BUDŻET OGÓLNY UNII
EUROPEJSKIEJ

m.in.. Na podstawie publikacji: Budżet Unii Europejskiej, Komisja
Europejska 2010 oraz ec.europa.eu

Podstawy prawne kszta

łtowania i

realizacji budżetu ogólnego.

Zasady sporządzania i wykonania budżetu oraz
procedura jego uchwalania wynikają z 3 rodzajów
źródeł prawnych:



Traktatów



Prawa uchwalonego na podstawie

traktatów



Porozumień zawieranych między
instytucjami

PROCEDURA BUDŻETOWA.
Obejmuje następujące kroki:



Sporządzenie wstępnego projektu budżetu przez

Komisję Europejską;



Uchwalenie projektu budżetu przez Radę;



Pierwsze czytanie projektu budżetu przez Parlament
Europejski;



Drugie czytanie projektu budżetu przez Radę;



Drugie czytanie projektu budżetu przez Parlament oraz

uchwalenie budżetu



Ustanowiona w traktacie lizbońskim coroczna procedura

budżetowa trwa od 1 września do 31 grudnia.

Zasady wykonania i kontroli
budżetu.



Odpowiedzialność za wykonanie budżetu spoczywa na
Komisji Europejskiej;



Komisja może dokonywać wydatków w granicach

przyznanych środków i kierować się zasadą „należytego

zarządzania finansami”



Wykonując założone w budżecie operacje finansowe,
Komisja korzysta z us

ług danego kraju członkowskiego

lub innej instytucji finansowej uznanej przez ten bank;



Podstawowym elementem systemu kontroli wykonania

budżetu jest obowiązek przekładania corocznie przez

Komisję Europejską Radzie oraz Parlamentowi

Europejskiemu sprawozdania z wykonania budżetu.

Najważniejszym elementem odróżniającym
budżet UE od budżetów krajowych jest to, że

budżet ten nie może mieć deficytu

.

Wszystkie wydatki zaplanowane na dany rok
muszą być sfinansowane ze środków własnych
UE, co oznacza, że wysokość wpłat państw
członkowskich jest co roku dostosowywana do
potrzeb budżetu.

Sześcioletnie plany finansowe zwane
„Perspektywą Finansową”, określają główne
elementy budżetu UE w poszczególnych latach.

Perspektywę finansową/wieloletnie ramy finansowe od

budżetów rocznych odróżnia brak strony dochodowej

oraz określenie szczegółowości wydatków na poziomie

limitów w odniesieniu do głównych ich grup, co daje

pewną swobodę przy kształtowaniu wysokości

wydatków w ramach poszczególnych grup. Takie same –

zarówno w wieloletnich ramach finansowych, jak i

budżecie rocznym – są ogólna klasyfikacja i układ grup

wydatków, co w pewnym zakresie ułatwia porównanie

budżetu z postanowieniami perspektywy

Zasady sporządzania budżetu



zasada jedności i dokładności



zasada powszechności - zasada oparta na
regule nieprzenośności i niewyrównywania;



zasada rocznego budżetu



zasada równowagi



zasada doprecyzowania



zasada stosowania jednostki rozliczeniowej



zasada należytego zarządzania finansami



zasada przejrzystości

System budżetowy UE oparty jest na ośmiu zasadach, wymienianych
corocznie w preambułach do budżetu, o różnym znaczeniu merytorycznym. Są
to zasady:

1)

jednolitości i rzetelności budżetowej

-

całokształt dochodów i wydatków

pokrywanych z budżetu jest ujęty w jednym dokumencie. Nie oznacza to
jednak niewystępowania operacji pozabudżetowych
2)

jednoroczności konieczność corocznego-

uchwalania budżetu, ale z

uwzględnieniem faktu powiązania z WRF.
3)

równowagi,

4)

jednostki rozliczeniowej

,

5)

uniwersalności

-

dochody i wydatki były uwzględnianie w budżecie w pełnej

wysokości, bez dokonywania korekt czy saldowań między nimi,
6 )

specyfikacji

-

powoduje ona nadanie budżetowi charakteru zadaniowego,

każda pozycja środków musi mieć konkretne przeznaczenie i być przypisana
do konkretnego celu

7)

należytego zarządzania finansami-

odwołuje się do gospodarności,

skuteczności i efektywności gospodarowania środkami budżetowymi
8)

przejrzystości

- wymaganie zapewnienia rzetelnej informacji o wykonaniu

budżetu i jego rozliczeniu

Appropriations for commitments, czyli
środki na zobowiązania

maksymalny pułap zobowiązań, jakie w danym
roku budżetowym mogą zostać podjęte przez
Unię Europejską.

Appropriations nie mogą przekroczyć w ciągu
roku budżetowego maksymalnego pułapu 1.24%
PNB wszystkich państw członkowskich.

Potwierdzeniem wszystkich ustaleń
podejmowanych przez państwa członkowskie w
trakcie przyjmowania Perspektywy Finansowej
jest

Interinstitutional Agreement
(Porozumienie Międzyinstytucjonalne)

pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i
Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i
poprawy procedur budżetowych. Jest to akt
prawny Unii Europejskiej, którego stroną są
wszystkie organy budżetowe tej organizacji.

Zarządzający środkami (W % środków UE)

22

76

1

1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Komisja

Komisja i

państwa

członkowskie

Panstwa trzecie

Komisja

wspólnie z

partnerami

zagranicznymi i

innymi

DOCHODY
BUDŻETOWE

Dochody budżetu ogólnego UE można podzielić
na dwie grupy: zasoby w

łasne oraz inne dochody.

Zgodnie z art.. 269 „Bez szkody dla innych
dochodów budżet powinien być finansowany w
ca

łości zasobami własnymi”. Praktyczna realizacja

tego wymogu oznacza, że wydatki budżetowe są
zasadniczo finansowane w

łaśnie zasobami

w

łasnymi, gdyż inne źródła odgrywają znikomą

rolę

.

System zasobów własnych jako
podstawa autonomii finansowej Unii
Europejskiej

G

łówne grupy dochodów



Tradycyjne zasoby w

łasne (ok.. 12 %):



C

ła rolne oraz składki cukrowe;



Pozosta

łe cła;



Dochody z tytu

łu VAT (ok.. 11%);



Zasoby oparte o PKB (ok. 76 %)



Pozosta

łe dochody (ok.. 1%).

Do tradycyjnych środków własnych Unii

Europejskiej zaliczane są opłaty rolne i cła.

Opłaty rolne wynikają z organizacji rynku

rolnego Unii oraz realizacji Wspólnej Polityki
Rolnej.

W składa tych opłat wchodzą:



opłaty rolne nakładane na importowane
produkty

rolne, objęte wspólnotową regulacją

rynku, pochodzące z państw trzecich;



opłaty cukrowe nakładane na spółki cukrowe i

mające na celu rekompensatę unijnych działań

regulujących rynek cukru oraz kosztów
magazynowania;



opłaty od produkcji izoglukozy, mające taki sam

charakter i cel jak opłaty cukrowe.

Środkiem własnym Unii są

cła

pobierane przy

imporcie towarów z państw trzecich.

Wysokość stawek celnych ustalana jest przez
Unię Europejską, a nie indywidualnie przez
poszczególne państwa członkowskie.

Jednocześnie zostały zniesione cła w handlu
pomiędzy państwami członkowskimi.

W zamian za pobieranie ceł wspólnotowych

każde państwo może zatrzymać 25% pobranych
ceł, jako koszt utrzymania administracji celnej.
Reszta kwoty musi być przekazana do budżetu
Unii.

Kolejnym źródłem finansowania budżetu Unii są
wpłaty z tytułu podatku

VAT

.

Sposób wyliczania tych wpłat jest
skomplikowany i wynika z zastosowania stawki
jednolitej
dla całej Unii Europejskiej do podstawy podatku
VAT (VAT base) ustalanej w taki sam
sposób dla wszystkich państw członkowskich.

Wielkość jednolitej stawki jest ustalana poprzez
odjęcie od stawki maksymalnej określonej w
Decyzji Rady o środkach własnych Unii (obecnie
0.75%) zamrożonej stawki rabatu brytyjskiego.

Środki z PNB są ostatnim źródłem
finansowania budżetu UE, wprowadzonym
dopiero w 1988 roku, a zarazem
najważniejszym źródłem finansowania
działalności Unii.

Środek ten polega na pobraniu jednakowego
procentu (stawka jednolita) od PNB
poszczególnych państw członkowskich.
Stawka jednolita to wyrażony w procentach
stosunek niepokrytych potrzeb budżetowych
UE do sumy PNB wszystkich państw
członkowskich.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Tradycyjne

zasoby

własne

Zasoby

oparte o

VAT

Zasoby

oparte o

PKB

Pozostałe

dochody

%

d

o

ch

o

d

ó

w

o

g

ó

łe

m

2000

2010

WYDATKI
BUDŻETOWE

Zgodnie z obowiązującą w Unii zasadą

dotyczącą zachowania równowagi w

budżecie ogólnym wydatki muszą być
kszta

łtowane w taki sposób, aby

możliwe było ich pełne sfinansowanie

w ramach dostepnych środków, na

zapewnienie których zgodziły się kraje
cz

łonkowskie.

Zasady ogólne dokonywania
wydatków

Wydatki na finansowanie rynków
rolnych.
Cele tej polityki to:



Zapewnienie wzrostu wydajności pracy w
rolnictwie;



Zapewnienie odpowiedniego poziomu życia
ludności wiejskiej;



Stabilizacja rynków;



Zapewnienie dostępności produktów rolnych;



Zapewnienie konsumentom rozsądnych cen
produktów rolnych.

Wydatki na polityki wewnętrzne:



Kszta

łcenie zawodowe, edukacja, rozwój

m

łodzieży, kultura, media audiowizualne,

informacja, niektóre kwestie socjalne.



Energia, zabezpieczenia nuklearne w

ramach Euratomu oraz środowisko.



Ochrona konsumenta, rynek wewnętrzny,
przemys

ł, sieci transeuropejskie,

bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości.



Badania i rozwój technologiczny.



Wydatki na finansowanie dzia

łań

zewnętrznych, czyli współpracy z krajami
trzecimi.



Dzia

łania zewnętrzne obejmują działania

ogólne oraz te odnoszące się do krajów i

grup krajów, czy też szerzej do obszarów
geograficznych.

Dzia

łania zewnętrzne.

Najważniejsze działania ogólne:



Pomoc humanitarna i żywnościowa;



Dzia

łania w ramach wspólnej polityki zagranicznej i

bezpieczeństwa;



Dzia

łania w ramach polityki dotyczącej rybołóstwa;



Dzia

łania w dziedzinie ochrony środowiska

wykraczające poza terytorium Wspólnoty;



Udzia

ł Wspólnoty w różnych operacjach na rzecz

krajów rozwijających się;



Pomoc w sytuacjach kryzysowych.

Z punktu widzenia geograficznego wydatki
przeznaczone są na finansowanie
współpracy z następującymi krajami:



Kraje ba

łkańskie;



Kraje Wspólnoty Niepodległych Państw;



Niecz

łonkowskie kraje regionu Morza

Śródziemnego;



Kraje rozwijające się Azji i Ameryki
Łacińskiej