HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia:

dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

Terminy zaliczenia:

1)

19.04.2007

2) 26.04.2007

Opracowanie na podstawie:

1)

notatek z wykładu

2) działu X Kodeksu pracy
3) Skryptu Jana Kani „Wybrane zagadnienia z ergonomii”

BHP i sprawy bezpośrednio z tym związane

Obowiązki zakładów pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy określone są w

aktach prawnych (konstytucja RP, ustawy(np kodeks pracy), dekrety, rozporządzenia (Minister
Pracy i Polityki społecznej, Minister Zdrowia, czasem Rada Ministrów), uchwały, zarządzenia
(drukowane w Monitorze Polskim), prawo unijne, zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy) i
układach zbiorowych oraz regulaminach pracy.

Zakład pracy zgodnie z zaleceniami ustawy o BHP ma zapewnić warunki w pełni

wyłączające zagrożenie zdrowia lub życia pracowników. Obowiązkiem pracodawcy jest:

1) zapobieganie wypadkom przy pracy
2) zapobieganie chorobom zawodowym oraz innym schorzeniom związanym z warunkami

środowiska pracy

3) zapewnienie pracownikowi dogodnych warunków wykonywania pracy (np. Przez

eliminowanie czynności uciążliwych, hermetyzacje pracesów technologicznych
szkodliwych dla zdrowia)

Naruszenie przez pracodawce obowiązków w stosunku do pracownika jest równocześnie
naruszeniem obowiązku w stosunku do państwa i w razie powstania wypadku osoby winne
uchybień w zakresie BHP podlegają odpowiedzialności karnej bądź karno – administracyjnej.

W ciągu 30 dni od rozpoczęcia działalności, zmiany warunków pracy lub siedziby

przedsiębiorstwa pracodawca ma obowiązek zgłosić na piśmie oświadczenie zawierające
informacje na temat miejsca w którym działać bedzie zakład i zakresu działalności organom
zewnętrznej kontroli BHP

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

Zewnętrzne organy kontroli BHP:

1) Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) – w języku potocznym sanepid. Działa na szczeblu

terenowym. PIS podlega pod Min Zdrowia.

2) Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) – większe uprawnienia i w związku z tym i możliwości.

Mogą kontrolować płace, urlopy, ilość godzin nadliczbowych i higienę pracy. PIP podlega
bezpośrednio pod sejm.

3) Państwowa Straż Pożarna
4) Urząd dozoru technicznego – gdy zakład posiada np windy
5) i inne w zależności od branży np dla gónictwa Urząd Dozoru Górniczego

Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i

higieny pracy, zwaną dalej "służbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza
wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca
posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam
wykonywać zadania tej służby, jeżeli:

1) zatrudnia do 10 pracowników
2) zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której

ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Pracodawca - w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć

wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby bhp oraz
pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, a
także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do
wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny
pracy dla pracowników tej służby.

Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono

wykonywanie zadań tej służby, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich następstw
z powodu wykonywania zadań i uprawnień służby bhp.

Właściwy inspektor pracy może nakazać utworzenie służby bhp, albo zwiększenie liczby

pracowników tej służby, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagrożeniami zawodowymi.

Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania

związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące:

1) zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych

procesów technologicznych oraz substancji i preparatów chemicznych, jeżeli mogą one stwarzać
zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników,

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

2) oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz

informowania pracowników o tym ryzyku,

3) tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz

wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy,

4) przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia

roboczego,

5) szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracownicy lub ich przedstawiciele mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji
lub ograniczenia zagrożeń zawodowych.

Pracodawca zapewnia odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji, a zwłaszcza

zapewnia, aby odbywały się w godzinach pracy. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem
w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia.

Na umotywowany wniosek pracowników lub ich przedstawicieli dotyczący spraw

zagrożenia zdrowia i życia pracowników inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy
przeprowadzają kontrole oraz stosują środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej
Inspekcji Pracy.

U pracodawcy, u którego została powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy -

konsultacje, mogą być prowadzone w ramach tej komisji, natomiast uprawnienia, przysługują
pracownikom lub ich przedstawicielom wchodzącym w skład komisji.

Pracownicy lub ich przedstawiciele nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla

nich konsekwencji z tytułu działalności. Dotyczy to również pracowników lub ich przedstawicieli.

Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i

higieny pracy, zwaną dalej "komisją bhp", jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład
komisji bhp wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i
lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz przedstawiciele
pracowników, w tym społeczny inspektor pracy.

Przewodniczącym komisji bhp jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a

wiceprzewodniczącym - społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel pracowników.

Zadaniem komisji bhp jest dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej oceny stanu

bezpieczeństwa i higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków
zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków
dotyczących poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego
obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Posiedzenia komisji bhp odbywają się w godzinach pracy, nie rzadziej niż raz na kwartał. Za

czas nieprzepracowany w związku z udziałem w posiedzeniach komisji bhp pracownik zachowuje

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

prawo do wynagrodzenia.

Komisja bhp w związku z wykonywaniem zadań korzysta z ekspertyz lub opinii

specjalistów spoza zakładu pracy w przypadkach uzgodnionych z pracodawcą i na jego koszt.

Przedstawiciele pracowników, są wybierani przez zakładowe organizacje związkowe, a

jeżeli u pracodawcy takie organizacje nie działają - przez pracowników, w trybie przyjętym w
zakładzie pracy.

Aby pracownik pracował odpowiednio i bezpiecznie musi być odpowiednio przeszkolony.

Podstawowe szkolenia to:

1) wstępne szkolenie BHP – szkolenie na temat poruszania sie w przedsiębiorstwie, zasad

udzielania pierwszej pomocy, zasad postępowania np w razie pożaru. Takie szkolenie
przeprowadza sie co 3 lata

2) Instruktarz stanowiskowy i algorytm postępowania zawodowego – przeprowadzane na

stanowiskach pracy na których obsługiwane są urządzenia

3) Szkolenie okresowe – pół do całego roku po szkoleniu wstępnym. Zakres ten sam co w

przypadku szkolenia wstępnego

4) Szkolenia powypadkowe – przeprowadzane po wypadkach. W tym szkoleniu zawarta jest

analiza okoliczności, przyczyn i konsekwencji jakie niósł dany wypadek.

5) Szkolenia specjalistyczne – szkolenie mające na celu nauczyć pracownika obsługi

urządzenia specjalistycznego które będzie obsługiwał, np wózek widłowy.

Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych
kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie

bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych
szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w
przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego
pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.

Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być
okresowo powtarzane.

Szkolenia, odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.

Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące

bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.

Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz

zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

Profilaktyczna ochrona zdrowia

Pracodawca:

1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje

niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,

2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą,

oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym

chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności:

1) utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące

szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych
czynników,

2) przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia,

rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

Minister właściwy do spraw zdrowia, uwzględniając zróżnicowane działanie na organizm

człowieka czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy oraz konieczność podjęcia
niezbędnych środków zabezpieczających przed ich działaniem, określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów.
2) przypadki, w których jest konieczne prowadzenie pomiarów ciągłych,
3) wymagania, jakie powinny spełniać laboratoria wykonujące badania i pomiary,
4) sposób rejestrowania i przechowywania wyników tych badań i pomiarów,
5) wzory dokumentów oraz sposób udostępniania wyników badań i pomiarów

pracownikom.

Prezes Rady Ministrów powoła, w drodze rozporządzenia, Międzyresortową Komisję do

Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w
Środowisku Pracy, określi jej uprawnienia oraz sposób wykonywania zadań.

Do zadań Komisji, o której mowa w § 1, należy:
1) przedkładanie ministrowi pracy i polityki socjalnej wniosków dotyczących wartości

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku
pracy.

2) inicjowanie prac badawczych niezbędnych do realizacji zadań, o których mowa w pkt 1.

Minister pracy i polityki socjalnej w porozumieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej określi,
w drodze rozporządzenia, wykaz najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników
szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:
1) osoby przyjmowane do pracy,
2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy

przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

warunki uciążliwe.

Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego

pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na
podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu
poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy

trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym
badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym
stanowisku.

Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach

pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik
zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości
przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy
podróżach służbowych.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego

stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i

czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom
okresowe badania lekarskie także:

1) po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
2) po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie

takimi badaniami.

Badania są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty

profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

Pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia wydane na podstawie badań

lekarskich.

Minister zdrowia i opieki społecznej w porozumieniu z ministrem pracy i polityki socjalnej

określi w drodze rozporządzenia:

1) tryb i zakres badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, oraz częstotliwość badań

okresowych, a także sposób dokumentowania i kontroli badań lekarskich,

2) tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich do celów przewidzianych w

kodeksie pracy i w przepisach wydanych na jego podstawie,

3) zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w § 6 zdanie drugie,
4) dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać lekarze przeprowadzający

badania, oraz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną.

W razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby

zawodowej, pracodawca jest obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

czas określony w tym orzeczeniu, przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na
działanie czynnika, który wywołał te objawy.

Jeżeli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi

przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nie przekraczający 6 miesięcy.

Pracodawca, na podstawie orzeczenia lekarskiego, przenosi do odpowiedniej pracy

pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku
przy pracy lub choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu
przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis art. 230 § 2
stosuje się odpowiednio.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach

szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze
względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych
posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich
wydawania.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-

sanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny osobistej, a także zapewnić środki do udzielania
pierwszej pomocy w razie wypadku.

Obowiązki pracodawcy związane z urządzeniami techniczynymi:

1) urządzenia techniczne muszą posiadać zaświadczenia o zgodności z wymogami BHP i UE,

zapisanymi w ustawie o akredytacji i ocenie zgodności urządzenia. Urządzenia zakupowane
w przedsiębiorstwie muszą spełniać te wymagania. Wydawaniem zaświadczeń zajmuje się
Polskie Centrum Akredytacji. W latach 2003-06 należało dostosować urządzenia w
przedsiębiorstwie do wymogów. Urządzenie musi posiadać instrukcje w języku polskim.
Urządzenie może mieć paszport w który wpisuje się kontrole techniczne. Odpowiedzialność
za sprawność techniczną urządzeń ponosi pracodawca. Dokumentacje techniczno – ruchową
pracodawca musi przechowywać.

Wypadki przy pracy i choroby zawodowe

Wypadek przy pracy – zdażenie nieporządane i niezamierzone, powstające w sposob nagły i
nieoczekiwany. Przyczyny tych zdażeń są na ogół złożone i trudne do jednoznacznego określenia.
Nejczęściej jest to zespół przyczyn, które w danym momencie uaktywniają sie prowadząc do
określonego zdarzenia.
Podział wypadków:

1) przyczyny bezpośrednio obiektywne
2) przyczyny bezpośrednio ludzkie

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

3) przyczyny pośrednio ludzkie

lub

1) materialne (Konstrukcja i stan techniczny maszyn, narzędzia robocze, oświetlenie)
2) organizacyjne (Organizacja produkcji, organizacja stanowiska, metody pracy, nadzór)
3) ludzkie (wyszkolenie, przydatność do zawodu, staż pracy i wiek, zmęczenie, stany

emocjonalne, cechy osobowości)

1. W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania
eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom
poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz
zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i
prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym
wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za
wypadek przy pracy.

§ 3. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy.

§ 4. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi
pracodawca.

Art. 235.

§ 1. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej
Inspekcji Sanitarnej i właściwemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby
zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę.

§ 2. Obowiązek, o którym mowa w § 1, dotyczy także lekarza, który rozpoznał lub podejrzewa
przypadek choroby zawodowej.

§ 3. W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:

1) ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą,
działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej,

2) przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i
zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze,

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

3) zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

§ 4. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń
o takie choroby.

Art. 236.

Pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób
zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników
tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze.

Art. 237.

§ 1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1) szczegółowe zasady postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy
oraz sposób ich dokumentowania, a także zakres informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków
przy pracy,

2) wykaz chorób zawodowych,

3) szczegółowe zasady postępowania dotyczące zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i
stwierdzania chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w tych sprawach.

§ 2. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wzór protokołu ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy zawierający dane dotyczące poszkodowanego, składu
zespołu powypadkowego, wypadku i jego skutków, stwierdzenie, że wypadek jest lub nie jest
wypadkiem przy pracy, oraz wnioski i zalecane środki profilaktyczne, a także pouczenie dla stron
postępowania powypadkowego.

§ 3. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wzór statystycznej karty
wypadku przy pracy, uwzględniając dane dotyczące pracodawcy, poszkodowanego, wypadku przy
pracy, a także jego skutków oraz sposób i terminy jej sporządzania i przekazywania do właściwego
urzędu statystycznego.

§ 4. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

1) sposób dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób, a także prowadzenia
rejestrów chorób zawodowych, uwzględniając w szczególności wzory dokumentów stosowanych w
postępowaniu dotyczącym tych chorób oraz dane objęte rejestrem,

2) wytyczne diagnostyczno-orzecznicze i kryteria rozpoznawania chorób zawodowych,
uwzględniając w szczególności rodzaj choroby oraz czynniki szkodliwe i uciążliwe wywołujące te
choroby.

Art. 237

1

.

§ 1. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową
określoną w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 2, przysługują świadczenia z
ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych przepisach.

§ 2. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie
za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz
przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów
samochodowych oraz wartości pieniężnych.

Ergonomia

1) ergonomia – dyscyplina naukowa zajmująca sie problemami z pogranicza nauk

technicznych, psychologii i wielu innych dziedzin wiedzy. Powstała na skutek pojawienia
sie konieczności wszechstronnego rozwiązywania podstawowych problemów
przystosowania maszyn, urządzeń, środowiska pracy do fizycznych i psychicznych
możliwości człowieka.

2) ergonomia – dostosowywuje narzędzia, maszyny, urządzenia, materialne środowisko pracy

i przedmioty powszechnego użytku do wymogów psychofizycznych człowieka w celu
zapenienia pracy możliwie sprawnej, nie zagrażającej zdrowiu i wykoywanej możliwie
niskim kosztem biologicznym.

3) Ergonomia – ergon – praca, nomos – prawidłowość, prawo.

Ergonomie dzielimy na:

1) koncepcyjną (projektowanie architektoniczne i budowlane np budynki, pomieszczenia

pracy, instalacje, stanowiska pracy, maszyny, pojazdy itp)

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

2) korekcyjną – zmierza ona do usprawnienia istniejących materialnych warunków pracy, jej

organizacji, oraz adaptacji istniejących maszyn i urządzeń do kwialifikacji i cech
psychofizycznych pracowników.

Problemy wysiłku fizycznego

Wyróżniamy 2 rodzaje pracy mięśniowej:

1) pracę dynamiczną (mięsień sie skraca i wydłuża, wysiłki izotoniczne, stałe jest naprężenie,

mniej męcząca od pracy fizycznej. Np przenoszenie szafy)

2) pracę statyczną (zmienia sie naprężenie , długość mięśnia nie – skurcz izometryczny. Np

trzymanie długo kamienia w wyciągniętej ręce)

zmęczenie – odwracalne obniżenie wydajności narządu lub organizmu, którego przyczyną jest
praca.

Typy zmęczenia:

1) fizyczne
2) umysłowe
3) psychonerwowe
4) chroniczne

Typy przerw:

1) dowolne (organizowane przez pracownika w sposób jawny . Najczęściej dość krótkie ale

częste)

2) zamaskowane
3) uwarunkowane pracą
4) regulaminowe

Człowiek lepiej wypoczywa robiąc więcej przerw ale krótszych. Lepiej odpoczywać 5 min co 30
min niz 15 co 1,5 godziny.

Wydatek energetyczny / 8 godz

Pochłanianie tlenu (V

0max

)

Rodzaj pracy

<300 kcal

Bardzo lekka

300 – 800 kcal

<10 %

Lekka

801 – 1500 kcal

10-36(29)%

Przeciętna

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

1500 – 2000 kcal

(30)37-50%

Ciężka

>2000 kcal

>50%

Bardzo ciężka

Mężczyzna może ciągle dźwigać 30 kg, sporadycznie 50 kg
Kobieta może ciągle dźwigać 12 kg sporadycznie 20 kg
Kobieta ciężarna może dźwigać 3 kg, sporadycznie 5 kg

praca monotypowa – np przy taśmie produkcyjnej – nie rozwija umysłowo, dynamicznie.

Karboxyhemoglobina – krew związana na stale z CO – brak przesyłu tlenu lub obniżona zdolność
przesyłu. Występuje np u palaczy
hemoglobina utlenowana – hemoglobina + tlen

W trakcie pracy rośnie częstość skurczów serca, ilość oddechów, objętość krwi, objętość oddechu.

Pojemność minutowa serca = częstość skurczu / objętość skurczu

Jednostka miary wydolności fizycznej - maksymalna objętość tlenu jaką organizm jest w stanie
zamienić na prace w jednostce czasu przy zaangażowaniu funkcji dostarczających powietrze do
granic możliwości V

0max

[litry O

2

/ min]

Na wydolność wpływa:

1) płeć (u kobiet niższa o 33%)
2) wiek
3) stan zdrowia
4) wytrenowanie
5) dieta
6) cechy dziedziczne
7) jakość środowiska

Wskaźnik V

0max

dla mężczyzny 20-29 lat:

wydolność:

V

0max

dla kobiety

<2,8

b mała

<1,8

2,8 – 3,09

mała

1,8 – 1,99

3,1 – 3,69

przeciętna

2 – 2,49

3,7 – 3,99

duża

2,5 – 2,79

>4

b duża

>2,8

1 litr tlenu -> 4,7 – 5,05 kcal

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

Antropometria i ergonomia pracy

Stanowiska pracy

1) stacjonarne
2) stojące
3) w ruchu

Przy projektowaniu urządzeń i stanowisk pracy korzysta sie z wydanego przez Instytut Wzornictwa
Przemysłowego „atlasu antropometrycznego dorosłej ludności polskiej”. Zawiera on
charakterystyki statystyczne obu płci w zakresie 5,50 i 95 cetyli ( <=> percentyle). Centyl rzędu 5
jest to taka wartość, dla ktorej 5% populacji ma wartość danej cechy lub mniejszą, a pozostała
część, 95% większą. 50 centyl nazywa się medianą , a 5 i 95 centyl kwantylem dolnym i górnnym.

Cecha – wysokość ciała w pozycji stojącej, wartość w mm.

Czynniki szkodliwe. Szacowanie ryzyka zawodowego

§ 1. Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego
ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków
profilaktycznych.

§ 2. Minister zdrowia i opieki społecznej w porozumieniu z ministrem pracy i polityki socjalnej
oraz właściwymi ministrami określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz jednostek upoważnionych do przeprowadzania badań materiałów i procesów
technologicznych w celu ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia oraz zakres tych badań,

2) zakaz albo ograniczenie stosowania, obrotu lub transportu materiałów i procesów
technologicznych ze względu na ich szkodliwość dla zdrowia albo uzależnienie ich stosowania,
obrotu lub transportu od przestrzegania określonych warunków.

§ 3. Przepisy § 2 nie dotyczą substancji i preparatów chemicznych.

Art. 221.

§ 1. Niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nie oznakowanych w
sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację.

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

§ 2. Niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów
chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatów oraz kart
charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem
lub wybuchem.

§ 3. Stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych jest
dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich
zdrowia i życia.

§ 4. Zasady klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych pod względem zagrożeń dla zdrowia
lub życia, wykaz substancji niebezpiecznych, wymagania dotyczące kart charakterystyki substancji
lub preparatów niebezpiecznych oraz sposób ich oznakowania określają odrębne przepisy.

§ 5. skreślony.

Art. 222.

§ 1. W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów,
czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
pracodawca zastępuje te substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne mniej
szkodliwymi dla zdrowia lub stosuje inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia,
przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

§ 2. Pracodawca rejestruje wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami, preparatami,
czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
określonymi w wykazie, o którym mowa w § 3, a także prowadzi rejestr pracowników
zatrudnionych przy tych pracach.

§ 3. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy,
uwzględniając zróżnicowane właściwości substancji, preparatów, czynników lub procesów
technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, ich zastosowanie oraz konieczność
podjęcia niezbędnych środków zabezpieczających przed zagrożeniami wynikającymi z ich
stosowania, określi, w drodze rozporządzenia:

1) wykaz substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu
rakotwórczym lub mutagennym i sposób ich rejestrowania,

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

2) sposób prowadzenia rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w
kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu
rakotwórczym lub mutagennym,

3) sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach,

4) wzory dokumentów dotyczących narażenia pracowników na substancje, preparaty, czynniki lub
procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz sposób przechowywania i
przekazywania tych dokumentów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania
chorób zawodowych,

5) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez
substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub
mutagennym,

6) warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia pracowników narażonych na działanie substancji,
preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub
mutagennym.

Art. 222

1

.

§ 1. W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników
biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to
niemożliwe - ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć
nauki i techniki.

§ 2. Pracodawca prowadzi rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych
czynników biologicznych oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach.

§ 3. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy,
uwzględniając zróżnicowane działanie czynników biologicznych na organizm człowieka oraz
konieczność podjęcia niezbędnych środków zabezpieczających przed zagrożeniami wynikającymi z
wykonywania pracy w warunkach narażenia na działanie czynników biologicznych, określi, w
drodze rozporządzenia:

1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych,

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

2) wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych,

3) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez
szkodliwe czynniki biologiczne, w tym rodzaje środków niezbędnych do zapewnienia ochrony
zdrowia i życia pracowników narażonych na działanie tych czynników, zakres stosowania tych
środków oraz warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia narażonych pracowników,

4) sposób prowadzenia rejestrów prac i pracowników, o których mowa w § 2, oraz sposób
przechowywania i przekazywania tych rejestrów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub
stwierdzania chorób zawodowych.

Art. 223.

§ 1. Pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym,
pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych, występujących w środowisku pracy.

§ 2. Dawka promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł naturalnych, otrzymywana przez
pracownika przy pracy w warunkach narażenia na to promieniowanie, nie może przekraczać dawek
granicznych, określonych w odrębnych przepisach dla sztucznych źródeł promieniowania
jonizującego.

Art. 224.

§ 1. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego
niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania
zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.

§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:

1) odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez
osoby należycie przeszkolone,

2) udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 nie naruszają wymagań, określonych w odrębnych przepisach, dotyczących
katastrof i innych nadzwyczajnych zagrożeń.

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś

HES

rok I semestr II

prowadzący zajęcia: dr Jasińska-Zubelewicz Ewa

Art. 225.

§ 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia
szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej
dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.

Writed by <: jsio :>

Special thanks for Wieśka (za udostępnienie notatek) – buźka Aguś