Klasyfikacja głosek ze względu na udział narządów mowy w artykulacji:

samogłoski

spółgłoski

dźwięczne

a, ą, ę, y, i, u, e, o

b, w, h, d, z, dz, ż, dż, ź,
dź, g, m, n, ł, r, l, j

bezdźwięczne

-

p, f, ch, t, s, c, sz, cz, ś, ź,
k

twarde

a, ą, ę, y, u, e, o

p, b, f, w, m, s, z, c, dz, n,
l, k, g, ch, t, d, sz, ż, cz,
dż, r, l

miękkie

i

p', b', f', w', m', ś, ź, ć, dź,
ń, l', k', g', ch', j

nosowe

ą, ę

m, m', n, n'

ustne

a, y, i, u, e, o

pozostałe w alfabecie
ustne.

dźwięczne-bezdźwięczne – podział ze względu na położenie wiązadeł głosowych
twarde miękkie – środkowa cześć języka – podniebienie twarde
ustne-nosowe – podniebienie miękkie

Zjawiska fonetyczne:

Upodobnienia – to zmiana sposobu wymawiania głoski pod wpływem głoski
sąsiedniej
1. wewnątrzwyrazowe:

-ubezdźwięcznienia (pod wpływem głoski bezdźwięcznej
głoskę dźwięczną wymawiamy bezdźwięcznie)

-postępowe (głoska poprzedzająca wpływa na

wymowę głoski następnej), np. krzyk, chrzest

-wsteczne (głoska następna wpływa na
wymowę głoski poprzedniej), np. kózka, książka

-udźwięcznienia (głoskę bezdźwięczną wymawiamy dźwięcznie
pod wpływem głoski dźwięcznej), np. także, prośba

2. międzywyrazowe – powstają podczas szybkiej wymowy pary wyrazów.
Dochodzi do nich pomiędzy spółgłoską kończącą pierwszy wyraz, a spółgłoską
rozpoczynającą następny, np. staw szeroki, krzak bzu

UPODOBNIENIA MIEDZY WYRAZAMI SĄ ZAWSZE WSTECZNE!

3. uproszczenia grup spółgłoskowych – podczas szybkiej wymowy niektóre
spółgłoski opuszczamy, np. „ziarko” zamiast ziarnko, „warszaski” zamiast
warszawski

4. utrata dźwięczności na końcu wyrazu – spółgłoski dźwięczne na końcu
wyrazu tracą dźwięczność, np. staw, ząb, dąb