Konkurencja 

Konkurencja 

doskonała

doskonała

Monopol pełny

Monopol pełny

Anna Zachorowska-

Anna Zachorowska-

Mazurkiewicz

Mazurkiewicz

Konkurencja doskonała

Konkurencja doskonała

To model rynku, na którym występuje 

To model rynku, na którym występuje 

wielu nabywców i sprzedawców 

wielu nabywców i sprzedawców 

danego produktu, z których żaden nie 

danego produktu, z których żaden nie 

ma wpływu na poziom jego ceny 

ma wpływu na poziom jego ceny 

rynkowej (wszyscy należą do kategorii 

rynkowej (wszyscy należą do kategorii 

cenobiorców) – cena ta kształtuje się 

cenobiorców) – cena ta kształtuje się 

na rynku jako wypadkowa swobodnego 

na rynku jako wypadkowa swobodnego 

starcia się popytu z podażą

starcia się popytu z podażą

Założenia modelu 

Założenia modelu 



Założenie jednorodności produktu.

Założenie jednorodności produktu.



Założenie pełnej mobilności czynników 

Założenie pełnej mobilności czynników 

produkcji

produkcji



Duża liczba sprzedających i 

Duża liczba sprzedających i 

kupujących.

kupujących.



Założenie doskonałej informacji o 

Założenie doskonałej informacji o 

rynku.

rynku.

Próg rentowności

Próg rentowności

Break even point 

Break even point 

 - punkt w którym 

 - punkt w którym 

przedsiębiorstwo osiąga zerowy zysk 

przedsiębiorstwo osiąga zerowy zysk 

ekonomiczny.

ekonomiczny.

Cena zamknięcia

Cena zamknięcia

Punkt zamknięcia firmy, ponieważ cena 

Punkt zamknięcia firmy, ponieważ cena 

umożliwia tylko sfinansowanie przeciętnego 

umożliwia tylko sfinansowanie przeciętnego 

kosztu zmiennego.

kosztu zmiennego.

Równowaga długookresowa

Równowaga długookresowa

W stanie długookresowej równowagi w 

W stanie długookresowej równowagi w 

konkurencji doskonałej 

konkurencji doskonałej 

przedsiębiorstwo wybierze wielkość 

przedsiębiorstwo wybierze wielkość 

produkcji, przy której osiąga nie 

produkcji, przy której osiąga nie 

maksimum, ale zero zysku, wówczas 

maksimum, ale zero zysku, wówczas 

bowiem ani nie jest zagrożone przez 

bowiem ani nie jest zagrożone przez 

firmy wchodzące do branży, ani samo 

firmy wchodzące do branży, ani samo 

nie musi opuścić branży.

nie musi opuścić branży.

Monopol pełny

Monopol pełny

(absolutny, czysty, doskonały) to forma 

(absolutny, czysty, doskonały) to forma 

rynku wykluczająca wszelką konkurencję 

rynku wykluczająca wszelką konkurencję 

– produkcja zdominowana jest przez 

– produkcja zdominowana jest przez 

jedno przedsiębiorstwo, a wytwarzany 

jedno przedsiębiorstwo, a wytwarzany 

produkt nie ma bliskich substytutów. 

produkt nie ma bliskich substytutów. 

Monopolista kształtuje cenę produktu – 

Monopolista kształtuje cenę produktu – 

jest cenodawcą. Dążąc do maksymalizacji 

jest cenodawcą. Dążąc do maksymalizacji 

zysku manipuluje rozmiarami produkcji i 

zysku manipuluje rozmiarami produkcji i 

nagina zachowania konsumentów do 

nagina zachowania konsumentów do 

swoich interesów.

swoich interesów.

Założenia modelu

Założenia modelu



Produkty jednorodne lub 

Produkty jednorodne lub 

zróżnicowane

zróżnicowane



Brak możliwości wejścia do 

Brak możliwości wejścia do 

działalności opanowanej przez 

działalności opanowanej przez 

monopol pełny

monopol pełny



Jeden sprzedający, wielu kupujących

Jeden sprzedający, wielu kupujących



Doskonała informacja o rynku

Doskonała informacja o rynku

Charakterystyka 

Charakterystyka 

przedsiębiorstwa 

przedsiębiorstwa 

monopolistycznego

monopolistycznego



Ma wpływ na podaż i ceny,

Ma wpływ na podaż i ceny,



Jako jedyny producent nie bierze pod 

Jako jedyny producent nie bierze pod 

uwagę zachowania innych firm,

uwagę zachowania innych firm,



Wzrost rozmiarów produkcji wywołuje 

Wzrost rozmiarów produkcji wywołuje 

spadek ceny.

spadek ceny.

Punkt Cournota

Punkt Cournota

jest to punkt położony na krzywej popytu 

jest to punkt położony na krzywej popytu 

na produkcję monopolisty, 

na produkcję monopolisty, 

odpowiadający rozmiarom produkcji, 

odpowiadający rozmiarom produkcji, 

przy których następuje zrównanie się 

przy których następuje zrównanie się 

utargu krańcowego ze sprzedaży 

utargu krańcowego ze sprzedaży 

danego produktu z kosztem krańcowym 

danego produktu z kosztem krańcowym 

jego wytworzenia. Wyznacza on cenę 

jego wytworzenia. Wyznacza on cenę 

produktu maksymalizującą zysk firmy 

produktu maksymalizującą zysk firmy 

monopolistycznej lub minimalizująca jej 

monopolistycznej lub minimalizująca jej 

stratę – twz. 

stratę – twz. 

cenę monopolową

cenę monopolową

.

.

Dyskryminacja cenowa

Dyskryminacja cenowa

Różnicowanie cen przez firmę monopolistyczną 

Różnicowanie cen przez firmę monopolistyczną 

nie uzasadnione różnicami w kosztach 

nie uzasadnione różnicami w kosztach 

wytwarzania. Wyróżnia się trzy podstawowe 

wytwarzania. Wyróżnia się trzy podstawowe 

rodzaje dyskryminacji cenowej:

rodzaje dyskryminacji cenowej:



Pierwszego stopnia

Pierwszego stopnia

 (dyskryminacja 

 (dyskryminacja 

doskonała) – polega na sprzedaży 

doskonała) – polega na sprzedaży 

poszczególnych jednostek danego produktu 

poszczególnych jednostek danego produktu 

po różnych cenach, przy czym te są ponadto 

po różnych cenach, przy czym te są ponadto 

różne dla poszczególnych nabywców

różne dla poszczególnych nabywców



Drugiego stopnia

Drugiego stopnia

, ma miejsce wówczas, 

, ma miejsce wówczas, 

gdy poszczególne transakcje kupna-

gdy poszczególne transakcje kupna-

sprzedaży danego produktu zawierane są 

sprzedaży danego produktu zawierane są 

po różnych cenach, z wyjątkiem transakcji 

po różnych cenach, z wyjątkiem transakcji 

obejmujących taką samą ilość produktu, 

obejmujących taką samą ilość produktu, 

które bez względu na to, kto jest nabywcą, 

które bez względu na to, kto jest nabywcą, 

dokonywane są po tej samej cenie.

dokonywane są po tej samej cenie.



Trzeciego stopnia

Trzeciego stopnia

 – przejawia się w 

 – przejawia się w 

różnicowaniu cen danego produktu dla 

różnicowaniu cen danego produktu dla 

poszczególnych nabywców, jednak przy 

poszczególnych nabywców, jednak przy 

zachowaniu zasady, że ten sam nabywca 

zachowaniu zasady, że ten sam nabywca 

może nabyć dowolną ilość tego produktu 

może nabyć dowolną ilość tego produktu 

po tej samej cenie. Ten typ dyskryminacji 

po tej samej cenie. Ten typ dyskryminacji 

umożliwia segmentację rynku.

umożliwia segmentację rynku.

Społeczny koszt monopolu

Społeczny koszt monopolu

Straty efektywności ekonomicznej związane z 

Straty efektywności ekonomicznej związane z 

posiadaniem przez przedsiębiorstwo siły 

posiadaniem przez przedsiębiorstwo siły 

monopolistycznej, pozwalającej mu wpływać 

monopolistycznej, pozwalającej mu wpływać 

na poziom ceny rynkowej produktu poprzez 

na poziom ceny rynkowej produktu poprzez 

manipulowanie jego podażą. Określa go 

manipulowanie jego podażą. Określa go 

różnica pomiędzy skumulowaną, 

różnica pomiędzy skumulowaną, 

przypisywaną przez społeczeństwo, 

przypisywaną przez społeczeństwo, 

użytecznością krańcową rozmiarów produkcji 

użytecznością krańcową rozmiarów produkcji 

utraconych w wyniku monopolizacji rynku a 

utraconych w wyniku monopolizacji rynku a 

skumulowanym kosztem krańcowym ich 

skumulowanym kosztem krańcowym ich 

wytworzenia.

wytworzenia.