Laboratoria z przedmiotu Prognozowanie i symulacje (6)

1

Przykład złożonej prognozy demograficznej

Przedmiotem rozważań będzie sytuacja demograficzna w Polsce w roku 2009 i próba prognozy

wybranych zjawisk demograficznych na kolejne lata. W szczególności, celem analizy będzie:



dokonanie prognozy liczby urodzeń w latach 2010-2050;



ocena zmian liczby dzieci w wieku szkolnym w latach 2010-2050;



ocena zmian liczby kandydatów na studia w latach 2010-2050;



ocena zmian liczby mieszkańców Polski;



wyznaczenia wskaźnika obciążenia dla ludności Polski w badanym okresie.

Podstawę przeprowadzenia prognoz będą dane o strukturze wiekowej polskiego społeczeństwa w

roku 2009, liczbie urodzeń w zależności od wieku matki i liczby zgonów osób dla każdego rocznika wieku.

Prognoza zostanie przeprowadzona z wykorzystaniem formuł arkusza kalkulacyjnego EXCEL.

Proszę otworzyć plik danych Dane do prognozy (C:\Demografia (pliki danych)).

W pierwszej części dokonamy prognozy dla populacji kobiet.

ETAP 1 – wyznaczanie wskaźników płodności

i współczynnika umieralności dla danych z 2009 roku

Proszę dodać dwie puste kolumny po kolumnie B i zatytułować je: wskaźnik płodności oraz

wskaźnik umieralności. Proszę zaproponować formuły, według których wyznaczone zostaną oba wskaźniki.

Przybliżona prognoza struktury liczby kobiet na lata 2010-2050 zostanie wyznaczona przy

założeniu:

1) stałości współczynników płodności;
2) niezmiennej umieralności.

Aby ułatwić nawigację w arkuszu danych proszę umieścić kursor w komórce G4, następnie

wykorzystując polecenie Zablokuj okienko.

ETAP 2 (przygotowanie arkusza oraz uwzględnienie procesu starzenia się i umieralności)

Proszę zaznaczyć komórki G2 i G3 a następnie przeciągnąć je w prawo aż do roku 2050.

W pierwszej kolejności zobrazowany zostanie proces starzenia się i umierania. W tym celu,

obliczona zostanie wartość w komórce H5. Ta sama formuła zostanie zastosowana do wszystkich kolejnych
lat i roczników wiekowych kobiet. Po wprowadzeniu formuły należy ją przeciągnąć „w prawo” i „w dół”.

Wskaźnik płodności wyznaczamy

odnosząc liczbę urodzeń dla kobiet w

danym wieku do liczby kobiet w tym

wieku. Wskaźnik ten podaje się w

przeliczeniu na 1000 osób.

Wskaźnik umieralności wyznaczamy
odnosząc liczbę zgonów dla kobiet w

danym wieku do liczby kobiet w tym

wieku. Wskaźnik ten podaje się w

przeliczeniu na 1000 osób.

Laboratoria z przedmiotu Prognozowanie i symulacje (6)

2

ETAP 3 (wyznaczamy liczbę urodzeń)

Liczbę urodzeń w roku 2010 wyznaczamy wykorzystując informację o liczbie kobiet w odpowiednim wieku
dla tego roku i wskaźniku płodności. Ponadto uwzględniamy fakt, iż wśród urodzeń, noworodki płci
żeńskiej stanowią mniejszość (ok. 48%).

ETAP 4 (korekta dla grupy wiekowej >85)

Aby zakończyć prognozę dla populacji kobiet, korygujemy formułę w komórce H89 i przeciągamy

w prawo. Korekta wynika z faktu, iż ostatnia grupa wiekowa (>85) ma charakter „pochłaniający”.
Skorygowana formuła będzie miała postać:

ETAP 5 (prognoza dla mężczyzn)

Proszę analogicznie, posługując się podobnymi formułami wyznaczyć prognozę dla populacji

mężczyzn.

Na podstawie przeprowadzonych obliczeń proszę uzupełnić wartości w poniższej tabeli:

Grupa

2009

2025

2050

Ludność Polski

Liczba urodzeń

Liczba kandydatów na studia (19)

Liczba uczniów szkół podst. (7-12)

Liczba osób w wieku 18-64

Liczba osób w wieku



65

Wskaźnik obciążenia

Liczbę osób dla rocznika wiekowego 1 rok

wyznaczamy za pomocą formuły, uwzględniającej

stan ludności z roku poprzedniego, przemnożonej

przez wskaźnik przeżywalności (1 – wskaźnik

umieralności).

Po wyznaczeniu liczby urodzeń, formułę z komórki

H4 przeciągamy w prawo.