Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

1/11

Ekstrakcja i ługowanie

Proces ekstrakcji polega na przechodzeniu jednego lub więcej składników z roztworu

(lub ciała stałego) do drugiej fazy ciekłej, czyli rozpuszczalnika. W zależności od stanu
skupienia substancji biorących udział w procesie rozróżnia się ekstrakcję w układzie ciecz -
ciecz, gdy obie fazy są cieczami oraz w układzie ciało stałe - ciecz, gdy jedną z faz stanowi
ciało stałe. W technologii żywności najczęściej mamy do czynienia z ekstrakcją w układzie
ciało stałe - ciecz.
Ekstrakcją w układzie ciało stałe - ciecz nazywamy selektywne wymywanie jednego
lub kilku składników z wieloskładnikowego ciała stałego. Jako rozpuszczalnik stosuje się
ciecz - ekstrahent, w której dobrze rozpuszcza się składnik wymywany, a źle pozostałe
składniki ciała stałego. Ekstrakcję w układzie ciało stałe - ciecz z zastosowaniem wody jako
rozpuszczalnika nazywamy ługowaniem.

Substancja ekstrahowana z porowatego ciała stałego może znajdować się w nim

w postaci roztworu wypełniającego pory ziaren lub przestrzenie międzyziarnowe, albo
w postaci rozpuszczalnego ciała stałego. W pierwszym przypadku przechodzenie substancji
związane jest z dyfuzją rozpuszczonej substancji z porowatej przestrzeni szkieletu inertnego
do rozpuszczalnika. W drugim przypadku dyfuzja musi być poprzedzona rozpuszczeniem
substancji wymywanej. Tak więc rozpuszczanie może być jednym z etapów procesu
ekstrakcji.

Sposoby wzajemnego oddziaływania faz

Przebieg procesu ekstrakcji uzależniony jest od różnicy stężeń między stężeniem

roztworu w porach i stężeniem w głównej masie cieczy. Z punktu widzenia kinetyki procesu
najkorzystniejsza sytuacja występuje wtedy, gdy stężenie w głównej masie cieczy jest równe
zeru, ale ze względów technologicznych taka sytuacja jest jednak nieuzasadniona, gdyż celem
procesów przemysłowych jest otrzymanie roztworu o jak największym stężeniu. Zwykle
ekstrahent w wyniku kontaktu z ciałem stałym zwiększa swoje stężenie w sposób ciągły,
a w związku z tym również stężenie na powierzchni ciała porowatego ulega ciągłym
zmianom. Sposób realizacji procesu zależy od wzajemnego oddziaływania faz.

Warunki równowagi

W wyniku zmieszania rozpuszczalnika z odpowiednio rozdrobnionym ciałem stałym

następuje przechodzenie substancji wymywanej z fazy stałej do ciekłej. Proces trwa aż do
ustalenia się równowagi między fazami. Po osiągnięciu równowagi otrzymuje się
dwuskładnikowy ekstrakt, czyli roztwór wymytego składnika w rozpuszczalniku oraz
pozostałość - tzn. rafinat. W przypadku, gdy aktualne jest prawo podziału równowagę
ekstrakcyjną ilustruje na wykresie y-x linia prosta - rys. 1. Wykres sporządza się w układzie
współrzędnych prostokątnych odkładając na osi rzędnych stężenia substancji w ekstrakcie (y),
a na osi odciętych - stężenia w rafinacie (x).

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

2/11

y

x

t = const

y

=

k

· x

Stężenie rozdzielanego składnika w rafinacie

St

ęż

en

ie

roz

dziel

an

eg

o

sk

ła

dni

ka

w

e

ks

tr

akc

ie

Rys. Wykres równowagi ekstrakcyjnej w układzie współrzędnych x-y

W odniesieniu do ekstrakcji ciało stałe-ciecz wykres przedstawiony na rys. 1. rzadko może
być stosowany. W takich przypadkach wygodniej jest posługiwać się wykresami trójkątnymi
(patrz „Reguły wykresu trójkątnego”).

W procesie ekstrakcji typu ciało stałe-ciecz uczestniczą trzy substancje:

- substancja obojętna tzw. inert (A), stanowiąca szkielet ciała stałego i będąca nośnikiem
substancji ekstrahowanej (B);
- substancja aktywna (B – substancja ekrahowana), przechodząca z fazy stałej do cieczy;
- rozpuszczalnik (rozpuszczalnik wtórny - (C).

Równowaga między ekstraktem i rafinatem w procesie ekstrakcji typu ciało stałe-ciecz
charakteryzuje się tym, że roztwór odbierany jako ekstrakt ma takie samo stężenie, jak faza
ciekła pozostała w rafinacie. Warunki równowagi występujące w tej sytuacji ilustruje rys. 2.

A

B

C

D

E

NERT

I

OZPUSZCZALNIK

R

UBST EKSTRAHOWANA

S

.

a.

A

B

C

D

E

NERT

I

OZPUSZCZALNIK

R

UBST EKSTRAHOWANA

S

.

F

b.

Rys. 2. Równowaga w procesie ekstrakcji typu ciało stałe-ciecz: a. ługowanie substancji

ciekłej, b. wymywanie ciała stałego o ograniczonej rozpuszczalności w cieczy C

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

3/11

Proces polega na ekstrahowaniu rozpuszczalnikiem C składnika B zawartego wraz z inertnym
składnikiem A w fazie stałej. Otrzymany ekstrakt jest roztworem dwuskładnikowym
substancji B w rozpuszczalniku C. Składy ekstraktów przedstawiają punkty leżące na boku
BC trójkąta. Drugą fazę otrzymywaną po procesie ekstrakcji stanowi trójskładnikowy rafinat
będący porowatym układem nośnika (inertu) A zawierającego w porach roztwór B w C o tym
samym składzie, co ekstrakt. Skład fazy rafinatowej przedstawia linia DE. Promienie
wychodzące z punktu A pełnią rolę „cięciw równowagi”. Pod pojęciem cięciwy równowagi
rozumie się linię prostą łączącą punkty reprezentujące składy rafinatu i ekstraktu pozostające
w stanie równowagi.

W przypadku, gdy substancja ekstrahowana B jest ciałem stałym występuje granica
rozpuszczalności substancji B w cieczy C. Wówczas roboczy obszar wykresu określa
położenie linii AF - rys. 2b. Punkt F oznacza skład roztworu nasyconego substancji B
w rozpuszczalniku C. Przebieg krzywej równowagi DE zależy od porowatości inertu A
i wyznacza się go doświadczalnie. W praktyce bardzo często udział inertu A w rafinacie jest
w przybliżeniu stały i linia DE przebiega równolegle do boku BC.

Ekstrakcja jednostopniowa

Prosty proces ekstrakcji jednostopniowej polega na zmieszaniu surówki S

z rozpuszczalnikiem C. Po osiągnięciu równowagi następuje rozdzielenie mieszaniny na
ekstrakt E i rafinat R. Schemat procesu pokazano na rys. 3.

S

C

E

R

Rys. 3. Schemat prostego, jednostopniowego procesu ekstrakcyjnego: S – surowiec,

C – rozpuszczalnik, E – ekstrakt, R - rafinat

Ogólny bilans masowy procesu przedstawia równanie

R

E

C

S

+

=

+

(1)

gdzie: S – masa surówki,

C – masa rozpuszczalnika,

E – masa ekstraktu,

R – masa rafinatu.

Jednocześnie równanie bilansu materiałowego składnika ekstrahowanego (B) można zapisać
w postaci:

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

4/11

R

E

S

x

R

y

E

y

C

x

S

⋅

+

⋅

=

⋅

+

⋅

0

(2)

gdzie: x

S

– stężenie składnika B w surówce, ułamek mas.,

y

0

– stężenie składnika B w rozpuszczalniku, ułamek mas.,

y

E

– stężenie składnika B w rozpuszczalniku, ułamek mas.,

x

R

– stężenie składnika B w rozpuszczalniku, ułamek mas.

Jeżeli stosujemy czysty rozpuszczalnik C (niezawierający składnika B), wówczas y

0

= 0.

Przebieg procesu prostego ługowania jednostopniowego, prowadzony z wykorzystaniem
czystego rozpuszczalnika można interpretować za pomocą wykresu trójkątnego – rys. 4.

A

B

C

E

NERT

I

OZPUSZCZALNIK

R

UBST EKSTRAHOWANA

S

.

S

R

M

Rys. 4. Bilans masowy ługowania jednostopniowego na wykresie trójkątnym

Zakładając, że surówka ekstrakcyjna zawiera dwa składniki – tzn. substancję obojętną
(nośnik, inert) A oraz substancję ekstrahowaną B na boku trójkąta AB znajdujemy punkt S,
odpowiadający składowi surówki. Jeżeli surówka jest trójskładnikowa, to punkt S leży
wewnątrz trójkąta. Po zmieszaniu surówki S z rozpuszczalnikiem C powstaje mieszanina,
której skład charakteryzowany jest punktem M leżącym na prostej SC. Położenie punktu M
znajduje się korzystając z reguły dźwigni:

C

M

C

M

S

S

⋅

=

⋅

(3)

W dalszym etapie procesu mieszanina M ulega rozdzieleniu na ekstrakt E i rafinat R
pozostające w stanie równowagi fizykochemicznej, a wobec tego ich składy będą
charakteryzowane punktami leżącymi na przeciwległych końcach „cięciwy równowagi”.
Zgodnie z regułą linii prostej, punkty M, R, E leżą na jednej prostej wychodzącej
z wierzchołka A. Masy ekstraktu E i rafinatu R wynikają z bilansu masy (równ. 1.) i
jednocześnie mogą być określone z wykorzystaniem reguł linii prostej i dźwigni:

E

M

E

M

R

R

⋅

=

⋅

(4)

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

5/11

W procesie ługowania proces wymywania składnika B może trwać tylko do momentu
ustalenia stanu równowagi. W tym stanie skład roztworu zawartego między ziarnami ciała
stałego jest identyczny ze składem roztworu odbieranego jako ekstrakt. Dlatego
równowagowe składy ekstraktu i rafinatu zawsze znajdujemy na promieniach wybiegających
z wierzchołka A. Ekstrakt jest dwuskładnikowy i jego stężenie znajdujemy na boku trójkąta
BC, zaś pozostałość poekstrakcyjna (rafinat) oprócz roztworu B + C zawiera składnik interny
A. Skład rafinatu określa punkt R leżący na przecięciu promienia AE z linią równowagi.

Ekstrakcja wielostopniowa w prądzie skrzyżowanym (tzw. współprądowa)

Prosta ekstrakcja jednostopniowa daje zazwyczaj stosunkowo niski stopień

wyługowania. Jeżeli celem jest jak najlepsze wymycie składnika B z surówki, proces można
wielokrotnie powtórzyć. Otrzymany rafinat R

1

miesza się z nową porcją rozpuszczalnika,

otrzymując ekstrakt E

2

oraz drugi rafinat R

2

. Powtarzając te czynności wielokrotnie można

otrzymać dowolnie czysty rafinat oraz szereg coraz słabszych ekstraktów. Proces ten, zwany
procesem ekstrakcji wielostopniowej schematycznie, przedstawiono na rys. 5.

S

C

C

C

E

E

E

1

1

2

2

3

3

R

3

R

R

1

2

Rys. 5. Zasada procesu ekstrakcji trójstopniowej w prądzie skrzyżowanym

Ilustrację procesu dwustopniowego z wyraźnym wyodrębnieniem etapów zmieszania
i rozdzielania faz przedstawia rys. 6.

S

C

E

R

C

E

R

1

2

2

2

1

1

Rys. 6. Schemat procesu ekstrakcji dwustopniowej tzw. współprądowej

Z analizy procesu wynika, że najkorzystniejsze wyniki daje ekstrakcja prowadzona z użyciem
tej samej ilości rozpuszczalnika we wszystkich stopniach. Przebieg zmian stężenia ekstraktu
i rafinatu w poszczególnych stopniach można zilustrować na wykresie trójkątnym - rys. 7.
Oznaczenia na wykresie (rys. 7) odpowiadają schematowi procesu pokazanego na rys. 6.

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

6/11

A

B

C

E

NERT

I

OZPUSZCZALNIK

R

UBST EKSTRAHOWANA

S

.

S

R

M

M

E

R

2

2

2

1

1

1

Rys. 7. Ługowanie dwustopniowe na wykresie trójkątnym

Obliczenia procesów ekstrakcji współprądowej (ługowania wielostopniowego) na wykresie
trójkątnym prowadzi się analogicznie, jak w przypadku ekstrakcji prostej. Polegają one na
wielokrotnym powtarzaniu konstrukcji omówionej wyżej. Zmieszanie surówki S
z rozpuszczalnikiem C daje mieszaninę M

1

. Położenie punktu M

1

znajduje się zgodnie

z regułami dźwigni i linii prostej. „Cięciwa” równowagi przechodząca przez ten punkt
pozwala określić składy ekstraktu E

1

i rafinatu R

1

. Reguła dźwigni pozwala obliczyć ilości

tych produktów. Następnie mieszając znaną ilość rafinatu R

1

z nową, taką samą porcją

rozpuszczalnika C wyznacza się punkt zmieszania M

2

, a następnie znajduje składy ekstraktu

E

2

i rafinatu R

2

itd. aż do osiągnięcia rafinatu R

n

o żądanej czystości. Metoda ta pozwala

wyznaczyć liczbę n stopni ekstrakcyjnych w procesie współprądowym przy zadanym stopniu
wyługowania rafinatu.
Należy zwrócić uwagę, że w przedstawionym procesie otrzymuje się coraz słabsze
ekstrakty – punkty E

1

, E

2

itd. leżą coraz bliżej wierzchołka A. Jednocześnie rafinaty

z kolejnych stopni odznaczają się coraz niższą zawartością składnika wymywanego B -
punkty R

1

, R

2

itd. leżą coraz bliżej boku AC.

Ekstrakcja wielostopniowa przeciwprądowa

Ekstrakcja wielostopniowa współprądowa daje wysoki stopień wyługowania rafinatu,

ale stężenie wymywanych składników w kolejnych partiach ekstraktu jest coraz niższe.
Stanowi to poważne utrudnienie w przypadku, gdy pożądane jest jak najlepsze
wyekstrahowanie substancji przy możliwie niskim zużyciu rozpuszczalnika. Niedogodności
tych można uniknąć przez zastosowanie procesu przeciwprądowego, w którym czysty
rozpuszczalnik kontaktuje się z maksymalnie wyrugowanym rafinatem w ostatnim stopniu.
We wszystkich stopniach poprzedzających ostatni rafinat kontaktuje się z roztworem
zawierającym substancję wymywaną B. Surówka podawana jest do pierwszego stopnia.

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

7/11

Ogólny schemat takiego procesu przedstawia rys. 8. Obliczenia liczby stopni i stężeń
w poszczególnych stadiach procesu wykonuje się metodami graficznymi. [Sięgnij po
podręczniki wskazane na końcu tego opracowania.]

S

C

E

E

E

1

2

3

R

3

R

R

1

2

Rys. 8. Zasada ekstrakcji wielostopniowej przeciwprądowej

Cel ćwiczenia:

•

przeprowadzenie procesów ługowania sacharozy z buraków cukrowych w procesie jedno- i

dwustopniowym;

•

sporządzenie bilansów masowych dla przeprowadzonych doświadczeń;

•

poznanie reguł posługiwania się wykresami trójkątnymi;

•

opanowanie techniki pracy z wykresami trójkątnymi – przedstawienie wyników doświadczeń

na wykresach trójkątnych.

Przygotowanie materiału do doświadczeń

Burak cukrowy należy oczyścić z resztek gleby, opłukać i osuszyć. Z oczyszczonego

buraka cukrowego sporządzić na tarce krajankę (surówkę ekstrakcyjną). Z uzyskanej krajanki

wycisnąć za pomocą ręcznej praski kilka kropel soku do naczyńka wagowego i oznaczyć

refraktometrycznie zawartość substancji rozpuszczalnych w roztworze (y

S

).

Ługowanie 1 stopniowe

Po dokładnym wymieszaniu odważyć do wytarowanego naczynia około 50 g krajanki.

Wyniki tarowania i ważenia surówki G

s

należy podać z dokładnością

±0,1 g. Następnie

surówkę w naczyniu zalać wodą destylowaną (rozpuszczalnikiem wtórnym C), podgrzaną do

60 – 65

°C w ilości G

C

≈ 200 g i umieścić w łaźni wodnej z wytrząsarką. Wodę

wprowadzoną do ekstraktora G

C

należy zważyć z dokładnością

±0,1 g. Proces ługowania

należy prowadzić w temperaturze 60 – 65

°C przez czas podany przez prowadzącego, jednak

nie krócej niż przez 30 min. Po zakończonym procesie za pomocą ręcznej praski należy

oddzielić ekstrakt od rafinatu i zważyć rozdzielone fazy otrzymując masy G

E

i G

R

. We

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

8/11

wszystkich ważeniach należy zachować tą samą precyzję, tzn.

±0,1 g. Po zważeniu należy za

pomocą refraktometru laboratoryjnego oznaczyć stężenie sacharozy w ekstrakcie (y

E

).

Ługowanie 2 stopniowe

Odważyć do naczynia ekstraktora (lub zlewki) około 50g krajanki (G

S

). Następnie

surówkę w naczyniu zalać podgrzaną wodą destylowaną (rozpuszczalnikiem wtórnym)

w ilości równej połowie masy wody zastosowanej do ługowania jednostopniowego i umieścić

w łaźni wodnej z wytrząsarką. Proces ekstrakcji prowadzić przez czas podany przez

prowadzącego, jednak nie krócej niż przez 30 min. Po zakończonym procesie za pomocą

ręcznej praski należy oddzielić ekstrakt od rafinatu i zważyć rozdzielone fazy otrzymując

masy G

E1

i G

R1

. Po zważeniu należy za pomocą refraktometru laboratoryjnego oznaczyć

stężenie sacharozy w ekstrakcie (y

E1

).

Rafinat otrzymany w wyniku pierwszego stopnia ekstrakcyjnego w ilości G

R1

należy

ponownie zalać nową porcją wody w ilości ok. 100g (równej ilości wody użytej

w poprzednim stopniu) i prowadzić proces przez następny okres czasu (ok. 30 min). Po

zakończonym procesie za pomocą ręcznej praski należy ponownie oddzielić ekstrakt od

rafinatu i zważyć rozdzielone fazy otrzymując masy G

E2

i G

R2

. Po zważeniu należy oznaczyć

stężenie sacharozy w ekstrakcie (y

E2

) za pomocą refraktometru laboratoryjnego. Wyniki

ważenia i oznaczeń stężenia sacharozy należy umieścić w protokóle, sporządzonym wg

wzoru.

Uwaga: We wszystkich ważeniach należy zachować tą samą precyzję, tzn.

±0,1 g.

Podczas doświadczeń należy kontrolować temperaturę wody w łaźni w podanym

zakresie (60-65 °C) odpowiednio włączając i wyłączając grzałkę elektryczną.

Oznaczenia refraktometryczne należy wykonywać po ochłodzeniu ekstraktu do

20,0±0,5°C.

Opracowanie wyników

1. Obliczyć skład krajanki buraka (x

AS

, x

BS

, x

CS

) biorąc pod uwagę, że na podstawie założonej

koncentracji inertu w surówce można obliczyć ilość tego składnika G

AS

, jaką wprowadzono

do procesu ługowania. Pozostałą masę surówki stanowi sok, składający się z wody C i

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

9/11

substancji rozpuszczalnej B. Na podstawie oznaczenia zawartości substancji rozpuszczalnej w

soku buraka (y

S

) można obliczyć masy: substancji rozpuszczalnej G

BS

i wody G

CS

w surowcu.

W obliczeniach należy operować stężeniami wyrażonymi w ułamkach masowych (tzn. wyniki

oznaczeń w procentach masowych przeliczyć na ułamki). Zawsze obowiązuje zasada, że

1

=

+

+

C

B

A

x

x

x

.

Skład krajanki buraka obliczamy, korzystając z definicji ułamka masowego. Udział inertu A

zgodnie z założeniem wynosi x

AS

=0,05, zaś np. udział substancji wymywanej B wynosi:

S

BS

BS

G

G

x

=

.

Udział wody x

CS

trzeba obliczyć w sposób analogiczny.

2. Sporządzić bilans masowy dla poszczególnych stopni ekstrakcji

• Bilans ogólny pojedynczego procesu ługowania:

strat

R

E

C

S

G

G

G

G

G

+

+

=

+

• Bilans składnika rozdzielanego

BR

R

BE

E

BS

S

x

G

x

G

x

G

⋅

+

⋅

=

⋅

Uwaga: skład rafinatu oblicza się tak samo, jak skład surówki (pkt. 1.).Dla uproszczenia

przyjmujemy, że w przybliżeniu udział inertu A w rafinatach jest stały i wynosi 4,5-5,5%

3. Obliczyć stopień wyekstrahowania substancji rozpuszczalnych – tzn. obliczyć, jaka część

(%%) substancji pierwotnie zawartej w burakach przeszła do ekstraktu w każdym

doświadczeniu.

4. Przeprowadzone procesy ekstrakcji (ługowania) należy przedstawić na wykresie
trójkątnym i porównać dane odczytywane z wykresu z wynikami obliczeń.
5. Sformułować wnioski

Ze względu na wysoki udział wody korzystnie jest wykreślić operacje na fragmencie wykresu,
przyjmując odpowiednio dużą długość boku trójkąta, np. L = 500 mm lub nawet więcej.

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

10/11

Tabela 1. Wyniki doświadczeń (wzór)

Ekstrakcja jednostopniowa / ługowanie jednostopniowe

- masa surowca

G

S

[g]

y'

BS

[%]

- zawartość substancji rozpuszczalnych w soku
buraka

y

BS

[-]

- przyjęta do obliczeń zawartość substancji nie
rozpuszczalnych (inertu) w burakach
(z zakresu 4,5-5,5%)

x'

AS

[%]

x

AS

[-]

- masa wody (rozpuszczalnika C)

G

C

[g]

- masa ekstraktu

G

E

[g]

- masa rafinatu

G

R

[g]

- stężenie substancji rozpuszczalnych w ekstrakcie

x'

BE

[%]

x

BE

[-]

Ekstrakcja dwustopniowa / ługowanie dwustopniowe

- masa surowca

G

S

[g]

y'

BS

[%]

- zawartość substancji rozpuszczalnych w soku
buraka

y

BS

[-]

- przyjęta do obliczeń zawartość substancji nie
rozpuszczalnych (inertu) w burakach
(z zakresu 4,5-5,5%)

x'

AS

[%]

x

AS

[-]

- masa wody (rozpuszczalnika C) w stopniu 1.

G

C1

[g]

- masa ekstraktu w 1. stopniu

G

E1

[g]

- masa rafinatu w 1. stopniu

G

R1

[g]

x'

BE1

[%]

- stężenie substancji rozpuszczalnych w ekstrakcie
w 1. stopniu

x

BE1

[-]

- masa wody (rozpuszczalnika C) w stopniu 2.

G

C2

[g]

- masa ekstraktu w 2. stopniu

G

E2

[g]

- masa rafinatu w 2. stopniu

G

R2

[g]

- stężenie substancji rozpuszczalnych w ekstrakcie

x'

BE2

[%]

x

BE2

[-]

Katedra Inżynierii i Aparatury Procesowej

D04



L. Zander

11/11

Tabela 2. Wyniki obliczeń bilansu masowego (wzór)

Doświadczenie nr

1 2 3

Obliczenia bilansu masowego

Ekstrakcja dwustopniowa

Bilans masy ogólny:

Ekstrakcja

prosta

Stopień 1. Stopień 2.

- masa surowca

G

S

[g]

- masa wody (rozpuszczalnika C)

G

C

[g]

- masa ekstraktu

G

E

[g]

- masa rafinatu

G

R

[g]

- straty masy substancji ogółem

G

strat

[g]

- procentowo

[%]

Skład surowca:

- masa inertu w surowcu

G

AS

[g]

- masa substancji rozpuszczalnej w surowcu

G

BS

[g]

- masa wody w surowcu

G

CS

[g]

- stężenie inertu w surowcu

x

AS

[-]

- stężenie substancji rozpuszczalnej w surowcu

x

BS

[-]

- stężenie wody w surowcu

x

CS

[-]

Bilans masy substancji rozpuszczalnej:

- masa substancji rozpuszczalnej w ekstrakcie

G

BE

[g]

- masa substancji rozpuszczalnej w rafinacie

G

BR

[g]

- straty masy substancji rozpuszczalnej

G

stratB

[g]

- procentowo

[%]

Skład rafinatu:

- masa inertu w rafinacie

G

AR

[g]

- masa substancji rozpuszczalnej w rafinacie

G

BR

[g]

- masa wody w rafinacie

G

CR

[g]

- stężenie inertu w rafinacie

x

AR

[-]

- stężenie substancji rozpuszczalnej w rafinacie

x

BR

[-]

- stężenie wody w rafinacie

x

CS

[-]

Wielkości odczytane z wykresu trójkątnego:

- masa ekstraktu

G

E

[g]

- masa rafinatu

G

R

[g]

- stężenie substancji rozpuszczalnej w ekstrakcie

x

BE

[-]

- skład rafinatu:

- stężenie inertu w rafinacie

x

AR

[-]

- stężenie substancji rozpuszczalnej w rafinacie

x

BR

[-]

- stężenie wody w rafinacie

x

CS

[-]