inny skład paszy dobierany jest dla narybku, a inny dla ryb
handlowych.

Współczynnik pokarmowy granulatów waha się od 0,6 do 3.
W paszach dla pstrąga tęczowego osiąga:

–

dla narybku do 0,6 do 0,8,

–

dla ryby handlowej do 0,8 do 1,2.
Obecnie na rynku funkcjonuje kilka firm oferujących pasze odpowiednio dobrane dla

różnych gatunków ryb o odpowiedniej granulacji. W zależności od producenta wielkość
granulatu dobiera się odpowiednio, wg załączonych tabel, dla:
–

wylęgu i narybku – 00, 0, 1, 2, 3, 4,

–

narybku i handlówki – 2, 3, 4, 5, 7,
gdzie numeracja odpowiada średnicy granulek w milimetrach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Ustalanie ilości jednorazowej (dobowej dawki paszy).

Ilość skarmionej paszy zależy od temperatury i wielkości ryb. Czynniki te wpływają na

wielkość dawek pokarmowych, które podawane są w tabelach żywieniowych. Tabele
ż

ywieniowe konstruowane są przez producentów dla każdej paszy. Dzienne dawki powinny

być korygowane o przyrost uzyskany w dniu poprzednim. Tabele podają dawki dla kilku
przedziałów wagowych ryb. Należy pamiętać, że podane wartości odnoszą się do bardzo
dobrych warunków hodowlanych (jakość wody, natlenienie, temperatura, zagęszczenie)
i w przypadku zmian tych parametrów należy dzienne dawki korygować.

Przykładowa tabela żywieniowa ekstrudowanej paszy dla narybku pstrąga (tab. 1)

Tab. 1. Poziom żywienia dla ekstrudowanej narybkowej paszy pstrągowej [10]

(Minimalny poziom tlenu: 7 mg/l)

Temperatura wody

Rodzaj

paszy

Rozmiar

(mm)

Masa ryb

(g)

4

6

8

10

12

14

16

18

3,0

0,4-0,7

< 0,2

2,4

2,9

3,3

3,9

4,5

5,2

6,0

4,3

2,0

0,6-1,0

0,2-0,5

2,2

2,7

3,1

3,7

4,3

4,8

5,8

3,8

0,5-1,5

2,1

2,4

2,8

3,4

4,0

4,5

5,2

3,6

0

0,8-1,4

1,5-2,5

1,7

2,0

2,3

2,8

3,3

3,8

4,3

3,4

2,5-6

1,6

1,9

2,2

2,6

3,0

3,4

3,8

3,1

T

1,8

6-15

1,3

1,6

1,9

2,3

2,5

3,0

3,0

2,5

Dane zawarte w tabeli określają procentową ilość paszy w stosunku do masy całkowitej

obsady ryb, stanowiącą dawkę dzienną.

Jak widać z powyższej tabeli w celu prawidłowego określenia dawki paszy należy:

1.

zmierzyć temperaturę wody,

2.

obliczyć masę ciała ryb,

3.

dobrać rodzaj paszy (wielkość) do średniej masy ryb,

4.

obliczyć na podstawie tabeli dobową dawkę paszy.

Przykład

Obliczanie dobowej dawki paszy dla narybku pstrąga.
Dane:

−−−−

wielkość narybku – średnia masa jednostkowa: 7 g,

−−−−

temperatura wody: 14

o

C,

−−−−

ilość ryb w basenie: 5000 szt.

Obliczanie masy ryb w basenie:

−−−−

7 g * 5000 szt. = 35 000 g = 35 kg

Odszukanie w tabeli procentowej ilości paszy dla odpowiedniej wielkości ryb

i temperatury wody:

−−−−

poziom żywienia = 3

Obliczanie dobowej dawki paszy:
35 kg ryb * 3 % = 1, 05 kg paszy.

Dobowa dawka paszy wyniesie 1,05 kg

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie są podstawowe rodzaje pasz granulowanych?

2.

Jakie trzy podstawowe parametry charakteryzują pasze dla ryb?

3.

Jakim współczynnikiem pokarmowym charakteryzują się granulaty (w jakim przedziale)?

4.

W jaki sposób oblicza się dobową dawkę paszy dla ryb?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz dobową dawkę paszy dla narybku pstrąga.

Dane:

−−−−

ilość ryb w basenie – 22 kg,

−−−−

ś

rednia masa ryb – 2 g,

−−−−

temperatura wody – 16

o

C.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać zalecaną dawkę paszy w tabeli żywieniowej,

2)

obliczyć dobową dawkę paszy dla ryb,

3)

podać ostateczny wynik obliczania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

papier i ołówek do obliczeń,

−−−−

kalkulator,

−−−−

tabela żywieniowa,

−−−−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Oblicz dobową dawkę paszy dla karpia.

Dane:

−−−−

ilość ryb w sadzu – 600 kg,

−−−−

ś

rednia masa ryb – 750 g,

−−−−

temperatura wody – 26

o

C.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać zalecaną dawkę paszy w tabeli żywieniowej,

2)

obliczyć dobową dawkę paszy dla ryb,

3)

podać ostateczny wynik obliczania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

papier i ołówek do obliczeń,

−−−−

kalkulator,

−−−−

tabela żywieniowa,

−−−−

poradnik dla ucznia.

4.8.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić rodzaje pasz granulowanych?

2)

posługiwać się tabelą żywieniową?

3)

obliczyć dobową dawkę paszy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

4.9. Obsady ryb

4.9.1. Materiał nauczania

Obiegi recyrkulacyjne

Obsada ryb w obiegach recyrkulacyjnych uzależniona jest od szeregu czynników,

z których najważniejsze to:

−−−−

powierzchnia dna zbiorników do podchowu,

−−−−

jakość wody.
Za pojęciem jakość wody kryje się wiele czynników, z których najważniejsze to:

−−−−

temperatura wody,

−−−−

ilość tlenu,

−−−−

ilość nagromadzonych produktów przemiany materii,

−−−−

wartość pH.
W nowoczesnych obiegach recyrkulacyjnych istnieje możliwość sterowania wszystkimi

wymienionymi czynnikami poprzez uzdatnianie wody. Dzięki temu można obliczyć
maksymalną ilość biomasy (ryb), jaką można wyprodukować w danym obiegu. Uzależnione
jest to od:

−−−−

wielkości obiegu wody (objętość wody),

−−−−

możliwości natleniania wody,

−−−−

zdolności neutralizowania produktów przemiany materii przez filtry biologiczne.
Znając parametry, jakimi dysponujemy w danym obiegu recyrkulacyjnym mamy

możliwość optymalnego doboru obsady ryb. Planując obsady należy przede wszystkim
dostosować ich wielkość do maksymalnych wydajności obiegu w końcowym etapie
podchowu.

Ustalając obsadę w basenie należy uwzględnić:

−−−−

wymagania środowiskowe dla danego gatunku ryb,

−−−−

wielkość ryb,

−−−−

zakładaną całkowitą masę końcową obsady (na danym etapie podchowu),

−−−−

straty podczas podchowu.
Podczas ustalania zgęszczenia obsady należy uwzględnić także:

−−−−

duże zagęszczenie obsady w celu optymalnego wykorzystania powierzchni produkcyjnej
i zadawanej paszy,

−−−−

przestrzeń życiową zapewniającą wzrost ryb.
Duże zagęszczenie obsady powoduje optymalne wykorzystanie paszy i wzrost wielkości

produkcji jednak w miarę wzrostu ryb zwiększa się zapotrzebowanie ryb na przestrzeń. Zbyt
duże zagęszczenie powoduje zahamowanie wzrostu. Aby temu zapobiec należy
w odpowiednim momencie rozrzedzać obsady.

Ze względu na ilość i złożoność czynników warunkujących obsady ryb w obiegach

zamkniętych, brak jest typowych tabel określających ich wielkość. W praktyce hodowcy
ustalają te ilości indywidualnie dla każdego przypadku uwzględniając wyżej wymienione
czynniki.
Poniżej podano przykładowe zagęszczenia obsad dla suma europejskiego

Zagęszczenie obsad suma europejskiego podczas podchowu w obiegach recyrkulacyjnych [9].
Obsady stosowane w obiegach wyposażonych w urządzenia natleniające. Podchów

prowadzony w basenach rotacyjnych.

Etapy podchowu:

–

wylęg do 1 g.

obsada

20 tys. szt./m

2

–

1–10 g.

obsada

do 3 000 szt./m

2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

–

10–100 g

obsada

500–1 000 szt./m

2

–

100 g–1,2 (1,5) kg

obsada

100–200 szt./m

2

Chów ryb w wodach pochłodniczych (sadzach)

Wielkość obsady ryb w sadzach uzależniona jest od:

−−−−

parametrów wody (należy uwzględnić wartości krytyczne),

−−−−

przepływu wody,

−−−−

wielkości (objętości) sadza,

−−−−

gatunku ryb,

−−−−

ś

redniej masy jednostkowej ryb.

Przykładowe zagęszczenie obsad podczas podchowu ryb w sadzach

Zagęszczenie obsad suma europejskiego podczas podchowu w wodach pochłodniczych [1]:
Podchów prowadzony w basenach o objętości użytkowej 3 m

3

.

Etapy podchowu:

–

masa wyjściowa 5 g

obsada

300 szt./m

3

−−−−

600 g

obsada

60 szt./m

3

−−−−

1000 g

obsada

30 szt./m

3

−−−−

1700 g

obsada

10 szt./m

3

Gęstość obsad stosowanych dla podchowu karpia w wodach pochłodniczych [1]:

−−−−

2–20 g/szt.

obsada

800 szt./m

3

−−−−

20–50 g/szt.

obsada

600 szt./m

3

−−−−

50–150 g/szt.

obsada

300 szt./m

3

−−−−

150–500 g/szt.

obsada

150 szt./m

3

−−−−

500–1500 g/szt.

obsada

100 szt./m

3

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie czynniki wpływają na zagęszczenie obsad ryb w obiegach zamkniętych?

2.

Jakie czynniki wpływają na zagęszczenie obsad ryb w wodach podgrzanych?

3.

Jak obliczać zagęszczenie obsad?

4.9.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz obsadę suma europejskiego w obiegu recyrkulacyjnym.

Dane:

−−−−

wielkość ryb – 1 g.

−−−−

powierzchnia basenu do podchowu 1,5 m

2

,

−−−−

obieg wyposażony w urządzenia natleniające.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o zagęszczeniach obsad ryb,

2)

obliczyć obsadę ryb zgodnie z danymi zawartymi w zadaniu,

3)

podać końcową obsadę ryb.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

materiały do pisania,

−−−−

kalkulator,

−−−−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

Ćwiczenie 2

Oblicz obsadę karpia produkowanego w sadzach na wodzie podgrzanej.

Dane:

−−−−

wielkość ryb – 500 g,

−−−−

objętość sadza do podchowu 3 m

3

.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje o zagęszczeniach obsad ryb,

2)

obliczyć obsadę ryb zgodnie z danymi zawartymi w zadaniu,

3)

podać końcową obsadę ryb.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

materiały do pisania,

−−−−

kalkulator,

−−−−

poradnik dla ucznia.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić czynniki wpływające na dobór (obliczanie) obsad ryb?

2)

obliczyć obsadę ryb?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

4.10. Pomiar masy ryb

4.10.1. Materiał nauczania

Podczas podchowu konieczna jest stała kontrola masy jednostkowej ryb. Pozwala na

pełną kontrolę nad wzrostem i kondycją ryb.

Okresowe ważenie ryb wykonuje się w celu:

−−−−

obliczenia dawki pokarmowej,

−−−−

dobrania wielkości paszy (wielkość granulatu),

−−−−

sprawdzenia przyrostów ryb,

−−−−

obliczenia obsady ryb (rozrzedzanie obsady),

−−−−

sprawdzenia kondycji i zdrowotności ryb,

−−−−

obliczenia dawki środków profilaktycznych i leczniczych,

−−−−

ustalenia ilości ryb przed sprzedażą.
Zabiegi te wykonuje się okresowo, na przykład pomiar masy ryb wykonuje się co 2 do 4

tygodnie lub w razie potrzeby częściej w przypadku zauważenia nienaturalnego zachowania
ryb.
Techniczne wykonanie ważenia ryb żywych

Wszystkie zabiegi związane z ważeniem powinny być wykonywane w wodzie. W tym

celu na wagę, którą ważone będą ryby ustawia się naczynie (miska, wiadro), do którego
nalewa się wodę z basenu z rybami. Następnie wagę z naczyniem taruje się. Do tak
przygotowanego naczynia wkłada się ryby przy pomocy kasarka i odczytuje masę ryb.

Niekiedy w celu dokładniejszego pomiaru ryb oraz zebrania dodatkowych pomiarów (np.

ustalenia ilość sortymentów) ryby do zabiegu poddaje się usypianiu.
Obliczanie masy jednostkowej ryb

W celu obliczenia masy jednostkowej ryb należy:

1.

Pobrać 3 próby ryb w ilości nie mniej niż 30 szt. (trzy próby po 30 sztuk). Większa ilość
ryb w próbie zwiększa dokładność pomiaru.

2.

Zważyć złowione ryby na wadze o dużej dokładności. Dokładność użytej wagi zależna
jest od masy ryb, jakie będą ważone. W przypadku ważenia najmniejszych sortymentów
używana waga powinna być o dokładności 0,1 g.

3.

Policzyć ilość ryb w próbie.

4.

Podzielić masę ryb w próbie przez ilość ryb w sztukach. Otrzymana wartość będzie
stanowiła masę średnią ryb w próbie 1.

5.

Po przeprowadzeniu trzech pomiarów (prób), należy z wyników obliczyć średnią,
poprzez dodanie masy jednostkowej z trzech prób i podzieleniu przez 3.

Przykład

Próba 1

Masa odłowionych ryb 500 g
Ilość ryb 35 szt.
Ś

rednia masa jednostkowa ryb - 500 : 35 = 14,28 g

Próba 2

Masa odłowionych ryb 500 g
Ilość ryb 40 szt.
Ś

rednia masa jednostkowa ryb - 500 : 40 = 12,50 g

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

Próba 3

Masa odłowionych ryb 500 g
Ilość ryb 31 szt.
Ś

rednia mas jednostkowa ryb - 500 : 31 = 16,13 g

Obliczanie średniej masy jednostkowej z trzech prób.
Suma średnich mas jednostkowych z trzech prób podzielona przez ilość prób (3).
14,28 g + 12,50 g + 16,13 g = 42,91 g
42,91 : 3 = 14.30 g
Ś

rednia masa jednostkowa ryb wynosi 14,30 g.

Obliczanie ilości ryb w obsadzie basenu

W celu obliczenia całkowitej ilości ryb w basenie należy przerwać karmienie ryb na

okres, który pozwoli na całkowite opróżnienie układu pokarmowego (1–3 dni).
Do wykonania obliczenia ilości ryb potrzebny jest drugi basen o podobnych wymiarach
i takich samych parametrach wody, w jakich znajdowały się ważone ryby.

W celu obliczenia ilości ryb w basenie wykonuje się:

1.

ustalenie – obliczenie masy jednostkowej ryby,

2.

zważenie wszystkich ryb w basenie,

3.

podzielenie masy ryb przez wagę jednostkową.

Przykład

Obliczanie ilości ryb w basenie do podchowu.
Dane:
Masa jednostkowa ryby 14,30 g
Masa całkowita ryb w basenie: 40 kg

Obliczanie

Należy podzielić masę ryb przez masę jednostkową jednej ryby.
40 000 g : 14,30 g = 2797,2 ~2797 szt.
Ilość ryb w basenie to 2797 sztuk.

4.10.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

W jakim celu wykonuje się pomiary wielkości ryb?

2.

W jaki sposób oblicza się średnią masę ryb?

3.

Jak oblicza się ilość ryb w basenie (sadzu)?

4.10.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz średnią masę ryb w basenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,

2)

złowić, zważyć i policzyć ryby,

3)

wykonać trzy próby,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

4)

obliczyć średnią masę jednostkową ryby,

5)

posprzątać stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

baseny do podchowu ryb,

−−−−

waga,

−−−−

wiaderka,

−−−−

miski, kasarki,

−−−−

kalkulator,

−−−−

materiały do pisania.

Ćwiczenie 2

Oblicz ilość ryb w basenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,

2)

złowić, zważyć i policzyć ryby,

3)

wykonać trzy próby,

4)

obliczyć średnią masę jednostkową ryby,

5)

odłowić i zważyć całą obsadę basenu,

6)

obliczyć ilość ryb w basenie,

7)

posprzątać stanowisko pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

baseny do podchowu ryb,

−−−−

waga,

−−−−

wiaderka,

−−−−

miski, kasarki,

−−−−

kalkulator,

−−−−

materiały do pisania.

Ćwiczenie 3

Odmierz określoną ilość ryb do obsady basenu.

Dane:

Ilość ryb do obsadzenia 2000 szt.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przygotować narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia,

2)

złowić, zważyć i policzyć ryby,

3)

wykonać trzy próby,

4)

obliczyć średnią masę jednostkową ryby,

5)

obliczyć wagę ryb potrzebną do obsadzenia basenu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−−−−

baseny do podchowu ryb,

−−−−

waga,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

−−−−

wiaderka,

−−−−

miski, kasarki,

−−−−

kalkulator,

−−−−

materiały do pisania.

4.10.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

obliczyc średnią masę jednostkową ryb?

2)

obliczyć ilość ryb w basenie?

3)

odmierzyć określoną ilość ryb do obsady basenu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test pisemny zawiera 20 zadań i sprawdza Twoje wiadomości z zakresu prowadzenia
chowu ryb w intensywnych systemach akwakultury.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną
odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź skreślić
i zaznaczyć kółkiem odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu pisemnego masz 30 minut.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Obiegi recyrkulacyjne to inaczej
a)

obiegi otwarte.

b)

obiegi zamknięte.

c)

sposób podchowu ryb w sadzach.

d)

sposób podchowu ryb w stawach betonowych.

2.

W obiegu zamkniętym wykonuje się wymianę wody w ilości
a)

do 10% całkowitej objętości obiegu na dobę.

b)

od 10–20% całkowitej objętości obiegu na dobę.

c)

od 10–15% całkowitej objętości obiegu na dobę.

d)

od 15–30% całkowitej objętości obiegu na dobę.

3.

W okrągłym basenie do podchowu ryb, odpływ wody usytuowany jest
a)

w środkowej części dna basenu.

b)

w ściance bocznej basenu.

c)

w górnej krawędzi basenu.

d)

w środkowej części bocznej ścianki basenu.

4.

Odpływ wody z basenu zabezpieczony jest przed ucieczką ryb za pomocą
a)

przegrody.

b)

gęstej siatki.

c)

liny.

d)

zastawki.

5.

Usuwanie nieczystości z basenu powinno się wykonywać
a)

1–2 razy dzienne.

b)

co 2 dni.

c)

co 3 dni.

d)

co 4 dni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

6.

Wody podgrzane to inaczej
a)

wody pochłodnicze.

b)

wody podgrzane w obiegu zamkniętym.

c)

wody w stawach do podchowu karpia.

d)

wody uzdatniane do podchowu ryb.

7.

Podchów ryb z wykorzystaniem, wód podgrzanych prowadzi się w
a)

basenach.

b)

stawach ziemnych.

c)

sadzach i przegrodach.

d)

stawach betonowych.

8.

W wodach podgrzanych prowadzi się podchów
a)

łososia.

b)

troci jeziorowej.

c)

suma.

d)

lipienia.

9.

Samoczynny karmnik automatyczny uruchamiany jest przez
a)

silnik elektryczny.

b)

mechanizm hydrauliczny.

c)

mechanizm zegarowy.

d)

ryby.

10.

Karmnik taśmowy uruchamiany jest przez

a)

sprzężone powietrze.

b)

elektromagnes.

c)

mechanizm zegarowy.

d)

silnik elektryczny.

11.

Maksymalna ilość paszy podawanej przez karmnik taśmowy to

a)

4 kg.

b)

6 kg.

c)

8 kg.

d)

10 kg.

12.

Karmnik samoczynny stosuje się do karmienia

a)

narybku letniego.

b)

wylęgu.

c)

wylęgu żerującego.

d)

kroczka.

13.

Sortownica służy do rozdzielania ryb według

a)

gatunku.

b)

zdrowotności.

c)

wielkości.

d)

barwy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

43

14.

Proces ekstruzji powoduje lepsze przyswajanie granulatu od tradycyjnej paszy, na
poziomie
a)

do 10%.

b)

do 15%.

c)

około 50%.

d)

ponad 80%.

15.

Starter to pasza dla
a)

narybku.

b)

ryby handlowej.

c)

tarlaków.

d)

kroczka.

16.

Granulaty pstrągowe zawierają białko w ilości
a)

10–20%.

b)

20–25%.

c)

25–35%.

d)

ponad 40%.

17.

Startery pstrągowe osiągają współczynnik pokarmowy na poziomie
a)

od 0,2 do 0,4.

b)

od 0,6 do 0,8.

c)

od 1,2 do 1,5.

d)

od 2,0 do 3,0.

18.

Wzrostowe pasze pstrągowe osiągają współczynnik pokarmowy na poziomie
a)

od 0,4 do 0,6.

b)

od 0,8 do 1,2.

c)

od 1,8 do 2,5.

d)

od 2,5 do 3,5.

19.

W miarę wzrostu ryb obsady
a)

zagęszcza się.

b)

pozostawia bez zmian.

c)

rozrzedza się.

d)

łączy z innymi gatunkami.

20.

W celu obliczenia masy jednostkowej ryb wykonuje się
a)

1 próbę.

b)

3 próby.

c)

5 prób.

d)

6 prób.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

44

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...........................................................................................................................

Prowadzenie chowu ryb w intensywnych systemach akwakultury

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedzi

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

45

6. LITERATURA

1.

Filipiak J.: Rybactwo. AR Szczecin, Szczecin 1995

2.

Goryczko K.: Pstrągi. Chów i hodowla. Poradnik hodowcy. Wyd. IRS, Olsztyn 2001

3.

Jakucewicz H. (red.): Karpiowate ryby reofilne. Materiały konferencyjne. Wydawnictwo
PZW, Warszawa 1998

4.

Kolman R.: Zamknięte obiegi wody do produkcji wylęgu i narybku Broszura IRŚ nr 180,
Olsztyn 1999

5.

Król. Cz. (red.): Budownictwo rybackie. PWRiL, Warszawa 1986

6.

Steffens W.: Intensywna produkcja ryb. PWRiL, Warszawa 1986

7.

Szczerbowski J. A. (red.): Rybactwo śródlądowe. Wyd. IRŚ, Olsztyn 1993

8.

Szczerbowski J. A. (red.): Encyklopedia rybacko-wędkarska. Wyd. IRŚ, Olsztyn 1998

9.

Zakęś Z. (red.): Rozród, podchów, profilaktyka ryb sumokształnych i innych gatunków.
Wyd. IRS, Olsztyn 2005

10.

www.aquapasze.pl

11.

www.sdk.com.pl