Zagrożenia i osiągnięcia



Faza I:



- niezgodność pomiędzy oczekiwaniami i

wymaganiami wobec siebie - oczekiwaniami i

wymaganiami otoczenia a aktualnym poziomem

kompetencji (we wszystkich zakresach)



- w związku z tym napięcie w sferach: somatycznej

(zmiany fizyczne i hormonalne – dojrzewanie

seksualne), psychicznej (dążenie do

samodzielności, ale i lęk przed nią), społecznej

(zmiany w kontaktach społecznych)



Faza II:



- poszukiwanie sposobu redukcji napięcia

poprzez znoszenie niezgodności (zmiany

wewnętrzne) przy jednoczesnej potrzebie

zachowania ciągłości Ja



Faza III:



- przeorganizowanie Ja poprzez nabycie

nowych kompetencji i umiejętności,

sposobów radzenia sobie i akceptację zmian

zewnętrznych



I. Biologiczne: temperament, siła zmian

hormonalnych i somatycznych



II. Społeczne i kulturowe: doświadczenia

wczesnodziecięce, styl rodzicielskie, sieć wsparcia

społecznego, normy i naciski społeczne, środki

masowego przekazu



III. Osobowościowe: pesymizm/optymizm,

rozbieżność między Ja-realnym a Ja-idealnym,

poziom samoakceptacji, zewnętrzne/wewnętrzne

umiejscowienie kontroli



IV. Sytuacyjne: poziom, czas i nakładanie się

realnych trudności i problemów (w tym

sytuacja szkolna i rodzinna)



Kryzys adolescencji nie jest koniecznością –

nie wszyscy młodzi ludzie go przeżywają



I. Funkcjonowanie poznawcze:

zainteresowania nieaktualnymi problemami,

myślenie refleksyjne – wyjaśnianie i

przewidywanie, myślenie formalne –

hipotetyczno-dedukcyjne, tworzenie nowych

teorii, pryncypializm i autorytaryzm, zaniżone

lub zawyżone (a przede wszystkim chwiejne0

poczucie własnej wartości, egocentryzm

intelektualny – świat powinien

podporządkować się regułom, idealizowanie



II. Funkcjonowanie emocjonalne:



Labilność emocjonalna – wahania nastroju,

nadmiernie silne (niewspółmierne do bodźca)

reakcje emocjonalne, bunt młodzieńczy,

egocentryzm afektywny (własne przeżycia

najważniejsze), negacja, uleganie naciskom ze

strony rówieśniczej, konflikty z rodzicami



Konflikty z rodzicami mają pozytywne –

asertywność - lub negatywne – utrata wsparcia i

poczucia własnej wartości - konsekwencje



I. Grupa rówieśnicza: od organizacji lub grup

tej samej płci do organizacji i grup

koedukacyjnych



2. Związki intymne: nietrwałe związki

preintymne w kierunku gotowości do trwałych

związków intymnych



3. Relacje z dorosłymi: zależność od

dorosłych w kierunku związków opartych na

współzależności



1. Autorytet – wie co i jak, się robi



2. Doradca – określa granice, służy pomocą

radą



3. Konsultant – pozwala na nowe, własne

sposoby działania



4. Partner – mistrz, ale działający na zasadzie

równości



1. Usidlająca: zaburzenia pełnienia ról

społecznych, angażowanie w konflikty

rodzicielskie, przejęcie opieki nad rodzicami



2. Nadopiekuńcza: wyręczanie i chronienie

dzieci



Efekty: niedojrzałość emocjonalna,

infantylizm społeczny, wyuczona bezradność,

brak inicjatywy



3. Sztywna: nacisk na nadmierna kontrole

emocji, zmiana traktowana jako zagrożenie,

brak pomocy w konstruktywnym

rozwiązywaniu problemów



Efekty: brak wiary w siebie, przewrażliwienie,

lękliwość.



1. Przyzwolenie na popełnianie błędów



2. Pomoc w uczeni się na własnych błędach



3. Przyzwolenie na samodzielność – nie

wyręczanie



4. Podkreślanie mocnych stron (zawsze przy

ocenianiu)



5. Rozwijanie zainteresowań



6. Modelowanie pozytywnego nastawienia do

siebie



7. Bezwarunkowa akceptacja



8. Unikanie etykietowania – opis przez

zachowania



9. Otwartość na informacje płynące od

dziecka



10. Uwzględnianie indywidualnych potrzeb i

możliwości



Te zasady dotyczą także kontaktu uczeń-

nauczyciel



I. Przyczyny: styl wychowawczy w rodzinie, niska

samoocena, stygmatyzacja społeczna, deficyty

poznawcze, brak adekwatnych wzmocnień



2. Bunt przeciwko: warunkom rozwoju, wzorcom i

normom promowanym w danej kulturze, naciskom

społecznym



3. Warunki zewnętrzne: zgoda społeczna lub brak

zgody społecznej na ujawnianie protestu



4. Rozwiązanie: negocjowanie swoich praw lub ich

wymuszanie (tożsamość negatywna, przestępcza)

lub zaburzenia innego typu (anoreksja, bulimia,

otyłość)



Przyczyny:



- zaburzenia poczucia tożsamości



- nadopiekuńczy lub nadmiernie kontrolujący

rodzice



- poczucie utraty panowania nad własnym

życiem (zaburzenia poczucia autonomii)



- wpływ środków masowego przekazu (moda)



Terapia: wyłącznie terapia rodzinna przynosi

efekty długotrwałe