fizjologia nerek
Magdalena Okarska-Napierała
26.XI.2010
•
nerki – budowa makroskopowa
•
budowa mikroskopowa – nefron
•
unaczynienie nerek
•
słowniczek
•
funkcje nerek
•
podsumowanie
•
parzysty narząd
•
przestrzeń zaotrzewnowa
•
Th
11
– L
3
•
kształt ziarna fasoli
•
fizjologiczna asymetria
•
otoczone: torebką włóknistą i torebką tłuszczową
•
wnęka: tętnica i żyła nerkowa, naczynia limfatyczne, włókna nerwowe, moczowód
•
na przekroju:
kora + rdzeń nerki
•
kora: ciałka nerkowe + cewki kręte
•
rdzeń (piramidy): pętle Henlego + cewki zbiorcze
•
na szczytach piramid brodawki nerkowe
•
brodawki uchodzą do kielichów mniejszych
•
kielichy mniejsze
•
kielichy większe
•
miedniczka nerkowa
•
moczowód
-------------------------------------------------------------------
•
pęcherz moczowy
•
cewka moczowa
•
w każdej nerce – 1 mln nefronów
•
nefron – podstawowa jednostka czynnościowa nerki
•
nefron – miejsce powstawania moczu
•
nefrony korowe – ciałko nerkowe w głębi kory, krótka pętla Henlego (70-80%)
•
nefrony przyrdzeniowe – ciałko nerkowe na granicy kory i rdzenia, długa pętla Henlego
(20-30%)
•
POWSTAWANIE MOCZU:
•
3 zjawiska:
•
filtracja (przesączanie) zachodzi w ciałkach nerkowych
•
resorpcja (wchłanianie zwrotne)zachodzi w cewkach
•
sekrecja (wydzielanie) zachodzi w cewkach
CIAŁKO NERKOWE
•
in. ciałko Malpighiego
•
kulista struktura:
o
kłębuszek naczyniowy
o
torebka Bowmana
•
miejsce zachodzenia filtracji przez barierę filtracyjną
•
kłębuszek naczyniowy:
o
tętniczka doprowadzająca
o
splot włośniczek
o
tętniczka odprowadzająca
•
biegun naczyniowy – miejsce, w którym tętniczki doprowadzająca i odprowadzająca
wchodzą i wychodzą z ciałka nerkowego
•
ś
ródbłonek okienkowy
•
między pętlami naczyń – macierz i komórki mezangium wewnętrznego
o
funkcja podporowa
o
elementy kurczliwe
o
wydzielanie cytokin
o
zdolności fagocytarne
•
torebka Bowmana:
o
blaszka ścienna – nabłonek jednowarstwowy płaski
o
blaszka trzewna – wyspecjalizowane komórki: podocyty – pokrywają szczelnie
naczynia kłębuszka siecią wypustek stopowatych
•
między blaszkami: przestrzeń moczowa
•
przestrzeń moczowa uchodzi do cewki proksymalnej w biegunie nerkowym
•
filtracja zachodzi przez barierę filtracyjną:
o
ś
ródbłonek okienkowy
o
błona podstawna (GBM)
o
wypustki stopowate podocytów
•
bariera rozmiaru + bariera ładunku
•
powstaje mocz (przesącz) pierwotny = „odbiałczone osocze”
•
180l moczu pierwotnego na dobę!!!
•
filtracja jest zależna od „nierównowagi” sił Starlinga
o
różnica ciśnień hydrostatycznych (∆P)
o
różnica ciśnień osmotycznych (∆π
1
)
o
różnica ciśnień onkotycznych (∆π
2
)
•
siłą napędową filtracji jest różnica ciśnień hydrostatycznych między światłem kapilar a
przestrzenią moczową. Ciśnienie hydrostatyczne w przestrzeni moczowej jest w warunkach
prawidłowych utrzymane na stałym, niskim poziomie, więc tak naprawdę to ciśnienie tętnicze w
kapilarach (i jego zmiany) determinują nasilenie filtracji!
•
ciśnienie hydrostatyczne w kapilarach (a tym samym nasilenie filtracji) zależy od stosunku
napięcia tętniczek doprowadzającej i odprowadzającej
CEWKA PROKSYMALNA
•
gruby nabłonek o pofałdowanej powierzchni
•
błona szczytowa – od strony światła cewki
błona podstawno-boczna – od strony śródmiąższu
•
liczne mitochondria
(wrażliwość na niedotlenienie!)
•
miejsce intensywnej, mało selektywnej resorpcji
•
resorpcja przede wszystkim w mechanizmie spolaryzowanego transportu sodu
•
ważna rola w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej poprzez resorpcję HCO
3
-
PĘTLA HENLEGO
•
ramię zstępujące + ramię wstępujące
•
część cienka + część gruba
•
struktura zanurzona w hiperosmotycznym śródmiąższu rdzenia
•
ramię zstępujące:
przepuszczalne dla wody, nieprzepuszczalne dla jonów – intensywna osmoza
ramię wstępujące:
nieprzepuszczalne dla wody, przepuszczalne dla jonów – resorpcja Na
+
, Cl
-
, K
+
•
mocz ulega zagęszczeniu, a następnie „rozcieńczeniu”
CEWKA DYSTALNA
•
nabłonek gruby, pofałdowany, liczne mitochondria
•
resorpcja NaCl i wody
•
w dalszych częściach izolowana resorpcja Na
+
jest sprzężona z sekrecją K
+
(zjawisko
wzmacniane przez hormon nadnerczowy aldosteron)
•
istotna rola w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej: resorpcja i synteza de novo
HCO
3
-
oraz sekrecja H
+
(zakwaszanie moczu)
CEWKA ZBIORCZA
•
biegnie w hiperosmotycznym śródmiąższu ku brodawce nerkowej
•
miejsce zagęszczania moczu
•
ś
ciany nieprzepuszczalne dla wody!
•
pod wpływem wazopresyny (AVP, ADH) w ścianach otwierają się kanały wodne – akwaporyny
•
w ten sposób regulowana jest ostateczna objętość moczu
•
wazopresyna
(AVP, in. hormon antydiuretyczny, ADH) – hormon przysadkowy
•
wydzielana wskutek pobudzenia osmoreceptorów przez wzrost osmotyczności osocza
(odwodnienie!)
•
efekt presyjny na naczynia tętnicze
•
stymulacja resorpcji wody w cewce zbiorczej – efekt antydiuretyczny
•
wzrost ciśnienia tętniczego
APARAT PRZYKŁĘBUSZKOWY
•
plamka gęsta – zmodyfikowane komórki cewki dystalnej w miejscu, gdzie przylega ona
do „swojego” ciałka nerkowego, monitorują przepływ i osmolarność moczu
•
komórki ziarniste – zmodyfikowane komórki mięśniówki tętniczki doprowadzającej,
zawierają ziarnistości wypełnione reniną
•
mezangium zewnętrzne
•
działanie w skali globalnej
•
wydzielanie reniny w odpowiedzi na:
o
spadek przepływu krwi przez nerki
o
spadek zawartości NaCl w moczu
o
pobudzenie współczulne
•
renina aktywuje angiotensynogen do angiotensyny I
•
angiotensyna I przekształcana jest w angiotensynę II przez enzym konwertujący (ACE)
•
angiotensyna II:
o
stymuluje wydzielanie aldosteronu przez nadnercza
o
działa presyjnie na naczynia tętnicze
o
wzmaga resorpcję wody i sodu w nerce
•
działanie w skali lokalnej
•
odruch cewkowokłębuszkowy dopowiada za utrzymanie stałej filtracji w każdym nefronie
UNACZYNIENIE
•
tt. nerkowe odchodzą od aorty
•
t. nerkowa → tt. międzypłatowe
→
tt. łukowate
→
tt. międzypłacikowe
→
tt. doprowadzające
→
kłębuszek naczyniowy
→
tt. odprowadzające
→
tt. okołocewkowe →
tt. proste rzekome
•
nerki otrzymują ok. 25% rzutu serca
•
podwójna sieć kapilarna
•
w kłębuszku nerkowym wysokie ciśnienie hydrostatyczne – zapewnia prawidłową filtrację
•
w naczyniach okołocewkowych niskie ciśnienie tętnicze oraz wysokie ciśnienie onkotyczne
ułatwiają resorpcję z cewek
•
GFR (glomerular filtration rate) – ilość osocza przefiltrowanego przez nerki w jednostce
czasu
(in. ilość moczu pierwotnego powstającego w jednostce czasu)
•
wykładnik funkcji nerek
•
norma: 120-130ml/min
•
klirens nerkowy (od ang. clearance) – ilość osocza oczyszczona z danej substancji w
jednostce czasu (np. klirens kreatyniny)
•
dla substancji, które są bez przeszkód filtrowane przez kłębuszki, a następnie nie ulegają
resorpcji ani sekrecji, klirens jest równy GFR (np. inulina)
•
próg nerkowy – osoczowe stężenie danej substancji, powyżej którego nie jest ona w
pełni resorbowana przez cewki (np. próg nerkowy glukozy to 150 – 180mg%)
FUNKCJE NEREK
•
wydalanie zbędnych produktów przemiany materii, tok syn, leków
•
retencja substancji niezbędnych (składniki odżywcze, woda, elektrolity)
•
homeostaza
o
wodno-elektrolitowa
o
kwasowo-zasadowa
•
wydzielanie
o
erytropoetyny
o
witaminy D3
o
reniny
o
innych hormonów wazoaktywnych
•
nerki są narządem, w którym powstaje mocz
•
powstawanie moczu =
filtracja + resorpcja + sekrecja
•
podstawową jednostką czynnościową nerki jest nefron
•
nefron = ciałko nerkowe + cewka proksymalna + pętla Henlego + cewka dystalna +
cewka zbiorcza
•
w ciałku nerkowym zachodzi filtracja, w cewkach – resorpcja i sekrecja
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Nerki fizjologia nerek wyklad 0 Nieznany (2)
Nerki fizjologia nerek wyklad 0 Nieznany
Nerki fizjologia nerek wyklad 0 Nieznany (3)
Nerki fizjologia nerek wyklad 0 Nieznany (2)
10 Fizjologia nerek i dróg moczowych PL v 1 2
2011.10.07 - (W1b) Fizjologia nerki, Fizjologia człowieka, wykłady
Fizjologia nerek, Fizjologia
Podstawy anatomii i fizjologii nerek
09 Fizjologia nerek i drog mocz Nieznany
Anatomia i fizjologia nerek, Urologia+Nefrologia
FIZJOLOGIA NEREK[1]
Nerki ~$zjologia nerek wykład
Biochemia i fizjologia nerek, studia
fizjologia nerek wykład
FIZJOLOGIA NEREK 5
Hormony & nerki, Fizjologia
10 Fizjologia nerek i dróg moczowychid 10853 ppt
więcej podobnych podstron