Zadanie: Wyznaczyć najkrótszą trasę między wskazanymi punktami. Uwzględnić

rejon zamknięty dla ruchu kołowego oraz blokadę jednego ze skrzyżowań. Ćwiczenie
przeprowadzić dla trzech różnych konfiguracji.

Cel: Analiza ma za zadanie przestawić najkrótszą trasę miedzy wskazanymi obiektami,

należy także wyłączyć z analizy wskazane ulice.

Dane:

Dane dostarczone zostaną w folderze „DANE ANALIZY”

- mapa rastrowa w skali 1: 50 000 – 50_r.img: mapa będzie użyta w projekcie jako tło

dla warstwy wektorowej

1. UTWORZENIE WARSTWY TEMATYCZNEJ „DROGI”

- Przejście do aplikacji ArcCatalog

- Kliknięcie prawym klawiszem myszy na docelowy folder > New > Shapefile

- Nazwę warstwy ustalamy na „drogi”

- Typ obiektów warstwy > Polyline – ponieważ digitalizowana będzie sieć dróg

2. DIGITALIZACJA SIECI DRÓG NA MAPIE RASTROWEJ

- Uruchomienie aplikacji ArcMap

- Dodanie warstwy drogi.shp oraz 50_r.img

- Zmiana sposobu wyświetlania warstwy dróg innym, bardziej widocznym kolorem

- Przejście do trybu edycji warstwy drogi Editor > Start Editing

- Ustawienie parametrów dociągania Editor > Snapping – włączamy dociąganie do
wierzchołków i elementów linii– Vertex i Edge

Drogi tworzymy poprzez rysowanie odcinków między skrzyżowaniami. Dłuższe trasy
uniemożliwią późniejszą pracę.

- Digitalizujemy drogi za pomocą narzędzia szkicu

- Po zakończeniu rysowania kończymy edycję Editor > Save Edits i Stop Editing

3. UTWORZENIE BAZY DANYCH PROJEKTU

Należy wykonać:

Aby wykonać analizę sieciową należy dostarczoną warstwę tematyczną drogi.shp

przetransformować w sieć geometryczną, aby stworzyć sieć geometryczną należy zmienić

format zapisu dostarczonej warstwy wektorowej, w tym celu należy utworzyć:

- Utworzenie geobazy osobistej, warstwy informacyjnej oraz sieci geometrycznej

Utworzenie geobazy umożliwia aplikacja

ArcCatalog, należy odszukać w drzewie

katalogu dostarczony folder z danymi

„DANE

ANALIZY”.

ArcCatalog

umożliwia

przeglądanie

i

zarządzanie

danymi. Używając zakładek: zawartość,

podgląd, metadane możemy uzyskćwiele

informacji o dostarczonych danych.

Zaznaczona część drzewa katalogu

zostanie wyświetlona w z prawej strony

okna katalogu. Z lewej strony widoczny podgląd warstwy drogi.

Po kliknięciu prawym klawiszem myszy na folder „DANE ANALIZY”,

należy wybrać zakładkę Nowe/Geobaza osobista. Po pojawieniu się ikony

geobazy w oknie zawartości ArcCatalog należy nadać jej nazwę : „trasa1”

Model danych geobazy jest obiektowym modelem danych GIS. Każdy obiekt

przechowywany jest jako wiersz w tabeli. W tabeli mieści się pole geometrii przechowujące

wektorowy kształt obiektu oraz inne pola przechowujące jego atrybuty. Każda klasa obiektów

ma swoją tabelę. Najważniejsze zalety modelu danych geobazy to wbudowanie reguł

rządzących zachowaniem obiektów, jednolity sposób przechowywania obiektów w bazie

danych

- W geobazie osobistej należy utworzyć nowy zestaw danych (kliknięcie prawym klawiszem

myszy na reobazie trasa1.mdb)

- W kreatorze jako nazwę wpisać trasa2 oraz zaimportować układ współrzędnych z

dostarczonej warstwy tematycznej drogi.shp, import układu współrzędnych z dostarczonego

pliku daje pewność że będą one takie same.

W geobazie Zestaw danych odpowiada Warstwie Informacyjnej

Obiekty liniowe (Arcs)- są zbudowane z segmentów linii wraz z węzłami na

końcach. Węzły są punktami końcowymi i miejscami połączeń obiektów

liniowych. Węzły mogą mieć atrybuty, a więc reprezentować obiekty

punktowe w sieciach jak np. skrzyżowania ulic. Węzły umożliwiają

nadzorowanie połączeń między obiektami. Obiekty liniowe występują jako pojedyncze linie,

tworzą struktury sieciowe (sieć ulic).

Do zestawu danych należy teraz zaimportować dostarczoną warstwę tematyczną zawierającą

drogi. Aby proces wykonać prawidłowo w otwartym kreatorze wskazano w polu Input

Future Class (obiekty wejściowe) utworzony plik drogi.shp, jako nazwę obiektu wynikowego

wpisano „trasa3”

- Zaimportowaną warstwę tematyczną trasa3 należy teraz zmienić na sieć geometryczną, w

tym celu klikając prawym klawiszem myszy na zestaw danych „trasa2” i wybierając

zakładkę Geometric Network otwarto kreator tworzenia nowej sieci geometrycznej, prowadzi

on przez kolejne etapy powstawania sieci. Przycisk Next zatwierdza kolejne etapy tworzenia

sieci.

W kolejnych czterech etapach nie dokonano żadnych zmian ponieważ wartości domyślne

wskazywane przez aplikacje są odpowiednie, były to kolejno:

- budowanie sieci z istniejących warstw tematycznych- w zestawie danych istnieje tylko

jedna warstwa „trasa3”,

- wpisanie nazwy powstającej sieci, program automatycznie nadał nazwę „tras2_net”,

- czy wszystkie elementy należeć maja do sieci i czy wprowadzenie w tabeli atrybutów

wartość false w polu enable ma wykluczać obiekt z wykonywanych analiz,

właściwość ta będzie wykorzystana w dalszej części analizy

- czy stosować dociąganie (snap) elementów sieci jeśli nie są prawidłowo

zwektoryzowane, domyślnie ustawiona jest wartość No, ponieważ Vmap Level 2

wykonana jest prawidłowo

W następnym oknie należy wpisać nazwę dla wag które będą używane podczas

dalszych etapów analizy (wagi wskazanych wartości wykorzystywane są przez aplikację

podczas bardziej zawansowanych analiz sieciowych), ponieważ należy znaleźć najkrótsza

trasę, wpisano długosc, jako dokładność pola wskazano typ: Double (do piętnastu cyfr

znaczących).

W ostatnim oknie powiązano wagę dlugsc z polem w tabeli atrybutów Shape_Lenght

(w polu tym zapisane są długości każdego z elementów sieci- drogi1. )

W ten sposób zakończono ustawianie parametrów nowej sieci. Po zatwierdzeniu,

program tworzy nową sieć geometryczną. Można przejść do następnego etapu analizy

sieciowej.

4. PRZEPROWADZENIE ANALIZY

Wykonanie diagramu opisującego proces analizy:

- Wczytanie danych.

Po uruchomieniu ArcMap pojawia się okno

dialogowe z domyślnie zaznaczonym „A new empty

map”- wciśnięcie OK, spowoduje automatyczne

otwarcie nowej pustej mapy.

Wykluczenie

z

analizy wskazanego
skrzyżowania

Znalezienie

najkrótszej trasy

Wykluczenie z
analizy wskazanego
rejonu sieci

Sieć
geometryczna
trasa2_net

W celu dodania sieci geometrycznej należy skorzystać z narzędzia Dodaj dane

znajdującego się w głównym menu narzędziowym i wczytać plik „trasa2” (wczytano zestaw

danych, aplikacja otwiera znajdującą się w zestawie sieć geometryczną)

W głównym oknie mapy wyświetlone zostają wczytane elementy. W oknie zawartości

widoczne są dwie warstwy: trasa2_Net_junctions: zapisane w niej są wszystkie węzły trasy,

warstwę tą wyłącza się ponieważ widok punktów jest niepotrzebny oraz trasa3: warstwa

zawiera wszystkie trasy które wykorzystamy w analizie

Używając narzędzi nawigacji należy odnaleźć obszar na którym wykonana zostanie

analiza.

Narzędzia kolejno umożliwiają: powiększyć, pomniejszyć, przesunąć, wyświetlić pełny zasięg

danych.

Następnie należy sprawdzić czy wszystkie skrzyżowania oznaczone są węzłami. Jeżeli nie –

to używamy narzędzia Split to podzielenia poligonu na mniejsze części.

- Włączamy tryb edycji

- Zaznaczamy linię do podziału

- Za pomocą narzędzia Split Tool klikamy w miejscu przecięcia linii

• Wykluczenie z analizy wskazanego rejonu dróg

Analizy sieciowe obejmują trasowanie (budowanie zestawów elementów według

określonych procedur). Trasowanie można przedstawić jako umieszczenie przeźroczystej

folii na mapie sieci i wyznaczenie na niej ścieżek z uwzględnieniem wszystkich elementów

sieciowych które chce się włączyć do wyników. W analizie sieciowej określamy początek i

koniec ścieżki, bariery przez które nie może biec trasa oraz wskazujemy które obiekty nie

wezmą udziału w analizie

W celu wykluczenia części dróg z analizy należy

przejść w tryb edycji. Ponieważ dokonana zostanie zmiana

wartości atrybutów w tabeli, procedura ta dokonana może

być jedynie podczas edycji danych.

Używając narzędzia Wybierz Obiekty wskazano obiekty, zaznaczono rejon dróg które

zostaną wykluczone z analizy. Wybrane drogi zostają podświetlone.

Następnie należy otworzyć tabelę atrybutów warstwy „trasa3”, oraz wykorzystując

opcje Pokaż wybrane wyświetlono w tabeli tylko wskazane wcześniej obiekty.

W tabeli pojawiły się tylko podświetlone rekordy (wszystkie wskazane), należy

odnaleźć kolumnę o nazwie Enable. Wszystkie wartości atrybutów w kolumnie ustawione są

jako True – aplikacja rozróżnia rekordy jako biorące udział w analizie.

Aby nie zmieniać osobno wartości każdego rekordu, co przy większej ich liczbie

zajęło by bardzo dużo czasu, otworzono narzędzie Kalkulator pól (prawym klawiszem myszy

na nagłówek kolumny Enabled > Field Calculator).

We wskazane pole Enable= należy wpisać wartość False i zatwierdzić Ok.,

spowoduje to zmianę pól dla całej kolumny. Będzie to informacja dla aplikacji że rekordy te

wykluczone są z analizy.

Aby wykluczone drogi były wyróżnione w dalszej części analizy należy stworzyć

nową warstwę z wybranych elementów. Nazwę warstwy zmieniamy na drogi_wylaczone.

Następnie zmienioamy atrybuty warstwy kolor- niebieski oraz grubość linii na –2.

Etap ten zostanie zakończony poprzez zapisanie zmian w trybie edycji.

• Wykluczenie z analizy wskazanego skrzyżowania.

Aby wykluczyć z analizy wskazane skrzyżowanie należy włączyć pasek narzędziowy View

> Toolbars > Utility Network Analyst.. Pasek narzędziowy jest podzielony na dwie sekcje, lewa

strona paska pozwala na wybór sieci, z którą się pracuje oraz ustawienie i wyświetlanie kierunku

przepływy. Prawa strona paska umożliwia ustawienie parametrów i przeprowadzenie operacji

trasowania (wyznaczenia ścieżki) na bieżącej sieci.

Samo wykluczenie skrzyżowania dokonane zostanie poprzez wstawienie Bariery

Węzła- będzie to informacja dla aplikacji że dany węzeł zostaję

pominięty w analizie ponieważ zablokowany zostaje przepływ

strumienia medium (w wypadku tej analizy sumowanie

długości).

Po wyborze narzędzia kursor myszy zamienia się na czerwony krzyżyk, kliknięciem

należy wstawić barierę we wskazanym miejscu.

• Wyznaczenie najkrótszej trasy.

Bariera węzła

Trasa wyznaczoną będzie między dwoma skrzyżowaniami (węzłami), w rozszerzeniu

znajdują się także narzędzia dzięki którym można wyznaczyć trasę między sekcjami. Punkt

początkowy i końcowy wskazany zostanie poprzez wstawienie Flagi Węzła- zaznaczone

kolorem zielonym, w oknie Zadanie wyznaczenia ścieżki ustawiono polecenie Wyznacz

ścieżkę > Find Path.

Po wskazaniu punktu końcowego i początkowego trasy należy uruchomić proces poprzez

kliknięcie przycisku Rozwiąż > Solve, wyniki obliczeń- najkrótsza trasa, z uwzględnieniem

rejonów nieprzejezdnych została wyświetlona kolorem czerwonym.

VI. Prezentacja wyników

Tak wyznaczona trasa powinna zostać zapisana. Dlatego też usuwamy wszystkie znaczniki:

Przechodzimy do opcji analiz i format wyniku ustalamy na zaznaczenie (Selection) >OK

Następnie ponownie zaznaczamy zablokowane skrzyżowanie oraz punkt początkowy i

końcowy. Po czym wyznaczamy trasę.

Zapisujemy zaznaczone elementy jako nową warstwę nowa trasa.

Wykonujemy kompozycję mapową.

• Zapisanie projektu:

W menu głównym należy wybrać zakładkę Plik zaznaczyć zapisz jako, następnie po

otwarciu się okna Zapisywanie Jako, zapisać projekt nadając mu nazwę Analiza sieciowa.

Plik zostanie zapisany w formacie ArcMap Document