Język judeo-arabski

1

Język judeo-arabski

Al-Jahudijja

Obszar

Izrael, Francja, Syria, Irak, i inne

Liczba mówiących

?

Ranking

poza rankingiem

Klasyfikacja genetyczna Języki afroazjatyckie

•

Języki semickie

•

płd.-zach.-semickie

•

Język judeo-arabski

Pismo

hebrajskie

Status oficjalny

język urzędowy

nigdzie

ISO 639-2

jrb

ISO 639-3

jrb

W Wikipedii

Zobacz też: język, języki świata

Fragment manuskryptu z XII wieku w języku judeo-arabskim

Język żydowsko-arabski (Al-Jahudijja,

Arabijja Djalna) – grupa wielu dialektów,

dawniej używanych przez Żydów

zamieszkałych w państwach arabskich,

głównie Mizrachijczyków, współcześnie w

większości żyjących w Izraelu i Francji.

W średniowieczu nazywano tak klasyczny

język arabski, zapisywany alfabetem

hebrajskim.

Cechy

Dialekty judeo-arabskie rozwinęły się na

podstawie lokalnych dialektów języka

arabskiego (np. dialektu marokańskiego,

irackiego i algierskiego) z dodatkiem

zapożyczeń z języka hebrajskiego i

aramejskiego. Nie zawsze występowanie

dialektu judeo-arabskiego pokrywa się z

zasięgiem jego arabskiego odpowiednika, np.
dialekt judeo-egipski w większym stopniu

przypomina arabski dialekt marokański, niż

egipski. To zjawisko odzwierciedla migrację

przodków Żydów egipskich z krajów

Język judeo-arabski

2

Maghrebu. Współcześnie większość Żydów jest co najmniej dwujęzyczna: biegle znają lokalny dialekt arabski i

lokalny dialekt judeo-arabski.

Dialekty języka judeo-arabskiego są zapisywane zmodyfikowanym alfabetem hebrajskim, do którego często dodaje

się kropki z alfabetu arabskiego, oznaczające samogłoski (do zapisu fonemów, nie występujących w języku

hebrajskim).

Historia

W średniowieczu język judeo-arabski (wówczas bardzo bliski klasycznemu językowi arabskiemu) był

najważniejszym żydowskim językiem literackim; pisał w nim m.in. Majmonides (np. Sefer ha-Micwot), napisano w

nim dzieła halacha i komentarze biblijne: Emunoth we-Deoth, Tafsir, Tikkun Middot ha-Nefesz, Czowot

ha-Lewawot, Kuzari i inne.

Na skutek I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 ogromna większość Żydów z krajów arabskich uciekła do Izraela oraz

do Francji, gdzie ich dialekty judeo-arabskie szybko zostały wyparte przez język hebrajski i język francuski. Z tego

powodu obecnie dialekty judeo-arabskie są zagrożone wymarciem.

Zwroty w dialekcie judeo-marokańskim

Polski

Transliteracja

Dialekt judeo-marokański[1]

Witam

šlāma

שלמה

Witaj

šlāma ʿlik

שלמה עליכ

Do widzenia

bšlāma (ʿlik)

( בשלמה (עליכ

Dziękuję

mersi

מרסי

Tak

ēywa

ייוה

Nie

lā

לא

Jak się masz?

āš iḫbark?

אשכברכ?

Dobrze

lābaš

לבש

Dobrze, dziękuję

lābaš, mersi

לבש, מרסי

Dobrze, dzięki Bogu lābaš, hamdul'Illah לבש, המדול'ילה

Bibliografia

1. Blau, Joshua, The Emergence and Linguistic Background of Judaeo-Arabic: OUP, 1999

Linki zewnętrzne

• Literatura judeo-arabska

[2]

(

ang.

)

• Literatura judeo-arabska

[3]

(

ang.

)

• Żydzi w Libanie

[4]

(

ang.

)

Przypisy

[1] w tym dialekcie widoczne są zapożyczenia z języka francuskiego

[2] http:/

/

www.

uwm.

edu/

~corre/

judeo-arabic2.

html

[3] http:/

/

shekel.

jct.

ac.

il/

~green/

judeo-arabic.

html

[4] http:/

/

thejewsoflebanon.

org/

Źródła i autorzy artykułu

3

Źródła i autorzy artykułu

Język judeo-arabski  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=25208816  Autorzy: BartekChom, Beax, Gedeon07, Misternight, Nowaczyk, Rembecki, Sl, 2 anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Cairo Genizah Fragment.jpg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Cairo_Genizah_Fragment.jpg  Licencja: nieznany  Autorzy: Jayjg, Kozuch, Netan'el, Red devil 666,
Sheynhertz-Unbayg

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/