Administracja publiczna – J. Boć.

•

jest to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego,
zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach

Samorząd terytorialny

•

J. Panejko – teoria państwa gminy- „samorząd jest zatem opartą na przepisach ustawy zdecentralizowaną adm.
państwową, wykonywaną przez lokalne organy, niepodległe hierarchicznie innym organom i samodzielnie w granicach
ustawy i ogólnego porządku prawnego.”

•

T. Bigo – teoria prawna samorządu- „samorząd jest jednym typem decentralizacji adm.; samorząd jest decentralizacją
adm. publ., której samodzielnymi podmiotami są korporacje, powołane do tego przez ustawę. Samorząd jest
decentralizacją, a więc oznaczeniem strukturalnej formy adm., a nie- podmiotu, ani- przedmiotu adm., jest
zdecentralizowaną adm. wykonywaną przez samodzielne związki.”

•

J. Korczak – „samorząd teryt. jest wyodrębnionym w strukturze państwa, powstałym z mocy prawa, związkiem
lokalnego społ., powołanym do samodzielnego wykonywania adm. publ.”

•

Art. 3 ust.4 EKSL (Europejska Karta Samorządu Lokalnego) - „samorząd teryt. oznacza prawo i zdolność społeczeństw
lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publ. na ich własną
odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.”

•

A. Kroński – teoria mieszana- „samorząd teryt. jest wynikiem instynktu samozachowawczego, przy pewnym rozwoju,
którego człowiek chce stanowić o sobie, a o kwestiach dot. jego i sąsiadów, wraz z nimi; leży w interesie państwa-
potęguje poczucie łączności obywatela z państwem’ czynnik twórczo- państwowy; samorząd jest prawem do stanowienia
o wynikających z sąsiedztwa sprawach miejscowych i wykonywaniem w ten sposób części zarządu państwowego, jest
więc prawem, którego domagają się obywatele państwa, to ostanie zaś prawo to uznaje w interesie własnego bytu.”

•

Wasiutyński – udział ludności w sprawowaniu sprawami publicznymi

Prywatyzacja

•

redukcja zadań publicznych wykonywanych przez organy administracji publicznej, w konsekwencji powinna ona
oznaczać redukcję struktur organizacyjnych administracji publicznej. Usługi publiczne świadczone przez podmioty
prywatne (korporacje, spółki prawa handlowego)

•

powierzenie wykonywania zadań publicznych podmiotom prywatnym, oznacza ona twórczy proces w zakresie sposobu
wykonywania zadań publicznych przez podmioty niepubliczne, które zadania te przejmują dobrowolnie i prowadzą je w
interesie wyższym „ogólnym”, a nie w interesie jednostkowym. Realizacja odbywa się w formach i metodach prawa
prywatnego (cywilnego lub handlowego)
(Lidia Zacharko)

•

regulacje ustawowe
–

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

–

Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej -art. 3 ust.1.

–

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej- art. 25

Organ administracji

•

zasadnicza jednostka składowa administracji w sensie podmiotowym, jest to człowiek lub grupa ludzi (w przypadku
organu kolegialnego):
–

znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego

–

powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego w sposób i ze skutkiem właściwym temu prawu

–

działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji

Centralny organ państwowy

•

to każdy organ państwowy, który
–

jest jednostkowy w skali państwa

–

ma kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub ściśle określone kompetencje związane z państwem jako
takim

•

centralnymi organami państwa są:
–

Prezydent RP

–

Sejm, Senat i ich organy mające zewnętrzne kompetencje

–

powoływane lub nominowane przez Prezydenta RP, Sejm, Senat (lub ich organy zewn.) jednostkowe w skali kaju
organy państwowe (rządowe), a także kreowane z mocy samego prawa z takich organów inne jednostkowe w skali
kraju organy państwowe (rządowe)

–

centralne organy administracji rządowej

•

centralne organy państwowe nie są tożsame w całości z centralnymi konstytucyjnymi organami państwa

•

centralne organy podporządkowane są organom naczelnym

•

działają w formie indywidualnych decyzji, mogą wydawać zarządzenia o charakterze wewnętrznym

•

mają charakter apolityczny

Centralny konstytucyjny organ państwa

Organ państwowy

•

to człowiek lub grupa ludzi (w wypadku organu kolegialnego) znajdujący się w strukturze organizacyjnen państwa,
powołany do tworzenia i realizacji norm prawa w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji

Urząd administracji

•

można rozumieć następująco:
–

jako wyodrębniony zespół kompetencji (praw i obowiązków) związanych z określonym organem administracji publ.
np. urząd ministra, urząd wojewody (jest równoznaczny z pojęciem stanowiska)
tworzony w drodze aktów normatywnych rzędu ustawy,
obsadzane w drodze decyzji zwierzchniego organu adm., w drodze aktu organu władzy lyb w drodze wyborów

–

jako szczególna nazwa organu administracyjnego
np. urząd celny

–

jako zorganizowany zespół osób przydanych organowi administracyjnemu do pomocy w wykonywaniu jego funkcji

Dekoncentracji wewnętrznej

•

jest to podział pracy pomiędzy organ i pracowników jego urzędu, a nie podział kompetencji, to bowiem bezsprzecznie
należą się organowi zawsze, nawet wtedy, gdy realizowane są przez urzędnika w urzędzie przydanym organowi do
pomocy w wykonywaniu jego kompetencji
–

treść i zakres uprawnień pracowników ustala organ, który może upoważnić tylko w obrębie tych kompetencji, które
sam posiada

–

przekazanie może zostać cofnięte, ale do tego czasu organ przekazujący nie może realizować funkcji, które przekazał

–

pracownik, który otrzymał w obrębie podziału pracy or organu adm. upoważnienie do wydawania decyzji nie może
cedować na innego pracownika urzędu

–

nieobecność organu w sytuacji nieistnienia jakiegokolwiek upoważnienia uniemożliwia realizację prawa materialnego

–

decyzje wydawane bez upoważnienia podlegają stwierdzeniu nieważności

–

decyzja wydana przez osobę upoważnioną ma takie same skutki jak decyzja wydana przez organizacjimozna polecić
wydanie decyzji o określonej treści osobie upoważnionej

Dekoncentracja wewnętrzna ustawowa

•

ma miejsce wtedy, gdy to ustawodawca ustala, iż decyzję administracyjną w imieniu określonego organu wydaje inny
określony przez niego w ustawie organ

Dekoncentracja (rozkład kompetencji)

•

w sensie statycznym – obraz aktualnego rozkłady kompetencji pomiędzy poszczególne organy aparatu administracyjnego
(organ niższego rzędu więcej kompetencji – wysoki stopień dekoncentracji)

•

w sensie dynamicznym – równoznaczna z procesem dekoncentrowania

•

procesy dekoncentracji nie osłabiają roli organów zwierzchnich, ponieważ są one w układzie nadrzędności hierarchicznej

Dekoncentrowanie

•

przeniesienie kompetencji na organy niższe lub równorzędne

•

dokonane w drodze aktu normatywnego rzędu ustawy lub w drodze aktu normatywnego organu, który dokonuje
przeniesienia tych kompetencji

•

z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji

Hierarchiczne podporządkowanie

•

element dekoncentracji a tym samym centralizacji, jest to jednostronna zależność organu niższego stopnia od organu
stopnia wyższego lub podmiotu podległego od podmiotu zwierzchniego. Na tę zależność składają się dwa elementy:

–

zależność służbowa – brak prawnych ograniczeń w wydawaniu polecań służbowych. Organ niższy nie posiada prawnej
samodzielności i niezależności. Organ wyższy może wydać polecenie służbowe w każdej sprawie. Rozpoczyna się z
chwilą nawiązania stosunku pracy osoby pełniące funkcje organu, a kończy w momencie jego ustania. Jej treścią jest
regulowanie stosunków osobowych w czasie trwania stosunku pracy.

–

zależność osobowa – prawo obsadzania stanowisk w organach bezpośrednio lub pośrednio niższych stopni, nagradzania,
karania, awansowania, degradowania, pociągania do odpowiedzialności służbowej i dyscyplinarnej oraz zwalniania.
Wiąże się ściśle z zależnością służbową.

Decentralizacja

•

system organizacyjny, w którym poszczególne podmioty adm. mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone bądź
przekazywane z innych (wyższych) organów, w drodze ustawowej,
realizowane w sposób samodzielny i polegające w tym zakresie jedynie nadzorowi organów kompetentnych

•

realizacja kompetencji ustalonych prawem może być zdecentralizowana w całości lub w części, jeśli tylko w części to
reszta odbywa się w układzie hierarchicznego podporządkowania

•

samodzielność jest konstytutywnym elementem decentralizacji – eliminacja podporządkowania hierarchicznego

•

samodzielność ta nie jest bezwzględna – nadzór weryfikacyjny

•

jest zjawiskiem ciągłym o zmiennym nasileniu

Reforma

•

planowany i konieczny dla efektywnej realizacji zmian,
zasięg przekształceń organizacyjnych i funkcjonalnych, w których nowych struktur nie da się pogodzić z dotychczasowym
rozdziałem zadań i funkcjonowaniem,
a nowego funkcjonowania nie da się połączyć z dotychczasowymi strukturami

Instytucja prawna

•

zespół ściśle powiązanych ze sobą norm prawnych w sposób funkcjonalny regulujących trwanie, powstanie lub ustanie
jakiegoś stosunku prawnego. Rodzajem instytucji prawnych są instytucje procesowe, regulujące pozycję stron w czasie
trwania postępowania.
np. instytucja małżeństwa czy stosunku służbowego

Reglamentacja (A. Chełmoński i T. Kochowski )

•

różnorodna sfera działalności administracji, której istotą jest ograniczenie w dziedzinie wykorzystywania składników
procesu wytwarzania, świadczenia usług i obrotu towarowego, swobody działalności podmiotów gospodarczych w imię
szeroko rozumianego interesu społeczno-ekonomicznego.

Język państwowy

•

to ten język, w którym publiczne władze państwa występując oficjalnie współtworzą lub przystępują do prawa
kreowanego między państwami i ich organizacjami
(umów, konwencji, traktatów, protokołów, paktów, statutów, układów)

•

oraz ten język, w którym kompetentne organy władz tworzą prawo wewnętrzne

Język urzędowy

•

to ten język, w którym prawo tworzone przez władze publiczne jest realizowane

Służba publiczna (art. 60 Konstytucji RP)

•

służba publiczna jest pojęciem szerszym od ustawowego pojęcia służby cywilnej

•

oznacza sytuacje osób pracujących we wszystkich wyróżnionych konstytucyjnie władzach,
obejmuje wszystkie (wyłanianych w wyniku wyborów, powołania, nominacji, umowy o prace pracowników)
realizujących ustawowe zadania poszczególnych władz nazywanych prawie:
urzędnikami, funkcjonariuszami, pracownikami adm państwowej i samorządowej, pracownikami urzędów państwowych
nie będących urzędnikami służby cywilnej, urzędnikami służby cywilnej lub pełniących funkcje:
–

członków organów kolegialnych

–

członków społecznych organów pomocniczych

–

pracowników urzędów
zatrudnienie lub powołani zostali do wykonywania we wszystkich władzach państwa w sposób fachowy i ciągły
zadań publicznych za odpowiednim wynagrodzeniem.

•

równy dostęp do służby publicznej – mogą podjąć ją tylko mający aktualne obywatelstwo polskie ( niezależnie od miejsca
zamieszkania) oraz tylko ci obywatele polscy którzy korzystają z pełni praw publicznych.

•

dostęp oznacza możność ubiegania się o przyjęcie do służby publicznej. Może być realizowany w określonych
uwarunkowaniach. Np. w wyborach parlamentarnych czy samorządowych pełnienie służby jest oparte na zasadzie
wykonywania mandaty przedstawicielskiego oraz ma charakter kadencyjny a także uzależniony jest od biernego prawa
wyborczego pozwalającego na zgłoszenie kandydatury.

•

w niektórych przypadkach do przesłanek umożliwiających kandydowanie zalicza się także ciągle zamieszkiwanie na
terytorium państwa polskiego ( zasada domicylu)

•

zakwalifikowanie się do służby cywilnej natomiast następuje w oparciu o kryteria wykształcenia, przygotowania
zawodowego, umiejętności oraz cech osobowych

Korupcja

•

Wg Cywilnoprawnej konwencji o korupcji:
korupcja to wręczanie, przyjmowanie, żądanie lub proponowanie, bezpośrednio czy pośrednio, nienależnej korzyści albo
jej obietnica.
Wg Konwencji Narodów Zjednoczonych Przeciwko Korupcji z dnia 31 paź 2003 r. Konwencja ws zwalczania korupcji

•

Wg ustawy z dnia 9 czerw 2006 r. o CBA – Korupcja to czyn:
–

polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu pośrednio, bezpośrednio nienależnych korzyści osobie na
stanowisku publicznym w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu funkcji

–

a także żądanie lub przyjmowanie pośrednio lub bezpośrednio przez funkcjonariusza służby publicznej nienależnych
korzyści lub przyjmowanie propozycji lub obietnicy takich korzyści w zamian za zaniechanie działania w
wykonywaniu jej funkcji
popełniany w toku działalności gospodarczej , obejmującej realizację zobowiązań względem władzy publicznej

Polityka (Jan Boć)

•

polityka to aprobowany przez organu państwowe i samorządowe system pozaprawnych i postulowanych wypowiedzi o
tym gdzie, kiedy i jak korzystać z materialnych i organizacyjnych możliwości państwa i samorządów terytorialnych

•

J. Jeżewski – metodyka tworzenia polityki administracyjnej

–

faza I: konstatacja (opis) stanu spraw publicznych w wyodrębnionej dziedzinie

–

faza II: analiza i ocena według racjonalnych i wewnętrznie spójnych kryteriów

–

faza III: sformułowanie programu ( założenia, koncepcje, plany) wskazującego
cele, sposoby i środki ich osiągania
pożądane z uwagi na dokonaną ocenę stanu spraw publicznych

Kontrola (Jan Boć)

•

Najogólniej przez kontrolę rozumiemy:
–

badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanym,

–

ustalenie zasięgu i przyczyn rozbieżności,

–

przekazanie wyników tego ustalenia, a czasem i wynikających stąd dyspozycji zarówno podmiotowi
kontrolowanemu, jak i podmiotowi organizacyjnie zwierzchniemu

Odpowiedzialność

•

samo pojęcie odpowiedzialności można rozumieć dwojako:
–

raz jako możliwość uruchomienia ocen i środków prawnych wobec określonego podmiotu, który zachował się w
sposób nie odpowiadający oczekiwanym kryteriom społecznym, kulturowym, ekonomicznym i innym (lecz zawsze
kryteriom nie regulowanym prawnie)

–

drugi raz jako możliwość uruchomienia ocen i środków prawnych wobec określonego podmiotu, którego zachowanie
się nie odpowiada wymogom sformułowanym prawnie

•

jednocześnie wyróżniamy 2 pola odpowiedzialności:
–

odpowiedzialność za działania legalne administracji

–

odpowiedzialność za działania nielegalne administracji

Administracja inteligentna

•

przez administrację inteligentną należy rozumieć taką administrację, która
–

kierując się zasadami logiki

–

kryteriami racjonalności

–

oraz wymogami słuszności

–

bez dodatkowych wymogów organizacyjnych, nakładów finansowych i ludzi,

–

działając zgodnie z prawem, potrafi wzbogacić wartości leżące u podstaw jej kreacji i funkcjonowania

–

oraz jednocześnie lepiej załatwić zindywidualizowaną sprawę czy też ciąg spraw zindywidualizowanych, albo
uniknąć strat,

–

które w danych warunkach administracja mniej inteligentna niewątpliwie by poniosła lub poniósłby adresat jej
działań

Teoria wewnętrznych granic uznania administracyjnego E. Bernatzika

•

administracja publiczna we wszystkich swych działaniach uregulowanych ustawowo i nieuregulowanych ustawowo
związana jest zasadą nakazującą działać zgodnie z interesem publicznym
(zabezpieczenie praworządności i oblicza jednostki)

Zasada zespolenia

•

Zasada zespolenia jest jedną z reguł określających sposób wyodrębniania kompetencji administracyjnej w niższych,
terenowych szczeblach administracji publicznej.

•

Według tej zasady kompetencje administracyjne dotyczące różnych dziedzin administrowania, rozdzielone na szczeblu
centralnym, nie powinny być zbyt szeroko i nadmiernie przyznawane wielu terenowym organom administracji publicznej,
ale powinny być skupiane w ręku jednego organu.

•

Sprzyja ona decentralizacji administracji publicznej, gdyż pozwala na wyodrębnienie w terenie jednego organu, który nie
jest wprost hierarchicznie powiązany z każdym z odrębnych organów centralnych.

Zasada pomocniczości

•

wyrażona w preambule do Konstytucji RP, Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego

•

Wyraża ideę, zgodnie z którą organy państwa, w tym organy administracji publicznej, powinny być zlokalizowane
możliwie najbliżej obywatela i to jednocześnie w taki sposób, aby obywatele mogli w jak najszerszym zakresie,
samodzielnie lub przynajmniej pośrednio, uczestniczyć w sprawowaniu władzy (administracji) publicznej.