HES

Człowiek podporządkowany jest przemijaniu.

Nauka ma sens negatywny - istnieje tylko wiązka automatycznych procesów. Nie ma nic swojego - własnego, to tylko złudzenie.

Stawianie pytań jest niestosowne i niewłaściwe. Bo pytania nie prowadzą do wiedzy wyzwalającej. Trzeba się ich wyzbyć. Wiedza nie jest żadną wartością, prowadzi do cierpienia. Kres ludzkiego życia,

Rezygnacja z siebie i świata - zniesienie cierpienia - stan nicości. Nirvana. W zamian otrzymuje się pustkę (nieokreśloność, bezkształtność).

Dochodzi się do niej przez medytację (pogrążenie).

1)pozycja ciała - siedzi po turecku i starając się trzymać dłonie tak jakby obejmował wszechświat.

2)koncentruje uwagę na punkcie w odległości 1m.

3)Uregulowanie oddechu. Koncentracja uwagi na danym procesie.

4)Usunięcie z świadomości myśli - nie myśleć.

5)Rezygnacja ze spekulacji i pytań.

Usunięcie treści myślowych ze świadomości. Gdy nie ma myśli ze światem łączy ich tylko ciało. Usunąć doznania cielesne. Osiągnąć stopień niewrażliwości. Wtedy może dostać nirvany, o tym może powiedzieć tylko nauczyciel (tylko nauczyciel może określić stan nirvany). Pusta osobowość - ludzie, którzy zatracili swoją osobowość Tylko częściowo można zrozumieć buddyzm. Czy buddyzm może mam pomóc w rozwiązaniu naszych problemów? Częściowo:

-powierzchowność naszych dążeń (np. konsumpcja)

-nasze cele są bezwartościowe

Występuje w kilku odmianach - nie ma jednej doktryny.

Judaizm najstarsza religia monoteistyczna.

Istnieje ponad 3000 lat

1 faza patriarchii (powołuje ludzi i zleca im misję)

Bóg poszukuje człowieka i wkracza w jego historię

Abraham - człowiek wybrany. W trudnych sytuacjach wzywa zawsze Boga

Religia historyczna - fakty zawsze w biblii są realne

Bóg objawia się przez teofamę np. krzak gorejący, w sposób paradoksalny

Bóg ma w swoim ręku losy człowieka. Dał ludziom bardzo duże szczegółowe prawo, które obejmowało całe życie człowieka. 613 przepisów.

Rabini - nauczyciele, którzy znają całe prawo.

Religia ekskluzywna, zamknięta. Mogą ją wyznawać jedynie potomkowie Jakuba (12 synów, pokoleń Jakuba)-Izraela.

Bóg objawia się w różnych postaciach: głos, krzak...

Człowiek - cześć ludu bożego. Człowiek stoi we wspólnocie przed Bogiem, który nadaje mu prawo, przykazania trudne do realizacji.

Między człowiekiem a Bogiem znajduje się kapłan, który składa ofiary Bogu w imieniu ludu. W starym testamencie byli to lewici.

Dopóki człowiek jest prowadzony przez Boga, to jest mocny , nic mu nie grozi, lecz jeżeli Bóg opuści człowieka to staje się on słaby. Mocny jest gdy pełni jego rolę.

586r.p.n.e. - Nabuhodonozor zdobywa Jerozolimę.

• Żydzi utracili świątynie, za to zrobili sobie synagogę - gdzie czytano Torę.

• Kanonizacja 5-ksiąg Mojżesza - proroctwa.

• Odbudowa świątyń.

• Reforma życia społecznego i rodzinnego (powrót z Babilonu do ziemi świętej).

• Zniesiono małżeństwa mieszane (aby ludzie nie żenili się z poganami).

Słowo w Biblii jest nie zmienne na wieki i swoje imię, prawo. Np. do dziś w Izraelu pozew rozwodowy może złożyć tylko mężczyzna.

166r.p.n.e. - Palestyna - wkroczyły wojska Aleksandra I. Najeźdźcy zmienili prawo Żydów na swoje greckie. Część Żydów walczyła - doszło do powstania - względna niezależność do 66r. kiedy to wkroczyli Rzymianie.

Bóg działa poprzez ludzi - posługuje się nimi. Odstępstwo od Boga niesie śmierć. A służba Bogu - życie.

Rzymianie byli dość tolerancyjni. Istniały grupy religijne - odłamy Judaizmu:

1. Faryzeusze

2. Saduceusze (obrońcy wiary przed grekami)

3. Zelotów

4. Monastyczna - Eseńczycy

66 - 70r. powstanie przeciw Rzymianom. Żydzi przegrali Jerozolima i świątynia została zburzona. Ze świątyni została tylko ściana płaczu.

135r. Klęska ta pozbawiła Żydów własnego państwa.

Powstał Talmud:

• babiloński

• jerozolimski

• palestyński

Współczesny judaizm odwołuje się do Talmudu a nie do Tory.

Istota Judaizmu:

• brak credo istnieje tylko modlitwa, zespół dogmatów i prawd wiary.

• Próbowano podać zbiór twierdzeń - 13 prawd wiary:

1. Bóg istnieje

2. Bóg jest jeden

3. Bóg jest wieczny

4. Bóg nie ma ciała

5. Boga tylko trzeba słuchać

6. Wiara to proroctwo

7. Mojżesz - najwyższy prorok

8. Tora pochodzi od Boga

9. (nie było)

10. Bóg zna ludzkie czyny

11. Bóg nagradza sprawiedliwych

12. Mesjasz przyjdzie

Nastąpi zmartwychwstanie

Odrzucono wszystkie te prawa.

Głoszono 3 prawdy:

1. Tora pochodzi od Boga.

2. Wiara w nagrodę i karę.

3. Bóg jest jeden.

Bóg jest transcendentny - obecny w świecie, ale on nie jest Bogiem. Jest tajemnicą, ale jest różny od świata. Świat można badać naukowo. Świat stał się inną jakością wraz z pojawieniem się Biblii.

Od początku bronił wiary w jednego Boga. (zakaz sporządzania sobie podobieństw Boga.)

Bóg odróżniony od wszelkich postaci ziemskich.

Bóg - przymierza. W centrum znajduje się Bóg

Lud związany z przymierzem

• Rodzaj prawa, umowa między Bogiem, a ludem .

( Chrześcijaństwo traktuje przymierze inaczej - jako dar od Boga)

Prymat Tory - stoi w centrum judaizmu.

Talmud próba interpretacji Tory.

(część Talmudu uważany jest jako objawienie, chrześcijaństwo traktuje go jako interpretacje Tory)

Istnieje tekst objawiony i komentarze ( ich nie uznaje się za tekst objawienia - słowo samego Boga)

Hesjanizm - judaizm religia nadziei i oczekiwania. Bóg przychodzi z przyszłości. Mesjasz jest różnie interpretowany i widziany. Ale przekonani są, że będzie to człowiek, a nie istota nadludzka.

( w chrześcijaństwie mesjanizm jest syn Boży, który łączy w sobie człowieczeństwo, nadprzyrodzoność).

W judaizmie nie istnieje konkretna wizja Mesjasza. Poprzedzą jego przyjście - smutne wydarzenia - upadku wiary i obyczajów.

Przyjście Mesjasza będzie zależało od postępowania ludzi - mogą przyspieszyć lub opóźnić ten moment.

Konieczność pokuty w życiu człowieka.

Odkupienie za grzechy - mesjasz.

Po mesjaszu powstanie królestwo mesjańskie.

Rytuały : Ryt

• Obrzezanie

• Po 13 r. życia przyjęcia do wspólnoty.

• Małżeństwo - obowiązek każdego Żyda, nie zna celibatu

I posiadanie licznego potomstwa - błogosławieństwo Boga.

Chrześcijaństwo 24.11.03

• Znajomość zasad chrześcijaństwa pokrywa się ze znajomością Pisma Świętego

• Sens ponad historyczny

Wkład w historię świata i kulturę

Głęboko zrośnięte z judaizmem

Biblia księga różnorodna. Nie pokazuje naukowego obrazu świata. Główny przekaz to przykazanie miłości Boga i bliźniego.

-Człowiek powołany do wiecznego życia z Bogiem.

-Podobieństwo do Boga jest czymś szczególnym: istota rozumna i wolna.

(zwierze jest determinowane przez instynkt)

ale nie możemy się też uwolnić od determinizmów: potrzeba picia, jedzenia, snu.

Przez ciało człowiek zajmuje szczególne miejsce we wszechświecie. Ludzkie ciało też jest odkupione i powołane do życia wiecznego - Ciało zostało dowartościowane

(Grecy przyjmowali, że dusza może się przemieszczać ale ciało się rozpada, ginie)

Zanurzając się w śmierci Jezusa, osiąga się zmartwychwstanie. W biblii nie ma abstrakcji. Wszystko jest konkretne. Każde pytanie- odpowiedź w formie przypowieści.

(bliźnim jest ten, kto umie okazać miłosierdzie) np. Matka Teresa z Kalkuty

-Stawia swoim wyznawcom wyższe wymagania niż inne religie. Dlatego trudne do praktykowania:

*wymaganie od siebie

*miłość nieprzyjaciół

Jezus składa obietnice, ale droga do Boga jest ciężka i kręta realizacja ewangeli.

I wzór doskonałości - Jezus, uczniowie, Maria

II Przełamywanie naszych ograniczeń, naszej naturt

Chrześcijaństwa nie może traktować jako ludzkiego wymysłu - bo wszystko jest realistyczne, a nie abstrakcyjne. Nic z obszaru mitu i baśni.

Autoapologie - wypowiedzi Jezusa. Miał świadomość, że Jego posłannictwo jest jedyne wyjatkowe, niepowtarzalne np. “niebo i ziemia przeminą a moje słowa nie przeminą”

Problem człowieka to problem wiary, a nie wiedzy. Tym co zabieramy na wieczność to miłość, która jest związania silnie z wiarą.

Jezus jest obecny w świecie poprzez Ducha Świętego.

Prawda jest związana z trwaniem w nauce Jezusa, człowiek często ulega iluzji, złudzeniu. Np. człowiek uważa się za doskonałego. Jezus mówi „Beze mnie nic nie możecie uczynić”

Tą wyjątkowość Chrześcijaństwa próbowano określać.

• religia, która zawiera w sobie pełnie wartości. Zawiera wszystko co najlepsze ze wszystkich religii świata

• pełny rozwój osoby ludzkiej. (miłość Boga i bliźniego) Człowiek jest dzieckiem Bożym. Godność każdego człowieka. Nie czyni żadnych różnic między ludźmi - wręcz je burzy. Podkreśla godność człowieka.

• Wszystko jest dobre włącznie ze światem

• Grzech - jedyna rzecz która potrafi człowieka rozdzielić z Bogiem. Bóg pochyla się nad tymi, którzy upadają, najdalej od Boga są ludzie obojętni.

Człowiek nie może być nigdy w pełni zadowolony z tego co ma. W oczach Boga liczy się to kim przed nim jesteśmy, a nie to co posiadamy. Trzeba być pokornym umieć spojrzeć na siebie bo inne spojrzenie powoduje zniekształcenie jego obrazu.

Zawsze powinniśmy niedowierzać samym sobie, liczy się to kim jesteśmy musimy zmierzać do większego ubogacenia(rozwój duchowy jest trudny bo zmagamy się z sobą samym)

Chrześcijaństwo jako religia łączy harmonijnie rożne elementy; powinna być rozumiana jako

Łącząca różne elementy (nie ma odrębności absolutu od człowieka a, Bóg utożsamia się ze światem = religia kosmocentrująca), teocentryczna = Bóg jest inny od świata (Bóg jest bliski człowiekowi, jest obecny w człowieku)

Judaizm zakazywał wyznawania imienia Boga Jahwe (używali „adonaj” - pan)

Muzułmanin pada na twarz przed Bogiem i nie może go nazwać ojcem.

Bóg jest ojcem każdego stworzenia.

Wszelkie wyobrażenia o Bogu są zwodnicze (Bóg jest duchem a to co jest duchowe jest nie materialne) Bóg odrębny od człowieka, ale jest blisko człowieka (wcielenie Chrystusa, stosunek drugiego człowieka jest wyznaczony, że gdy skrzywdzi człowieka to skrzywdzi samego Boga = paradoks). „Cokolwiek uczynicie jednemu z braci moich najmniejszych mnieście uczynili”. Bóg jest ponad różnicami , nie może być sprowadzany do wymiaru materialnego, jest nieograniczony.

Osoba Jezusa - chrześcijaństwo jest przez niego wyjątkowe. Bóg jest dostępny poprzez znaki sakramentalne. Chrzest - dostępny jest przez niego akt zbawczy, obecność Boga w człowieku jest nieuchwytna, odczuwana harmonią wewnętrzną - są wtórne przejawy obecności Boga w człowieku.

Bóg jest jeden ale w trzech osobach. Bóg żyje w stanie harmonii (wewnętrznej relacji) między tymi trzema osobami - one się sobie jakoś udzielają.

Powinniśmy dążyć do Komunii, wspólnoty na podobieństwo komunii między 3 osobami boskimi - jednak nie potrafimy takiej wspólnoty zbudować (egoizm, przewrotność - nie pozwalają zbudować wspólnoty miłości) - opartej na miłości - jesteśmy ograniczeni, nikt z nas naprawdę nie będzie szczęśliwy jeśli nie uda nam się tej wspólnoty osiągnąć.

Ideał: Być wszystkim dla wszystkich.

Zaspokojenie potrzeb zmysłowych nie wystarczy.

„Bóg jest zawsze większy” - „Deus semper major” nic nie jest w stanie oddać całej istoty Boga. Opis stanu zbawienia jest nie możliwy. Istota prawdy w centrum Jezus Chrystus. Patrząc na Chrystusa zaczynamy lepiej siebie rozumieć ( jest to czymś wartościowym poznać samego siebie).

Bóg jest pokorny. Jezus przyjął postać sługi, Bóg pełen pokory ( Jezus umył nogi apostołom), uniżenie się Boga. Wynoszenie się w jakimś względzie powoduje że przestaje się być chrześcijaninem. Każdy jest kimś wyjątkowym, niepowtarzalnym (gdy będziemy pokorni możemy być zauważeni). Nawracajcie się odwróćcie się od swego egoizmu, swoich pożądań, panujcie nad nimi i stańcie się kimś innym.

Musimy się nieustannie nawracać, bo pycha zagraża nam ciągle ( w ciągu całego życia musimy się nawracać) efekt naszej wolności ukształtowanej przez miłość.

Życie jest obrazem Boga, ale nie dysponujemy nim, przekazał nam je Bóg i zgodnie z jego wolą powinniśmy je rozwijać poprzez rozwijanie samego siebie.

Nowa wizja Boga i człowieka.

1.12.2003r.

Comunio - komunia. Relacje 3 osób boskich.

Bóg - zróżnicowany w sobie samym. Jest wspólnotą osób , które się uzupełniają.

Koncepcja ta zmieniła rzeczywistość.

Chrześcijaństwo pojawia się w kontekście religii greckiej. Jedność rzeczywistości. Świat musi być jakoś uporządkowany. Wielkość zawsze powstała z jedności.

Grecy w wielkości i różnorodności widzieli to jako cos negatywnego, pozornego, złudnego.

Jedność - źródło porządku i spokoju.

Prawdziwa rzeczywistość to boskość (Rodzaj światło), wszystko, co jest dalekie od światła nie jest prawdziwe - to pozór.

Rzeczy, rośliny, wielkość bytów - pozór.

Prawdziwy byt to jedno.

Życie człowieka zmierza do odrzucenia wielkości i różnorodności.

To zostało skonfrontowane z koncepcją chrześcijańską

(Bóg - udzielające się życie, relacja)=>odnosi się do wspólnoty

Relacja - sedno bytu; - zmiana koncepcji Boga

Relacyjna jedność w miłości. Boska jedność w miłości, w której 3 osoby przekazują sobie Boskie życie (nie jest to jedność ani substancji ani kolektywu)

Człowiek pragnie takiej miłości, jedności gdzie zachowuje swoją osobowość i odrębność. Komunia ideał ludzkiej doskonałości

Osiągnięcie jedności. Wymiana tożsamości, dążenie do tworzenia jedności.

Miłość - cel człowieka. Łączy ludzi, którzy mimo swojej różnorodności, stają się jednością. Obdarowywanie kogoś sobą.

Rzeczywistość

Byt - relacja. Człowiek realizuje się w odniesieniu do drugiego człowieka.

Obraz Boga i człowieka

Koncepcja Boga - rozumienie samych siebie. Człowiek tak rozumie samego siebie, jakiego ma Boga. Rozumienie nas samych zależy od Boga

Wpływ religii i Boga na kulturę człowieka jest bardzo duży. Biblia postrzega człowieka w jego wyjątkowości i specyficzności.

Koncepcja ewolucyjna. Różnorodność.

Bóg nie tylko przemawia do człowieka, lecz również tworzy z nim wspólnotę i relację.

Boskie życie - wymiana między 3 osobami.

W stosunku do myśli greckiej jest to zupełna nowość. W chrześcijaństwie akcentuje się nie tylko jedność, ale i różnorodność. Każdy człowiek jest wyjątkowy, odmienny. Grecy chcieli odrzucić różnorodność między ludźmi, ogólnie w świecie.

Każdy jest odmienny i przyczynia się do ubogacenia wspólnoty - różnorodnością = braterstwo między ludźmi.

Islam - ciekawa koncepcja religijna

Najmłodsza religia monoteistyczna. Posłannictwo Mahomet 570-632 n.e. Przesłanie, jakie głosił Mahomet.

622-emigracja do Medyny; 630-zdobył Mekkę; 632-śmierć Mahometa

Do rozprzestrzenienia islamu przyczyniło się 4 prawowiernych talibów (Abu Bahu, Omar, Othman, Ali)

religia w zasadzie bez duchowieństwa. Ma tylko pismo - Koran, który zawiera prawa religijne, które są jednocześnie prawami państwowymi.

(Aby tam jechać trzeba znać te zasady, które obowiązują)

szczególna role zajmują Ci, którzy zajmują się interpretacją? Koranu. Azhar - uniwersytet w Kairze. Kształci interpretacji Koranu.

Pokój - rozprzestrzenianie tej religii.

630 - zdobycie Mekki

635 - zdobycie Damaszku

638 - zdobycie Jerozolimy

pretensje zaczęli zgłaszać wyznawcy islamu

Po okresie 4 talibów Kalifat

Omajadow

715 - 14 - podbój Doliny Indusu

732 - najazd na Europę odparty

1683 - Sobieski pod Wiedniem

Potem były wyprawy krzyżowe.

Ok. 1400r. upadek cesarstwa bizantyjskiego.

Islam zawsze był postrachem dla innych religii. Bóg jest jakby despotą, który rozkazuje ludziom.

3 rzeczy charakterystyczne:

• religia życia publicznego a nie wewnętrznego. Organizuje sobie całe podległe państwo.

• nie zna rozdziału na to co świeckie i religijne.

• Dobro - powrót do cudownych początków. Ideał Islamu - przeszłość.

Islam - oddanie się boskiej woli. Wspólne praktykowanie się liczy ( nie ważna jest wiara)

Karane jest odstępstwo od wiary - zmiana

życie wewnętrzne muzułmanina jest nieistotne. Człowiek nie może swobodnie wybrać sobie wiary i sposobu jej praktykowania.

Muzułmanina charakteryzuje to : nie to w co wierzy, lecz jak się zachowuje.

Jego definiuje przynależność do grupy i wspólnoty. Odejście to wykluczenie ze wspólnoty, w której się żyje.

Gdy porzuci wiarę - straci swoją ojczyznę, a nawet może stracić życie - grozi za to kara śmierci.

Duży jest nacisk społeczny na człowieka dlatego on się boi zmienić cokolwiek. Stracił by pozycję społeczną.

Mamy do czynienia z 5 filarami Islamu:

1. Wyznanie wiary : szahada

2. Modlitwa

3. Post

4. Podatek

5. pielgrzymka

Mohamed - prorok jedynego Boga Allaha.

2. Nie jest indywidualna, lecz wspólna i zawsze ma taką formę. O wszystkim decyduje rytuał, tradycja - forma presji społeczna. Ona decyduje o sile wyznawców tej religii. Gorliwość i żarliwość.

3. Poddany ściśle publicznej kontroli. Post obowiązuje w ramadanie od wschodu do zachodu słońca . Od jedzenia, picia, palenia, stosunków seksualnych itp. Nie zrażają ich gospodarcze skutki tego postu. Liczy się żarliwość i solidarność.

4. Podatek na biednych. Oddanie 2,5% - 10% swoich dochodów. Państwo pobiera ten podatek. To nie jest forma dobroczynności.

5. Przynajmniej raz w życiu musi okrążyć 7 razy święty, czarny kamień - kult kamienia.

Osiąga się wtedy stan czystości.

Wychodzi za miasto (do Arafat) stojąc cały dzień przed boskim obliczem. (od wschodu do zachodu)

Oczywiście nie sam tylko we wspólnocie.

8.12.03

-religie o nastawieniu militarnym

-nowy typ społeczeństwa

Islamskie dogmaty wiary są proste i nieliczne

Mahomet - to prorok.

Bóg jest jeden - najczęściej pojawiające się idee (odrzuca wielobóstwo)

• jest transcendentny

• nie da się go poznać

• wszechmocny (ale nie obowiązuje w prawie przyrody)

• całkowite oddanie się Bogu. Górują nad chrześcijanami swoją żarliwością

- Różaniec - wymienia się imienia Boga

• nie ma kultu świętych, ani obrazów

• próba powrotu do Starego Testamentu.

10.12.03

Coś etyczne

Ethos - obyczaj, zwyczaj ETYKA

poszukiwanie wspólnej miary naszego działania, postępowania.

Musimy zabiegać o zachowanie swojej podmiotowości i ją zabezpieczać

Normy są względne (zależne od sytuacji)

Sens bezwzględny - dane zachowanie jest zawsze dobre lub złe

Wiele ludzi sądzi że słowo „dobry” jest względne.

(filozofia - pragnienie bycia mądrym)

Ludzie różnią się tym że niektórzy mają filozofię dobrą, ugruntowaną, a inni pozorną. Każdy człowiek dąży do mądrości. Życie po świecie iluzji jest niebezpieczeństwem. My zajmujemy się swoimi pragnieniami(Europa)buddyści się ich wyzbywają. Grecy szukali pewnej miary, która byłaby dobra w każdej sytuacji.

Etologia - opis jak się ludzie zachowują faktycznie

Miara PHISIS - miara, która określa co jest dobre a co złe. Niektóre zachowania są zgodne z naturą człowieka, a inne nie.(zgodne i niezgodne z naturą człowieka) (naturalne; nienaturalne)

Preferuje się zachowania zgodne z naturą.

Rozwój etyki nastąpił wtedy, gdy ludzie zaczęli szukać kryteriów oceny ludzkiego zachowania.

Etyka-formowanie pewnych norm moralnych kryteriów. Są takie zachowania, zawsze;- złe (dla kogoś. Takie zachowanie jest oceniane na jako zawsze źle). -i dobre (pozytywne zawsze dla wszystkich). Ciało jest wyrazem dążeń duszy. Większość przekonań jest jednakowa dla rożnych kultur i narodów. Podstawowe zasady moralne są niezmienne. To co my mówimy jest zależne od tego kim jesteśmy jako ludzie.

Wypracowanie sobie osobowości- można efektywnie kierować swoim życiem.

Własna podmiotowość, tudzież ograniczeń nie da się zmienić. Mamy wpływ na swoja wyobraźnie. Możemy ograniczać to co się pojawia w naszej wyobraźninie dopuszczenie do swojej świadomości pewnych rzeczy. Wszystko co łączy się z manipulacja drugiego człowieka nie powinno mieć dostępu do naszej świadomości. Bardzo łatwo jest utrącić swoja podmiotowość. Bardzo łatwo jest utrącić swoja podmiotowosc-nie pozwolić się sprowadzić do roli przedmiotu i samemu nie dąć się uzależnić, zniewolić.

Sam opanowanie; przestrzeganie zasad moralnych jest dobre dla wszystkich. Warunek rozwoju osobowości człowieka, kultury. inaczej życie zamieni się w przemoc ( mniej lub bardziej ukryta). Przemoc silniejszych nad słabszymi. ARYSTOTELES:- aktywność teoretyczna związana z poznawaniem. każdy człowiek dąży do poznania(np. patrzenia, wyobraźnia, pamięć). -intelektualne, zmysłowe. „nie ma niczego w umyśle co wcześniej nie było w zmysłach”. -aktywność praktyczna(związana z działaniem). -aktywność ?poetyczna? (związana z wytwarzaniem, celem jest przedmiot wytworzony). Gdzie mieści się etyka? - praktyczna związaną z działaniem. Cos dla kogoś robisz.

Dzialanie-czynność która ma wartość sama w sobie.

Wytwarzanie-celem jest produkcja czegoś.

Źródła moralności: -wychowanie. -wyznanie, tradycja, kultura, światopogląd. -środowisko. -stan psychiczny. -wiedza. Odrzucono wszystkie te prawa. Głoszono 3 prawdy: 1)Tora pochodzi od Boga 2)wiara w nagrodę i karę 3)Bóg jest jeden. Bóg jest obecny w świecie ale On nie jest Bogiem. Jest tajemnica, ale jest różny od świata. Świat można badać naukowo. Świat stal się inna jakością wraz z pojawieniem się Biblii. Od początku bronił wiary w jednego Boga (zakaz sporządzanie sobie podobieństw Boga). Bóg odróżniany od wszystkich postaci ziemskich.

Bóg przymierza-w centrum znajduje się Bóg, lud związany z przymierzem. Rodzaj prawa to umowa miedzy Bogiem a ludem. Chrześcijaństwo traktuje przymierze inaczej-jako dar od Boga.

Pryzmat Tory-stoii w centrum judaizmu.

Talmud próba interpretacji Tory ( cześć Talmudu uważany jest jako objawienie. Chrześcijaństwo traktuje go jako interpretacje Tory). Istnieje tekst objawiony i komentarze (ich nie uznaje się za tekst objawienia-slowo samego Boga).

Mesjanizm-judaizm, religia nadziei i oczekiwania. Bóg przychodzi z przyszłości. Mesjasz jest rożnie interpretowany i widziany. przekonani są, ze będzie to człowiek, a nie istota nadludzka. W chrześcijaństwie mesjaszem jest Syn Boży, który łączy w sobie człowieczeństwo i nadprzyrodzoność). W judaizmie nie istnieje konkretna wizja Mesjasza. Poprzedza jego przyjście- smutne wydarzenia-upadku wiary i obyczajów. Przyjści Mesjasza będzie zalezalo od postepowania ludzi. Mogą przyspieszyc lub opoznic ten moment. Konieczność pokuty w życiu człowieka; Odkupienie za grzechy -Mesjasz po Mesjaszu powstanie królestwo Mesjańskie. Rytuały obrzezanie. -po 13 roku życia przyjęcie do wspólnoty. -malzenstwo-obowiazek każdego żyda, nie zna celibatu posiadanie licznego potomstwa- błogosławieństwa Boga.

---