Tolerancja immunologiczna i regulacja
odpowiedzi immunologicznej.

Anna Lewandowska-Polak

Odpowiedź komórkowa

Czas od ekspozycji na antygen

Aktywacja limfocytów T

Apoptoza

Proliferacja, odpowiedź immunologiczna

B

B

B

B

Th

CD40

CD40L

B

Aktywacja

Odpowiedź humoralna

Il-4

IL-2

IL-5

Tolerancja immunologiczna

DEFINICJA: Brak odpowiedzi immunologicznej

(humoralnej i komórkowej) na określony antygen.

Autotolerancja

jest to tolerancja dotycząca

własnych antygenów.

Tolerancja Immunologiczna

Autotolerancja

Antygeny

Rola antygenu w indukcji

odpowiedzi immunologicznej i
tolerancji

Antygeny



Tolerogeny

Indukują tolerancję



Immunogeny



Wywołują odpowiedź
immunologiczną

T

T

Antygen

Tolerogen

T

T

T

Proliferacja i
różnicowanie

T

Delecja (apoptoza komórek)

Anergia

+

Brak
odpowiedzi

Antygen

Wywołanie odpowiedzi lub nie
zależy od:



Charakteru chemicznego



Wielkości dawki



Drogi wprowadzenia

Limfocyt T

APC

CD28

CD80/CD86

Do aktywacji limfocyta konieczne są 2 sygnały:
 MHC II

– antygen – TCR



Cząstki kostymulujące: CD28 i CD80/CD86

TCR

MHCII

antigen

Regulacja funkcji limfocytów T

APC

CD28

CD80/CD86

Limfocyt Tprodukuje IL-

2 i pojawiają się na

powierzchni receptory dla IL-2

IL-2

Regulacja funkcji limfocytów T

APC

CD80/CD86

Zmniejsza się ekspresja CD28

Regulacja funkcji limfocytów T

APC

Wzrost ekspresji

CTLA4,

którego połączenie z CD80/86

hamuje proliferację limfocytów T-

CD80/CD86

CTLA4

Regulacja funkcji limfocytów T

Mechanizmy zapewniające tolerancję

CENTRALNE

(w centralnych

narządach

limfatycznych:

grasica i szpik)

OBWODOWE

T

Selekcja pozytywna

Selekcja negatywna

T

Autotolerancja

aktywna supresja

anergia

delecja klonalna

sekwestracja

delecja klonalna

grasica

Selekcja pozytywna Selekcja negatywna

4-8-

4+8+

4+8+

4+8+

4+8+

4+8+

4+8+

MHC I

MHCII

Brak

współpracy

z

MHC

Śmierć komórki

8+

8+

4+

4+

Nabłonek korowy

brak

rozpoznania

autantygenu

rozpoznanie

autoantygenu

brak

rozpoznania

autantygenu

Śmierć komórki

8+

4+

K.dendrytyczne

Makrofagi
Nabłonek rdzeniowy

Grasica

Limfocyty T

„PRAWIDŁOWE”

AUTOREAKTYWNE

• nie wszystkie antygeny ulegają ekspresji w grasicy

• nie wszystkie autoepitopy wiążą się z wystatczająco silnym dla wywołania delecji

komórek T powinowactwem z MHC

• ...

Mechanizmy zapewniające tolerancję

Mechanizmy zapewniające tolerancję

CENTRALNE

(w centralnych

narządach

limfatycznych:

grasica i szpik)

OBWODOWE

T

Selekcja pozytywna

Selekcja negatywna

T

Autotolerancja

aktywna supresja

anergia

delecja klonalna

sekwestracja

delecja klonalna

grasica



Delecja klonalna



Anergia klonalna



Supresja

OBWODOWĄ tolerancję na autoantygeny zapewniają:

Mechanizmy zapewniające tolerancję

DELECJA KLONALNA



Jest to proces, który prowadzi do śmierci limfocytów

zdolnych do rozpoznawania autoantygenów.

(

Uwaga: po stymulacji antygenem większość komórek T

umiera w procesie apoptozy, aktywowane komórki T

wykazują ekspresję zarówno Fas i jego liganda

)



Apoptoza

związanie Fas przez jego ligand lub

receptora dla TNF przez TNF

ANERGIA KLONALNA



Stan komórek, w którym limfocyt żyje, ale nie jest w

stanie spełniać niektórych funkcji poprzez swoje

receptory



Anergia

in vitro

indukowana jest przez aktywację

przez receptor TCR (sygnał 1) wobec braku

kostymulacji (sygnał 2)

„brak kostymuacji prowadzi do wywołania tolerancji na dany
antygen”

APC

B7

CTLA4

T

APC

CD28

B7

T

IL2

ANERGIA KLONALNA

APC

CD28

CD80/CD86

TCR

MHCII

antigen

ANERGIA KLONALNA

Naturalne T reg

Indukowane Treg

•

CD4+ CD25+ (rec dla IL-2)

•FOXP3 (czynnik
transkrypcyjny)

•Działają hamująco przez
bezpośredni kontakt z
komórką docelową lub przez
produkowane cytokiny: IL10,
TGF

β

Tr1

Th3

•IL10
•CD4+CD25-, Foxp3-

•TGF β

• powstają w
odpowiedzi na
antygeny
dostające się
drogą pokarmową

Limfocyty regulacyjne

Mechanizmy zapewniające tolerancję

CENTRALNE

(w centralnych

narządach

limfatycznych:

grasica i szpik)

OBWODOWE

T

Selekcja pozytywna

Selekcja negatywna

T

Autotolerancja

aktywna supresja

anergia

delecja klonalna

sekwestracja

delecja klonalna

grasica

Dziękuję za uwagę