MIKROEKONOMIA

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja

• proces za pomocą którego uczestnicy rynku dążą do realizacji

swych interesów, próbując przedstawić korzystniejszą od innych
ofertę pod względem ceny, jakości lub innych charakterystyk,

• zdolność przedsiębiorstwa do sprostania konkurencji ze strony

innych podmiotów, utrzymywanie i powiększanie udziałów w
rynku oraz osiąganie w związku z tym odpowiednich zysków,

• Zaspokajanie potrzeb konsumenta bardziej efektywnie niż inne

podmioty.

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja

• konkurencja doskonała

(producent ani kupujący nie ma żadnego wpływu na cenę),

• konkurencja niedoskonała

(jedna ze stron rynku ma jakikolwiek wpływ na cenę)

Według kryterium wpływu na cenę rynkową produktu

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała – cechy

Liczba uczestników po stronie sprzedaży bardzo wielu
Liczba uczestników po stronie popytu

bardzo wielu

Rodzaj produktu

homogeniczny

Wejście na rynek

łatwe

Kształtowanie ceny mechanizm

rynkowy

Konkurencja pozacenowa

brak

Mobilność czynników produkcji

pełna

Przykład produktu

sprzedaż na zorganizowanym
rynku, giełdach, np. pszenica,
ziemniaki, buraki

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

Krótki okres

• taki, w którym rozmiary przedsiębiorstwa są stałe,
• wielkość produkcji zmienia się wraz ze zmianą wykorzystania

czynników zmiennych,

• liczba przedsiębiorstw w gałęzi jest stała.

Gałąź produkcji obejmuje przedsiębiorstwa wytwarzające identyczne produkty

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

0

2

4

6

8

10

12

14

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

P

Q

Krzywa popytu – prosta pozioma, przebiega na wysokości ceny ustalonej przez
rynek, przedsiębiorstwo przyjmuje cenę daną przez rynek

Krzywa podaży każdego przedsiębiorstwa (gałęzi) – doskonale nieelastyczna (sztywna)
cena równowagi rynkowej zależy wyłącznie od kształtowania się popytu

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

• Popyt na produkty przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego

jest doskonale elastyczny

• Przedsiębiorstwo będzie poszukiwać takich rozmiarów produkcji

aby maksymalizować zysk

• Kryterium optymalizacji odnosi się zarówno do maksymalizacji

zysku dodatniego, jak i do minimalizacji zysku ujemnego
(straty przedsiębiorstwa)

Z

c

=P

c

- K

c

Z

J

=P-KCP

8

E =

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

Przykład

P=12

PC = P

x

Q

Q

PC

KC

Z

PP

PM

0

0

15

-15

0

-

1

12

25

-13

12

2

24

30

-6

12

3

36

35

1

12

4

48

45

3

12

5

60

60

0

12

KM

Koszty produkcji wynikają z przyjętej technologii produkcji

PM =

∆ PC
∆ Q

∆ KC

PP =

PC

Q

KM =

∆ Q

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

Przykład

P=12

PC = P

x

Q

Q

PC

KC

Z

PP

PM

0

0

15

-15

0

-

1

12

25

-13

12

12

2

24

30

-6

12

12

3

36

35

1

12

12

4

48

45

3

12

12

5

60

60

0

12

12

KM

10

5
5

10

15

Przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk, gdy różnica między PC i KC jest największa

Przedsiębiorstwo osiąga równowagę, jeżeli przy danych kosztach produkcji

i przy danej cenie wytwarza wielkość produkcji maksymalizującą zysk

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

P

P=PP=PM

Q

0

5

10

15

20

25

0

1

2

3

4

5

6

KM

Wyznaczanie optymalnych rozmiarów produkcji przy pomocy KM i PM

Przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk, gdy PM = KM i KM rośnie

PM = KM warunek konieczny

KM warunek wystarczający

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Sytuacje, jakie firma może zastać na rynku w okresie krótkim

KM

KCP

KZP

P

0

Q

Sytuacje, jakie firma może zastać na rynku w okresie krótkim

Q

P

P

1

KM

KCP

KZP

P

1

=PP=PM

a

Q

1

0

Przy P=P

1

równowaga w p. a, rozmiary produkcji w równowadze = Q

1

Zależności w p. a: P

>

KCP lub PC

>

KC

b

Sytuacje, jakie firma może zastać na rynku w okresie krótkim

Q

P

0

P

1

KM

KCP

KZP

P

1

=PP=PM

a

b

c

P

2

Q

2

Q

1

Przy P=P

2

równowaga w p. c, rozmiary produkcji w równowadze = Q

2

Zależności w p. c: P = KCP lub PC = KC, KCP = min, a Ze = 0

Sytuacje, jakie firma może zastać na rynku w okresie krótkim

Q

P

P

1

KM

KCP

KZP

P

1

=PP=PM

a

b

c

P

2

0

Q

2

Q

1

Przy P=P

3

równowaga w p. d, rozmiary produkcji w równowadze = Q

3

Zależności w p. d: KCP

>

P

>

KZP lub KC

>

PC

>

KZC, a strata

<

KSC

P

3

d

Q

3

e

Sytuacje, jakie firma może zastać na rynku w okresie krótkim

Q

P

P

1

KM

KCP

KZP

P

1

=PP=PM

a

b

c

P

2

0

Q

2

Q

1

Przy P=P

4

równowaga w p. f, rozmiary produkcji w równowadze = Q

4

Zależności w p. f: P = KZP lub PC = KZC i KZP = min, a strata = KSC

P

3

d

Q

3

e

f

Q

4

P

4

Konkurencja doskonała

Przedsiębiorstwo poszukuje takich rozmiarów produkcji (Q) przy których może

maksymalizować zysk

W sytuacji zysku dodatniego – przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk,

gdy PM=KM i KM

W sytuacji zysku ujemnego (starty) – porównujemy STRATĘ z KCP

W punkcie zrównania KM i PM przedsiębiorstwo znajduje się w równowadze

i nie jest zainteresowane zmianą rozmiarów produkcji (Q)

(chyba, że zmieni się cena lub/i koszty produkcji)

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

Punkty: c i f – graniczne punkty rentowności

(dwa charakterystyczne punkty kształtowania się zysku przedsiębiorstwa)

Punkt c - punkt niwelacji (graniczny punkt opłacalności), wyznacza

moment osiągnięcia zysku dodatniego,

PC = KC, a Zysk = 0

Dla każdej ceny

>

ceny opłacalności (P

2

) PC > KC, a Zysk > 0

Punkt f - punkt zamknięcia (graniczny punkt nieopłacalności)

Gdy cena < nieopłacalności (P

4

), należy zamknąć przedsiębiorstwo

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

Podaż przedsiębiorstwa w okresie krótkim

• przedsiębiorstwo nie będzie produkować, gdy P>KZP

• dla każdej ceny P wyższej od min. KZP – przedsiębiorstwo

podejmuje produkcję i zgodnie z zasada optymalizacji oferuje na rynek wielkość
produkcji maksymalizująca zysk

• ponieważ maksymalizacja zysku ma miejsce, gdy P = PM = KM, to można

wyznaczyć nieskończenie wiele poziomów cen rynkowych leżących powyżej
punktu przecięcia KM z min. KZP, w ten sposób określa się rozmiary produkcji

(podaży)

dr Elżbieta Lorek

Konkurencja doskonała

Q

P, KM, KZP

KM

KZP

P

1

Podaż przedsiębiorstwa w okresie krótkim

Pn

P

2

P

3

KRZYWA PODAŻY

Krótkookresowa krzywa podaży przedsiębiorstwa na rynku konkurencji

doskonałej pokrywa się z rosnącym odcinkiem krzywej KM, znajdującym się

powyżej min. KZP

Konkurencja doskonała

Okres długi –

przedsiębiorstwo

(zmieniają się rozmiary przedsiębiorstwa)

P

Q

P = PM

KM

KR

KM

DŁ

P

E

Q

E

W okresie długim przedsiębiorstwo osiąga równowagę (maksymalizuje zysk)
osiągając takie rozmiary produkcji Q, dla których P = PM = KM

KR

= KM

DŁ

Konkurencja doskonała

Okres długi – gałąź przemysłu

(

zmienia się liczba przedsiębiorstw w gałęzi)

P

Q

P = PM

KM

KR

KM

DŁ

P

E

Q

E

KCP

DL

KCP

KR

W okresie długim gałąź przemysłu osiąga równowagę, gdy wszystkie przedsiębiorstwa
wchodzące w skład gałęzi osiągają równowagę w okresie długim (P = KCP

DŁ

min.,

a w p. optimum: P = KM

KR

= KM

DŁ

= KCP

KR

= KCP

DŁ