Obsługa sytuacji 

wyjątkowych

†

Wykrywanie sytuacji wyjątkowych

†

Reakcja na wystąpienie wyjątku

†

Programowe wywołanie wyjątku

†

Sytuacje wyjątkowe a obiektowość

Słowa kluczowe dotyczące 

obsługi wyjątków

wyjątek (ang. exception) wystąpienie w 

programie sytuacji nadzwyczajnej, nie 

przewidzianej w podstawowym algorytmie 

programu 

†

try { ...}; - (ang. próbować) blok 

instrukcji w których podejrzewamy że może 

wystąpić sytuacja wyjątkowa

†

throw obiekt; - (ang. rzucać) powoduje 

programowe wywołanie sytuacji wyjątkowej

†

catch (typ_argumentu){...}; -

(ang. łapać) powoduje programowe 

przechwycenie obsługi wyjątku

Wykrycie wystąpienia sytuacji 

wyjątkowej

†

Instrukcje programu, które mogą 

wywołać wystąpienie sytuacji 

wyjątkowej (wyjątku) należy 

zamknąć w bloku o nazwie try

„

try {

„

A = StrToFloat(Edit1->Text);

„

};

Przechwycenie obsługi sytuacji 

wyjątkowej

†

Po wystąpieniu wyjątku wewnątrz bloku try

następuje wyskok z miejsca wystąpienia do 

najbliższego bloku obsługi sytuacji 

wyjątkowych catch o pasującym argumencie

„

Istnieje wersja uniwersalna, przechwytująca 

wszystkie typy wyjątków

„

catch(...){

„

MessageDlg(”Błąd”,mtError,

„

(TMsgDlgButton)4,0);

„

};

Programowe wywołanie wyjątku

†

Aby wywołać wyjątek należy użyć słowa 

kluczowego throw:

„

throw Obiekt;

†

Element „rzucany” jest nazywany obiektem 

wyjątku (exception object) lub argumentem 

wyjątku (exception parameter)

†

Typ „rzucanego” argumentu może być 

przechwytywany w blokach catch umożliwiając 

różne reakcje na różne sytuacje wyjątkowe

Przesyłanie informacji o wyjątku

†

Wyłącznie przez typ argumentu – nie interesuje nas 

konkretna wartość:

try{  throw (double)A; };
catch (double) { 

//rzucono typ double }

†

Poza typem wykorzystujemy wartość argumentu:
catch (double Arg) { 

Label1->Caption = FloatToStr(Arg);

}

†

Dotyczy to typów wbudowanych i zdefiniowanych

Zastosowanie mechanizmu obsługi 

wyjątków

†

Najczęściej: współpraca odmiennych 

fragmentów kodu (np. wywoływanie funkcji 

bibliotecznych)

„

Funkcja biblioteczna potrafi wykryć błąd (np. 

niepoprawny argument) ale nie potrafi 

zareagować (np. wyświetlić komunikatu 

użytkownikowi)

„

W drugim fragmencie kodu (np. pisanym 

programie) można odpowiednio zareagować ale 

jest trudność z wykryciem zaistnienia błędu

Przykład użycia wielu bloków catch

try{...

throw (int)A;    // argument typu int
...
throw (char)B; // argument typu char

}
catch (int){    //obsługa wyjątku jeżeli argument
}

//  był typu int

catch (char){ // obsługa wyjątku jeżeli argument 
}

//  był typu char

Działanie wielu bloków catch

†

W praktyce często umieszcza się kolejno po 

sobie wiele bloków catch

†

Każdy blok jest wykonywany w odpowiedzi 

na zaistnienie jednego typu sytuacji 

wyjątkowych („złapanie” obiektu jednego 

typu)

†

Blok catch nie zawiera instrukcji break, po 

zakończeniu wykonywania instrukcji w 

danym bloku wszystkie pozostałe zostaną 

pominięte

Działanie wielu bloków catch c.d.

†

Dopasowanie typów

„

W ciągu bloków catch zostaną wykonane 

instrukcje pierwszego bloku, którego typ 

zostanie dopasowany do typu argumentu

„

Pozostałe bloki zostaną zignorowane, nawet jeżeli 

typ argumentu był lepiej dopasowany (w C++ 

Builder - Warning)

†

Wniosek: ma znaczenie kolejność bloków 

catch

„

w szczególności bloki przechwytujące obiekty klas 

pochodnych powinny być umieszczane najpierw

Zagnieżdżenie bloków try - catch

†

Bloki try – catch można zagnieżdżać na dowolnym 

poziomie

†

W szczególności – w bloku try – catch można np. 

wywołać funkcję mającą własny blok obsługi wyjątków

try{

// -> blok zewnętrzny 

try{ /* blok wewnętrzny */}
catch(int){   };

// obsługa wyjątku wewn.

catch(float){   }; // obsługa wyjątku wewn.
// instrukcje;

}
catch(char){ ... }

// obsługa wyjątku zewn.

Mechanizm obsługi zagnieżdżonych 

wyjątków

†

Wyjątek rzucony w najbardziej zagnieżdżonym bloku 

try jest obsługiwany w pierwszej kolejności przez 

odpowiadający mu blok catch

†

Jeżeli nie zostanie znaleziony pasujący blok, 

sprawdzany jest zewnętrzny blok catch

†

Po wykonaniu bloku catch jest kontynuowane 

wykonywanie programu na poziomie, na którym był 

wykonany catch

†

Jeżeli nie zostanie wykonany żaden blok obsługi 

wyjątku, zostanie wywołana specjalna funkcja 

terminate kończąca program (lub standardowa 

procedura obsługi wyjątku np. dla wyjątków VCL)

Powtórne rzucenie wyjątku

†

Stosowane przy zagnieżdżeniu bloków 

try - catch

†

Wyjątek „przechwycony” w bloku 

wewnętrznym można ponownie rzucić aby 

został „złapany” przez blok zewnętrzny:

„

throw;   // bez parametrów

„

Instrukcja używana jest w wewnętrznym bloku 

catch

„

zostanie rzucony ten sam obiekt

Blok catch przechwytujący 

wszystkie wyjątki

†

Blok taki jest definiowany następująco

„

catch(...){ // instrukcje

}

†

Blok ten powinien być umieszczany na 

końcu listy bloków

†

Nie potrafi odczytać typu obiektu, który 

został przysłany jako argument

†

W praktyce może zostać wykorzystany np. 

w wewnętrznym bloku try – catch wraz 

z instrukcją powtórnego rzucenia throw;

Rzucenie wyjątku w bloku catch

†

Instrukcje w bloku catch można 

potraktować jako zwykły kod 

programu

†

Jeżeli zaistnieje taka potrzeba –

w bloku catch można zagnieździć 

kolejny blok try – catch

†

Działa tutaj znany już mechanizm 

obsługi wyjątków zagnieżdżonych

Uruchomienie procedury obsługi 

wyjątku

†

W przypadku rzucenia wyjątku:

int A = 5;

throw A;

†

Procedura obsługi wyjątku (blok catch) zostaje 

uruchomiona, jeżeli:

„

Typ argumentu rzucanego jest identyczny z typem 

oczekiwanym:
catch (int Arg) {...}

„

Przy typie oczekiwanym jest umieszczony przydomek 

const:
catch (const int Arg){...}

„

Występuje referencja do obiektu typu oczekiwanego:
catch (int & Arg){...}

Uruchomienie procedury obsługi 

wyjątku przy niezgodności typów

†

Procedura obsługi wyjątku zostanie uruchomiona, 

jeżeli argumentem w catch jest obiekt klasy 

podstawowej względem argumentu throw:

class TPunkt {...};
class TWektor: public TPunkt {};

TWektor W1;

throw W1;
catch(TPunkt P){...}

Uruchomienie procedury obsługi 

wyjątku przy niezgodności typów c.d.

†

Procedura obsługi wyjątku zostanie 

uruchomiona, jeżeli: 

„

Argumentem throw jest wskaźnik do 

obiektu klasy A,

„

Argumentem w catch jest wskaźnik do 

obiektu klasy B,

„

Jest zdefiniowana standardowa konwersja

B → A

int *A;
throw A;
catch(void *X){...}

Wyjątki w bibliotece VCL

†

Podstawową klasą wyjątku w bibliotece VCL 

jest

„

Exception

†

Z tej klasy wywodzą się m.in. klasy 

pokazane na kolejnych slajdach

†

Exception nie jest klasą abstrakcyjną –

można używać jej w bloku catch – zostaną 

wtedy przechwycone wszystkie wyjątki klas 

potomnych

†

Obiekty wyjątków zdefiniowanych w VCL 

należy przesyłać do bloku catch przez 

referencję:

„

catch (Exception & E){. . .}

Zdefiniowane klasy wyjątków

Represents a file I/O error.

EInOutError

Signifies an unrecognized exception code.

EExternalException

Catches integer divide-by-zero errors.

EDivByZero

Catches data incompatible with a specified mask.

EDBEditError

Specifies a database access error.

EDatabaseError

Indicates string or object conversion errors.

EConvertError

Signals an invalid attempt to register or rename a component.

EComponentError

Prevents invalid attempts to access a Boolean array.

EBitsError

Checks for invalid memory access errors.

EAccessViolation

Stops a sequence of events without displaying an error
message dialog box.

EAbort

Description

Exception class

Catches floating-point divide-by-zero errors.

EZeroDivide

Specifies registry errors.

ERegistryException

Indicates an integer value that is too large for the declared
type to which it is assigned.

ERangeError

Occurs on unsuccessful attempts to set the value of a 
property.

EPropertyError

Signals a printing error.

EPrinterError

Specifies OLE automation errors.

EOleError

Detects problems with linking to ActiveX controls.

EOleCtrlError

Involves a problem with menu item.

EMenuError

Results from invalid pointer operations.

EInvalidPointer

Occurs when invalid operations are attempted on a 
component.

EInvalidOperation

Indicates an attempt to work with an unrecognized graphic
file format.

EInvalidGraphic

Checks for illegal typecasting.

EInvalidCast

Specifies integer calculations whose results are too large for 
the allocated register.

EIntOverflow

Właściwości obiektu klasy 

Exception

†

HelpContext – identyfikator 

kontekstu tematu pomocy 

związanego z wywołanym wyjątkiem

†

Message – tekst komunikatu 

opisującego rodzaj wyjątku, który 

wystąpił

Metody obiektu klasy Exception

Creates an instance of an exception with a help-context ID and
a simple message string that is loaded from the application's
resources.

CreateResHelp
(public) 

Creates an instance of an exception with a help-context ID and
a formatted message string loaded from the application
resources

CreateResFmtHelp
(public) 

Creates an instance of an exception with a message string that
is loaded from the application's resources and then formatted.

CreateResFmt
(public) 

Creates an instance of an exception with a simple message
string that is loaded from the application's resources.

CreateRes (public) 

Creates an instance of an exception with a simple message
string and a help- context ID.

CreateHelp (public) 

Instantiates an instance of an exception with a formatted
message string and a help-context ID.

CreateFmtHelp
(public) 

Instantiates an instance of an exception with a formatted
message string.

CreateFmt (public) 

Instantiates an instance of an exception with a simple message
string.

Create (public) 

Description

Method

Obsługa wyjątków w innych 

językach obiektowych

†

Java – podobnie jak w C++

try{

UIManager.setLookAndFeel(
UIManager.getCrossPlatformLookAndFeelClassname());   

}catch(Exception e){

System.out.println("Nie mogę zastosować techniki"+ 

"Look&Feel");

} 

Obsługa wyjątków w innych 

językach obiektowych

†

Object Pascal – dwa typy bloków chronionych

try

Ini := TIniFile.Create;
W := Ini.ReadInteger('Opcje',‘Dlugosc',100);

finally

Ini.Free;

end;

try

W := StrToInt(Edit1.Text);

except

W := 0;

end;