MATERIA£ ROBOCZY

WYK£ADY – PRAWO OCHRONY ÚRODOWISKA

Opracowanie dr Bartosz D¹browski

ZAGADNIENIA CYWILNOPRAWNE zwi¹zane z Ochron¹ Úrodowiska

•ródùo prawa: ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY (Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r.)

Dobra osobiste
Art. 23. Dobra osobiste czùowieka, jak w szczególnoœci zdrowie, wolnoœã, czeœã, swoboda sumienia, nazwisko lub
pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalnoœã mieszkania, twórczoœã naukowa, artystyczna, wynalazcza
i racjonalizatorska, pozostaj¹ pod ochron¹ prawa cywilnego niezale¿nie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagro¿one cudzym dziaùaniem, mo¿e ¿¹daã zaniechania tego dziaùania,
chyba ¿e nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia mo¿e on tak¿e ¿¹daã, a¿eby osoba, która dopuœciùa siê
naruszenia, dopeùniùa czynnoœci potrzebnych do usuniêcia jego skutków, w szczególnoœci a¿eby zùo¿yùa oœwiadczenie
odpowiedniej treœci i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie mo¿e on równie¿ ¿¹daã
zadoœãuczynienia pieniê¿nego lub zapùaty odpowiedniej sumy pieniê¿nej na wskazany cel spoùeczny.
§ 2. Je¿eli wskutek naruszenia dobra osobistego zostaùa wyrz¹dzona szkoda maj¹tkowa, poszkodowany mo¿e ¿¹daã jej
naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powy¿sze nie uchybiaj¹ uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególnoœci w prawie
autorskim oraz w prawie wynalazczym.
orzeczenia s¹dów

Zagadnienia prawa s¹siedzkiego
Art. 143. W granicach okreœlonych przez spoùeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu wùasnoœã gruntu rozci¹ga siê na
przestrzeñ nad i pod jego powierzchni¹. Przepis ten nie uchybia przepisom reguluj¹cym prawa do wód.
Art. 144. Wùaœciciel nieruchomoœci powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywaã siê od dziaùañ, które by
zakùócaùy korzystanie z nieruchomoœci s¹siednich ponad przeciêtn¹ miarê, wynikaj¹c¹ ze spoùeczno-gospodarczego
przeznaczenia nieruchomoœci i stosunków miejscowych.
Art. 145. § 1. Je¿eli nieruchomoœã nie ma odpowiedniego dostêpu do drogi publicznej lub do nale¿¹cych do tej
nieruchomoœci budynków gospodarskich, wùaœciciel mo¿e ¿¹daã od wùaœcicieli gruntów s¹siednich ustanowienia za
wynagrodzeniem potrzebnej sùu¿ebnoœci drogowej (droga konieczna).
§ 2. Przeprowadzenie drogi koniecznej nast¹pi z uwzglêdnieniem potrzeb nieruchomoœci nie maj¹cej dostêpu do drogi
publicznej oraz z najmniejszym obci¹¿eniem gruntów, przez które droga ma prowadziã. Je¿eli potrzeba ustanowienia
drogi jest nastêpstwem sprzeda¿y gruntu lub innej czynnoœci prawnej, a miêdzy interesowanymi nie dojdzie do
porozumienia, s¹d zarz¹dzi, o ile to jest mo¿liwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które byùy przedmiotem tej
czynnoœci prawnej.
§ 3. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzglêdniaã interes spoùeczno-gospodarczy.
Art. 146. Przepisy artykuùu poprzedzaj¹cego stosuje siê odpowiednio do samoistnego posiadacza nieruchomoœci;
jednak¿e posiadacz mo¿e ¿¹daã tylko ustanowienia sùu¿ebnoœci osobistej.
Art. 147. Wùaœcicielowi nie wolno dokonywaã robót ziemnych w taki sposób, ¿eby to groziùo nieruchomoœciom
s¹siednim utrat¹ oparcia.
Art. 148. Owoce spadùe z drzewa lub krzewu na grunt s¹siedni stanowi¹ jego po¿ytki. Przepisu tego nie stosuje siê, gdy
grunt s¹siedni jest przeznaczony na u¿ytek publiczny.
Art. 149. Wùaœciciel gruntu mo¿e wejœã na grunt s¹siedni w celu usuniêcia zwieszaj¹cych siê z jego drzew gaùêzi lub
owoców. Wùaœciciel s¹siedniego gruntu mo¿e jednak ¿¹daã naprawienia wynikùej st¹d szkody.
Art. 150. Wùaœciciel gruntu mo¿e obci¹ã i zachowaã dla siebie korzenie przechodz¹ce z s¹siedniego gruntu. To samo
dotyczy gaùêzi i owoców zwieszaj¹cych siê z s¹siedniego gruntu; jednak¿e w wypadku takim wùaœciciel powinien
uprzednio wyznaczyã s¹siadowi odpowiedni termin do ich usuniêcia.
Art. 151. Je¿eli przy wznoszeniu budynku lub innego urz¹dzenia przekroczono bez winy umyœlnej granice s¹siedniego
gruntu, wùaœciciel tego gruntu nie mo¿e ¿¹daã przywrócenia stanu poprzedniego, chyba ¿e bez nie uzasadnionej zwùoki
sprzeciwiù siê przekroczeniu granicy albo ¿e grozi mu niewspóùmiernie wielka szkoda. Mo¿e on ¿¹daã albo stosownego
wynagrodzenia w zamian za ustanowienie odpowiedniej sùu¿ebnoœci gruntowej, albo wykupienia zajêtej czêœci gruntu,
jak równie¿ tej czêœci, która na skutek budowy straciùa dla niego znaczenie gospodarcze.

id2605359 pdfMachine by Broadgun Software - a great PDF writer! - a great PDF creator! - http://www.pdfmachine.com http://www.broadgun.com

2

Art. 152. Wùaœciciele gruntów s¹siaduj¹cych obowi¹zani s¹ do wspóùdziaùania przy rozgraniczeniu gruntów oraz przy
utrzymywaniu staùych znaków granicznych; koszty rozgraniczenia oraz koszty urz¹dzenia i utrzymywania staùych
znaków granicznych ponosz¹ po poùowie.
Art. 153. Je¿eli granice gruntów staùy siê sporne, a stanu prawnego nie mo¿na stwierdziã, ustala siê granice wedùug
ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby równie¿ takiego stanu nie mo¿na byùo stwierdziã, a postêpowanie
rozgraniczeniowe nie doprowadziùo do ugody miêdzy interesowanymi, s¹d ustali granice z uwzglêdnieniem wszelkich
okolicznoœci; mo¿e przy tym przyznaã jednemu z wùaœcicieli odpowiedni¹ dopùatê pieniê¿n¹.
Art. 154. § 1. Domniemywa siê, ¿e mury, pùoty, miedze, rowy i inne urz¹dzenia podobne, znajduj¹ce siê na granicy
gruntów s¹siaduj¹cych, sùu¿¹ do wspólnego u¿ytku s¹siadów. To samo dotyczy drzew i krzewów na granicy.
§ 2. Korzystaj¹cy z wymienionych urz¹dzeñ obowi¹zani s¹ ponosiã wspólnie koszty ich utrzymania.

Szkoda maj¹tkowa
Art. 361. § 1. Zobowi¹zany do odszkodowania ponosi odpowiedzialnoœã tylko za normalne nastêpstwa dziaùania lub
zaniechania, z którego szkoda wynikùa.
§ 2. W powy¿szych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody
obejmuje straty, które poszkodowany poniósù, oraz korzyœci, które mógùby osi¹gn¹ã, gdyby mu szkody nie wyrz¹dzono.
Art. 362. Je¿eli poszkodowany przyczyniù siê do powstania lub zwiêkszenia szkody, obowi¹zek jej naprawienia ulega
odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okolicznoœci, a zwùaszcza do stopnia winy obu stron.
Art. 363. § 1. Naprawienie szkody powinno nast¹piã, wedùug wyboru poszkodowanego, b¹dê przez przywrócenie stanu
poprzedniego, b¹dê przez zapùatê odpowiedniej sumy pieniê¿nej. Jednak¿e gdyby przywrócenie stanu poprzedniego byùo
niemo¿liwe albo gdyby poci¹gaùo za sob¹ dla zobowi¹zanego nadmierne trudnoœci lub koszty, roszczenie
poszkodowanego ogranicza siê do œwiadczenia w pieni¹dzu.
§ 2. Je¿eli naprawienie szkody ma nast¹piã w pieni¹dzu, wysokoœã odszkodowania powinna byã ustalona wedùug cen z
daty ustalenia odszkodowania, chyba ¿e szczególne okolicznoœci wymagaj¹ przyjêcia za podstawê cen istniej¹cych w
innej chwili.

Odpowiedzialnoϋ cywilna Рczyny niedozwolone (delikty)
Art. 415. Kto z winy swej wyrz¹dziù drugiemu szkodê, obowi¹zany jest do jej naprawienia.
Art. 416. Osoba prawna jest obowi¹zana do naprawienia szkody wyrz¹dzonej z winy jej organu.
Art. 417.

(174)

§ 1. Za szkodê wyrz¹dzon¹ przez niezgodne z prawem dziaùanie lub zaniechanie przy wykonywaniu wùadzy

publicznej ponosi odpowiedzialnoœã Skarb Pañstwa lub jednostka samorz¹du terytorialnego lub inna osoba prawna
wykonuj¹ca tê wùadzê z mocy prawa.
§ 2. Je¿eli wykonywanie zadañ z zakresu wùadzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorz¹du
terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarn¹ odpowiedzialnoœã za wyrz¹dzon¹ szkodê ponosi ich wykonawca oraz
zlecaj¹ca je jednostka samorz¹du terytorialnego albo Skarb Pañstwa.
Art. 417

1

.

(175)

§ 1. Je¿eli szkoda zostaùa wyrz¹dzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia mo¿na ¿¹daã po

stwierdzeniu we wùaœciwym postêpowaniu niezgodnoœci tego aktu z Konstytucj¹, ratyfikowan¹ umow¹ miêdzynarodow¹
lub ustaw¹.
§ 2. Je¿eli szkoda zostaùa wyrz¹dzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia
mo¿na ¿¹daã po stwierdzeniu we wùaœciwym postêpowaniu ich niezgodnoœci z prawem. Odnosi siê to równie¿ do
wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostaùy wydane na podstawie aktu normatywnego
niezgodnego z Konstytucj¹, ratyfikowan¹ umow¹ miêdzynarodow¹ lub ustaw¹.
§ 3. Je¿eli szkoda zostaùa wyrz¹dzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowi¹zek ich wydania przewiduje
przepis prawa, jej naprawienia mo¿na ¿¹daã po stwierdzeniu we wùaœciwym postêpowaniu niezgodnoœci z prawem
niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba ¿e przepisy odrêbne stanowi¹ inaczej.
§ 4. Je¿eli szkoda zostaùa wyrz¹dzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowi¹zek wydania przewiduje
przepis prawa, niezgodnoœã z prawem niewydania tego aktu stwierdza s¹d rozpoznaj¹cy sprawê o naprawienie szkody.
Art. 417

2

.

(176)

Je¿eli przez zgodne z prawem wykonywanie wùadzy publicznej zostaùa wyrz¹dzona szkoda na osobie,

poszkodowany mo¿e ¿¹daã caùkowitego lub czêœciowego jej naprawienia oraz zadoœãuczynienia pieniê¿nego za doznan¹
krzywdê, gdy okolicznoœci, a zwùaszcza niezdolnoœã poszkodowanego do pracy lub jego ciê¿kie poùo¿enie materialne,
wskazuj¹, ¿e wymagaj¹ tego wzglêdy sùusznoœci.
Art. 421.

(182)

Przepisów art. 417, art. 417

1

i art. 417

2

nie stosuje siê, je¿eli odpowiedzialnoœã za szkodê wyrz¹dzon¹ przy

wykonywaniu wùadzy publicznej jest uregulowana w przepisach szczególnych.
Art. 422. Za szkodê odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto j¹ bezpoœrednio wyrz¹dziù, lecz tak¿e ten, kto inn¹ osobê do
wyrz¹dzenia szkody nakùoniù albo byù jej pomocny, jak równie¿ ten, kto œwiadomie skorzystaù z wyrz¹dzonej drugiemu
szkody.
Art. 433. Za szkodê wyrz¹dzon¹ wyrzuceniem, wylaniem lub spadniêciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia
jest odpowiedzialny ten, kto pomieszczenie zajmuje, chyba ¿e szkoda nast¹piùa wskutek siùy wy¿szej albo wyù¹cznie z

3

winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za któr¹ zajmuj¹cy pomieszczenie nie ponosi odpowiedzialnoœci i której
dziaùaniu nie mógù zapobiec.
Art. 434. Za szkodê wyrz¹dzon¹ przez zawalenie siê budowli lub oderwanie siê jej czêœci odpowiedzialny jest samoistny
posiadacz budowli, chyba ¿e zawalenie siê budowli lub oderwanie siê jej czêœci nie wynikùo ani z braku utrzymania
budowli w nale¿ytym stanie, ani z wady w budowie.
Art. 435. § 1. Prowadz¹cy na wùasny rachunek przedsiêbiorstwo lub zakùad wprawiany w ruch za pomoc¹ siù przyrody
(pary, gazu, elektrycznoœci, paliw pùynnych itp.) ponosi odpowiedzialnoœã za szkodê na osobie lub mieniu, wyrz¹dzon¹
komukolwiek przez ruch przedsiêbiorstwa lub zakùadu, chyba ¿e szkoda nast¹piùa wskutek siùy wy¿szej albo wyù¹cznie z
winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za któr¹ nie ponosi odpowiedzialnoœci.
§ 2. Przepis powy¿szy stosuje siê odpowiednio do przedsiêbiorstw lub zakùadów wytwarzaj¹cych œrodki wybuchowe albo
posùuguj¹cych siê takimi œrodkami.
Art. 436. § 1. Odpowiedzialnoœã przewidzian¹ w artykule poprzedzaj¹cym ponosi równie¿ samoistny posiadacz
mechanicznego œrodka komunikacji poruszanego za pomoc¹ siù przyrody. Jednak¿e gdy posiadacz samoistny oddaù
œrodek komunikacji w posiadanie zale¿ne, odpowiedzialnoœã ponosi posiadacz zale¿ny.

§ 2. W razie zderzenia siê mechanicznych œrodków komunikacji poruszanych za pomoc¹ siù przyrody wymienione osoby
mog¹ wzajemnie ¿¹daã naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Równie¿ tylko na zasadach
ogólnych osoby te s¹ odpowiedzialne za szkody wyrz¹dzone tym, których przewo¿¹ z grzecznoœci.
Art. 437. Nie mo¿na wyù¹czyã ani ograniczyã z góry odpowiedzialnoœci okreœlonej w dwóch artykuùach poprzedzaj¹cych.
orzeczenia s¹dów
Art. 439. Ten, komu wskutek zachowania siê innej osoby, w szczególnoœci wskutek braku nale¿ytego nadzoru nad
ruchem kierowanego przez ni¹ przedsiêbiorstwa lub zakùadu albo nad stanem posiadanego przez ni¹ budynku lub innego
urz¹dzenia, zagra¿a bezpoœrednio szkoda, mo¿e ¿¹daã, a¿eby osoba ta przedsiêwziêùa œrodki niezbêdne do odwrócenia
gro¿¹cego niebezpieczeñstwa, a w razie potrzeby tak¿e, by daùa odpowiednie zabezpieczenie.
Art. 442

1

.

(185)

§ 1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrz¹dzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z

upùywem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedziaù siê o szkodzie i o osobie obowi¹zanej do jej
naprawienia. Jednak¿e termin ten nie mo¿e byã dùu¿szy ni¿ dziesiêã lat od dnia, w którym nast¹piùo zdarzenie
wywoùuj¹ce szkodê.
§ 2. Je¿eli szkoda wynikùa ze zbrodni lub wystêpku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upùywem lat
dwudziestu od dnia popeùnienia przestêpstwa bez wzglêdu na to, kiedy poszkodowany dowiedziaù siê o szkodzie i o
osobie obowi¹zanej do jej naprawienia.
§ 3. W razie wyrz¹dzenia szkody na osobie, przedawnienie nie mo¿e skoñczyã siê wczeœniej ni¿ z upùywem lat trzech od
dnia, w którym poszkodowany dowiedziaù siê o szkodzie i o osobie obowi¹zanej do jej naprawienia.
§ 4. Przedawnienie roszczeñ osoby maùoletniej o naprawienie szkody na osobie nie mo¿e skoñczyã siê wczeœniej ni¿ z
upùywem lat dwóch od uzyskania przez ni¹ peùnoletnoœci.
Art. 444. § 1. W razie uszkodzenia ciaùa lub wywoùania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie
wynikùe z tego powodu koszty. Na ¿¹danie poszkodowanego zobowi¹zany do naprawienia szkody powinien wyùo¿yã z
góry sumê potrzebn¹ na koszty leczenia, a je¿eli poszkodowany staù siê inwalid¹, tak¿e sumê potrzebn¹ na koszty
przygotowania do innego zawodu.

§ 2. Je¿eli poszkodowany utraciù caùkowicie lub czêœciowo zdolnoœã do pracy zarobkowej albo je¿eli zwiêkszyùy siê jego
potrzeby lub zmniejszyùy widoki powodzenia na przyszùoœã, mo¿e on ¿¹daã od zobowi¹zanego do naprawienia szkody
odpowiedniej renty.

§ 3. Je¿eli w chwili wydania wyroku szkody nie da siê dokùadnie ustaliã, poszkodowanemu mo¿e byã przyznana renta
tymczasowa.
Art. 445. § 1. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzaj¹cym s¹d mo¿e przyznaã poszkodowanemu
odpowiedni¹ sumê tytuùem zadoœãuczynienia pieniê¿nego za doznan¹ krzywdê.
§ 2.

(186)

Przepis powy¿szy stosuje siê równie¿ w wypadku pozbawienia wolnoœci oraz w wypadku skùonienia za pomoc¹

podstêpu, gwaùtu lub nadu¿ycia stosunku zale¿noœci do poddania siê czynowi nierz¹dnemu.
§ 3. Roszczenie o zadoœãuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostaùo uznane na piœmie albo gdy
powództwo zostaùo wytoczone za ¿ycia poszkodowanego.
Art. 446. § 1. Je¿eli wskutek uszkodzenia ciaùa lub wywoùania rozstroju zdrowia nast¹piùa œmierã poszkodowanego,
zobowi¹zany do naprawienia szkody powinien zwróciã koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósù.
§ 2. Osoba, wzglêdem której ci¹¿yù na zmarùym ustawowy obowi¹zek alimentacyjny, mo¿e ¿¹daã od zobowi¹zanego do
naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do mo¿liwoœci zarobkowych i
maj¹tkowych zmarùego przez czas prawdopodobnego trwania obowi¹zku alimentacyjnego. Takiej samej renty mog¹
¿¹daã inne osoby bliskie, którym zmarùy dobrowolnie i stale dostarczaù œrodków utrzymania, je¿eli z okolicznoœci
wynika, ¿e wymagaj¹ tego zasady wspóù¿ycia spoùecznego.
§ 3. S¹d mo¿e ponadto przyznaã najbli¿szym czùonkom rodziny zmarùego stosowne odszkodowanie, je¿eli wskutek jego

œmierci nast¹piùo znaczne pogorszenie ich sytuacji ¿yciowej.

§ 4.

(187)

S¹d mo¿e tak¿e przyznaã najbli¿szym czùonkom rodziny zmarùego odpowiedni¹ sumê tytuùem zadoœãuczynienia

pieniê¿nego za doznan¹ krzywdê.

4

Art. 446

1

.

(188)

Z chwil¹ urodzenia dziecko mo¿e ¿¹daã naprawienia szkód doznanych przed urodzeniem.

Art. 447. Z wa¿nych powodów s¹d mo¿e na ¿¹danie poszkodowanego przyznaã mu zamiast renty lub jej czêœci
odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególnoœci wypadku, gdy poszkodowany staù siê inwalid¹, a przyznanie
jednorazowego odszkodowania uùatwi mu wykonywanie nowego zawodu.
Art. 448.

(189)

W razie naruszenia dobra osobistego s¹d mo¿e przyznaã temu, czyje dobro osobiste zostaùo naruszone,

odpowiedni¹ sumê tytuùem zadoœãuczynienia pieniê¿nego za doznan¹ krzywdê lub na jego ¿¹danie zas¹dziã odpowiedni¹
sumê pieniê¿n¹ na wskazany przez niego cel spoùeczny, niezale¿nie od innych œrodków potrzebnych do usuniêcia
skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje siê.
Art. 449. Roszczenia przewidziane w art. 444-448 nie mog¹ byã zbyte, chyba ¿e s¹ ju¿ wymagalne i ¿e zostaùy uznane na
piœmie albo przyznane prawomocnym orzeczeniem.

ODPOWIEDZIALNOÚÃ

ZA

SZKODÆ

WYRZ¥DZON¥

PRZEZ

PRODUKT

NIEBEZPIECZNY

Art. 449

1

. § 1. Kto wytwarza w zakresie swojej dziaùalnoœci gospodarczej (producent) produkt niebezpieczny, odpowiada

za szkodê wyrz¹dzon¹ komukolwiek przez ten produkt.
§ 2. Przez produkt rozumie siê rzecz ruchom¹, choãby zostaùa ona poù¹czona z inn¹ rzecz¹. Za produkt uwa¿a siê tak¿e
zwierzêta i energiê elektryczn¹.
§ 3. Niebezpieczny jest produkt nie zapewniaj¹cy bezpieczeñstwa, jakiego mo¿na oczekiwaã, uwzglêdniaj¹c normalne
u¿ycie produktu. O tym, czy produkt jest bezpieczny, decyduj¹ okolicznoœci z chwili wprowadzenia go do obrotu, a
zwùaszcza sposób zaprezentowania go na rynku oraz podane konsumentowi informacje o wùaœciwoœciach produktu.
Produkt nie mo¿e byã uznany za nie zapewniaj¹cy bezpieczeñstwa tylko dlatego, ¿e póêniej wprowadzono do obrotu
podobny produkt ulepszony.
Art. 449

2

. Producent odpowiada za szkodê na mieniu tylko wówczas, gdy rzecz zniszczona lub uszkodzona nale¿y do

rzeczy zwykle przeznaczanych do osobistego u¿ytku i w taki przede wszystkim sposób korzystaù z niej poszkodowany.
tezy z piœmiennictwa
Art. 449

3

. § 1. Producent nie odpowiada za szkodê wyrz¹dzon¹ przez produkt niebezpieczny, je¿eli produktu nie

wprowadziù do obrotu albo gdy wprowadzenie produktu do obrotu nast¹piùo poza zakresem jego dziaùalnoœci
gospodarczej.

§ 2. Producent nie odpowiada równie¿ wtedy, gdy wùaœciwoœci niebezpieczne produktu ujawniùy siê po wprowadzeniu go
do obrotu, chyba ¿e wynikaùy one z przyczyny tkwi¹cej poprzednio w produkcie. Nie odpowiada on tak¿e wtedy, gdy nie
mo¿na byùo przewidzieã niebezpiecznych wùaœciwoœci produktu, uwzglêdniaj¹c stan nauki i techniki w chwili
wprowadzenia produktu do obrotu, albo gdy wùaœciwoœci te wynikaùy z zastosowania przepisów prawa.
Art. 449

4

. Domniemywa siê, ¿e produkt niebezpieczny, który spowodowaù szkodê, zostaù wytworzony i wprowadzony do

obrotu w zakresie dziaùalnoœci gospodarczej producenta.
Art. 449

5

. § 1. Wytwórca materiaùu, surowca albo czêœci skùadowej produktu odpowiada tak jak producent, chyba ¿e

wyù¹czn¹ przyczyn¹ szkody byùa wadliwa konstrukcja produktu lub wskazówki producenta.
§ 2. Kto przez umieszczenie na produkcie swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odró¿niaj¹cego
podaje siê za producenta, odpowiada jak producent. Tak samo odpowiada ten, kto produkt pochodzenia zagranicznego
wprowadza do obrotu krajowego w zakresie swojej dziaùalnoœci gospodarczej (importer).
§ 3. Producent oraz osoby wymienione w paragrafach poprzedzaj¹cych odpowiadaj¹ solidarnie.

§ 4. Je¿eli nie wiadomo, kto jest producentem lub osob¹ okreœlon¹ w § 2, odpowiada ten, kto w zakresie swojej
dziaùalnoœci gospodarczej zbyù produkt niebezpieczny, chyba ¿e w ci¹gu miesi¹ca od daty zawiadomienia o szkodzie
wska¿e poszkodowanemu osobê i adres producenta lub osoby okreœlonej w § 2 zdanie pierwsze, a w wypadku towaru
importowanego - osobê i adres importera.
§ 5. Je¿eli zbywca produktu nie mo¿e wskazaã producenta ani osób okreœlonych w § 4, zwalnia go od odpowiedzialnoœci
wskazanie osoby, od której sam nabyù produkt.
Art. 449

6

. Je¿eli za szkodê wyrz¹dzon¹ przez produkt niebezpieczny odpowiada tak¿e osoba trzecia, odpowiedzialnoœã tej

osoby i osób wymienionych w artykuùach poprzedzaj¹cych jest solidarna. Przepisy art. 441 § 2 i 3 stosuje siê
odpowiednio.
Art. 449

7

. § 1. Odszkodowanie za szkodê na mieniu nie obejmuje uszkodzenia samego produktu ani korzyœci, jakie

poszkodowany mógùby osi¹gn¹ã w zwi¹zku z jego u¿ywaniem.
§ 2. Odszkodowanie na podstawie art. 449

1

nie przysùuguje, gdy szkoda na mieniu nie przekracza kwoty bêd¹cej

równowartoœci¹ 500 EURO.
Art. 449

8

.

(191)

Roszczenie o naprawienie szkody wyrz¹dzonej przez produkt niebezpieczny ulega przedawnieniu z

upùywem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedziaù siê lub przy zachowaniu nale¿ytej starannoœci mógù siê
dowiedzieã o szkodzie i osobie obowi¹zanej do jej naprawienia. Jednak w ka¿dym wypadku roszczenie przedawnia siê z
upùywem lat dziesiêciu od wprowadzenia produktu do obrotu.
Art. 449

9

. Odpowiedzialnoœci za szkodê wyrz¹dzon¹ przez produkt niebezpieczny nie mo¿na wyù¹czyã ani ograniczyã.

5

Art. 449

10

. Przepisy o odpowiedzialnoœci za szkodê wyrz¹dzon¹ przez produkt niebezpieczny nie wyù¹czaj¹

odpowiedzialnoœci za szkody na zasadach ogólnych, za szkody wynikùe z niewykonania lub nienale¿ytego wykonania
zobowi¹zania oraz odpowiedzialnoœci z tytuùu rêkojmi za wady i gwarancji jakoœci.
Art. 449

11

. Nie mo¿na w drodze umowy wyù¹czyã lub ograniczyã odpowiedzialnoœci okreœlonej w przepisach niniejszego

tytuùu, tak¿e w razie dokonania wyboru prawa obcego.

ZAGADNIENIA ADMINISTRACYJNE zwi¹zane z Ochron¹ Úrodowiska

•ródùo prawa: ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony œrodowiska (tekst jednolity)

Ustawa okreœla zasady ochrony œrodowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzglêdnieniem wymagañ
zrównowa¿onego rozwoju, a w szczególnoœci:
1) zasady ustalania:

a) warunków ochrony zasobów œrodowiska,
b) warunków wprowadzania substancji lub energii do œrodowiska,
c) kosztów korzystania ze œrodowiska;

4) obowi¹zki organów administracji;
5) odpowiedzialnoϋ i sankcje.

Edukacja ekologiczna, badania z zakresu ochrony œrodowiska oraz reklama
Art. 77. 1. Problematykê ochrony œrodowiska i zrównowa¿onego rozwoju uwzglêdnia siê w podstawach programowych
ksztaùcenia ogólnego dla wszystkich typów szkóù.
2. Obowi¹zek, o którym mowa w ust. 1, obejmuje równie¿ organizatorów kursów prowadz¹cych do uzyskania
kwalifikacji zawodowych.
Art. 78. Úrodki masowego przekazu s¹ obowi¹zane ksztaùtowaã pozytywny stosunek spoùeczeñstwa do ochrony
œrodowiska oraz popularyzowaã zasady tej ochrony w publikacjach i audycjach.
Art. 79. Organy administracji, instytucje koordynuj¹ce oraz kieruj¹ce dziaùalnoœci¹ naukow¹ i naukowo-badawcz¹, a
tak¿e szkoùy wy¿sze, placówki naukowe i naukowo-badawcze, obejmuj¹ce swym zakresem dziaùania dziedziny nauki lub
dyscypliny naukowe wi¹¿¹ce siê z ochron¹ œrodowiska, s¹ obowi¹zane uwzglêdniaã w ustalanych programach oraz w
swej dziaùalnoœci badania dotycz¹ce zagadnieñ ochrony œrodowiska i badania te rozwijaã.
Art. 80. Reklama lub inny rodzaj promocji towaru lub usùugi nie powinny zawieraã treœci propaguj¹cych model
konsumpcji sprzeczny z zasadami ochrony œrodowiska i zrównowa¿onego rozwoju, a w szczególnoœci wykorzystywaã
obrazu dzikiej przyrody do promowania produktów i usùug negatywnie wpùywaj¹cych na œrodowisko przyrodnicze.
Art. 80a. 1. Reklama i inny rodzaj promocji, zawieraj¹ce informacjê o produkcie w zakresie okreœlonym w art. 167 ust. 1,
powinny byã czytelne oraz powinny uwzglêdniaã wymagania okreœlone na podstawie art. 167 ust. 4 pkt 3.
2. Minister wùaœciwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem wùaœciwym do spraw œrodowiska, kieruj¹c siê
zapewnieniem konsumentom mo¿liwoœci ùatwej oceny cech produktu istotnych z punktu widzenia ochrony œrodowiska,
mo¿e okreœliã, w drodze rozporz¹dzenia, szczegóùowe wymagania w zakresie zamieszczania w reklamie i materiaùach
promocyjnych informacji o produkcie, o której mowa w art. 167 ust. 1, w tym:
1) oznaczenie numeryczne pozwalaj¹ce na identyfikacjê produktu lub grupy produktów oraz ich nazwy;
2) wymagania co do czytelnoœci informacji o produkcie.
Art. 80b. Nadzór nad przestrzeganiem wymagañ, o których mowa w art. 80a ust. 2, sprawuje Inspekcja Handlowa.
Art. 80c.

(66)

Organizacje spoùeczne mog¹ wystêpowaã do wùaœciwych organów administracji o zastosowanie œrodków

zmierzaj¹cych do zaprzestania reklamy lub innego rodzaju promocji towaru lub usùugi, je¿eli reklama lub inny rodzaj
promocji s¹ sprzeczne z art. 80.

Obszary ograniczonego u¿ytkowania

Art. 135. 1.

(77)

Je¿eli z przegl¹du ekologicznego albo z oceny oddziaùywania przedsiêwziêcia na œrodowisko wymaganej

przepisami ustawy z dnia 3 paêdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale
spoùeczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddziaùywania na œrodowisko, albo z analizy porealizacyjnej
wynika, ¿e mimo zastosowania dostêpnych rozwi¹zañ technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mog¹ byã
dotrzymane standardy jakoœci œrodowiska poza terenem zakùadu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni œcieków,
skùadowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz
instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy siê obszar ograniczonego u¿ytkowania.
2.

(78)

Obszar ograniczonego u¿ytkowania dla przedsiêwziêcia mog¹cego zawsze znacz¹co oddziaùywaã na œrodowisko w

rozumieniu ustawy z dnia 3 paêdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale
spoùeczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddziaùywania na œrodowisko, lub dla zakùadów, lub innych

6

obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsiêwziêcie, tworzy sejmik
województwa, w drodze uchwaùy.
3. Obszar ograniczonego u¿ytkowania dla zakùadów lub innych obiektów, niewymienionych w ust. 2, tworzy rada
powiatu w drodze uchwaùy.
3a. Organy, o których mowa w ust. 2 i 3, tworz¹c obszar ograniczonego u¿ytkowania, okreœlaj¹ granice obszaru,
ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotycz¹ce budynków oraz sposób korzystania z
terenów wynikaj¹ce z postêpowania w sprawie oceny oddziaùywania na œrodowisko lub analizy porealizacyjnej albo
przegl¹du ekologicznego.
3b. Obszar ograniczonego u¿ytkowania tworzy siê na podstawie poœwiadczonej przez wùaœciwy organ kopii mapy
ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym konieczne jest utworzenie tego obszaru; nie dotyczy
to przedsiêwziêã polegaj¹cych na budowie drogi krajowej.
4. Je¿eli obowi¹zek utworzenia obszaru ograniczonego u¿ytkowania wynika z postêpowania w sprawie oceny
oddziaùywania na œrodowisko, przed utworzeniem tego obszaru nie wydaje siê pozwolenia na u¿ytkowanie obiektu
budowlanego oraz nie rozpoczyna siê jego u¿ytkowania, gdy pozwolenie na u¿ytkowanie nie jest wymagane, z
zastrze¿eniem ust. 5. Obowi¹zek utworzenia obszaru ograniczonego u¿ytkowania dla okreœlonego zakùadu lub innego
obiektu stwierdza siê w pozwoleniu na budowê.
5.

(79)

Je¿eli obowi¹zek utworzenia obszaru ograniczonego u¿ytkowania wynika z postêpowania w sprawie oceny

oddziaùywania na œrodowisko, dla przedsiêwziêcia polegaj¹cego na budowie drogi krajowej w rozumieniu ustawy z dnia
21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, Nr 23, poz. 136 i Nr 192, poz. 1381 oraz z
2008 r. Nr 54, poz. 326) obszar ograniczonego u¿ytkowania wyznacza siê na podstawie analizy porealizacyjnej z
uwglêdnieniem dokumentacji, o której mowa w ust. 5a. W decyzji o zezwoleniu na realizacjê inwestycji drogowej
nakùada siê obowi¹zek sporz¹dzenia analizy porealizacyjnej po upùywie 1 roku od dnia oddania obiektu do u¿ytkowania i
jej przedstawienia w terminie 18 miesiêcy od dnia oddania obiektu do u¿ytkowania.
5a.

(80)

Minister wùaœciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem wùaœciwym do spraw œrodowiska okreœli, w

drodze rozporz¹dzenia, zakres i formê dokumentacji niezbêdnej do utworzenia obszaru ograniczonego u¿ytkowania dla
przedsiêwziêcia polegaj¹cego na budowie drogi krajowej w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach
publicznych, sposoby ograniczenia u¿ytkowania terenu w obszarach ograniczonego u¿ytkowania oraz rodzaje
rekompensaty dla wùaœcicieli nieruchomoœci poùo¿onych w obszarach ograniczonego u¿ytkowania.
5b.

(81)

Wydaj¹c rozporz¹dzenie, o którym mowa w ust. 5a, minister wùaœciwy do spraw transportu uwzglêdnia

przeznaczenie terenów poùo¿onych w obszarach ograniczonego u¿ytkowania oraz sùuszny interes wùaœcicieli
nieruchomoœci poùo¿onych w tych obszarach.
6. Obszar ograniczonego u¿ytkowania tworzy siê tak¿e dla instalacji wymagaj¹cych pozwolenia zintegrowanego, innych
ni¿ wymienione w ust. 1, dla których pozwolenie na budowê zostaùo wydane przed dniem 1 paêdziernika 2001 r., a
których u¿ytkowanie rozpoczêùo siê nie póêniej ni¿ do dnia 30 czerwca 2003 r., je¿eli, pomimo zastosowania najlepszych
dostêpnych technik, nie mog¹ byã dotrzymane dopuszczalne poziomy haùasu poza terenem zakùadu.
Art. 136. 1. W razie ograniczenia sposobu korzystania ze œrodowiska w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego
u¿ytkowania wùaœciwymi w sprawach spornych dotycz¹cych wysokoœci odszkodowania lub wykupu nieruchomoœci s¹
s¹dy powszechne.
2. Obowi¹zany do wypùaty odszkodowania lub wykupu nieruchomoœci jest ten, którego dziaùalnoœã spowodowaùa
wprowadzenie ograniczeñ w zwi¹zku z ustanowieniem obszaru ograniczonego u¿ytkowania.
3. W razie okreœlenia na obszarze ograniczonego u¿ytkowania wymagañ technicznych dotycz¹cych budynków szkod¹, o
której mowa w art. 129 ust. 2, s¹ tak¿e koszty poniesione w celu wypeùnienia tych wymagañ przez istniej¹ce budynki,
nawet w przypadku braku obowi¹zku podjêcia dziaùañ w tym zakresie.

Strefy przemysùowe

Art. 136a. 1. Na obszarach okreœlonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako tereny
przeznaczone do dziaùalnoœci produkcyjnej, skùadowania oraz magazynowania i równoczeœnie u¿ytkowanych zgodnie z
przeznaczeniem mo¿e byã utworzona strefa przemysùowa.
2. W granicach strefy przemysùowej jest dozwolone, z zastrze¿eniem art. 136d ust. 3, przekraczanie standardów jakoœci
œrodowiska w zakresie dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu i dopuszczalnych poziomów haùasu oraz
wartoœci odniesienia, o których mowa w art. 222, je¿eli nie zagra¿a to ¿yciu lub zdrowiu ludzi, w szczególnoœci nie
narusza wymagañ norm bezpieczeñstwa i higieny pracy.
3. Strefê przemysùow¹ tworzy siê, je¿eli, mimo zastosowania dostêpnych rozwi¹zañ technicznych, technologicznych i
organizacyjnych, nie mog¹ byã dotrzymane standardy jakoœci œrodowiska oraz wartoœci odniesienia, o których mowa w
art. 222, poza terenem zakùadu lub innego obiektu.
Art. 136b. 1. Objêcie nieruchomoœci granicami strefy przemysùowej wymaga pisemnej zgody wùadaj¹cego powierzchni¹
ziemi.

7

2. Zgoda, o której mowa w ust. 1, wyù¹cza roszczenia o odszkodowanie lub o wykup nieruchomoœci, o których mowa w
art. 129 ust. 1-3, w zwi¹zku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomoœci w zakresie wynikaj¹cym z utworzenia
strefy przemysùowej.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje siê do szkody powstaùej w zwi¹zku:
1) z wydaniem rozporz¹dzenia o utworzeniu strefy przemysùowej, którego przepisy s¹ w istotnym zakresie niezgodne z
propozycjami, o których mowa w art. 136c ust. 2 pkt 5;
2) ze zmian¹ rozporz¹dzenia o utworzeniu strefy przemysùowej.
Art. 136c. 1. Strefa przemysùowa jest tworzona, na wniosek wùadaj¹cego powierzchni¹ ziemi, na terenach, które maj¹ byã
objête stref¹ przemysùow¹.
2. Wniosek o utworzenie strefy przemysùowej powinien zawieraã:
1) uzasadnienie potrzeby utworzenia strefy przemysùowej, w którym jest wykazane, ¿e s¹ speùnione warunki, o których
mowa w art. 136a ust. 3;
2) uzasadnienie mo¿liwoœci utworzenia strefy przemysùowej, w którym jest wykazane, ¿e nie zagra¿a to ¿yciu lub
zdrowiu ludzi, a w szczególnoœci nie narusza wymagañ norm bezpieczeñstwa i higieny pracy;
3) projekt granic strefy przemysùowej i plan sytuacyjny obszaru tej strefy;
4) przegl¹d ekologiczny instalacji eksploatowanych w granicach proponowanej strefy przemysùowej w zakresie, o
którym mowa w art. 238 pkt 1-3, 6 i 7;
5) propozycje dotycz¹ce funkcjonowania strefy przemysùowej istotne z punktu widzenia wydania rozporz¹dzenia o
ustanowieniu strefy przemysùowej w zakresie, o którym mowa w art. 136d ust. 2 pkt 2 i ust. 3.
3. Do wniosku doù¹cza siê:
1) wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;
2) pisemn¹ zgodê wszystkich wùadaj¹cych powierzchni¹ ziemi na obszarze proponowanej strefy przemysùowej na
objêcie ich nieruchomoœci stref¹ przemysùow¹;
3) kopiê mapy zasadniczej proponowanej strefy przemysùowej okreœlaj¹cej granice dziaùek ewidencyjnych, budynki,
sieã uzbrojenia terenu i ulice.
Art. 136d.

(82)

1. Strefê przemysùow¹ tworzy, w drodze uchwaùy, sejmik województwa.

2. Projekt uchwaùy, o której mowa w ust. 1, podlega uzgodnieniu z pañstwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym
oraz regionalnym dyrektorem ochrony œrodowiska.
3. Uchwaùa o utworzeniu strefy przemysùowej okreœla:
1) granice i obszar strefy przemysùowej;
2) rodzaje dziaùalnoœci, których prowadzenie jest dopuszczalne na terenie strefy przemysùowej z uwagi na mo¿liwoœã
wystêpowania przekroczeñ standardów jakoœci œrodowiska lub przekroczeñ wartoœci odniesienia, o których mowa w art.
222.
4. Uchwaùa o utworzeniu strefy przemysùowej mo¿e okreœlaã:
1) niektóre standardy jakoœci œrodowiska lub wartoœci odniesienia, o których mowa w art. 222, których przekraczanie
na terenie strefy przemysùowej jest dozwolone;
2) warunki prowadzenia dziaùalnoœci na terenie strefy przemysùowej istotne z punktu widzenia nieprzekraczania
standardów jakoœci œrodowiska lub wartoœci odniesienia, o których mowa w art. 222, poza jej terenem oraz z uwagi na
ochronê ¿ycia lub zdrowia ludzi, w szczególnoœci wymagañ norm bezpieczeñstwa i higieny pracy.

Pozwolenia na wprowadzanie do œrodowiska substancji lub energii

Art. 180. Eksploatacja instalacji powoduj¹ca:
1) wprowadzanie gazów lub pyùów do powietrza,
2) wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi,
3) wytwarzanie odpadów,
jest dozwolona po uzyskaniu pozwolenia, je¿eli jest ono wymagane.

Art. 181. 1. Organ ochrony œrodowiska mo¿e udzieliã pozwolenia:
1) zintegrowanego;
2) na wprowadzanie gazów lub pyùów do powietrza;
3) wodnoprawnego na wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi;
4) na wytwarzanie odpadów;

1a.

(89)

Organ ochrony œrodowiska, na wniosek prowadz¹cego instalacjê, mo¿e obj¹ã jednym pozwoleniem instalacje

poùo¿one na obszarze swojej wùaœciwoœci.
2. Warunki i tryb wydawania, wygasania, cofania i ograniczania pozwolenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, oraz
wùaœciwoœã organów okreœlaj¹ przepisy ustawy - Prawo wodne, z zastrze¿eniem ust. 3.
3. Do pozwoleñ wodnoprawnych na wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi stosuje siê odpowiednio art. 187, 188
ust. 3 pkt 2 i ust. 4, art. 190, 191, 193 ust. 2 i art. 198.

8

Art. 182. Pozwolenia, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 2-4, oraz pozwolenie wodnoprawne na pobór wód nie s¹
wymagane w przypadku obowi¹zku posiadania pozwolenia zintegrowanego.
Art. 183. 1. Pozwolenie wydaje w drodze decyzji organ ochrony œrodowiska.
2. O wygaœniêciu, cofniêciu oraz ograniczeniu pozwolenia orzeka organ wùaœciwy do wydania pozwolenia.
Art. 183a. W rozumieniu przepisów niniejszego dziaùu prowadz¹cym instalacjê jest tak¿e podmiot uprawniony na
podstawie okreœlonego tytuùu prawnego do wùadania oznaczon¹ czêœci¹ instalacji.

Wydawanie pozwoleñ

Art. 184. 1. Pozwolenie wydaje siê, z zastrze¿eniem art. 189 i 191a, na wniosek prowadz¹cego instalacjê.

2. Wniosek o wydanie pozwolenia powinien zawieraã:

1) oznaczenie prowadz¹cego instalacjê, jego adres zamieszkania lub siedziby;

2) adres zakùadu, na którego terenie prowadzona jest eksploatacja instalacji;

3) informacjê o tytule prawnym do instalacji;

4) informacje o rodzaju instalacji, stosowanych urz¹dzeniach i technologiach oraz charakterystykê techniczn¹

êródeù powstawania i miejsc emisji;

5) ocenê stanu technicznego instalacji;

6) informacjê o rodzaju prowadzonej dziaùalnoœci;

7) opis zakùadanych wariantów funkcjonowania instalacji;

8) blokowy (ogólny) schemat technologiczny wraz z bilansem masowym i rodzajami wykorzystywanych

materiaùów, surowców i paliw, istotnych z punktu widzenia wymagañ ochrony œrodowiska;

9) informacjê o energii wykorzystywanej lub wytwarzanej przez instalacjê;

10) wielkoœã i êródùa powstawania albo miejsca emisji - aktualnych i proponowanych - w trakcie normalnej

eksploatacji instalacji oraz w warunkach odbiegaj¹cych od normalnych, w szczególnoœci takich jak rozruch i

wyù¹czenia;

11) informacjê o planowanych okresach funkcjonowania instalacji w warunkach odbiegaj¹cych od normalnych;

12) informacjê o istniej¹cym lub przewidywanym oddziaùywaniu emisji na œrodowisko;

13) wyniki pomiarów wielkoœci emisji z instalacji, je¿eli przeprowadzenie pomiarów byùo wymagane;

14) zmiany wielkoœci emisji, je¿eli nast¹piùy po uzyskaniu ostatniego pozwolenia dla instalacji;

15) proponowane dziaùania, w tym wyszczególnienie œrodków technicznych maj¹cych na celu zapobieganie lub

ograniczanie emisji, a je¿eli dziaùania maj¹ byã realizowane w okresie, na który ma byã wydane pozwolenie -

równie¿ proponowany termin zakoñczenia tych dziaùañ;

16) proponowane procedury monitorowania procesów technologicznych istotnych z punktu widzenia wymagañ

ochrony œrodowiska, w szczególnoœci pomiaru lub ewidencjonowania wielkoœci emisji;

17) deklarowany termin i sposób zakoñczenia eksploatacji instalacji lub jej oznaczonej czêœci, niestwarzaj¹cy

zagro¿enia dla œrodowiska, je¿eli zakoñczenie eksploatacji jest przewidywane w okresie, na który ma byã wydane

pozwolenie;

17a) deklarowany ù¹czny czas dalszej eksploatacji instalacji, je¿eli ma on wpùyw na okreœlenie wymagañ ochrony

œrodowiska, oraz deklarowany sposób dokumentowania czasu tej eksploatacji;

17b) deklarowany termin oddania instalacji do eksploatacji w przypadku okreœlonym w art. 191a;

18) czas, na jaki wydane ma byã pozwolenie.
2a. Wniosku o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów nie dotycz¹ wymagania, o których mowa w ust. 2 pkt 11-
15.
3. Je¿eli wniosek, o którym mowa w ust. 1, dotyczy instalacji nowo uruchamianych lub w sposób istotny zmienianych,
powinien on zawieraã informacje o speùnianiu wymogów, o których mowa w art. 143.
4. Do wniosku o wydanie pozwolenia nale¿y doù¹czyã:

1) dokument potwierdzaj¹cy, ¿e wnioskodawca jest uprawniony do wystêpowania w obrocie prawnym, je¿eli

prowadz¹cy instalacjê nie jest osob¹ fizyczn¹;

3) streszczenie wniosku sporz¹dzone w jêzyku niespecjalistycznym.
5. Dodatkowe wymagania dotycz¹ce wniosku o wydanie pozwolenia okreœlaj¹ art. 208 i 221 oraz przepisy ustawy z dnia
27 kwietnia 2001 r. o odpadach.
Art. 185. 1. Stronami postêpowania o wydanie pozwolenia s¹ prowadz¹cy instalacjê oraz, je¿eli w zwi¹zku z eksploatacj¹
instalacji utworzono obszar ograniczonego u¿ytkowania, wùadaj¹cy powierzchni¹ ziemi na tym obszarze.
2. W postêpowaniu o wydanie pozwolenia nie stosuje siê art. 31 Kodeksu postêpowania administracyjnego.
2a.

(90)

Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje siê w postêpowaniu o wydanie pozwolenia zintegrowanego oraz decyzji o zmianie

pozwolenia zintegrowanego dotycz¹cej istotnej zmiany instalacji; w tym przypadku stosuje siê przepisy art. 44 ustawy z
dnia 3 paêdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale spoùeczeñstwa w ochronie
œrodowiska oraz o ocenach oddziaùywania na œrodowisko.
3. Je¿eli liczba stron w postêpowaniu przekracza 20, do stron innych ni¿ prowadz¹cy instalacjê stosuje siê art. 49
Kodeksu postêpowania administracyjnego.

9

Art. 186. Organ wùaœciwy do wydania pozwolenia odmówi jego wydania, je¿eli:
1) nie s¹ speùnione wymagania, o których mowa w art. 141 ust. 2, art. 143 i art. 204 ust. 1, a w przypadku pozwolenia
na wytwarzanie odpadów oraz pozwolenia zintegrowanego - tak¿e je¿eli zachodz¹ przesùanki odmowy okreœlone w art.
18 ust. 3 pkt 1 i 2 lub art. 29 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach;
2) eksploatacja instalacji powodowaùaby przekroczenie dopuszczalnych standardów emisyjnych;
3) eksploatacja instalacji powodowaùaby przekroczenie standardów jakoœci œrodowiska;
4) wydanie pozwolenia byùoby niezgodne z programami dziaùañ, o których mowa w art. 17, 91 ust. 1 i art. 119 ust. 1;
5) wniosek dotyczy uprawnieñ wnioskodawcy objêtych decyzj¹ o cofniêciu lub ograniczeniu pozwolenia w
przypadkach, o których mowa w art. 194 ust. 1 i art. 195 ust. 1 pkt 1, a nie minêùy jeszcze 2 lata od dnia, gdy decyzja w
przedmiocie cofniêcia lub ograniczenia pozwolenia staùa siê ostateczna;
6) eksploatacja instalacji poùo¿onej w granicach strefy przemysùowej powodowaùaby naruszenie ustaleñ zawartych w
rozporz¹dzeniu o jej utworzeniu.
Art. 187. 1. Je¿eli przemawia za tym szczególnie wa¿ny interes spoùeczny zwi¹zany z ochron¹ œrodowiska, a w
szczególnoœci z zagro¿eniem pogorszeniem stanu œrodowiska w znacznych rozmiarach, w pozwoleniu, o którym mowa w
art. 181 ust. 1 pkt 1-4, mo¿e byã ustanowione zabezpieczenie roszczeñ z tytuùu wyst¹pienia negatywnych skutków w
œrodowisku oraz szkód w œrodowisku w rozumieniu ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w

œrodowisku i ich naprawie.
2. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, mo¿e mieã formê depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji
ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej.
3. Zabezpieczenie w formie depozytu jest wpùacane na odrêbny rachunek bankowy wskazany przez organ wydaj¹cy
pozwolenie, a zabezpieczenie w formie gwarancji bankowej lub polisy ubezpieczeniowej jest skùadane do organu
wydaj¹cego pozwolenie.
4. Gwarancja bankowa lub polisa ubezpieczeniowa powinna stwierdzaã, ¿e w razie wyst¹pienia negatywnych skutków w
œrodowisku w wyniku niewywi¹zania siê przez podmiot z obowi¹zków okreœlonych w pozwoleniu, o którym mowa w art.
181 ust. 1 pkt 1-4, bank lub firma ubezpieczeniowa ureguluje zobowi¹zania na rzecz organu wydaj¹cego pozwolenie.
5. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska, uwzglêdniaj¹c rodzaj i skalê dziaùalnoœci prowadzonej w instalacjach oraz
zwi¹zane z tym prawdopodobieñstwo wyst¹pienia i rozmiary potencjalnych szkód w œrodowisku oraz kieruj¹c siê
potrzeb¹ zapewnienia pokrycia kosztów dziaùañ naprawczych w przypadku wyst¹pienia szkody w œrodowisku, mo¿e
okreœliã, w drodze rozporz¹dzenia, rodzaje instalacji, w których zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, powinno zostaã
ustanowione.
6. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska, bior¹c pod uwagê prawdopodobieñstwo wyst¹pienia i rozmiary potencjalnych
szkód w œrodowisku oraz kieruj¹c siê potrzeb¹ zapewnienia pokrycia kosztów dziaùañ naprawczych w przypadku
wyst¹pienia szkody w œrodowisku, mo¿e okreœliã, w drodze rozporz¹dzenia, metody okreœlania wysokoœci
zabezpieczenia roszczeñ, w zale¿noœci od rodzaju prowadzonej przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska dziaùalnoœci,
wielkoœci produkcji i parametrów technicznych instalacji.
Art. 188. 1. Pozwolenie jest wydawane na czas oznaczony, nie dùu¿szy ni¿ 10 lat.
2. Pozwolenie okreœla:
1) rodzaj i parametry instalacji istotne z punktu widzenia przeciwdziaùania zanieczyszczeniom;
2) wielkoœã dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji, nie wiêksz¹ ni¿ wynikaj¹ca z
prawidùowej eksploatacji instalacji, dla poszczególnych wariantów funkcjonowania;
3) maksymalny dopuszczalny czas utrzymywania siê uzasadnionych technologicznie warunków eksploatacyjnych
odbiegaj¹cych od normalnych, w szczególnoœci w przypadku rozruchu i wyù¹czenia instalacji, a tak¿e warunki
wprowadzania do œrodowiska substancji lub energii w takich przypadkach;
4) je¿eli ma to wpùyw na okreœlenie wymagañ ochrony œrodowiska:
a) wymagany termin zakoñczenia eksploatacji instalacji,
b) dopuszczalny ù¹czny czas dalszej eksploatacji instalacji oraz sposób dokumentowania czasu tej eksploatacji;
5) êródùa powstawania albo miejsca wprowadzania do œrodowiska substancji lub energii;
6) termin, od którego jest dopuszczalna emisja, w przypadku okreœlonym w art. 191a;
2a. Pozwolenia na wytwarzanie odpadów nie dotycz¹ wymagania, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3.
3. Pozwolenie mo¿e okreœlaã, o ile przemawiaj¹ za tym szczególne wzglêdy ochrony œrodowiska:
1) sposób postêpowania w razie zakoñczenia eksploatacji instalacji;
2) wielkoœã i formê zabezpieczenia roszczeñ;
3) wymagane dziaùania, w tym wyszczególnienie œrodków technicznych maj¹cych na celu zapobieganie lub
ograniczanie emisji, a je¿eli dziaùania maj¹ byã realizowane w okresie, na który jest wydane pozwolenie - równie¿ termin
realizacji tych dziaùañ;
4) rodzaj i iloœã wykorzystywanej energii, materiaùów, surowców i paliw, bior¹c pod uwagê wymagania, o których
mowa w art. 143 pkt 1-5;
5) zakres i sposób monitorowania procesów technologicznych, w tym pomiaru i ewidencjonowania wielkoœci emisji w
zakresie, w jakim wykraczaj¹ one poza wymagania, o których mowa w art. 147 i 148 ust. 1;

10

6) sposób postêpowania w przypadku uszkodzenia aparatury pomiarowej sùu¿¹cej do monitorowania procesów
technologicznych, je¿eli jej zastosowanie jest wymagane;
7) sposób i czêstotliwoœã przekazywania informacji i danych, o których mowa w pkt 5, organowi wùaœciwemu do
wydania pozwolenia i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska.
4. Eksploatacja instalacji jest dozwolona po wniesieniu zabezpieczenia, o ile zostaùo ono ustanowione.
5. Dodatkowe wymagania dotycz¹ce pozwolenia okreœlaj¹ przepisy art. 211 i 224 oraz przepisy ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. o odpadach.

Art. 189. Pozwolenie mo¿e byã wydane na wniosek zainteresowanego uzyskaniem tytuùu prawnego do instalacji

lub jej oznaczonej czêœci.

Art. 190. 1. Zainteresowany nabyciem tytuùu prawnego do caùej instalacji mo¿e zùo¿yã wniosek o przeniesienie na

niego praw i obowi¹zków wynikaj¹cych z pozwoleñ dotycz¹cych tej instalacji.

2. Przeniesienie praw i obowi¹zków jest mo¿liwe tylko wtedy, gdy nabywca daje rêkojmiê prawidùowego

wykonania tych obowi¹zków.

3. Przeniesienie lub odmowa przeniesienia praw i obowi¹zków nastêpuje w drodze decyzji.

4. Nabywca, o którym mowa w ust. 1, przejmuje wszystkie obowi¹zki ci¹¿¹ce w zwi¹zku z eksploatacj¹ instalacji

na poprzednio prowadz¹cym instalacjê, wynikaj¹ce z pozwolenia i przepisów ustawy oraz ustawy - Prawo wodne i

przepisów ustawy o odpadach.

5. W razie podjêcia decyzji, o której mowa w ust. 3, organ wùaœciwy do wydania pozwolenia mo¿e w tej decyzji

orzec o obowi¹zku ustanowienia zabezpieczenia roszczeñ lub zmieniã uprzednio okreœlone warunki zabezpieczenia

roszczeñ; przepisy art. 187 stosuje siê odpowiednio.
Art. 191. 1. Decyzje, o których mowa w art. 189 i 190 ust. 3:
1) wywoùuj¹ skutki prawne po uzyskaniu tytuùu prawnego do instalacji lub jej oznaczonej czêœci;
2) wygasaj¹ po upùywie roku od daty ich wydania, je¿eli wnioskodawca nie uzyskaù tytuùu prawnego do instalacji lub
jej oznaczonej czêœci.
2. Decyzje, o których mowa w art. 189 i 190 ust. 3, mo¿na wydaã wiêcej ni¿ jednemu wnioskodawcy.
Art. 191a. Pozwolenie mo¿e byã wydane na wniosek podmiotu podejmuj¹cego realizacjê nowej instalacji.

Art. 192. Przepisy o wydawaniu pozwolenia stosuje siê odpowiednio w przypadku zmiany jego warunków.

Wygaœniêcie, cofniêcie i ograniczenie pozwolenia
Art. 193. 1. Pozwolenie wygasa:
1) po upùywie czasu, na jaki zostaùo wydane;
2) je¿eli podmiot przestaù byã prowadz¹cym instalacjê w rozumieniu ustawy, z zastrze¿eniem art. 190 ust. 1-3, lub z
innych powodów pozwolenie staùo siê bezprzedmiotowe;
3) na wniosek prowadz¹cego instalacjê;
4) je¿eli prowadz¹cy instalacjê nie rozpocz¹ù dziaùalnoœci objêtej pozwoleniem w terminie dwóch lat od dnia, w którym
pozwolenie staùo siê ostateczne;
5) je¿eli prowadz¹cy instalacjê nie prowadziù dziaùalnoœci objêtej pozwoleniem przez dwa lata;
6) w przypadku, o którym mowa w art. 229 ust. 4.
1a. (uchylony).
1b. W przypadku, o którym mowa w art. 191a, pozwolenie wygasa, je¿eli prowadz¹cy instalacjê nie rozpocz¹ù
dziaùalnoœci objêtej pozwoleniem w terminie dwóch lat od okreœlonego w pozwoleniu dnia, od którego jest dopuszczalna
emisja.
2. Pozwolenia, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 2-4, oraz pozwolenie wodnoprawne na pobór wód wygasaj¹ w czêœci
dotycz¹cej instalacji wymagaj¹cej pozwolenia zintegrowanego z chwil¹ upùywu terminu, w którym prowadz¹cy instalacjê
powinien uzyskaã pozwolenie zintegrowane, chyba ¿e prowadz¹cy instalacjê uzyskaù pozwolenie zintegrowane przed tym
terminem.
3. Organ wùaœciwy do wydania pozwolenia stwierdza, w drodze decyzji, wygaœniêcie pozwolenia, je¿eli zachodz¹
okolicznoœci, o których mowa w ust. 1.
4.

(91)

Decyzji stwierdzaj¹cej wygaœniêcie pozwolenia nie wydaje siê, je¿eli prowadz¹cy instalacjê uzyska nowe

pozwolenie.
5.

(92)

Pozwolenie nie wygasa, je¿eli nast¹piùo przeniesienie praw i obowi¹zków, o którym mowa w art. 190, albo

nast¹piùo poù¹czenie, podziaù lub przeksztaùcenie spóùek handlowych na podstawie przepisów tytuùu IV Kodeksu spóùek
handlowych albo przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171,
poz. 1397, z póên. zm.), albo na podstawie innych przepisów.
Art. 194. 1. Pozwolenie podlega cofniêciu lub ograniczeniu bez odszkodowania, je¿eli instalacja nie jest nale¿ycie
eksploatowana, przez co stwarza zagro¿enie pogorszenia stanu œrodowiska w znacznych rozmiarach lub zagro¿enie ¿ycia
lub zdrowia ludzi.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, decyzji w przedmiocie cofniêcia lub ograniczenia pozwolenia nadaje siê rygor
natychmiastowej wykonalnoœci.

11

Art. 195. 1. Pozwolenie mo¿e zostaã cofniête lub ograniczone bez odszkodowania, je¿eli:
1) eksploatacja instalacji jest prowadzona z naruszeniem warunków pozwolenia, innych przepisów ustawy lub ustawy
o odpadach;
2) przepisy dotycz¹ce ochrony œrodowiska zmieniùy siê w stopniu uniemo¿liwiaj¹cym emisjê na warunkach
okreœlonych w pozwoleniu;
3) instalacja jest objêta postêpowaniem, o którym mowa w art. 227-229;
4)

(93)

nast¹piùo przekroczenie krajowych puùapów emisji, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009

r. o systemie zarz¹dzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przed wydaniem decyzji w przedmiocie cofniêcia lub ograniczenia
pozwolenia organ wzywa prowadz¹cego instalacjê do usuniêcia naruszeñ w oznaczonym terminie.
Art. 196. 1. Pozwolenie mo¿e zostaã cofniête lub ograniczone za odszkodowaniem, je¿eli:

1) przemawiaj¹ za tym wzglêdy ochrony œrodowiska lub

2) korzystanie z pozwolenia stwarza zagro¿enie dla ¿ycia lub zdrowia ludzi.

2. Ustalenie odszkodowania nastêpuje w drodze decyzji organu wùaœciwego do cofniêcia lub ograniczenia

pozwolenia; decyzja jest niezaskar¿alna.

3. Odszkodowanie przysùuguje od organu wùaœciwego do cofniêcia lub ograniczenia pozwolenia.

4. Strona niezadowolona z przyznanego odszkodowania mo¿e w terminie 30 dni od dnia dorêczenia decyzji, o

której mowa w ust. 2, wnieœã powództwo do s¹du powszechnego; droga s¹dowa przysùuguje tak¿e w razie

niewydania decyzji przez wùaœciwy organ w terminie 3 miesiêcy od zgùoszenia ¿¹dania przez poszkodowanego.

5. Wyst¹pienie na drogê s¹dow¹ nie wstrzymuje wykonania decyzji, o której mowa w ust. 2.

6. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia siê z upùywem roku od dnia, w którym decyzja o cofniêciu lub

ograniczeniu pozwolenia staùa siê ostateczna.
Art. 197. 1. Je¿eli nie usuniêto negatywnych skutków w œrodowisku powstaùych w wyniku prowadzonej dziaùalnoœci,
organ wùaœciwy do wydania pozwolenia okreœla zakres i termin wykonania tego obowi¹zku w decyzji o wygaœniêciu,
cofniêciu lub ograniczeniu pozwolenia.
2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, nie naruszaj¹ kompetencji organu administracji wynikaj¹cych z art. 362 ust. 1
pkt 2.
Art. 198. 1. Po wydaniu decyzji o wygaœniêciu, cofniêciu lub ograniczeniu pozwolenia, je¿eli prowadz¹cy instalacjê
usun¹ù negatywne skutki w œrodowisku powstaùe w wyniku prowadzonej dziaùalnoœci lub skutki takie nie wyst¹piùy,
organ wùaœciwy do wydania pozwolenia orzeka na wniosek prowadz¹cego instalacjê o zwrocie ustanowionego
zabezpieczenia.
2. W razie stwierdzenia, i¿ nie usuniêto w wyznaczonym terminie negatywnych skutków w œrodowisku powstaùych w
wyniku prowadzonej dziaùalnoœci, organ wùaœciwy do wydania pozwolenia orzeka o przeznaczeniu na ten cel
zabezpieczenia w wysokoœci niezbêdnej do usuniêcia tych skutków.
Art. 199. Postêpowanie w przedmiocie wygaœniêcia, cofniêcia lub ograniczenia pozwolenia wszczyna siê z urzêdu albo
na wniosek prowadz¹cego instalacjê lub zainteresowanego jej nabyciem.
Art. 200. W razie ogùoszenia likwidacji lub upadùoœci podmiotu korzystaj¹cego ze œrodowiska przepisy art. 198 stosuje
siê odpowiednio w zakresie orzekania o zwrocie zabezpieczenia albo o jego przeznaczeniu na usuniêcie szkód.

Pozwolenia zintegrowane

Art. 201. 1. Pozwolenia zintegrowanego wymaga prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie, ze wzglêdu na

rodzaj i skalê prowadzonej w niej dziaùalnoœci, mo¿e powodowaã znaczne zanieczyszczenie poszczególnych

elementów przyrodniczych albo œrodowiska jako caùoœci.

2. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, rodzaje instalacji mog¹cych

powodowaã znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo œrodowiska jako caùoœci.

3. W rozporz¹dzeniu, o którym mowa w ust. 2, minister wùaœciwy do spraw œrodowiska uwzglêdni rodzaj i skalê

dziaùalnoœci prowadzonej w instalacjach.

Art. 202. 1. Je¿eli ustawa nie stanowi inaczej, w pozwoleniu zintegrowanym ustala siê warunki emisji na zasadach

okreœlonych dla pozwoleñ, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 2-4, oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór

wód.

2.

(94)

W pozwoleniu zintegrowanym ustala siê dopuszczaln¹ wielkoœã emisji gazów lub pyùów wprowadzanych do

powietrza z instalacji, niezale¿nie od tego, czy wymagane byùoby dla niej, zgodnie z ustaw¹, uzyskanie pozwolenia

na wprowadzanie gazów lub pyùów do powietrza; przepisu art. 224 ust. 3 nie stosuje siê w przypadku instalacji

wymagaj¹cych pozwolenia zintegrowanego.

2a. W pozwoleniu zintegrowanym nie ustala siê dopuszczalnej wielkoœci emisji gazów lub pyùów wprowadzanych

do powietrza:

1) w sposób niezorganizowany z instalacji, do których nie stosuje siê przepisów w sprawie standardów

emisyjnych w zakresie wprowadzania gazów i pyùów do powietrza;

12

2) z instalacji do odprowadzania gazu skùadowiskowego do powietrza;

3) z wentylacji grawitacyjnej.

4. W pozwoleniu zintegrowanym okreœla siê warunki wytwarzania i sposoby postêpowania z odpadami na

zasadach okreœlonych w przepisach ustawy o odpadach, niezale¿nie od tego, czy dla instalacji wymagane byùoby,

zgodnie z tymi przepisami, uzyskanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów.
6. W pozwoleniu zintegrowanym ustala siê tak¿e, na zasadach okreœlonych w ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo
wodne, warunki poboru wód powierzchniowych lub podziemnych, je¿eli wody te s¹ pobierane wyù¹cznie na potrzeby
instalacji wymagaj¹cej pozwolenia zintegrowanego.
7. W przypadku pozwolenia zintegrowanego nie stosuje siê art. 107 § 4 Kodeksu postêpowania administracyjnego.
orzeczenia s¹dów
Art. 203. 1. Instalacje, o których mowa w art. 201 ust. 1, poùo¿one na terenie jednego zakùadu obejmuje siê jednym

pozwoleniem zintegrowanym.

2. Na wniosek prowadz¹cego instalacje, o których mowa w art. 201 ust. 1, odrêbnymi pozwoleniami

zintegrowanymi mo¿na obj¹ã odrêbne instalacje na terenie jednego zakùadu.
3. Na wniosek prowadz¹cego instalacje, o których mowa w art. 201 ust. 1, pozwoleniem zintegrowanym mo¿na obj¹ã
instalacje niewymagaj¹ce pozwolenia zintegrowanego poùo¿one na terenie tego samego zakùadu, co instalacja
wymagaj¹ca takiego pozwolenia, ustalaj¹c dla nich warunki wprowadzania do œrodowiska substancji lub energii na
zasadach okreœlonych dla pozwoleñ, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 2-4, oraz pozwolenia wodnoprawnego na
pobór wód.
Art. 204. 1. Instalacje wymagaj¹ce pozwolenia zintegrowanego powinny speùniaã wymagania ochrony œrodowiska

wynikaj¹ce z najlepszych dostêpnych technik, a w szczególnoœci, z zastrze¿eniem art. 207 ust. 2, nie mog¹

powodowaã przekroczenia granicznych wielkoœci emisyjnych.
2. Przez graniczne wielkoœci emisyjne rozumie siê takie dodatkowe standardy emisyjne, które nie mog¹ byã przekraczane
przez instalacje wymagaj¹ce pozwolenia zintegrowanego.
Art. 205. Nieprzekraczanie wielkoœci emisji wynikaj¹cej z zastosowania najlepszych dostêpnych technik nie zwalnia z
obowi¹zku dotrzymania standardów jakoœci œrodowiska.
Art. 206. 1. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska gromadzi informacje o najlepszych dostêpnych technikach oraz
rozpowszechnia je na potrzeby organów wùaœciwych do wydawania pozwoleñ oraz zainteresowanych podmiotów
korzystaj¹cych ze œrodowiska.
2. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska, w porozumieniu z ministrem wùaœciwym do spraw gospodarki, uwzglêdniaj¹c
potrzebê zapewnienia jednolitego podejœcia do wydawania zintegrowanych pozwoleñ na obszarze caùego kraju, mo¿e
okreœliã, w drodze rozporz¹dzenia, minimalne wymagania wynikaj¹ce z najlepszych dostêpnych technik, jakie musz¹
speùniaã instalacje, o których mowa w art. 201 ust. 2, w tym:
1) graniczne wielkoœci emisyjne;
2) w uzasadnionych przypadkach wzajemne, wariantowe relacje pomiêdzy granicznymi wielkoœciami emisyjnymi
dotycz¹cymi wprowadzania gazów lub pyùów do powietrza, odprowadzania œcieków, wytwarzania odpadów oraz
emitowania haùasu;
3) progi tolerancji dla uzasadnionych odstêpstw od ustalonych granicznych wielkoœci emisyjnych oraz czas ich
stosowania;
4) wymagania dotycz¹ce energochùonnoœci i materiaùochùonnoœci;
5) inne niezbêdne wymagania techniczne.
3. Przez próg tolerancji rozumie siê ustalon¹ na podstawie ust. 2 pkt 3 wartoœã, o któr¹ do wskazanego czasu mog¹ byã
przekraczane graniczne wielkoœci emisyjne.
4. Przy ustalaniu granicznych wielkoœci emisyjnych w zakresie:
1) wprowadzania gazów lub pyùów do powietrza,
2) wytwarzania odpadów,
3) emitowania haùasu
stosuje siê odpowiednio przepisy art. 145 ust. 2 i 3.
5. Graniczne wielkoœci emisji w razie odprowadzania œcieków mog¹ byã okreœlone odpowiednio jako:
1) masa substancji w œciekach przypadaj¹ca na jednostkê masy wykorzystywanego surowca, materiaùu, paliwa lub
powstaj¹cego produktu;
2) stê¿enie substancji w œciekach;
3) masa substancji w œciekach wprowadzana w okreœlonym czasie;
4) temperatura œcieków.
Przepisy art. 145 ust. 3 stosuje siê odpowiednio.
Art. 207. 1. Najlepsze dostêpne techniki powinny speùniaã wymagania, przy których okreœlaniu uwzglêdnia siê

jednoczeœnie:

1) rachunek kosztów i korzyœci;

2) czas niezbêdny do wdro¿enia najlepszych dostêpnych technik dla danego rodzaju instalacji;

3) zapobieganie zagro¿eniom dla œrodowiska powodowanym przez emisje lub ich ograniczanie do minimum;

13

4) podjêcie œrodków zapobiegaj¹cych powa¿nym awariom przemysùowym lub zmniejszaj¹cych do minimum

powodowane przez nie zagro¿enia dla œrodowiska;

5) termin oddania instalacji do eksploatacji;

6) informacje na temat najlepszych dostêpnych technik publikowane przez Komisjê Europejsk¹ zgodnie z art.

16 ust. 2 dyrektywy 1996/61/WE z dnia 24 wrzeœnia 1996 r. dotycz¹cej zintegrowanego zapobiegania

zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz. Urz. WE L 257 z 10.10.1996, z póên. zm.

11)

).

1a. Przy okreœlaniu najlepszych dostêpnych technik bierze siê pod uwagê wymagania, o których mowa w art. 143, tak¿e
w przypadku gdy instalacja nie jest nowo uruchamiana lub zmieniana w sposób istotny.
2. Odstêpstwo od granicznych wielkoœci emisji jest dopuszczalne w zakresie progów tolerancji ustalonych na podstawie
art. 206 ust. 2 pkt 3, pod warunkiem ¿e:
1) bêdzie to z korzyœci¹ dla œrodowiska jako caùoœci;
2) nie zostan¹ naruszone standardy emisyjne.
3. Je¿eli graniczne wielkoœci emisyjne nie zostaùy okreœlone na podstawie art. 206 ust. 2 pkt 1, dopuszczaln¹ wielkoœã
emisji z instalacji ustala siê, uwzglêdniaj¹c potrzebê przestrzegania obowi¹zuj¹cych standardów emisyjnych.

Art. 208. 1. Wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego powinien speùniaã wymagania okreœlone dla wniosków o

wydanie pozwoleñ, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 2-4, oraz, je¿eli wody powierzchniowe lub podziemne s¹
pobierane wyù¹cznie na potrzeby instalacji - wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w
rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne.
2. Wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego powinien tak¿e zawieraã:
1) informacje, dotycz¹ce instalacji wymagaj¹cej pozwolenia zintegrowanego, o:
a) oddziaùywaniu emisji na œrodowisko jako caùoœã,
b) istniej¹cym lub mo¿liwym oddziaùywaniu transgranicznym na œrodowisko,
c) proponowanej wielkoœci emisji haùasu wyznaczonej przez poziomy haùasu powodowanego poza zakùadem na terenach

s¹siednich oraz o akustycznym oddziaùywaniu na rodzaje terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, a tak¿e o
rozkùadzie czasu pracy êródeù haùasu dla doby, wraz z przewidywanymi wariantami,

d) proponowanej iloœci, stanie i skùadzie œcieków, o ile œcieki nie bêd¹ wprowadzane do wód lub do ziemi,
e) proponowanej iloœci wykorzystywanej wody, o ile nie zachodz¹ warunki, o których mowa w art. 202 ust. 6,
f) proponowanych sposobach zapobiegania wystêpowaniu i ograniczania skutków awarii, je¿eli nie dotyczy zakùadów, o

których mowa w art. 248 ust. 1,

g) speùnianiu wymagañ, o których mowa w art. 207 ust. 1 i 1a;
2) uzasadnienie dla proponowanej wielkoœci emisji w przypadkach, o których mowa w art. 207 ust. 2 i 3, wskazuj¹ce
speùnienie okreœlonych w tych przepisach wymagañ;
3) opis wariantów œrodków zapobiegaj¹cych powstawaniu zanieczyszczeñ, o ile takie warianty istniej¹;
4)

(95)

wykaz êródeù emisji, instalacji, œrodków technicznych maj¹cych na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji

oraz listê substancji podlegaj¹cych obowi¹zkowi sporz¹dzenia raportu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 17
lipca 2009 r. o systemie zarz¹dzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji.
2a. W informacji, o której mowa w ust. 2 pkt 1 lit. c, proponowane poziomy haùasu poza zakùadem powinny byã
wyra¿one wskaênikami haùasu L

Aeq D

i L

Aeq N

w odniesieniu do rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1.

2b. Je¿eli speùnienie wymagañ najlepszych dostêpnych technik wi¹¿e siê z realizacj¹ dziaùañ w okresie, na który ma byã
wydane pozwolenie, informacja, o której mowa w art. 184 ust. 2 pkt 15, zawiera:
1) wskazanie i opis proponowanych dziaùañ;
2) harmonogram realizacji dziaùañ w okresie obowi¹zywania pozwolenia; w przypadku planowanej realizacji
okreœlonego dziaùania w okresie dùu¿szym ni¿ rok jest wymagane wskazanie etapów tego dziaùania w okresach nie
dùu¿szych ni¿ roczne oraz terminów realizacji tych etapów;
3) przewidywane koszty realizacji poszczególnych dziaùañ;
4) plan finansowania poszczególnych dziaùañ;
5) wskazanie uwarunkowañ technicznych i ekonomicznych uzasadniaj¹cych proponowany harmonogram realizacji
dziaùañ.
2c.

(96)

Do informacji przekazywanych w wykazie, o którym mowa w ust. 2 pkt 4, maj¹ zastosowanie przepisy wydane na

podstawie art. 221 ust. 1a.
3. Wniosek przedkùada siê w dwu egzemplarzach.
4. Do wniosku doù¹cza siê:
1) dowód uiszczenia opùaty rejestracyjnej;
2) zapis wniosku w wersji elektronicznej na informatycznych noœnikach danych;
3)

(97)

kopiê wniosku o wydanie decyzji albo decyzjê o œrodowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71

ust. 1 ustawy z dnia 3 paêdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale
spoùeczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddziaùywania na œrodowisko, je¿eli zostaùa wydana.
5. (uchylony).
6. W przypadku, o którym mowa w art. 135 ust. 6, je¿eli prowadz¹cy instalacjê ubiega siê o uzyskanie pozwolenia
zintegrowanego pomimo niedotrzymywania dopuszczalnych poziomów haùasu poza terenem zakùadu, wniosek o wydanie

14

pozwolenia powinien zawieraã dodatkowo informacje, ¿e konieczne jest utworzenie obszaru ograniczonego u¿ytkowania,
oraz okreœlenie granic takiego obszaru, ograniczeñ w zakresie przeznaczenia terenu, wymagañ technicznych dotycz¹cych
obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; w tym przypadku nie jest wymagane sporz¹dzenie przegl¹du
ekologicznego, chyba ¿e obowi¹zek jego sporz¹dzenia wynika z art. 426 ust. 4 pkt 2.
7. Do wniosku, o którym mowa w ust. 6, powinna byã zaù¹czona tak¿e poœwiadczona przez wùaœciwy organ kopia mapy
ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym konieczne jest utworzenie obszaru ograniczonego
u¿ytkowania.
Art. 209. 1. Organ wùaœciwy do wydania pozwolenia przedstawia niezwùocznie ministrowi wùaœciwemu do spraw
œrodowiska albo podmiotowi, o którym mowa w art. 213 ust. 1, zapis wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego w
wersji elektronicznej na informatycznych noœnikach danych.
2. Je¿eli pozwolenie ma obj¹ã instalacjê po raz pierwszy lub ma obj¹ã instalacjê po istotnej zmianie, wydanie pozwolenia
powinno nast¹piã w ci¹gu 6 miesiêcy od dnia zùo¿enia wniosku; przepis art. 35 § 5 Kodeksu postêpowania
administracyjnego stosuje siê odpowiednio.
Art. 210. 1. Warunkiem rozpatrzenia wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego jest wniesienie opùaty

rejestracyjnej.

3. Wysokoœã opùaty rejestracyjnej nie mo¿e byã wy¿sza ni¿ 3.000 euro.
3a. Opùatê rejestracyjn¹ wnosi siê równie¿ w przypadku zmiany pozwolenia zintegrowanego w zwi¹zku z dokonaniem
istotnych zmian w instalacji objêtej tym pozwoleniem. Opùata ta wynosi 50 % opùaty rejestracyjnej, która byùaby
wymagana w przypadku wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego dla tej instalacji.
4. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wysokoœã opùat rejestracyjnych, kieruj¹c siê
zakresem dokumentacji niezbêdnej do wydania pozwolenia ze wzglêdu na skalê i rodzaj dziaùalnoœci prowadzonej w
instalacjach oraz koniecznoœci¹ zgromadzenia œrodków umo¿liwiaj¹cych wykonywanie zadañ, o których mowa w art.
206 i 212.

Art. 211. 1. Pozwolenie zintegrowane powinno speùniaã wymagania okreœlone dla pozwoleñ, o których mowa w art.

181 ust. 1 pkt 2-4, oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód.

2. Pozwolenie zintegrowane powinno tak¿e okreœlaã, w odniesieniu do instalacji wymagaj¹cej pozwolenia

zintegrowanego:

1) rodzaj prowadzonej dziaùalnoœci;

2) sposoby osi¹gania wysokiego poziomu ochrony œrodowiska jako caùoœci;

3) sposoby ograniczania oddziaùywañ transgranicznych na œrodowisko;

3a) wielkoœã emisji haùasu wyznaczon¹ dopuszczalnymi poziomami haùasu poza zakùadem, wyra¿onymi

wskaênikami haùasu L

Aeq D

i L

Aeq N

, w odniesieniu do rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1,

oraz rozkùad czasu pracy êródeù haùasu dla doby, wraz z przewidywanymi wariantami;

3b) iloœã, stan i skùad œcieków, o ile œcieki nie bêd¹ wprowadzane do wód lub do ziemi;

3c) iloœã wykorzystywanej wody, o ile nie zachodz¹ warunki, o których mowa w art. 202 ust. 6;

4) sposoby zapobiegania wystêpowaniu i ograniczania skutków awarii oraz wymóg informowania o wyst¹pieniu

awarii, je¿eli nie dotyczy to zakùadów, o których mowa w art. 248 ust. 1;

5) sposoby postêpowania w przypadku zakoñczenia eksploatacji instalacji, w tym sposoby usuniêcia

negatywnych skutków powstaùych w œrodowisku w wyniku prowadzonej eksploatacji, gdy s¹ one przewidywane;

6) sposoby zapewnienia efektywnego wykorzystania energii.
2a. Je¿eli speùnienie wymagañ najlepszych dostêpnych technik wi¹¿e siê z realizacj¹ dziaùañ w okresie, na jaki ma byã
wydane pozwolenie, okreœlaj¹c w pozwoleniu warunki, o których mowa w art. 188 ust. 3 pkt 3, ustala siê harmonogram
realizacji dziaùañ w okresie obowi¹zywania pozwolenia; w przypadku koniecznoœci realizacji okreœlonego dziaùania w
okresie dùu¿szym ni¿ rok w pozwoleniu okreœla siê etapy tego dziaùania w okresach nie dùu¿szych ni¿ roczne oraz terminy
realizacji tych etapów.
3. W pozwoleniu zintegrowanym mo¿na okreœliã dodatkowe wymagania dla instalacji, jeœli jest to konieczne do

osi¹gniêcia wysokiego poziomu ochrony œrodowiska jako caùoœci.
3a.

(98)

(uchylony).

3b. Organ wùaœciwy do wydania pozwolenia, na wniosek prowadz¹cego istniej¹c¹ instalacjê wymagaj¹c¹ pozwolenia
zintegrowanego, mo¿e nie uwzglêdniã, przy ustalaniu warunków pozwolenia, wymogów wynikaj¹cych z najlepszej
dostêpnej techniki, których wprowadzenie wymagaùoby zmian technicznych instalacji, pod warunkiem ¿e:
1) eksploatacja instalacji nie narusza wymogów okreœlonych w art. 141 i 144 oraz
2) instalacja zostanie wyù¹czona z eksploatacji nie póêniej ni¿ do dnia 30 paêdziernika 2007 r.
3c. W przypadku, o którym mowa w art. 135 ust. 6, w pozwoleniu zintegrowanym stwierdza siê koniecznoœã utworzenia
obszaru ograniczonego u¿ytkowania.
3d. Pozwolenie zintegrowane, o którym mowa w ust. 3c, wywoùuje skutki prawne od dnia wejœcia w ¿ycie uchwaùy rady
powiatu albo rozporz¹dzenia wojewody o utworzeniu obszaru ograniczonego u¿ytkowania.
4. Organ wùaœciwy do wydania pozwolenia przedkùada niezwùocznie ministrowi wùaœciwemu do spraw œrodowiska albo
podmiotowi, o którym mowa w art. 213 ust. 1, kopiê wydanego pozwolenia zintegrowanego oraz zapis pozwolenia w
wersji elektronicznej na informatycznych noœnikach danych.

15

orzeczenia s¹dów
Art. 212. 1.

(99)

Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska prowadzi rejestr wniosków o wydanie pozwolenia

zintegrowanego oraz wydanych pozwoleñ zintegrowanych.
2. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska lub podmiot, o którym mowa w art. 213 ust. 1, mo¿e zwróciã siê do starosty o
udzielenie informacji lub udostêpnienie innych ni¿ wskazane w ust. 1 dokumentów zwi¹zanych z wydawaniem pozwoleñ
zintegrowanych; uprawnienie to przysùuguje podmiotowi, o którym mowa w art. 213 ust. 1, tak¿e w stosunku do
marszaùka województwa.
3. W przypadku stwierdzenia nieprawidùowoœci w zakresie wydawania przez starostê pozwoleñ zintegrowanych minister
wùaœciwy do spraw œrodowiska kieruje wyst¹pienie, którego treœci¹ mo¿e byã w szczególnoœci wniosek o stwierdzenie
niewa¿noœci decyzji w przedmiocie wydania pozwolenia zintegrowanego.
4. W przypadku skierowania wyst¹pienia, o którym mowa w ust. 3, ministrowi wùaœciwemu do spraw œrodowiska
przysùuguj¹ prawa strony w postêpowaniu administracyjnym i postêpowaniu przed s¹dem administracyjnym.
5. Podmiot, o którym mowa w art. 213 ust. 1, przekazuje ministrowi wùaœciwemu do spraw œrodowiska informacje
mog¹ce stanowiã podstawê do podjêcia przez ministra dziaùañ w celu wyeliminowania nieprawidùowoœci przy
wydawaniu pozwoleñ zintegrowanych.
Art. 213. 1. Wykonywanie zadañ, o których mowa w art. 206 ust. 1 oraz art. 212 ust. 1 i 2, minister wùaœciwy do spraw
œrodowiska mo¿e zleciã osobie fizycznej albo prawnej, która ze wzglêdu na posiadane kompetencje, doœwiadczenie i
wyposa¿enie bêdzie gwarantowaùa nale¿yte ich wykonywanie.
2. Zlecenie, o którym mowa w ust. 1, dokonywane jest w trybie przepisów o zamówieniach publicznych, na okres od 5 do
8 lat.
3. Ustalaj¹c warunki przetargu na wykonanie zadañ, minister uwzglêdnia wymagania, o których mowa w ust. 1, a tak¿e
koniecznoœã zapewnienia przez wybrany podmiot bezpieczeñstwa powierzonych oraz sporz¹dzonych w zwi¹zku z
wykonywaniem zadañ dokumentów i baz danych.
4. Informacja o zawarciu umowy zlecaj¹cej wykonywanie zadañ, jej wypowiedzeniu albo wygaœniêciu jest publikowana,
w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" nie póêniej ni¿ na 60 dni
przed terminem odpowiednio wejœcia w ¿ycie umowy, jej wypowiedzenia albo wygaœniêcia.
5. W obwieszczeniu, o którym mowa w ust. 4, podaje siê do wiadomoœci:
1) imiê i nazwisko oraz adres zamieszkania osoby fizycznej albo nazwê i adres siedziby osoby prawnej, z któr¹
zawarto umowê;
2) datê rozpoczêcia przez wskazany podmiot wykonywania zleconych zadañ albo datê zakoñczenia ich wykonywania z
uwagi na wygaœniêcie lub wypowiedzenie umowy.
6. W okresie wykonywania zadañ przez podmiot, o którym mowa w ust. 1, organ wùaœciwy do wydania pozwolenia
zintegrowanego przedstawia kopiê wniosku o wydanie pozwolenia oraz kopiê wydanego pozwolenia temu podmiotowi.
7. W ci¹gu 30 dni od daty wygaœniêcia lub wypowiedzenia umowy podmiot, o którym mowa w ust. 1, ma obowi¹zek
przekazania ministrowi wùaœciwemu do spraw œrodowiska powierzonych oraz sporz¹dzonych w zwi¹zku z
wykonywaniem zadañ dokumentów i baz danych.
8. Wykonanie obowi¹zków okreœlonych w ust. 7 podlega egzekucji w trybie przepisów o postêpowaniu egzekucyjnym w
administracji.
Art. 214. 1. Przed dokonaniem zmian w instalacji objêtej pozwoleniem zintegrowanym, polegaj¹cych na zmianie sposobu
funkcjonowania instalacji, prowadz¹cy instalacjê jest obowi¹zany poinformowaã o planowanych zmianach organ
wùaœciwy do wydania pozwolenia.
2. Organ, o którym mowa w ust. 1, mo¿e uznaã, ¿e planowane zmiany w instalacji wymagaj¹ zmiany niektórych
warunków wydanego pozwolenia zintegrowanego i zobowi¹zaã prowadz¹cego instalacjê, w terminie 30 dni od
otrzymania informacji, do zùo¿enia wniosku o zmianê pozwolenia.
tezy z piœmiennictwa
Art. 215. 1. Przed dokonaniem istotnych zmian w instalacji objêtej pozwoleniem zintegrowanym prowadz¹cy instalacjê
jest obowi¹zany poinformowaã organ wùaœciwy do wydania pozwolenia o planowanych zmianach i zùo¿yã wniosek o
zmianê wydanego pozwolenia zintegrowanego.
2. Wniosek o zmianê pozwolenia zintegrowanego powinien zawieraã dane, o których mowa w art. 184 i 208, a decyzja o
zmianie pozwolenia zintegrowanego powinna okreœlaã wymagania, o których mowa w art. 188 i 211, maj¹ce zwi¹zek z
planowanymi zmianami.
tezy z piœmiennictwa
Art. 216. 1. Organ wùaœciwy do wydania pozwolenia co najmniej raz na 5 lat dokonuje analizy wydanego

pozwolenia zintegrowanego.
2. Wydane pozwolenie zintegrowane analizowane jest równie¿, je¿eli nast¹piùa zmiana w najlepszych dostêpnych
technikach, pozwalaj¹ca na znaczne zmniejszenie wielkoœci emisji bez powodowania nadmiernych kosztów, lub wynika
to z potrzeby dostosowania eksploatacji instalacji do zmian przepisów o ochronie œrodowiska.
Art. 217. W przypadku gdy analizy dokonane w oparciu o art. 216 wykazaùy koniecznoœã zmiany treœci pozwolenia
zintegrowanego, którego termin wa¿noœci upùynie póêniej ni¿ rok po zakoñczeniu analiz, stosuje siê odpowiednio
przepisy art. 195.

16

Art. 218.

(100)

Organ administracji zapewnia mo¿liwoœã udziaùu spoùeczeñstwa, na zasadach i w trybie okreœlonych w

ustawie z dnia 3 paêdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale spoùeczeñstwa w
ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddziaùywania na œrodowisko, w postêpowaniu, którego przedmiotem jest wydanie
pozwolenia zintegrowanego lub decyzji o zmianie pozwolenia zintegrowanego dotycz¹cej istotnej zmiany instalacji.
Art. 219.

(101)

W razie mo¿liwoœci wyst¹pienia znacz¹cego transgranicznego oddziaùywania na œrodowisko na terytorium

innego pañstwa czùonkowskiego Unii Europejskiej, w przypadku nowej lub istotnie zmienianej instalacji wymagaj¹cej
uzyskania pozwolenia zintegrowanego, stosuje siê odpowiednio przepisy dziaùu VI ustawy z dnia 3 paêdziernika 2008 r.
o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale spoùeczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach
oddziaùywania na œrodowisko, z tym ¿e przez dokumentacjê, o której mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, rozumie siê
czêœã wniosku o wydanie pozwolenia zintegrowanego, która umo¿liwi pañstwu, na którego terytorium mo¿e oddziaùywaã
instalacja wymagaj¹ca uzyskania takiego pozwolenia, ocenê mo¿liwego znacz¹cego transgranicznego oddziaùywania na
œrodowisko.

POWAÝNE AWARIE

Art. 243. Ochrona œrodowiska przed powa¿n¹ awari¹, zwan¹ dalej "awari¹", oznacza zapobieganie zdarzeniom

mog¹cym powodowaã awariê oraz ograniczanie jej skutków dla ludzi i œrodowiska.

Art. 244. Prowadz¹cy zakùad stwarzaj¹cy zagro¿enie wyst¹pienia awarii, dokonuj¹cy przewozu substancji

niebezpiecznych oraz organy administracji s¹ obowi¹zani do ochrony œrodowiska przed awariami.
Art. 245. 1. Ka¿dy, kto zauwa¿y wyst¹pienie awarii, jest obowi¹zany niezwùocznie zawiadomiã o tym osoby znajduj¹ce
siê w strefie zagro¿enia oraz jednostkê organizacyjn¹ Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej albo Policji albo wójta, burmistrza lub
prezydenta miasta.
2. Organy administracji w trybie i na zasadach okreœlonych w dekrecie z dnia 23 kwietnia 1953 r. o œwiadczeniach w celu
zwalczania klêsk ¿ywioùowych (Dz. U. Nr 23, poz. 93, z póên. zm.

13)

) mog¹ wprowadziã obowi¹zek œwiadczeñ

osobistych i rzeczowych w celu prowadzenia akcji na rzecz ochrony ¿ycia i zdrowia ludzi oraz œrodowiska przed
skutkami awarii.
Art. 246. 1. W razie wyst¹pienia awarii wojewoda, poprzez komendanta wojewódzkiego Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej i
wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska, podejmie dziaùania i zastosuje œrodki niezbêdne do usuniêcia awarii i jej
skutków, okreœlaj¹c w szczególnoœci zwi¹zane z tym obowi¹zki organów administracji i podmiotów korzystaj¹cych ze
œrodowiska.
2. O podjêtych dziaùaniach wojewoda informuje marszaùka województwa.
Art. 247. 1. W razie wyst¹pienia awarii wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska mo¿e w drodze decyzji:

1) zarz¹dziã przeprowadzenie wùaœciwych badañ dotycz¹cych przyczyn, przebiegu i skutków awarii;

2) wydaã zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze œrodowiska.

2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje siê rygor natychmiastowej wykonalnoœci.
3. Je¿eli charakter awarii uzasadnia koniecznoœã podjêcia szybkich dziaùañ, a w szczególnoœci gdy ich zaniechanie
mogùoby spowodowaã zwiêkszenie zagro¿enia ¿ycia lub zdrowia ludzi lub bezpoœrednie zagro¿enie pogorszenia stanu
œrodowiska w znacznych rozmiarach, decyzja mo¿e byã ogùoszona ustnie, a informacja o tym zaprotokoùowana.
4. Na wniosek zobowi¹zanego decyzjê ogùoszon¹ ustnie dorêcza siê na piœmie niezwùocznie, gdy jest to mo¿liwe;
wniosek nale¿y zùo¿yã w terminie 7 dni od ogùoszenia decyzji.
5. W zakresie egzekwowania obowi¹zków wynikaj¹cych z decyzji, o której mowa w ust. 1, wojewódzkiemu
inspektorowi ochrony œrodowiska przysùuguje uprawnienie egzekwowania ustnych poleceñ w granicach okreœlonych
ustaw¹ z dnia 17 czerwca 1966 r. o postêpowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z
póên. zm.

14)

).

Instrumenty prawne sùu¿¹ce przeciwdziaùaniu powa¿nej awarii przemysùowej

Art. 248. 1. Zakùad stwarzaj¹cy zagro¿enie wyst¹pienia powa¿nej awarii przemysùowej, zwanej dalej "awari¹

przemysùow¹", w zale¿noœci od rodzaju, kategorii i iloœci substancji niebezpiecznej znajduj¹cej siê w zakùadzie

uznaje siê za zakùad o zwiêkszonym ryzyku wyst¹pienia awarii, zwany dalej "zakùadem o zwiêkszonym ryzyku",

albo za zakùad o du¿ym ryzyku wyst¹pienia awarii, zwany dalej "zakùadem o du¿ym ryzyku".
2. Do zakùadu, w którym przewiduje siê mo¿liwoœã wyst¹pienia substancji niebezpiecznej, lub do zakùadu, w którym
powstanie tej substancji jest mo¿liwe w trakcie procesu przemysùowego, przepis ust. 1 stosuje siê w zale¿noœci od
przewidywanej iloœci substancji niebezpiecznej mog¹cej znaleêã siê w zakùadzie.
2a. Przepisu ust. 1 nie stosuje siê do:
1) komórek i jednostek organizacyjnych podlegùych Ministrowi Obrony Narodowej albo przez niego nadzorowanych;
2) transportu materiaùów niebezpiecznych i ich czasowego magazynowania poza zakùadami;
3) poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze zùó¿, z wyj¹tkiem ich skùadowania i magazynowania oraz
chemicznych i cieplnych procesów przetwarzania tych kopalin;

17

4) skùadowania i magazynowania odpadów, z wyj¹tkiem odpadów niebezpiecznych, stanowi¹cych substancje
niebezpieczne okreœlone w przepisach wydanych na podstawie ust. 3.
3. Minister wùaœciwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem wùaœciwym do spraw zdrowia, ministrem
wùaœciwym do spraw wewnêtrznych oraz ministrem wùaœciwym do spraw œrodowiska, okreœli, w drodze rozporz¹dzenia,
rodzaje i iloœci substancji niebezpiecznych, których znajdowanie siê w zakùadzie decyduje o zaliczeniu go do zakùadu o
zwiêkszonym ryzyku lub zakùadu o du¿ym ryzyku.
4. W rozporz¹dzeniu, o którym mowa w ust. 3, zostan¹ ustalone:

1) nazwy i iloœci substancji niebezpiecznych, decyduj¹ce o zaliczeniu do zakùadu o zwiêkszonym ryzyku albo

zakùadu o du¿ym ryzyku;

2) oznaczenie numeryczne substancji, o których mowa w pkt 1, pozwalaj¹ce na jednoznaczn¹ ich identyfikacjê;

3) kryteria kwalifikowania substancji niewymienionych na podstawie pkt 1, do kategorii:

a) bardzo toksycznych,

b) toksycznych,

c) utleniaj¹cych,

d) wybuchowych,

e) ùatwopalnych,

f) wysoce ùatwopalnych,

g) skrajnie ùatwopalnych,

h) niebezpiecznych w szczególnoœci dla ludzi lub œrodowiska

oraz ich iloœci decyduj¹ce o zaliczeniu do zakùadu o zwiêkszonym ryzyku albo zakùadu o du¿ym ryzyku.

Obowi¹zki prowadz¹cego zakùad stwarzaj¹cy zagro¿enie wyst¹pienia awarii przemysùowej

Art. 249. Ka¿dy, kto zamierza prowadziã lub prowadzi zakùad o zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku, jest

obowi¹zany do zapewnienia, aby zakùad ten byù zaprojektowany, wykonany, prowadzony i likwidowany w sposób

zapobiegaj¹cy awariom przemysùowym i ograniczaj¹cy ich skutki dla ludzi oraz œrodowiska.

Art. 250. 1. Prowadz¹cy zakùad o zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do zgùoszenia zakùadu

wùaœciwemu organowi Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej.
2. Zgùoszenie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawieraã nastêpuj¹ce dane:
1) oznaczenie prowadz¹cego zakùad oraz kieruj¹cego zakùadem, ich adresy zamieszkania lub siedziby; przez
kieruj¹cego zakùadem rozumie siê osobê zarz¹dzaj¹c¹ zakùadem w imieniu prowadz¹cego zakùad;
2) adres zakùadu;
3) informacjê o tytule prawnym;
4) charakter prowadzonej lub planowanej dziaùalnoœci;
5) rodzaj instalacji i istniej¹ce systemy zabezpieczeñ;
6) rodzaj, kategoriê i iloœã oraz charakterystykê fizykochemiczn¹, po¿arow¹ i toksyczn¹ substancji niebezpiecznej;
7) charakterystykê terenu w bezpoœrednim s¹siedztwie zakùadu, ze szczególnym uwzglêdnieniem czynników
mog¹cych przyczyniã siê do zwiêkszenia zagro¿enia awari¹ przemysùow¹ lub pogùêbienia jej skutków.
3. Do zgùoszenia, o którym mowa w ust. 1, nale¿y doù¹czyã dokument potwierdzaj¹cy, ¿e zgùaszaj¹cy jest upowa¿niony
do wystêpowania w obrocie prawnym, je¿eli prowadz¹cy zakùad nie jest osob¹ fizyczn¹.
4. Prowadz¹cy zakùad jest obowi¹zany do dokonania zgùoszenia, o którym mowa w ust. 1, co najmniej na 30 dni przed
dniem uruchomienia nowego zakùadu lub jego czêœci albo w terminie 3 miesiêcy od dnia zaliczenia istniej¹cego zakùadu
do zakùadu o zwiêkszonym ryzyku lub do zakùadu o du¿ym ryzyku.
5. Ka¿da istotna zmiana iloœci lub rodzaju substancji niebezpiecznej albo jej charakterystyki fizykochemicznej, po¿arowej
i toksycznej, zmiana technologii lub profilu produkcji oraz zmiana, która mogùaby mieã powa¿ne skutki zwi¹zane z
ryzykiem awarii, w stosunku do danych zawartych w zgùoszeniu, o którym mowa w ust. 1, powinna zostaã zgùoszona
wùaœciwemu organowi Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej w terminie 14 dni przed dniem jej wprowadzenia.
7. Istotn¹ zmianê rodzaju substancji lub jej charakterystyki fizykochemicznej, po¿arowej i toksycznej stanowi zmiana,
która wi¹¿e siê z zaliczeniem do innej kategorii substancji niebezpiecznych w stosunku do danych przedstawionych w
zgùoszeniu.
8. Termin przewidywanego zakoñczenia eksploatacji instalacji lub zamkniêcia zakùadu prowadz¹cy zakùad jest
obowi¹zany zgùosiã wùaœciwemu organowi Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej co najmniej 14 dni przed zamkniêciem.
9. Zgùoszenia, o których mowa w ust. 1, 5 i 8, prowadz¹cy zakùad przekazuje równoczeœnie do wiadomoœci
wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska.
Art. 251. 1. Prowadz¹cy zakùad o zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku sporz¹dza program zapobiegania

powa¿nym awariom przemysùowym, zwany dalej "programem zapobiegania awariom", w którym przedstawia

system bezpieczeñstwa gwarantuj¹cy ochronê ludzi i œrodowiska, stanowi¹cy element ogólnego systemu

zarz¹dzania zakùadem.
2. Program zapobiegania awariom powinien zawieraã w szczególnoœci:
1) okreœlenie prawdopodobieñstwa zagro¿enia awari¹ przemysùow¹;

18

2) zasady zapobiegania oraz zwalczania skutków awarii przemysùowej przewidywane do wprowadzenia;
3) okreœlenie sposobów ograniczenia skutków awarii przemysùowej dla ludzi i œrodowiska w przypadku jej zaistnienia;
4) okreœlenie czêstotliwoœci przeprowadzania analiz programu zapobiegania awariom w celu oceny jego aktualnoœci i
skutecznoœci.
3. Prowadz¹cy zakùad o zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku przedkùada program zapobiegania awariom

wùaœciwemu organowi Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska co

najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia nowego zakùadu lub jego czêœci albo w terminie 3 miesiêcy od dnia

zaliczenia istniej¹cego zakùadu do zakùadu o zwiêkszonym ryzyku lub do zakùadu o du¿ym ryzyku.

4. Uruchomienie zakùadu o zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku mo¿e nast¹piã po upùywie 14 dni od dnia

otrzymania przez wùaœciwy organ Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej programu zapobiegania awariom, jeœli w tym

terminie organ ten nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji.
Art. 252. 1. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do opracowania i wdro¿enia systemu bezpieczeñstwa
gwarantuj¹cego ochronê ludzi i œrodowiska, stanowi¹cego element ogólnego systemu zarz¹dzania zakùadem.
2. W systemie bezpieczeñstwa nale¿y uwzglêdniã:
1) okreœlenie, na wszystkich poziomach organizacji, obowi¹zków pracowników odpowiedzialnych za dziaùania na
wypadek awarii przemysùowej;
2) okreœlenie programu szkoleniowego oraz zapewnienie szkoleñ dla pracowników, o których mowa w pkt 1, oraz dla
innych osób pracuj¹cych w zakùadzie;
3) funkcjonowanie mechanizmów umo¿liwiaj¹cych systematyczn¹ analizê zagro¿eñ awari¹ przemysùow¹ oraz
prawdopodobieñstwa jej wyst¹pienia;
4) instrukcje bezpiecznego funkcjonowania instalacji, w której znajduje siê substancja niebezpieczna, przewidziane dla
normalnej eksploatacji instalacji, a tak¿e konserwacji i czasowych przerw w ruchu;
5) instrukcje sposobu postêpowania w razie koniecznoœci dokonania zmian w procesie przemysùowym;
6) systematyczn¹ analizê przewidywanych sytuacji awaryjnych, sùu¿¹c¹ wùaœciwemu opracowaniu planów operacyjno-
ratowniczych;
7) prowadzenie monitoringu funkcjonowania instalacji, w której znajduje siê substancja niebezpieczna,
umo¿liwiaj¹cego podejmowanie dziaùañ korekcyjnych w przypadku wyst¹pienia zjawisk stanowi¹cych odstêpstwo od
normalnej eksploatacji instalacji;
8) systematyczn¹ ocenê programu zapobiegania awariom oraz systemu bezpieczeñstwa, prowadzon¹ z punktu widzenia
ich aktualnoœci i skutecznoœci;
9) analizê planów operacyjno-ratowniczych.
Art. 253. 1. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do opracowania raportu o bezpieczeñstwie.
2. Raport o bezpieczeñstwie powinien wykazaã, ¿e:
1) prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest przygotowany do stosowania programu zapobiegania awariom i do
zwalczania awarii przemysùowych;
2) zakùad speùnia warunki do wdro¿enia systemu bezpieczeñstwa, o którym mowa w art. 252;
3) zostaùy przeanalizowane mo¿liwoœci wyst¹pienia awarii przemysùowej i podjêto œrodki konieczne do zapobie¿enia
im;
4) rozwi¹zania projektowe instalacji, w której znajduje siê substancja niebezpieczna, jej wykonanie oraz
funkcjonowanie zapewniaj¹ bezpieczeñstwo;
5) zostaùy opracowane wewnêtrzne plany operacyjno-ratownicze oraz dostarczono informacje do opracowania
zewnêtrznych planów operacyjno-ratowniczych.
3. Minister wùaœciwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem wùaœciwym do spraw œrodowiska, ministrem
wùaœciwym do spraw wewnêtrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wymagania,
jakim powinien odpowiadaã raport o bezpieczeñstwie zakùadu o du¿ym ryzyku.
4. W rozporz¹dzeniu, o którym mowa w ust. 3, zostan¹ ustalone:
1) forma sporz¹dzenia raportu;
2) zakres zagadnieñ, które powinny zostaã w raporcie okreœlone i ocenione;
3) zakres terytorialny raportu;
4) rodzaje dokumentów, z których informacje powinny zostaã uwzglêdnione w raporcie.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.

Art. 254. 1. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do przedùo¿enia raportu o bezpieczeñstwie

wùaœciwemu organowi Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska co

najmniej na 30 dni przed dniem uruchomienia nowego zakùadu lub jego czêœci albo w terminie roku od dnia

zaliczenia istniej¹cego zakùadu do zakùadu o du¿ym ryzyku.

2. Raport o bezpieczeñstwie oraz jego zmiany zatwierdzane s¹ w drodze decyzji przez komendanta wojewódzkiego

Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, po uzyskaniu opinii wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska.

Art. 255. Rozpoczêcie ruchu zakùadu o du¿ym ryzyku mo¿e nast¹piã po zatwierdzeniu raportu o bezpieczeñstwie.

Art. 256. 1. Raport o bezpieczeñstwie podlega, co najmniej raz na 5 lat, analizie i uzasadnionym zmianom,

dokonywanym przez prowadz¹cego zakùad o du¿ym ryzyku, z zastrze¿eniem ust. 2 i 3.

19

2. Raport o bezpieczeñstwie powinien byã zmieniony przez prowadz¹cego zakùad o du¿ym ryzyku, je¿eli potrzebê
zmiany uzasadniaj¹ wzglêdy bezpieczeñstwa wynikaj¹ce ze zmiany stanu faktycznego, postêpu naukowo-technicznego
lub analizy zaistniaùych awarii przemysùowych.
3. Je¿eli prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku nie dokonuje zmian, o których mowa w ust. 2, komendant wojewódzki
Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej wzywa do zmiany raportu o bezpieczeñstwie, wyznaczaj¹c termin dokonania zmian.
Art. 257. 1. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany, przed dokonaniem zmian w ruchu zakùadu

mog¹cych mieã wpùyw na wyst¹pienie zagro¿enia awari¹ przemysùow¹, do przeprowadzenia analizy programu

zapobiegania awariom, systemu bezpieczeñstwa oraz raportu o bezpieczeñstwie.
2. Je¿eli zachodz¹ okolicznoœci, o których mowa w ust. 1, prowadz¹cy zakùad jest obowi¹zany, przed wprowadzeniem
zmian w ruchu zakùadu, do uzyskania zatwierdzenia przez komendanta wojewódzkiego Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej
zmienionego raportu o bezpieczeñstwie, przekazuj¹c go równoczeœnie wojewódzkiemu inspektorowi ochrony
œrodowiska.
Art. 258. 1. Prowadz¹cy zakùad o zwiêkszonym ryzyku, przed dokonaniem zmian w ruchu zakùadu mog¹cych mieã
wpùyw na wyst¹pienie zagro¿enia awari¹ przemysùow¹, jest obowi¹zany do przeprowadzenia analizy programu
zapobiegania awariom i wprowadzenia, w razie potrzeby, zmian w tym programie.
2. W warunkach, o których mowa w ust. 1, prowadz¹cy zakùad jest obowi¹zany do przedùo¿enia komendantowi
powiatowemu Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej zmian w programie zapobiegania awariom oraz do przekazania ich
równoczeœnie do wiadomoœci wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska.
3. Wprowadzenie zmian w ruchu zakùadu mo¿e nast¹piã po upùywie 14 dni od dnia otrzymania przez komendanta
powiatowego Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej zmian w programie zapobiegania awariom, jeœli w tym terminie organ ten nie
wniesie sprzeciwu w drodze decyzji.
Art. 259. 1. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej mo¿e ustaliã, w drodze decyzji, grupy zakùadów o
zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku, których zlokalizowanie w niedu¿ej odlegùoœci od siebie mo¿e zwiêkszyã
prawdopodobieñstwo wyst¹pienia awarii przemysùowej lub pogùêbiã jej skutki, w szczególnoœci ze wzglêdu na
skoncentrowanie posiadanych rodzajów, kategorii i iloœci substancji niebezpiecznych.
2. W decyzji, o której mowa w ust. 1, komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej mo¿e zobowi¹zaã
prowadz¹cych zakùady do:
1) wzajemnej wymiany informacji, które pozwol¹ na uwzglêdnienie w programie zapobiegania awariom, raportach o
bezpieczeñstwie i w wewnêtrznych planach operacyjno-ratowniczych zwiêkszonego prawdopodobieñstwa wyst¹pienia
awarii przemysùowej lub zwiêkszenia skutków jej wyst¹pienia;
2) dostarczenia informacji niezbêdnych do sporz¹dzenia zewnêtrznych planów operacyjno-ratowniczych oraz do
opracowywania informacji o zagro¿eniach awariami przemysùowymi w zakùadach o du¿ym ryzyku lub w zakùadach o
zwiêkszonym ryzyku i przewidywanych œrodkach bezpieczeñstwa.
Art. 260. 1. W celu zapobiegania, zwalczania i ograniczania skutków awarii przemysùowej opracowuje siê

wewnêtrzny i zewnêtrzny plan operacyjno-ratowniczy.
2. Plany operacyjno-ratownicze zawieraj¹ w szczególnoœci:
1) zakùadane dziaùania sùu¿¹ce ograniczeniu skutków awarii przemysùowej dla ludzi i œrodowiska;
2) propozycje metod i œrodków sùu¿¹cych ochronie ludzi i œrodowiska przed skutkami awarii przemysùowej;
3)

(112)

informacjê o wystêpuj¹cych zagro¿eniach, podjêtych œrodkach zapobiegawczych i o dziaùaniach, które bêd¹

podjête w przypadku wyst¹pienia awarii przemysùowej, przedstawian¹ spoùeczeñstwu i wùaœciwym organom Pañstwowej
Stra¿y Po¿arnej, wojewodzie, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska, regionalnemu dyrektorowi ochrony
œrodowiska, staroœcie, wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta;
4) wskazanie sposobów usuniêcia skutków awarii przemysùowej i przywrócenia œrodowiska do stanu poprzedniego, a
w przypadku gdy nie jest to mo¿liwe - okreœlenie zabiegów, których celem jest rekultywacja;
5) wskazanie sposobów zapobiegania transgranicznym skutkom awarii przemysùowej.
3. Minister wùaœciwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem wùaœciwym do spraw œrodowiska, ministrem
wùaœciwym do spraw wewnêtrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wymagania,
jakim powinny odpowiadaã wewnêtrzne i zewnêtrzne plany operacyjno-ratownicze.
4. W rozporz¹dzeniu, o którym mowa w ust. 3, zostan¹ ustalone:
1) forma sporz¹dzenia planów;
2) zakres zagadnieñ, które powinny zostaã okreœlone, ocenione i ustalone;
3) zakres terytorialny planów.

Art. 261. 1. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do:

1) opracowania wewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego, a w razie zagro¿enia awari¹ przemysùow¹ lub

jej wyst¹pienia - do niezwùocznego przyst¹pienia do jego realizacji;

2) dostarczenia komendantowi wojewódzkiemu Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej informacji niezbêdnych do

opracowania zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego, z uwzglêdnieniem transgranicznych skutków awarii

przemysùowych.

20

2. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do przedùo¿enia wewnêtrznego planu operacyjno-

ratowniczego komendantowi wojewódzkiemu Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej co najmniej na 30 dni przed dniem

uruchomienia nowego zakùadu lub jego czêœci albo w terminie roku od dnia zaliczenia istniej¹cego zakùadu do

zakùadu o du¿ym ryzyku.

3. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do przeprowadzania analizy i przeãwiczenia realizacji

wewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego co najmniej raz na 3 lata, w celu jego aktualizacji i dokonania w

nim uzasadnionych zmian; w szczególnoœci nale¿y braã pod uwagê zmiany wprowadzone w instalacji, w sposobie

funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpo¿arowej, stan wiedzy dotycz¹cej zapobiegania, zwalczania i

usuwania skutków awarii przemysùowej, a tak¿e postêp naukowo-techniczny.

4. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku niezwùocznie zawiadamia komendanta wojewódzkiego Pañstwowej Stra¿y

Po¿arnej oraz wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska o przeprowadzonej analizie wewnêtrznego planu

operacyjno-ratowniczego i o jej rezultatach.
Art. 262. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku zapewnia mo¿liwoœã udziaùu w postêpowaniu, którego przedmiotem jest
sporz¹dzenie wewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego, pracownikom zakùadu w szczególnoœci nara¿onym
bezpoœrednio na skutki awarii przemysùowej oraz peùni¹cym funkcjê spoùecznych inspektorów pracy lub
przedstawicielom zwi¹zków zawodowych odpowiedzialnym za bezpieczeñstwo i higienê pracy.
Art. 263. Prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku jest obowi¹zany do dostarczenia komendantowi wojewódzkiemu

Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska wykazu zawieraj¹cego dane

o rodzaju, kategorii i iloœci substancji niebezpiecznych znajduj¹cych siê na terenie zakùadu, a tak¿e do corocznego

aktualizowania wykazu, wedùug stanu na dzieñ 31 grudnia, w terminie do koñca stycznia roku nastêpnego.

Art. 264. Prowadz¹cy zakùad o zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku w razie wyst¹pienia awarii przemysùowej

jest obowi¹zany do:

1) natychmiastowego zawiadomienia o tym fakcie wùaœciwego organu Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej oraz

wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska;

2) niezwùocznego przekazania organom, o których mowa w pkt 1, informacji:

a) o okolicznoœciach awarii,

b) o niebezpiecznych substancjach zwi¹zanych z awari¹,

c) umo¿liwiaj¹cych dokonanie oceny skutków awarii dla ludzi i œrodowiska,

d) o podjêtych dziaùaniach ratunkowych, a tak¿e dziaùaniach maj¹cych na celu ograniczenie skutków awarii i

zapobie¿enie jej powtórzeniu siê;

3) staùej aktualizacji informacji, o których mowa w pkt 2, odpowiednio do zmiany sytuacji.

Obowi¹zki organów administracji zwi¹zane z awari¹ przemysùow¹

Art. 265. 1. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, na podstawie informacji przedstawionych przez

prowadz¹cego zakùad stwarzaj¹cy zagro¿enie wyst¹pienia awarii przemysùowej, sporz¹dza zewnêtrzny plan

operacyjno-ratowniczy dla terenu nara¿onego na skutki awarii przemysùowej, poùo¿onego poza zakùadem o du¿ym

ryzyku.

2. Koszty sporz¹dzenia zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego ponosi prowadz¹cy zakùad o du¿ym ryzyku.
3. Wysokoœã kosztów, o których mowa w ust. 2, i sposób ich uiszczenia okreœla, w drodze decyzji, komendant
wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej; uzasadnienie decyzji powinno zawieraã szczegóùowy wykaz wykonanych prac
i zestawienie kosztów ich realizacji.
4. Do nale¿noœci z tytuùu obowi¹zku uiszczenia kosztów sporz¹dzenia zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego
stosuje siê przepisy dziaùu III ustawy - Ordynacja podatkowa, z tym ¿e uprawnienia organów podatkowych przysùuguj¹
komendantowi wojewódzkiemu Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej.
5. Zewnêtrzny plan operacyjno-ratowniczy sporz¹dza siê przed uruchomieniem zakùadu.
6. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej zapewnia mo¿liwoœã udziaùu spoùeczeñstwa w postêpowaniu,
którego przedmiotem jest sporz¹dzenie zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego.
7. Po przeprowadzeniu postêpowania wymagaj¹cego udziaùu spoùeczeñstwa komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y
Po¿arnej przyjmuje zewnêtrzny plan operacyjno-ratowniczy.
8. W razie koniecznoœci zmiany treœci zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego ust. 1-3, 6 i 7 stosuje siê
odpowiednio.
9. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej jest obowi¹zany do przeprowadzania analizy i przeãwiczenia
realizacji zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego co najmniej raz na 3 lata, w celu jego aktualizacji i dokonania w
nim ewentualnych zmian; w szczególnoœci nale¿y braã pod uwagê zmiany wprowadzone w instalacji, w sposobie
funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpo¿arowej, stan wiedzy dotycz¹cej zapobiegania, zwalczania i usuwania
skutków awarii przemysùowej, a tak¿e postêp naukowo-techniczny.
10. Do wykonania zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego stosuje siê przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o
ochronie przeciwpo¿arowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, z póên. zm.

15)

).

21

Art. 266. 1. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej w razie zagro¿enia awari¹ przemysùow¹ lub jej

wyst¹pienia niezwùocznie przystêpuje do realizacji zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego.
2. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej mo¿e odst¹piã od sporz¹dzenia zewnêtrznego planu operacyjno-
ratowniczego, je¿eli z informacji dostarczonych przez prowadz¹cego zakùad wynika w sposób niebudz¹cy w¹tpliwoœci,
¿e nie wystêpuje ryzyko rozprzestrzenienia siê skutków awarii poza zakùad.
Art. 267. 1. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej podaje do publicznej wiadomoœci informacjê o
zamieszczeniu w publicznie dostêpnym wykazie danych o aktualizowanym corocznie rejestrze substancji
niebezpiecznych znajduj¹cych siê w zakùadach zlokalizowanych na obszarze jego wùaœciwoœci miejscowej; rejestr ten
prowadzi siê w formie elektronicznej.
2. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej poza informacj¹, o której mowa w ust. 1, podaje do publicznej
wiadomoœci tak¿e:
1) informacje o zamieszczeniu w publicznie dostêpnym wykazie danych o decyzji, o której mowa w art. 259 ust. 1;
2) informacje o zatwierdzonych raportach o bezpieczeñstwie lub ich zmianach;
3) informacje o przyjêtych zewnêtrznych planach operacyjno-ratowniczych lub ich zmianach;
4) instrukcje o postêpowaniu mieszkañców na wypadek wyst¹pienia awarii.
3. Komendant wojewódzki Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, co najmniej raz na 3 lata, dokonuje analizy dokumentów
zawieraj¹cych dane, o których mowa w ust. 2 pkt 4 i art. 259 ust. 2 pkt 2, co do ich zgodnoœci z wymogami
bezpieczeñstwa oraz aktualnoœci, a w razie potrzeby wprowadza w nich odpowiednie zmiany.
4. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, szczegóùowy zakres informacji
wymaganych do podania do publicznej wiadomoœci, o których mowa w ust. 1 i 2.
5. W rozporz¹dzeniu, o którym mowa w ust. 4, zostan¹ ustalone:
1) formy prezentacji informacji;
2) szczegóùowy zakres zagadnieñ, które powinny zostaã przekazane w informacji.

Art. 268. Wùaœciwe organy Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej w razie wyst¹pienia awarii przemysùowej s¹ obowi¹zane

do:

1) podjêcia dziaùañ operacyjno-ratowniczych we wspóùpracy z prowadz¹cym zakùad;

2) zebrania informacji niezbêdnych do dokonania analizy awarii i sformuùowania zaleceñ dla prowadz¹cego

zakùad;

3) sprawdzenia, czy prowadz¹cy zakùad podj¹ù wszystkie konieczne œrodki zaradcze;

4) opracowania zaleceñ dotycz¹cych zastosowania w przyszùoœci okreœlonych œrodków zapobiegawczych;

5) sprawdzenia, czy prowadz¹cy zakùad wdro¿yù zalecenia wùaœciwego organu Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej.
Art. 269. Komendant powiatowy Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej, w ramach czynnoœci kontrolno-rozpoznawczych
przeprowadzanych co najmniej raz w roku w zakùadzie stwarzaj¹cym zagro¿enie wyst¹pienia awarii przemysùowych,
ustala speùnienie wymogów bezpieczeñstwa, a w szczególnoœci czy:
1) podjêto œrodki zapobiegaj¹ce wyst¹pieniu awarii przemysùowej;
2) zapewniono wystarczaj¹ce œrodki ograniczaj¹ce skutki awarii przemysùowej w zakùadzie i poza jego granicami,
uwzglêdniaj¹c skutki transgraniczne;
3) dane zawarte w dokumentach, o których mowa w ustawie, takich jak zgùoszenie zakùadu o zwiêkszonym ryzyku lub
du¿ym ryzyku, program zapobiegania awariom, raport o bezpieczeñstwie, wewnêtrzny plan operacyjno-ratowniczy,
informacje niezbêdne do opracowania zewnêtrznego planu operacyjno-ratowniczego, przedkùadane wùaœciwym organom
Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej - s¹ rzetelne i odzwierciedlaj¹ stan bezpieczeñstwa w zakùadzie.

ÚRODKI FINANSOWO-PRAWNE sùu¿¹ce ochronie œrodowiska

Art. 272. Úrodki finansowo-prawne ochrony œrodowiska stanowi¹ w szczególnoœci:

1) opùata za korzystanie ze œrodowiska;

2) administracyjna kara pieniê¿na;

3) zró¿nicowane stawki podatków i innych danin publicznych sùu¿¹ce celom ochrony œrodowiska.

Art. 273. 1. Opùata za korzystanie ze œrodowiska jest ponoszona za:

1) wprowadzanie gazów lub pyùów do powietrza;

2) wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi;

3) pobór wód;

4) skùadowanie odpadów.

2. Administracyjna kara pieniê¿na jest ponoszona za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze

œrodowiska, ustalonych decyzj¹ w zakresie okreœlonym w ust. 1, a tak¿e w zakresie magazynowania odpadów i

emitowania haùasu do œrodowiska.
3. Przepisy ustawy o ochronie przyrody i przepisy ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz innych ustaw okreœlaj¹
odrêbne przypadki i zasady ponoszenia opùat za korzystanie ze œrodowiska oraz administracyjnych kar pieniê¿nych.

22

Art. 274. 1. Wysokoœã opùat za korzystanie ze œrodowiska i administracyjnych kar pieniê¿nych zale¿y odpowiednio

od:

1) iloœci i rodzaju gazów lub pyùów wprowadzanych do powietrza;

2) iloœci i jakoœci pobranej wody oraz od tego, czy pobrano wodê powierzchniow¹ czy podziemn¹, a tak¿e od jej

przeznaczenia.

2. Wysokoœã opùaty za wprowadzanie œcieków zale¿y, z zastrze¿eniem ust. 4, od rodzaju substancji zawartych w

œciekach i ich iloœci, rodzaju œcieków, a w wypadku wód chùodniczych - od temperatury tych wód.

3. Przez substancje zawarte w œciekach rozumie siê tak¿e substancje wyra¿one jako wskaêniki, o których mowa w

art. 295 ust. 1.

4. Wysokoœã opùaty za wprowadzanie œcieków zale¿y od:

1) wielkoœci, rodzaju i sposobu zagospodarowania terenu, z którego te œcieki s¹ odprowadzane, w odniesieniu do

œcieków, o których mowa w art. 3 pkt 38 lit. c;

2) rodzaju substancji zawartych w œciekach i ich iloœci albo od wielkoœci produkcji ryb innych ni¿ ùososiowate

lub innych organizmów wodnych, wyprodukowanych w obiektach chowu lub hodowli ryb oraz innych

organizmów wodnych, w odniesieniu do œcieków, o których mowa w art. 3 pkt 38 lit. f i g.

5. Wysokoœã opùaty za skùadowanie odpadów zale¿y od iloœci i rodzaju skùadowanych odpadów, z tym ¿e wysokoœã

opùaty podwy¿szonej zale¿y tak¿e od czasu skùadowania odpadów.

5a. Na skùadowisku odpadów, na którym umieszcza siê i z którego wydobywa siê odpady tego samego rodzaju,

podstaw¹ do naliczenia opùat jest ró¿nica pomiêdzy mas¹ odpadów umieszczonych na skùadowisku a mas¹

odpadów wydobytych ze skùadowiska - w ci¹gu roku kalendarzowego; je¿eli ró¿nica jest liczb¹ ujemn¹, to

przyjmuje siê wartoœã 0.

6. Wysokoœã kary zale¿y odpowiednio od:

1) iloœci, stanu i skùadu œcieków, procentowej redukcji stê¿eñ substancji w œciekach oraz masy substancji

szczególnie szkodliwych dla œrodowiska wodnego w odprowadzanych œciekach przypadaj¹cej na jednostkê masy

wykorzystanego surowca, materiaùu, paliwa lub wytworzonego produktu - stosownie do warunków okreœlonych w

pozwoleniu;

2) iloœci i rodzaju skùadowanych albo magazynowanych odpadów oraz czasu ich skùadowania albo

magazynowania;

3) pory doby i wielkoœci przekroczenia dopuszczalnego poziomu haùasu.

7. Przez skùad œcieków rozumie siê stê¿enie zawartych w nich substancji.

8. Przez stan œcieków rozumie siê temperaturê, odczyn, poziom sztucznych substancji promieniotwórczych i

stopieñ rozcieñczenia œcieków eliminuj¹cy toksyczne oddziaùywanie œcieków na ryby.

Art. 275. Do ponoszenia opùat za korzystanie ze œrodowiska oraz administracyjnych kar pieniê¿nych s¹

obowi¹zane, z zastrze¿eniem art. 284 ust. 2, podmioty korzystaj¹ce ze œrodowiska.

Art. 276. 1. Podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji ponosi

opùatê podwy¿szon¹ za korzystanie ze œrodowiska.
2. W razie korzystania ze œrodowiska z przekroczeniem lub naruszeniem warunków okreœlonych w pozwoleniu lub innej
decyzji podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska ponosi, oprócz opùaty, administracyjn¹ karê pieniê¿n¹.

Art. 277. 1. Opùaty za korzystanie ze œrodowiska podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska wnosi na rachunek urzêdu

marszaùkowskiego wùaœciwego ze wzglêdu na miejsce korzystania ze œrodowiska.
2. Opùaty za wprowadzanie gazów lub pyùów do powietrza, wynikaj¹ce z eksploatacji urz¹dzeñ, wnosi siê na rachunek
urzêdu marszaùkowskiego wùaœciwego ze wzglêdu na miejsce rejestracji podmiotu korzystaj¹cego ze œrodowiska.
3. Administracyjne kary pieniê¿ne podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska wnosi na rachunek wojewódzkiego inspektora
ochrony œrodowiska, który wydaù decyzje w przedmiocie wymierzenia kary.
4.

(113)

Wpùywy z tytuùu opùat i kar stanowi¹ przychody Narodowego Funduszu Ochrony Úrodowiska i Gospodarki

Wodnej, wojewódzkich funduszy ochrony œrodowiska i gospodarki wodnej oraz dochody bud¿etów powiatów i bud¿etów
gmin.

Art. 278. Marszaùek województwa i wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska sporz¹dzaj¹ sprawozdania z wykonania
przychodów i rozchodów, o których mowa w art. 277, na zasadach okreœlonych w odrêbnych przepisach.

Art. 279. 1. Je¿eli obowi¹zek poniesienia opùaty jest zwi¹zany z eksploatacj¹ instalacji, podmiotem obowi¹zanym do
poniesienia opùat z tytuùu:
1) emisji, o których mowa w art. 180 pkt 1-3 - jest prowadz¹cy instalacjê;
2) poboru wody - jest u¿ytkownik urz¹dzenia wodnego w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne.

23

2. W razie skùadowania lub magazynowania odpadów podmiotem korzystaj¹cym ze œrodowiska, obowi¹zanym do
ponoszenia opùat za korzystanie ze œrodowiska oraz administracyjnych kar pieniê¿nych, jest, z zastrze¿eniem ust. 3,
posiadacz odpadów w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach.
3. Je¿eli odpady zostaùy przekazane na rzecz podmiotu, który nie uzyskaù wymaganego zezwolenia w zakresie gospodarki
odpadami, to podmiotem korzystaj¹cym ze œrodowiska, obowi¹zanym do ponoszenia opùat za korzystanie ze œrodowiska,
jest, z zastrze¿eniem ust. 4, podmiot, który przekazaù te odpady.
4. Je¿eli osoba fizyczna niebêd¹ca przedsiêbiorc¹ przekazuje odpady podmiotowi, który nie uzyskaù wymaganego
zezwolenia w zakresie gospodarki odpadami, podmiotem korzystaj¹cym ze œrodowiska, obowi¹zanym do ponoszenia
opùat za korzystanie ze œrodowiska, jest podmiot, któremu przekazano te odpady.
orzeczenia s¹dów

Art. 280. 1. Je¿eli skùadowane lub magazynowane odpady ulegaj¹ zmieszaniu, za podstawê opùaty za korzystanie ze
œrodowiska lub administracyjnej kary pieniê¿nej przyjmuje siê rodzaj odpadu, za który jednostkowa stawka opùaty jest
najwy¿sza, z zastrze¿eniem ust. 2.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje siê do tych rodzajów odpadów, które mog¹ byã skùadowane w sposób nieselektywny na
podstawie przepisów o odpadach.

Art. 281. 1. Do ponoszenia opùat za korzystanie ze œrodowiska oraz administracyjnych kar pieniê¿nych stosuje siê

odpowiednio przepisy dziaùu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym ¿e uprawnienia

organów podatkowych przysùuguj¹ marszaùkowi województwa albo wojewódzkiemu inspektorowi ochrony

œrodowiska.
1a.

(114)

Do ponoszenia opùat za korzystanie ze œrodowiska nie stosuje siê przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -

Ordynacja podatkowa dotycz¹cych ustalania opùaty prolongacyjnej.
2. Do ponoszenia opùat, o których mowa w art. 276 ust. 1, w czêœci, w jakiej przewy¿szaj¹ one kwotê opùaty, jak¹
ponosiùby podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska w przypadku, gdyby posiadaù pozwolenie albo inn¹ wymagan¹ decyzjê,
nie stosuje siê przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa dotycz¹cych odroczenia terminu
pùatnoœci nale¿noœci oraz umarzania zalegùych zobowi¹zañ i odsetek za zwùokê, chyba ¿e przepisy dziaùu IV stanowi¹
inaczej.
3. Do ponoszenia administracyjnych kar pieniê¿nych nie stosuje siê przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -
Ordynacja podatkowa dotycz¹cych terminu pùatnoœci nale¿noœci, odroczenia tego terminu, zaniechania ustalenia
zobowi¹zania, zaniechania poboru nale¿noœci oraz umarzania zalegùych zobowi¹zañ i odsetek za zwùokê, chyba ¿e
przepisy dziaùu IV stanowi¹ inaczej; termin pùatnoœci administracyjnej kary pieniê¿nej wynosi 14 dni od dnia, w którym
decyzja o wymiarze kary staùa siê ostateczna.

Art. 282. Postêpowanie w przedmiocie opùat za korzystanie ze œrodowiska oraz administracyjnych kar pieniê¿nych

wszczyna siê z urzêdu albo na wniosek podmiotu korzystaj¹cego ze œrodowiska, którego dotyczy opùata albo kara.

Art. 283. 1. Stawki podatków i innych danin publicznych powinny byã ró¿nicowane, z uwzglêdnieniem celów

sùu¿¹cych ochronie œrodowiska.

2. Stawki podatku akcyzowego powinny byã kalkulowane w szczególnoœci tak, aby zapewniã ni¿sz¹ cenê rynkow¹:

1) benzyny bezoùowiowej w stosunku do benzyny zawieraj¹cej oùów;

2) olejów napêdowego i opaùowego o ni¿szej zawartoœci siarki w stosunku do olejów o wy¿szej zawartoœci siarki;

3) olejów napêdowego i smarowego, wytwarzanych z udziaùem komponentów uzyskiwanych z regeneracji

olejów zu¿ytych, w stosunku do olejów wytwarzanych bez udziaùu tych komponentów;

4) biopaliw opartych na wykorzystaniu biomasy, w szczególnoœci roœlin uprawnych, w stosunku do paliw

pochodz¹cych ze êródeù nieodnawialnych.

Opùaty za korzystanie ze œrodowiska

Wnoszenie opùat

Art. 284. 1. Podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska ustala we wùasnym zakresie wysokoœã nale¿nej opùaty i wnosi j¹

na rachunek wùaœciwego urzêdu marszaùkowskiego.
2. Osoby fizyczne niebêd¹ce przedsiêbiorcami ponosz¹ opùaty za korzystanie ze œrodowiska w zakresie, w jakim
korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do œrodowiska oraz pozwolenia
wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo wodne.

Art. 285. 1. Opùatê ustala siê wedùug stawek obowi¹zuj¹cych w okresie, w którym korzystanie ze œrodowiska miaùo

miejsce.

24

2. Podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska wnosi opùatê do koñca miesi¹ca nastêpuj¹cego po upùywie ka¿dego

póùrocza.
3. Podmiot ponosz¹cy opùatê zryczaùtowan¹ za odprowadzane œcieki pochodz¹ce z chowu lub hodowli ryb innych ni¿
ùososiowate lub innych organizmów wodnych wnosi j¹ w terminie 2 miesiêcy po zakoñczeniu okresu, o którym mowa w
art. 287 ust. 1 pkt 5.
4. W przypadku gdy w danym roku kalendarzowym na skùadowisku odpadów umieszczono odpady oraz wydobyto z
niego odpady tego samego rodzaju, podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska wnosi opùatê do dnia 31 stycznia nastêpnego
roku.

Art. 286. 1. Podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska w terminie, o którym mowa w art. 285 ust. 2 i 4, przedkùada
marszaùkowi województwa wykaz zawieraj¹cy informacje i dane, o których mowa w art. 287, wykorzystane do ustalenia
wysokoœci opùat oraz wysokoœã tych opùat.
1a. Podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska, odprowadzaj¹cy œcieki pochodz¹ce z chowu lub hodowli ryb innych ni¿
ùososiowate lub innych organizmów wodnych, przekazuje informacje do koñca miesi¹ca nastêpuj¹cego po zakoñczeniu
okresu, o którym mowa w art. 287 ust. 1 pkt 5.
1b. Wykaz zawieraj¹cy informacje i dane, o których mowa w art. 287 ust. 1 pkt 1-3, wykorzystane do ustalenia
wysokoœci opùat, podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska w terminie, o którym mowa w art. 285 ust. 2, przedkùada tak¿e
wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska.
1c. Do zobowi¹zañ z tytuùu opùat za korzystanie ze œrodowiska stosuje siê przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o
postêpowaniu egzekucyjnym w administracji, je¿eli wynikaj¹ one z wykazu o wysokoœci nale¿nych opùat.
2. Wykaz, na podstawie którego ustalono opùaty za skùadowanie odpadów, podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska
przedkùada tak¿e wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta wùaœciwemu ze wzglêdu na miejsce skùadowania
odpadów.
3. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wzory wykazów zawieraj¹cych informacje i
dane o zakresie korzystania ze œrodowiska oraz o wysokoœci nale¿nych opùat i sposób przedstawiania tych informacji i
danych, uwzglêdniaj¹c w szczególnoœci wymaganie, aby formularz wykazu zawieraù:
1) zbiorcze zestawienie informacji o zakresie wprowadzania gazów lub pyùów do powietrza, wprowadzania œcieków do
wód lub do ziemi, poboru wód oraz skùadowania odpadów;
2) pouczenie, ¿e zawarte w wykazie informacje o wysokoœci nale¿nych opùat stanowi¹ podstawê do wystawienia tytuùu
wykonawczego.
4. W rozporz¹dzeniu, o którym mowa w ust. 3, zostan¹ ustalone:
1) forma wykazu;
2) zawartoϋ wykazu;
3) ukùad wykazu;
4) wymagane techniki przedkùadania wykazu.

Art. 286a. 1.

(115)

Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska, na podstawie wykazów, o których mowa w art. 286 ust. 1,

informacji, o których mowa w art. 286 ust. 7, oraz informacji o korzystaniu ze œrodowiska zawartych w decyzjach, o
których mowa w art. 288 ust. 1, prowadzi wojewódzk¹ bazê informacji o korzystaniu ze œrodowiska w zakresie
wskazanym w art. 287 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz sporz¹dza raport wojewódzki i przekazuje go, za poœrednictwem Gùównego
Inspektora Ochrony Úrodowiska, ministrowi wùaœciwemu do spraw œrodowiska.
2. Zasady gromadzenia informacji dotycz¹cych skùadowania odpadów okreœlaj¹ przepisy ustawy o odpadach.
3. Wojewódzka baza informacji o korzystaniu ze œrodowiska jest dostêpna dla ministra wùaœciwego do spraw œrodowiska
i ministra wùaœciwego do spraw gospodarki wodnej, Prezesa Krajowego Zarz¹du Gospodarki Wodnej, a tak¿e dla
wùaœciwego ze wzglêdu na miejsce korzystania ze œrodowiska wojewody, dyrektora regionalnego zarz¹du gospodarki
wodnej, marszaùka województwa, starosty, wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, sùu¿b statystyki publicznej oraz
organów Pañstwowej Inspekcji Sanitarnej.
3a. Dostêp, o którym mowa w ust. 3, jest nieodpùatny.
4. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, warunki i zakres dostêpu do wojewódzkiej
bazy informacji o korzystaniu ze œrodowiska w zakresie danych niezbêdnych do zarz¹dzania œrodowiskiem, kieruj¹c siê
potrzebami organów, o których mowa w ust. 3.
5. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, wzór raportu wojewódzkiego zawieraj¹cy
informacje o zakresie korzystania ze œrodowiska oraz sposób jego przekazywania.
6. W rozporz¹dzeniu, o którym mowa w ust. 5, zostan¹ ustalone:
1) forma raportu;
2) zawartoϋ raportu;
3) ukùad raportu;
4) wymagane techniki i termin przekazywania raportu.
7. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska prowadzi centraln¹ bazê informacji o korzystaniu ze œrodowiska w zakresie
wprowadzania gazów i pyùów do powietrza, poboru wody oraz wprowadzania œcieków do wód lub do ziemi.

25

8. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska, kieruj¹c siê potrzeb¹ ujednolicenia systemu zbierania i przetwarzania danych,
okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, niezbêdny zakres informacji objêtych obowi¹zkiem przetwarzania w ramach
wojewódzkiej i centralnej bazy informacji, o których mowa w ust. 1 i 7, oraz sposób ich prowadzenia.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.

Art. 287. 1. Podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska powinien prowadziã, aktualizowan¹ co póù roku, ewidencjê zawieraj¹c¹
odpowiednio:
1)

(116)

(uchylony);

2) informacje o iloœci i jakoœci pobranej wody powierzchniowej i podziemnej;
3) informacje o iloœci, stanie i skùadzie œcieków wprowadzanych do wód lub do ziemi;
4) informacje o wielkoœci, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z którego odprowadzane s¹ œcieki, o których
mowa w art. 3 pkt 38 lit. c;
5) informacje o wielkoœci produkcji ryb innych ni¿ ùososiowate lub innych organizmów wodnych oraz powierzchni
u¿ytkowej stawów eksploatowanych w cyklu produkcyjnym w obiektach chowu lub hodowli tych ryb lub tych
organizmów, za okres od dnia 1 maja roku rozpoczynaj¹cego cykl do dnia 30 kwietnia roku nastêpuj¹cego po
zakoñczeniu tego cyklu produkcyjnego.
2. Zasady prowadzenia ewidencji odpadów okreœlaj¹ przepisy ustawy o odpadach.

Art. 288. 1. Je¿eli podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska:
1)

(117)

nie przedùo¿yù wykazu zawieraj¹cego informacje i dane o zakresie korzystania ze œrodowiska oraz o wysokoœci

nale¿nych opùat, wykazu, o którym mowa w art. 286 ust. 2 - marszaùek województwa wymierza opùatê, w drodze decyzji,
na podstawie wùasnych ustaleñ lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska;
2) zamieœciù w wykazie zawieraj¹cym informacje i dane o zakresie korzystania ze œrodowiska oraz o wysokoœci
nale¿nych opùat informacje lub dane nasuwaj¹ce zastrze¿enia - marszaùek województwa wymierza, w drodze decyzji, na
podstawie wùasnych ustaleñ lub wyników kontroli wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska, opùatê w wysokoœci
stanowi¹cej ró¿nicê pomiêdzy opùat¹ nale¿n¹ a wynikaj¹c¹ z wykazu.
2. Marszaùek województwa dokonuje ustaleñ wùasnych na podstawie:
1) pomiarów dokonywanych przez organy administracji lub przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska obowi¹zany do
poniesienia opùat;
2) innych danych technicznych i technologicznych.
3. Kopiê decyzji, o której mowa w ust. 1, zawieraj¹c¹ informacje o korzystaniu ze œrodowiska przez podmiot w zakresie
wskazanym w art. 287 ust. 1 pkt 1-3, marszaùek województwa przedstawia niezwùocznie wojewódzkiemu inspektorowi

Art. 289. 1. Nie wnosi siê opùat z tytuùu tych rodzajów korzystania ze œrodowiska spoœród wymienionych w art. 273 ust.
1, których póùroczna wysokoœã wnoszona na rachunek urzêdu marszaùkowskiego nie przekracza 400 zù. Przepisy art. 286
ust. 1-2 stosuje siê odpowiednio.
2. Sejmik województwa mo¿e, w drodze aktu prawa miejscowego, uchwaliã podwy¿szenie kwoty, o której mowa w ust.
1, jednak nie wiêcej ni¿ do 50 %.

Stawki opùat za korzystanie ze œrodowiska

Art. 290. 1. Górne jednostkowe stawki opùat wynosz¹, z zastrze¿eniem art. 291 ust. 1:
1) 273 zù

(118)

za 1 kg gazów lub pyùów wprowadzanych do powietrza;

2) 175 zù

(119)

za 1 kg substancji wprowadzanych ze œciekami do wód lub do ziemi;

3) 20 zù

(120)

za 1 dam

3

wód chùodniczych;

4) 200 zù

(121)

za umieszczenie 1 Mg odpadów na skùadowisku;

5) 3 zù

(122)

za pobór 1 m

3

wody podziemnej;

6) 1,50 zù

(123)

za pobór 1 m

3

wody powierzchniowej;

7) 3 zù

(124)

za 1 m

2

powierzchni na jeden rok, z której odprowadzane s¹ œcieki, o których mowa w art. 3 pkt 38 lit. c;

8) 20 zù

(125)

za ka¿de rozpoczête 100 kg przyrostu masy ryb innych ni¿ ùososiowate lub innych organizmów wodnych w

ci¹gu cyklu produkcyjnego w obiektach chowu lub hodowli tych ryb lub tych organizmów, o ile zachodz¹ okolicznoœci, o
których mowa w art. 3 pkt 38 lit. g.
2. Rada Ministrów, w drodze rozporz¹dzeñ:
1) okreœli jednostkowe stawki opùat, o których mowa w ust. 1;
2) mo¿e ró¿nicowaã wysokoœã stawek opùat w zale¿noœci od:

a) rodzaju gazów, pyùów, odpadów lub substancji w œciekach i temperatury œcieków,
b) rodzaju œcieków,
c) jakoœci i rodzaju pobranej wody oraz jej przeznaczenia,
d) czêœci obszaru kraju,
e) sposobu zagospodarowania terenu w przypadku stawek opùat za œcieki, o których mowa w art. 3 pkt 38 lit. c,

26

f) rodzaju opùaty.

3. Rada Ministrów, wydaj¹c rozporz¹dzenia, o których mowa w ust. 2, uwzglêdnia:
1) wielkoœã zasobów wodnych mo¿liwych do wykorzystania w poszczególnych dorzeczach oraz koszt uzyskania wód
z tych zasobów, dostêpnoœã zasobów œrodowiska, wymogi ochrony œrodowiska i stopieñ degradacji poszczególnych
obszarów i zasobów, wynikaj¹ce z dotychczasowych form korzystania ze œrodowiska;
2) uci¹¿liwoœã gazów, pyùów, substancji lub energii zawartych w œciekach oraz odpadów dla œrodowiska;
3) potrzebê zapewnienia szczególnej ochrony zasobów wód podziemnych i wód jezior;
4) mo¿liwoœci techniczne lub technologiczne oraz ekologiczn¹ lub ekonomiczn¹ racjonalnoœã odzysku odpadów.
4. (uchylony).
Art. 291. 1. Stawki opùat, ustalone w art. 290 ust. 1 oraz okreœlone na podstawie art. 290 ust. 2, za rok poprzedni,
podlegaj¹ z dniem 1 stycznia ka¿dego roku podwy¿szeniu w stopniu odpowiadaj¹cym œredniorocznemu wskaênikowi cen
towarów i usùug konsumpcyjnych ogóùem ogùaszanemu przez Prezesa Gùównego Urzêdu Statystycznego, w formie
komunikatu, w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
2. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska, nie póêniej ni¿ do dnia 31 paêdziernika ka¿dego roku, ogùasza, w drodze
obwieszczenia, w Dzienniku Urzêdowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wysokoœã stawek opùat na rok
nastêpny, uwzglêdniaj¹c dotychczasowe zmiany wysokoœci stawek oraz zasadê, o której mowa w ust. 1.

Opùaty podwy¿szone

Art. 292.

(126)

W przypadku braku wymaganego pozwolenia podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska ponosi opùaty

podwy¿szone o 500 % za:

1) wprowadzanie do powietrza gazów lub pyùów;

2) pobór wód lub wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi.

Art. 293. 1. Za skùadowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzaj¹cej instrukcjê eksploatacji skùadowiska

odpadów podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska ponosi, z zastrze¿eniem ust. 3-5, opùaty podwy¿szone w wysokoœci

0,05 jednostkowej stawki opùaty za umieszczenie odpadów na skùadowisku za ka¿d¹ dobê skùadowania.
2. Magazynowanie odpadów bez wymaganej decyzji okreœlaj¹cej sposób i miejsce magazynowania traktuje siê jako
skùadowanie odpadów bez wymaganej decyzji zatwierdzaj¹cej instrukcjê eksploatacji skùadowiska, z zastrze¿eniem ust.
3.
3. Za skùadowanie odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska ponosi opùaty
podwy¿szone w wysokoœci 0,1 jednostkowej stawki opùaty za umieszczenie odpadów na skùadowisku za ka¿d¹ dobê
skùadowania.
4. W przypadku pozbycia siê odpadów:
1) nad brzegami zbiorników wodnych, a zwùaszcza w strefach ochronnych ujêã wód i na terenach wypùywu wód z
warstw wodonoœnych,
2) na terenach parków narodowych i rezerwatów przyrody,
3) na terenach leœnych albo uzdrowiskowych lub na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska ponosi opùaty podwy¿szone w wysokoœci 0,15 jednostkowej stawki opùaty za
umieszczenie odpadów na skùadowisku za ka¿d¹ dobê skùadowania.
5. Podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska w przypadku pozbycia siê odpadów do œródl¹dowych wód powierzchniowych i
podziemnych, morskich wód wewnêtrznych lub wód morza terytorialnego ponosi opùatê podwy¿szon¹ w wysokoœci 100-
krotnej jednostkowej stawki opùaty za umieszczenie odpadów na skùadowisku.
6. Przepisy ust. 3-5 stosuje siê odpowiednio, je¿eli skùadowanie odpadów jest zabronione na podstawie ustawy o
odpadach.

Postêpowanie w sprawie wymierzenia kary

Art. 298. 1. Administracyjne kary pieniê¿ne wymierza, w drodze decyzji, wojewódzki inspektor ochrony

œrodowiska za:

1) przekroczenie okreœlonych w pozwoleniach, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 1 i 2, iloœci lub rodzaju

gazów lub pyùów wprowadzanych do powietrza;

2) przekroczenie okreœlonych w pozwoleniach, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 1 i 3, warunków

dotycz¹cych iloœci œcieków, ich stanu, skùadu, minimalnej procentowej redukcji stê¿eñ substancji w œciekach oraz

masy substancji w odprowadzanych œciekach przypadaj¹cej na jednostkê masy wykorzystanego surowca,

materiaùu, paliwa lub wytworzonego produktu;

3) przekroczenie okreœlonej w pozwoleniach, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 1, i pozwoleniach na pobór

wód, iloœci pobranej wody;

27

4) naruszenie warunków decyzji zatwierdzaj¹cej instrukcjê eksploatacji skùadowiska odpadów albo decyzji

okreœlaj¹cej miejsce i sposób magazynowania odpadów, wymaganych przepisami ustawy o odpadach, co do

rodzaju i sposobów skùadowania lub magazynowania odpadów;

5) przekroczenie, okreœlonych w decyzji o dopuszczalnym poziomie haùasu lub pozwoleniu, o którym mowa w

art. 181 ust. 1 pkt 1, poziomów haùasu.

Art. 299. 1. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska stwierdza przekroczenie lub naruszenie na podstawie:

1) kontroli, a w szczególnoœci dokonanych w ich trakcie pomiarów lub za pomoc¹ innych œrodków dowodowych;

2) pomiarów prowadzonych przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska, obowi¹zany do dokonania takich

pomiarów.
2. O stwierdzeniu przekroczenia lub naruszenia na podstawie kontroli wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska, w
terminie 21 dni od wykonania pomiarów, zawiadamia podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska, przekazuj¹c mu wyniki
pomiarów.

Art. 300. 1. Po stwierdzeniu przekroczenia lub naruszenia, na podstawie kontroli, o której mowa w art. 299 ust. 1

pkt 1, wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska wydaje, z zastrze¿eniem art. 307, decyzjê ustalaj¹c¹ wymiar

kary biegn¹cej.

2. Wymiar kary biegn¹cej ustala siê, z zastrze¿eniem ust. 3, uwzglêdniaj¹c przekroczenie lub naruszenie w skali

doby.

3. Za przekroczenie iloœci lub rodzaju gazów lub pyùów wprowadzanych do powietrza wymiar kary biegn¹cej

okreœla siê, uwzglêdniaj¹c przekroczenie w skali godziny.

4. W decyzji ustalaj¹cej wymiar kary biegn¹cej okreœla siê:

1) wielkoϋ stwierdzonego przekroczenia lub naruszenia odpowiednio w skali doby albo godziny;

2) wymiar kary biegn¹cej;

3) termin, od którego kara biegn¹ca bêdzie naliczana, jako odpowiednio dzieñ albo peùn¹ godzinê zakoñczenia

wykonania pomiarów, pobrania próbek albo dokonania innych ustaleñ stanowi¹cych podstawê stwierdzenia

przekroczenia lub naruszenia.

Art. 301. 1. Kara biegn¹ca jest naliczana, z zastrze¿eniem ust. 2 oraz art. 304, do czasu stwierdzenia, na zasadach
okreœlonych w art. 299 ust. 1, zmiany wielkoœci przekroczenia lub naruszenia.
2. Wymiar kary biegn¹cej mo¿e ulec zmianie na wniosek podmiotu korzystaj¹cego ze œrodowiska, zawieraj¹cy:
1) wyniki pomiarów lub sprawozdanie z wùasnych ustaleñ;
2) termin przeprowadzenia pomiarów lub dokonania wùasnych ustaleñ;
3) informacje o sposobie ograniczenia przekroczenia lub naruszenia.
3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien byã przedùo¿ony wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska w
terminie 30 dni od dokonania wùasnych pomiarów lub ustaleñ.
4. Je¿eli przekroczenie zostaùo stwierdzone na zasadach okreœlonych w art. 299 ust. 1 pkt 1, pomiary, o których mowa w
ust. 2 pkt 1, powinny byã przeprowadzone w miejscach i w sposób zgodny z pomiarami dokonanymi przez
wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska, który stwierdziù przekroczenie.
5. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska ustali, w drodze decyzji, wymiar nowej kary biegn¹cej, okreœlaj¹c termin
naliczania kary od peùnej godziny albo doby od terminu, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, je¿eli w terminie 30 dni nie
zakwestionuje zasadnoœci zùo¿onego wniosku.
tezy z piœmiennictwa
Art. 302. 1. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska podejmuje, na podstawie ostatecznych decyzji

okreœlaj¹cych wymiar kary biegn¹cej, decyzjê o wymierzeniu kary:

1) za okres do ustania przekroczenia lub naruszenia - po stwierdzeniu z urzêdu lub na wniosek podmiotu

korzystaj¹cego ze œrodowiska, ¿e przekroczenie lub naruszenie ustaùo, albo

2) za okres do dnia 31 grudnia ka¿dego roku - je¿eli do tego dnia przekroczenie lub naruszenie nie zostaùo

usuniête.

2. W razie zùo¿enia wniosku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, stosuje siê odpowiednio art. 301 ust. 2-5.

Art. 303. Je¿eli wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska w ci¹gu 30 dni od dnia wpùywu wniosku, o którym mowa w
art. 301 ust. 2 lub art. 302 ust. 1 pkt 1, stwierdzi, ¿e przekroczenie lub naruszenie jest wy¿sze, ni¿ podano we wniosku,
lub nie ustaùo, wymierza now¹ wysokoœã kary biegn¹cej pocz¹wszy odpowiednio od doby albo godziny, w której
stwierdzono bezzasadnoœã wniosku, jednoczeœnie podwy¿szaj¹c jej wysokoœã dwukrotnie na okres 60 dni.
tezy z piœmiennictwa
Art. 304. Je¿eli do dnia zmiany stawek opùat za korzystanie ze œrodowiska stanowi¹cych podstawê wymiaru kary albo do
dnia zmiany stawek kar, o których mowa w art. 310 ust. 2 i art. 311 ust. 2, stwierdzone przekroczenie lub naruszenie nie
ustaùo, wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska ustala w drodze decyzji nowy wymiar kary biegn¹cej, stosuj¹c nowe
stawki od dnia ich wprowadzenia.

28

Art. 305. 1. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska stwierdza przekroczenie warunków korzystania ze œrodowiska na
podstawie, o której mowa w art. 299 ust. 1 pkt 2, je¿eli:
1) podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska prowadzi wymagane pomiary wielkoœci emisji;
2) speùnione s¹ warunki okreœlone w art. 147a.
2. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska mo¿e nie uznaã przedkùadanych mu wyników wymaganych pomiarów
wielkoœci emisji, je¿eli pomiary te nasuwaj¹ zastrze¿enia.
3. Wyniki pomiarów prowadzonych przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska nasuwaj¹ zastrze¿enia, je¿eli w
szczególnoœci:
1) jest oczywiste, ¿e œrodki techniczne maj¹ce na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji ze wzglêdu na ich rodzaj
nie mog¹ zapewniã redukcji stê¿eñ substancji dokumentowanej tymi wynikami;
2) przyrz¹dy u¿yte do pomiarów nie speùniaj¹ wymagañ prawnej kontroli metrologicznej w rozumieniu ustawy z dnia
11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z póên. zm.

16)

);

3) nie byùy przestrzegane zasady pobierania próbek, przez co wyniki analiz nie s¹ miarodajne dla ustalenia wielkoœci
emisji;
4) w pracach laboratoryjnych nie byùy speùnione wymagania, o których mowa w art. 12.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska wymierza karê za przekroczenie
stwierdzone w roku kalendarzowym, uwzglêdniaj¹c zmiany stawek opùat i kar, o których mowa w art. 304, w okresie
objêtym kar¹.

Art. 305a. 1. Je¿eli podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska nie prowadzi wymaganych pomiarów wielkoœci emisji, pomiary
ci¹gùe nie s¹ prowadzone przez rok kalendarzowy lub pomiary nasuwaj¹ zastrze¿enia:
1) przekroczenie warunków korzystania ze œrodowiska okreœlonych w pozwoleniach, o których mowa w art. 181 ust. 1
pkt 1 i 2, lub decyzjach, o których mowa w art. 298 ust. 1 pkt 4, lub decyzjach o dopuszczalnym poziomie haùasu
stwierdza siê, stosuj¹c odpowiednio art. 299-304;
2) przyjmuje siê, ¿e warunki korzystania ze œrodowiska w zakresie wprowadzania œcieków do wód lub do ziemi
okreœlone w pozwoleniach, o których mowa w art. 181 ust. 1 pkt 1 i 3, dla ka¿dego z pomiarów, o których mowa w
zdaniu wstêpnym, zostaùy przekroczone:

a) o 80 % - w przypadku skùadu œcieków,
b) o 10 % - w przypadku procentowej redukcji stê¿eñ substancji w oczyszczanych œciekach,
c) w stopniu powoduj¹cym zastosowanie maksymalnej stawki kary - w przypadku stanu œcieków,
d) o 10 % - w przypadku iloœci odprowadzanych œcieków.

2. Przepis ust. 1 stosuje siê odpowiednio, je¿eli nie s¹ speùnione warunki prowadzenia pomiarów, o których mowa w art.
147a.

Art. 308. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska nie wszczyna postêpowania w sprawie wymierzenia kary,

je¿eli przewidywana jej wysokoœã nie przekroczy 800 zù.

Wysokoϋ kar

Art. 309. 1. Karê wymierza siê w wysokoœci 10-krotnej wielkoœci jednostkowej stawki opùat:

1) za wprowadzanie gazów lub pyùów do powietrza;

2) za pobór wód.

2. Za skùadowanie odpadów z naruszeniem warunków dotycz¹cych rodzaju i sposobów skùadowania odpadów,

okreœlonych w decyzji zatwierdzaj¹cej instrukcjê eksploatacji skùadowiska, lub magazynowanie odpadów z

naruszeniem decyzji okreœlaj¹cej miejsce i sposób magazynowania odpadów wymierza siê karê w wysokoœci 0,1

jednostkowej stawki opùaty za umieszczenie odpadów na skùadowisku za ka¿d¹ dobê skùadowania.

Art. 310. 1. Górne jednostkowe stawki kar wynosz¹, z zastrze¿eniem art. 312:
1) 984 zù

(127)

- za 1 kg substancji, w wypadku przekroczenia:

a) dopuszczalnej iloœci i skùadu œcieków, z wyj¹tkiem zawiesiny ùatwo opadaj¹cej,
b) minimalnej procentowej redukcji stê¿eñ substancji w œciekach,
c) dopuszczalnej masy substancji w odprowadzanych œciekach przypadaj¹cej na jednostkê masy wykorzystanego surowca,

materiaùu, paliwa lub wytworzonego produktu;
1a) 10 zù

(128)

- za 1 l zawiesiny ùatwo opadaj¹cej;

2) 10 zù

(129)

- za 1 m

3

œcieków, w przypadku przekroczenia dopuszczalnej temperatury, odczynu pH, poziomu

sztucznych substancji promieniotwórczych lub dopuszczalnego stopnia rozcieñczenia œcieków eliminuj¹cego toksyczne
oddziaùywanie œcieków na ryby.
2. Rada Ministrów okreœli, w drodze rozporz¹dzenia:

29

1) wysokoœã jednostkowych stawek kar za przekroczenia, o których mowa w ust. 1;
2) sposób ustalania kary, gdy przekroczenie dotyczy wiêcej ni¿ jednej substancji albo wiêcej ni¿ jednego warunku
pozwolenia oraz je¿eli liczba próbek niespeùniaj¹cych wymagañ pozwolenia jest wiêksza od dopuszczalnej.
3. Rada Ministrów, wydaj¹c rozporz¹dzenie, o którym mowa w ust. 2, uwzglêdnia:
1) szkodliwoœã substancji zawartych w œciekach dla œrodowiska wodnego;
2) wielkoœã przekroczenia warunków dotycz¹cych stanu œcieków.
akty wykonawcze z Dz.U. i M.P.

Art. 311. 1. Górna jednostkowa stawka kary za przekroczenie dopuszczalnego poziomu haùasu przenikaj¹cego do
œrodowiska wynosi 48 zù

(130)

za 1 dB przekroczenia, z zastrze¿eniem art. 312.

2. Rada Ministrów, w drodze rozporz¹dzenia, okreœli wysokoœã jednostkowych stawek kar za przekroczenie
dopuszczalnego poziomu haùasu.
3. Rada Ministrów, wydaj¹c rozporz¹dzenie, o którym mowa w ust. 2, uwzglêdnia:
1) zró¿nicowanie, w zale¿noœci od wielkoœci przekroczenia, jednostkowej stawki kary za 1 dB przekroczenia
dopuszczalnego poziomu haùasu przenikaj¹cego do œrodowiska, dla nastêpuj¹cych wielkoœci przekroczenia:

a) od 1 do 5 dB,
b) powy¿ej 5 do 10 dB,
c) powy¿ej 10 do 15 dB,
d) powy¿ej 15 dB;

2) zró¿nicowanie wysokoœci kary pieniê¿nej ze wzglêdu na porê dnia lub porê nocy.

Art. 312. Do jednostkowych stawek kar, o których mowa w art. 310 ust. 1 i 2 oraz art. 311 ust. 1 i 2, stosuje siê
odpowiednio art. 291.

Odraczanie, zmniejszanie oraz umarzanie podwy¿szonej opùaty za korzystanie ze œrodowiska

oraz administracyjnych kar pieniê¿nych

Art. 316. Organem wùaœciwym w sprawach odraczania terminu pùatnoœci opùaty za korzystanie ze œrodowiska, o której
mowa w art. 276 ust. 1, a tak¿e jej zmniejszania i umarzania jest marszaùek województwa, a w sprawach
administracyjnych kar pieniê¿nych - wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska.
tezy z piœmiennictwa
Art. 317. 1. Termin pùatnoœci opùaty za korzystanie ze œrodowiska oraz administracyjnej kary pieniê¿nej odracza

siê na wniosek podmiotu korzystaj¹cego ze œrodowiska obowi¹zanego do ich uiszczenia, je¿eli realizuje on

terminowo przedsiêwziêcie, którego wykonanie zapewni usuniêcie przyczyn ponoszenia podwy¿szonych opùat albo

kar w okresie nie dùu¿szym ni¿ 5 lat od dnia zùo¿enia wniosku.

1a. Termin pùatnoœci opùaty za korzystanie ze œrodowiska oraz pùatnoœci administracyjnej kary pieniê¿nej odracza

siê tak¿e na wniosek podmiotu korzystaj¹cego ze œrodowiska obowi¹zanego do jej uiszczenia, je¿eli

przedsiêwziêcie, którego wykonanie zapewni usuniêcie przyczyn ponoszenia podwy¿szonych opùat lub

administracyjnych kar pieniê¿nych, jest ujête w krajowym programie oczyszczania œcieków komunalnych, o

którym mowa w art. 43 ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne, i nie naruszono terminu jego

realizacji, okreœlonego w tym programie.

2. Odroczenie terminu pùatnoœci mo¿e dotyczyã, z zastrze¿eniem ust. 3, czêœci albo caùoœci opùaty lub kary.
3. Odroczenie mo¿e obj¹ã opùaty najwy¿ej w czêœci, w jakiej przewy¿sza ono kwotê opùaty, jak¹ ponosiùby podmiot
korzystaj¹cy ze œrodowiska w przypadku, gdyby posiadaù pozwolenie albo inn¹ wymagan¹ decyzjê.
4. Termin pùatnoœci mo¿e byã odroczony wyù¹cznie na okres niezbêdny do zrealizowania przedsiêwziêcia, o którym
mowa w ust. 1 lub 1a.

Art. 318. 1. Wniosek o odroczenie terminu pùatnoœci opùaty albo kary powinien zostaã zùo¿ony do wùaœciwego

organu przed upùywem terminu, w którym powinny byã one uiszczone.
2. Zùo¿enie wniosku o odroczenie terminu pùatnoœci opùat nie zwalnia z obowi¹zku ich uiszczenia w czêœci, w jakiej nie
mog¹ podlegaã odroczeniu.
3. Wniosek powinien zawieraã:
1) wskazanie wysokoœci opùaty lub kary, o której odroczenie terminu pùatnoœci wystêpuje strona;
2) opis realizowanego przedsiêwziêcia, o którym mowa w art. 317 ust. 1;
2a) w przypadku przedsiêwziêã, o których mowa w art. 317 ust. 1a, wskazanie, ¿e przedsiêwziêcie jest ujête w
krajowym programie oczyszczania œcieków komunalnych, wraz z opisem przedsiêwziêcia;
3) harmonogram realizacji przedsiêwziêcia ze wskazaniem etapów nie dùu¿szych ni¿ 6 miesiêcy.
4. Je¿eli istniej¹ zastrze¿enia co do mo¿liwoœci sfinansowania przez wnioskodawcê planowanych przedsiêwziêã,
wùaœciwy organ mo¿e za¿¹daã dodatkowo przedùo¿enia dowodów potwierdzaj¹cych mo¿liwoœã finansowania
przedsiêwziêcia.

30

5. Decyzja o odroczeniu terminu pùatnoœci opùat lub kar okreœla:

1) opùatê lub karê, której termin pùatnoœci zostaù odroczony, oraz jej wysokoœã;

2) realizowane przez wnioskodawcê przedsiêwziêcie;

3) harmonogram realizacji przedsiêwziêcia;

4) termin odroczenia opùaty albo kary.
6. Wùaœciwy organ, w drodze decyzji, odmawia odroczenia terminu pùatnoœci opùaty lub kary, je¿eli nie s¹ speùnione
warunki odroczenia okreœlone ustaw¹.
6a.

(131)

Organ wùaœciwy do rozpatrzenia wniosku przesyùa egzemplarz decyzji orzekaj¹cej w sprawie terminu pùatnoœci

opùaty albo kary do wùaœciwego powiatu albo gminy, których dochodów dotyczy odroczenie.
7. W przypadku wniesienia wniosku, o którym mowa w ust. 1, naliczane s¹ odsetki za zwùokê na zasadach okreœlonych w
przepisach dziaùu III ustawy - Ordynacja podatkowa.

Art. 319. 1. W przypadku gdy terminowe zrealizowanie przedsiêwziêcia bêd¹cego podstaw¹ odroczenia pùatnoœci

usunêùo przyczyny ponoszenia opùat i kar, wùaœciwy organ, w drodze decyzji, orzeka o zmniejszeniu, z

zastrze¿eniem ust. 3 i 3a, odroczonych opùat albo kar o sumê œrodków wùasnych wydatkowanych na realizacjê

przedsiêwziêcia; je¿eli odroczenie dotyczy przedsiêwziêcia sùu¿¹cego realizacji zadañ wùasnych gminy, do œrodków

wùasnych wlicza siê tak¿e œrodki pochodz¹ce z bud¿etu gminy.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, do kwot pozostaj¹cych do zapùaty stosuje siê odpowiednio przepisy dziaùu III
ustawy - Ordynacja podatkowa dotycz¹ce opùaty prolongacyjnej.
3. Je¿eli odroczeniu podlegaùy opùaty albo kary wymierzone w zwi¹zku ze skùadowaniem lub magazynowaniem odpadów
bez uzyskania decyzji zatwierdzaj¹cej instrukcjê eksploatacji skùadowiska odpadów lub bez decyzji okreœlaj¹cej miejsce i
sposób magazynowania odpadów albo wymierzone za przekroczenie warunków okreœlonych w decyzji, w razie
terminowego zrealizowania przedsiêwziêcia wùaœciwy organ stwierdza, w drodze decyzji, umorzenie odroczonych opùat
albo kar.
3a. Je¿eli odroczeniu podlegaùy opùaty w zwi¹zku z wprowadzaniem œcieków do wód lub do ziemi bez wymaganego
pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi, w razie terminowego wykonania
przedsiêwziêcia sùu¿¹cego do realizacji zadañ wùasnych gminy w zakresie kanalizacji i oczyszczania œcieków
komunalnych, wùaœciwy organ stwierdza, w drodze decyzji, umorzenie odroczonych opùat.
4. W przypadku gdy terminowe zrealizowanie przedsiêwziêcia bêd¹cego podstaw¹ odroczenia pùatnoœci nie usunêùo
przyczyn ponoszenia opùat lub kar, wùaœciwy organ, w drodze decyzji, orzeka o obowi¹zku uiszczenia odroczonych opùat
albo kar wraz z opùat¹ prolongacyjn¹, o której mowa w przepisach dziaùu III ustawy - Ordynacja podatkowa.
Art. 320. 1. Je¿eli przedsiêwziêcie bêd¹ce podstaw¹ odroczenia pùatnoœci nie zostanie zrealizowane w terminie, wùaœciwy
organ stwierdza, w drodze decyzji, obowi¹zek uiszczenia odroczonych opùat albo kar wraz z okreœlonymi w przepisach
dziaùu III ustawy - Ordynacja podatkowa odsetkami za zwùokê naliczanymi za okres odroczenia.
2. Wùaœciwy organ mo¿e wydaã decyzjê, o której mowa w ust. 1, tak¿e przed upùywem terminu odroczenia w razie
stwierdzenia, ¿e przedsiêwziêcie bêd¹ce podstaw¹ odroczenia nie jest realizowane zgodnie z harmonogramem.
Art. 321. W razie odroczenia terminu pùatnoœci opùat lub kar stosuje siê odpowiednio przepisy ustawy - Ordynacja
podatkowa w zakresie wstrzymania biegu terminu przedawnienia nale¿noœci.

ODPOWIEDZIALNOÚÃ W OCHRONIE ÚRODOWISKA

Odpowiedzialnoϋ cywilna

Art. 322. Do odpowiedzialnoœci za szkody spowodowane oddziaùywaniem na œrodowisko stosuje siê przepisy Kodeksu
cywilnego, je¿eli ustawa nie stanowi inaczej.
Art. 323. 1. Ka¿dy, komu przez bezprawne oddziaùywanie na œrodowisko bezpoœrednio zagra¿a szkoda lub zostaùa mu
wyrz¹dzona szkoda, mo¿e ¿¹daã od podmiotu odpowiedzialnego za to zagro¿enie lub naruszenie przywrócenia stanu
zgodnego z prawem i podjêcia œrodków zapobiegawczych, w szczególnoœci przez zamontowanie instalacji lub urz¹dzeñ
zabezpieczaj¹cych przed zagro¿eniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemo¿liwe lub nadmiernie utrudnione, mo¿e
on ¿¹daã zaprzestania dziaùalnoœci powoduj¹cej to zagro¿enie lub naruszenie.
2. Je¿eli zagro¿enie lub naruszenie dotyczy œrodowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1,
mo¿e wyst¹piã Skarb Pañstwa, jednostka samorz¹du terytorialnego, a tak¿e organizacja ekologiczna.
Art. 324. W razie wyrz¹dzenia szkody przez zakùad o zwiêkszonym ryzyku lub o du¿ym ryzyku art. 435 § 1 Kodeksu
cywilnego stosuje siê niezale¿nie od tego, czy zakùad ten jest wprawiany w ruch za pomoc¹ siù przyrody.
Art. 325. Odpowiedzialnoœci za szkody wyrz¹dzone oddziaùywaniem na œrodowisko nie wyù¹cza okolicznoœã, ¿e
dziaùalnoœã bêd¹ca przyczyn¹ powstania szkód jest prowadzona na podstawie decyzji i w jej granicach.
Art. 326. Podmiotowi, który naprawiù szkodê w œrodowisku, przysùuguje wzglêdem sprawcy szkody roszczenie o zwrot
nakùadów poczynionych na ten cel, przy czym wysokoœã roszczenia ogranicza siê w tym przypadku do poniesionych
uzasadnionych kosztów przywrócenia stanu poprzedniego.

31

Art. 327. 1. Ka¿dy, komu przysùuguj¹ roszczenia okreœlone w przepisach niniejszego dziaùu, wraz z wniesieniem
powództwa mo¿e ¿¹daã, aby s¹d zobowi¹zaù osobê, z której dziaùalnoœci¹ wi¹¿e siê dochodzone roszczenie, do udzielenia
informacji niezbêdnych do ustalenia zakresu tej odpowiedzialnoœci.
2. Koszty przygotowania informacji ponosi pozwany, chyba ¿e powództwo okazaùo siê bezzasadne.
Art. 328. Organizacje ekologiczne mog¹ wystêpowaã do s¹du z roszczeniem o zaprzestanie reklamy lub innego rodzaju
promocji towaru lub usùugi, jeœli reklama ta lub inny rodzaj promocji sprzeczne s¹ z art. 80.

Odpowiedzialnoϋ karna

Art. 329. Kto, bêd¹c do tego obowi¹zany na podstawie art. 28, nie gromadzi, nie przetwarza danych i nie udostêpnia
nieodpùatnie informacji na potrzeby pañstwowego monitoringu œrodowiska,
podlega karze grzywny.
Art. 330. Kto wbrew ci¹¿¹cemu na nim, na podstawie art. 75, obowi¹zkowi w trakcie prac budowlanych nie zapewnia
ochrony œrodowiska w obszarze prowadzenia prac,
podlega karze grzywny.
Art. 331. Kto, bêd¹c obowi¹zany na podstawie art. 76 ust. 4, nie informuje wojewódzkiego inspektora ochrony
œrodowiska o planowanym terminie oddania do u¿ytkowania obiektu budowlanego, zespoùu obiektów lub instalacji lub o
terminie zakoñczenia rozruchu instalacji,
podlega karze grzywny.
Art. 332. Kto nie przestrzega ograniczeñ, nakazów lub zakazów, okreœlonych w rozporz¹dzeniu wydanym na podstawie
art. 92 ust. 1,
podlega karze grzywny.
Art. 332a. 1. Kto, reklamuj¹c lub w inny sposób promuj¹c produkt, narusza wymagania okreœlone w art. 80a ust. 1,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto nie zamieszcza w reklamie lub materiale promocyjnym informacji wymaganych na
podstawie art. 80a ust. 2.
Art. 333. Kto, bêd¹c obowi¹zany decyzj¹ wydan¹ na podstawie art. 95 do prowadzenia pomiarów poziomów substancji w
powietrzu, nie speùnia tego obowi¹zku lub nie przechowuje wyników pomiarów w wymaganym okresie,
podlega karze grzywny.
Art. 334. Kto nie przestrzega ograniczeñ, nakazów lub zakazów, okreœlonych w rozporz¹dzeniu wydanym na podstawie
art. 96,
podlega karze grzywny.
Art. 336. Kto u¿ywa do prac ziemnych glebê lub ziemiê, która przekracza standardy jakoœci okreœlone na podstawie art.
105,podlega karze grzywny.
Art. 337a. Kto narusza warunki decyzji o dopuszczalnym poziomie haùasu,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci albo karze grzywny.
Art. 338. Kto nie przestrzega ograniczeñ, nakazów lub zakazów, okreœlonych w uchwale rady powiatu wydanej na
podstawie art. 116 ust. 1,
podlega karze grzywny.
Art. 338a. Kto, bêd¹c obowi¹zany do wykonywania pomiarów pól elektromagnetycznych w œrodowisku, na podstawie
art. 122a, nie wykonuje tych pomiarów,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci albo karze grzywny.
Art. 339. 1. Kto, wprowadzaj¹c do œrodowiska substancje lub energie, w zakresie, w jakim nie wymaga to pozwolenia,
przekracza dopuszczalne standardy emisyjne okreœlone na podstawie art. 145 ust. 1 lub art. 169 ust. 3,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega ten, kto:
1) nie przestrzega wymagañ dotycz¹cych prawidùowej eksploatacji instalacji lub urz¹dzeñ, okreœlonych na podstawie
art. 146 ust. 2;
2) w razie awarii instalacji nie speùnia wymagañ okreœlonych na podstawie art. 146 ust. 4.
Art. 340. 1. Kto, bêd¹c obowi¹zany na podstawie:
1) art. 147 ust. 1 - do prowadzenia okresowych pomiarów wielkoœci emisji,
2) art. 147 ust. 2 - do prowadzenia ci¹gùych pomiarów wielkoœci emisji,
3) art. 147 ust. 4 - do prowadzenia wstêpnych pomiarów wielkoœci emisji z instalacji nowo zbudowanej lub zmienionej
w sposób istotny,
nie wykonuje tych obowi¹zków lub nie przechowuje wyników pomiarów w wymaganym okresie,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega kto:
1) bêd¹c obowi¹zany do zapewnienia wykonania pomiarów wielkoœci emisji lub innych warunków korzystania ze
œrodowiska przez laboratorium speùniaj¹ce wymogi, o których mowa w art. 147a ust. 1, nie speùnia tego obowi¹zku;

32

2) bêd¹c obowi¹zany w drodze decyzji wydanej na podstawie art. 150 ust. 1-3 do prowadzenia w okreœlonym czasie
pomiarów wielkoœci emisji lub przedkùadania wyników tych pomiarów, nie speùnia tego obowi¹zku;
3) nie przechowuje wyników przeprowadzonych pomiarów w okresie, o którym mowa w art. 147 ust. 6.
Art. 341. Kto, bêd¹c do tego obowi¹zany na podstawie art. 149 ust. 1, nie przedkùada wùaœciwym organom wyników
pomiarów, podlega karze grzywny.
Art. 342. 1. Kto, bêd¹c obowi¹zany na podstawie art. 152 do zgùoszenia informacji dotycz¹cych eksploatacji instalacji,
nie speùnia tych obowi¹zków lub eksploatuje instalacjê niezgodnie ze zùo¿on¹ informacj¹,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto eksploatuje instalacjê pomimo wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 152 ust. 4,
albo rozpoczyna eksploatacjê instalacji przed upùywem terminu do wniesienia sprzeciwu.
Art. 343. 1. Kto narusza zakaz u¿ywania instalacji lub urz¹dzeñ nagùaœniaj¹cych okreœlony w art. 156 ust. 1,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto nie przestrzega ograniczeñ, nakazów lub zakazów okreœlonych w uchwale rady gminy,
wydanej na podstawie art. 157 ust. 1.
Art. 344. Kto narusza zakaz wprowadzania do obrotu lub ponownego wykorzystania substancji stwarzaj¹cych szczególne
zagro¿enie dla œrodowiska okreœlony w art. 160 ust. 1,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
Art. 345. Kto, bêd¹c do tego obowi¹zany na podstawie art. 161, nie oczyszcza lub nie unieszkodliwia instalacji lub
urz¹dzeñ, w których s¹ lub byùy wykorzystywane substancje stwarzaj¹ce szczególne zagro¿enie dla œrodowiska albo co
do których istnieje uzasadnione podejrzenie, ¿e byùy w nich wykorzystywane takie substancje,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
Art. 346. 1. Kto, wykorzystuj¹c substancje stwarzaj¹ce szczególne zagro¿enie dla œrodowiska, nie przekazuje okresowo
odpowiednio marszaùkowi województwa albo wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta informacji o rodzaju, iloœci
i miejscach ich wystêpowania, czym narusza obowi¹zek okreœlony w art. 162 ust. 3 i 4,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto w wymaganym zakresie nie dokumentuje rodzaju, iloœci i miejsc wystêpowania
substancji stwarzaj¹cych szczególne zagro¿enie dla œrodowiska oraz sposobu ich eliminowania, czym narusza obowi¹zek
okreœlony w art. 162 ust. 2.
Art. 347. 1. Kto, wprowadzaj¹c do obrotu wykonane z tworzyw sztucznych jednorazowe naczynia i sztuãce, nie
zamieszcza na nich informacji o ich negatywnym oddziaùywaniu na œrodowisko, czym narusza obowi¹zek okreœlony w
art. 170 ust. 1, podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto wprowadza do obrotu okreœlone na podstawie art. 170 ust. 2 produkty z tworzyw
sztucznych i nie zamieszcza na nich informacji o ich negatywnym oddziaùywaniu na œrodowisko.
Art. 348. 1. Kto narusza okreœlony w art. 171 zakaz wprowadzania do obrotu produktów, które nie odpowiadaj¹
wymaganiom, o których mowa w art. 169 ust. 1, podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto narusza obowi¹zek, o którym mowa w art. 167 ust. 2, nie speùniaj¹c wymagañ, o których
mowa w art. 167 ust. 3, lub kto narusza obowi¹zek, o którym mowa w art. 167 ust. 5.
Art. 349. 1. Kto, bêd¹c obowi¹zany na podstawie:
1) art. 175 ust. 1 - do prowadzenia okresowych pomiarów poziomów w œrodowisku wprowadzanych substancji lub
energii,
2) art. 175 ust. 2 - do prowadzenia ci¹gùych pomiarów poziomów w œrodowisku wprowadzanych substancji lub energii,
3) art. 175 ust. 3 - do przeprowadzenia pomiarów poziomów w œrodowisku wprowadzanych substancji lub energii w
zwi¹zku z eksploatacj¹ obiektu przebudowanego,
nie wykonuje tych obowi¹zków lub nie przechowuje wyników pomiarów w wymaganym okresie,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega ten, kto bêd¹c obowi¹zany w drodze decyzji, wydanej na podstawie art. 178 ust. 1-3, do
prowadzenia w okreœlonym czasie pomiarów lub ich przedkùadania, nie speùnia tego obowi¹zku, a tak¿e kto nie
przechowuje wyników tych pomiarów w wymaganym okresie.
Art. 350. 1. Kto, bêd¹c obowi¹zany na podstawie art. 177 ust. 1, nie przedkùada wùaœciwym organom wyników
pomiarów,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto, bêd¹c obowi¹zany na podstawie art. 179, nie przedkùada mapy akustycznej terenu.
Art. 351. 1. Kto eksploatuje instalacjê bez wymaganego pozwolenia lub z naruszeniem jego warunków,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
2. Tej samej karze podlega ten, kto eksploatuje instalacjê bez wniesienia wymaganego zabezpieczenia, o którym mowa w
art. 187.
Art. 351a. Kto ujawnia informacje uzyskane w zwi¹zku z wykonywaniem czynnoœci weryfikatora œrodowiskowego,
podlega karze aresztu albo karze grzywny.
Art. 351b. Kto, nie bêd¹c do tego uprawnionym, u¿ywa znaków udziaùu w krajowym systemie ekozarz¹dzania i audytu
(EMAS),

33

podlega karze grzywny.
Art. 352. Kto, zauwa¿ywszy wyst¹pienie awarii, nie zawiadomi o tym niezwùocznie osób znajduj¹cych siê w strefie
zagro¿enia oraz jednostki organizacyjnej Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej albo wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, czym
narusza obowi¹zek okreœlony w art. 245 ust. 1,
podlega karze grzywny.
Art. 353. Kto nie wykonuje obowi¹zków naùo¿onych decyzj¹ wydan¹ na podstawie art. 247 ust. 1,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
Art. 354. 1. Kto, prowadz¹c zakùad o zwiêkszonym lub du¿ym ryzyku, nie wypeùnia obowi¹zków okreœlonych w art. 250
i 251,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto w przypadku wyst¹pienia awarii nie wypeùnia obowi¹zków okreœlonych w art. 264.
Art. 355. Kto, prowadz¹c zakùad o du¿ym ryzyku:
1) nie opracowuje lub nie wdra¿a systemu bezpieczeñstwa, o którym mowa w art. 252,
2) rozpoczyna ruch zakùadu, nie posiadaj¹c zatwierdzonego raportu o bezpieczeñstwie,
3) nie analizuje i nie wprowadza uzasadnionych zmian do raportu o bezpieczeñstwie w terminie okreœlonym w art. 256
ust. 1,
4) nie wykonuje obowi¹zków okreœlonych w art. 261 ust. 1 pkt 1 lub ust. 3,
5) nie wykonuje obowi¹zków okreœlonych w art. 263,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
Art. 356. Kto wprowadziù zmianê w ruchu zakùadu o du¿ym ryzyku mog¹c¹ mieã wpùyw na wyst¹pienie zagro¿enia
awari¹ przemysùow¹, nie uzyskuj¹c zatwierdzenia przez komendanta wojewódzkiego Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej zmian
w raporcie o bezpieczeñstwie,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
Art. 357. Kto wprowadziù zmianê w ruchu zakùadu o zwiêkszonym ryzyku mog¹c¹ mieã wpùyw na wyst¹pienie
zagro¿enia awari¹ przemysùow¹, nie przedkùadaj¹c komendantowi powiatowemu Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej oraz
wojewódzkiemu inspektorowi ochrony œrodowiska zmian w programie zapobiegania awariom,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
Art. 358. Kto nie dopeùnia obowi¹zków naùo¿onych decyzj¹ wydan¹ na podstawie art. 259 ust. 1,
podlega karze grzywny.
Art. 359. 1. Kto, bêd¹c do tego obowi¹zany na podstawie art. 287 ust. 1, nie prowadzi wymaganej ewidencji,
podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto nie dopeùnia obowi¹zku terminowego przedkùadania wykazu, o którym mowa w art. 286.
Art. 360. Kto nie wykonuje decyzji:
1) o wstrzymaniu dziaùalnoœci, wydanej na podstawie art. 364,
2) o wstrzymaniu oddania do u¿ytkowania lub zakazu u¿ytkowania obiektu budowlanego, zespoùu obiektów, instalacji
lub urz¹dzenia, wydanej na podstawie art. 365, 367 lub 368,
3) o zakazie produkcji, sprowadzania z zagranicy lub wprowadzania do obrotu produktów niespeùniaj¹cych wymagañ
ochrony œrodowiska, wydanej na podstawie art. 370,
4) nakazuj¹cej usuniêcie w okreœlonym terminie stwierdzonych uchybieñ lub wstrzymuj¹cej uruchomienie albo
u¿ytkowanie instalacji, wydanej na podstawie art. 373 ust. 1,
podlega karze aresztu albo ograniczenia wolnoœci, albo grzywny.
Art. 361. Orzekanie w sprawach o czyny okreœlone w art. 329-360 nastêpuje na podstawie przepisów Kodeksu
postêpowania w sprawach o wykroczenia.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. (Dz. U. z dnia 2 sierpnia 1997)

Przestêpstwa przeciwko œrodowisku

Art. 181. § 1. Kto powoduje zniszczenie w œwiecie roœlinnym lub zwierzêcym w znacznych rozmiarach,
podlega karze pozbawienia wolnoœci od 3 miesiêcy do lat 5.
§ 2. Kto, wbrew przepisom obowi¹zuj¹cym na terenie objêtym ochron¹, niszczy albo uszkadza roœliny lub zwierzêta
powoduj¹c istotn¹ szkodê,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.
§ 3. Karze okreœlonej w § 2 podlega tak¿e ten, kto niezale¿nie od miejsca czynu niszczy albo uszkadza roœliny lub
zwierzêta pozostaj¹ce pod ochron¹ gatunkow¹ powoduj¹c istotn¹ szkodê.
§ 4. Je¿eli sprawca czynu okreœlonego w § 1 dziaùa nieumyœlnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.
§ 5. Je¿eli sprawca czynu okreœlonego w § 2 lub 3 dziaùa nieumyœlnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolnoœci.

34

Art. 182. § 1. Kto zanieczyszcza wodê, powietrze lub ziemiê substancj¹ albo promieniowaniem jonizuj¹cym w takiej
iloœci lub w takiej postaci, ¿e mo¿e to zagroziã ¿yciu lub zdrowiu wielu osób lub spowodowaã zniszczenie w œwiecie
roœlinnym lub zwierzêcym w znacznych rozmiarach,
podlega karze pozbawienia wolnoœci od 3 miesiêcy do lat 5.
§ 2. Je¿eli sprawca dziaùa nieumyœlnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.
Art. 183.

(76)

§1. Kto wbrew przepisom skùaduje, usuwa, przetwarza, dokonuje odzysku, unieszkodliwia albo transportuje

odpady lub substancje w takich warunkach lub w taki sposób, ¿e mo¿e to zagroziã ¿yciu lub zdrowiu wielu osób lub
spowodowaã zniszczenie w œwiecie roœlinnym lub zwierzêcym w znacznych rozmiarach,
podlega karze pozbawienia wolnoœci od 3 miesiêcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew przepisom przywozi z zagranicy substancje zagra¿aj¹ce œrodowisku.

§ 3. Karze okreœlonej w § 1 podlega, kto wbrew obowi¹zkowi dopuszcza do popeùnienia czynu okreœlonego w § 1, 2 i 4.

§ 4. Karze okreœlonej w § 1 podlega, kto wbrew przepisom przywozi odpady z zagranicy lub wywozi odpady za granicê.

§ 5. Kto bez wymaganego zgùoszenia lub zezwolenia, albo wbrew jego warunkom przywozi z zagranicy lub wywozi za
granicê odpady niebezpieczne,
podlega karze pozbawienia wolnoœci od 6 miesiêcy do lat 8.
§ 6. Je¿eli sprawca czynu okreœlonego w § 1-5 dziaùa nieumyœlnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.
Art. 184. § 1. Kto przewozi, gromadzi, skùaduje, porzuca lub pozostawia bez wùaœciwego zabezpieczenia materiaù
j¹drowy albo inne êródùo promieniowania jonizuj¹cego, je¿eli mo¿e to zagroziã ¿yciu lub zdrowiu czùowieka lub
spowodowaã zniszczenie w œwiecie roœlinnym lub zwierzêcym w znacznych rozmiarach,
podlega karze pozbawienia wolnoœci od 3 miesiêcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowi¹zkowi dopuszcza do popeùnienia czynu okreœlonego w § 1.

§ 3. Je¿eli sprawca czynu okreœlonego w § 1 lub 2 dziaùa nieumyœlnie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.
Art. 185. § 1. Je¿eli nastêpstwem czynu okreœlonego w art. 182 § 1, art. 183 § 1 lub 3 lub w art. 184 § 1 lub 2 jest
zniszczenie w œwiecie roœlinnym lub zwierzêcym w znacznych rozmiarach, sprawca
podlega karze pozbawienia wolnoœci od 6 miesiêcy do lat 8.
§ 2. Je¿eli nastêpstwem czynu okreœlonego w art. 182 § 1, art. 183 § 1 lub 3 lub w art. 184 § 1 lub 2 jest œmierã czùowieka
lub ciê¿ki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca
podlega karze pozbawienia wolnoœci od lat 2 do 12.
Art. 186. § 1. Kto wbrew obowi¹zkowi nie utrzymuje w nale¿ytym stanie lub nie u¿ywa urz¹dzeñ zabezpieczaj¹cych
wodê, powietrze lub ziemiê przed zanieczyszczeniem lub urz¹dzeñ zabezpieczaj¹cych przed promieniowaniem
radioaktywnym lub jonizuj¹cym,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto oddaje lub wbrew obowi¹zkowi dopuszcza do u¿ytkowania obiekt budowlany lub
zespóù obiektów nie maj¹cych wymaganych prawem urz¹dzeñ okreœlonych w § 1.
§ 3. Je¿eli sprawca czynu okreœlonego w § 1 lub 2 dziaùa nieumyœlnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolnoœci.
Art. 187. § 1. Kto niszczy, powa¿nie uszkadza lub istotnie zmniejsza wartoœã przyrodnicz¹ prawnie chronionego terenu
lub obiektu, powoduj¹c istotn¹ szkodê,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.
§ 2. Je¿eli sprawca dziaùa nieumyœlnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolnoœci.
Art. 188. Kto, na terenie objêtym ochron¹ ze wzglêdów przyrodniczych lub krajobrazowych albo w otulinie takiego
terenu, wbrew przepisom, wznosi nowy lub powiêksza istniej¹cy obiekt budowlany albo prowadzi dziaùalnoœã
gospodarcz¹ zagra¿aj¹c¹ œrodowisku,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoœci albo pozbawienia wolnoœci do lat 2.

Odpowiedzialnoϋ administracyjna

Art. 362. 1. Je¿eli podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska negatywnie oddziaùuje na œrodowisko, organ ochrony œrodowiska
mo¿e, w drodze decyzji, naùo¿yã obowi¹zek:
1) ograniczenia oddziaùywania na œrodowisko i jego zagro¿enia;
2) przywrócenia œrodowiska do stanu wùaœciwego.
2. W decyzji, o której mowa w ust. 1, organ ochrony œrodowiska mo¿e okreœliã:
1) zakres ograniczenia oddziaùywania na œrodowisko lub stan, do jakiego ma zostaã przywrócone œrodowisko;
1a) czynnoœci zmierzaj¹ce do ograniczenia oddziaùywania na œrodowisko lub przywrócenia œrodowiska do stanu
wùaœciwego;
2) termin wykonania obowi¹zku.

35

3.

(132)

W przypadku braku mo¿liwoœci naùo¿enia obowi¹zku podjêcia dziaùañ, o których mowa w ust. 1, organ ochrony

œrodowiska mo¿e zobowi¹zaã podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska do uiszczenia na rzecz bud¿etów wùaœciwych gmin, z
zastrze¿eniem ust. 4, kwoty pieniê¿nej odpowiadaj¹cej wysokoœci szkód wynikùych z naruszenia stanu œrodowiska.
4.

(133)

Je¿eli szkody dotycz¹ obszaru kilku gmin, organ, o którym mowa w ust. 1, zobowi¹zuje do wpùaty kwot na rzecz

bud¿etów wùaœciwych gmin proporcjonalnie do wielkoœci szkód.
5. Do nale¿noœci z tytuùu obowi¹zku uiszczenia kwoty pieniê¿nej, o której mowa w ust. 3, stosuje siê przepisy dziaùu III
ustawy - Ordynacja podatkowa, z tym ¿e uprawnienia organów podatkowych przysùuguj¹ organowi ochrony œrodowiska
wùaœciwemu do naùo¿enia obowi¹zku.
6. Przepisy ust. 1 pkt 2 i ust. 3-5 stosuje siê odpowiednio do wùadaj¹cych powierzchni¹ ziemi podmiotów korzystaj¹cych
ze œrodowiska, które nie oddziaùuj¹ negatywnie na œrodowisko, je¿eli na zasadach okreœlonych w ustawie s¹ one
obowi¹zane do rekultywacji powierzchni ziemi.
Art. 363. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta mo¿e, w drodze decyzji, nakazaã osobie fizycznej, której dziaùalnoœã
negatywnie oddziaùuje na œrodowisko, wykonanie w okreœlonym czasie czynnoœci zmierzaj¹cych do ograniczenia
negatywnego oddziaùywania na œrodowisko.
Art. 364. Je¿eli dziaùalnoœã prowadzona przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska albo osobê fizyczn¹ powoduje
pogorszenie stanu œrodowiska w znacznych rozmiarach lub zagra¿a ¿yciu lub zdrowiu ludzi, wojewódzki inspektor
ochrony œrodowiska wyda decyzjê o wstrzymaniu tej dziaùalnoœci w zakresie, w jakim jest to niezbêdne dla zapobie¿enia
pogarszaniu stanu œrodowiska.
Art. 365.

(134)

1. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska wstrzyma, w drodze decyzji, u¿ytkowanie instalacji

eksploatowanej bez wymaganego pozwolenia zintegrowanego.
2. W odniesieniu do nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespoùu obiektów lub instalacji
zwi¹zanych z przedsiêwziêciem zaliczonym do przedsiêwziêã mog¹cych znacz¹co oddziaùywaã na œrodowisko w
rozumieniu ustawy z dnia 3 paêdziernika 2008 r. o udostêpnianiu informacji o œrodowisku i jego ochronie, udziale
spoùeczeñstwa w ochronie œrodowiska oraz o ocenach oddziaùywania na œrodowisko, wojewódzki inspektor ochrony
œrodowiska wstrzyma, w drodze decyzji:
1) oddanie do u¿ytkowania, je¿eli nie speùniaj¹ one wymagañ ochrony œrodowiska, o których mowa w art. 76;
2) u¿ytkowanie w przypadku stwierdzenia niedotrzymywania wynikaj¹cych z mocy prawa standardów emisyjnych
albo okreœlonych w pozwoleniu warunków emisji w okresie 30 dni od zakoñczenia rozruchu;
3) u¿ytkowanie, je¿eli w ci¹gu 5 lat od oddania do u¿ytkowania zostanie ujawnione, i¿ przy oddawaniu do
u¿ytkowania nie zostaùy speùnione wymagania ochrony œrodowiska, o których mowa w art. 76, i nie s¹ one nadal
speùnione, a inwestor nie dopeùniù obowi¹zku poinformowania wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska o fakcie
oddawania do eksploatacji instalacji lub obiektów.
Art. 366. 1. Decyzji, o której mowa w art. 364 i art. 365 ust. 2, nadaje siê rygor natychmiastowej wykonalnoœci.
2. Rygoru natychmiastowej wykonalnoœci nie nadaje siê, gdy zachodz¹ okolicznoœci, o których mowa w art. 365 ust. 2
pkt 3; art. 367 ust. 2 stosuje siê odpowiednio.
3. W decyzji, o której mowa w art. 364 oraz art. 365 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 i 3, okreœla siê termin wstrzymania dziaùalnoœci
lub u¿ytkowania, uwzglêdniaj¹c potrzebê bezpiecznego dla œrodowiska zakoñczenia dziaùalnoœci lub u¿ytkowania.
orzeczenia s¹dów
Art. 367. 1. W razie:
1) wprowadzania przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska substancji lub energii do œrodowiska bez wymaganego
pozwolenia lub z naruszeniem jego warunków,
2) naruszania przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska warunków decyzji okreœlaj¹cej wymagania dotycz¹ce
funkcjonowania instalacji wymagaj¹cej zgùoszenia,
3)

(135)

niezgùoszenia instalacji przez podmiot korzystaj¹cy ze œrodowiska lub eksploatacji instalacji niezgodnie z

informacj¹ zawart¹ w zgùoszeniu
wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska mo¿e wstrzymaã, w drodze decyzji, u¿ytkowanie instalacji.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska mo¿e na wniosek prowadz¹cego
instalacjê, w drodze decyzji, ustaliã termin usuniêcia naruszenia.
3. W razie nieusuniêcia naruszenia w wyznaczonym terminie wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska wstrzyma, w
drodze decyzji, u¿ytkowanie instalacji.
4. W decyzji, o której mowa w ust. 1 i 3, okreœla siê termin wstrzymania u¿ytkowania instalacji, uwzglêdniaj¹c potrzebê
bezpiecznego dla œrodowiska zakoñczenia u¿ytkowania.
5. W przypadku przekroczenia warunków decyzji o dopuszczalnym poziomie haùasu przepisy ust. 1-4 stosuje siê
odpowiednio.
Art. 368. 1. W razie naruszenia warunków decyzji okreœlaj¹cej wymagania dotycz¹ce eksploatacji instalacji, z której
emisja nie wymaga pozwolenia, prowadzonej przez osobê fizyczn¹ w ramach zwykùego korzystania ze œrodowiska, wójt,
burmistrz lub prezydent miasta mo¿e, w drodze decyzji, wstrzymaã u¿ytkowanie instalacji; art. 367 ust. 2-4 stosuje siê
odpowiednio.
2. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta mo¿e, w drodze decyzji, wstrzymaã u¿ytkowanie instalacji lub urz¹dzenia, je¿eli
osoba fizyczna nie dostosowaùa siê do wymagañ decyzji, o której mowa w art. 363.

36

Art. 369. Przepisów art. 367 ust. 1 lub art. 368 nie stosuje siê, je¿eli zachodz¹ przesùanki do wydania decyzji zgodnie z
art. 364 lub 365.
Art. 370. Wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska zaka¿e, w drodze decyzji, produkcji, sprowadzania z zagranicy lub
wprowadzania do obrotu produktów niespeùniaj¹cych wymagañ ochrony œrodowiska.
Art. 371. Przepisy ustawy o odpadach wskazuj¹ inne ni¿ wymienione w ustawie przypadki wstrzymywania przez
wojewódzkiego inspektora ochrony œrodowiska, w drodze decyzji, dziaùalnoœci prowadzonej z naruszeniem wymagañ
ochrony œrodowiska.
Art. 372. Po stwierdzeniu, ¿e ustaùy przyczyny wstrzymania dziaùalnoœci lub u¿ytkowania, na podstawie decyzji, o
których mowa w niniejszym dziale, wojewódzki inspektor ochrony œrodowiska, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, na
wniosek zainteresowanego, wyra¿a zgodê na podjêcie wstrzymanej dziaùalnoœci lub u¿ytkowania.
Art. 373. 1. Wùaœciwy organ Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej w razie naruszenia przepisów art. 248-269 mo¿e wydaã
decyzjê:
1) nakazuj¹c¹ usuniêcie w okreœlonym terminie stwierdzonych uchybieñ lub
2) wstrzymuj¹c¹ uruchomienie albo u¿ytkowanie instalacji,
je¿eli stwierdzone uchybienia mog¹ powodowaã ryzyko wyst¹pienia awarii przemysùowej.
2. Decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, nadaje siê rygor natychmiastowej wykonalnoœci.
3. W decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, okreœla siê termin wstrzymania dziaùalnoœci, uwzglêdniaj¹c potrzebê
bezpiecznego dla œrodowiska jej zakoñczenia.
Art. 374. 1. Decyzje, o których mowa w niniejszym dziale, z wyj¹tkiem decyzji okreœlonych w art. 365 i 372, dotycz¹ce:
1) ruchu zakùadu górniczego - wymagaj¹ uzgodnienia z dyrektorem wùaœciwego okrêgowego albo specjalistycznego
urzêdu górniczego;
2) morskiego pasa ochronnego - wymagaj¹ uzgodnienia z wùaœciwym dyrektorem urzêdu morskiego.
2. Niezajêcie stanowiska, w terminie 14 dni, przez organ wùaœciwy do uzgodnienia oznacza brak uwag i zastrze¿eñ.
3. Uzgodnienie nie jest wymagane, je¿eli decyzja jest podejmowana w sytuacji zagro¿enia ¿ycia lub zdrowia ludzi lub
bezpoœredniego zagro¿enia pogorszeniem stanu œrodowiska w znacznych rozmiarach.
Art. 375. Postêpowanie w sprawie wydania decyzji, o których mowa w niniejszym dziale, wszczyna siê z urzêdu.

ORGANY ADMINISTRACJI ORAZ INSTYTUCJE OCHRONY ÚRODOWISKA

Organy administracji do spraw ochrony œrodowiska

Art. 376. Organami ochrony œrodowiska, z zastrze¿eniem art. 377, s¹:

1) wójt, burmistrz lub prezydent miasta;

2) starosta;

2a) sejmik województwa;

2b) marszaùek województwa;

3) wojewoda;

4) minister wùaœciwy do spraw œrodowiska;

5)

(136)

Generalny Dyrektor Ochrony Úrodowiska;

6)

(137)

regionalny dyrektor ochrony œrodowiska.

Art. 377. Organy Inspekcji Ochrony Úrodowiska dziaùaj¹ce na podstawie przepisów ustawy o Inspekcji Ochrony
Úrodowiska wykonuj¹ zadania w zakresie ochrony œrodowiska, je¿eli ustawa tak stanowi.
Art. 377a. Minister wùaœciwy do spraw œrodowiska jest organem wy¿szego stopnia w stosunku do marszaùka
województwa w sprawach, o których mowa w art. 95 ust. 1, art. 378 ust

Instytucje ochrony œrodowiska

Art. 386. Instytucjami ochrony œrodowiska s¹:

1) Pañstwowa Rada Ochrony Úrodowiska;

2) komisje do spraw ocen oddziaùywania na œrodowisko;

3)

(139)

Narodowy Fundusz Ochrony Úrodowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony

œrodowiska i gospodarki wodnej;

4) Krajowa Rada Ekozarz¹dzania, o której mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie

ekozarz¹dzania i audytu (EMAS).

37

Finansowanie ochrony œrodowiska i gospodarki wodnej

Art. 400.

(148)

1. Narodowy Fundusz Ochrony Úrodowiska i Gospodarki Wodnej, zwany dalej "Narodowym

Funduszem", jest pañstwow¹ osob¹ prawn¹ w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o

finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240).

2. Wojewódzkie fundusze ochrony œrodowiska i gospodarki wodnej, zwane dalej "wojewódzkimi funduszami", s¹

samorz¹dowymi osobami prawnymi w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy, o której mowa w ust. 1.

WYBRANE ZAGADNIENIA PRAWA WODNEGO

Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne

Ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasad¹ zrównowa¿onego rozwoju, a w szczególnoœci ksztaùtowanie i
ochronê zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarz¹dzanie zasobami wodnymi.
Ustawa reguluje sprawy wùasnoœci wód oraz gruntów pokrytych wodami, a tak¿e zasady gospodarowania tymi
skùadnikami w odniesieniu do maj¹tku Skarbu Pañstwa.
Gospodarowanie wodami jest prowadzone z zachowaniem zasady racjonalnego i caùoœciowego traktowania zasobów wód
powierzchniowych i podziemnych, z uwzglêdnieniem ich iloœci i jakoœci.
Gospodarowanie wodami uwzglêdnia zasadê wspólnych interesów i jest realizowane przez wspóùpracê administracji
publicznej, u¿ytkowników wód i przedstawicieli lokalnych spoùecznoœci tak, aby uzyskaã maksymalne korzyœci
spoùeczne.
Gospodarowanie wodami jest prowadzone w taki sposób, aby dziaùaj¹c w zgodzie z interesem publicznym, nie
dopuszczaã do wyst¹pienia mo¿liwego do unikniêcia pogorszenia ekologicznych funkcji wód oraz pogorszenia stanu
ekosystemów l¹dowych i terenów podmokùych bezpoœrednio zale¿nych od wód.

Prawo wùasnoœci wód

Art. 10. 1. Wody stanowi¹ wùasnoœã Skarbu Pañstwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.

1a. Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnêtrzne wraz z morskimi wodami wewnêtrznymi Zatoki

Gdañskiej, œródl¹dowe wody powierzchniowe pùyn¹ce oraz wody podziemne stanowi¹ wùasnoœã Skarbu Pañstwa.

2. Wody stanowi¹ce wùasnoœã Skarbu Pañstwa lub jednostek samorz¹du terytorialnego s¹ wodami publicznymi.

3. Pùyn¹ce wody publiczne nie podlegaj¹ obrotowi cywilnoprawnemu, z wyj¹tkiem przypadków okreœlonych w

ustawie.

Art. 15. 1. Liniê brzegu dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych stanowi

krawêdê brzegu lub linia staùego porostu traw albo linia, któr¹ ustala siê wedùug œredniego stanu wody z okresu co

najmniej ostatnich 10 lat.

Obowi¹zki wùaœciciela wód

Art. 21. 1. Utrzymywanie wód stanowi obowi¹zek ich wùaœciciela.
2. Obowi¹zek utrzymywania tworz¹cych brzeg wody budowli lub murów niebêd¹cych urz¹dzeniami wodnymi nale¿y do
ich wùaœcicieli, a w kosztach utrzymania tych budowli lub murów wùaœciciel wody uczestniczy proporcjonalnie do
odnoszonych korzyœci. Podziaùu kosztów dokonuje, w drodze decyzji, organ wùaœciwy do wydania pozwolenia
wodnoprawnego.
Art. 22. 1. Utrzymywanie œródl¹dowych wód powierzchniowych polega na zachowaniu lub odtworzeniu stanu ich dna
lub brzegów oraz na konserwacji lub remoncie istniej¹cych budowli regulacyjnych w celu zapewnienia swobodnego
spùywu wód oraz lodów, a tak¿e wùaœciwych warunków korzystania z wody.
2. Zakùady, które przez wprowadzanie œcieków do wód albo w inny sposób przyczyniaj¹ siê do wzrostu kosztów
utrzymania tych wód, ponosz¹ tak¹ czêœã kosztów, w jakiej nast¹più ten wzrost; podziaùu kosztów, na wniosek wùaœciciela
wody, dokonuje, w drodze decyzji, organ wùaœciwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego.
Art. 23. Utrzymywanie morskich wód wewnêtrznych oraz brzegu morskiego polega na budowie, utrzymywaniu i
ochronie umocnieñ brzegowych oraz utrzymywaniu zabudowy ochronnej w obrêbie pasa technicznego ustanowionego
przepisami ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.
Art. 24. Utrzymywanie œródl¹dowych wód powierzchniowych oraz morskich wód wewnêtrznych i brzegu morskiego nie
mo¿e naruszaã, z zastrze¿eniem art. 38 ust. 5, istniej¹cego dobrego stanu tych wód oraz warunków wynikaj¹cych z
ochrony wód.
Art. 25. Zabrania siê niszczenia lub uszkadzania brzegów œródl¹dowych wód powierzchniowych, tworz¹cych brzeg wody
budowli lub murów niebêd¹cych urz¹dzeniami wodnymi oraz gruntów pod œródl¹dowymi wodami powierzchniowymi.

38

Art. 26. Do obowi¹zków wùaœciciela œródl¹dowych wód powierzchniowych nale¿y:
1) zapewnienie utrzymywania w nale¿ytym stanie technicznym koryt cieków naturalnych oraz kanaùów, bêd¹cych w
jego wùadaniu;
2) dbaùoœã o utrzymanie dobrego stanu wód;
3) regulowanie stanu wód lub przepùywów w ciekach naturalnych oraz kanaùach stosownie do mo¿liwoœci
wynikaj¹cych ze znajduj¹cych siê na nich urz¹dzeñ wodnych oraz warunków hydrologicznych;
4) zapewnienie swobodnego spùywu wód powodziowych oraz lodów;
5) wspóùudziaù w odbudowywaniu ekosystemów zdegradowanych przez niewùaœciw¹ eksploatacjê zasobów wodnych;
6) umo¿liwienie wykonywania obserwacji i pomiarów hydrologiczno-meteorologicznych oraz hydrogeologicznych.
Art. 27. 1. Zabrania siê grodzenia nieruchomoœci przylegùych do powierzchniowych wód publicznych w odlegùoœci
mniejszej ni¿ 1,5 m od linii brzegu, a tak¿e zakazywania lub uniemo¿liwiania przechodzenia przez ten obszar.
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy grodzenia terenów stref ochronnych ustanowionych na podstawie ustawy
oraz obrêbów hodowlanych ustanowionych na podstawie przepisów ustawy o rybactwie œródl¹dowym.
Art. 28. 1. Wùaœciciel nieruchomoœci przylegùej do powierzchniowych wód publicznych jest obowi¹zany umo¿liwiã
dostêp do wody na potrzeby wykonywania robót zwi¹zanych z utrzymywaniem wód oraz dla ustawiania znaków
¿eglugowych lub hydrologiczno-meteorologicznych urz¹dzeñ pomiarowych.
2. Wùaœciciel nieruchomoœci przylegùej do wód objêtych powszechnym korzystaniem jest obowi¹zany zapewniã dostêp
do wody w sposób umo¿liwiaj¹cy to korzystanie; czêœci nieruchomoœci umo¿liwiaj¹ce dostêp do wody wyznacza wójt,
burmistrz lub prezydent miasta w drodze decyzji.
3. Wùaœcicielowi nieruchomoœci, o którym mowa w ust. 1, przysùuguje odszkodowanie odpowiednio od wùaœciciela wody
lub wùaœciciela hydrologiczno-meteorologicznych urz¹dzeñ pomiarowych, a wùaœcicielowi nieruchomoœci, o którym
mowa w ust. 2 - z bud¿etu gminy, na warunkach okreœlonych w ustawie.

Korzystanie z wód

Art. 31. 1. Korzystanie z wód polega na ich u¿ywaniu na potrzeby ludnoœci oraz gospodarki.

2. Korzystanie z wód nie mo¿e powodowaã pogorszenia stanu wód i ekosystemów od nich zale¿nych, a tak¿e

marnotrawstwa wody, marnotrawstwa energii wody, ani wyrz¹dzaã szkód.

3. Korzystanie z wód polega na korzystaniu powszechnym, zwykùym lub szczególnym.

Powszechne korzystanie z wód

Art. 34. 1. Ka¿demu przysùuguje prawo do powszechnego korzystania ze œródl¹dowych powierzchniowych wód
publicznych, morskich wód wewnêtrznych wraz z morskimi wodami wewnêtrznymi Zatoki Gdañskiej, i z wód morza
terytorialnego, je¿eli przepisy nie stanowi¹ inaczej.
2. Powszechne korzystanie z wód sùu¿y do zaspokajania potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego, bez
stosowania specjalnych urz¹dzeñ technicznych, a tak¿e do wypoczynku, uprawiania turystyki, sportów wodnych oraz, na
zasadach okreœlonych w przepisach odrêbnych, amatorskiego poùowu ryb.
3. Powszechne korzystanie z wód nie obejmuje:
1) wydobywania kamienia, ¿wiru, piasku oraz innych materiaùów z morskich wód wewnêtrznych wraz z wodami
wewnêtrznymi Zatoki Gdañskiej oraz z wód morza terytorialnego;
2) wycinania roœlin z wód lub brzegu;
3) wydobywania kamienia i ¿wiru z potoków górskich;
4) korzystania z wód w zbiornikach wodnych, przeznaczonych do chowu lub hodowli ryb oraz innych organizmów
wodnych, usytuowanych na wodach pùyn¹cych;
5) wprowadzania œcieków.
4. Wydobywanie kamienia, ¿wiru, piasku oraz innych materiaùów w granicach powszechnego korzystania z wód mo¿e
odbywaã siê, po uzyskaniu zgody wùaœciciela wody, w miejscach wyznaczonych przez radê gminy w drodze uchwaùy.

Zwykùe korzystanie z wód

Art. 36. 1. Wùaœcicielowi gruntu przysùuguje prawo do zwykùego korzystania z wód stanowi¹cych jego wùasnoœã oraz z
wody podziemnej znajduj¹cej siê w jego gruncie; prawo to nie stanowi prawa do wykonywania urz¹dzeñ wodnych bez
wymaganego pozwolenia wodnoprawnego.
2. Zwykùe korzystanie z wód sùu¿y zaspokojeniu potrzeb wùasnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego,
z zastrze¿eniem ust. 3.
3. Nie stanowi zwykùego korzystania z wód:
1) nawadnianie gruntów lub upraw wod¹ podziemn¹ za pomoc¹ deszczowni;
2) pobór wody powierzchniowej lub podziemnej w iloœci wiêkszej ni¿ 5 m

3

na dobê;

3) korzystanie z wód na potrzeby dziaùalnoœci gospodarczej;

39

4) rolnicze wykorzystanie œcieków lub wprowadzanie do wód lub do ziemi oczyszczonych œcieków, je¿eli ich ù¹czna
iloœã jest wiêksza ni¿ 5 m

3

na dobê.

Szczególne korzystanie z wód

Art. 37. Szczególnym korzystaniem z wód jest korzystanie wykraczaj¹ce poza korzystanie powszechne lub zwykùe, w
szczególnoœci:
1) pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych;
2) wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi;
3) przerzuty wody oraz sztuczne zasilanie wód podziemnych;
4) piêtrzenie oraz retencjonowanie œródl¹dowych wód powierzchniowych;
5) korzystanie z wód do celów energetycznych;
6) korzystanie z wód do celów ¿eglugi oraz spùawu;
7) wydobywanie z wód kamienia, ¿wiru, piasku oraz innych materiaùów, a tak¿e wycinanie roœlin z wód lub brzegu;
8) rybackie korzystanie ze œródl¹dowych wód powierzchniowych.

Pozwolenia wodnoprawne

Art. 122. 1. Je¿eli ustawa nie stanowi inaczej, pozwolenie wodnoprawne jest wymagane na:

1) szczególne korzystanie z wód;

2) regulacjê wód oraz zmianê uksztaùtowania terenu na gruntach przylegaj¹cych do wód, maj¹c¹ wpùyw na

warunki przepùywu wody;

3) wykonanie urz¹dzeñ wodnych;

4) rolnicze wykorzystanie œcieków, w zakresie nieobjêtym zwykùym korzystaniem z wód;

5) dùugotrwaùe obni¿enie poziomu zwierciadùa wody podziemnej;

6) piêtrzenie wody podziemnej;

7) gromadzenie œcieków oraz odpadów w obrêbie obszarów górniczych utworzonych dla wód leczniczych;

8) odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakùadów górniczych;

9) wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamuj¹cych rozwój glonów;

10) wprowadzanie

do

urz¹dzeñ

kanalizacyjnych,

bêd¹cych

wùasnoœci¹

innych

podmiotów,

œcieków

przemysùowych zawieraj¹cych substancje szczególnie szkodliwe dla œrodowiska wodnego okreœlone w przepisach

wydanych na podstawie art. 45a ust. 1.
2. Pozwolenie wodnoprawne jest wymagane równie¿ na:
1) gromadzenie œcieków, a tak¿e innych materiaùów, prowadzenie odzysku lub unieszkodliwianie odpadów;
2) wznoszenie obiektów budowlanych oraz wykonywanie innych robót,
3) wydobywanie kamienia, ¿wiru, piasku, innych materiaùów oraz ich skùadowanie
- na obszarach bezpoœredniego zagro¿enia powodzi¹, je¿eli wydano decyzje, o których mowa w art. 40 ust. 3 i w art. 82
ust. 3 pkt 1.
3. Pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie do ziemi œcieków innych ni¿ wymienione w art. 39 ust. 2 pkt 1 mo¿e byã
udzielone, je¿eli wydano decyzjê, o której mowa w art. 39 ust. 3.
4. Pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi albo do urz¹dzeñ kanalizacyjnych s¹
wydawane z uwzglêdnieniem postanowieñ rozdziaùów 1-4 w dziale IV tytuùu III ustawy - Prawo ochrony œrodowiska.
orzeczenia s¹dów
Art. 127. 1. Pozwolenie wodnoprawne wydaje siê, w drodze decyzji, na czas okreœlony.

2. Pozwolenie wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód wydaje siê na okres nie dùu¿szy ni¿ 20 lat.

3. Pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie œcieków do wód lub do ziemi wydaje siê na okres nie dùu¿szy ni¿ 10

lat.
3a. Pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie do wód lub do urz¹dzeñ kanalizacyjnych, bêd¹cych wùasnoœci¹ innych
podmiotów, œcieków przemysùowych zawieraj¹cych substancje szczególnie szkodliwe dla œrodowiska wodnego okreœlone
w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 1 pkt 1 albo art. 45a ust. 1 wydaje siê na okres nie dùu¿szy ni¿ 4 lata.
4. Pozwolenie wodnoprawne na wycinanie roœlin z wód lub z brzegu oraz wydobywanie kamienia, ¿wiru, piasku oraz
innych materiaùów z wód lub z obszarów bezpoœredniego zagro¿enia powodzi¹ wydaje siê na okres nie dùu¿szy ni¿ 5 lat.
5. Obowi¹zek ustalenia czasu obowi¹zywania nie dotyczy pozwoleñ wodnoprawnych na wykonanie urz¹dzeñ

wodnych.
6. Informacjê o wszczêciu postêpowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego wùaœciwy organ podaje do publicznej
wiadomoœci.
7. Stron¹ postêpowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego jest ubiegaj¹cy siê o nie wnioskodawca, wùaœciciel

wody, dyrektor regionalnego zarz¹du gospodarki wodnej, a tak¿e wùaœciciel urz¹dzenia wodnego, wùadaj¹cy

40

powierzchni¹ ziemi oraz uprawniony do rybactwa znajduj¹cy siê w zasiêgu oddziaùywania zamierzonego

korzystania z wód lub planowanych do wykonania urz¹dzeñ wodnych.
8.

(52)

W postêpowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego nie stosuje siê przepisów art. 31 Kodeksu postêpowania

administracyjnego.
9. Je¿eli liczba stron postêpowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego przekracza 20, do stron innych ni¿:
1) wnioskodawca,
2) dyrektor regionalnego zarz¹du gospodarki wodnej,
3) wùaœciciel wody,
4) wùaœciciele urz¹dzeñ wodnych
- stosuje siê przepis art. 49 ustawy - Kodeks
Art. 128. 1. W pozwoleniu wodnoprawnym ustala siê cel i zakres korzystania z wód, warunki wykonywania

uprawnienia oraz obowi¹zki niezbêdne ze wzglêdu na ochronê zasobów œrodowiska, interesów ludnoœci i

gospodarki, a w szczególnoœci

Art. 131. 1. Pozwolenie wodnoprawne wydaje siê na wniosek.

2. Do wniosku doù¹cza siê:

1) operat wodnoprawny, zwany dalej "operatem";

2) decyzjê o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzjê o warunkach zabudowy, je¿eli jest ona

wymagana - w przypadku wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urz¹dzenia wodnego;

3) opis prowadzenia zamierzonej dziaùalnoœci sporz¹dzony w jêzyku nietechnicznym.
Art. 132. 1. Operat sporz¹dza siê w formie opisowej i graficznej.

Kataster wodny

Art. 153. 1. Kataster wodny jest systemem informacyjnym o gospodarowaniu wodami, skùadaj¹cym siê z dwóch

dziaùów (Dziaù I i Dziaù II).

2. W Dziale I katastru wodnego gromadzi siê i aktualizuje dane dotycz¹ce:

1) sieci hydrograficznej oraz hydrologicznych i meteorologicznych posterunków obserwacyjno-pomiarowych;

1a) przebiegu granic obszarów zlewni, dorzeczy i regionów wodnych;

2) zasobów wód podziemnych, lokalizacji gùównych zbiorników wód podziemnych oraz sieci stacjonarnych

obserwacji wód;

3) iloœci i jakoœci zasobów wód powierzchniowych oraz podziemnych;

4) wielkoœci poboru wody powierzchniowej i podziemnej;

5) êródeù i charakterystyki zanieczyszczeñ punktowych oraz obszarowych;

6) stanu biologicznego œrodowiska wodnego oraz terenów zalewowych;

7) obwodów rybackich oraz rybackiej przydatnoœci wód (bonitacji);

8) u¿ytkowania wód wraz z charakterystyk¹ korzystania z wód;

9) pozwoleñ wodnoprawnych oraz pozwoleñ zintegrowanych wydawanych na podstawie przepisów ustawy -

Prawo ochrony œrodowiska dotycz¹cych korzystania z wody;

9a) iloœci i rodzaju substancji szczególnie szkodliwych dla œrodowiska wodnego okreœlonych w pozwoleniach, o

których mowa w pkt 9;

10) urz¹dzeñ wodnych;

11) stref i obszarów ochronnych oraz obszarów nara¿onych na niebezpieczeñstwo powodzi, ustanowionych na

podstawie ustawy;

12) spóùek wodnych.

3. Dziaù II katastru wodnego zawiera:

1) program wodno-œrodowiskowy kraju;

2) plany, o których mowa w art. 113 ust. 1 pkt 1a-3;

3) listy, o których mowa w art. 90 ust. 1 pkt 8 i w art. 92 ust. 3 pkt 14.
4. •ródùem danych katastru wodnego w zakresie nieruchomoœci jest ewidencja gruntów i budynków, o której mowa w art.
2 pkt 8 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000 r. Nr 100, poz. 1086, z póên.
zm.

17)

).

Art. 154. 1. Kataster wodny, o którym mowa w art. 153, prowadzi siê dla obszaru pañstwa z uwzglêdnieniem podziaùu
pañstwa na obszary dorzeczy i regiony wodne.