19. Zagadnienia podmiotowości w polityce społecznej. Podmioty polityki społecznej i ich zadania.

Podmiotowość w teorii polityki społecznej:

• Pierwotne znaczenie- odnosi się do odbiorców w postaci właściwie adresowanego zakresu przedmiotowego polityki społecznej, świadczeń i usług socjalnych (całe społ., warstwy społ., społ. Lokalna, grupy społ.- zawodowe). Różne kategorie socjologiczne- starsi, młodzież, rodzina, jednostka. Są to ludzie z ich różnorodnymi artykułowanymi potrzebami, które wymagają racjonalnego myślenia

• Wtórne należą do nich: samo państwo, organy władzy i administracji państwa; sa to realizatorzy polityki społ., każdy z podmiotów realizuje sobie właściwy zakres przedmiotowy polityki społ.; mają służbowy charakter względem podmiotów

• (zdaniem niektórych autorów istnieje ta trzecia) podmioty bezpośrednionie mają potrzeb jako pierwotne, choć je artykułują w imieniu i na rzecz podmiotów pierwotnych, bo wpływają na wtóre w sferze realizacji celów. Jest nim samo państwo, ale poprzez swoje specyficzne organy

Są podmioty

• Państwowe- porządkowanie życia społ., tworzenie osłon socjalnych, wyrównywanie szans życiowych

• Pozapaństwowe- uzupełnianie działań państwa

• Globalne- działanie na rzecz określonych zadań socjalnych w skali globalnej

• Regionalne- realizują program w obrębie kilku bądź kilkunastu państw

• Krajowe osoby prawne działające w obrębie danego kraju (org. Pozarządowe i publiczne)

• Lokalne- na terenie danego terytorium, np. gminy

• Ustawodawcze np. sejm

• Kontrolne, np. NIK, RPO, PIP

• Sądownicze- Tryb. Konstytucyjny, sądy

1. Samorząd terytorialny jako lokalny podmiot polityki społecznej.

23.Instrumenty finansowe polityki społecznej(fundusze celowe):

I. Fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych jest instytucją gwarantującą wypłatę świadczeń pracownikom w razie niemożności ich wypłacenia przez pracodawcę w związku z upadłością zakładu i trudnościami finansowymi. Środki funduszu przeznacza się na wypłatę wynagrodzeń za pracę, za czas niezawinionego przez pracownika postoju
i innych wynagrodzeń. Ponadto na wypłatę odprawy emerytalnej, rentowej, pośmiertnej, ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Dochodem funduszu są składki pracodawców, ale mogą to też być darowizny itp. (0,15% składki na ubezpieczenia społeczne)

II. Fundusz pracy, utworzony 1.01.1990r., jako państwowy fundusz celowy, podstawowym zadaniem jest finansowanie świadczeń przysługujących bezrobotnym oraz finansowanie programów na rzecz przeciwdziałania bezrobociu; przychodem są obowiązkowe składki płacone przez pracodawcę, dotacje budżetu państwa, środki pochodzące z budżetu UE na współfinansowanie projektów finansowanych funduszu pracy. Poboru składek na I. i II. dokonuje ZUS na wyodrębniony rachunek bankowy. Wydatki: zasiłek dla bezrobotnych, dodatki szkoleniowe, koszty szkolenia bezrobotnych, pożyczki na sfinansowanie kosztów szkolenia, wyposażenie stanowisk pracy dla os. bezrobotnych, badania itp.

III. Fundusz ubezpieczeń społecznych, jest państwowym funduszem celowym, powołany w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społ., w ramach tego funduszu wyodrębnia się: emerytalny, rentowy, chorobowy, wypadkowy, rezerwowe; przychody: składki na ubezpieczeń społ., wpłaty z budżetu państwa przekazane na świadczenia, których wypłatę zlecono ZUS, oprocentowania rachunków bankowych FUS, z odsetek od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec FUS, z dotacji budżetu państwa

IV. Fundusz składkowy ubezpieczeń społecznych rolników działa na podst. Ust. z dn. 20.12.1990r.; przychody: składki rolników(wys. ustala Rada Rolników)opłacane co kwartał do KRUS na ubezpieczeń wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie; środki przeznaczone na: finansowanie świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego, finansowanie bezpieczeństwa kosztów funkcjonowania Rady ubezpieczeń społ. rolników, finansowanie kosztów zarządzania tym funduszem

V. Państwowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (PFRON),

jest państwowym funduszem celowym wspierającym działania na rzecz rehabilitacji społecznej i zawodowej os. niepełnosprawnych; środki przeznaczone na: współfinansowanie kosztów z warsztatami terapii zajęciowej, utworzenie i działanie zakł.aktywności zawodowej, przystosowanie lub tworzenie stanowisk pracy, pożyczki dla chcących założyć dział.gosp., udział w turnusach rehabilitacyjnych, dofinansowywanie wynagrodzeń, zaopatrywanie w sprzęt ortopedyczny, likwidacja barier architektonicznych, komunikacyjnych, programy wspierające; źródłem zasilania są wpłaty pracodawców, dotacje z budżetu, zapisy, darowizny, spadki

VI. Fundusz alimentacyjny (nie stanowi funduszu w rozumieniu przepisów o finansach publicznych) stanowi system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowymi z budżetu państwa; warunki nabywania prawa do świadczenia: do ukończenia 18r.ż., do 25r.ż. jeśli się dziecko uczy, bezterminowo, gdy posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, gdy dochód w rodzinie per capita nie przekracza 725zł.

24. Świadczenia społeczne i ich znaczenie w gospodarce.

Forma jaką uzyskuje świadczenie zależy od spełnianej funkcji.

- Głównym zadaniem świadczenia jest zmniejszenie rozpiętości w dochodach, wtedy odpowiednia jest forma pieniężna. Ta postać tworzy dochody zaliczane do osobistych i służy do finansowania konsumpcji indywidualnej.

- Głównym zadaniem jest kształtowanie konsumpcji i jej struktury, to wtedy świadczenia przyjmują postać naturalną dóbr, a także usług. Zakres świadczeń socjalnych może być zawężony do wypłaty rent, emerytur, a także rozszerzony na sferę kultury, edukacji. Wówczas mówimy o świadczeniach społecznych. Korzystanie ze świadczeń może być oparte na zasadach zbliżonych wg pracy, czyli świadczenia są w większym lub mniejszym stopniu związane z pracą aktualnie wykonywaną(zasiłek macierzyński), albo przeszłą(emerytura, renta). Wys. świadczeń jest czasami uzależniona od wys. płacy(zasiłek chorobowy). Mogą być oparte na zasadach zbliżonych do podziału wg potrzeb. Mogą być przyznawane niezależnie od udziału świadczeniobiorcy w produkcji(lecznictwo zakaźne). Świadczenia mogą być powszechnie dostępne(edukacja) lub przymusowe(szczepienia dzieci). Niektóre są reglamentowane(np. rekrutacja na studia), mogą mieć charakter roszczeniowy (ubezpieczeń społ.-emerytura) lub uznaniowy(np. przyznane przez pracownika socjalnego) [forma: pieniężna, rzeczowa, usług, inna - np. ulgi}, mogą być bezpłatne, częściowo płatne, całkowicie płatne,

Funkcje:

- zabezpieczająca(zabezpieczenie podstawowej egzystencji),

- egalitaryzująca(wyrównują szanse),

- bodźcowa,

- edukacyjna(kształtuje postawy obywatelskie, prac., itp.),

- integracyjna(stwarzanie warunków wzmacniania więzi społ.);

- finansowane z podatków, składek

25. Pojęcie kwestii społecznej. Zbiorowości szczególnie zagrożone kwestiami społecznymi.

– w języku potocznym problem, zagadnienie do rozwiązania, w nauce o Polityce społecznej- dolegliwości odznaczające się szczególną dotkliwością dla potencjału osobowego społeczeństwa, są następstwem niedostosowania sposobu, w jakim funkcjonuje społeczeństwo do podst. potrzeb indywidualnych i zbiorowych, nie są możliwe do rozwiązania siłami pojedynczych grup ludzkich. Źródła kwestii tkwią w mechanizmach życia zbiorowego. Wywołują społeczny niepokój.

2 kryteria identyfikacji:

- zaspokojenie, jakich potrzeb jest blokowane(kw. bezrobocia, zdrowia, oświaty, mieszkaniowa, niepewności socjalna, itp.),

- zaspokojenie czyich potrzeb jest blokowane (kw. robotnicza, chłopska, wychodźstwa itp.), szczególnie zagrożeni:

a) ze wzgl. na pozycję zajmowaną w strukturze społ.(bezrobotni, pracownicy firm wysoce zadłużonych, osoby zatrudnione w budżetówce, rodziny rolnicze)

b) ze wzgl. na kryteria społ.-demograficzne( rodziny z 3dzieci, os. szczególnie upośledzone, wykolejona młodzież, dzieci z r. alkoholicznych, os. stare, bezdomni)

c) ze wzgl. na uwarunkowania lokalne(mieszkańcy regionów najuboższych, o najwyższej stopie bezrobocia, obszarów klęski żywiołowej);

26. Kwestia ubóstwa. Pojęcie, mierzenie, przyczyny i skutki ubóstwa.

Ubóstwo- niemożność osiągnięcia minimalnego standardu życiowego.

Mierzenie ubóstwa:

a) minimum egzystencji

b) granica ustawowa – kwota, która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego

c) granica relatywna – (50 -60%) średnich miesięcznych wydatków ogółu gospodarstw domowych

d) granica subiektywna – przybliżony poziom dochodów gospodarstwa domowego deklarowanych przez respondentów jako ledwie wystarczających

e) minimum socjalne

Przyczyny ubóstwa:

- osobowe- niezależny od człowieka np. kalectwo

- subiektywne- zależne od człowieka – określone postawy i cechy niektórych osób dot ubóstwem np. lenistwo, rozrzutność

-obiektywne – istniejące niezależnie od woli człowieka np. masowe bezrobocie.

Główne skutki ubóstwa

-ograniczenie perspektywy życiowej dzieci

-zagrożenie bezpieczeństwa publicznego

-wzrost przestępczości

-konflikty między ludźmi

-nierówności w dostępie do systemu edukacji

-ograniczenie aktywności obywatelskiej i ekonomicznej

-ograniczenie w dostępie do opieki zdrowotnej

27. Koncepcje walki z ubóstwem :

-wg liberałów – należy dążyć jedynie do likwidacji ubóstwa w jego wymiarze absolutnym, czyli do zapewnienia minimalnego dochodu tym, którzy z różnych powodów go nie osiągają.

- wg zwolenników rozumienia ubóstwa w kategoriach względnych – podział dochodów wg sukcesów lub porażki na rynku należy zastąpić nowym opartym na zaspokojeniu określonego standardu potrzeb. Narzędzia redystrybucji to m.in. wysokie podatki, kontrola cen, gwarantowanie płacy minimalnej, dążenie do pełnego zatrudnienia

-praca środowiskowa- jednostka oczekująca pomocy, staje się częścią systemu pomocowego, ściśle z nim współpracując.

-samopomoc- przezwyciężenie biedy o własnych siłach. Jest to rezultat wielu indywidualnych wysiłków.

28. Minimum socjalne i jego zastosowanie w polityce społecznej.

Minimum socjalne – granica wyznaczająca sferę niedostatku, ostrzegająca przed ubóstwem,

Jest to podstawowy zestaw dóbr i usług dla poszczególnych rodzin określony w postaci rzeczowej i pieniężnej z uwzględnieniem aktualnego poziomu cen. Uwzględnia taki koszyk dóbr i usług, aby rodzina mogła zaspokoić potrzeby biologiczne, kulturalne i społeczne na poziomie uznanym za niezbędny.

Koszyk minimum socjalnego : żywność, mieszkanie, obuwie, odzież, edukacja, kultura i rekreacja, zdrowie, higiena, transport, łączność, pozostałe wydatki.

MINIMUM SOCJALNE NIE JEST KATEGIORĄ ROZSZCZENIOWO - OBLIGATORYJNĄ LECZ PROGNOSTYCZNO – INFORMACYJNĄ, służ do porównywania np. granic ubóstwa.

29. Minimum egzystencji. Próg interwencji socjalnej.

Minimum egzystencji – ustanowione przez IPISS uwzględnia tylko te potrzeby, których nie można odłożyć w czasie a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia.

Próg interwencji socjalnej – wyznacza granicę dochodu jednostki do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. Koszyk „pis” zapewnia zaspokojenie potrzeb niezbędnych do życia w bardzo skromnych zakresie . Jest on weryfikowany co 3 lata przez ekspertów.

30. Bezrobocie jako kwestia społeczna. Przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce

– na rynku pracy może występować stan równowagi między podażą na pracę, a popytem na nią(stan pełnego zatrudnienia), a także brak tej równowagi w postaci bezrobocia(nadwyżka osób poszukujących pracy w porównaniu z aktualną liczbą wolnych miejsc pracy(rynek pracy pracodawcy) lub deficytu siły roboczej(rynek pracy pracownika).

Rodzaje:

a) koniunkturalne (zw. z wahaniami cyklów koniunktury – kryzys - ożywienie),

b) strukturalne (gosp. nie stwarza możliwości zatrudnienia wszystkich poszukujących pracy),

c) sezonowe (spowodowane periodyczną zmiennością warunków klimatycznych),

d) frykcyjne (występuje z normalnym przepływem pracowników między zakładami),

e) technologiczne (następstwo postępu techn.),

f) jawne (zarejestrowane),

g) ukryte/utajone (niepełne produkcyjne wykorzystanie części ludności pracującej),

h) krótkotrwałe (do 12m-cy),

i) długotrwałe/chroniczne (powyżej 12m-cy),

j) powszechne, regionalne, lokalne. Jako kwestia spełnia wszystkie jej znamiona – dot. dużych zbiorowości, wiąże się z negatywnym nacechowaniem i nie może być rozwiązane siłami jednostki, a raczej rozwiązaniami kompleksowymi.

Przyczyny:

- restrukturyzacja gosp.,

- redukcja zatrudnienia socjalnego,

- zaniedbania rozwojowe i dekapitalizacja,

- niedorozwój gosp.,

- wadliwy sposób ograniczania funduszu płac,

- fiskalizm(niestabilność),

- pasywność, brak odpowiedniego poziomu kształcenia,

- ograniczone możliwości eksportu.

Skutki:

- zmniejszenie popytu i ograniczenie zaspokajania potrzeb,

- stanowiska skutków społ. i ekonom.:

a) jedn. dotkniętej bezrobociem – ona i jej rodzina ponosi koszty z tym związane: ekonomiczne(brak dochodu) i psycho-społ., zdrowotne. Dodatkowo: degradacja materialna, wypoczynkowa, zdrowotna, moralna, przestępczość, utrata szans życiowych.

b)z punktu widzenia społ.(makroekonomicznego): 1)koszty utraconych możliwości(zaniżenie realnych możliwości produkcyjnych), 2)k. fiskalne – suma wydatków i zmniejszonych przychodów w budżetach publicznych, 3)k. społeczne – degradacja społeczna i moralna bezrobotnych, ubóstwo..

31. Polityka państwa wobec zjawiska bezrobocia – w Polsce polityka rynku pracy ujęta jest w ust.
O promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy, która określa zadania państwa w zakresie promocji zatrudnienia i łagodzenia skutków bezrobocia. Polityka realizowana jest za pomocą środków
i instrumentów:

1) oddziaływujących na podaż pracy(ochrona prawna przed utratą pracy, wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy, pożyczki dla przedsiębiorców na zorganizowanie dodatkowych miejsc, prace interwencyjne, roboty publiczne, staże absolwenckie, prace społecznie użyteczne),

2) stymulujących wzrost popytu na pracę (pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe, szkolenie i przekwalifikowanie, wymiar czasu pracy, pożyczki czy też jednorazowe środki na podjęcie własnej działalności gospodarczej),

3) kompensujących brak pracy w drodze świadczeń socjalnych (zasiłki dla bezrobotnych, dodatki szkoleniowe, świadczenia przedemerytalne, zasiłki rodzinne, zasiłki i świadczenia pielęgnacyjne, zasiłki z ubezpieczenia społ. w razie choroby, czy macierzyństwa)

32. Pojęcie i zakres polityki ludnościowej. Rodzaje polityki ludnościowej. Demograficzne uwarunkowania polityki społecznej.

– jest częścią składową polit. społ., a teoretycznie jej podstawy tworzy demografia.

- Jest to system świadomych przedsięwzięć mających na celu wywołanie pożądanych zmian
w rozwoju i ruchu ludności,

- jest to celowe i długofalowe oddziaływanie państwa na przebieg procesów ruchu naturalnego
i wędrownego w celu ukształtowania pożądanego stanu i struktury ludności przez tworzenie warunków społecznych, ekonomicznych i politycznych, korzystnych dla przebiegu procesów demograficznych, zapewniających biologiczne przetrwanie narodu oraz zrównoważonych rozwój.

Współcześnie polityka ludnościowa kształtuje pożądane procesy stosując instrumenty polit. społ. (obszary polit. szczegółowych: rodzinnej, mieszkaniowej, edukacyjnej, ochrony zdrowia, zabezp.społ., zatrudnienia). Głównym celem jest oddziaływanie na: tworzenie i funkcjonowanie rodzin, rozrodczość, poprawę stanu zdrowia, migracje.

2 podejścia:

1. Polityka pronatalistyczna- zmierza do zachowania lub zwiększenia istniejącego poziomu dzietności, a tym samym odmłodzenia społeczeństwa i zwiększenia liczby urodzeń, formami realizacji są rozbudowane świadczenia socjalne związane z macierzyństwem, a także korzystne systemy podatkowe.

2. Polityka antynatalistyczna – zmierza do ograniczenia liczby urodzeń i tempa przyrostu naturalnego, stosując w skrajnych przypadkach niekorzystny system podatkowy dla rodzin wielodzietnych, popierając aborcje i stosując sterylizację. Czasami mówi się o neutralnej polityce, która nie jest determinantą zachodzących zmian ludnościowych, a ma na celu zapewnienie jak najlepszej sytuacji społecznej dzieciom. Nie wpływa ani na zwiększenie, ani na ograniczenie liczny urodzeń. Na wzrost liczby urodzeń wpływ ma także specyfika kulturowo religijna (np. kraje muzułmańskie). Państwa wysoce rozwinięte stosują politykę „a”, a biedne „b”.

33. Problemy rodziny w polityce społecznej. Cele polityki rodzinnej, jako działalności podmiotów państwowych i niepaństwowych. Środki realizacji polityki rodzinnej. Zadania polityki społecznej wobec rodziny. Polityka prorodzinna w Polsce.

- potrzeba zapewnienia opieki na starość,

- potrzeba powstania społ. systemu wychowania i kształcenia,

-potrzeba rozwinięcia urządzeń ochrony rodziny i systemu zabezpieczeń społ.

Rola polityki prorodzinnej polega głównie na tworzeniu ogólnych warunków dla rozwoju i funkcjonowania rodziny oraz na jej ochronie, jako podstawowej grupy społecznej, bez której społeczeństwo istnieć nie może.

Cele polityki społ.:

- wspomaganie rodziny w wypełnianiu jej funkcji społecznej,

- promowanie określonego modelu pozytywnego, jaki z punktu widzenia interesu państwa i społ. jest szczególnie pożądany.

Środki realizacji polityki rodzinnej:

- normy prawne,

- środki pieniężne,

- świadczenia w naturze,

- świadczenia w formie usług.

Podstawowe zadania:

- wypracowanie i przestrzeganie praw rodziny,

- wyrównywanie dochodów rodzinnych,

- rozbudowa i doskonalenie infrastruktury rodzinnej (przedszkola itp.),

- pomoc w wypełnianiu przez rodzinę funkcji wychowawczej i kształceniowo-oświatowej,

- doskonalenie organizacji życia rodzinnego,

- ochrona i promocja wartości duchowych w życiu rodziny,

- kształtowanie atmosfery szacunku dla małżeństwa i rodziny.

34. Typy rodzin zagrożonych, które szczególnie powinny znajdować się w polu zainteresowania polityki społecznej

- Rodziny w fazach formułowania się i rozwoju,

- osoby samotnie wychowujące dzieci,

- rodziny z os. starszą,

- os. niepełnosprawną,

- rodziny osób o niskich kwalifikacjach i poziomie wykształcenia,

- rodziny osób bezrobotnych,

- rodziny dotknięte patologią,

- rodziny nieposiadające własnego mieszkania (wg Lisowskiego)

35. Pojęcie inwalidy, osoby niepełnosprawnej, osoby niezdolnej do pracy, rehabilitacji, rewalidacji.

Inwalida – oznacza brak zdrowia, waliduj – sprawny, silny, a więc inwalida, to człowiek pozbawiony zdrowia, sił, sprawności. Wg Hulka – za inwalidę uważa się osobę, u której istnieje naruszenie sprawności i funkcji w stopniu wyraźnie utrudniającym pobieranie nauki, wykonywanie normalnych czynności, pracę zarobkową. Wg nieaktualnych przepisów była to osoba częściowo lub całkowicie niezdolna do pracy z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia organizmu.

Niepełnosprawność (os. niepełnosprawna) – wg ustawy oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.

Os. niezdolna do pracy – wg ustawy, to osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Rehabilitacja – w warunkach polskich w latach 50 oznaczała włączenie os. niepełnosprawnej w normalne życie, a także działalność państwa zmierzającą do przywrócenia czci i godności (cele moralne). Według definicji WHO rehabilitacja to kompleksowe postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie, które ma na celu przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Rehabilitacja to proces medyczny i Społeczny. Głównymi twórcami rehabilitacji medycznej w Polsce byli prof. Wiktor Dega, prof. Adam Gruca, prof. Kazimiera Milanowska oraz prof. Marian Weiss. Dzięki ich zaangażowaniu i olbrzymiej wiedzy uznawanej na całym świecie powstała w Polsce idea rehabilitacji oparta na 4 zasadach:

-powszechności;

-kompleksowości;

-wczesności;

-ciągłości;

Rewalidacja – oznacza przywrócenie człowiekowi pełnej sprawności. Jest procesem wychowawczym, z zaplanowanymi celami, uwzględniającym wiedzę teoretyczną i działanie skierowane na osobę niepełnosprawną. Usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych.

36. Orzekanie o niepełnosprawności, niezdolności do pracy, dawniej- o grupach inwalidzkich. Klasyfikacje, podmioty orzekające.

Niezdolność do pracy jest orzekana na podst. przepisów ustawy O emeryturach i rentach z FUS. Oceny o niezdolności dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik ZUS.

- Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

- Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

- Niezdolną do samodzielnej egzystencji jest osoba, u której stwierdzono naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Odpowiednio dawniej II, III i I grupa inwalidzka.

- Orzeczenie lekarza orzecznika stanowi dla organu rentowego ZUS podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.
- Niepełnosprawność orzekana jest na podstawie przepisów o Rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych przez Powiatowy Zespół ds. orzekania o niepełnosprawności. Zespół orzeka:

- niepełnosprawność u osób w wieku do 16r.ż. (są to osoby, które nie ukończyły 16r.ż. i mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy);

- znaczny stopień niepełnosprawności – zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w zw. z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

- Umiarkowany stopień niepełnosprawności – osoba niezdolna do pracy lub zdolna, ale w warunkach pracy chronionej, Lekki stopień niepełnosprawności – naruszona sprawność organizmu, dająca się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne itp.

- Orzeczenie nie służy do przyznania renty, a wyłącznie do realizacji celów określonych ustawą, w tym przyznaniu ulg i uprawnień.

- Niepełnosprawność w gosp. rolnym – orzeka lekarz rzeczoznawca KRUS. Całkowita niezdolność do pracy w gosp. rolnym – os. straciła zdolność do osobistego wykonywania pracy w gosp. rolnym. Całkowita niezdolność do pracy w gosp. rolnym i niezdolność do samodzielnej egzystencji – j. w.,
a także niezdolność do samodzielnej egzystencji. Orzeczenie stosuje się do przyznania renty rolniczej
i dodatków.

37. Proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych (lecznicza, zawodowa, społeczna)

Rehabilitacja zawodowa – ma na celu ułatwienie os. niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego, przez umożliwienie jej skorzystania z porad zawodowych, szkolenia zawodowe i pośrednictwa pracy. Do realizacji tego celu niezbędne jest – dokonanie oceny zdolności do pracy, prowadzenie poradni zawodowych, przygotowanie zawodowe, dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego uposażenie.

Rehabilitacja społeczna – wg WHO jest częścią ogólnego procesu rehabilitacji, która ma na celu integrację lub reintegrację os. z naruszoną sprawnością organizmu poprzez udzielenie jej pomocy w przystosowaniu do wymogów życia społ. i zawodowych, usuwając jednocześnie ekonomiczne przeszkody utrudniające proces rehabilitacji. Usuwanie barier i wyrabianie zaradności itp. formy – w warsztatach terapii zajęciowej, turnusy rehabilitacyjne.

Rehabilitacja lecznicza – część procesu rehabilitacji, w którym stosuje się metody i środki lecznicze w celu maksymalnego usprawnienia organizmu oraz niedopuszczenia do pogłębiania się powstałych defektów. (DEGA) formy – fizykoterapia i jej odmiany, zaopatrzenie ortopedyczne, instruktaż życia codziennego, proorientacja zawodowa. Rehabilitacja prowadzona przez działy i oddziały szpitali, ośrodki rehabilitacyjne, poradnie, sanatoria.

38. Kompleksowy system rehabilitacji zawodowej i społecznej w Polsce wg ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.

Model polskiej rehabilitacji przyjęty przez WHO, jako wzorzec terapeutyczny

– powszechna,

- wczesna,

- kompleksowa,

-ciągła.

- Ustawowo powołany pełnomocnik ds. niepełnosprawnych.

- Zadania rozdzielone pomiędzy jednostki organizacyjne państwa – województwo – opracowywanie programów i realizacja wojewódzkich programów dot. wyrównywania szans niepełnosprawnych
i przeciwdziałanie ich wykluczeniu społecznym itp.;

Powiat – opracowanie i realizacja programu na rzecz os. niepełnosprawnych, podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia skutków niepełnosprawności, dofinansowywanie szeregu przedsięwzięć, współpraca z fundacjami, dofinansowywanie likwidacji ogółu barier itp.(PCPR. Powiatowy zespół ds. orzekania);

Gminy – zadania dot. zapewnienia usług opiekuńczych, przyznawanie pomocy finansowej i rzeczowej, finansowanie świadczeń zdrowotnych itp. ( OPS)

39. Polityka społeczna wobec os. niepełnosprawnych,

- to ogół działań podmiotów publicznych i org. pozarządowych, mających na celu wyrównywanie nieuzasadnionych różnic socjalnych, asekurowanie wobec ryzyk życiowych oraz tworzenie szans funkcjonowania os. niepełnosprawnych we wszystkich dziedzinach życia gosp. i społ., umożliwiających ich pełną integrację ze społeczeństwem.

40. Działalność socjalna zakładów pracy. Zagadnienia związane z ochroną, ergonomią i humanizacją pracy. Czas pracy.

Czas pracy – czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Czas pracy można rozpatrywać, jako kategorię ekonomiczną, prawną lub społ.(długość czasu pracy wyznacza w indywidualnym budżecie czasu, rozmiary czasu pozostającego na życie rodzinne, osobiste. Optimum – odnosi się do potrzeb czasu wolnego, wiąże się z aspiracjami w zakresie poziomu życia.

1918 – konwencja MOP dot. ograniczenia czasu pracy do 8h dziennie i 48h tygodniowo. ’29-’33 skracanie z powodu kryzysu, jako walka z bezrobociem, po ’45 tendencja do skracania czasu pracy. Skracanie może się odbywać w skali: dnia roboczego, tygodnia, skali roku, skali życia. Norma w Polsce 8h dziennie i 40h tygodniowo. Skrócony czas pracy – stosowany przy szczególnie szkodliwych lub uciążliwych warunkach(monotonność); równoważny – w syt. uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją, dopuszczalne przedłużenie do dobowego czasu do 12h. Urlop- 20 dni (staż pracy krótszy niż 10 lat), 26 dni (10+), sz. wyższa - wlicza się 8lat, przy podziale 14dni nieprzerwalnego, prawo wraz z upływem każdego miesiąca – 1/12 wymiaru