Prawo

Moralność - to takie normy, które mówią nam co jest dobre a co złe.
Sprawiedliwość - to wartość

Prawo – zespól norm ustanowionych i uznawanych przez państwo, które sprawuje nad

nim kontrolę przez środki przymusu (stosowane w ostateczności).

Język prawny – język tekstów prawnych podlegający ogólnym regułom języka z
pewnymi wyjątkami.

Zdolność prawna – to możliwość bycia podmiotem prawa, czyli możliwość nabywania
praw i obowiązki. W Polsce zdolność prawną posiada każdy człowiek bez względy na wiek,

wierzenia, narodowość, rasę itp.
Zdolność do czynności prawnych – to możliwość nabywania praw i obowiązków z

pomocą własnych czynności, które towarzyszą oświadczenia woli. Brak zdolności –
poniżej 13 roku życia. 13 –16 można przeprowadzać transakcje pod kontrolą

opiekunów, 16 –18 można samodzielnie rozporządzać zarobionymi pieniędzmi. Po 18
roku – pełna zdolność.

Podmioty stosunków prawnych: osoby fizyczne (ludzie), osoby prawne
(organizacje).O. fizyczne mają zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. O.

Prawne maja zdolność prawną i zdolności do czynności prawnych w ograniczonym
zakresie (szkoła nie może wykazywać zysków).

Klasyfikacja osób prawnych: jest bo jest np. Skarb Państwa; 2. osoby prawne
ustawowe, są powoływane do życia w ustawach (uniwersytety); 3. osoby prawne

koncesyjne (rejestracyjne), otrzymują koncesje na wykonywanie pewnych czynności; 4.
partie polityczne (organ państwowy nie może odmówić im rejestracji).

Kultura – sposób postępowania zbiorowości według norm określonych przez tą

społeczność. Ma wymiar strukturalny, jej nosicielami są pewne grupy. Kultura

obejmuje wytwory człowieka materialne i niematerialne.

Życie społeczne – to stosunki międzyludzkie polegające na wzajemnym oddziaływaniu

między sobą.
Państwo – jest polityczną, hierarchiczną, przymusową, terytorialną i suwerenną

organizacją obejmującą całe społeczeństwo. Jest wyposażone w instytucje władzy
publicznej i oparte na sformalizowanym członkostwie (obywatelstwo).

Suwerenność – Jest to najważniejsza cecha państwa. Ma dwa wymiary
wewnętrzny(państwo jest najwyższą władzą), zewnętrzny( jedno państwo nie może

narzucić niczego innemu państwu)
Suwerenność personalna – polega na tym, że osobnik odpowiada przed prawem

państwa, którego jest obywatelem oraz na którego się znajduje. Dyplomaci są wyłączeni z
prawa państwa, na którym są terytorium.

Przymus – jest elementem prawa i jest to niegodziwy sposób realizowania prawa. Jest
atrybutem władzy, chociaż nie jest konieczny do sprawowania jej. Wyróżniamy

przymusowe obywatelstwo i monopol przymusu.

Życie społeczne – to stosunki międzyludzkie polegające na wzajemnym oddziaływaniu
między sobą.

Normy – to presja zbiorowości na jednostkę. Norma jest to sposób należytego
zachowania się w granicach możliwości, inaczej jest to reguła postępowania. Wyróżniamy

cztery systemy normatywne: n. Prawne, n. Obyczajowe (zwyczajowe), n. Moralne, n.
Religijne. Dzielimy je również na: bezwzględnie wiążące( wiążą adresatów niezależnie od

ich woli), względnie wiążące( zgodnie z wolą adresata).
Sankcje – wskazuje na karę, jaka zostanie wymierzona, jeśli adresat zachowa się

niezgodnie z normą (z dyspozycją).
Norma prawna – jest regułą zachowania, która daje odpowiedz na pytania:, kto, w jakich

warunkach, jak powinien postępować, (co jest mu nakazane, zakazane, lub dozwolone
czynić). Składa się z hipotezy, dyspozycji i sankcji. Aby skonstruować normę prawną

należy sięgnąć do aktów prawnych.
Hipoteza – wskazuje adresata i mówi o warunkach, jakie muszą zostać spełnione, by

adresatowi można było przypisać obowiązek lub uprawnienie.
Dyspozycja – wskazuje na sposób postępowania, jakiego oczekuje ustawodawca.

Sankcja prawna – dzieli się na: karną (jest realizowana przez wymierzenie sprawcy
danego czynu kary, przewidzianej w katalogu kar kodeksu karnego); egzekucyjna (w

dwóch postaciach: a) polega na wykonaniu bezpośrednim, realizuje się nią przez

przywrócenie stanu zgodnie z dyspozycją; b) polega na wykonaniu zastępczym i mamy z

nią do czynienia w p. cywilnym, wówczas gdy przywrócenie stanu poprzedniego jest
niewykonalne.); nieważności – dotyczy wszystkich czynności dokonanych niezgodnie z

treścią dyspozycji.
Przepis – każde zdanie zawarte w akcie normatywnym, które ma za zadanie

unormowanie pewnych norm prawnych,
Podział przepisów ze względu na organizację aktów normatywnych: ogólne(np. karne;

ustalają najbardziej abstrakcyjne normy postępowania i są stosowane gdy przepisy
szczegółowe nie mówią nic o danym np. przestępstwie); szczegółowe( dotyczą

konkretnych rzeczy); odsyłające (są to takie , które odsyłają do innych przepisów, które
maja być zastosowane w innej sprawie);

Klauzury generalne - przepisy niezbędne, ale są niezbyt jasne, określają słowa i
pozwalają na względną elastyczność prawa. Nie można ich powoływać często.

Przepisy przejściowe - dotyczą stanów przejściowych, stosuje się je gdy przestaje
istnieć stary kodeks, a zaczyna obowiązywać nowy;

Przepisy derogacyjne – przepisy uchylające, określają, które z dotychczas

obowiązujących aktów normatywnych lub przepisów wchodzących w skład tych

aktów zostają uchylone wraz z wejściem nowych aktów normatywnych. Jeżeli nowy
kodeks nie uwzględnia nowych przestępstw, to nie wiadomo, czy obowiązują kary ze

starego kodeksu, uchylają dawne normy prawa;

Przepisy wprowadzające – mówią kiedy dany akt wchodzi w życie, zawierają

postanowienia co do terminu i trybu wejścia w życie nowo ustanowionego aktu
normatywnego,

Przepisy wynikające z rozbieżności między językiem potocznym a prawnym –
musi być zrozumiały

Przepisu blankietowe – są rodzajem przepisów odsyłających, nie ustanawiają one same
żadnej reguły zachowanie lecz wskazują na organ państwa, które reguły takie ma dopiero

wprowadzić;
Reguły derogacyjne – mają za zadanie usuwanie sprzeczności: porządku

czasowego( prawo późniejsze uchyla prawo wcześniejsze), porządku hierarchicznego
(reguła wyższej rangi uchyla niższej), zasada wyjątku( przepis szczególny uchyla przepis

ogólny; jeśli ustawodawca z mienia normy ogólne nie znaczy to, że się zmieniają przepisy
szczegółowe)

Akt normatywny – zawierają intencje zniesienia i zmieniania stanu aktów prawnych,
Aby zaistniał: musi wydać go właściwy organ, we właściwym czasie i dotyczyć

określonego terytorium,
Normy syzyfowe – są dwie normy w systemie prawa, które wzajemnie się negują. Jedna

odwraca znaczenie drugiej.
Wartość – byty naturalne, które kierują naszym życiem. My sami dążymy do wartości

zaspokajania pewnych potrzeb. Można mówić o wartościach społecznych przypisanych
danej społeczności. Dla różnych grup społ. Różne rzeczy mają różne wartości.

Kara – za przestępstwo, zwana jest karą kryminalną. Jest ona przewidywaną przez prawo
karne konsekwencją popełnionego przestępstwa, która zawiera określony przez to prawo

dolegliwość i w której wyraża się dezaprobatą popełnionego czynu i jego sprawcy.
Stosunek prawny – jest formą stosunku społecznego i kontrolowane jest przez normy

prawne.
Funkcje prawa: kontrolna (prawo występuje jak czynnik przy pomocy którego możemy

kontrolować zachowanie ludzkie), rozstrzygania sporów (przy pomocy prawa są
rozstrzygane spory: (mediacja, arbitraż, sądowe – są to zinstytucjonalizowane i nie

zinstytucjonalizowane i pertraktacje)), dystrybucyjna (polega na rozdziale dochodów lub
dóbr w myśl sprawiedliwości społecznej, którą możemy podzielić na sprawiedliwość

formalna i materialną), stabilizacyjna (prawo utrwala zastanym układ stosunków
społeczno -politycznych), dynamizująca (prawo może wpływać na zmianę stosunków

społeczno politycznych) i organizacyjna (prawo wpływ na koordynację działań
zbiorowych).

Stosunek społeczny – powstaje między co najmniej dwiema osobami z których co
najmniej jedna oddziałuje na drugą, lub gdy oddziaływanie nakazują obowiązujące w

danym środowisku normy.
Dyskryminacja pozytywna – traktowanie przez prawo pewnych podmiotów lepiej od

drugich (mniejszości narodowe).

Luka prawna – jest to taki brak regulacji prawa, co do którego można racjonalnie

twierdzić, że nie jest przez ustawodawcę zamierzony. Może wystąpić gdy ustawodawca
nie zakończył procesu prawodawczego wbrew wyraźnej zapowiedzi, bądź pomimo

zakończenia procesu legislacyjnego nadal nie można ustalić norm regulujących określoną
kwestię. (konstrukcyjne, aksjologiczne, logiczne)

Władza – pewien stosunek społeczny w którym ktoś ma władzę nad kimś, czyli może
wpływać na drugą osobę.

Władza polityczna – zbiór reguł, zasad, narzędzi mających na celu zdobycie władzy i
sprawowanie jej według swoich celów na określony czas.

Wykładnia prawa – zespól czynności zmierzających do ustalenia prawidłowego
znaczenia przepisu prawnego. W innym sensie jest to rezultat tego procesu ustalania

prawidłowego przepisu prawnego.
Wykładnia dzieli się na: autentyczna (dokonywana jest ona przez ten podmiot (organ

władzy publicznej), który ustanowił przepisy. Ten kto stanowi przepis może określać jego
znaczenie.; legalna (dokonywana jest przez upoważniony do tego organ państwa.

Wykładnia ustalona przez Trybunał Konstytucyjny ma moc powszechnie obowiązującą.;
organów stosujących prawo (takiej wykładni na użytek aktów stosowania prawa

objętych kompetencją danego organu, mogą dokonywać wszystkie organa władzy
publicznej. Wykładnia ta wiąże organ jej dokonujący i podmioty wobec których prawo jest

stosowane).; doktrynalna(każdy może dokonywać wykładni prawa na swój użytek, nie
ma jednak ona dla nikogo mocy wiążącej, jest to w istocie wykładnia prywatna, tyle że

prowadzona poprzez prawników).; logiczno językowa (polega na dokonywaniu
interpretacji przepisów prawnych, przy wykorzystaniu reguł znaczeniowych i

konstrukcyjnych języka prawnego i naturalnego, a także reguł poprawnego myślenia).;
systemowa (polega na ustalaniu rzeczywistego znaczenia przepisów ze względu na ich

usytuowanie).
W systemie prawa nie powinno być norm sprzecznych, luk.; funkcjonalna (jej istota

wyraża się w ustaleniu znaczenia przepisu zgodnie z funkcja lub celem prawdopodobnym
lub domniemanym jaki chciał osiągnąć ustawodawca).; porównawcza (polega na

ustalenia znaczenia przepisów przez porównanie ich z innymi podobnymi przepisami o
ustalonym znaczeniu i wyciąganiu stąd wniosków co do znaczenia przepisów

zinterpretowanych. Wykładnie należy stosować: a)niejednorodność języka prawnego b)
prawo używa określeń wieloznacznych c) prawodawca celowo posługuje się ogólnikami

np. czynniki społeczne niebezpieczne.
Trzy teorie wykładni: a) statyczna – prawotwórca stworzył prawo raz na zawsze, rzadko

stosowana, nie służy zmianom. B) dynamiczna – prawo należy tak interpretować aby było
dostosowane do nowych okoliczności c) aktualnego prawodawcy – interpretacja prawa

jest taka jakby prawodawca był współczesny.
System – pewien zbiór elementów wzajemnie ze sobą powiązany, który stanowi odrębną

całość. Dzieli się na: sztuczny (budowane przez człowieka, przez jego ingerencję),
naturalny (środowisko, człowiek). Im system jest bardziej skomplikowany, tym mogą

występować większe sprzeczności. Zupełność systemu – system nie powinien mieć luk,
w rzeczywistości nie możliwe.

Granice systemu - są ustalone jawnie,
System prawny – system drzewiasty, brak sprzeczności, jednolitość języka i zupełność

systemu,
Trzy normy sprzeczności:

Sprzeczność aksjologiczna – (nie istnieje) tzn. że jak dwie osoby mają różne zdanie nie
koniecznie musi być sprzeczność.

Sprzeczność logiczna – zachodzi gdy dana norma wchodzi w kolizje z inną normą;
logiczne przeciwieństwo – układ norm który nie stanowi sprzeczności logicznej

Analogia – w prawie karnym nie może być analogii, można ją stosować w innych

prawach pod warunkiem, że są to: analogie ustawy (możemy ustalać normę, która

opisuje zjawisko bardzo podobnie), analogie systemu prawa(kształt systemu prawa
pozwala na rozstrzyganie spraw); Analogia nie zawsze doprowadzi nas do sytuacji

pozbycia się luki w prawie;

Prawo publiczne – odnosi się do interesu wspólnego;

Prawo karne – opisuje wzajemne stosunki pomiędzy jednostkami;
Prawo międzynarodowe - nie jest ściśle rozumiejąc prawem, lecz zbiorem umów.

http://notatek.pl/prawo-definicje?notatka