„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Justyna Zdunek
Prowadzenie
działalności
marketingowej
związanej
z produkcją i przetwórstwem żywności
321[09].O1.10
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Beata Kownacka
mgr inż. Jadwiga Mieczyńska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Justyna Zdunek
Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[09].O1.10
Prowadzenie działalności marketingowej związanej z produkcją i przetwórstwem żywności
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik technologii żywności.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
11
5.1. Rynek jako podstawa działalności marketingowej
11
5.1.1. Ćwiczenia
11
5.2. Istota marketingu
15
5.2.1. Ćwiczenia
15
5.3. Badania marketingowe
19
5.3.1. Ćwiczenia
19
5.4. Marketing mix – elementy i charakterystyka
22
5.4.1. Ćwiczenia
22
5.5. Plan marketingowy w przedsiębiorstwie rolniczym i spożywczym
26
5.5.1. Ćwiczenia
26
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
28
7. Literatura
42
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy
Państwu
Poradnik
dla
nauczyciela
„Prowadzenie
działalności
marketingowej związanej z produkcją i przetwórstwem żywności”, który będzie pomocny
w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik technologii
żywności 321[09].
W poradniku zamieszczono:
−
wymagania wstępne,
−
wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
−
wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
−
pokazu z objaśnieniem,
−
tekstu przewodniego,
−
metody projektów,
−
ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym zadania
wielokrotnego wyboru.
W tym rozdziale podano również:
−
plan testu w formie tabelarycznej,
−
punktację zadań,
−
propozycje norm wymagań,
−
instrukcję dla nauczyciela,
−
instrukcję dla ucznia,
−
kartę odpowiedzi,
−
zestaw zadań testowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
321[09].O1
Podstawy działalności przedsiębiorstwa spożywczego
321[09].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w przemyśle spożywczym
321[09].O1.05
Pozyskiwanie surowców dla przetwórstwa spożywczego
321[09].O1.06
Badanie organoleptyczne jakości surowców, półproduktów
i produktów spożywczych
321[09].O1.07
Analizowanie podstawowych działań w produkcji i przetwórstwie żywności
321[09].O1.08
Organizowanie pracy w zakładach przetwórstwa spożywczego
321[09].O1.02
Posługiwanie się
dokumentacją techniczno-
technologiczną
321[09].O1.03
Rozróżnianie surowców
stosowanych w przemyśle
spożywczym
321[09].O1.04
Stosowanie materiałów
pomocniczych w
przemyśle spożywczym
321[09].O1.09
Zarządzanie
przedsiębiorstwem
321[09].O1.10
Prowadzenie działalności
marketingowej związanej z
produkcją i przetwórstwem
żywności
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
posługiwać się pojęciem potrzeby,
−
scharakteryzować hierarchię potrzeb człowieka,
−
wymienić czynniki, które mają wpływ na zmianę hierarchii potrzeb,
−
posługiwać się pojęciami konsument, rynek, podaż, popyt,
−
wymienić podmioty gospodarki oraz określić ich funkcje,
−
wymienić rodzaje rynków,
−
wymienić elementy stanowiące makrootoczenie przedsiębiorstwa,
−
dokonywać analizy SWOT,
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
−
posługiwać się technologią informacyjną.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
−
określić kategorie ekonomiczne związane z marketingiem,
−
scharakteryzować czynniki kształtujące podaż surowców i artykułów żywnościowych,
−
scharakteryzować czynniki kształtujące popyt artykułów żywnościowych,
−
określić wpływ otoczenia na decyzje marketingowe przedsiębiorstwa,
−
dokonać analizy szans i zagrożeń rozwoju przedsiębiorstwa,
−
określić kryteria segmentacji rynku dla wybranego produktu,
−
określić cechy rynku dóbr konsumpcyjnych i zaopatrzeniowych,
−
rozróżnić zakres i typy badań marketingowych,
−
określić znaczenie informacji dotyczącej rynku rolnego i zachowań konsumenta żywności,
−
dokonać prognozy rynkowej dotyczącej popytu, podaży i ceny żywności,
−
scharakteryzować marketing mix,
−
określić strukturę marketingową produktu żywnościowego,
−
scharakteryzować strategie marketingową produktu spożywczego w poszczególnych
fazach jego życia,
−
scharakteryzować proces wprowadzenia produktu spożywczego na rynek,
−
scharakteryzować proces powstawania nowego produktu żywnościowego,
−
zaprojektować opakowania dla produktów spożywczych,
−
określić znaczenie marki w strategii sprzedaży produktu spożywczego,
−
wyjaśnić strategie kształtowania cen,
−
rozróżnić narzędzia stosowane w kształtowaniu cen produktów spożywczych,
−
obliczyć cenę produktu żywnościowego,
−
przeprowadzić negocjacje cenowe,
−
rozróżnić kanały dystrybucyjne stosowane w rynku rolniczo - spożywczym,
−
określić rolę hurtu i detalu w różnych sektorach agrobiznesu,
−
określić związek potrzeb człowieka z działalnością gospodarczą,
−
scharakteryzować czynniki decydujące o wyborze kanałów dystrybucji produktów rolnych
i spożywczych,
−
zaprojektować kanał dystrybucyjny dla produktu spożywczego,
−
rozróżnić rodzaje komunikacji marketingowej,
−
scharakteryzować instrumenty marketingowe związane z aktywizacją sprzedaży artykułów
spożywczych,
−
wyjaśnić znaczenie informowania, przypominania i perswazji w działalności
marketingowej,
−
zaprojektować działania promocyjne dla artykułów spożywczych,
−
zaprojektować działania wspierające rozwój przedsiębiorstwa działającego w sferze
agrobiznesu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Technik technologii żywności 321[09]
Moduł:
Podstawy działalności przedsiębiorstwa spożywczego 321[09].O1
Jednostka modułowa: Prowadzenie działalności marketingowej związanej z produkcją
i przetwórstwem żywności 321[09].O1.10
Temat: Promocja jako element marketingu mix - reklama
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności opracowywania reklamy produktu spożywczego
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
−
zdefiniować pojęcie reklamy,
−
określić cele i funkcje reklam,
−
określić środki i metody przekazu reklamowego,
−
scharakteryzować poszczególne rodzaje reklam,
−
opracować reklamę wybranego produktu spożywczego.
Metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w grupach 4-6 osobowych.
Czas: 90 min.
Środki dydaktyczne:
−
foliogramy,
−
prasa,
−
ulotki i foldery reklamowe.
−
teksty z opisem 4 różnych sytuacji.
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
2. Uświadomienie celów lekcji
3. Przebieg zajęć:
−
pojęcie reklamy - na wstępie należy wyjaśnić pojęcie reklamy, następnie nauczyciel
zapisuje na środku tablicy pojęcie „reklama” i metodą skojarzeń powstaje mapa
myślowa, która pomoże w określeniu celów reklamy: informowanie, nakłanianie,
przypominanie. Następnie podczas dyskusji dydaktycznej uczniowie podają przykłady
reklam klasyfikując je ze względu na poznane cele, wskazując podobieństwa i różnice.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
−
rodzaje reklam
−
uczniowie przy pomocy powstałej mapy skojarzeń i przygotowanych przez
nauczyciela materiałów określają sposoby przekazu reklamowego: wizualny,
akustyczny, wizualno – akustyczny, organoleptyczny, podają przykłady takich
działań reklamowych i środki przekazu: prasa, radio, telewizja, Internet, billboardy,
foldery, ulotki.
−
następnie zespół klasowy w trakcie dyskusji dokonuje klasyfikacji reklam pod
względem
zasięgu,
kosztów,
częstotliwości,
psychologii
przekazu
itd.,
a poszczególni uczniowie wskazywani przez nauczyciela podają przykłady
−
uczniowie zostają podzieleni na 4-6 osobowe zespoły i otrzymują zadanie
opracowania reklamy wybranego produktu spożywczego (czas 15 -30 minut).
Po upływie czasu liderzy zespołów prezentują wyniki swojej pracy, a klasa podczas
dyskusji wskazuje „plusy i minusy” opracowanej reklamy.
4. Podsumowanie lekcji:
−
usystematyzowanie i powtórzenie wiadomości,
−
ocena pracy poszczególnych grup.
Zakończenia zajęć
Praca domowa:
Wyszukaj w mediach przykłady 3 reklam i określ ich cele, sposoby i środki przekazu
i sklasyfikuj je według poznanych kryteriów.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Technik technologii żywności 321[09]
Moduł:
Podstawy działalności przedsiębiorstwa spożywczego 321[09].O1
Jednostka modułowa: Prowadzenie działalności marketingowej związanej z produkcją
i przetwórstwem żywności 321[09].O1.10
Temat: Dystrybucja jako element marketingu - mix
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności dobierania i organizowania sposobu dystrybucji
w przedsiębiorstwie.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
−
wyjaśnić na czym polega dystrybucja,
−
określić rolę dystrybucji w strategii marketingu – mix,
−
dokonać klasyfikacji kanałów dystrybucji
−
rozróżnić formy organizacyjne dystrybucji towarów,
−
scharakteryzować rodzaje strategii dystrybucji,
−
zaproponować formę dystrybucji lub zmianę w systemie dystrybucji produktów konkretnej
firmy.
Metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenia praktyczne,
−
metoda przypadków,
−
dyskusja dydaktyczna.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca w grupach.
Czas: 90 min.
Środki dydaktyczne:
−
foliogramy „Klasyfikacja kanałów dystrybucji”, „Rodzaje strategii dystrybucji”, „Formy
organizacyjne dystrybucji towarów”,
−
karty pracy z opisem trzech przypadków i problemów do rozwiązania.
Przebieg zajęć:
I. Czynności organizacyjne i wprowadzenie do lekcji
1.
Sprawdzenie listy obecności i wpis tematu do dziennika lekcyjnego.
2.
Przypomnienie struktury marketingu – mix i umiejscowienie w niej dystrybucji.
3.
Podanie tematu i określenie celów lekcji.
II. Rozwinięcie tematu
1.
Propozycje określenia pojęcia „dystrybucja”– zapis propozycji na tablicy, wybór
najwłaściwszego określenia (nauczyciel i uczniowie).
2.
Klasyfikacja kanałów dystrybucji – omówienie foliogramu (nauczyciel).
3.
Rodzaje strategii dystrybucji – analiza foliogramu (uczniowie).
4.
Formy organizacyjne dystrybucji towarów – analiza foliogramu (omawia nauczyciel,
uczniowie podają przykłady).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
5.
Studium przypadku:
a) nauczyciel dzieli grupę na zespoły (4 – 5 osób) i rozdaje karty pracy z opisem trzech
przypadków wraz z problemami do rozwiązania:
−
Jaki system charakteryzuje działalność dystrybucyjną wskazanej firmy?
−
Jaka strategia dystrybucji wykorzystywana jest przy sprzedaży produktów firmy?
−
Jaka forma sprzedaży dominuje w systemie dystrybucyjnym firmy?
−
Proszę zaproponować zmiany w systemie dystrybucji produktów firmy
uwzględniając kanały dystrybucji i formy sprzedaży.
b) uczniowie wybierają lidera grupy,
c) uczniowie analizują problem i zastanawiają się nad możliwościami jego rozwiązania,
d) liderzy poszczególnych grup przedstawiają rozwiązania przypadków na forum klasy,
e) dyskusja dydaktyczna,
f) uczniowie formułują wnioski.
III. Podsumowanie
Usystematyzowanie i powtórzenie wiadomości.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel ocenia pracę poszczególnych grup.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Rynek jako podstawa działalności marketingowej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie danych zawartych w tabeli narysuj wykres krzywej popytu na makaron
i dokonaj analizy popytu na makaron.
Popyt na makaron
Cena
w zł za 1 paczkę 500 g
makaronu
Popyt
mln paczek/rok
0,00
300
0,80
240
1,60
180
2,40
120
3,20
60
4,00
0
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) narysować osie odkładając cenę za paczkę makaronu na osi pionowej oraz
zapotrzebowanie na makaron na osi poziomej,
2) zaznaczyć i połączyć punkty odpowiadające danym opisującym popyt,
3) przeanalizować zmiany popytu w zależności od ceny makaronu,
4) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
liniał o długości do 10 cm,
−
literatura [6].
Ćwiczenie 2
Oblicz dla wszystkich poziomów cen danego dobra współczynniki cenowej elastyczności
popytu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Popyt na rynku pewnego dobra
Cena (C)
Popyt (P)
0
5
1
4
2
3
3
2
4
1
5
0
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia:
Uczeń powinien:
1) zastosować wzór,
2) podstawić dane do wzoru,
3) obliczyć współczynniki cenowej elastyczności popytu,
4) porównać otrzymane wyniki,
5) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania – uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
kalkulator,
−
literatura [6]
Ćwiczenie 3
Współczynnik elastyczności cenowej popytu pewnego dobra wynosi – 0,8 (słownie: minus
0,8). Określ jaka będzie zmiana zapotrzebowania na to dobro, jeżeli cena wzrośnie o 10%.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować właściwy wzór,
2) obliczyć zmianę popytu na dobro,
3) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna,
−
ćwiczenia praktyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Środki dydaktyczne:
−
kalkulator,
−
literatura [6].
Ćwiczenie 4
Na podstawie danych zawartych w tabeli narysuj wykres krzywej podaży makaronu
i dokonaj analizy podaży makaronu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Podaż makaronu
Cena
w zł za 1 paczkę 500 g makaronu
Podaż
mln paczek/rok
0,80
0
1,60
60
2,40
120
3,20
180
4,00
240
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) narysować osie odkładając cenę za paczkę makaronu na osi pionowej oraz ilość oferowaną
makaronu na osi poziomej,
2) zaznaczyć i połączyć punkty odpowiadające danym opisującym podaż,
3) przeanalizować zmiany podaży w zależności od ceny makaronu,
4) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
liniał o długości do 10 cm,
−
literatura [6].
Ćwiczenie 5
Na podstawie danych zawartych w tabeli przedstaw na wykresie punkt równowagi
rynkowej.
Porównanie popytu i podaży na jęczmień
Cena w zł/t
Popyt mln ton
Podaż mln ton
400
8
18
350
9
16
300
10
14
250
12
12
200
14
7
150
17
5
100
21
0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) narysować krzywą popytu na jęczmień,
2) narysować krzywą podaży jęczmienia,
3) zaznaczyć na wykresie punkt równowagi rynkowej,
4) przeanalizować wykres,
5) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
liniał o długości do 10 cm,
−
literatura [6].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
5.2. Istota marketingu
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wybierz dowolne przedsiębiorstwo w Twojej okolicy i zastanów się, jaką orientację
marketingową stosuje.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać wyboru przedsiębiorstwa,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące orientacji marketingowej,
3) dokonać analizy orientacji marketingowych,
4) zastanowić się jaką orientację stosuje wybrane przedsiębiorstwo,
5) uzasadnić wybór i zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
opis przedsiębiorstwa rolniczego i spożywczego,
−
komputer z dostępem do Internetu,
−
literatura [1 i 3].
Ćwiczenie 2
Przedstaw możliwości powiększenia wartości dodanej, wyprodukowanych w Twoim
gospodarstwie jabłek przeznaczonych do sprzedaży.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące sposobów powiększenia
wartości dodanej produktów spożywczych,
2) zaproponować możliwości powiększenia wartości dodanej jabłek,
3) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
ćwiczenie praktyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Środki dydaktyczne:
−
literatura [1 i 3].
Ćwiczenie 3
Dokonaj analizy szans i zagrożeń rozwoju przedsiębiorstwa rolniczego. Uzupełnij tabelkę.
Nazwa przedsiębiorstwa:
……………………………………………………………………………………………….
Szanse
Zagrożenia
−
,
−
−
,
−
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać przedsiębiorstwo rolnicze,
2) zastanowić się jakie czynniki wspierają a rozwój przedsiębiorstwa,
3) zastanowić się jakie czynniki utrudniają rozwój przedsiębiorstwa,
4) uzupełnić tabelkę,
5) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
tekst przewodni,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
opis przedsiębiorstwa rolniczego,
−
literatura [3].
Ćwiczenie 4
Dokonaj analizy działalności wybranego przedsiębiorstwa rolniczego lub spożywczego,
poprzez wykonanie następujących zadań:
−
uwzględniając odpowiednie kryteria, wyodrębnij przynajmniej po dwa segmenty dla
każdego z nich,
−
jeśli jest to możliwe przyporządkuj asortyment produktów/usług dla poszczególnych
segmentów; jeżeli sprawia to trudności lub nie ma zróżnicowania oferty dla
poszczególnych grup, opracuj jedną, wspólna dla wszystkich segmentów. Wyniki swojej
pracy wpisz do tabeli.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Asortyment produktów / usług
Kryteria
podziału na
segmenty
Segmenty rynku
klientów
przedsiębiorstwa
Specyficzny dla
danego segmentu
Wspólny dla
wszystkich segmentów
ekonomiczne
demograficzne
geograficzne
psychologiczne
1. ………………….
2. ………………….
3. ………………….
4. ………………….
5. ………………….
6. ………………….
7. ………………….
8. ………………….
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technik wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać przedsiębiorstwo,
2) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące segmentacji rynku,
3) wyodrębnić segmenty rynku,
4) przyporządkować asortyment produktów/usług dla poszczególnych segmentów,
5) opracować wspólną ofertę produktów/usług dla wszystkich segmentów,
6) uzupełnić tabelkę,
7) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
tekst przewodni,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
wykaz przedsiębiorstw rolniczych i spożywczych działających w okolicy szkoły,
−
literatura [3].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Ćwiczenie 5
Dokonaj analizy czynników, które zadecydowały o twoim zachowaniu podczas
dokonywania wybranego produktu rynkowego. Wyniki swojej pracy wpisz do tabeli.
Czynniki kształtujące zachowanie konsumenta/Twoje/
Czynniki ekonomiczne
Czynniki pozaekonomiczne
czynniki wewnętrzne
czynniki zewnętrzne
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w materiałach dydaktycznych informacje dotyczące zachowania konsumenta,
2) wybrać produktu,
3) zastanowić się jakie czynniki wpłynęły na decyzję dotyczącą zakupu tego produktu,
4) zakwalifikować te czynniki do odpowiedniej kategorii,
5) uzupełnić tabelkę.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
tekst przewodni,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
przykładowe produkty rynkowe,
−
literatura [3]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5.3. Badania marketingowe
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sporządź kwestionariusz wywiadu w celu zbadania popytu na wybrany produkt
żywnościowy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technik wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy kwestionariusza wywiadu zamieszczonego w materiale nauczania,
2) ustalić cel badania,
3) wybrać produkt żywnościowy,
4) ustalić próbę badawczą,
5) przygotować objaśnienia,
6) sformułować min. 10 pytań zamkniętych i określić ich kolejność w ankiecie,
7) opracować metryczkę,
8) opracować wstępną wersję kwestionariusza,
9) przeprowadzić badanie pilotażowe wśród kolegów z klasy,
10) nanieść poprawki,
11) opracować ostateczną wersję kwestionariusza wywiadu.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
wybrane produkty żywnościowe,
−
zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
−
literatura [5].
Ćwiczenie 2
Przy pomocy opracowanego w ćwiczeniu 1 kwestionariusza wywiadu, przeprowadź
badanie popytu na wybrany produkt żywnościowy wśród społeczności lokalnej.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić wielkość próby badawczej,
2) ustalić sposób i termin przeprowadzenia wywiadu ankietowego,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
3) przygotować potrzebną liczbę kwestionariusza wywiadu,
4) przeprowadzić wywiad ankietowy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
pogadanka,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
kwestionariusz wywiadu opracowany w czasie ćwiczenia 1,
−
zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
−
drukarka,
−
kopiarka,
−
literatura [5].
Ćwiczenie 3
Opracuj sprawozdanie z przeprowadzonych w ćwiczeniu 2 badań popytu na wybrany
produkt żywnościowy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i technikę wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać analizy kwestionariuszy wywiadu uzyskanych od ankietowanych w ćwiczeniu 2,
2) zestawić wyniki ankiet w formie tabelarycznej,
3) dokonaj interpretacji wyników,
4) opracować raport z przeprowadzonych badań,
5) zaprezentować raport z przeprowadzonych badań.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne,
−
dyskusji dydaktycznej.
Środki dydaktyczne:
−
wypełnione kwestionariusze wywiadu,
−
zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
−
literatura [5].
Ćwiczenie 4
Przeprowadź badanie marketingowe konkurencji wybranego przedsiębiorstwa rolniczego
lub spożywczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dokonać wyboru obiektu badań np. zakład przetwórstwa spożywczego, gospodarstwo
rolne,
2) wyszukać konkurenta tego przedsiębiorstwa,
3) zgromadzić jak najwięcej informacji dotyczących wyszukanego przedsiębiorstwa
konkurencyjnego,
4) umówić spotkanie z przedstawicielem wybranego zakładu,
5) przygotować się do spotkania,
6) wypełnić zamieszczoną poniżej kartę:
INFORMACJA O KONKURENCJI
Nazwa przedsiębiorstwa konkurencyjnego: …………………………………………………….
Adres
............................................................................................................................................
Telefon: ................................fax:.........................................e-
mail;..............................................
Forma organizacyjno - prawna:
....................................................................................................
Data rozpoczęcia działalności: ………………………………………………………………….
Dyrektorzy, właściciele: ………………………………………………………………………...
Wynagrodzenia dyrektorów: ……………………………………………………………………
Opis działalności: ………………………………………………………………………………
Opis produktów:
...........................................................................................................................
Ceny wytwarzanych produktów: ………………………………………………………………..
Obrót za rok: ………………. Zysk: ……………………….. Długi: ……………………..
Reklama (gdzie, jak często zamieszczają informacje): …………………………………………
Inne formy promocji: ……………………………………………………...……………………
Metody sprzedaży i rozliczeń (marże, upusty, terminy płatności) ……………………………...
Mocne strony:
...............................................................................................................................
7) przeanalizować informacje i sporządzić raport,
8) przedstawić wyniki poszukiwań,
9) przedyskutować metody pozyskiwania informacji,
10) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
opis zakładu przetwórstwa spożywczego lub gospodarstwa rolnego,
−
zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
−
książki telefoniczne, ogłoszenia reklamowe,
−
literatura [8].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
5.4. Marketing mix – elementy i charakterystyka
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj marketingowej charakterystyki wybranych produktów rolnych i spożywczych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) wybrać pięć produktów rolnych i spożywczych,
2) sklasyfikować je według poznanego kryterium oceniania,
3) przeanalizować dostępne informacje:
−
określić elementy charakterystyczne produktów,
−
określić fazę ich życia rynkowego,
4) uzupełnić tabelkę,
Nazwa
produktu
Jakość
Opakowanie
Marka
Cena
Faza cyklu
życia
Gwarancja/
przydatność
Substytuty/
konkurencja
5) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne,
−
dyskusji dydaktycznej.
Środki dydaktyczne:
−
produkty rolne i spożywcze,
−
literatura [9 i 10]
Ćwiczenie 2
Oceń opakowanie wybranego produktu spożywczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać opakowanie produktu spożywczego,
2) przeanalizować i ocenić opakowanie,
3) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
opakowania produktów spożywczych,
−
literatura [8].
Ćwiczenie 3
Dokonaj analizy zmian ceny wybranego produktu rolnego i spożywczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać produkt rolny i spożywczy,
2) wyszukać w roczniku statystycznym średnie ceny wybranego produktu w latach 2000–2005,
3) dokonać analizy zmian ceny produktu,
4) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ćwiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
informacje o produktach spożywczych,
−
rocznik statystyczny,
−
literatura [8].
Ćwiczenie 4
Zaprojektuj kanał dystrybucyjny dla wybranego produktu spożywczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać produkt spożywczy,
2) określić czynniki decydujące o wyborze kanału dystrybucji,
3) określić rodzaj pośredników,
4) określić wzajemne powiązania ogniw tworzących kanał,
5) wybrać kanał dystrybucyjny,
6) narysować schemat kanału dystrybucji,
7) uzasadnić wybór.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
elementy metody projektów,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
informacje o produktach spożywczych,
−
wykaz pośredników działających w regionie szkoły,
−
przybory do rysowania,
−
literatura [7].
Ćwiczenie 5
Oceń reklamę wybranego produktu spożywczego zamieszczoną w mediach.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać reklamę wybranego produktu spożywczego,
2) dokonać analizy reklamy,
3) ocenić reklamę,
4) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się;
−
ćwiczenie praktyczne,
−
dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
−
przykładowe reklamy produktów spożywczych,
−
literatura [10].
Ćwiczenie 6
Przygotuj akcję promocyjną wybranego produktu spożywczego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać produkt spożywczy,
2) zidentyfikować nabywców produktu,
3) określić cel promocji,
4) przygotować przekaz promocyjny np.; hasło promocyjne, film reklamowy, ogłoszenie
reklamowe w prasie,
5) wybrać kanał komunikacyjny (środek masowego przekazu),
6) oszacować koszty,
7) ocenić skuteczność akcji promocyjnej.
Zalecane metody nauczania–uczenia się;
−
elementy metody projektów,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
informacje o produktach spożywczych,
−
zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
−
drukarka,
−
kamera cyfrowa,
- duże arkusze papieru,
- przybory do rysowania,
−
elementy dekoracyjne,
−
literatura [9].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
5.5. Plan marketingowy w przedsiębiorstwie rolniczym
i spożywczym
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj analizy SWOT wybranego przedsiębiorstwa rolnego lub spożywczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać przedsiębiorstwo rolne lub spożywcze,
2) dokonać analizy otoczenia przedsiębiorstwa,
3) określić szanse rozwoju przedsiębiorstwa,
4) określić zagrożenia rozwoju przedsiębiorstwa,
5) określić mocne strony przedsiębiorstwa,
6) określić słabe strony przedsiębiorstwa,
7) zapisać wyniki analizy otoczenia i przedsiębiorstwa w tabeli.
8) wykorzystać wyniki analizy w kolejnych ćwiczeniach.
Szanse
Zagrożenia
−
−
−
−
Mocna strony
Słabe strony
−
−
−
−
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
metoda projektów,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
opis przedsiębiorstwa rolnego lub spożywczego,
−
literatura [9].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Ćwiczenie 2
Na podstawie przeprowadzonej w ćwiczeniu 1 analizy SWOT wyznacz główne cele
marketingowe do osiągnięcia w ciągu najbliższych trzech lat przez wybrane przedsiębiorstwo.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zinterpretować wyniki analizy SWOT przeprowadzonej w ćwiczeniu 1,
2) określić cele marketingowe do osiągnięcia przez przedsiębiorstwo,
3) zapisać wnioski.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
metoda projektów,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
opis przedsiębiorstwa rolnego lub spożywczego,
−
wyniki analizy SWOT przeprowadzonej podczas ćwiczenia 1,
−
literatura [9].
Ćwiczenie 3
Opracuj plan marketingowy nowego produktu wytwarzanego w przedsiębiorstwie rolnym
lub spożywczym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i techniki wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zidentyfikować asortyment produktów wytwarzanych przez przedsiębiorstwo,
2) określić grupę odbiorców,
3) ocenić wielkość rynku,
4) określić konkurencję,
5) wybrać strategię marketingową produktu,
6) sporządzić schemat w postaci punktów,
7) napisać streszczenie dla wybranej działalności.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
metoda projektów,
−
ćwiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
opis przedsiębiorstwa rolnego lub spożywczego,
−
literatura [9].
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie działalności
marketingowej związanej z produkcją i przetwórstwem żywności”
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1,2,3,4,6,7,9,10,11,12,15,18 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 5,8,13,14, 16, 17, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. b, 5. c, 6. a, 7. a, 8. c, 9. b, 10. b, 11. d,
12. c, 13. d, 14. b, 15. c, 16. c, 17. a, 18. c, 19. a, 20. c.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
Odpowiedź
1.
Zidentyfikować potrzeby
B
P
b
2.
Wyjaśnić funkcje rynku
A
P
c
3.
Sklasyfikować przedmioty rynku
B
P
a
4.
Zdefiniować zjawisko popytu
A
P
b
5.
Określić mechanizmy działania rynku
C
PP
c
6.
Rozróżnić elementy otoczenia bliższego
firmy
B
P
a
7.
Rozróżnić elementy otoczenia dalszego
firmy
B
P
a
8. Określić potrzebę badania otoczenia firmy
C
PP
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
9.
Zdefiniować pojęcie segmentacji rynku
A
P
b
10.
Zdefiniować skrót SIM
A
P
b
11.
Zidentyfikować uczestników działań
marketingowych
A
P
d
12. Rozróżnić składowe marketingu - mix
A
P
c
13.
Sklasyfikować elementy charakterystyczne
produktu
C
PP
d
14.
Określić fazy cyklu życia produktu
C
PP
b
15.
Wyjaśnić pojęcie reklamy
B
P
c
16.
Określić zadania kontraktowego systemu
dystrybucji
C
PP
c
17.
Określić cel analizy SWOT
C
PP
a
18.
Rozróżnić elementy planu
marketingowego
A
P
c
19.
Określić strategie cenowe
C
PP
a
20. Scharakteryzować strategie marketingowe
C
PP
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie będą
w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, poprzez zaznaczenie
prawidłowej odpowiedzi X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Hierarchiczny układ potrzeb człowieka sprawia, że:
a) potrzeby z dołu piramidy Maslowa są mniej ważne od tych ze szczytu,
b) warunkiem dążenia do zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu jest zaspokojenie potrzeb
niższego rzędu,
c) każdy człowiek dąży do osiągnięcia potrzeb wyższego rzędu,
d) najważniejsza jest potrzeba samorealizacji.
2. Jaką funkcję pełni rynek w gospodarce rynkowej?
a) dostarcza informacji o bogactwie obywateli,
b) umożliwia podział zasobów,
c) jest mechanizmem sterującym zachowaniami jej podmiotów, tj. podejmowaniem decyzji
dotyczących wytwarzania, podziału lub konsumpcji dóbr i usług,
d) dostarcza danych do analizy rynku.
3. Na rynku dóbr produkcyjnych następuje wymiana:
a) maszyn, surowców i innych materiałów wykorzystywanych do produkcji dóbr i usług,
b) produktów przemysłowych,
c) papierów wartościowych,
d) pracy ludzkiej, wykorzystywanej do produkcji.
4. Zapotrzebowanie klientów na produkty lub usługi po określonej cenie, w danym czasie
i miejscu, to:
a) podaż,
b) popyt,
c) rynek producenta,
d) rynek konsumenta.
5. Jeżeli cena dobra wzrasta to:
a) wzrasta wielkość podaży innego dobra,
b) wzrasta wielkość popytu na to dobro,
c) zmienia się wielkość popytu i podaży tego dobra,
d) zmniejsza się podaż tego dobra.
6. Do otoczenia bliższego firmy agrobiznesowej zaliczymy:
a) rynki konsumenckie i konkurencję,
b) personel pracowniczy i warunki prawno-instytucjonalne,
c) warunki demograficzne i zasoby odnawialne,
d) siłę nabywczą kupujących i czynniki klimatyczne.
7. Makrootoczenie przedsiębiorstwa obejmuje:
a) zjawiska zachodzące najdalej od przedsiębiorstwa, na które przedsiębiorstwo nie ma
wpływu,
b) wszystkie podmioty oddziałujące na przedsiębiorstwo,
c) zjawiska wpływające na kondycję gospodarki,
d) zjawiska zachodzące wewnątrz przedsiębiorstwa, na które przedsiębiorstwo ma wpływ.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
8. Dlaczego należy badać makrootoczenie?
a) ponieważ stanowi najważniejszą część przedsiębiorstwa,
b) ponieważ badają je wszyscy konkurenci,
c) ponieważ decyduje o warunkach funkcjonowania przedsiębiorstwa – firma nie może go
zmienić i musi się do niego przystosować,
d) ponieważ jego badanie przyczynia się do wzrostu sprzedaży produktów.
9. Segmentacja rynku jest to:
a) system informacji,
b) podział rynku na grupy odbiorców,
c) strategia cenowa,
d) klaryfikacja.
10. SIM to:
a) system komunikacji rynkowej,
b) system informacji marketingowej,
c) system identyfikowania i monitoringu,
d) system interpersonalnej mediacji.
11. Respondent to:
a) akwizytor,
b) ankieter,
c) agent,
d) ankietowany.
12. Formuła 4P to:
a) rabaty, kredyty, upusty, przeceny,
b) promocja, sprzedaż osobista, public relations, reklama,
c) dystrybucja, promocja, cena i product,
d) planowanie , organizowanie, motywowanie i kontrolowanie.
13. Do elementów produktu należą:
a) logo, cena, miejsce sprzedaży,
b) nazwa i adres firmy, kod kreskowy, reklama,
c) opakowanie, znak firmowy, data,
d) rdzeń produktu, opakowanie, marka.
14. Szybki wzrost sprzedaży produktu charakteryzuje:
a) fazę I,
b) fazę II,
c) fazę III,
d) fazę IV.
15. Reklama jest to:
a) to bezpośrednie oddziaływanie producenta na konsumenta,
b) oddziaływanie na odbiorców produktów danej firmy, poprzez informacje,
c). to wszelkiego rodzaju płatne formy nieosobowej prezentacji,
d) działanie sztuki graficznej na otoczenie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
16. Kontraktowy system dystrybucji polega na:
a) wyłączności rynkowej,
b) zawieraniu jednorazowych umów,
c) zawieraniu umów terminowych,
d) nie zwieraniu umów.
17. Analiza SWOT służy do:
a) oceny pozycji przedsiębiorstwa na tle otoczenia,
b) oceny atrakcyjności otoczenia,
c) oceny konkurencyjności przedsiębiorstwa,
d) oceny działalności przedsiębiorstwa.
18. Plan marketingowy nie zawiera:
a) analizy SWOT,
b) planów operacyjnych,
c) biznesplanu,
d) streszczenia.
19. Strategie cenowe to:
a) polityka niskich i wysokich cen,
b) ilościowa i progotówkowa,
c) ekonomiczna i księgowa,
d) detal i hurt.
20. Strategia niszowa to pozyskiwanie:
a) jednego dużego rynku,
b) konkurencji rynkowej,
c) kilku małych rynków,
d) lidera rynkowego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Prowadzenie
działalności
marketingowej
związanej
z
produkcją
i przetwórstwem żywności
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
d
5.
a
b
c
d
6.
a
b
c
d
7.
a
b
c
d
8.
a
b
c
d
9.
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
a
b
c
d
13.
a
b
c
d
14.
a
b
c
d
15.
a
b
c
d
16.
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18.
a
b
c
d
19.
a
b
c
d
20.
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Prowadzenie działalności
marketingowej związanej z produkcją i przetwórstwem żywności”
Test składa się z 20 zadań, z których:
−
zadania 1,2,3,4,5,6,8,9,11,14,15,16,18,20 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 7,10,12,13,17,19 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. c, 4. a, 5. b, 6. c, 7. b, 8. c, 9. c, 10. c, 11. b,
12. b, 13. b, 14. b, 15. c, 16. c, 17. c, 18. a, 19. b, 20. a.
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1.
Wyjaśnić funkcje rynku
B
P
c
2.
Zdefiniować pojęcie popytu
A
P
b
3.
Wyjaśnić mechanizmy rynkowe
B
P
c
4.
Zdefiniować pojęcie elastyczność dochodowa
popytu
A
P
a
5.
Zdefiniować otoczenie bliższe
przedsiębiorstwa
A
P
b
6.
Rozróżnić elementy otoczenia
przedsiębiorstwa
A
P
c
7.
Określić elementy do makrootoczenia
C
PP
b
8.
Rozróżnić kryteria segmentacji rynku
A
P
c
9.
Rozróżnić czynniki wpływające na
atrakcyjność rynku
B
P
c
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
10.
Określić znaczenie „zmiennych
segmentacyjnych”
C
PP
c
11.
Sklasyfikować czynniki wpływające na
zachowania konsumenta
A
P
b
12.
Określić rodzaje badań marketingowych
C
PP
b
13.
Określic funkcje opakowania
C
PP
b
14.
Określić składniki ceny hurtowej
B
P
b
15.
Zdefiniować pojęcie kanał dystrybucji
A
P
c
16.
Rozróżniać rodzaje pośredników
A
P
c
17.
Określić elementy promocji
C
PP
c
18.
Zdefiniować pojęcie public relations
A
P
a
19.
Scharakteryzować sprzedaż wiązaną
C
PP
b
20. Rozróżnić typy planów marketingowych
B
P
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie będą
w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wielokrotnego wyboru.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, poprzez zaznaczenie
prawidłowej odpowiedzi X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Jaką funkcję pełni rynek w gospodarce rynkowej?
a) dostarcza informacji o bogactwie obywateli,
b) umożliwia podział zasobów,
c) jest mechanizmem sterującym zachowaniami jej podmiotów, tj. podejmowaniem decyzji
dotyczących wytwarzania, podziału lub konsumpcji dóbr i usług,
d) dostarcza danych do analizy rynku.
2. Zapotrzebowanie klientów na produkty lub usługi po określonej cenie, w danym czasie
i miejscu, to:
a) podaż,
b) popyt,
c) rynek producenta,
d) rynek konsumenta.
3. Jeżeli cena dobra wzrasta to:
a) wzrasta wielkość podaży innego dobra,
b) wzrasta wielkość popytu na to dobro,
c) zmienia się wielkość popytu i podaży tego dobra,
d) zmniejsza się podaż tego dobra.
4. Elastyczność dochodowa popytu to:
a) zmiana popytu na dany produkt pod wpływem zmian dochodów nabywców,
b) zmiana popytu na dany produkt pod wpływem zmian gustów nabywców,
c) zmiana wielkość popytu i podaży tego dobra na rynku,
d) zmiana cen dóbr w zależności od popytu na te dobra.
5. Otoczenie bliższe to:
a) segment,
b) mikrootoczenie,
c) otoczenie społeczne,
d) makrootoczenie.
6. Elementem otoczenia dalszego nie jest:
a) otoczenie polityczne,
b) otoczenie prawne,
c) otoczenie konkurencyjne,
d) otoczenie społeczne.
7. Zmieniające się przepisy podatkowe są związane ze zjawiskami zachodzącymi
w otoczeniu:
a) demograficznym,
b) prawnym,
c) ekonomicznym,
d) międzynarodowym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
8. Kryterium demograficznym podziału rynku na segmenty jest:
a) dochody ludności,
b) zasięg rynku,
c) wiek,
d) wpływ reklamy.
9 O atrakcyjności segmentu nie decyduje:
a) rozmiar,
b) możliwości rozwojowe,
c) dywersyfikacja,
d) konkurencja.
10. Zmienne segmentacyjne pozwalają na:
a) pozycjonowanie produktów,
b) analizę rynku,
c) podział rynku,
d) opracowanie planu.
11. Czynnikami zewnętrznymi wpływającymi na zachowania konsumenta są:
a) motywy, osobowość, wartości konsumenta,
b) wpływy kulturowe, społeczne i rodziny,
c) dochody konsumenta,
d. ceny produktów i usług.
12. Badania okresowo powtarzające się to badania:
a) ciagłe,
b) cykliczne,
c) jednorazowe,
d) sporadyczne.
13. Opakowanie produktu pełni funkcję:
a) strategiczną,
b) informacyjną,
c) segmentacyjną,
d) cenotwórczą.
14. Cena hurtowa to:
a) cena detaliczna + marża detaliczna,
b) cena produktu + marża hurtowa,
c) cena konsumenta + podatek,
d) cena producenta + narzut detaliczny.
15. Dystrybucja odbywa się poprzez:
a) rdzeń produktu,
b) sim,
c) kanał dystrybucji,
d) negocjacje.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
16. Pośrednik zawierający transakcje w imieniu i na rachunek zleceniodawcy to:
a) hurtownik,
b) detalista,
c) agent,
d) akwizytor.
17. Do elementów promocji należą:
a) planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie,
b) produkt, cena, dystrybucja i reklama,
c) reklama, sprzedaż osobista, promocja sprzedaży, public relations,
d) żadna odpowiedź nie jest poprawna.
18. Public relations to:
a) kontakty publiczne,
b) reklama,
c) promocja sprzedaży,
d) sprzedaż osobista.
19. Sprzedaż wiązana to sprzedaż:
a) na targach i wystawach,
b) dwóch produktów w cenie jednego,
c) pokaz z degustacją,
d) konkursy i loterie.
20. Ze względu na zakres działań plany marketingowe dzielimy na:
a) plany nowego produktu, plany linii produktowej, plany przedsiębiorstwa,
b) plany roczne i plany taktyczne,
c) plany rynkowe i plany strategiczne,
d) plany globalne i plany krajowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Prowadzenie
działalności
marketingowej
związanej
z
produkcją
i przetwórstwem żywności
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
d
5.
a
b
c
d
6.
a
b
c
d
7.
a
b
c
d
8.
a
b
c
d
9.
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
a
b
c
d
13.
a
b
c
d
14.
a
b
c
d
15.
a
b
c
d
16.
a
b
c
d
17.
a
b
c
d
18.
a
b
c
d
19.
a
b
c
d
20.
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
7. LITERATURA
1. Duczkowska – Piasecka M. (red.): Marketing w agrobiznasie. Format – AB, Warszawa 1996
2. Duczkowska – Piasecka M. (red.): Marketing w agrobiznasie. Wypisy i ćwiczenia. Format
– AB, Warszawa 1999
3. Gieszewska G., Romanowska M.: Analiza strategiczna przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa 1998
4. Kotler P.: Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, Gebethner i S-ka,
Warszawa 1994
5. Kożuch A.: Ekonomika i organizacja obrotu rolnego. WSiP, Warszawa, 1997
6. Marzec-Wołczyńska T.: Marketing produktów ogrodniczych. Hortpress, Warszawa 1997
7. Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa w warunkach
gospodarki rynkowej. Cz. 1. REA, Warszawa 2003
8. Pietraszewski M.: Marketing i analiza ekonomiczna działalności gospodarczej.
Wydawnictwo eMPi
2
, Poznań, 1996
9. Praca zbiorowa: Marketing produktów rolno-żywnościowych. FAPA, Warszawa 2000