gornik odkrywkowej eksploatacji zloz 711[03] z1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ryszard Gruca
Walerian Kubicz

Użytkowanie maszyn i urządzeń do urabiania kopalin
711[03].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Krzysztof Dudek
mgr inż. Krzysztof Bobowski

Opracowanie redakcyjne:
mgr Janusz Górny

Konsultacja:
mgr inż. Marek Olsza

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 711[03].Z1.01
„Użytkowanie maszyn i urządzeń do urabiania kopalin”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Koparki jednonaczyniowe

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Urządzenia do rozbijania brył ponadwymiarowych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Maszyny do prac ziemnych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Koparki wielonaczyniowe

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Maszyny i urządzenia do urabiania skał na bloki

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Maszyny i urządzenia do urabiania kruszyw naturalnych spod wody

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Sprężarki i wentylatory

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Urządzenia do urabiania skał średniozwięzłych

5.8.1. Ćwiczenia

Ewaluacja osiągnięć ucznia

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie: górnik odkrywkowej eksploatacji
złóż.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z Poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania

−

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z Poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazane jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu techno

−

dydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam
opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu szczególnie ważna jest rola nauczyciela, gdyż od jego postawy,
nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia.
Uczeń nie zainteresowany materiałem nauczania i wykonywaniem ćwiczeń, nie nabędzie
w pełni umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród
uczniów tak zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania
materiału nauczania rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia
wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową
powinien zwracać uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe
uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów
teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale: Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

711[03].Z1

Eksploatacja maszyn i urządzeń stosowanych

w górnictwie odkrywkowym

711[03].Z1.02

Użytkowanie maszyn

i urządzeń do transportu

i zwałowania

711[03].Z1.04

Wykonywanie konserwacji oraz

naprawy maszyn i urządzeń

górnictwa odkrywkowego

711[03].Z1.01

Użytkowanie maszyn

i urządzeń do urabiania

kopalin

711[03].Z1.03

Użytkowanie maszyn

i urządzeń do obróbki

kamienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować układ jednostek SI,

−

dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od wykonywanej pracy,

−

rozróżniać rodzaje połączeń, osie, wały, łożyska, sprzęgła, hamulce i mechanizmy
oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn,

−

posłużyć się pojęciami: prędkość obwodowa, prędkość obrotowa, praca mechaniczna,
moc, energia i sprawność,

−

określać na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyny
lub urządzenia,

−

posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną oraz normami
technicznymi,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, diagramów,
tabel,

−

dostrzegać i opisywać związki miedzy naturalnymi składnikami środowiska,
człowiekiem i jego działalnością,

−

zorganizować własne stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

przestrzegać przepisy BHP.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować budowę koparki jednonaczyniowej i rodzaj stosowanego napędu,

−

określić warunki pracy koparek wielonaczyniowych,

−

objaśnić pracę koparki głęboko czerpalnej i pogłębiarki,

−

objaśnić schemat kinematyczny koparki z napędem wielosilnikowym,

−

scharakteryzować pracę maszyn i urządzeń do urabiania skał na bloki,

−

objaśnić działanie zrywarki i zrywoładowarki,

−

scharakteryzować budowę i zastosowanie spycharki i zgniatarki,

−

określić działanie i zastosowanie różnych osprzętów roboczych,

−

scharakteryzować

mechaniczny

hydrauliczny

sposób

przeniesienia

napędu

na poszczególne mechanizmy robocze,

−

określić bezpieczne warunki pracy urządzeń do rozbijania brył ponadwymiarowych,

−

rozróżnić elementy napędów hydraulicznych i pneumatycznych,

−

odczytywać schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych,

−

scharakteryzować pompy, sprężarki i wentylatory oraz określić ich wykorzystanie
w procesach technologicznych,

−

zidentyfikować układy napędowe maszyn i urządzeń,

−

sklasyfikować sposoby urabiania,

−

opisać budowę i wyjaśnić zasady działania zespołów i mechanizmów maszyn i urządzeń
do urabiania złóż,

−

objaśnić schematy kinematyczne maszyn i urządzeń do urabiania złóż,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska podczas eksploatowania maszyn i urządzeń do urabiania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Górnik odkrywkowej eksploatacji złóż 711[03]

Moduł:

Eksploatacja

maszyn

urządzeń

stosowanych

w górnictwie odkrywkowym 711[03].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie maszyn i urządzeń do urabiania kopalin
711[03].Z1.01

Temat: Wentylatory.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności dobierania wentylatora do określonych warunków

pracy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się dokumentacją techniczno-ruchową,

−

scharakteryzować parametry pracy wentylatora,

−

dobrać wentylator.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja,

−

ćwiczenia,

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas: 240 minut.

Środki dydaktyczne

−

modele wentylatorów,

−

foliogramy, poradniki, normy,

−

katalogi wentylatorów,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Uczestnicy:
–

uczniowie kształcący się w zawodzie: górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Dobierz wentylator śmigłowy ścienny do instalacji wentylacyjnej hali produkcyjnej

o objętości 500m

, tak oby zapewnić 2

−

krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

Instrukcja do wykonania zadania:

1) oblicz zapotrzebowanie powietrza w [m

/s],

2) oblicz wydajność wentylatora,
3) dobierz z katalogu (lub skorzystać z Internetu) odpowiedni wentylator,
4) zanotuj jego typ, parametry i podstawowe wymiary.

Zakończenie zajęć:

Prezentacja wyników przeprowadzonego ćwiczenia.

Praca domowa:

Korzystając z literatury technicznej i zasobów sieci internetowej, odszukaj informacje na

temat budowy wentylatora lutniowego.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Górnik odkrywkowej eksploatacji złóż 711[03]

Moduł:

Eksploatacja

maszyn

urządzeń

stosowanych

w górnictwie odkrywkowym 711[03].Z1

Jednostka modułowa:

Użytkowanie maszyn i urządzeń do urabiania kopalin

711[03].Z1.01

Temat: Maszyny i urządzenia do urabiania kopalin.

Cel ogólny: Zapoznanie się z maszynami do urabiania kopalin na lądzie i spod wody.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane do urabiania kopalin na lądzie i spod
wody,

–

rozróżniać maszyny i urządzenia stosowane do urabiania na lądzie i spod wody.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowanie i planowanie zajęć,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

–

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

–

pytania prowadzące,

–

modele maszyn do urabiania,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie górnik odkrywkowej eksploatacji złóż.

Zadanie dla ucznia

Korzystając z materiału nauczania wypisz w tabeli:

a) wspólne cechy i nazwy zespołów składowych maszyn do urabiania kopalin na lądzie

i spod wody,

b) różnice konstrukcyjne w nazwie i budowie maszyn do urabiania kopalin na lądzie i spod

wody.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.
4. Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I Informacje

Pytania prowadzące:

1. Jakie są technologie urabiania złóż?
2. Jakie maszyny stosuje się do urabiania na lądzie?
3. Jakie maszyny stosuje się do urabiania spod wody?
4. Jakimi parametrami pracy charakteryzują się maszyny do urabiania?
5. Jakie są zalety i wady poszczególnych maszyn do urabiania?

Faza II Planowanie

Uczniowie określają:

1. Rodzaje technologii urabiania.
2. Podział maszyn do urabiania na lądzie.
3. Podział maszyny do urabiania spod wody.
4. Parametrami pracy maszyn do urabiania.
5. Zalety i wady poszczególnych maszyn do urabiania.

Faza III Ustalenie
1. Uczniowie pracując w zespołach ustalają cechy charakterystyczne poszczególnych

maszyn do urabiania.

2. Uczniowie ustalają jak podzielić maszyny do urabiania na lądzie.
3. Uczniowie ustalają jak podzielić maszyny do urabiania spod wody.
4. Uczniowie ustalają zalety i wady poszczególnych maszyn do urabiania.
5. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność ustaleń.

Faza IV Wykonanie
1. Uczniowie rozróżniają i charakteryzują maszyny do urabiania na lądzie.
2. Uczniowie rozróżniają i charakteryzują maszyny do urabiania spod wody.
3. Uczniowie opisują zalety poszczególnych maszyn do urabiania.
4. Uczniowie opisują wady poszczególnych maszyn do urabiania.

Faza V Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w grupach opis maszyn do urabiania na lądzie.
2. Uczniowie sprawdzają w grupach opis maszyn do urabiania spod wody.
3. Uczniowie sprawdzają opis zalet i wad poszczególnych maszyn do urabiania.

Faza VI Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Praca domowa

Wyszukaj w literaturze technicznej lub w zasobach sieci internetowej informacji na temat

schematów kinematycznych koparek.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe, pisemne wypowiedzi uczniów dotyczące oceny zajęć i trudności podczas
realizacji zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Koparki jednonaczyniowe

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z materiału nauczania wypisz w tabeli:

a) wspólne cechy i nazwy zespołów składowych maszyn do urabiania kopalin na lądzie

i spod wody,

b) różnice konstrukcyjne w nazwie i budowie maszyn do urabiania kopalin na lądzie i spod

wody.

Wspólne cechy i nazwy zespołów składowych maszyn do urabiania kopalin

na lądzie

spod wody

Cechy różniące maszyny do urabiania kopalin

na lądzie

spod wody

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat maszyn do urabiania kopalin

na lądzie i spod wody,

2) określić wspólne cechy maszyn,
3) rozpoznać zespoły maszyn,
4) określić różnice konstrukcyjne budowie maszyn do urobku,
5) wypełnić tabele do ćwiczeń,
6) dokonać prezentacji opracowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Wypisz w tabeli wady i zalety systemów sterowań koparkami. Wskaż najlepszy system

sterowania.

Nazwa systemu sterowania

Zalety

Wady

Sterowanie pneumatyczne

Sterowanie hydrauliczne

Sterowanie
elektromagnetyczne

Sterowanie próżniowe

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat sterowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) określić wady i zalety systemów sterowań,
3) wypełnić tabele do ćwiczeń,
4) dokonać prezentacji opracowania.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

przybory do pisania,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Urządzenia do rozbijania brył ponadwymiarowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj próbę kruszenia skały (cegła, pustak):

−

metodą mechaniczną stosując młot ręczny z napędem elektrycznym lub hydraulicznym,

−

metodą termiczną cięcia palnikiem gazowym,

−

metodą kruszenia udarowego młotem ręcznym.

Rodzaj próby kruszenia

Natężenie

hałasu (dB)

Promień
rozrzutu

Zagrożenia bhp

Młot ręczny

Termiczne

cięcie

palnikiem

Kruszenie

udarowe

młotem ręcznym

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie przepisów bhp
podczas wykonywania ćwiczenia oraz na analizę otrzymanych wyników. Czas wykonania
ćwiczenia 120 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bhp,
2) przeprowadzić próbę kruszenia różnymi metodami,
3) zmierzyć natężenie hałasu w czasie kruszenia,
4) zaobserwować promień rozrzutu odłamków,
5) określić rodzaje zagrożeń bhp,
6) zapisać wyniki w tabeli i dokonać ich analizy,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

–

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

młot ręczny hydrauliczny,

−

palnik gazowy,

−

młot ręczny udarowy,

−

materiały do ćwiczeń,

−

instrukcje obsługi młotów i palnika gazowego,

−

przyrząd do pomiaru natężenia hałasu,

−

taśma miernicza,

−

środki ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Maszyny do prac ziemnych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz w tabeli maszyny uniwersalne do robót ziemnych oraz ich zastosowanie.

Nazwa maszyny

Zastosowanie

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na podział i charakteryzowanie maszyn.
Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
3) dobrać maszyny uniwersalne,
4) określić zastosowanie maszyn,
5) zapisać wyniki w tabeli,
6) porównać maszyny uniwersalne do robót ziemnych,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Posługując się schematami opisz maszyny do robót ziemnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat maszyn do robót ziemnych,
2) zidentyfikować maszyny do robót ziemnych,
3) określić elementy budowy maszyn,
4) objaśnić zasadę działania maszyn różnych typów,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

schematy maszyn do robót ziemnych,

–

modele maszyn do robót ziemnych,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Koparki wielonaczyniowe

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ warunki pracy koparek wielonaczyniowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na określanie warunków pracy koparek.
Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat ko parek wielonaczyniowych,
2) określić warunki pracy koparek wielonaczyniowych,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

–

dokumentacja technologiczno-ruchowa koparek wielonaczyniowych,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Posługując się schematami opisz budowę i zasadę działania urabiająco – zwałującej

koparki kołowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat urabiająco – zwałującej

koparki kołowej,

2) zidentyfikować urabiająco – zwałującą koparkę kołową,
3) opisać budowę i zasadę działania urabiająco – zwałującej koparki kołowej,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

–

schematy urabiająco – zwałującej koparki kołowej,

–

modele urabiająco – zwałującej koparki kołowej,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Maszyny i urządzenia do urabiania skał na bloki

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz w tabeli maszyny i narzędzia do eksploatacji złóż skalnych na bloki. Określ ich

wady i zalety.

Nazwa maszyny

Zastosowanie

Wady

Zalety

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na podział i charakteryzowanie maszyn.
Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
3) dobrać maszyny i urządzenia do eksploatacji złóż skalnych na bloki
4) określić wady i zalety różnych typów maszyn
5) wypełnić tabelę,
6) zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Posługując się schematem, opisz budowę i zasadę działania wrębiarki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wrębiarki,
2) opisać budowę i zasadę działania wrębiarki,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

–

schemat wrębiarki,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Maszyny i urządzenia do urabiania kruszyw naturalnych

spod wody

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wpisz w tabeli maszyny i narzędzia do urabiania kruszywa spod wody. Określ ich wady

i zalety.

Nazwa maszyny

Zastosowanie

Wady

Zalety

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na podział i charakteryzowanie maszyn.
Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować treść zadania,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
3) dobrać maszyny i urządzenia do urabiania kruszywa spod wody,
4) określić wady i zalety różnych typów maszyn,
5) wypełnić tabelę,
6) zaprezentować efekty swojej pracy.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Posługując się schematem, opisz budowę i zasadę działania pogłębiarki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat pogłębiarek,
2) opisać budowę i zasadę działania pogłębiarki,
3) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

–

schemat pogłębiarki,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Sprężarki i wentylatory

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zainstaluj agregat sprężarkowy ze sprężarką tłokową do instalacji sprężonego powietrza.

Króciec instalacji zakończony jest zaworem odcinającym i nagwintowaną końcówką ½ cala.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni zapoznać się

z dokumentacją urządzeń. Należy zwrócić uwagę na wykonywanie prac zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa. Czas wykonania ćwiczenia 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalacji agregatu sprężarkowego,
2) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalacji agregatu (z Dokumentacji

technicznej). Zanotować te dane,

3) opracować szkic instalacji podłączeniowej,
4) opracować plan działania. Po przedstawieniu nauczycielowi schematu podłączenia

i planu działania wykonać instalację agregatu,

5) zaprezentować swoją pracę,
6) uruchomić agregat po uzyskaniu pozwolenia,
7) ocenić działanie sprężarki.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik ucznia, dokumentacja techniczna wybranego agregatu,

–

agregat sprężarkowy, odcinki rur, złączki rurowe, uszczelnienia dla połączeń rurowych
gwintowych,

–

narzędzia do montażu (klucze do rur),

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Dobierz wentylator śmigłowy ścienny do instalacji wentylacyjnej hali produkcyjnej

o objętości 500m

, tak oby zapewnić 2

−

krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni zapoznać się

z katalogami wentylatorów i stronami internetowymi. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć zapotrzebowanie powietrza w [m

/s],

2) obliczyć wydajność wentylatora,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) dobrać z katalogu (lub skorzystać z Internetu) odpowiedni wentylator,
4) zanotować typ, parametry i podstawowe wymiary wentylatora.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

ćwiczenie obliczeniowe.

Środki dydaktyczne:

–

katalogi wentylatorów,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Urządzenia do urabiania skał średniozwięzłych

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Posługując się schematem opisz sposób działanie zrywarki i zrywoładowarki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału: Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rozpoznawanie elementów maszyn.
Czas wykonania ćwiczenia 45 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat zrywarki i zrywoładowarki,
2) dokonać analizy schematu,
3) rozpoznać elementy zrywarki i zrywoładowarki,
4) scharakteryzować zespoły zrywarki,
5) scharakteryzować zespoły zrywoładowarki,
6) opisać działanie zrywarki i zrywoładowarki,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

schematy maszyn i urządzeń oraz ich podzespołów,

−

modele maszyn i urządzeń,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj metody urabiania mechanicznego przedstawione na rysunkach

Metody urabiania mechanicznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, uczniowie powinni zapoznać się

z dokumentacją urządzeń. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat zasad urabiania,
2) dokonać analizy rysunków,
3) rozpoznać metody urabiania mechanicznego,
4) zapisać metody w wyznaczonych miejscach,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania

−

uczenia się:

−

tekstu dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Użytkowanie maszyn
i urządzeń do urabiania kopalin”

Test składa się z zadań 20 wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania od numeru 1 do 15 z poziomu podstawowego,

−

zadania od numeru 16 do 20 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. d, 4. c, 5. d 6. d, 7. c, 8. a, 9. b, 10. c, 11. d,
12. c, 13. b, 14. d, 15. c, 16. b, 17. a, 18. a, 19. a, 20. b

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać maszyny do urabiania na lądzie

Wskazać maszyny do urabiania pod wodą

Określić budowę koparek

Określić sposób rozdrabniania

Określić zastosowanie kafarów

Wskazać podwozie koparek

Wymienić zadania zwałowarek

Określić rodzaj eksploatacji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić zadania poduszek wodnych

10 Wskazać zasilanie palników termicznych

11 Określić zastosowanie pogłębiarki

Określić rodzaj eksploatacji z dna zbiorników
wodnych

Określić właściwości czynników roboczych
w sprężarkach

14 Określić uprawnienia operatora

15 Określić pracę zrywarek

16 Sklasyfikować sprężarki przepływowe

17 Sklasyfikować sprężarki objętościowe

Określić głębokość pracy koparek
głębokoczerpalnych

19 Określić wydajność kruszarko-rozłupiarek

Określić współpracę urządzeń
eksploatacyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami

wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi – zaznacz prawidłową

odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności: I część – poziom

podstawowy, II część – poziom ponadpodstawowy

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 16 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

9. Czas trwania testu – 45 minut.
10. Maksymalna liczba punktów, jaką można osiągnąć za poprawne rozwiązanie testu

wynosi 20.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

−

instrukcja dla ucznia,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. W złożu występującym na lądzie stosowane są

a) koparki wielonaczyniowe pływające.
b) koparki pływające ssące.
c) zgarniarki linowe lub samojezdne.
d) koparki ssąco - frezujące.

2. W złożu występującym pod woda stosowane są

a) koparki jednonaczyniowe z osprzętem nadsiębiernym i podsiębiernym.
b) koparki wielonaczyniowe pływające.
c) koparki wielonaczyniowe kołowe i łańcuchowe.
d) ładowarki.

3. W skład organu urabiającego koparek nadsiębiernych jednonaczyniowych wchodzą

a) chwytaki.
b) kosze zgarniakowe.
c) łopaty ładujące.
d) łyżka urabiająca.

4. Rozdrabnianie brył sposobem mechanicznym, stosowane się najczęściej w krajowych

zakładach górniczych to rozdrabnianie
a) laserowe.
b) magnetyczne.
c) statyczne (rozłupiarka).
d) elektryczne.

5. Kafary w górnictwie odkrywkowym służą do operacji

a) zdejmowania nadkładu.
b) kopania rowów odwadniających.
c) układania torów kolejowych.
d) rozdrabniania i kruszenia wielkich brył skalnych.

6. Koparki wielonaczyniowe łańcuchowe umieszczone są na

a) podwoziu kołowym.
b) podwoziu przenośniku taśmowym.
c) płozach saniowych.
d) podwoziu gąsienicowym.

7. Główne zadania zwałowarek używanych w eksploatacji złóż odkrywkowych to

a) eksploatacja i przesiewanie.
b) wykonywanie procesów przeróbki kopaliny.
c) zdejmowanie mas skalnych i ich transport.
d) rozbijanie brył skalnych.

8. Eksploatować na bloki o dużych gabarytach należy

a) granit.
b) węgiel brunatny.
c) sole kamienne.
d) zlepieńce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Zadaniem poduszek wodnych przy urabianiu skał jest

a) transport bloków skalnych.
b) odsuwanie bloków od calizny skalnej.
c) zsuwanie bloków po zboczu.
d) zabezpieczenie bloków w czasie transportu.

10. Palniki termiczne służące do urabiania surowców skalnych zasilane są (wskaż

a) energią elektryczną.
b) energią wodną.
c) sprężonym powietrzem.
d) gazem ziemnym.

11. Pogłębiarki czerpakowe służą do

a) eksploatacji złoża zalegającego na lądzie.
b) kopania rowów odwadniających o głębokości do 1 m.
c) kopania rowów odwadniających opaskowych o głębokości 2 m.
d) pogłębiania dna rzek.

12. Eksploatacja złóż z dna zbiorników wodnych za pomocą ejektora powietrznego polega na

a) rozdrabnianiu skał na dnie zbiornika.
b) urabianiu skał twardych na dnie zbiornika.
c) usuwaniu miękkich osadów rzecznych z dna koryta.
d) przesuwaniu skał na dnie osadników wodnych.

13. W sprężarkach wykorzystywane są właściwości

a) oleju napędowego.
b) powietrza.
c) oleju rzepakowego.
d) cieczy.

14. Prawo do obsługi koparki jednonaczyniowej posiada

a) kierownik zmiany.
b) sztygar oddziałowy.
c) kierowca posiadający uprawnienia do kierowania samochodem ciężarowym.
d) osoba posiadająca uprawnienia do obsługi koparek eksploatacyjnych.

15. Zrywarek używa się do eksploatacji

a) skał twardych.
b) złóż znajdujących się pod wodą.
c) skał średniozwięzłych.
d) skał magmowych.

16. Do sprężarek przepływowych należą sprężarki

a) tłokowe.
b) osiowe.
c) rotacyjne.
d) bezkorbowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Do sprężarek objętościowych należą sprężarki

a) tłokowe.
b) osiowe.
c) diagonalne.
d) promieniowe.

18. Maksymalną głębokością zalegania kopaliny pod lustrem wody z jakiej można

wydobywać złoże za pomocą koparek głębokoczerpalnych jest
a) 40 m i więcej.
b) 7 m.
c) 20 m.
d) 25 m.

19. Średnia wydajność obecnie pracujących w kopalniach odkrywkowych kruszarko-

-rozłupiarek w tonach na zmianę wynosi
a) 140 – 160 ton.
b) 50 – 70 ton.
c) 20 – 40 ton.
d) 200 – 230 ton.

20. Młoty pneumatyczne i hydrauliczne mogą współpracować z

a) koparkami wielonaczyniowymi.
b) koparkami jednonaczyniowymi.
c) ładowarkami.
d) spycharko-zrywarkami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Użytkowanie maszyn i urządzeń do urabiania kopalin

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Zadanie praktyczne

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Zapoznaj się z treścią zadania, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem pracy i jego

wyposażeniem. Masz na to czas 20 minut. Czas ten nie jest wliczany do czasu trwania
wykonywania zadania.

2. Po upływie tego czasu zgłoś gotowość przystąpienia do wykonania zadania.
3. Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który

obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych
wskazówek. Interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i może w takim przypadku
przerwać wykonywanie zadania.

Temat zadania:

Opisz charakterystykę pracy kombajnu 2500 SM. W swojej pracy uwzględnij:

−

przeznaczenie,

−

rodzaj urabiania,

−

budowę kombajnu,

−

charakterystykę elementów składowych,

−

zastosowanie.

Czas wykonania zadania: 3 x 45 minut

Rysunek do zadania praktycznego – Schemat budowy kombajnu 2500 SM [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja do wykonania zadania

Sposób wykonania zadania

Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:

1. Zaplanuj kolejność wykonania zadnia i zapisz w notatniku:

a) kolejne czynności niezbędne do wykonania zadania:

−

opisz przeznaczenie kombajnu,

−

omów rodzaj urabiania ze względu na budowę organu urabiającego,

−

opisz ogólną budowę kombajnu,

−

opisz poszczególne elementy składowe,

−

omów zastosowanie kombajnu przy eksploatacji kopalin systemem odkrywkowym,

−

porównaj pracę kombajnu 2500 SM z innymi kombajnami pracującymi w polskich
kopalniach odkrywkowych.

2. Przedstaw nauczycielowi plan opracowania.
3. Przystąp do organizowania potrzebnej literatury.
4. Wykonaj zaplanowane zadania.
5. Zgłoś gotowość przystąpienia do prezentacji.
6. W czasie prezentacji:

a) uzasadnij celowość wykonywanego ćwiczenia,
b) oceń poprawność wykonania zadania.

Wyposażenie stanowiska:

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6,

−

instrukcja budowy i obsługi kombajnu 2500 SM,

−

instrukcje budowy i obsługi kombajnów frezujących innego typu,

−

plansza ze schematem budowy kombajnu 2500 SM.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla nauczyciela

Czynności i kryteria wykonania

Proponowane normy wymagań na oceny szkolne:

−

poniżej 4 pkt. – ocena niedostateczna

−

4 pkt. – ocena dopuszczająca

−

5–6 pkt. – ocena dostateczna

−

7–8 pkt. – ocena dobra

−

9–10 pkt. – ocena bardzo dobra

Czynność

Liczba punktów

Opracowaniu planu wykonania zadania

Zapoznanie ze schematem koparki

Zapoznanie się ze specyfikacją techniczną

Omówienie przeznaczenia kombajnu,

Omówienie rodzaju urabiania ze względu na budowę organu
urabiającego

Omówienie ogólnej budowy kombajnu

Omówienie poszczególnych elementów składowych

Omówienie zastosowania kombajnu przy eksploatacji kopalin
systemem odkrywkowym

Porównanie pracy kombajnu 2500 SM z innymi kombajnami
pracującymi w polskich kopalniach odkrywkowych

10 Określenie poprawności wykonanego zadania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bęben A.: Maszyny i urządzenia do eksploatacji odkrywkowej. WSiP, W-wa 1977
2. Bęben P, Bogusz J, Glapa W, Marianowski J: Maszyny i urządzenia do odkrywkowego

urabiania surowców skalnych wybranymi technologiami, Wydawnictwo AGH Kraków
1988

3. Bożenko L.: Maszynoznawstwo. Warszawa: WSiP 1988
4. Glapa W, Korzeniowski J, Mały leksykon górnictwa odkrywkowego, Wydawnictwa

i Szkolenia Górnicze, Burnat & Korzeniowski

5. Kanczewski P., Kowalczyk M.: Zwałowarka ZGOT–15400.120 – pierwszy polski 200–

tysięcznik – Materiały konferencyjne – SITG – KWB Bełchatów SA – luty 2002 r.

6. Kijewski J., A. Miller, K. Pawlicki, T. Szolc: Maszynoznawstwo. Warszawa: WSiP 1993
7. Kubiczek T., Maszyny i urządzenia mechaniczne w górnictwie, Wydawnictwo Śląsk

1970

8. Onderka Z, Bugesz J, Kwiecień Z: Bezpieczeństwo pracy w górnictwie odkrywkowym,

Wydawnictwo AGH Kraków 1988

9. Pastuszko M, Ptasiński J: Eksploatacja kopalin, WSiP, W-wa 1978
10. Poradnik Mechanika tom I i II WNT 1984
11. Rączkowski B., BHP w praktyce ODiDK Sp. z o.o. Gdańsk 2004
12. Sell L.: Maszynoznawstwo ogólne i części maszyn w pytaniach i odpowiedziach.

Warszawa: WNT 1980

13. Świątkiewicz H. Maszyny Budowlane IWZZ Warszawa 1986
14. Kwartalny Biuletyn informacyjny „Węgiel Brunatny” nr 50

Materiały informacyjne oraz zasoby internetowe firm:
15. www.cat.com
16. www.legmet.com.pl
17. www.dosco.co.uk/
18. www.fadroma.pl
19. www.granmar.pl
20. www.hkl.pl
21. ww.hsw.pl
22. www.machinerytrader.com
23. www.prosand.cz
24. www.rahco.com
25. www.volvocars.com/
26. www.warynski – trade.com.pl
27. www.wirtgen.pl

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000

Czasopisma

−

Nowa Edukacja Zawodowa

−

Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php