Kontroler biletów

(511204)

Pracownicy usług i sprzedawcy

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Kontroler biletów (511204)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-144-0 (144)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach.................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................

4

2. Opis zawodu................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie.............................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzenia/wali-

dacji kompetencji .............................................................

7

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

8

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

8

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Kontrolowanie dokumentów przewozowych Kz1 ............ 10
3.2. Nakładanie opłat dodatkowych Kz2 ................................ 11
3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................ 13

5. Słownik ....................................................................................... 14

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

511204 Kontroler biletów

Grupa wielka 5 – Pracownicy usług i sprzedawcy (w Mi

ę

dzynaro-

dowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 5112 – Kierownicy poci

ą

gu, konduktorzy i re-

wizorzy (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów

ISCO-08 odpowiada grupie 5112 Transport conductors).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa, Dział 49. Trans-
port l

ą

dowy oraz transport ruroci

ą

gowy, Grupa 49.3. Pozostały

transport l

ą

dowy pasa

ż

erski.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe)

oraz głównie wyników bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy

w 7 przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e – 3,

ś

rednie – 2, małe – 2, w tym usłu-

gowe – 5, usługowo-handlowe – 2), przeprowadzonych w kwietniu
2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Marcin Grzybowski – PKS w Gryficach,

•

Mariusz Krupa – Zarz

ą

d Dróg i Transportu Miejskiego w Szcze-

cinie,

•

Jan Machometa – Sfinx Sp. z o.o. w

Ś

winouj

ś

ciu,

•

Tomasz Szybowski – Zespół Szkół nr 4 w Szczecinie.

Ewaluatorzy:

•

Marian Nowak – PKS w

Ś

widwinie,

•

Cecylia Kolanowska – O

ś

rodek Doskonalenia Kadr SIPM w Po-

znaniu.

5

Recenzenci:

•

Marcin Bonisławski – Dział Kontroli Biletów, ZW Renoma Sp. z o.o.

w Sopocie,

•

Joanna Michniak – Akademia Transportu i Przedsi

ę

biorczo

ś

ci

Sp. z o.o. w Warszawie.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Bogusław Madej (przewodnicz

ą

cy) – Zrzeszenie Mi

ę

dzynarodo-

wych Drogowych Przewo

ź

ników w Warszawie,

•

Robert

Madej

–

Miejskie

Przedsi

ę

biorstwo

Komunikacji

w Cz

ę

stochowie,

•

Sławomir Rakowiecki – NSZZ „Solidarno

ść

” Zakładów Autobu-

sowych i Transportowych w Warszawie.

Data zatwierdzenia:

•

15.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Kontroler biletów sprawdza wa

ż

no

ść

dokumentów przewozowych

w

ś

rodkach transportu l

ą

dowego.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Kontroler biletów jest zawodem o charakterze usługowym. Celem je-

go pracy jest kontrola dokumentów przewozu w pojazdach i poci

ą

gach

oraz w przypadku ich braku, nakładanie na pasa

ż

erów opłat dodatko-

wych; a w rezultacie unikni

ę

cie strat finansowych przewo

ź

ników spowo-

dowanych przez osoby niepłac

ą

ce za przejazdy. Kontrola biletów polega

na sprawdzeniu wa

ż

no

ś

ci biletu (autentyczno

ś

ci, okresu wa

ż

no

ś

ci, wy-

druku z kasownika na bilecie jednorazowym) i dokumentu uprawniaj

ą

ce-

go do bezpłatnego/ulgowego przewozu oraz wła

ś

ciwego wykorzystania

biletu liniowego. W wypadku stwierdzenia niewa

ż

nego dokumentu prze-

wozu kontroler biletów zapoznaje pasa

ż

era z podstaw

ą

nało

ż

enia opłaty

za przejazd, wysoko

ś

ci

ą

opłaty i sposobem płatno

ś

ci, a nast

ę

pnie wy-

stawia druk opłaty dodatkowej jako pokwitowanie lub jako wezwanie do
zapłaty. W razie niezapłacenia nale

ż

no

ś

ci i nie okazania dokumentu,

kontroler w celu ustalenia to

ż

samo

ś

ci pasa

ż

era wskazuje mu miejsce

w którym powinien pozosta

ć

(dotyczy to tak

ż

e opuszczenia pojazdu na

wskazanym przystanku) do czasu przybycia policji lub stra

ż

y miejskiej.

Kontroler ma obowi

ą

zek poinformowania pasa

ż

era o przysługuj

ą

cych mu

prawach i trybie zło

ż

enia reklamacji lub skargi.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy kontrolera biletów s

ą

ś

rodki transportu l

ą

dowego,

takie jak: autobus, tramwaj, trolejbus, kolej podziemna lub naziemna.
Kontroler mo

ż

e wyst

ę

powa

ć

w stroju słu

ż

bowym, lub w ubraniu dowol-

nym pozwalaj

ą

cym na wykorzystanie elementu zaskoczenia. Kontroler

biletów musi posiada

ć

słu

ż

bow

ą

legitymacj

ę

/identyfikator umieszczan

ą

w widocznym miejscu w trakcie kontroli, telefon komórkowy, bloczek
druków opłat dodatkowych oraz w przypadku stosowania przez prze-
wo

ź

nika biletów elektronicznych czytnik biletów. Najwi

ę

ksze

zagro

ż

enie

w pracy kontrolera stwarzaj

ą

agresywnie reaguj

ą

cy pasa

ż

erowie. Praca

kontrolera biletów przebiega zazwyczaj w systemie dwu- lub trzyzmia-
nowym. Kontrole prowadzone s

ą

w zespołach.

7

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Kontroler powinien by

ć

czujny i spostrzegawczy oraz odznacza

ć

si

ę

zdolno

ś

ci

ą

organizowania i planowania pracy własnej. Osoba wykonu-

j

ą

ca ten zawód powinna by

ć

uprzejma, stanowcza i konsekwentna,

charakteryzowa

ć

si

ę

odporno

ś

ci

ą

na stres i kultur

ą

osobist

ą

. Specyfika

zawodu wymaga równie

ż

asertywno

ś

ci, dokładno

ś

ci i sumienno

ś

ci.

Kontroler powinien umie

ć

pracowa

ć

w zespole. Wykonywanie zawodu

kontrolera biletów wymaga sprawno

ś

ci ruchowej, dobrego wzroku

i słuchu. Przeciwwskazaniami do wykonywania zawodu s

ą

wady wzro-

ku i słuchu nie podlegaj

ą

ce korekcji oraz niepełnosprawno

ść

ruchowa.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

W zawodzie kontrolera biletów zatrudniane s

ą

osoby, które maj

ą

uko

ń

czone 19 lat i posiadaj

ą

co najmniej

ś

rednie wykształcenie lub

sko

ń

czyły 25 lat i maj

ą

co najmniej wykształcenie zawodowe. Kierunek

wykształcenia mo

ż

e by

ć

dowolny. Dodatkowym wymogiem jest nieka-

ralno

ść

za czyny umy

ś

lne. Warunkiem podj

ę

cia pracy jest uko

ń

czenie,

zako

ń

czonego egzaminem, cyklu szkole

ń

w zakresie przepisów i pro-

cedur kontroli oraz zachowania si

ę

w sytuacjach niespodziewanych

i trudnych. Szkolenie praktyczne odbywa si

ę

w czasie pracy pod opiek

ą

(sta

ż

) do

ś

wiadczonych kontrolerów biletów.

Kontrolerzy przechodz

ą

tak

ż

e specjalistyczne szkolenia w zakresie samoobrony, co pozwala

chroni

ć

swoje i pasa

ż

erów zdrowie i

ż

ycie oraz pomaga w opanowaniu

emocji osób zachowuj

ą

cych si

ę

agresywnie.

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Posiadaj

ą

c kompetencje w zawodzie kontrolera biletów mo

ż

na pra-

cowa

ć

na równorz

ę

dnych stanowiskach w zawodach z grupy 5112

Konduktorzy i pokrewni, np.: 511202 Konduktor; 511206 Rewizor po-
ci

ą

gów; 511290 Pozostali konduktorzy i pokrewni. Kontrolerzy biletów

w ramach awansu mog

ą

podj

ąć

prac

ę

na stanowisku dyspozytora kon-

trolerów biletów, kierownika działu kontroli biletów.

8

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Kontrolowanie wa

ż

no

ś

ci biletów (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

KzS).

Z2. Kontrolowanie wa

ż

no

ś

ci dokumentów uprawniaj

ą

cych do ulgo-

wego i bezpłatnego przejazdu (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

KzS).

Z3. Udzielanie pasa

ż

erowi bez wa

ż

nego biletu informacji o opłacie

i przysługuj

ą

cych mu prawach (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2,

KzS).

Z4. Wystawianie dokumentu opłaty dodatkowej (niezb

ę

dne kompe-

tencje: Kz2, KzS).

Z5. Ustalanie, przy współpracy z policj

ą

lub stra

żą

miejsk

ą

, to

ż

samo-

ś

ci pasa

ż

era bez wa

ż

nego biletu i dokumentu to

ż

samo

ś

ci (nie-

zb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6. Prowadzenie dokumentacji – karty ewidencji kontroli (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z7. Organizowanie czynno

ś

ci kontrolnych zgodnie z przepisami BHP

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Kontrolowanie dokumentów przewozowych (potrzebne do wyko-

nywania zada

ń

: Z1, Z2, Z6, Z7).

Kz2 – Nakładanie opłat dodatkowych (potrzebne do wykonywania za-

da

ń

: Z3, Z4, Z5, Z6, Z7).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

:

Z1÷Z7).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w za-

wodzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3

wła

ś

ciwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europej-

skiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miej-
scem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (gru-

pa wielka 5 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód kontrolera biletów:

1) w zakresie wiedzy: zna fakty, zasady oraz poj

ę

cia w zawodzie kon-

trolera biletów; rozumie fakty, zale

ż

no

ś

ci i poj

ę

cia w nim wyst

ę

puj

ą

-

ce; zna i rozumie elementarne uwarunkowania działalno

ś

ci w fir-

mach zajmuj

ą

cych si

ę

przewozem pasa

ż

erów;

9

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: ma umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do realizacji

zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów poprzez wybieranie podstawo-

wych metod, narz

ę

dzi, materiałów i informacji podczas kontroli bile-

tów; potrafi wykonywa

ć

zadania według ogólnej instrukcji; w cz

ę

-

ś

ciowo zmiennych warunkach umie rozwi

ą

zywa

ć

typowe problemy;

odbiera

ć

i formułowa

ć

wypowiedzi, tak

ż

e bardzo proste wypowiedzi

w j

ę

zyku obcym.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z6, Z7 wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Kontrolowanie dokumentów przewozowych Kz1

Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, procesy, poj

ę

-

cia ogólne i zale

ż

no

ś

ci zwi

ą

zane

z przeprowadzaniem kontroli doku-
mentów przewozowych, w szcze-
gólno

ś

ci zna:

−

przepisy BHP w zakresie prze-
prowadzania kontroli;

−

przepisy prawa dotycz

ą

ce kon-

trolerów i kontroli biletów;

−

regulamin przewozów;

−

wysoko

ść

opłat

za

usługi

przewozów;

−

unikalne cechy dokumentów
przewozowych;

−

unikalne cechy dokumentów
to

ż

samo

ś

ci oraz dokumentów

uprawniaj

ą

cych do przejazdów

bezpłatnych i ulgowych;

−

zasady działania i instrukcje
obsługi czytników biletów elek-
tronicznych;

−

zasady wypełniania dokumen-
tacji kontroli.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania zwi

ą

zane z kontrol

ą

dokumentów przewozowych we-
dług okre

ś

lonej instrukcji, w cz

ę

-

ś

ciowo

zmiennych

warunkach,

w szczególno

ś

ci potrafi:

−

stosowa

ć

przepisy BHP w za-

kresie przeprowadzania kon-
troli;

−

wyja

ś

nia

ć

pasa

ż

erowi zasady

kontroli biletów i przepisy pra-
wa na podstawie których jest
dokonywana;

−

przeprowadza

ć

kontrol

ę

bile-

tów zgodnie z przepisami pra-
wa;

−

stwierdza

ć

autentyczno

ść

i wa

ż

-

no

ść

biletów,

−

rozró

ż

nia

ć

dokumenty upraw-

niaj

ą

ce do przejazdów bez-

płatnych i ulgowych;

−

posługiwa

ć

si

ę

elektronicznym

czytnikiem biletów;

−

sporz

ą

dza

ć

dokumentacje za-

wodow

ą

(kart

ę

ewidencji kon-

troli).

11

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z2, Z3, Z5, Z8, Z9 wymaga posia-

dania kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Nakładanie opłat dodatkowych Kz2

Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, procesy,
poj

ę

cia ogólne i zale

ż

no

ś

ci zwi

ą

-

zane nakładaniem opłat dodat-
kowych, w szczególno

ś

ci zna:

−

przepisy BHP w zakresie
czynno

ś

ci zwi

ą

zanych z na-

kładaniem opłaty dodatkowej;

−

przepisy

prawa

dotycz

ą

ce

kontrolerów biletów i kontroli
biletów;

−

regulamin przewozów;

−

wysoko

ść

opłat za usługi

przewozowe;

−

unikalne cechy dowodów to

ż

-

samo

ś

ci;

−

przepisy

prawa

dotycz

ą

ce

uj

ę

cia pasa

ż

era w celu uzy-

skania informacji o to

ż

samo-

ś

ci;

−

procedury dotycz

ą

ce powia-

damiania policji, stra

ż

y miej-

skiej;

−

zasady wypełniania druków
opłaty dodatkowej;

−

zasady wypełniania karty ewi-
dencji kontroli w zakresie na-
kładania opłat dodatkowych;

−

zasady współpracy z Policj

ą

,

Stra

żą

Miejsk

ą

.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania według okre

ś

lonej

instrukcji w cz

ęś

ciowo zmiennych

warunkach potrafi:

−

stosowa

ć

przepisy BHP w za-

kresie czynno

ś

ci zwi

ą

zanych

z nakładaniem opłaty dodatko-
wej;

−

zatrzyma

ć

pasa

ż

era do chwili

przybycia policji b

ą

d

ź

stra

ż

y

miejskiej;

−

obja

ś

nia

ć

przepisy na podsta-

wie których nało

ż

ono opłat

ę

dodatkow

ą

oraz okre

ś

lono jej

wysoko

ść

;

−

przedstawia

ć

przysługuj

ą

ce pa-

sa

ż

erowi prawa i tryb zło

ż

enia

reklamacji lub skargi;

−

stwierdza

ć

autentyczno

ść

do-

kumentu to

ż

samo

ś

ci;

−

udziela

ć

informacji o przepi-

sach prawa na podstawie któ-
rych dokonano uj

ę

cia pasa

ż

era

bez wa

ż

nego biletu i dokumen-

tu to

ż

samo

ś

ci;

−

powiadamia

ć

policj

ę

b

ą

d

ź

stra

ż

miejsk

ą

o potrzebie ustalenia

to

ż

samo

ś

ci pasa

ż

era bez do-

kumentów;

−

wypisywa

ć

druk opłaty dodat-

kowej jako wezwanie do zapłaty;

−

wypisywa

ć

druk opłaty dodat-

kowej jako potwierdzenie przy-
j

ę

cia gotówki;

12

−

uzyskiwa

ć

informacje pozwala-

j

ą

ce na nało

ż

enie opłaty dodat-

kowej osobom podró

ż

uj

ą

cym

bez wa

ż

nych dokumentów prze-

wozowych i dokumentu to

ż

sa-

mo

ś

ci;

−

wypełnia

ć

kart

ę

ewidencji w za-

kresie informacji o nakładaniu
opłat dodatkowych;

−

współpracowa

ć

z słu

ż

bami (po-

licja, stra

ż

Miejska) w zakresie

ustalenia to

ż

samo

ś

ci pasa

ż

e-

rów.

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za realizacj

ę

zada

ń

w zakresie kontroli

dokumentów przewozowych,

−

dostosowuje zachowanie do zmiennych okoliczno

ś

ci pracy,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zakresie

kontroli dokumentów przewozowych, w zorganizowanych warun-
kach,

−

ocenia swoje działania i działania wykonywane w ramach współpra-

cy zespołowej w zakresie kontroli dokumentów przewozowych oraz
przyjmuje odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

13

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu kontrolera bi-

letów przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 511204 Kontroler biletów

14

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.