BROSZURA STRATEGIE NA RYNKU O v1 id 93160

STRATEGIE NA RYNKU OPCJI

* * *

Niniejsza broszura ma charakter jedynie edukacyjny i nie stanowi oferty kupna ani oferty sprzedaży
żadnych instrumentów finansowych ani usług inwestycyjnych. Podstawowym źródłem informacji o
opcjach są warunki obrotu dla opcji dostępne na stronie internetowej

www.opcje.gpw.pl

. Giełda

Papierów Wartościowych nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe w
wyniku wykorzystania informacji zawartych w niniejszej broszurze.

* * *

Warszawa, 6 czerwca 2007 roku
oprac. Krzysztof Mejszutowicz

-2-

SPIS TREŚCI

KUPNO OPCJI........................................................................................................... 4

1. Informacje podstawowe ................................................................................... 4
2. Przed poznaniem szczegółów warto wiedzieć, że: .......................................... 4
3. Najprostsza inwestycja .................................................................................... 5
4. Kalkulacja kwoty rozliczenia ............................................................................ 6
5. Ile kosztują opcje ............................................................................................. 6
6. Przykłady najprostszych inwestycji .................................................................. 7
7. Zyski ................................................................................................................ 8
8. Straty ............................................................................................................... 8
9. Profil zyskowności............................................................................................ 8
10. Aktywny handel opcjami ................................................................................ 10
11. Upływ czasu do wygaśnięcia ......................................................................... 13
12. Podsumowanie .............................................................................................. 15
13. Arkusz kalkulacyjny........................................................................................ 15

WYSTAWIENIE OPCJI ............................................................................................ 18

1. Informacje podstawowe ................................................................................. 18
2. Zobowiązania wystawcy ................................................................................ 18
3. Oczekiwania wystawcy opcji.......................................................................... 19
4. Zyski .............................................................................................................. 20
5. Straty ............................................................................................................. 21
6. Depozyty zabezpieczające ............................................................................ 21
7. Profil zyskowności.......................................................................................... 22
8. Zamykanie pozycji ......................................................................................... 23
9. Upływ czasu do wygaśnięcia ......................................................................... 26
10. Podsumowanie .............................................................................................. 28
11. Arkusz kalkulacyjny........................................................................................ 28

SPREAD BYKA (BULL CALL SPREAD) ................................................................ 31

1. Informacje podstawowe ................................................................................. 31
2. Składniki strategii ........................................................................................... 31
3. Koszt strategii ................................................................................................ 32
4. Zyski .............................................................................................................. 32
5. Straty ............................................................................................................. 33
6. Profil zyskowności.......................................................................................... 34
7. Zamknięcie pozycji w strategii ....................................................................... 35
8. Upływ czasu do wygaśnięcia ......................................................................... 36
9. Przykład z rynku ............................................................................................ 37
10. Podsumowanie .............................................................................................. 38
11. Arkusz kalkulacyjny........................................................................................ 39

-3-

SPREAD NIEDŹWIEDZIA (BEAR PUT SPREAD) .................................................. 42

1. Informacje podstawowe ................................................................................. 42
2. Składniki strategii ........................................................................................... 42
3. Koszt strategii ................................................................................................ 43
4. Zyski .............................................................................................................. 43
5. Straty ............................................................................................................. 44
6. Profil zyskowności.......................................................................................... 45
7. Zamknięcie pozycji w strategii ....................................................................... 46
8. Upływ czasu do wygaśnięcia ......................................................................... 47
9. Przykład z rynku ............................................................................................ 48
10. Podsumowanie .............................................................................................. 49
11. Arkusz kalkulacyjny........................................................................................ 50

DŁUGI STELAŻ (LONG STRADDLE) ..................................................................... 53

1. Informacje podstawowe ................................................................................. 53
2. Składniki strategii ........................................................................................... 53
3. Koszt strategii ................................................................................................ 53
4. Zyski .............................................................................................................. 54
5. Straty ............................................................................................................. 55
6. Profil zyskowności.......................................................................................... 56
7. Zamknięcie pozycji......................................................................................... 57
8. Upływ czasu do wygaśnięcia ......................................................................... 57
9. Przykład z rynku ............................................................................................ 58
10. Podsumowanie .............................................................................................. 60
11. Arkusz kalkulacyjny........................................................................................ 61

KRÓTKI STELAŻ (SHORT STRADDLE)................................................................. 64

1. Informacje podstawowe ................................................................................. 64
2. Składniki strategii ........................................................................................... 64
3. Koszt strategii ................................................................................................ 64
4. Zyski .............................................................................................................. 64
5. Straty ............................................................................................................. 66
6. Profil zyskowności.......................................................................................... 67
7. Zamknięcie pozycji......................................................................................... 68
8. Upływ czasu do wygaśnięcia ......................................................................... 69
9. Przykład z rynku ............................................................................................ 70
10. Podsumowanie .............................................................................................. 71
11. Arkusz kalkulacyjny........................................................................................ 72

ZADAJ PYTANIE ..................................................................................................... 75

-4-

KUPNO OPCJI

1. Informacje podstawowe
Nabywanie (kupno) opcji jest podstawową strategią inwestowania na tym rynku. Jest
to tym samym najpopularniejszy sposób inwestowania w opcje przez inwestorów
(głównie indywidualnych). Kupując opcje inwestor otrzymuje instrument o bardzo
korzystnej charakterystyce. Z jednej strony ma możliwość zrealizowania bardzo
dużych zysków, jakich nie przyniesie żadna inna strategia opcyjna. Z drugiej strony
– ograniczony, z góry znany, poziom straty. Kupując opcje możemy zarabiać
zarówno na wzrostach wartości instrumentu bazowego, jak i na jej spadkach.

Kupno opcji kupna (Long Call) jest strategią, w której zarabiamy, jeżeli nastąpi wzrost
wartości instrumentu bazowego.
Kupno opcji sprzedaży (Long Put) jest strategią, w której zarabiamy na spadku
wartości instrumentu bazowego.
Kupno opcji jest strategią kierunkową co oznacza, że stracimy zarówno gdy wartość
instrumentu bazowego zmierza w niekorzystnym dla nas kierunku, jak i wówczas gdy
się nie zmieni.

Na Giełdzie możemy nabywać opcje kupna na indeks WIG20 oraz akcje
pojedynczych spółek.

2. Przed poznaniem szczegółów warto wiedzieć, że:

a. Inwestowanie w opcje nie musi być trudne
Wbrew ogólnej opinii inwestowanie w opcje nie musi być trudne. Na rynku tym
można tworzyć strategie dla doświadczonych inwestorów ale również dla
początkujących.
Najprostszym sposobem inwestowania w opcje jest kupowanie opcji. Ten sposób
inwestowania jest prosty oraz charakteryzuje się możliwością zrealizowania bardzo
dużych zysków.

b. Można osiągnąć duże stopy zwrotu
Kupując opcje można osiągnąć bardzo duże zyski (na żadnej innej strategii opcyjnej
nie można zarobić więcej). Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ kurs opcji cechuje
bardzo duża zmienność, zmiana jego wartości jest zawsze znacznie większa niż
instrumentu bazowego. Dlatego inwestowanie w opcje jest znacznie bardziej
opłacalne niż na przykład inwestowanie w akcje.

c. Masz ograniczone straty
Opcja to instrument, który dla ich nabywców dostarcza bardzo korzystnej
charakterystyki. Można dużo więcej zarobić niż stracić. Na rynku nie ma drugiego
takiego instrumentu. Co ważne przy opcjach od początku wiadomo ile maksymalnie
można stracić.

-5-

d. Brak depozytu zabezpieczającego
Inwestorzy handlujący kontraktami terminowymi wiedzą z czym wiąże się depozyt
zabezpieczający: dopłacanie pieniędzy, konieczność zamykania stratnych pozycji,
coraz większe straty.
Nabywając opcje inwestorzy nie mają tych problemów. Mimo, że opcje są
instrumentami pochodnymi, ich nabywcy nie muszą utrzymywać depozytów
zabezpieczających. Można tak dobrze zarabiać jak na kontraktach terminowych w
znacznie spokojniejszy sposób.

A teraz szczegóły

3. Najprostsza inwestycja
Najprostszym sposobem inwestycji jest kupno opcji oraz zatrzymanie jej do terminu
wygaśnięcia. Powstaje jednak pytanie, w którą opcję zainwestować? Na rynku jest
ich bardzo duża liczba. W chwili pisania niniejszej broszury rynek opcji liczył ponad
200 serii. Każda seria reprezentuje inne oczekiwania inwestora. W jaki sposób
wybrać właściwą dla nas serię?

Inwestor musi rozstrzygnąć następujące kwestie

a. Wybór instrumentu bazowego
Fundamentalną decyzją jest wybór instrumentu bazowego. Od tej decyzji, przede
wszystkim, zależy powodzenie naszej inwestycji. Jeżeli wybierzemy instrument
bazowy, którego wartość zmieni się zgodnie z naszymi oczekiwaniami, wówczas na
pewno na kupionych opcjach zarobimy pieniądze.

b. Typ opcji
Typ opcji wskazuje, jakich zmian wartości instrumentu bazowego oczekujemy. Jeżeli
chcemy zarabiać na wzrostach kupujemy tzw. opcje KUPNA (call), jeżeli na
spadkach - tzw. opcje SPRZEDAŻY (put).

c. Kurs wykonania
Kurs wykonania to wartość, której przekroczenie przez kurs instrumentu bazowego
gwarantuje, w terminie wygaśnięcia opcji, wypłatę zysku z inwestycji (kwoty
rozliczenia).
Mówiąc dokładniej:

• jeżeli zatrzymamy opcję KUPNA do terminu wygaśnięcia, wówczas otrzymamy

kwotę rozliczenia jeżeli wartość instrumentu bazowego (a dokładnie kurs
rozliczeniowy opcji) WZROŚNIE POWYŻEJ kursu wykonania opcji.

• jeżeli zatrzymamy opcję SPRZEDAŻY do terminu wygaśnięcia, wówczas

otrzymamy kwotę rozliczenia jeżeli wartość instrumentu bazowego (a dokładnie
kurs rozliczeniowy opcji) SPADNIE PONIŻEJ kursu wykonania opcji.

Na rynku do wyboru są opcje z licznymi kursami wykonania. Mniej lub bardziej
różniącymi się od bieżącej wartości instrumentu bazowego. Należy pamiętać, że
opcje, w których wartość instrumentu bazowego nie przekroczyła kursu wykonania i
jest od niego bardzo odległa będą oczywiście tańsze od opcji, dla których wartość
instrumentu bazowego jest bliska kursowi wykonania lub już przekroczyła jego
poziom.

-6-

d. Termin wygaśnięcia
Do wyboru jest zawsze kilka terminów (patrz standard instrumentu dostępny na
stronie

www.opcje.gpw.pl

). Wybieramy ten termin, na który przewidujemy określoną

zmianę wartości instrumentu bazowego.

4. Kalkulacja kwoty rozliczenia
W terminie wygaśnięcia inwestor może otrzymać kwotę rozliczenia, jeżeli kurs
rozliczeniowy opcji przekroczy kurs wykonania. Kwota rozliczenia reprezentuje
wartość, o jaką kwota rozliczenia? przekroczyła kurs wykonania.

Dla opcji kupna kwotę rozliczenia można wyrazić wzorem:

Kwota rozliczenia dla opcji kupna = (kurs rozliczeniowy – kurs wykonania) x mnożnik

Dla opcji sprzedaży kwotę rozliczenia można wyrazić wzorem:

Kwota rozliczenia dla opcji sprzedaży = (kurs wykonania – kurs rozliczeniowy) x
mnożnik

Sposób kalkulacji kursu rozliczeniowego jest podany w standardzie instrumentu.

• Dla opcji na WIG20 stanowi on średnią arytmetyczną z wartości indeksu z

ostatniej godziny notowań ciągłych oraz wartości tego indeksu ustalonego na
zamknięcie notowań ciągłych.

• Dla opcji na akcje jest on kalkulowany jako ważona obrotami średnia

arytmetyczna kursów wszystkich transakcji akcjami, będącymi instrumentem
bazowym, zawartych w dniu wygaśnięcia opcji.

Mnożnik dla opcji na WIG20 wynosi 10 zł. Natomiast dla opcji na akcje (fachowo
nazywany liczbą akcji przypadających na jedną opcję) mnożnik wynosi 100.

5. Ile kosztują opcje
Kupując opcję płacimy jej cenę zwaną premią opcyjną. Cena opcji jest wyznaczana
na rynku tak jak cena każdego innego instrumentu finansowego. Cenę opcji
wyznacza kurs, po którym zawarliśmy transakcję kupna (mamy zatem wpływ na to po
jakiej cenie opcję kupimy). Kwota do zapłacenia (premia) to kurs transakcji
przemnożony przez mnożnik w instrumencie.
Przykład.
-

Kupujemy opcję na WIG20 po kursie 23 pkt. Mnożnik w opcjach na WIG20

wynosi 10 zł. Oznacza to, że premia opcyjna wyniesie 230,00 zł,

Kupujemy opcje na Telekomunikację Polską po kursie 0,55 zł. Mnożnik w opcji na

TP wynosi 100. Oznacza to, że premia opcyjna wyniesie 55,00 zł.

-7-

6. Przykłady najprostszych inwestycji

Przykład nr 1
Inwestycja na wzrost wartości instrumentu bazowego (na podstawie opcji na akcje
Telekomunikacji Polskiej)
Bieżąca wartość instrumentu bazowego
(akcje TP)

23,00 zł

Oczekiwania inwestora

Wzrost kursu instrumentu bazowego

Decyzja inwestora

Kupno opcji kupna (Long call)

Inwestor wybiera opcję z kursem
wykonania 24,00 zł

Kurs opcji

0,75 zł

Premia

Kwota do zapłacenia za opcję (tzw.
premia) to kurs opcji przemnożony przez
mnożnik

0,75 zł x 100 akcji = 75,00 zł

Kurs rozliczeniowy opcji

25,50 zł (wzrost kursu instrumentu
bazowego o 10,9%)

Kwota rozliczenia

(25,50 zł – 24,00 zł) x 100 = 150,00 zł

Kwota zysku

150,00 zł – 75,00 zł = 75,00 zł

Stopa zwrotu

100%

Przykład nr 1
Inwestycja na spadek wartości instrumentu bazowego (na podstawie opcji na akcje
Telekomunikacji Polskiej)
Bieżąca wartość instrumentu bazowego
(akcje TP)

23,00 zł

Oczekiwania inwestora

Spadek kursu instrumentu bazowego

Decyzja inwestora

Kupno opcji sprzedaży (Long put)

Inwestor wybiera opcję z kursem
wykonania 22,00 zł

Kurs opcji

0,62 zł

Premia

Kwota do zapłacenia za opcję (tzw.
premia) to kurs opcji przemnożony przez
mnożnik

0,62 zł x 100 akcji = 62,00 zł

Kurs rozliczeniowy opcji

20,60 zł (spadek kursu instrumentu
bazowego o 10,4%)

Kwota rozliczenia

(22,00 zł – 20,60 zł) x 100 = 140,00 zł

Kwota zysku

140,00 zł – 62,00 zł = 78,00 zł

Stopa zwrotu

126%

-8-

7. Zyski
Kupno opcji to inwestycja z dużą dźwignią finansową

. Na tej inwestycji można

zrealizować duże zyski. Ważne jest również to, że zyski nie są ograniczone. Nie jest
określone, ile maksymalnie można na opcjach zarobić.

W przypadku jeżeli inwestujemy w najprostszy sposób zatrzymując kupioną opcję do
terminu jej wygaśnięcia punkt opłacalności, od którego zaczynamy osiągać zyski
można wyrazić wzorami:

Dla opcji kupna

kupna

= X + KK

kupna

gdzie:
BE

kupna

– punkt opłacalności dla opcji kupna,

kupna

– kurs kupna opcji kupna,

X – kurs wykonania opcji.

Dla opcji sprzedaży

sprzedaży

= X - KK

sprzedaży

gdzie:
BE

sprzedaży

– punkt opłacalności dla opcji

sprzedaży,
KK

sprzedaży

– kurs kupna opcji sprzedaży,

X – kurs wykonania opcji.

8. Straty
Na kupionych opcjach nie można stracić więcej niż cena zapłacona za ten instrument
(premia). Niezależnie od tego jak duże nastąpią spadki wartości instrumentu
bazowego strata inwestora zawsze będzie identyczna.

9. Profil zyskowności
Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności nabywcy opcji kupna (wyliczony dla
danych z przykładu nr 1). Zaznaczono kurs wykonania opcji. Maksymalna strata
wyrażona w jednostce notowania to 0,75 zł (kurs nabycia opcji). Punkt opłacalności
wynosi 24,75 zł (kurs wykonania opcji + kurs nabycia opcji).

Należy pamiętać, że dźwignia finansowa jest różna dla różnych opcji – oznacza to, że na niektórych

opcjach będzie można zrealizować wyższe stopy zwrotu niż na innych.

-9-

Wykres nr 1 – Profil zyskowności nabywcy opcji kupna (w terminie wygaśnięcia).

-1,00

-0,50

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

24,75 zł (punkt opłacalności)

0,75 zł

Maksymalna

strata

Zysk/Strata
(w złotych – wyrażone w jednostce notowania)

Kurs instrumentu

bazowego (zł)

-10-

Wykres nr 2 przedstawia profil zyskowności nabywcy opcji sprzedaży (wyliczony dla
danych z przykładu nr 2). Zaznaczono kurs wykonania opcji. Maksymalna strata
wyrażona w jednostce notowania to 0,62 zł (kurs nabycia opcji). Punkt opłacalności
wynosi 21,38 zł (kurs wykonania opcji - kurs nabycia opcji).

Wykres nr 2 – Profil zyskowności nabywcy opcji sprzedaży (w terminie wygaśnięcia).

-1,00

-0,50

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

10. Aktywny handel opcjami
Po nabyciu opcji nie trzeba czekać do terminu wygaśnięcia, aby zamknąć utworzoną
pozycję. Zatrzymanie opcji do terminu wygaśnięcia jest najprostszym sposobem
handlowania opcjami jednak można handlować opcjami bardziej aktywnie,
wykorzystując dużą zmienność ich cen.

KUPUJĄC opcję możemy zarobić na wzroście KURSU opcji. Inwestor musi zdawać
sobie sprawę, w jakich okolicznościach wzrośnie kurs opcji kupna oraz kurs opcji
sprzedaży. Czynników wpływających na cenę opcji jest wiele (patrz inne materiały
edukacyjne Giełdy), jednak w odniesieniu do najistotniejszego, czyli zmiany wartości
instrumentu bazowego inwestor musi wiedzieć, że

• kurs opcji kupna wzrośnie, jeżeli wzrośnie wartość instrumentu bazowego,

• kurs opcji sprzedaży wzrośnie, jeżeli nastąpi spadek wartości instrumentu

bazowego.

Po kupnie opcji zamykamy pozycję poprzez zawarcie transakcji odwrotnej, czyli
dokonujemy sprzedaży instrumentu. Od inwestora, który od nas opcję kupuje
dostajemy premię opcyjną (cenę opcji). Jeżeli cena, jaką otrzymujemy za opcję w

21,38 zł
(punkt opłacalności)

0,62 zł
Maksymalna
strata

Kurs instrumentu

bazowego (zł)

Zysk/Strata
(w złotych – wyrażone w jednostce notowania)

-11-

chwili jej sprzedaży będzie wyższa od ceny zapłaconej w chwili nabycia opcji,
wówczas na instrumencie zarabiamy.
Jak widać zasada aktywnego handlu opcjami jest identyczna jak handlowanie innymi
instrumentami notowanymi na Giełdzie np. akcjami, czy obligacjami.

Przykład nr 3
Nabycie opcji kupna – na przykładzie opcji na WIG20

Wykres nr 3 – Wartość WIG20 (pkt.) w okresie 02 stycznia – 17 marca 2006 r.

100

125

150

175

200

225

11-

14-

17-

20-

23-

26-

29-

10-

13-

16-

19-

22-

25-

28-

12-

15-

Wykres nr 4 – Kurs opcji kupna OW20C6280 (zł.) w okresie 02 stycznia – 17 marca
2006 r.

2 650

2 700

2 750

2 800

2 850

2 900

2 950

3 000

11-

14-

17-

20-

23-

26-

29-

10-

13-

16-

19-

22-

25-

28-

12-

15-

-12-

Termin rozpoczęcia inwestycji

02 stycznia 2006 r.

Wartość indeksu WIG20

2.694,92 pkt.

Oczekiwania Wzrost

wartości instrumentu bazowego

Decyzja

Kupno opcji kupna

Inwestor kupuje opcję z kursem
wykonania 2.800 pkt wygasającą w
marcu 2006 r. (OW20C6280)

Kurs nabycia opcji

46,80 pkt

Zapłacona premia

46,80 pkt x 10 zł = 468,00 zł

Zamknięcie pozycji

• Następuje wzrost wartości indeksu.

• W dniu 26 stycznia 2006 r. indeks

osiąga poziom 2.923,61 pkt. (wzrost
indeksu o 8,5%)

• W tym dniu kurs opcji kupna osiąga

poziom 209 pkt.

• Inwestor sprzedaje opcję otrzymując

premię wysokości 2.090 zł

Kwota zysku

2.090 zł – 468 zł = 1.622 zł

Stopa zwrotu

347%

Przykład nr 4
Nabycie opcji sprzedaży – na przykładzie opcji na WIG20

Wykres nr 5 – Wartość WIG20 (pkt.) w okresie 03 kwietnia – 30 czerwca 2006 r.

2 500

2 600

2 700

2 800

2 900

3 000

3 100

3 200

3 300

3 400

-0

-13-

Wykres nr 6 – Kurs opcji sprzedaży OW20U6260 (zł.) w okresie 03 kwietnia – 30
czerwca 2006 r.

100

125

150

175

200

225

250

-0

Termin rozpoczęcia inwestycji

11 maja 2006 r.

Wartość indeksu WIG20

3.347,83 pkt

Oczekiwania Spadek

wartości instrumentu bazowego

Decyzja

Kupno opcji sprzedaży

Inwestor kupuje opcję z kursem
wykonania 2.600 pkt wygasająca we
wrześniu 2006 r. (OW20U6260)

Kurs nabycia opcji

18,00 pkt

Zapłacona premia

18,00 pkt x 10 zł = 180,00 zł

Zamknięcie pozycji

• Następuje bardzo duży spadek

wartości indeksu.

• W dniu 14 czerwca 2006 r. indeks

osiąga poziom 2.536,93 pkt. (spadek
indeksu o 24%)

• W tym dniu kurs opcji kupna osiąga

poziom 199,95 pkt.

• Inwestor sprzedaje opcję otrzymując

premię wysokości 1.999,50 zł

Kwota zysku

1.999,50 zł – 180,00 zł = 1.819,50 zł

Stopa zwrotu

1.011%

11. Upływ czasu do wygaśnięcia

Na kurs opcji oprócz wartości instrumentu bazowego ma również wpływ czas do
wygaśnięcia. Należy pamiętać, że upływający czas zawsze działa na niekorzyść
kupującego opcję. Każdy dzień upływający do terminu wygaśnięcia powoduje pewien
ubytek wartości opcji. Warto również wiedzieć, że im bliżej do terminu wygaśnięcia,
tym negatywy wpływ czasu jest coraz silniejszy (więcej na ten temat w innym
materiałach edukacyjnych Giełdy).

-14-

Na wykresie nr 4 przedstawione są profile zyskowności z nabytej opcji kupna (na
podstawie danych z przykładu nr 1) w zależności od czasu pozostałego do terminu
wygaśnięcia.

Wykres nr 7 – Profil zyskowności kupionej opcji kupna w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie
wygaśnięcia).

-1,00

-0,80

-0,60

-0,40

-0,20

0,00

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

1,40

15 dni
1 miesiąc
2 dni
wygaśnięcie

Zysk/Strata
(w złotych – wyrażone w jednostce notowania)

Kurs instrumentu

bazowego (zł)

Upływ czasu do wygaśnięcia

zmniejsza zyski

Upływ czasu do wygaśnięcia

zwiększa straty

-15-

Wykres nr 8 – Profil zyskowności kupionej opcji sprzedaży w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie
wygaśnięcia).

-0,70

-0,50

-0,30

-0,10

0,10

0,30

0,50

0,70

0,90

1,10

1,30

1,50

wygaśnięcie
2 dni
15 dni
1 miesiąc

12. Podsumowanie
Najważniejsze cechy kupna opcji kupna oraz sprzedaży:

a) Osiąganie zysków w efekcie wzrostu wartości instrumentu bazowego (w

przypadku opcji kupna) lub spadku wartości instrumentu bazowego (w
przypadku opcji sprzedaży);

b) Kupno opcji to inwestycja z dużą dźwignią finansową, a co za tym idzie -

możliwość osiągnięcia dużych zysków. Zyski są nieograniczone;

c) Straty są ograniczone do wysokości zapłaconej premii opcyjnej.

13. Arkusz kalkulacyjny
Na stronie internetowej Giełdy, w sekcji dotyczącej opcji (

www.opcje.gpw.pl

) znajdują

się arkusze kalkulacyjne, które ułatwiają planowanie strategii na rynku opcji (patrz
podsekcja ‘narzędzia i wskaźniki’). Zamieszczono tam dwa arkusze – prosty i
rozbudowany. Pierwszy z nich umożliwia symulację strategii przy założeniu, że
wygasa ona w terminie wygaśnięcia. Drugi umożliwia symulację strategii również w
przypadku, gdy strategia jest zamykana przed upływem terminu wygaśnięcia.
Dostępne są również obszerne instrukcje obsługi arkuszy. Arkusze dostępne są
bezpłatnie. Wykresy przedstawione w tej broszurze zostały przygotowane właśnie
przy zastosowaniu tych arkuszy.

Upływ czasu do wygaśnięcia

zmniejsza zyski

Upływ czasu do wygaśnięcia

zwiększa straty

Zysk/Strata
(w złotych – wyrażone w jednostce notowania)

Kurs instrumentu

bazowego (zł)

-16-

Na koniec każdego z rozdziałów niniejszej broszury przedstawione są przykłady
zdefiniowania poszczególnych strategii przy wykorzystaniu wspomnianych arkuszy
kalkulacyjnych.

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Definiowanie kupna opcji kupna (na podstawie danych z przykładu nr 1)

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Definiowanie kupna opcji kupna (na podstawie danych z przykładu nr 1)

Wykresy strategii znajdują się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona,
C – opcja kupna (call),
24 – kurs wykonania
0,75 – kurs nabycia opcji

-17-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Definiowanie kupna opcji sprzedaży (na podstawie danych z przykładu nr 2)

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Definiowanie kupna opcji sprzedaży (na podstawie danych z przykładu nr 2)

Wykresy strategii znajdują się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona,
P – opcja sprzedaży (put),
22 – kurs wykonania
0,62 – kurs nabycia opcji

-18-

WYSTAWIENIE OPCJI

1. Informacje podstawowe
Sprzedaż (inaczej wystawienie opcji) jest strategią trudniejszą od prostego
kupowania opcji jednak warto się z nią zapoznać, ponieważ stanowi ona składnik
wielu złożonych strategii opcyjnych. Każdy inwestor, który chce rozwijać swoje
umiejętności w zakresie inwestowania w opcje koniecznie musi wiedzieć czym jest
wystawienie opcji.

Ten rozdział opisuje z czym wiąże się wystawienie opcji kupna (Short Call) oraz opcji
sprzedaży (Short Put). Jeżeli nie wiesz czym jest kupowanie opcji, przed przejściem
do kolejnych części tego opracowania koniecznie przeczytaj rozdział tej broszury
poświęcony strategii kupowania opcji.

Zwracamy uwagę, że wystawianie opcji jest strategią obarczoną wysokim
ryzykiem inwestycyjnym. Jest przeznaczona dla inwestorów w pełni
świadomych skutków zajęcia takiej pozycji. Wystawianie opcji stanowi
najczęściej składnik złożonych strategii inwestycyjnej.

2. Zobowiązania wystawcy
Opcje można kupować oraz wystawiać. Kupując opcję płacimy za ten instrument
premię, w zamian otrzymując gwarancję wypłaty w terminie wygaśnięcia kwoty
rozliczenia (jeżeli kurs rozliczeniowy opcji przekroczy kurs wykonania).

Gwarantem wypłaty owej kwoty rozliczenia jest właśnie wystawca opcji. Jest to
inwestor, który otrzymuje od kupującego opcję premię opcyjną w zamian za co
zobowiązuje się wobec niego, że w terminie wygaśnięcia wypłaci mu kwotę
rozliczenia (wygraną z jego inwestycji).

Przykład nr 1
Transakcja na opcjach kupna (Call) na WIG20 o kursie wykonania 3.000 pkt. po
kursie 150 pkt. oznacza:

a. dla kupującego:
• konieczność zapłacenia premii opcyjnej wysokości 1.500 zł,

• gwarancję wypłaty kwoty rozliczenia, jeżeli kurs rozliczeniowy opcji w terminie

wygaśnięcia wzrośnie ponad 3.000 pkt. (kurs wykonania opcji),

b. dla sprzedającego (wystawca)
• otrzymanie od kupującego premii opcyjnej w wysokości 1.500 zł,

• zobowiązanie w stosunku do kupującego, że wypłaci mu kwotę rozliczenia,

jeżeli kurs rozliczeniowy opcji w dniu wygaśnięcia przekroczy 3.000 pkt. (kurs
wykonania opcji).

Przykład nr 2
Transakcja na opcjach sprzedaży (Put) na WIG20 o kursie wykonania 2.900 pkt. po
kursie 130 pkt. oznacza:

a. dla kupującego:

• konieczność zapłacenia premii opcyjnej wysokości 1.300 zł,

-19-

• gwarancję wypłaty kwoty rozliczenia, jeżeli kurs rozliczeniowy opcji w terminie

wygaśnięcia spadnie poniżej 3.900 pkt. (kurs wykonania opcji),

b. dla sprzedającego (wystawca)

• otrzymanie od kupującego premii opcyjnej w wysokości 1.300 zł,

• zobowiązanie wobec kupującego, że wypłaci mu kwotę rozliczenia, gdy kurs

rozliczeniowy opcji w dniu wygaśnięcia spadnie poniżej 2.900 pkt. (kurs
wykonania opcji).

Należy zatem zauważyć, że podział praw i zobowiązań stron transakcji opcyjnej nie
jest równy i przedstawia się jak w tabeli poniżej:

Opcje kupna (Call)

Nabywca opcji
(Long)

•

Płaci premię opcyjną

• Przysługuje mu PRAWO do otrzymania kwoty rozliczenia

• Kwotę rozliczenia otrzyma, jeżeli wartość instrumentu

bazowego (kurs rozliczeniowy) wzrośnie ponad kurs
wykonania opcji

Wystawca opcji
(Short)

• Otrzymuje

premię opcyjną

• Przyjmuje

ZOBOWIĄZANIE do zapłacenia kwoty rozliczenia

• Wypłaca kwotę rozliczenia jeżeli wartość instrumentu

bazowego (kurs rozliczeniowy) wzrośnie ponad kurs
wykonania opcji

Opcje

sprzedaży (Put)

Nabywca opcji
(Long)

•

Płaci premię opcyjną

• Przysługuje mu PRAWO do otrzymania kwoty rozliczenia

• Otrzyma

kwotę rozliczenia, jeżeli wartość instrumentu

bazowego (kurs rozliczeniowy) spadnie poniżej kursu
wykonania opcji

Wystawca opcji
(Short)

• Otrzymuje

premię opcyjną

• Przyjmuje

ZOBOWIĄZANIE do zapłacenia kwoty rozliczenia

•

Płaci kwotę rozliczenia, jeżeli wartość instrumentu bazowego
(kurs rozliczeniowy) spadnie poniżej kursu wykonania opcji

3. Oczekiwania wystawcy opcji
Oczekiwania wystawcy są odwrotne do oczekiwań nabywcy opcji. Nabywca opcji
zarabia, jeżeli wartość instrumentu bazowego rośnie (w przypadku opcji kupna) lub
spadnie (w przypadku opcji sprzedaży). Oznacza to, że wystawca opcji zarabia
jeżeli:

-20-

• Dla opcji kupna - wartość instrumentu bazowego spadnie lub nie zmieni

swojej wartości,

• Dla opcji sprzedaży – wartość instrumentu bazowego wzrośnie lub nie zmieni

swojej wartości.

Zyski i straty stron transakcji można podsumować tabelą ująć w tabeli?.

Opcje kupna (Call) Opcje

sprzedaży (Put)

Zmiana wartości
instrumentu bazowego

Nabywca Wystawca

Nabywca

Wystawca

Wzrost

Zysk

Strata

Zysk

Bez zmian

Strata

Zysk

Strata

Zysk

Spadek Strata

Zysk

Strata

Uwaga!!! powyższa tabela jest prawdziwa przy założeniu, że na cenę opcji wpływa wyłącznie wartość
instrumentu bazowego. Należy wiedzieć, że na cenę opcji mają wpływ również inne czynniki (więcej w
innych materiałach edukacyjnych Giełdy).

4. Zyski
Wystawiając opcje inwestor ma ograniczone zyski. Nie może zarobić więcej niż
wartość premii otrzymanej od nabywcy opcji. Z tego względu wystawcom opcji zależy
na uzyskaniu możliwie jak najwyższej ceny za wystawiony instrument.

Wystawiając opcję nie można zrealizować tak dużych zysków jak przy ich
nabywaniu. Kupując opcję możemy na niektórych seriach osiągnąć bardzo duże
(wprost spektakularne) zyski. Inwestując w opcje jako wystawca również
inwestujemy z dźwignią, jest ona jednak mniejsza.

Maksymalny zysk wystawca opcji osiąga w terminie wygaśnięcia w przypadku jeżeli
opcja wygasa out-of-the-money (inwestor zachowuje 100% otrzymanej premii). W
przypadku jeżeli inwestor zamyka pozycję przed terminem wygaśnięcia, wówczas
cześć otrzymanej premii oddaje w transakcji zamykającej.

Jeżeli wystawioną opcję zatrzymujemy do wygaśnięcia, wówczas punkt opłacalności,
od którego zaczynamy osiągać zyski można wyrazić wzorami:

• Dla opcji kupna

kupna

= X + KK

kupna

gdzie:
BE

kupna

– punkt opłacalności dla opcji kupna

kupna

– kurs kupna opcji kupna,

X – kurs wykonania opcji.

• Dla opcji sprzedaży

sprzedaży

= X - KK

sprzedaży

gdzie:
BE

sprzedaży

– punkt opłacalności dla opcji sprzedaży

sprzedaży

– kurs kupna opcji sprzedaży,

X – kurs wykonania opcji.

-21-

5. Straty
Wystawiając opcję tracimy, jeżeli kurs tej opcji rośnie. W takim przypadku zamykając
pozycję będziemy zobowiązani zapłacić większą premię opcyjną niż premia
otrzymana przy otwieraniu pozycji. Strata może być nieograniczona.
Jeżeli po wystawieniu opcji zatrzymamy ją do terminu wygaśnięcia, wówczas
ponosimy stratę, jeżeli kurs rozliczeniowy opcji przekroczy jej kurs wykonania.
Wielkość naszej straty to różnica pomiędzy kwotą rozliczenia, którą płacimy nabywcy
opcji a otrzymaną premią opcyjną.

6. Depozyty zabezpieczające
Wystawca opcji przyjmuje na siebie zobowiązanie do dostarczenia w terminie
wygaśnięcia kwoty rozliczenia. Gwarancją jego wypłacalności jest depozyt
zabezpieczający, który wystawca musi utrzymywać.

Poniżej znajdują się podstawowe zasady dotyczące depozytów na rynku opcji:

• W skład depozytu mogą wchodzić: gotówka oraz papiery wartościowe

(uznawane przez KDPW),

• Ponieważ wystawca opcji otrzymuje premię opcyjną, wpłacany przez niego

wstępny depozyt zabezpieczający pomniejsza się o wysokość premii, jaką po
zawarciu transakcji może on otrzymać (otrzymana przez wystawcę premia
opcyjna jest zatem blokowana na rachunku i uzupełnia depozyt
zabezpieczający),

• Wystawca opcji jest zobowiązany do codziennego utrzymywania depozytu

powyżej poziomu depozytu minimalnego. W przypadku jeżeli wartość
wpłaconego przez inwestora depozytu będzie mniejsza niż depozyt minimalny
wówczas wystawca jest zobowiązany do jego uzupełnienia,

• Jeżeli wystawca opcji na wezwanie biura maklerskiego nie uzupełnia

depozytu, wówczas biuro ma prawo zamknąć jego pozycję (wykorzystując
środki znajdujące się w depozycie odkupuje opcję z rynku),

• Wartość depozytu jest różna dla różnych serii opcji. Na stronie

internetowej

www.kdpw.pl

znajduje się arkusz kalkulacyjny, który umożliwia

kalkulacje wstępnych wymagań depozytowych.

• O wysokości depozytu, jaki ostatecznie musi wnieść inwestor decyduje

biuro maklerskie.

-22-

7. Profil zyskowności
Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności wystawcy opcji kupna (wyliczony dla
danych z przykładu nr 1). Zaznaczono kurs wykonania opcji. Maksymalny zysk
wynosi 1.500 zł (kurs wystawienia opcji 150 pkt x mnożnik 10 zł). Punkt opłacalności
wynosi 3.150 pkt (kurs wykonania opcji + kurs wystawienia opcji).

Wykres nr 1 – Profil zyskowności wystawcy opcji kupna (w terminie wygaśnięcia).

-250

-200

-150

-100

-50

100

150

200

2 7

2 8

2 9

3 0

3 1

3 2

3 3

Wykres nr 2 przedstawia profil zyskowności wystawcy opcji sprzedaży (wyliczony na
podstawie danych z przykładu nr 2). Zaznaczono kurs wykonania opcji. Maksymalny
zysk wyniósł 1.300 zł (kurs wystawienia opcji 130 pkt x mnożnik 10 zł). Punkt
opłacalności wynosi 2.770 pkt (kurs wykonania opcji - kurs wystawienia opcji).

3.150 pkt. (punkt opłacalności)

150 pkt.

Maksymalny

zysk

Zysk/Strata
(pkt.)

Wartość instrumentu

bazowego (pkt.)

-23-

Wykres nr 2 – Profil zyskowności wystawcy opcji sprzedaży (w terminie
wygaśnięcia).

-200

-150

-100

-50

100

150

2 6

2 7

2 8

2 9

3 0

3 1

3 2

8. Zamykanie pozycji
Inwestując w opcje nie musimy czekać do wygaśnięcia, aby zamknąć posiadaną
pozycję. Można ją zamknąć wcześniej zarabiając na dużej zmienności ceny opcji.

WYSTAWIAJĄC opcje zarabiamy gdy jej KURS spada. Inwestor musi wiedzieć, w
jakich okolicznościach spadnie kurs opcji kupna a w jakich kurs opcji sprzedaży.
Czynników, które wpływają na cenę opcji jest wiele (patrz inne materiały edukacyjne
Giełdy), jednak w odniesieniu do najistotniejszego, czyli zmiany wartości instrumentu
bazowego inwestor musi pamiętać, że kurs opcji kupna spadnie, jeżeli wartość
instrumentu bazowego nie zmieni się lub spadnie, natomiast kurs opcji sprzedaży
spadnie, jeżeli wartość instrumentu bazowego wzrośnie lub nie zmieni się.

Po wystawieniu opcji zamykamy pozycję poprzez zawarcie transakcji odwrotnej, czyli
dokonujemy kupna instrumentu. Inwestorowi, który zawiera z nami transakcję (on
zajmuje pozycję krótką – sprzedaje opcje) płacimy premię opcyjną i w ten sposób
przechodzą na niego zaciągnięte przez nas wcześniej zobowiązania wystawcy.
Jeżeli przy zamykaniu pozycji zapłacimy mniejszą premię niż otrzymaliśmy przy jej
otwieraniu wówczas zarabiamy. Jeżeli będzie odwrotnie (zapłacimy wyższą premię)
wówczas tracimy.

2.770 pkt
(punkt opłacalności)

130 pkt
Maksymalny
zysk

Wartość instrumentu

bazowego (pkt.)

Zysk/Strata
(pkt.)

-24-

Przykład nr 3
Wystawienie opcji kupna – na przykładzie opcji na WIG20

Wykres nr 3 – Wartość WIG20 (pkt.) w okresie 3 kwietnia – 30 czerwca 2006 r.

2 500

2 600

2 700

2 800

2 900

3 000

3 100

3 200

3 300

3 400

-0

Wykres nr 4 – Wystawienie opcji kupna OW20I6290 (pkt.) w okresie 3 kwietnia – 30
czerwca 2006 r.

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

350

375

400

425

450

475

500

12-

15-

18-

21-

24-

27-

30-

12-

15-

18-

21-

24-

27-

30-

11-

14-

17-

20-

23-

26-

29-

-25-

Termin rozpoczęcia inwestycji

11 maja 2006 r.

Wartość indeksu WIG20

3.347,83 pkt

Oczekiwania Spadek

wartości instrumentu bazowego

Decyzja

Wystawienie opcji kupna

Inwestor wystawia opcję z kursem
wykonania 2.900 pkt wygasającą we
wrześniu 2006 r. (OW20I6290)

Kurs wystawienia opcji

455,00 pkt

Otrzymana premia

455,00 pkt x 10 zł = 4.550,00 zł

Zamknięcie pozycji

• Następuje bardzo duży spadek

wartości indeksu.

• W dniu 14 czerwca 2006 r. indeks

osiąga poziom 2.536,93 pkt. (spadek
indeksu o 24%)

• W tym dniu kurs opcji kupna osiąga

poziom 47 pkt.

• Inwestor zamyka pozycję odkupując

opcję. Płaci premię wysokości 470 zł

Kwota zysku

4.550,00 zł – 470,00 zł = 4.080,00 zł

Przykład nr 4
Wystawienie opcji sprzedaży – na przykładzie opcji na WIG20
Wykres nr 5 – Wartość WIG20 (pkt.) w okresie 2 stycznia – 17 marca 2006 r.

100

125

150

175

200

225

11-

14-

17-

20-

23-

26-

29-

10-

13-

16-

19-

22-

25-

28-

12-

15-

-26-

Wykres nr 6 – Kurs opcji sprzedaży OW20O6270 (pkt) w okresie 2 stycznia – 17
marca 2006 r.

100

125

-0

Termin rozpoczęcia inwestycji

02 stycznia 2006 r.

Wartość indeksu WIG20

2.694,92 pkt.

Oczekiwania Wzrost

wartości instrumentu bazowego

Decyzja

Wystawienie opcji sprzedaży

Inwestor wystawia opcję z kursem
wykonania 2.700 pkt wygasająca w
marcu 2006 r. (OW20O6270)

Kurs wystawienia opcji

98,00 pkt

Otrzymana premia

98,00 pkt x 10 zł = 980,00 zł

Zamknięcie pozycji

• Następuje wzrost wartości indeksu.

• W dniu 26 stycznia 2006 r. indeks

osiąga poziom 2.923,61 pkt. (wzrost
indeksu o 8,5%)

• W tym dniu kurs opcji sprzedaży

osiąga poziom 35,15 pkt.

• Inwestor zamyka pozycję odkupując

opcję. Płaci premię wysokości 351,50
zł

Kwota zysku

980,00 zł – 351,50 zł = 628,50 zł

9. Upływ czasu do wygaśnięcia

Na kurs opcji, oprócz wartości instrumentu bazowego, ma również wpływ czas do
wygaśnięcia. Należy pamiętać, że upływający czas zawsze działa na korzyść
wystawcy opcji kupna ponieważ z każdym dniem upływającym do terminu
wygaśnięcia spada wartości opcji. Warto również wiedzieć, że im bliżej do terminu
wygaśnięcia, tym negatywny wpływ czasu jest silniejszy (więcej w innym materiałach
edukacyjnych Giełdy).

-27-

Na wykresie nr 6 przedstawione są profile zyskowności z wystawionej opcji kupna
(na podstawie danych z przykładu nr 1) w zależności od czasu pozostałego do
terminu wygaśnięcia.

Wykres nr 6 – Profil zyskowności wystawionej opcji kupna w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie
wygaśnięcia).

-200

-150

-100

-50

100

150

200

2 7

2 8

2 9

3 0

3 1

3 2

wygaśnięcie
1 miesiąc
15 dni
2 dni

Na wykresie nr 7 przedstawione są profile zyskowności z wystawionej opcji
sprzedaży (na podstawie danych z przykładu nr 2) w zależności od czasu
pozostałego do terminu wygaśnięcia.

Zysk/Strata
(pkt.)

Wartość instrumentu

bazowego (pkt.)

Upływ czasu do wygaśnięcia

zwiększa zyski

-28-

Wykres nr 7 – Profil zyskowności wystawionej opcji sprzedaży w zależności od czasu
do wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie
wygaśnięcia).

-200

-150

-100

-50

100

150

2 6

2 7

2 8

2 9

3 0

3 1

3 2

wygaśnięcie
2 dni
15 dni
1 miesiąc

10. Podsumowanie
Najważniejsze cechy strategii wystawiania opcji kupna i sprzedaży

a) Osiąganie zysków w efekcie spadku wartości instrumentu bazowego

(wystawienie opcji kupna) lub wzrostu wartości instrumentu bazowego
(wystawienie opcji sprzedaży). Wystawca zarabia również w przypadku, gdy
wartość instrumentu bazowego nie zmienia swojej wartości,

b) Wystawienie opcji to inwestycja z dźwignią finansową. Zyski są ograniczone

do wielkości otrzymanej premii.

c) Straty są nieograniczone.

11. Arkusz kalkulacyjny
Poniżej pokazano jak należy zdefiniować wystawienie opcji kupna i sprzedaży przy
zastosowaniu arkuszy kalkulacyjnych dostępnych na stronie

www.opcje.gpw.pl

Upływ czasu do wygaśnięcia

zwiększa zyski

Zysk/Strata
(pkt.)

Wartość instrumentu

bazowego (pkt.)

-29-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Definiowanie wystawienia opcji kupna (na podstawie danych z wykresu nr 1)

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Definiowanie wystawienia opcji kupna (na podstawie danych z wykresu nr 1)

Wykresy strategii znajdują się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

O – opcja,
-1 – jedna opcja wystawiona,
C – opcja kupna (call),
3000 – kurs wykonania
150 – kurs wystawienia opcji

-30-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Definiowanie wystawienia opcji sprzedaży (na podstawie danych z wykresu nr 2)

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Definiowanie wystawienia opcji sprzedaży (na podstawie danych z wykresu nr 2)

Wykresy strategii znajdują się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

O – opcja,
-1 – jedna opcja wystawiona,
P – opcja sprzedaży (put),
2900 – kurs wykonania
130 – kurs wystawienia opcji

-31-

SPREAD BYKA (BULL CALL SPREAD)

1. Informacje podstawowe

Spread byka jest strategią, którą możemy tworzyć przy wykorzystaniu opcji na
WIG20 oraz opcji na akcje pojedynczych spółek notowanych na GPW. Umożliwia
zarabianie na wzroście wartości instrumentu bazowego. Kupując spread byka
oczekujemy wzrostów do określonego poziomu (np. prognozujemy dla opcji na
WIG20 wzrost o 100 czy 200 pkt. indeksowych). Spread byka jest zatem strategią, w
której oczekujemy wzrostów przy umiarkowanej zmienności.

2. Składniki strategii

Strategię tworzy się przy wykorzystaniu dwóch opcji kupna na ten sam instrument
bazowy i z tym samym terminem do wygaśnięcia, jednak z różnym kursem
wykonania. Jedną serię kupujemy a drugą wystawiamy, należy jednak pamiętać, aby
kupić i wystawić opcje w tej samej ilości (np. jeżeli kupiliśmy 10 opcji, wówczas
musimy również wystawić 10 opcji).

W jakie opcje zatem inwestujemy:

a. Opcja kupiona – kupujemy serię opcji z kursem wykonania najbliższym bieżącej

wartości instrumentu bazowego, czyli kupujemy tzw. serię opcji at-the-money
(skrót ATM). Seria ta jest głównym źródłem zysku strategii. Dzięki niej strategia
spread byka staje się inwestycją z dźwignią finansową.

b. Opcja sprzedana (wystawiona) – wystawiamy serię opcji kupna z kursem

wykonania wyższym od kursu wykonania opcji kupionej, czyli wystawiamy tzw.
serię opcji out-of-the-money (skrót OTM). Kurs wykonania tej serii wyznacza
nasze oczekiwanie co do wzrostów instrumentu bazowego. Zadaniem tej serii
jest:

rekompensata kosztów utworzenia strategii - otrzymujemy premię, która

częściowo pokrywa koszt opcji kupionej,

wzmocnienie

dźwigni finansowej - seria ta polepsza (o wielkość otrzymanej

premii) stopę zwrotu jaką generuje opcja kupiona.

Należy jednocześnie pamiętać, że wystawiając opcje jesteśmy zobowiązani do
złożenia i utrzymywania depozytu zabezpieczającego.

Przykład nr 1

Bieżąca wartość
indeksu WIG20

3.040 pkt.

Oczekiwania

Oczekujemy wzrostu indeksu WIG20 o około 200 pkt.

Składniki strategii

a. Kupno opcji kupna z kursem wykonania 3.000 pkt.

(kurs wykonania najbliższy bieżącej wartości indeksu
WIG20),

b. Sprzedaż opcji kupna z kursem wykonania 3.200 pkt.

-32-

(kurs wykonania opcji kupionej 3.000 pkt. +
oczekiwany wzrost wartości indeksu WIG20 - 200
pkt.).

3. Koszt strategii

Z utworzeniem strategii związany jest koszt początkowy, który jest równy różnicy
pomiędzy premią zapłaconą za opcje kupione a premią otrzymaną za opcje
wystawione. Strategia zawsze będzie generowała koszt ponieważ otrzymana premia
za opcje wystawione (serie OTM) zawsze będzie mniejsza niż premia zapłacona za
opcje kupione (serie ATM).

K = PK – PW

gdzie
K – koszt kupna spreadu byka
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

Przykład nr 2

Przykładowa premia za
opcje kupioną

Premia zapłacona (PK)

→ 1.100 zł (kurs 110 pkt. x 10 zł)

Przykładowa premia za
opcje sprzedaną

Premia otrzymana (PW)

→ 350 zł (kurs 35 pkt. x 10 zł)

Koszt kupna spreadu
byka (K)

= PK – PW= 1.100 zł – 350 zł = 750 zł

4. Zyski

W omawianej strategii możemy zrealizować duży zysk (z dźwignią finansową), jeżeli
wartość instrumentu bazowego wzrośnie. Strategię tę charakteryzuje jednak
ograniczenie maksymalnego zysku. Jeżeli wzrost wartości instrumentu bazowego
będzie większy niż zakładaliśmy, wówczas strategia przyniesie nam stały zysk
niezależnie od tego jak duże wzrosty nastąpią (w pewnym momencie przestaniemy
korzystać ze wzrostu rynku, jednak zrealizujemy dodatnią stopę zwrotu).

Maksymalny zysk jaki można odnieść ze strategii realizujemy wówczas gdy strategia
zostanie utrzymana do terminu wygaśnięcia opcji a indeks osiągnie poziom powyżej
kursu wykonania opcji wystawionej. Maksymalny zysk można wyznaczyć poprzez
odjęcie od kursu wykonania opcji wystawionej, kurs wykonania opcji kupionej oraz od
tej różnicy dodatkowo odejmujemy wyrażony w jednostce notowania koszt
utworzenia strategii.

-33-

Zmax = (XW – XK) – (PK – PW)

gdzie
Zmax – maksymalny zysk ze strategii spread byka
XW – kurs wykonania opcji wystawionej
XK – kurs wykonania opcji kupionej
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

Punkt opłacalności (czyli punkt po przekroczeniu, którego zaczynamy zarabiać), przy
założeniu inwestycji utrzymywanej do terminu wygaśnięcia, wyznaczamy poprzez
dodanie do kursu wykonania opcji kupionej, wyrażony w jednostce notowania, koszt
utworzonej strategii.

BE = XK + (PK – PW)

gdzie
BE – punkt opłacalności strategii spread byka
XK – kurs wykonania opcji kupionej
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

Przykład nr 3

Opierając się na danych z wcześniejszych przykładów.
Maksymalny zysk (Zmax) = (XW – XK) – (PK – PW)

= (3.200 pkt. – 3.000 pkt.) – (110 pkt. – 35 pkt.)
= 200 pkt. – 75 pkt.
= 125 pkt.

Punkt opłacalności (BE)

= XK + (PK – PW)
= 3.000 pkt. + (110 pkt. – 35 pkt.)
= 3.075 pkt.

Zakładając, że inwestycja potrwa do terminu wygaśnięcia, zarobimy jeżeli wartość
indeksu WIG20 wzrośnie ponad poziom 3.075 pkt. a maksymalny zysk osiągniemy
po przekroczeniu poziomu 3.200 pkt. i wyniesie on 1.250 zł (125 pkt. x 10 zł).

5. Straty

Ponosimy stratę, jeżeli w terminie wygaśnięcia indeks nie przekroczy punktu
opłacalności. Maksymalnie możemy stracić różnicę pomiędzy premią zapłaconą i
premią otrzymaną (koszt utworzenia strategii). Maksymalną stratę poniesiemy, jeżeli
indeks spadnie poniżej kursu wykonania opcji kupionej.

Smax = PK – PW

gdzie
Smax – maksymalna strata ze strategii spread byka
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

-34-

Przykład nr 4

Opierając się na danych z przykładu nr 3, maksymalną stratę poniesiemy, jeżeli kurs
indeksu WIG20 spadnie poniżej 3.000 pkt. i wyniesie ona 750 zł (1.100 zł – 350 zł).
Tracimy również w przypadku gdy indeks nie przekroczy punktu opłacalności
wyznaczonego w tym przykładzie na poziomie 3.075 pkt.

6. Profil zyskowności

Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności spreadu byka. Niebieska linia
przedstawia profil nabytej opcji kupna (seria at-the-money), czerwona przedstawia
wystawioną opcję kupna (seria out-of-the-money), a czarna - spread byka. Wykres
został utworzony na podstawie danych z ww. przykładów. Na osi X znajdują się
wartości instrumentu bazowego (indeks WIG20) - zaznaczono również kursy
wykonania opcji. Oś Y prezentuje zyski i straty ze strategii.

Wykres nr 1 – Profil zyskowności spreadu byka (w terminie wygaśnięcia)

-150

-100

-50

100

150

2 840

2 880

2 920

2 960

3 000

3 040

3 080

3 120

3 160

3 200

3 240

3 280

3 320

3 360

Kupno opcji kupna

Wystawienie opcji kupna

Spread byka

Z wykresu można odczytać, że:

a. Maksymalną stratę ponosimy, jeżeli indeks ukształtuje się na poziomie poniżej

3.000 pkt. Maksymalna strata wyniesie 750 zł (kalkulacje w przykładzie nr 4);

b. Punkt opłacalności wynosi 3.075 pkt. (kalkulacje w przykładzie nr 3);
c. Maksymalny zysk osiągniemy, jeżeli indeks ukształtuje się na poziomie

powyżej 3.200 pkt. Maksymalny zysk wyniesie 1.250 zł (kalkulacje w
przykładzie nr 3).

Wartość
indeksu WIG20

Zysk/Strata

-35-

Porównując spread byka (czarna linia na wykresie) do kupna pojedynczej opcji
kupna (niebieska linia na wykresie), czyli strategii również zarabiającej na wzroście
instrumentu bazowego, widać, że przy wartościach indeksu do 3.200 pkt. (do takiej
wartości kupując spread byka prognozujemy wzrost indeksu) spread byka jest
znacznie bardziej zyskowny ponieważ:

a. w przypadku niekorzystnej zmiany indeksu (spadku poniżej 3.000 pkt.)

poniesiemy mniejszą stratę,

b. punkt opłacalności zaczyna się wcześniej,
c. dla wartości indeksu do 3.200 pkt. strategia daje większe zyski.

Szczegóły w tabeli nr 1.

Tabela nr 1

Zysk / Strata

Wartość indeksu

WIG20

Spread byka

(czarna linia na wykresie)

Kupno opcji kupna

(niebieska linia na wykresie)

2.900

- 75

- 110

2.950

- 75

- 110

3.000

- 75

- 110

3.075

- 35

3.110

3.150

75 40

3.200

125 90

3.250

125 140

3.300

125 190

Tabela porównuje zyski i straty ze strategii spread byka oraz kupno opcji kupna (dwie
strategie zarabiające na wzroście wartości instrumentu bazowego). Kalkulacje
zostały wykonane na podstawie danych z wykresu nr 1.

W tabeli grubą ramką zaznaczono te wartości indeksu WIG20, dla których spread
byka daje lepsze wyniki (mniejsze straty oraz wyższe zyski) niż kupno opcji kupna.
Widać zatem, że spread byka jest strategią, którą tworzymy w przypadku
oczekiwania umiarkowanych wzrostów. Jeżeli oczekujemy dużych wzrostów lepszą
inwestycją będzie kupienie wyłącznie opcji kupna.

7. Zamknięcie pozycji w strategii
Istnieją dwa sposoby zamknięcia pozycji w utworzonej strategii spread byka:

a) zamknięcie pozycji w terminie wygaśnięcia – ostateczne rozliczenie strategii

następuje wg kursu rozliczeniowego. Opcje, które w dniu wygaśnięcia będą in-
the-money (ITM) zostaną wykonane. Pozostałe opcje wygasają bez wartości
(szczegóły dotyczące rozliczenia opcji w terminie wygaśnięcia można
znaleźćw innych materiałach edukacyjnych GPW). Profil zyskowności z
wykresu nr 1 przedstawia właśnie profil dla strategii wygasającej w terminie
wygaśnięcia.

b) zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia Strategie spread byka

możemy również zamknąć przed terminem wygaśnięcia w dowolnym

-36-

dogodnym dla nas czasie. Aby tego dokonać należy osobno zamknąć pozycje
w opcjach tworzących strategię tj.:

sprzedać opcję, którą kupiliśmy (opcja z niższym kursem wykonania),

oraz,

kupić opcję, którą wystawiliśmy (opcja z wyższym kursem wykonania).

W takim przypadku należy pamiętać, że profil zyskowności ze strategii będzie
inny niż dla strategii zamykanej w terminie wygaśnięcia. Przykładowe profile
dla strategii zamykanych w różnym czasie przedstawia wykres nr 2.

8. Upływ czasu do wygaśnięcia
Czas upływający od terminu wygaśnięcia może działać zarówno na korzyść, jak i
niekorzyść strategii spread byka.

Korzystnie wpływa na wynik strategii przy wartościach instrumentu bazowego, przy
których strategia przynosi zysk (powyżej punktu opłacalności). W takim przypadku
utrzymanie strategii, nawet przy niezmieniającej się wartości instrumentu bazowego,
działa na naszą korzyść zwiększając potencjalne zyski.

Z drugiej strony, jeżeli indeks jest po stronie „stratnej” czas działa na naszą
niekorzyść obniżając wynik strategii. Należy zwrócić uwagę, że niekorzystny efekt
upływu czasu wzrasta wraz ze zbliżaniem się terminu wygaśnięcia opcji.
Utrzymywanie stratnej pozycji w ostatnim miesiącu handlu może nas narazić na duże
straty. Należy również zauważyć, że wraz z upływem czasu punkt opłacalności
strategii zwiększa swoją wartość, co jest oczywiście dla nas niekorzystne (patrz
wykres nr 2).

Wykres nr 2 – Profil zyskowności spreadu byka w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1,5 miesiąca, 1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w
terminie wygaśnięcia).

-100

-50

100

150

2 84

2 88

2 92

2 96

3 00

3 04

3 08

3 12

3 16

3 20

3 24

3 28

3 32

3 36

wygaśnięcie
1,5 miesiąca
1 miesiąc
15 dni
2 dni

Wartość indeksu

WIG20

Zysk/Strata

Upływ czasu do wygaśnięcia
zwiększa zyski strategii

Upływ czasu do wygaśnięcia

powiększa straty strategii

Upływ czasu do

wygaśnięcia przesuwa

punkt opłacalności

-37-

9. Przykład z rynku

Sesja w dniu 2 stycznia 2006 r. Indeks WIG20 na poziomie bliskim 2.700 pkt. (na
zamknięciu sesji 2.694,92 pkt.). W tym dniu budujemy spread byka;

a. kupujemy serię opcji kupna wygasającą w marcu 2006 z kursem

wykonania 2.700 pkt. (XK) - seria OW20C6270. Jako koszt nabycia opcji
przyjmujemy premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 92,10 pkt., czyli
921 zł (PK);

b. w tym dniu dostępną opcją z wyższym kursem wykonania była jedynie

opcja OW20C6280 czyli opcja z kursem wykonania 2.800 pkt. (XW).
Wystawiamy tę opcję otrzymując premię 468 zł wg kursu zamknięcia 46,80
pkt. (PW).

Łączny koszt strategii (K) wyniósł zatem 453 zł. Zakładamy utrzymanie strategii do
terminu wygaśnięcia czyli do dnia 17 marca 2006 r.

Tabela nr 2
W tabeli znajdują się kalkulacje oczekiwanych zysków i strat (w kalkulacji pominięto
prowizje maklerskie).
Punkt opłacalności
(BE)

= XK + (PK – PW)
= 2.700 pkt. + (92,10 pkt. – 46,80 pkt.)
= 2.700 pkt. + 45,30 pkt.
= 2.745,30 pkt.

Strata a.

Tracimy,

jeżeli indeks WIG20 nie przekroczy punktu

opłacalności czyli poziomu 2.745,30 pkt.;

b. Maksymalną stratę poniesiemy, jeżeli WIG20 spadnie

poniżej 2.700 pkt. (kurs wykonania opcji kupionej);

c. Maksymalna strata (Smax) wyniesie 453 zł (koszt

utworzonej strategii).

= (PK – PW)
= (92,10 pkt. – 46,80 pkt.)
= 45,30 pkt. (co odpowiada kwocie 453 zł)

Zysk a.

Zarabiamy,

jeżeli indeks WIG20 wzrośnie ponad punkt

opłacalności (2.745,30 pkt.);

b. Maksymalny zysk osiągniemy jeżeli WIG20 wzrośnie

ponad 2.800 pkt. (kurs wykonania opcji wystawionej);

c. Kalkulacja maksymalnego zysku (Zmax)

= (XW – XK) – (PK – PW)
= (2.800 pkt. – 2.700 pkt.) – (92,10 pkt. – 46,80 pkt.)
= 100 pkt. – 45,30 pkt.
= 54,70 pkt. (co odpowiada kwocie 547 zł)

W terminie wygaśnięcia kurs rozliczeniowy dla tych opcji wyniósł 2.853 pkt. Oznacza
to, że zarówno opcja kupiona jak i wystawiona wygasają w cenie (in-the-money) i
zostaną wykonane (kurs rozliczeniowy przekroczył kursy wykonania obu opcji). W

-38-

przypadku opcji kupionej otrzymamy kwotę rozliczenia, natomiast w przypadku opcji
wystawionej zapłacimy kwotę rozliczenia.

a. Dla opcji kupionej otrzymana kwota rozliczenia wyniesie 1.530 zł – kalkulacje

(2.853 pkt. – 2.700 pkt.) x 10 zł = 153 pkt. x 10 zł = 1.530 zł.

b. Dla opcji wystawionej kwota rozliczenia do zapłaty wyniesie 530 zł –

kalkulacje (2.853 pkt. – 2.800 pkt.) x 10 zł = 53 pkt. x 10 zł = 530 zł

c. Pamiętając, że za kupno spreadu byka zapłaciliśmy 453 zł, łącznie na

inwestycji zarobimy 547 zł – kalkulacje (1.530 zł – 530 zł – 453 zł = 547 zł). A
zatem realizujemy maksymalny możliwy do osiągnięcia zysk z tej inwestycji.

Wykres nr 3 – Profil zyskowności spreadu byka dla ww. przykładu

-150

-100

-50

100

150

200

2 440

2 460

2 480

2 500

2 520

2 540

2 560

2 580

2 600

2 620

2 640

2 660

2 680

2 700

2 720

2 740

2 760

2 780

2 800

2 820

2 840

2 860

2 880

2 900

2 920

2 940

2 960

Opcja kupiona
Opcja wystawiona
Spread byka

10. Podsumowanie

Najważniejsze cechy strategii spread byka:

a) Strategia zarabiająca na wzroście wartości instrumentu bazowego (np.

indeksu WIG20 lub akcji pojedynczych spółek) przy umiarkowanej
zmienności,

b) Strategię tworzy się przy wykorzystaniu opcji kupna na ten sam instrument

bazowy i posiadających ten sam termin do wygaśnięcia. Kupujemy opcję
kupna at-the-money (ATM) oraz jednocześnie wystawimy opcję kupna out-of-
the-money (OTM),

c) Strategię charakteryzuje ograniczenie maksymalnego zysku
d) Strategia jest tańszym sposobem na zarabianie na wzroście wartości

instrumentu bazowego, niż inwestowanie w pojedyncze opcje kupna.

Wartość
instrumentu
bazowego

Zysk/Strata

Max zysk
547 zł

Max strata
453 zł

2.853 pkt.
Kurs rozliczeniowy w
terminie wygaśnięcia

-39-

Podsumowanie wzorów

a) Koszt strategii (K) = Maksymalna strata (Smax)

K = Smax = PK – PW

b) Maksymalny zysk (Zmax)

Zmax = (XW – XK) – (PK – PW)

c) Punkt opłacalności (BE)

BE = XK + (PK – PW)

gdzie
PK – premia zapłacona od opcji kupionej,
PW – premia otrzymana od opcji wystawionej,
XK – kurs wykonania opcji kupionej,
XW – kurs wykonania opcji wystawionej.

11. Arkusz kalkulacyjny

Poniżej pokazano jak należy zdefiniować strategię spread byka przy zastosowaniu
arkuszy kalkulacyjnych dostępnych na stronie

www.opcje.gpw.pl

-40-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona,
C – opcja kupna (call),
2 700 – kurs wykonania
92,10 – kurs nabycia opcji

O – opcja,
- 1 – jedna opcja wystawiona
C – opcja kupna (call),
2 800 – kurs wykonania
46,80 – kurs wystawienia opcji

-41-

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

-42-

SPREAD NIEDŹWIEDZIA (BEAR PUT SPREAD)

1. Informacje podstawowe

Spread niedźwiedzia jest strategią, którą możemy tworzyć przy wykorzystaniu opcji
na WIG20 oraz opcji na akcje pojedynczych spółek notowanych na GPW. Jest
strategię, której zasada konstrukcji jest podobna do strategii spread byka . Strategia
umożliwia zarabianie na spadku wartości instrumentu bazowego. Kupując spread
niedźwiedzia oczekujemy spadków do określonego poziomu (np. prognozujemy dla
opcji na WIG20 spadek o 100 czy 200 pkt. indeksowych). Spread niedźwiedzia jest
zatem strategią, w której oczekujemy spadków przy umiarkowanej zmienności.

2. Składniki strategii

Strategię tworzy się przy wykorzystaniu dwóch opcji sprzedaży na ten sam
instrument bazowy i z tym samym terminem do wygaśnięcia, jednak z różnym
kursem wykonania. Jedną serię kupujemy a drugą wystawiamy, należy jednak
pamiętać, aby kupić i wystawić opcje w tej samej ilości (np. jeżeli kupiliśmy 10 opcji,
wówczas musimy również wystawić 10 opcji).

W jakie opcje zatem inwestujemy:

a. Opcja kupiona – kupujemy serię opcji z kursem wykonania najbliższym

bieżącej wartości instrumentu bazowego, czyli kupujemy tzw. serię opcji at-
the-money (skrót ATM). Seria ta jest głównym źródłem zysku strategii. Dzięki
niej strategia spread niedźwiedzia staje się inwestycją z dźwignią finansową.

b. Opcja sprzedana (wystawiona) – wystawiamy serię opcji kupna z kursem

wykonania niższym od kursu wykonania opcji kupionej, czyli wystawiamy tzw.
serię opcji out-of-the-money (skrót OTM). Kurs wykonania tej serii wyznacza
nasze oczekiwanie co do spadku instrumentu bazowego. Zadaniem tej serii
jest:
o

rekompensata kosztów utworzenia strategii - otrzymujemy premię, która

częściowo pokrywa koszt opcji kupionej,

wzmocnienie

dźwigni finansowej - seria ta polepsza (o wielkość otrzymanej

premii) stopę zwrotu, jaką generuje opcja kupiona.

Należy jednocześnie pamiętać, że wystawiając opcję jesteśmy zobowiązani do
złożenia i utrzymywania depozytu zabezpieczającego.

Przykład nr 1

Bieżąca wartość
indeksu WIG20

3.040 pkt.

Oczekiwania

Oczekujemy spadku indeksu WIG20 o około 200 pkt.

Składniki strategii

a. Kupno opcji sprzedaży z kursem wykonania 3.000

pkt. (kurs wykonania najbliższy bieżącej wartości
indeksu WIG20),

-43-

b. Sprzedaż opcji sprzedaży z kursem wykonania

2.800 pkt. (kurs wykonania opcji kupionej 3.000
pkt. - oczekiwany spadek wartości indeksu WIG20
- 200 pkt.).

3. Koszt strategii

K = PK – PW

gdzie
K – koszt kupna spreadu niedźwiedzia
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

Przykład nr 2

Przykładowa premia za
opcje kupioną

Premia zapłacona (PK)

→ 800 zł (kurs 80 pkt. x 10 zł)

Przykładowa premia za
opcje sprzedaną

Premia otrzymana (PW)

→ 220 zł (kurs 22 pkt. x 10 zł)

Koszt kupna spreadu
niedźwiedzia

= PK – PW
= 800 zł – 220 zł = 580 zł

4. Zyski

W omawianej strategii możemy zrealizować duży zysk (z dźwignią finansową), jeżeli
wartość instrumentu bazowego spadnie. Strategię tą charakteryzuje jednak
ograniczenie maksymalnego zysku. Jeżeli spadek wartości bazowego będzie
większy niż zakładaliśmy, wówczas strategia będzie notowała stały zysk niezależnie
od tego jak duże spadki nastąpią (w pewnym momencie przestaniemy korzystać ze
spadku rynku, jednak zrealizujemy dodatnią stopę zwrotu).

Maksymalny zysk jaki można odnieść ze strategii realizujemy wówczas, gdy strategia
zostanie utrzymana do terminu wygaśnięcia opcji a indeks osiągnie poziom poniżej
kursu wykonania opcji wystawionej. Maksymalny zysk można wyznaczyć poprzez
odjęcie od kursu wykonania opcji kupionej, kurs wykonania opcji wystawionej oraz od
tej różnicy dodatkowo odejmujemy wyrażony w jednostce notowania koszt
utworzenia strategii.

-44-

Zmax = (XK – XW) – (PK – PW)

gdzie
Zmax – maksymalny zysk ze strategii spread niedźwiedzia
XW – kurs wykonania opcji wystawionej
XK – kurs wykonania opcji kupionej
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

Punkt opłacalności (czyli punkt po przekroczeni, którego zaczynamy zarabiać), przy
założeniu inwestycji utrzymywanej do terminu wygaśnięcia, wyznaczamy poprzez
odjęcie do kursu wykonania opcji kupionej, wyrażony w jednostce notowania, koszt
utworzonej strategii.

BE = XK – (PK – PW)

gdzie
BE – punkt opłacalności strategii spread niedźwiedzia
XK – kurs wykonania opcji kupionej
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

Przykład nr 3

Opierając się na danych z wcześniejszych przykładów.
Maksymalny zysk (Zmax) = (XK – XW) – (PK – PW)

= (3.000 pkt. – 2.800 pkt.) – (80 pkt. – 22 pkt.)
= 200 pkt. – 58 pkt.
= 142 pkt.

Punkt opłacalności (BE)

= XK – (PK – PW)
= 3.000 pkt. – (80 pkt. – 22 pkt.)
= 2.942 pkt.

Zakładając, że inwestycja potrwa do terminu wygaśnięcia, zarobimy jeżeli wartość
indeksu WIG20 spadnie poniżej poziomu 2.942 pkt. a maksymalny zysk osiągniemy
po spadku poniżej poziomu 2.800 pkt. i wyniesie on 1.420 zł (142 pkt. x 10 zł).

Smax = PK – PW

gdzie
Smax – maksymalna strata ze strategii spread niedźwiedzia
PK – premia zapłacona za opcję kupioną
PW – premia otrzymana za opcję wystawioną

-45-

Przykład nr 4
Opierając się na danych z przykładu nr 3 maksymalną stratę poniesiemy, jeżeli kurs
indeksu WIG20 wzrośnie ponad 3.000 pkt. i wyniesie ona 580 zł (800 zł – 220 zł).
Stracimy również jeżeli indeks nie spadnie poniżej punktu opłacalności
wyznaczonego w tym przykładzie na poziomie 2.942 pkt.

6. Profil zyskowności
Wykres Nr 1 przedstawia profil zyskowności spreadu niedźwiedzia. Niebieska linia
przedstawia profil nabytej opcji sprzedaży (seria at-the-money), czerwona
przedstawia wystawioną opcję sprzedaży (seria out-of-the-money), a czarna
przedstawia spread niedźwiedzia. Wykres został utworzony na podstawie danych z
ww. przykładów. Na osi X znajdują się wartości instrumentu bazowego (indeks
WIG20), zaznaczono również kursy wykonania opcji. Oś Y prezentuje zyski i straty
ze strategii.

Wykres nr 1 – Profil zyskowności spreadu niedźwiedzia (w terminie wygaśnięcia)

-200

-150

-100

-50

100

150

200

250

300

350

2 6

2 7

2 8

2 9

3 0

3 1

Kupno opcji sprzedaży
W ystawienie opcji sprzedaży
Spread niedźwiedzia

Z wykresu można odczytać, że:
a. Maksymalną stratę ponosimy, jeżeli indeks ukształtuje się na poziomie powyżej

3.000 pkt. Maksymalna strata wyniesie 580 zł (kalkulacje w przykładzie nr 4);

b. Punkt opłacalności wynosi 2.942 pkt. (kalkulacje w przykładzie nr 3),
c. Maksymalny zysk osiągniemy, jeżeli indeks ukształtuje się na poziomie poniżej

2.800 pkt. Maksymalny zysk wyniesie 1.420 zł (kalkulacje w przykładzie nr 3).

Porównując spread niedźwiedzia (czarna linia na wykresie) do kupna pojedynczej
opcji sprzedaży (niebieska linia na wykresie), czyli strategii również zarabiającej na
spadku instrumentu bazowego, widać, że przy wartościach indeksu do 2.800 pkt. (do

Wartość
indeksu WIG20

Zysk/Strata

-46-

takiej wartości kupując spread niedźwiedzia prognozujemy spadek indeksu) spread
niedźwiedzia jest znacznie bardziej zyskowny ponieważ:
a. w przypadku niekorzystnej zmiany indeksu (wzroście ponad 3.200 pkt.)

poniesiemy mniejszą stratę,

b. punkt opłacalności zaczyna się wcześniej,
c. dla wartości indeksu do 2.800 pkt. strategia daje większe zyski.
Szczegóły w tabeli nr 1.

Tabela nr 1

Zysk / Strata

Wartość indeksu

WIG20

Spread niedźwiedzia

(czarna linia na wykresie)

Kupno opcji sprzedaży

(niebieska linia na wykresie)

2.700

220 142

2.750

170 142

2.800

120 142

2.900

20 42

2.920

2.942

- 22

2.950

- 30

- 8

3.000

- 80

- 58

3.050

- 80

- 58

Tabela porównuje zyski i straty ze strategii spread niedźwiedzia oraz kupno opcji
sprzedaży (dwie strategie zarabiające na wzroście wartości instrumentu bazowego).
Kalkulacje zostały wykonane na podstawie danych z wykresu nr 1.

W tabeli grubą ramką zaznaczono te wartości indeksu WIG20, dla których spread
niedźwiedzia daje lepsze wyniki (mniejsze straty oraz wyższe zyski) niż kupno opcji
sprzedaży. WIdać, że spread niedźwiedzia jest strategią, którą tworzymy w
przypadku oczekiwania umiarkowanych spadków. W przypadku gdy oczekujemy
dużych spadków wówczas lepszą inwestycją będzie kupienie wyłącznie opcji
sprzedaży.

7. Zamknięcie pozycji w strategii
Istnieją dwa sposoby zamknięcia pozycji w utworzonej strategii spread niedźwiedzia:

• zamknięcie pozycji w terminie wygaśnięcia – Ostateczne rozliczenie strategii

następuje wg kursu rozliczeniowego. Opcje, które w dniu wygaśnięcia będą in-
the-money (ITM) zostaną wykonane. Pozostałe opcje wygasają bez wartości
(szczegóły dotyczące rozliczenia opcji w terminie wygaśnięcia patrz w innych
materiałach edukacyjnych GPW). Profil zyskowności z wykresu nr 1
przedstawia właśnie profil dla strategii wygasającej w terminie wygaśnięcia.

• zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia - Po utworzeniu strategii

spread niedźwiedzia nie musimy czekać do terminu wygaśnięcia, aby
zamknąć utworzoną pozycję. Możemy zrobić to w dowolnym dogodnym dla
nas czasie. Aby zamknąć strategię spread niedźwiedzia przed terminem
wygaśnięcia należy osobno zamknąć pozycje w opcjach tworzących strategię.
A zatem należy:

-47-

sprzedać opcję którą kupiliśmy (opcja z wyższym kursem wykonania)

oraz

kupić opcję którą wystawiliśmy (opcja z niższym kursem wykonania).

8. Upływ czasu do wygaśnięcia
Upływający czas od terminu wygaśnięcia może działać zarówno na korzyść, jak i
niekorzyść strategii spread niedźwiedzia.

Korzystnie wpływa na wynik strategii przy wartościach instrumentu bazowego przy
których strategia przynosi zysk (poniżej punktu opłacalności). W takim przypadku
utrzymanie strategii nawet przy niezmieniającej się wartości instrumentu bazowego
działa na naszą korzyść zwiększając potencjalne zyski.

Z drugiej strony jeżeli indeks jest po stronie „stratnej” czas działa na naszą
niekorzyść obniżając wynik strategii. Należy zwrócić uwagę, że niekorzystny efekt
upływu czasu wzrasta wraz ze zbliżaniem się terminu wygaśnięcia opcji.
Utrzymywanie zatem stratnej pozycji w ostatnim miesiącu handlu może nas narazić
na duże straty. Należy również zauważyć, że wraz z upływem czasu punkt
opłacalności strategii zmniejsza swoją wartość, co jest oczywiście dla nas
niekorzystne (patrz wykres nr 2)

Wykres nr 2 – Profil zyskowności spreadu niedźwiedzia w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1,5 miesiąca, 1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w
terminie wygaśnięcia).

-100

-50

100

150

2 6

2 7

2 8

2 9

3 0

3 1

wygaśnięcie
1,5 miesiąca
1 miesiąc
15 dni
2 dni

Wartość instrumentu
bazowego

Zysk/Strata

Upływ czasu do wygaśnięcia

zwiększa zyski strategii

Upływ czasu do wygaśnięcia
powiększa straty strategii

Upływ czasu do

wygaśnięcia przesuwa

punkt opłacalności

-48-

9. Przykład z rynku

Sesja w dniu 1 marca 2005 r. Indeks WIG20 na poziomie bliskim 2.100 pkt. (na
zamknięciu sesji 2.088,20 pkt.). W tym dniu budujemy spread niedźwiedzia.
Oczekujemy spadku indeksu WIG20 o 100 pkt.

• Kupujemy serię opcji sprzedaży wygasającą w marcu 2005 r. z kursem

wykonania 2.100 pkt. (XK) – seria OW20O5210. Jako koszt nabycia opcji
przyjmujemy premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 32,50 pkt., czyli
325,00 zł (PK).

• Wystawiamy

serię opcji sprzedaży wygasającą w marcu 2005 r. z kursem

wykonania 2.000 pkt. (XW). – seria OW20O5200. Wystawiamy tą opcję
otrzymując premię 45 zł wg kursu zamknięcia 4,5 pkt. (PW).

Łączny koszt strategii (K) wyniósł zatem 280 zł. Zakładamy utrzymanie strategii do
terminu wygaśnięcia czyli do dnia 18 marca 2005 r.

Tabela nr 2
W tabeli znajdują się kalkulacje oczekiwanych zysków i strat (w kalkulacji pominięto
prowizje maklerskie).
Punkt opłacalności
(BE)

= XK – (PK – PW)
= 2.100 pkt. – (32,5 pkt. – 4,50 pkt.)
= 2.100 pkt. + 28,00 pkt.
= 2.072,00 pkt.

Strata a.

Tracimy

jeżeli indeks WIG20 nie przekroczy punktu

opłacalności czyli poziomu 2.072,00 pkt.,

b. Maksymalną stratę poniesiemy jeżeli WIG20

wzrośnie ponad 2.100 pkt. (kurs wykonania opcji
kupionej),

c. Maksymalna strata (Smax) wyniesie 280 zł (koszt

utworzonej strategii).
= (PK – PW)
= (32,5 pkt. – 4,50 pkt.)
= 28,00 pkt. (co odpowiada kwocie 280 zł)

Zysk a.

Zarabiamy

jeżeli indeks WIG20 spadnie poniżej

ponad punkt opłacalności (2.072,00 pkt.),

b. Maksymalny zysk osiągniemy jeżeli WIG20 spadnie

poniżej 2.000 pkt. (kurs wykonania opcji
wystawionej),

c. Kalkulacja maksymalnego zysku (Zmax)

= (XK – XW) – (PK – PW)
= (2.100 pkt. – 2.000 pkt.) – (32,50 pkt. – 4,50 pkt.)
= 100 pkt. – 28 pkt.
= 72,00 pkt. (co odpowiada kwocie 720 zł).

W terminie wygaśnięcia kurs rozliczeniowy dla tych opcji wyniósł 1.976 pkt. Oznacza
to, że zarówno opcja kupiona jak i wystawiona wygasają w cenie (in-the-money) i
zostaną wykonane (kurs rozliczeniowy przekroczył kursy wykonania obu opcji). W

-49-

przypadku opcji kupionej otrzymamy kwotę rozliczenia, natomiast w przypadku opcji
wystawionej zapłacimy kwotę rozliczenia.

a. Dla opcji kupionej otrzymana kwota rozliczenia wyniesie 1.240 zł – kalkulacje

(2.100 pkt. – 1.976 pkt.) x 10 zł = 124 pkt. x 10 zł = 1.240 zł.

b. Dla opcji wystawionej kwota rozliczenia do zapłaty wyniesie 240 zł –

kalkulacje (2.000 pkt. – 1.976 pkt.) x 10 zł = 24 pk.t x 10 zł = 240 zł

c. Pamiętając, że za kupno spreadu niedźwiedzia zapłaciliśmy 280 zł, łącznie na

inwestycji zarobimy 720 zł – kalkulacje (1.240 zł – 240 zł – 280 zł = 720 zł). A
zatem realizujemy maksymalny możliwy do osiągnięcia zysk z tej inwestycji.

Wykres nr 3 – Profil zyskowności spreadu niedźwiedzia dla ww. przykładu.

-100

-50

100

150

1 920

1 940

1 960

1 980

2 000

2 020

2 040

2 060

2 080

2 100

2 120

2 140

2 160

2 180

Opcje kupiona
Opcja wystawiona
Spread niedźwiedzia

10. Podsumowanie

Najważniejsze cechy strategii spread niedźwiedzia:

a) Strategia zarabiająca na spadku wartości instrumentu bazowego (np. indeksu

WIG20 lub akcji pojedynczych spółek) przy umiarkowanej zmienności,

b) Strategię tworzy się przy wykorzystaniu opcji sprzedaży na ten sam

instrument bazowy i posiadających ten sam termin do wygaśnięcia. Kupujemy
opcję kupna at-the-money (ATM) oraz jednocześnie wystawimy opcję kupna
out-of-the-money (OTM),

Wartość instrumentu
bazowego

Zysk/Strata

Max zysk

720 zł

Max strata
280 zł

1.976 pkt.
Kurs rozliczeniowy w
terminie wygaśnięcia

-50-

c) Strategię charakteryzuje ograniczenie maksymalnego zysku (nawet jeżeli

instrument bazowy spadnie bardziej niż tego oczekiwał inwestor,

nie osiąga

on z tego tytułu dodatkowych korzyści)

d) Strategia jest tańszym sposobem na zarabianie na spadku wartości

instrumentu bazowego niż inwestowanie w pojedyncze opcje sprzedaży.

Podsumowanie wzorów

a) Koszt strategii (K) = Maksymalna strata (Smax)

K = Smax = PK – PW

b) Maksymalny zysk (Zmax)

Zmax = (XK – XW) – (PK – PW)

c) Punkt opłacalności (BE)

BE = XK – (PK – PW)

gdzie
PK – premia zapłacona od opcji kupionej,
PW – premia otrzymana od opcji wystawionej,
XK – kurs wykonania opcji kupionej,
XW – kurs wykonania opcji wystawionej.

11. Arkusz kalkulacyjny

Poniżej pokazano jak należy zdefiniować strategię spread niedźwiedzia przy
zastosowaniu arkuszy kalkulacyjnych dostępnych na stronie

www.opcje.gpw.pl

-51-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona,
P – opcja sprzedaży (put),
2 100 – kurs wykonania
32,50 – kurs nabycia opcji

O – opcja,
- 1 – jedna opcja wystawiona
P – opcja sprzedaży(put),
2 000 – kurs wykonania
4,50 – kurs wystawienia opcji

-52-

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

-53-

DŁUGI STELAŻ (LONG STRADDLE)

1. Informacje podstawowe

Długi stelaż jest strategią, którą możemy tworzyć przy wykorzystaniu opcji na WIG20
oraz opcji na akcje pojedynczych spółek notowanych na GPW. Umożliwia zarabianie
w efekcie wzrostu zmienności instrumentu bazowego, czyli wówczas gdy mamy do
czynienia, że znacznymi zmianami jego ceny (następują duże wzrosty lub duże
spadki). Strategia pozwala na osiąganie zysków niezależnie od kierunku tej zmiany,
ważne jest jednak to, aby zmiany te były duże.

2. Składniki strategii

Strategię tworzy się przy wykorzystaniu jednocześnie opcji kupna, jak i opcji
sprzedaży z tym samym terminem wygaśnięcia oraz kursem wykonania. W strategii
tej zajmujemy tylko długie pozycje w opcjach (czyli opcje kupujemy). Kupujemy opcje
kupna oraz opcje sprzedaży, co ważne, w tej samej liczbie (np. jeżeli kupiliśmy 10
opcji kupna wówczas musimy również kupić 10 opcji sprzedaży). Najczęściej kupuje
się opcje o kursie wykonania najbliższym bieżącej wartości instrumentu bazowego
(czyli opcje at-the-money (skrót ATM)).

Przykład nr 1

Bieżąca wartość
indeksu WIG20

3.225 pkt

Oczekiwania

Oczekujemy wzrostu zmienności instrumentu bazowego

Składniki strategii

a. Kupno opcji kupna z kursem wykonania 3.200 pkt,
b. Kupno opcji sprzedaży z kursem wykonania 3.200 pkt.
Kursy wykonania opcji najbliższe bieżącej wartości
indeksu WIG20

3. Koszt strategii

Z utworzeniem strategii związany jest koszt początkowy równy sumie premii
zapłaconych za nabyte opcje kupna i sprzedaży. W skład strategii nie wchodzą opcje
wystawione, dlatego w tej strategii nie jest wymagane utrzymywanie depozytów
zabezpieczających (dzięki czemu inwestor nie musi martwić się o utrzymywanie
depozytu na minimalnym poziomie oraz od początku inwestycji wie ile maksymalnie
może na niej stracić).

K = (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

) x m

gdzie:
K – koszt strategii długi stelaż,
KK

kupna

– kurs kupna opcji kupna,

sprzedaży

– kurs kupna opcji sprzedaży,

m – mnożnik w opcji.

-54-

Przykład nr 2

Wszystkie przykłady przedstawione w broszurze nie uwzględniają opłat pobieranych
przez biura maklerskie.

Przykładowy kurs
nabycia opcji kupna

kupna

= 90 pkt.

Przykładowy kurs
nabycia opcji
sprzedaży

sprzedaży

= 120 pkt.

Mnożnik w opcji

m = 10 zł

Koszt strategii długi
stelaż (K)

= (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

) x m

= (90 pkt. + 120 pkt.) x 10 zł.
= 2.100 zł.

4. Zyski

W omawianej strategii możemy zrealizować duży zysk (z dźwignią finansową), jeżeli
wartość instrumentu bazowego znacznie się zmieni (wzrośnie lub spadnie). Zyski w
tej strategii są nieograniczone. Im większe zmiany nastąpią, tym więcej na tej
strategii zarobimy.

a. Punkty opłacalności

W strategii długi stelaż możemy zidentyfikować dwa punkty opłacalności. Jeden
(górny) określa moment, od którego zaczniemy zarabiać, jeżeli wartość instrumentu
bazowego rośnie, drugi (dolny) – gdy wartość instrumentu bazowego spada. Górny
punkt opłacalności wyznacza się poprzez dodanie do kursu wykonania opcji,
wyrażoną w jednostce notowania, sumę zapłaconej premii (premia wyrażona w
jednostce notowania to kurs, po którym nabywamy lub wystawiamy opcje). Dolny -
poprzez odjęcie od kursu wykonania sumy premii.

= X + (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

) = BE (górny)

= X - (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

) = BE (dolny)

gdzie:
BE1, BE2 – punkty opłacalności,
KK

kupna

– kurs kupna opcji kupna,

sprzedaży

– kurs kupna opcji sprzedaży,

X – kurs wykonania opcji.

b. Kalkulacja wyników z inwestycji

Wynik z inwestycji (czyli kwotę zysku lub straty) wyznaczamy poprzez odjęcie od
wartości bezwzględnej różnicy pomiędzy kursem wykonania wystawionych opcji a
wartością instrumentu bazowego, według której nastąpi rozliczenie strategii, sumy
zapłaconej premii (wyrażonej w jednostce notowania). Otrzymany wynik mnożymy
przez mnożnik w instrumencie.

-55-

Z/S = [Wartość bezwzględna (X – S) – (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

)] x m

gdzie:
Z/S – zysk lub strata,
KK

kupna

– kurs kupna opcji kupna,

sprzedaży

– kurs kupna opcji sprzedaży,

X – kurs wykonania opcji,
S – wartość instrumentu bazowego,
m – mnożnik w opcji.

Przykład nr 3

Opierając się na danych z przykładu nr 2.
Pierwszy punkt
opłacalności (BE

)

= X + (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

)

= 3.200 pkt. + (90 pkt. + 120 pkt.)
= 3.410 pkt.

Drugi punkt opłacalności
(BE

)

= X - (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

)

= 3.200 pkt. - (90 pkt. + 120 pkt.)
= 2.990 pkt.

Kalkulacja
przykładowego zysku

= zysk przy wartości indeksu WIG20 = 3.550 pkt.
= [Wartość bezwzględna (X – S) – (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

)] x m

= [|3.200 pkt. – 3.550 pkt.| - (90 pkt. + 120 pkt.)] x 10 zł
= [350 pkt. – 210 pkt.] x 10 zł
= 1.400 zł

• Zakładając, że inwestycja potrwa do terminu wygaśnięcia, zarobimy gdy wartość

indeksu WIG20 wzrośnie ponad poziom 3.410 pkt. lub spadnie poniżej poziomu
2.990 pkt.

• Przykładowo, zakładając rozliczenie strategii w momencie gdy WIG20 osiągnie

3.550 pkt,, zysk z inwestycji wyniesie 1.400 zł.

5. Straty

Stratę ponosimy, gdy wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia
pozostanie wewnątrz punktów opłacalności. Maksymalnie możemy stracić sumę
premii zapłaconych za opcje kupna i sprzedaży. Tracimy wszystko, jeżeli w terminie
wygaśnięcia wartość instrumentu bazowego (a dokładnie kurs rozliczeniowy opcji –
szczegóły patrz standard opcji) osiągnie poziom dokładnie równy kursowi wykonania
nabytych opcji.

max

= (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

) x m

gdzie
S

max

– strata maksymalna,

kupna

– kurs kupna opcji kupna,

sprzedaży

– kurs kupna opcji sprzedaży,

m – mnożnik w opcji.

-56-

Przykład nr 4

Opierając się na danych z powyższych przykładów maksymalną stratę poniesiemy,
jeżeli indeks WIG20 w terminie wygaśnięcia osiągnie poziom 3.200 pkt. W takim
przypadku strata wyniesie 2.100 zł. Tracimy również, jeżeli WIG20 pozostanie
wewnątrz punktów opłacalności czyli w zakresie wartości indeksu WIG20 od 2.990
do 3.410 pkt.

6. Profil zyskowności

Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności strategii długi stelaż (wyliczony dla
danych z wcześniejszych przykładów). Niebieska linia przedstawia profil nabytej opcji
kupna, czerwona przedstawia nabytą opcję sprzedaży, a czarna - długi stelaż.
Wykres został utworzony na podstawie danych z ww. przykładów. Na osi X znajdują
się wartości instrumentu bazowego (indeks WIG20) - zaznaczono również kurs
wykonania opcji. Oś Y prezentuje zyski i straty ze strategii.

Wykres nr 1 – Profil zyskowności strategii długi stelaż (w terminie wygaśnięcia)

-300

-200

-100

100

200

300

400

2 840

2 900

2 960

3 020

3 080

3 140

3 200

3 260

3 320

3 380

3 440

3 500

3 560

3 620

Kupno opcji kupna
Kupno opcji sprzedaży
Długi stelaż

Wartość indeksu

WIG20 (pkt.)

Zysk/Strata
(pkt.)

-57-

Z wykresu można odczytać, że:
a. Maksymalną stratę ponosimy, gdy indeks ukształtuje się na poziomie 3.200 pkt.

W tym przypadku wyniosłaby ona 2.100 zł czyli 210 pkt. (kalkulacje w przykładzie
nr 4),

b. Punkty opłacalności wynoszą 2.990 oraz 3.410 pkt. (kalkulacje w przykładzie nr

3),

c. Zysk jest nieograniczony.

7. Zamknięcie pozycji
Istnieją dwa sposoby zamknięcia pozycji w utworzonej strategii długi stelaż:

a) zamknięcie pozycji w terminie wygaśnięcia – Ostateczne rozliczenie strategii

następuje wg kursu rozliczeniowego. Opcje, które w dniu wygaśnięcia będą in-
the-money (ITM) zostaną wykonane. Pozostałe opcje wygasają bez wartości
(szczegóły dotyczące rozliczenia opcji w terminie wygaśnięcia patrz w innych
materiałach edukacyjnych GPW). Profil zyskowności z wykresu nr 1
przedstawia właśnie profil dla strategii wygasającej w terminie wygaśnięcia.

b) zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia - Strategię możemy zamknąć

w dogodnym dla nas momencie W tym celu należy osobno zamknąć pozycje
w tworzących ją opcjach. Pozycje zamykamy poprzez zawarcie transakcji
odwrotnej. Sprzedajemy zatem zarówno kupioną opcję kupna jak i opcję
sprzedaży.

W takim przypadku należy pamiętać, że profil zyskowności ze strategii będzie
inny, niż dla strategii zamykanej w terminie wygaśnięcia. Przykładowe profile
dla strategii zamykanych w różnym czasie przedstawia wykres nr 2.

8. Upływ czasu do wygaśnięcia

Ponieważ w strategii posiadamy jedynie opcje kupione, dlatego upływający czas do
wygaśnięcia zawsze będzie działał na naszą niekorzyść.

Jak widać z wykresu nr 2 zamknięcie pozycji w strategii przed terminem wygaśnięcia
zawsze będzie dawało lepsze wyniki niż pozostawienie strategii do terminu
wygaśnięcia. Jeżeli zatem wartość instrumentu bazowego osiągnie oczekiwany
przez nas poziom, wówczas należy zamknąć posiadaną pozycję. Pozostawienie
takiej otwartej pozycji nawet przy niezmieniającej się wartości instrumentu bazowego
będzie pogarszało wypracowane wyniki.

-58-

Wykres nr 2 – Profil zyskowności strategii długi stelaż w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie
wygaśnięcia)

-250

-200

-150

-100

-50

100

150

200

2 81

2 84

2 87

2 90

2 93

2 96

2 99

3 02

3 05

3 08

3 11

3 14

3 17

3 20

3 23

3 26

3 29

3 32

3 35

3 38

3 41

3 44

3 47

3 50

3 53

3 56

3 59

wygaśnięcie
1 miesiąc
15 dni
2 dni

9. Przykład z rynku
Sesja w dniu 2 maja 2006 r. Indeks WIG20 na poziomie bliskim 3.200 pkt (na
zamknięciu sesji 3.186,50 pkt). Budujemy długi stelaż:

a. Kupujemy serię opcji kupna wygasającą w czerwcu 2006 r. z kursem

wykonania 3.200 pkt. (X) – seria OW20F6320. Jako koszt nabycia opcji
przyjmujemy premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 100,00 pkt.
(KK

kupna

), czyli 1.000,00 zł.

b. Kupujemy serię opcji sprzedaży wygasającą w czerwcu 2006 r. z kursem

wykonania 3.200 pkt (X) – seria OW20R6320. Jako koszt nabycia opcji
przyjmujemy również premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 119 pkt.
(KK

sprzedaży

), czyli 1.190 zł

Łączny koszt strategii (K) wyniósł zatem 2.190 zł. Zakładamy utrzymanie strategii do
terminu wygaśnięcia czyli do dnia 16 czerwca 2005 r.

Wartość indeksu

WIG20 (pkt.)

Zysk/Strata
(pkt.)

Upływ czasu do wygaśnięcia

zmniejsza zyski strategii

-59-

W poniższej tabeli znajdują się kalkulacje oczekiwanych zysków i strat (z
pominięciem prowizji maklerskich).
Punkty opłacalności =

= X + (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

= 3.200 pkt. + (100,00 pkt. + 119,00 pkt.).
= 3.200 pkt. + 219,00 pkt.
= 3.419,00 pkt.

= BE

= X - (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

= 3.200 pkt. - (100,00 pkt. + 119,00 pkt.).
= 3.200 pkt. - 219,00 pkt.
= 2.981,00 pkt.

Strata a.

Tracimy

jeżeli indeks WIG20 pozostanie pomiędzy

punktami opłacalności czyli w obszarze od 2.981
pkt. do 3.419 pkt.,

b. Maksymalną stratę – 2.190 zł – poniesiemy jeżeli

WIG20 osiągnie poziom równy kursowi wykonania
kupionych opcji czyli 3.200 pkt.

Zysk a.

Zarabiamy

jeżeli indeks WIG20 wzrośnie ponad

powyżej górnego punkt opłacalności czyli 3.419 pkt.
lub spadnie poniżej dolnego punktu opłacalności
czyli 2.981 pkt.

b. Zyski są nieograniczone

W terminie wygaśnięcia kurs rozliczeniowy dla ww. opcji wyniósł 2.590 pkt. Oznacza
to, że opcja sprzedaży wygasa w cenie (in-the-money) i z niej otrzymujemy kwotę
rozliczenia natomiast opcja kupna wygasa poza-ceną (out-of-the-money) i w tym
przypadku kwoty rozliczenia nie otrzymujemy.

a. Dla opcji kupna otrzymana kwota rozliczenia wyniesie 6.100 zł

→

kalkulacje (3.200 pkt. – 2.590 pkt.) x 10 zł = 610 pkt. x 10 zł = 6.100 zł,

b. Utworzenie strategii długi stelaż kosztowało nas 2.190 zł,
c. Zysk netto na strategii wyniesie zatem 3.910 zł

→ kalkulacje (6100 zł –

2.190 zł = 3.910 zł).

-60-

Wykres nr 3 – Profil zyskowności długiego stelaża dla ww. przykładu.

-300

-200

-100

100

200

300

400

500

600

700

2 480

2 600

2 720

2 840

2 960

3 080

3 200

3 320

3 440

3 560

3 680

3 800

3 920

4 040

Opcja kupiona
Opcja wystawiona
Długi stelaż

10. Podsumowanie
Najważniejsze cechy strategii długi stelaż:

a) Strategia zarabiająca na wzroście zmienności instrumentu bazowego.

Osiągamy zyski jeżeli nastąpi znaczna zmiana wartości instrumentu
bazowego niezależnie od kierunku tej zmiany;

b) Strategię tworzy się poprzez jednoczesny zakup opcji kupna oraz sprzedaży

na ten sam instrument bazowy oraz z tym samym terminem do wygaśnięcia.
Nabywamy opcje at-the-money (ATM);

c) Strategia charakteryzuje się nieograniczonym zyskiem, oraz ograniczonymi

stratami.

Podsumowanie wzorów.

a) Koszt strategii (K) = Maksymalna strata (S

max

)

K = S

max

= (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

) x m

b) Górny punkt opłacalności (BE1)

= X + (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

)

c) Dolny punkt opłacalności (BE2)

= X - (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

)

Wartość indeksu
WIG20 (pkt.)

Zysk/Strata
(pkt.)

Max strata
2.190 zł

2.590 pkt.
Kurs rozliczeniowy w
terminie wygaśnięcia

Zysk

3.910 zł

-61-

d) Zysk/Strata ze strategii

Z/S = [Wartość bezwzględna (X – S) – (KK

kupna

+ KK

sprzedaży

)] x m

gdzie
X – kurs wykonania,
S – wartość instrumentu bazowego
KK

kupna

– kurs kupna opcji kupna,

sprzedaży

– kurs kupna opcji sprzedaży,

m – mnożnik w opcji.

11. Arkusz kalkulacyjny

Poniżej pokazano jak należy zdefiniować strategię długi stelaż przy zastosowaniu
arkuszy kalkulacyjnych dostępnych na stronie

www.opcje.gpw.pl

-62-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona,
C – opcja kupna (call),
3 200 – kurs wykonania
100 – kurs nabycia opcji

O – opcja,
1 – jedna opcja kupiona
P – opcja sprzedaży (put),
3 200 – kurs wykonania
119 – kurs nabycia opcji

-63-

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1]

-64-

KRÓTKI STELAŻ (SHORT STRADDLE)

1. Informacje podstawowe

Krótki stelaż jest strategią, którą możemy tworzyć przy wykorzystaniu opcji na WIG20
oraz opcji na akcje pojedynczych spółek notowanych na GPW. Strategia umożliwia
osiąganie zysków w efekcie spadku zmienności instrumentu bazowego, czyli
wówczas kiedy na rynku zmiany wartości instrumentu bazowego stają się coraz
mniejsze. W strategii osiągamy zyski, gdy wartość instrumentu bazowego pozostanie
wewnątrz określonego zakresu wartości.

2. Składniki strategii

Strategię tworzy się przy wykorzystaniu jednocześnie opcji kupna i opcji sprzedaży z
tym samym terminem wygaśnięcia oraz kursem wykonania. W strategii zajmujemy
tylko krótkie pozycje w opcjach (wystawiamy opcje). Wystawiamy opcje kupna oraz
opcje sprzedaży, co ważne, w tej samej liczbie (np. jeżeli wystawiliśmy 10 opcji
kupna wówczas musimy również wystawić 10 opcji sprzedaży). Najczęściej wystawia
się opcje o kursie wykonania najbliższym bieżącej wartości instrumentu bazowego
(wystawia się opcje at-the-money (skrót ATM)).

Przykład nr 1

Wszystkie przykłady przedstawione w broszurze nie uwzględniają opłat pobieranych
przez biura maklerskie.

Bieżąca wartość
indeksu WIG20

3.225 pkt

Oczekiwania

Oczekujemy spadku zmienności instrumentu bazowego

Składniki strategii

• Wystawienie opcji kupna z kursem wykonania 3.200

pkt,

• Wystawienie opcji sprzedaży z kursem wykonania

3.200 pkt.

Kursy wykonania opcji są najbliższe bieżącej wartości
indeksu WIG20

3. Koszt strategii

Ponieważ strategia składa się wyłącznie z opcji wystawionych, inwestor jest
zobowiązany do utrzymywania depozytów zabezpieczających. Zasady wyliczania
depozytów zabezpieczających dostępne są na stronie

www.kdpw.pl

4. Zyski

Z tytułu wystawienia opcji inwestor otrzymuje premię opcyjną, która jest jednocześnie
maksymalnym zyskiem, jaki może zrealizować wystawca. Ponieważ strategia krótki

-65-

stelaż składa się wyłącznie z opcji wystawionych dlatego zyski z tej strategii są
ograniczone.

a. Punkty opłacalności

Inwestor zarabia, jeżeli wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia
pozostanie wewnątrz punktów opłacalności. Możemy zidentyfikować dwa punkty
opłacalności – górny oraz dolny. Górny punkt opłacalności wyznacza się poprzez
dodanie do kursu wykonania opcji wyrażoną w jednostce notowania sumę
otrzymanych premii (premia wyrażona w jednostce notowania to kurs, po którym
nabywamy lub wystawiamy opcje). Dolny poprzez odjęcie od kursu wykonania sumy
premii.

= X + (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

) = BE (górny)

= X - (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

) = BE (dolny)

gdzie:
BE1, BE2 – punkty opłacalności,
KW

kupna

– kurs wystawienia opcji kupna,

KW(jn)

sprzedaży

– kurs wystawienia opcji sprzedaży,

X – kurs wykonania opcji (pkt.).

b. Kalkulacja wyników z inwestycji

Wynik z inwestycji (czyli kwotę zysku lub straty) wyznaczamy poprzez odjęcie od
sumy otrzymanej premii (wyrażonej w jednostce notowania) wartość bezwzględną z
różnicy pomiędzy kursem wykonania wystawionych opcji a wartością instrumentu
bazowego wg. której nastąpi rozliczenie strategii. Otrzymany wynik mnożymy przez
mnożnik w instrumencie.

Z/S = [(KW

kupna

+ KW

sprzedaży

) – Wartość bezwzględna (X – S)] x m

gdzie:
Z/S – zysk lub strata,
KW

kupna

– kurs wystawienia opcji kupna,

sprzedaży

– kurs wystawienia opcji sprzedaży,

X – kurs wykonania opcji,
S – wartość instrumentu bazowego,
m – mnożnik w opcji.

c. Kalkulacja zysku maksymalnego

Maksymalny zysk, jaki można z tej strategii zrealizować stanowi sumę otrzymanych
premii. Inwestor zrealizuje maksymalny zysk w przypadku gdy strategię utrzyma do
terminu wygaśnięcia a wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia
osiągnie poziom równy kursowi wykonania wystawionych opcji.

-66-

Zmax = [KW

kupna

+ KW

sprzedaży

] x m

gdzie:
Zmax – maksymalny zysk ze strategii,
KW

kupna

– kurs wystawienia opcji kupna,

sprzedaży

– kurs wystawienia opcji sprzedaży,

m – mnożnik w opcji.

Przykład nr 2

Kurs wykonania opcji

3.200 pkt

Przykładowy kurs
wystawienia opcji
kupna

kupna

= 90 pkt.

Przykładowy kurs
wystawienia opcji
sprzedaży

sprzedaży

= 120 pkt.

Mnożnik w opcji

m = 10 zł

Maksymalny zysk
(Zmax)

= (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

) x m

= (90 pkt. + 120 pkt.) x 10 zł
= 2.100 zł

Pierwszy punkt
opłacalności (BE

) –

górny

= X + (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

)

= 3.200 pkt + (90 pkt + 120 pkt)
= 3.410 pkt

Drugi punkt
opłacalności (BE

) -

dolny

= X - (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

)

= 3.200 pkt - (90 pkt + 120 pkt)
= 2.990 pkt

Kalkulacja
przykładowego zysku

= zysk przy wartości indeksu WIG20 = 3.300 pkt.
= [(KW

kupna

+ KW

sprzedaży

) – Wartość bezwzględna (X – S)] x m

= [(90 pkt + 120 pkt) - |3.200 – 3.300|] x 10 zł
= [210 pkt – 100 pkt] x 10 zł
= 1.100 zł

• Zakładając, że inwestycja potrwa do terminu wygaśnięcia, zarobimy, gdy wartość

indeksu WIG20 pozostanie wewnątrz zakresu od 2.990 pkt. do 3.410 pkt..

• Maksymalny zysk, jaki możemy zrealizować osiągniemy, jeżeli w dniu

wygaśnięcia wartość indeksu WIG20 będzie równa kursowy wykonania opcji czyli
3.200 pkt . Zysk w takim przypadku wyniesie 2.100 zł.

• Dla

przykładowej wartości indeksu WIG20 (wewnątrz punktów opłacalności), wg

której nastąpi rozliczenie strategii np. na poziomie 3.300 pkt zysk z inwestycji
wyniesie 1.100 zł

5. Straty

Strata jest ponoszona gdy wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia
wzrośnie powyżej pierwszego punkt opłacalności (BE

) (górnego) lub spadnie poniżej

-67-

drugiego punktu opłacalności (BE

) (dolnego). Kwota straty rośnie wraz ze wzrostem

zmienności na rynku, czyli wówczas, gdy zmiany wartości instrumentu bazowego
stają się coraz większe.

Niekorzystną dla nas sytuacją jest gdy wartość instrumentu bazowego przekroczy
jeden z punktów opłacalności – oznacza to, że zaczynamy ponosić straty. Jeżeli po
przekroczeniu punktu opłacalności wartość instrumentu bazowego nadal zmienia
swoją wartość w danym kierunku, nasze straty rosną.

Należy pamiętać, że w strategii krótki stelaż mamy ograniczone potencjalne
zyski przy nieograniczonych potencjalnych stratach.

Przykład nr 3

Opierając się na danych z przykładu nr 2 poniesiemy stratę, jeżeli wartość indeksu
WIG20:

• wzrośnie ponad 3.410 pkt, lub

• spadnie

poniżej 2.990 pkt.

Poniżej znajdują się przykładowe wyliczenia kwot straty w przypadku, gdy strategia
„rozliczy” się przy wartościach indeksu WIG20 na poziomie 2.850 pkt. lub 3.550 pkt.
(wartości poza punktami opłacalności).

Z/S = [(KW

kupna

+ KW

sprzedaży

) – Wartość bezwzględna (X – S)] x m

(1)
Z/S = [(90 pkt + 120 pkt) - |3.200 pkt. – 2.850 pkt.|] x 10 zł
Z/S = (210 pkt – 350 pkt) x 10 zł
Z/S = - 1.400 zł (strata)

(2)
Z/S = [(90 pkt + 120 pkt) - |3.200 pkt. – 3.550 pkt.|] x 10 zł
Z/S = (210 pkt – 350 pkt) x 10 zł
Z/S = - 1.400 zł (strata)

6. Profil zyskowności

Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności strategii krótki stelaż (wyliczony dla
danych z wcześniejszych przykładów). Niebieska linia przedstawia profil wystawionej
opcji kupna, czerwona przedstawia wystawionej opcji sprzedaży, a czarna
przedstawia łączną strategię krótki stelaż. Na osi X znajdują się wartości instrumentu
bazowego (indeks WIG20) - zaznaczono również kurs wykonania opcji. Oś Y
prezentuje zyski i straty ze strategii.

-68-

Wykres nr 1 – Profil zyskowności strategii krótki stelaż (w terminie wygaśnięcia).

-250

-200

-150

-100

-50

100

150

200

250

2 960

3 000

3 040

3 080

3 120

3 160

3 200

3 240

3 280

3 320

3 360

3 400

3 440

3 480

W ystawienie opcji kupna

W ystawienie opcji sprzedaży
Krótki stelaż

Z wykresu można odczytać, że:

a. Maksymalny zysk osiągniemy, jeżeli wartość indeksu WIG20 w terminie

wygaśnięcia ukształtuje się na poziomie 3.200 pkt. Zysk wówczas
wyniesie 2.100 zł (kalkulacje w przykładzie nr 2),

b. Punkty opłacalności wynoszą 2.990 oraz 3.410 pkt. (kalkulacje w

przykładzie nr 3),

c. Strata jest nieograniczona.

7. Zamknięcie pozycji
Istnieją dwa sposoby zamknięcia pozycji w utworzonej strategii:

a. zamknięcie pozycji w terminie wygaśnięcia – Ostateczne rozliczenie

strategii następuje wg kursu rozliczeniowego. Opcje, które w dniu
wygaśnięcia będą in-the-money (ITM) zostaną wykonane. Pozostałe opcje
wygasają bez wartości (szczegóły dotyczące rozliczenia opcji w terminie
wygaśnięcia patrz w innych materiałach edukacyjnych GPW). Profil
zyskowności z wykresu nr 1 przedstawia właśnie profil dla strategii
wygasającej w terminie wygaśnięcia.

b. zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia - Strategię możemy

zamknąć w dogodnym dla nas momencie. W tym celu należy osobno
zamknąć pozycje w tworzących ją opcjach. Pozycje zamykamy poprzez

Wartość indeksu

WIG20 (pkt.)

Zysk/Strata
(pkt.)

-69-

zawarcie transakcji odwrotnej: odkupujemy zarówno wystawioną opcję
kupna jak i opcję sprzedaży.

8. Upływ czasu do wygaśnięcia

Ponieważ w strategii posiadamy jedynie opcje wystawione , dlatego upływający czas
do wygaśnięcia zawsze będzie działał na naszą korzyść.

Jak widać z wykresu nr 2 utrzymanie otwartej pozycji w strategii przy wartościach
instrumentu bazowego wewnątrz punktów opłacalności powiększa nasze zyski wraz
ze zbliżaniem się do terminu wygaśnięcia. Największe zyski zrealizujemy, gdy
strategia zostanie rozliczona w terminie wygaśnięcia (profil zaznaczony czarną linią).

Na wykresie można również zidentyfikować wartości instrumentu bazowego, dla
których strategia, w przypadku odległego terminu do wygaśnięcia, przynosi straty,
natomiast w przypadku bliskiego terminu do wygaśnięcia przynosi już zyski.

Wykres nr 2 – Profil zyskowności strategii krótki stelaż w zależności od czasu do
wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie
wygaśnięcia)

-150

-100

-50

100

150

200

250

2 96

3 00

3 04

3 08

3 12

3 16

3 20

3 24

3 28

3 32

3 36

3 40

3 44

3 48

wygaśnięcie
1 miesiąc
15 dni
2 dni

Wartość indeksu

WIG20 (pkt.)

Zysk/Strata
(pkt.)

Upływ czasu do wygaśnięcia

zwiększa zyski strategii

-70-

9. Przykład z rynku
Sesja w dniu 4 stycznia 2006 r. Indeks WIG20 na poziomie bliskim 2.800 pkt (na
zamknięciu sesji 2.829,38 pkt). Budujemy krótki stelaż:

a. Wystawiamy serię opcji kupna wygasającą w marcu 2006 r. z kursem

wykonania 2.800 pkt. (X) – seria OW20C6280. Jako koszt nabycia opcji
przyjmujemy premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 105,00 pkt.
(KW

kupna

), czyli 1.050,00 zł

b. Wystawiamy serię opcji sprzedaży wygasającą w marcu 2006 r. z kursem

wykonania 2.800 pkt (X) – seria OW20O6280. Jako koszt nabycia opcji
przyjmujemy również premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia 88 pkt.
(KW

sprzedaży

), czyli 880 zł

Zakładamy utrzymanie strategii do terminu wygaśnięcia czyli do dnia 17 marca 2006
r.

W poniższej tabeli znajdują się kalkulacje oczekiwanych zysków i strat (z
pominięciem prowizji maklerskich).
Punkty opłacalności =

= X + (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

)

= 2.800 pkt. + (105,00 pkt. + 88,00 pkt.)
= 2.800 pkt. + 193,00 pkt.
= 2.993,00 pkt.

= BE

= X - (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

)

= 2.800 pkt. - (105,00 pkt. + 88,00 pkt.)
= 2.800 pkt. - 193,00 pkt.
= 2.607,00 pkt.

Strata a.

Tracimy

jeżeli indeks WIG20:

Wzrośnie powyżej 2.993,00 pkt. lub,

Spadnie

poniżej 2.607,00 pkt..

b. Strata jest nieograniczona

Zysk a.

Zarabiamy

jeżeli indeks WIG20 osiągnie wartość w

przedziale od 2.607,00 pkt. do 2.993,00 pkt.,

b. Maksymalny zysk wynosi 1.930 zł.

W terminie wygaśnięcia kurs rozliczeniowy dla ww. opcji wyniósł 2.853 pkt. Oznacza
to, że opcja sprzedaży wygasa poza ceną (out-of-the-money) – nie musimy wypłacać
nabywcy opcji kwoty rozliczenia. Opcja kupna wygasa w cenie (in-the-money) i z niej
musimy wypłacić kwotę rozliczenia.

a. Dla opcji sprzedaży – zachowujemy w całości otrzymaną premię opcyjną w

kwocie 880 zł,

b. Dla opcji kupna otrzymaną premię opcyjną w kwocie 1.050 zł.

pomniejszamy o kwotę rozliczenia którą musimy wypłacić w kwocie 530 zł
→ kalkulacje (2.853 pkt. – 2.800 pkt.) x 10 zł = 53 pkt. x 10 zł = 530 zł,

c. Zysk netto na strategii wyniesie zatem 1.400 zł

→ kalkulacje (880 zł. +

1.050 zł – 530 zł. = 1.400 zł).

-71-

Wykres nr 3 – Profil zyskowności krótkiego stelaża dla ww. przykładu.

-200

-150

-100

-50

100

150

200

250

2 560

2 600

2 640

2 680

2 720

2 760

2 800

2 840

2 880

2 920

2 960

3 000

3 040

3 080

Wystawienie opcji kupna

Wystawienie opcji sprzedaży
Krótki stelaż

10. Podsumowanie
Najważniejsze cechy strategii krótki stelaż:

a) Strategia osiągająca zysk w momencie spadku zmienności instrumentu

bazowego. W strategii zarabiamy, gdy wartość instrumentu bazowego
pozostanie wewnątrz określonego zakresu wartości.

b) Strategię tworzy się poprzez jednoczesne wystawienie opcji kupna oraz

sprzedaży, na ten sam instrument bazowy i z tym samym terminem do
wygaśnięcia. Wystawiamy opcje at-the-money (ATM),

c) Strategia charakteryzuje się ograniczonym zyskiem oraz nieograniczonymi

stratami.

Podsumowanie wzorów.

a) Zysk/Strata ze strategii

Z/S = [(KW

kupna

+ KW

sprzedaży

) – Wartość bezwzględna (X – S)] x m

Wartość indeksu
WIG20 (pkt.)

Zysk/Strata
(pkt.)

Max zysk
1.930 zł

2.853 pkt.
Kurs rozliczeniowy w
terminie wygaśnięcia

Zysk

1.400 zł

-72-

b) Zysk maksymalny

Zmax = [KW

kupna

+ KW

sprzedaży

] x m

c) Górny punkt opłacalności (BE1)

= X + (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

)

d) Dolny punkt opłacalności (BE2)

= X - (KW

kupna

+ KW

sprzedaży

)

gdzie
KW

kupna

– kurs wystawienia opcji kupna,

sprzedaży

– kurs wystawienia opcji sprzedaży,

X – kurs wykonania opcji,
S – wartość instrumentu bazowego,
m – mnożnik w opcji.

11. Arkusz kalkulacyjny

Poniżej pokazano jak należy zdefiniować strategię krótki stelaż przy zastosowaniu
arkuszy kalkulacyjnych dostępnych na stronie

www.opcje.gpw.pl

-73-

Arkusz prosty
Zakładka [Strategia Nr 1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

O – opcja,
-1 – jedna opcja wystawiona,
C – opcja kupna (call),
2 800 – kurs wykonania
105 – kurs wystawienia opcji

O – opcja,
-1 – jedna opcja wystawiona
P – opcja sprzedaży (put),
2 800 – kurs wykonania
88 – kurs wystawienia opcji

-74-

Arkusz rozbudowany
Zakładka [Strategia_Nr_1]

Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres – Strategia nr 1].

-75-

ZADAJ PYTANIE

Jeżeli po przeczytaniu tej broszury masz wątpliwości i pytania, napisz na adres

pochodne@gpw.pl

. Postaramy się udzielić odpowiedzi w ciągu 24 godzin (nie licząc

sobót i niedziel), ale tylko na pytania dotyczące opcji. Pytania z innych tematów
prosimy kierować do odpowiedniej skrzynki tematycznej lub na ogólny adres Giełdy

gpw@gpw..pl

. Zapraszamy.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

ul. Książęca 4, 00-498 Warszawa

tel.: (022) 628 32 32, fax: (022) 628 17 54

Internet: http://www.gpw.pl, e-mail: gpw@gpw.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Marketing strategiczny na rynku ebook demo id 280521
Strategie marketingowe, fornulowanie strategii na rynku, FORMUŁOWANIE STRATEGII NA RYNKU DÓBR I USŁU
formulowanie strategi na rynku dobr i uslug przemyslowych, Marketing
Nowy porządek strategiczny na rynku paliw
Marketing strategiczny na rynku farmaceutycznym Wydanie 3 ebook
formulowanie strategi na rynku dobr
1 CZŁOWIEK NA RYNKU PRACY psychologiczne uwarunkowani (1)id 8813 ppt
główne instrumenty konkurencji na rynku usług transportowych, STUDIA - Kierunek Transport, STOPIEŃ I
Plan strategiczno-marketingowy praca, Turystyka i rekreacja wykłady, Zachowanie konsumentów na rynku
strategia marketingowa na rynku piwa, Marketing
Broszura T3 na T2 id 93176 Nieznany (2)
1 CZŁOWIEK NA RYNKU PRACY psychologiczne uwarunkowani (1)id 8813 ppt
3Zaocz Człowiek na rynku pracy zespół pracowniczy

więcej podobnych podstron