plik

Ekonomia – Egzamin – Pytania do opracowania.

1. Czynniki wpływające na popyt i podaż.

Popyt – relacja między ceną usługi a jego ilością, którą konsumenci są skłoni kupić przy założeniu że
inne czynniki pozostają bez zmian. (def. z wykładu)

Popyt    na  dane  dobro  jest  to  ilość  dobra,  jaką  nabywcy  są  w  stanie  nabyć  po  określonej  cenie  i  w
określonym czasie (podr)

Popyt to  ilość  towarów  i  usług,  które  przy  danej  cenie  pragnie  nabyć  kupujący.  Ważne  jest  jednak,
aby kupujący posiadał niezbędne środki pozwalające mu na dokonanie zakupu (dochody oraz środki
pochodzące z kredytu). W przeciwnym razie nie mówimy o popycie, ale o potrzebach lub aspiracjach
(przykładowo, liczba osób, które chciałyby mieć własne mieszkanie jest w Polsce bardzo duża i może
być  liczona  w  milionach  –  ale  liczba  osób,  które  chcą  nabyć  mieszkanie  i  mogą  zdobyć  na  to
potrzebne środki sięga już tylko ułamka tej liczby).

Wyróżniamy:



Popyt efektywny – taki, przy którym chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem

odpowiedniego ekwiwalentu pieniężnego.



Popyt potencjalny – który oznacza pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte

możliwościami dochodowymi.

W zależności od motywacji nabywców popyt możemy podzielić na trzy kategorie:



Popyt funkcjonalny – wynika z cech jakościowych danego dobra, jest funkcją jego wartości

użytkowej.



Popyt niefunkcjonalny wynika z oddziaływania tzw. efektów zewnętrznych na użyteczność.
Oznacza to, że użyteczność danego dobra może ulec zmianie w zależno



ści od zachowania się

innych konsumentów. Wyróżniamy trzy rodzaje zachować nabywców:



efekt owczego pędu oznacza iż popyt na dane dobro wzrasta dlatego, że inni
konsumenci to kupują (utożsamianie się z innymi) - przyda się w pytaniu numer 3.



efekt snobizmu – popyt na dane dobro maleje wskutek tego, że inni kupują to dobro.

(po prostu chcesz się wyróżnić, bycia ekskluzywnym, odmiennym od innych) 
przyda się do 3 pytania.



efekt veblenowski dotyczy popytu na tzw. dobra prestiżowe. Ich konsumpcja

świadczy o statusie konsumenta, nosi znamiona konsumpcji ostentacyjnej: dlatego
popyt na takie dobra będzie wzrastał wraz ze wzrostem ich cen.



Popyt spekulacyjny wiąże się z oczekiwaniami co to kształtowania się cen w przyszłości.

Na popyt głównie wpływa:



Podaż



Liczba ludności



Dochody (czym więcej zarabiasz, tym masz więcej kasy i więcej możesz kupić)



Ceny – (dobra substytucyjne – to dobra zastępujące się w zaspokajaniu określonej potrzeby.

Dla tego wzrost ceny jednego produktu podnosi popyt na drugi, który w tej sytuacji staje się
relatywnie  tańczy.  Np.  wzrost  ceny  masła  spowoduje  wzrost  popytu  na  margarynę.
Dobra  komplementarne  natomiast  to  dobra  uzupełniające  się  w  zaspokajaniu  określonej
potrzeby. Wzrost ceny danego dobra, powodujący spadek popytu na to dobro, implikuje więc
spadek  popytu  na  dobro  komplementarne.  Np.  wzrost  cen  samochodów  spowoduje  spadek
popytu na benzynę.



Potrzeby -> preferencje (gusta) – wywiera wpływ na wielkość popytu, szczególnie przy

kształtowaniu popytu na takie produkty jak odzież, obuwie, wyposażenie mieszkań.
Dokonując wyboru spośród towarów oferowanych do sprzedaży, nabywca daje wyraz swoim
upodobaniom, swoim preferencjom. Mówimy, że nabywca ma swobodę wyboru.



Reklama



Dostępność



lokalizacja punktu sprzedaży



indywidualne gusta klientów

Na popyt poza wymienionymi czynnikami wpływają również czynniki:



Demograficzne



Produkcyjno-usługowe



Materialno-rzeczowe



Społeczno-kulturowe



Społeczno-psychologiczne (wszystkie opisane w materiałach które nam wysłał)

Prawo Popytu – gdy cena towaru rośnie przy założeniu innych czynników stałych, kupujący skłaniają
się do kupowania go mniej i odwrotnie.

Cena rośnie to popyt maleje.
Cena spada do popyt rośnie.

Podaż – relacja między cenami a ilością dóbr i usług dostarczonych na rynek w określonym stanie.
(def. z wykładu).

Podaż danego produktu jest to ilość tego dobra zaoferowana przez producentów do sprzedaży po
danej cenie w określonym czasie.

Czynniki wpływające na podaż:



cena - podaż i cena zmieniają się w jednakowym kierunku. Wzrost ceny powoduje wzrost

podaży, spadek ceny powoduje natomiast zmniejszenie rozmiarów podaży.



Popyt



Technologia produkcji (koszty produkcji)



ceny czynników produkcji,



warunki finansowo-kredytowe (na drogie produkty np. samochód, mieszkanie.)



warunki zaopatrzenia wytwórczego,



zdolności przewidywania cen przez wytwórców,



liczba przedsiębiorstw w gałęzi,



możliwości wytwórcze



popyt konsumentów,



cel działań przedsiębiorstwa,



pozostałe czynniki takie jak: pogoda, import, eksport, polityka państwa itp.

Prawo podaży – im wyższa cena tym większa ilość będzie dostarczona przy innych czynnikach
stałych. Gdy cena spada zmienia się dostarczona ilość dobra.

Cena rośnie to podaż rośnie
Cena maleje to podaż maleje.

2. Cenowa i dochodowa elastyczność popytu.

Cenowa elastyczność popytu:

Cenowa elastyczność popytu – stosunek względnej zmiany ilości pożądanego dobra, do względnej

zmiany jego ceny, wyrażony współczynnikiem cenowej elastyczności popytu:

gdzie:



– cenowa elastyczność popytu,



– wyrażona w procentach zmiana zgłaszanego zapotrzebowania na dobro w sztukach,



– wyrażona w procentach zmiana ceny.

Innymi słowy cenowa elastyczność popytu mówi o tym, o ile procent zmieni się chęć

zakupu

[1]

wyrażona w sztukach towaru, jeżeli cena danego towaru zmieni się o 1%.

Rodzaje elatyczności cenowej popytu są na jednej kartce którą nam wysłał.

Dochodowa elastyczność popytu – reakcja popytu na zmianę dochodu, miernikiem tej reakcji jest
współczynnik dochodowej elastyczności popytu, który ma postać:

gdzie:



– dochodowa elastyczność popytu



Δd – przyrost popytu



d – wielkość popytu,



Δi – przyrost dochodu,



i – wielkość dochodu

Dochodowa elastyczność popytu jest relacją między procentową zmianą popytu a procentową zmianą
dochodów nabywców. Mówi nam ona, o ile procent zmieni się popyt, jeżeli dochody nabywców
zmienią się o 1%.

Współczynnik dochodowej elastyczności popytu



wartość ujemna dla dóbr podrzędnych



wartość dodatnia dla dóbr normalnych



przedział [0,1] dla dóbr podstawowych



większy od 1 dla dóbr luksusowych

Przykłady

Jeżeli dla markowych perfum DEP (doch. elastyczność popytu) jest równa 5 – to zwiększenie się
dochodu nabywców o 5%, spowoduje wzrost popytu na perfumy o 25%. Markowe perfumy to dobro
luksusowe.

Jeżeli dla wyrobu czekoladopodobnego DEP równe jest -2 – to zwiększenie się dochodów nabywców
o 40% spowoduje spadek popytu na ten wyrób o 80%. Stanie się tak dlatego, że większość
gospodarstw domowych uzna, że teraz stać ich na kupno prawdziwej czekolady, która jest droższa.

Jeżeli dla chleba DEP jest równe 0.05 – to zmniejszenie się dochodów nabywców o 20% spowoduje
spadek popytu na chleb tylko o 1%. Tak mała zmiana spowodowana jest tym, że chleb jako produkt
pierwszej  potrzeby  musi  być  kupowany,  ponieważ  potrzeba  wyżywienia  musi  być  zaspokojona  –
spadek  dochodów  nie  zmieni  znacząco  tej  sytuacji.  Wynika  to  również  z Prawa  Engla,  że  wraz  ze
wzrostem  dochodu  –  gospodarstwa  wydają  procentowo  coraz  mniejszą  ilość  pieniędzy  na  żywność.
Można  sobie  jednak  wyobrazić  sytuację  –  gdzie  dla  bardzo  niskiego  poziomu  dochodu  DEP  będzie
większy  niż  1.  Stanie  się  tak  wówczas  gdy  będziemy  rozpatrywać  bardzo  mały  dochód,  który  nie
wystarcza do zaspokojenie podstawowych potrzeb. Jest to jednak sytuacja ekstremalna.

I z książki o ekonomii skany rozdziału:

dobra

rośnie.

- Efekt spekulacyjny – związany z oczekiwaniami poziomu cen dóbr w przyszłości. Wzrost ceny
dobra powoduje wzrost wielkości popytu na nie, w obawie przed ich dalszym wzrostem, spadek cen
powoduje

spadek

wielkości

popytu

oczekiwaniu

dalsze

obniżenie

ceny.

- Efekt owczego pędu – wyjaśnia zachowanie ludzi w tłumie, wyjaśnia potrzebę naśladowania innych
ludzi, ich stylu życia. Zapotrzebowanie na dane dobro rośnie mimo, że jego cena wzrasta.

Paradoks Giffena – sytuacja ekonomiczna, w której popyt na dane dobro wzrasta pomimo wzrostu
ceny. Sytuacja taka ma miejsce przy bardzo niskich dochodach konsumentów i przy wzroście cen dóbr
niższego rzędu, zwanych dobrami Giffena. Cena dobra Giffena jest relatywnie niższa od
innych substytutów lub dane dobro nie posiada bliskich substytutów (np. chleb), dlatego popyt rośnie.

Paradoks Giffena jest jednym z dwóch (obok paradoksu (efektu) Veblena) przypadków
w mikroekonomii, zaprzeczających działaniu krzywej popytu (według której wzrost ceny danego
dobra powoduje spadek popytu na to dobro).

Efekt  Veblena (efekt  demonstracji, efekt  prestiżowy),  zwany  także paradoksem  Veblena,
dotyczy dóbr luksusowych i najbogatszych grup społecznych, jest to wzrost wielkości popytu na dobra
luksusowe mimo wzrostu cen tych dóbr. Posiadanie takich dóbr jest środkiem dowartościowania się,
dlatego  popyt na  nie  jest  tym  większy,  im  mniej  ludzi  je  posiada,  i  –  paradoksalnie  –  rośnie  wraz
z ceną.  Przyczyna  tego  zjawiska  tkwi  w  chęci  ukazania  przez  najzamożniejsze  grupy  społeczne
swojego  statusu  materialnego  za  sprawą  posiadanych  dóbr  luksusowych.  Przykładami  tego  rodzaju
dóbr są rzadkie dzieła sztuki i markowe ubiory znanych projektantów mody.

Pamiętajmy o efekcie snoba i owczego stada opisanego w pierwszym punkcie.

4. Przyczyny istnienia małych przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwo – to wyodrębniona pod względem ekonomicznym i prawnym jednostka
gospodarcza, która samodzielnie prowadzi działalność i podejmuje ryzyko tej działalności po to, aby
osiągnąć zysk.

W okresie przekształcenia polskiej gospodarki w gospodarkę rynkową właściwego znaczenia
zaczynają

nabierać

małe

podmioty

gospodarcze.

Polityka  gospodarcza  prawie  wszystkich  krajów  o  gospodarce  rynkowej  uznaje  potrzebę  wspierania
rozwoju  mniejszych  przedsiębiorstw  ze  względu  na  korzyści  wynikające  z  ich  funkcjonowania  w
gospodarce  narodowej.  Kraje  wysoko  rozwinięte  wyraźnie  akcentują,  że  bez  rozwoju  małych
przedsiębiorstw  niemożliwe  jest  harmonijne  funkcjonowanie  mechanizmów  rynkowych.  Dotyczy  to
zwłaszcza realizacji podstawowej zasady systemu rynkowego, jaką jest zasada rozwoju konkurencji.
Wzmacniając konkurencję małe przedsiębiorstwa umożliwiają uzyskiwanie równowagi rynkowej oraz
stają  się  poważnym  czynnikiem  utrzymywania  cen  wyrobów  na  odpowiednio  niskim  poziomie,  co
sprawia,  że  mogą  również  umocnić  pozycję  konkurencyjną  gospodarki  kraju  na  rynkach
zagranicznych.
Małe  przedsiębiorstwa,  w  przeciwieństwie  do  przedsiębiorstw  dużych  nastawionych  na  produkcję
wieloseryjną  i  masową,  łatwiej  dostosowują  się  do  zmieniających  się  postaw  konsumpcyjnych.
Częstokroć lepiej mogą zaspokajać różnorodne gusty i wymagania konsumentów. Są w stanie szybko
reagować  na  zmiany  popytu,  a  w  razie  jego  zwiększenia  –  wypełnić  braki  na  rynku.
Znaczącą  funkcją omawianych  przedsiębiorstw jest możliwość przeprowadzania stosunkowo szybko
zmian struktury produkcji, co związane jest z ich dużą elastycznością i innowacyjnością. Wpływa to
również na  zwiększenie elastyczności  całej gospodarki danego kraju,  wobec nieustannej zmienności
warunków  panujących  na  rynku.  Można  tu  jeszcze  wspomnieć,  że  ewentualne  zakłócenia  w
funkcjonowaniu małych przedsiębiorstw nie odbijają się tak silnie na stanie gospodarki kraju, jak w
wypadku  przedsiębiorstw  –  gigantów.  Dlatego  też  nie  wymagają  one  tak  dużego  dozoru  ze  strony
administracji

państwowej

jak

duże

przedsiębiorstwa.

W regionach słabiej zagospodarowanych małe przedsiębiorstwa mogą być szczególnie ważnym
czynnikiem aktywizacji ludności i poprawy stopy życiowej oraz łagodzenia dysproporcji w poziomie
zasobności poszczególnych warstw społeczeństwa, nie wymagają one, bowiem tak znacznych
nakładów na ich uruchomienie, jak duże zakłady pracy. Ich rola jest również znacząca w łagodzeniu
rozmiarów

skutków

bezrobocia.

Istotne  znaczenie  w  rozważaniu  roli  małych  przedsiębiorstw  mają  też  opinie  socjologów  i
psychologów  podkreślających  wpływ,  jaki  wywierają  na  pracowników  warunki  pracy  w  tych
przedsiębiorstwach,  a  więc:  bliskie  kontakty  międzyludzkie,  osobisty  i  często  bezpośredni  stosunek
pracodawcy do pracowników oraz osobiste kontakty wszystkich zatrudnionych, poczucie szczególnej
odpowiedzialności  w  pracy,  identyfikowanie  się  pracowników  z zakładem  pracy  i  różnorodne  więzi
charakterystyczne

dla

małych

zbiorowości

ludzkich.

W  każdej  gospodarce  rynkowej,  wśród  małych  i  średnich  przedsiębiorstw,  znaczną  rolę  odgrywają
najbardziej  elastyczne,  żywotne  i  aktywne  przedsiębiorstw  rodzinne.  Istota  przedsiębiorstw
rodzinnego  jest  osoba  założyciela  firmy  (zazwyczaj  głowa  rodziny),  zaangażowanie  kapitału
rodzinnego oraz udział członków rodziny w działalności przedsiębiorstwa.

5. Przyczyny braku efektywności korporacji.



Nadużywanie regulacji cen (monopol w jednej z gałęzi sprzedaży pozwala na dyktowanie
zawyżonych cen, bez względu na opinie)



Wzrost znaczenia małych i średnich firm (dotacje z UE, funduszy społecznych, korporacje
tracą na atrakcyjności, rozwijanie się konkurencji)



brak szybkiego dostosowania się do zmieniających się potrzeb rynku, konsumentów.



Zadłużanie państw, (np. Grecji, Hiszpanii) , niespokojna polityka państwowa odbija się na
zamykaniu (traceniu) rynków zbytu, przez co zaburza funkcjonowanie korporacji.

6. Segmenty rynku finansowego.

Rynek finansowy – miejsce, gdzie dokonuje się transakcji środkami pieniężnymi.
Przedmiotem

rynku

finansowego

są walory

finansowe występujące

postaci

zmaterializowanej lub zdematerializowanej.

Segmenty Rynku finansowego:



rynek walutowy



rynek pieniężny



rynek kapitałowy (rynek pierwotny, rynek wtórny)



rynek instrumentów pochodnych (derywatów)



rynek kredytowy

Rynek walutowy – rynek, na którym handluje się walutami (ew. dewizami). Na rynku tym tworzy
się kurs walutowy (kurs wymiany), który odzwierciedla stosunek ceny między dwoma walutami,
gdzie minimalną jednostką zmiany kursu jest 1 pip.

Najważniejszymi uczestnikami rynku walutowego są inwestorzy, którzy zajmują się
wyłącznie spekulacją.

Ponadto

aktywne

są

podmioty

zajmujące

się eksportem bądź importem towarów bądź usług. Do trzeciej istotnej grupy uczestników rynku
walutowego należą banki centralne, które sprzedają lub skupują walutę w celu zapobiegania
nadmiernemu wzrostowi bądź spadkowi danej waluty (interwencja).

Rynek pieniężny – segment rynku finansowego, na którym dokonywane są transakcje o okresie
zapadalności do jednego roku. Celem prowadzenia transakcji na rynku pieniężnym jest
kształtowanie płynności finansowej podmiotów gospodarczych i finansowych, czyli zagwarantowanie
ciągłości realizowanych płatności.

Rynek  kapitałowy –  segment rynku  finansowego,  na  którym  dokonywane  są  emisje  średnio-  i
długoterminowych  instrumentów  finansowych takich  jak akcje i obligacje,  przeznaczone  na
finansowanie inwestycji. Zwyczajowo (ale też w przepisach prawnych wielu krajów), cezurą czasową
oddzielającą rynek  pieniężny od  kapitałowego  jest  termin  zapadalności  instrumentu  finansowego
wynoszący jeden rok.

Podstawowe funkcje rynku kapitałowego:



pozyskiwanie kapitału przez emitentów,



uzyskiwanie dochodów przez inwestorów, którzy udostępniają kapitał emitentom
(np. dywidendy),



efektywna alokacja środków w gospodarce,



właściwa wycena instrumentów finansowych (papierów wartościowych).

Rynek terminowy (rynek instrumentów pochodnych) – „miejsce” zawierania kontraktów
terminowych. Przedmiotem obrotu nie są tutaj aktywa, lecz umowy (kontrakty) na transakcje, które
zostaną wykonane w przyszłości (nazywane instrumentami pochodnymi bądź derywatywami) w ściśle
określonym przyszłym terminie. Cena na produkt, o którym jest mowa w umowie, jest określana już w
momencie zawarcia umowy.

Rynek terminowy istnieje, ze względu na niemożność całkowitego wyeliminowania ryzyka
związanego z kształtowaniem się przyszłej ceny aktywa bazowego.

PKB = produkcja globalna kraju – zużycie pośrednie = suma wartości dodanej ze wszystkich
gałęzi gospodarki narodowej.

Obliczanie  PKB  na  podstawie  powyższej  definicji  jest  uciążliwe,  gdyż  statystyka  państwowa  nie
podaje  ani  bezpośrednich  miar  produkcji  globalnej,  ani  zużycia  pośredniego.  Dlatego  w  praktyce
stosuje się inne wzory. Najpopularniejszy z nich opiera się na spostrzeżeniu, że PKB jest w dobrym
przybliżeniu  równy  finalnym  wydatkom  wszystkich  nabywców  wartości  dodanej  wytworzonej  na
terenie kraju. Zatem od strony popytowej:

PKB = konsumpcja + inwestycje + wydatki rządowe + eksport - import + zmiana stanu
zapasów.

Trzeci wzór wynika z faktu, że suma wydatków musi być równa sumie dochodów ze wszystkich
źródeł. Zatem od strony dochodowej:

PKB = dochody z pracy + dochody z kapitału + dochody państwa + amortyzacja.

Powyższy wzór wyraża podział wartości dodanej pomiędzy pracę (pracowników najemnych), kapitał
(właścicieli kapitału, inwestorów), państwo i odtworzenie zużytego majątku.

PKB  nominalny  oblicza  się  według  bieżącej  wartości  pieniądza,  PKB  realny  natomiast  według
realnej  wartości  pieniądza,  a  więc  „oczyszczony”  z  wpływu  inflacji.  Przeliczenie  polega  na
podzieleniu  PKB  nominalnego  przez  indeks  cen.  W  zestawieniach  statystycznych  PKB  realny
najczęściej przedstawiany jest w cenach stałych z wybranego roku bazowego.

PKB jest miarą wielkości gospodarki. Wzrost lub spadek realnego PKB stanowi miarę wzrostu
gospodarczego.

Do porównań międzynarodowych PKB przelicza się według bieżącego kursu wymiany, zazwyczaj na
dolary  amerykańskie,  albo  według  parytetu  siły  nabywczej  –  lepiej  oddającego  realną  wartość
dochodu  obywateli.  W  porównaniach  międzynarodowych  wartości  PKB  liczonego  według  parytetu
siły  nabywczej  różnią  się  względem  liczonego  według  kursu  nominalnego  na  korzyść  krajów  o
niższym poziomie cen, zazwyczaj słabiej rozwiniętych, a na niekorzyść krajów drogich.

PKB należy odróżnić od produktu narodowego brutto (PNB), który jest miarą wartości wszystkich
dóbr i usług wytworzonych przez obywateli danego państwa oraz przez osoby prawne z siedzibą na
jego terenie, niezależnie od tego, czy podmioty te działają w kraju, czy za granicą. W ten sposób w
skład PNB Polski wchodzą dochody polskich podmiotów za granicą oraz polskie PKB pomniejszone o
dochody podmiotów obcych.

Czyste PKB jest wyznacznikiem wielkości gospodarki – jednak jest złą miarą zamożności
społeczeństwa, ponieważ nie uwzględnia liczby ludności. Z tego powodu jako miarę dobrobytu
powszechnie używa się innego wskaźnika, którym jest PKB per capita (czyli PKB w przeliczeniu na
jednego mieszkańca).

Produkt krajowy brutto podlega stałym zmianom, zazwyczaj wzrostowi. Wskaźnik tych zmian jest
uznawany za jedną z najważniejszych wielkości makroekonomicznych, gdyż pozwala pokazać trendy,
pomaga ocenić, w jakim stadium cyklu koniunkturalnego znajduje się gospodarka, a nawet w jakim
(względnym) stanie jest ona aktualnie.

9. Polityka Monetarna i budżetowa – definicje.

Polityka pieniężna (inaczej polityka monetarna) – część polityki gospodarczej, polegająca na
systematycznych działaniach mających na celu zapewnienie stabilności cen, czyli niskiej
inflacji

[1]

. Politykę pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa

upoważniona  do  realizacji  tej  funkcji.  Oddziałuje  ona  na  poziom  podaży  pieniądza  oraz  na
kursy walutowe.

Polityka budżetowa – polega na  regulacji wysokości oraz proporcji dochodów i  wydatków
budżetowych. Obejmuje politykę podatkową oraz politykę wydatków budżetowych. Polityka
budżetowa  wyodrębniana  jest  nie  ze  względu  na  specyfikę  realizowanych  celów,  lecz  ze
względu  na  specyfikę  środków,  którymi  się  posługuje.  Jej  cele  muszą  być  zgodne  z  celami
polityki  gospodarczej  i  społecznej  państwa.  Polityka  budżetowa  zajmuje  się  sposobami
wykorzystania  dochodów  i  wydatków  publicznych  do  realizacji  stojących  przed  państwem
zadań.  Dochody  i  wydatki  budżetowe  wykorzystywane  są  do  zapewnienia  wykonania
określonych  usług  publicznych,  ochrony  istniejących  instytucji  polityczno-ustrojowych,
zapewnienia  rozwoju  i  ochrony  określonych  dziedzin  i  form  działalności  gospodarczej  i
realizacji  określonych  przemian  w  gospodarce.  Głównym  środkiem  realizacji  polityki
budżetowej jest budżet państwa.

10. Przyczyny bezrobocia



zaniedbania rozwojowe kraju w ujęciu gałęzi gospodarki i jego poszczególnych regionów



niedostosowanie poziomu i struktury kształcenia do potrzeb i wymagań gospodarki



wysokie dla pracodawców koszty pracy



niekorzystnie sformułowane prawo pracy



niesprawne działanie instytucji rynku pracy



spowolnienie tempa wzrosty gospodarczego



czynnik demograficzny ( napływ osób z drugiego powojennego wyżu demograficznego)



bezrobocie frykcyjne



niski poziom wykształcenia części społeczeństwa



brak doświadczenia zawodowego wśród napływającej kadry absolwentów



zmiany w technologii



wysokie obciążenia fiskalne



bierna postawa bezrobotnych



modyfikacja polityki celnej



nastawienie gospodarki na import



zmniejszenie popytu na konkretne dobra i usługi



niedorozwój gospodarczy niektórych regionów



niedostosowanie systemu edukacja|edukacji do potrzeb rynku pracy



niedostatek środków finansowych mających za zadanie wspomaganie tworzenia miejsc

pracy



wyznaczanie przez rząd stawek płacy minimalnej



nieprzygotowanie niektórych regionów do gwałtownej transformacji

11. Skutki inflacji.

Negatywne skutki inflacji:

- sprawia, że czujemy się niepewnie
Niska, stabilna inflacja sprawia, że zarówno obywatelom i rządzącym łatwiej jest podejmować
decyzje i przewidzieć ich skutki. Kiedy dochodzi do wahań inflacji pojawia się niepewność.
Niestabilna inflacja powoduje duże wahania cen w krótkim czasie. Utrudnia to konsumentom i
przedsiębiorstwom długoterminowe planowanie. Niestabilna inflacja sprawia, że rynek staje
się nieefektywny.

- zniechęca do oszczędzania
Gdy wrasta inflacja siła nabywcza pieniądza spada. Pieniądze tracą na wartości, a tym samym
traci sens ich odkładanie, czyli oszczędzanie. Im dłużej pozostają na koncie, tym mniej można
za nie potem kupić.

- spada zainteresowanie kredytami
Wraz z inflacją wzrasta realna wartość rat kredytu. Kiedy inflacja jest niestabilna i trudna do
przewidzenia zainteresowanie wieloletnimi pożyczkami maleje. W tzw. niepewnym czasie
konsumenci wstrzymują się od tego typu zobowiązań. Przy dużej inflacji częściej decydujemy
się na inwestowanie w nieruchomości, złoto, dzieła, sztuki, czyli w tzw. środki trwałe, które w
przeciwieństwie do pieniędzy nie trącą na wartości. Dodajmy także, że przy dużym
zainteresowaniu tego typu inwestycjami ich cena, czyli wartość wzrasta (czasem jedynie
okresowo).

- banki ograniczają ofertę kredytową
Skutkiem lokowania pieniędzy poza systemem bankowym jest spadek liczby depozytów.
Mniejsza suma depozytów przekłada się na mniejsze środki przeznaczane przez banki na
kredyty. Powoduje to zaostrzenie polityki kredytowej, której celem jest ograniczenie dostępu
konsumentów do kredytów. Zatem nie dość, że inflacja osłabia zainteresowanie kredytami, to
jeszcze może wpłynąć na ograniczenie możliwości ich udzielania przez banki.

- wpływa negatywnie na gospodarkę państwa
Wysoka inflacja może zakłócać procesy gospodarcze. Wahania cen powodują, że trudniej
regulować podaż i popyt. Niepewność związana z wysokością inflacja odbija się niekorzystnie
na procesach produkcji i wymiany towarowej.

- napędza wzrost kosztów produkcji
Wysoka inflacja może spowodować szybszy wzrost kosztów w stosunku do wydajności, co
przełoży się na mniejsze zyski przedsiębiorstwa, a to z kolei może oznaczać ciecia w
zatrudnieniu, a nawet bankructwo.

- wpływa na nasze zarobki
Wzrost cen powoduje spadek siły nabywczej pieniędzy, a w konsekwencji także spadek płac
realnych. Za tę samą pensję można nabyć coraz mniej dóbr – towarów i usług.

- wywołuje niezadowolenie społeczne
Zarabiamy tyle samo, a wszystko wokół drożeje. Pogarszające się warunki życia powodują, że
mamy coraz mniejsze zaufanie do władz i szukamy sposobów na polepszenie warunków
bytowych. Najczęściej dochodzi wówczas do działań na tzw. czarnym rynku, w szarej strefie,
a może także skłonić do emigracji.

- najmocniej uderza w najmniej zamożnych
Ludzie zamożni zazwyczaj posiadają jakieś oszczędności, lokaty bądź inwestycje. Poza tym
ich dochody są na tyle wysokie, że zdołają się utrzymać. Inflacja najdotkliwiej wpływa na
życie mniej zamożnych. Przy wysokiej inflacji może się okazać, ze otrzymywane minimalne
wynagrodzenie za wykonywaną pracę może nie wystarczyć na zapewnienie podstawowych
środków do życia.

Nie ma najmniejszych wątpliwości, że inflacja nie należy do najprzyjemniejszych zjawisk
ekonomicznych. Jednak w każdej sytuacji należy szukać też i tych dobrych stron…

„Pozytywne” skutki inflacji:

- może ożywić konsumpcję
Kiedy pieniądz traci na wartości, społeczeństwo nie oszczędza i wydaje pieniądze na sprawy
bieżące. „Konserwowanie” pieniądza podczas wysokiej inflacji staje się nieopłacalne,
wartości nabierają dobra materialne. Konsumenci poprzez takie zachowania zwiększają popyt
na niektóre towary i usługi, napędzając tym samym niektóre sektory gospodarki.

- jest dobrą lekcją oszczędzania
Ceny rosną, a wraz z nimi maleje ilość towarów, na jakie nas stać. Wysokie ceny sprawiają, że
społeczeństwo szuka oszczędności. Chętniej sprzedają się tańsze towary i „zamienniki”, a to,
co za czasów tzw. dobrobytu konsumenci omijali szerokim łukiem nagle zaczyna cieszyć się
dużym zainteresowaniem.

- może motywować do oszczędzania
Odkładanie pieniędzy lub ich inwestowanie w czasach wysokiej inflacji z pewnością nie jest
łatwą sprawą. Jednak wysokie podwyżki to z pewnością dobry moment, aby podjąć
oszczędnościowo-inwestycyjne postanowienia. Ilu z nas obserwując rosnące ceny i analizując
kolejne podwyżki pomyślało - a trzeba było oszczędzać, należało inwestować, kiedy były
pieniądze.

12. Skutki deflacji.

Skutki deflacji mogą być następujące:



długotrwały spadek poziomu cen powoduje, iż gotówka zyskuje na wartości. Tym samym za
określoną kwotę można nabyć więcej dóbr i usług,



nagła deflacja – jej przykładem jest Wielki Kryzys w gospodarce amerykańskiej – może być
również przyczyną wielu bankructw czy też kryzysów bankowych spowodowanych nagłym
wzrostem realnej wartości długów, przez który dłużnicy stają się niewypłacalni,



redystrybucja realnych środków od pożyczkobiorców do pożyczkodawców,



ograniczenie zagregowanego popytu, czyli tzw. deflacja długu (jego skutkiem jest wzrost realnego
zadłużenia i pogłębiające się osłabienie gospodarcze),



zmniejszenie opłacalności produkcji,



deflacja może również powodować stagnację gospodarczą i wysokie zadłużenie wewnętrzne,



ograniczenie możliwości wpływu polityki pieniężnej na gospodarkę,



oczekiwana deflacja może również wpływać na nominalne stopy procentowe (spadek stopy
inflacji powoduje spadek wartości nominalnej stopy procentowej).