1

Kalkulacja doliczeniowa

KALKULACJA DOLICZENIOWA.
Zad. 10
Przedsiębiorstwo produkcyjne produkuje
dwa rodzaje skomplikowanych wyrobów objętych odrębnymi zleceniami produkcyjnymi:
Zlecenie nr 1 – obejmuje 10 szt. wyrobu A,
Zlecenie nr 2 – obejmuje 12 szt. wyrobu B,
Koszty bieżącego okresu kształtowały się następująco:
Materiały bezpośrednie 4 500;
w tym : zlecenie I 2 000;
zlecenie II 2 500;
Płace bezpośrednie 2 000;
w tym : zlecenie I 800;
zlecenie II 1 200;
Koszty wydziałowe 1 000;
W okresie sprawozdawczym rozpoczęto i zakończono realizację zlecenia nr 1, natomiast zlecenie nr 2
rozpoczęto, ale nie zakończono.
Koszty wydziałowe obciążają zlecenia produkcyjne proporcjonalnie do kosztów płac bezpośrednich.

Karta kalkulacyjna zleceń produkcyjnych
Pozycje kalkulacyjne

Koszty produkcji w zł.

ogółem

Zlecenie I

Zlecenie II

Materiały bezpośrednie

4 500

2 000

2 500

Płace bezpośrednie

2 000

800

1 200

Razem koszty bezpośrednie

6 500

2 800

3 700

Koszy wydziałowe

1 000

400

600

Techniczny koszt wytworzenia

7 500

3 200

4 300

Zadanie 11
Jednostka gospodarcza produkowała w bieżącym okresie dwa rodzaje wyrobów, na dwa zlecenia
produkcyjne:
Zlecenie 1 - wyroby „A” zlecenie to zostało rozpoczęte w poprzednim a zakończone w bieżącym
okresie
Zlecenie 2 - wyroby „B” zlecenie to zostało rozpoczęte w bieżącym okresie i do końca miesiąca nie
zostało zakończone

Produkcja podstawowa jednostki odbywała się w dwóch wydziałach:

2

W wydziale I są produkowane części składowe wyrobów gotowych, w wydziale II montuje się
wytworzone przez wydział I części w gotowe produkty.

W końcu miesiąca stycznia wybrane konta wykazywały następujące salda:
Produkcja podstawowa 64 000 zł.
Koszty wydziałowe 21 000 zł.

W tym:
Wydział I 16 500 zł
Wydział II 4 500 zł
Na kartach kalkulacyjnych zleceń zarejestrowano następujące koszty:

Pozycje kalkulacyjne

Zlecenie I

Zlecenie II

remanent
początkowy

koszty okresu

Materiały bezpośrednie
Płace bezpośrednie
- wydziału I
- wydziału II
Koszty wydziałowe
- wydziału I
- wydziału II

10 000

5 000
-

7 000
-

-

1000
4 000

20 000

12 000
5 000

Razem

22 000

5 000

37 000

Zlecenie nr 1 przewidywało wytworzenie 500 szt. wyrobów A zaś zlecenie nr dwa 700 szt. wyrobów
B
Koszty wydziałowe wydziału I rozliczane są proporcjonalnie do liczby maszynogodzin
przepracowanych przy poszczególnych zleceniach: zlecenie nr 1 – 150 m/g; zlecenie nr 2 – 1 500
m/g.

Koszty wydziałowe wydziału II rozliczane są proporcjonalnie do sumy płac bezpośrednich.

Należy:
Skalkulować produkowane wyroby
Dokonać księgowań związanych z produkcją i kalkulacją kosztów.

Zadanie
Układ kalkulacyjny kosztów
koszty materiałów bezpośrednich
+ koszty robocizny bezpośredniej
+ inne koszty bezpośrednie
razem koszty bezpośrednie
+ koszty wydziałowe
techniczny koszt wytworzenia
+ koszty zarządu
+ straty na brakach
całkowity koszt wytworzenia
+ koszty sprzedaży
całkowity koszt własny

3

Koszty bezpośrednie przedsiębiorstwa produkcyjnego kształtują się następująco:
- materiały bezpośrednie 280 000 zł.;
w tym:
zlecenie I 160 000 zł.
zlecenie II 120 000 zł.
- płace bezpośrednie 120 000 zł.
w tym:
zlecenie I 80 000 zł.
zlecenie II 40 000 zł

Koszty wydziałowe wynoszą 100 000 zł. i są rozliczane na wyroby proporcjonalnie do kosztów
bezpośrednich.
W bieżącym okresie zakończono zlecenie nr I wytwarzając 5000 szt. wyrobów gotowych A, i
zlecenia nr II 1 000 szt. wyrobów B.
Poniesione w danym okresie koszty zarządu wynosiły 200 000 zł. i są rozliczane na wytworzone
wyroby proporcjonalnie do technicznego kosztu wytworzenia.
Koszty sprzedaży wyniosły w bieżącym okresie 70 000 zł. i są rozliczane na poszczególne wyroby
proporcjonalnie do całkowitego kosztu wytworzenia.
Planowany techniczny koszt wytworzenia dla wyrobu A wynosi 62 zł/szt., a dla wyrobu B 210 zł. szt.
Na podstawie podanych danych należy:

1. Obliczyć

- jednostkowy techniczny koszt wytworzenia wyrobu A i B,
-całkowity koszt wytworzenia wyrobu A i B,
- całkowity koszt własny, dla wyrobów A i B

2. Zaksięgować podane operacje gospodarcze;

- Pk przeksięgowanie rozliczonych kosztów wydziałowych
- Pw przyjęcie z produkcji do magazynu wyrobów gotowych
- Pk przeksięgowanie rzeczywistego kosztu wytworzenia wyrobów gotowych
- Pk przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych

Pozycje kalkulacyjne

Zlecenie nr I

Zlecenie nr II

Razem

Materiały bezpośrednie
Płace bezpośrednie

160 000
80 000

120 000
40 000

280 000
120 000

Razem koszty bezpośrednie

240 000

160 000

400 000

Koszty wydziałowe

60 000

40 000

100 000

Techniczny koszt wytworzenia

300 000

200 000

500 000

Koszty zarządu

120 000

80 000

200 000

Całkowity koszt wytworzenia

420 000

280 000

700 000

Koszty sprzedaży

42 000

28 000

70 000

Całkowity koszt własny

462 000

308 000

770 000

koszt jednostkowy

92.4

308

4

Zadanie ABC
W przedsiębiorstwie X koszty wydziałowe składają się z wymienionych poniżej pozycji:
Pozycja

kosztowa

(działanie)

Miernik

Liczba jednostek

Wartość

1.Przygotowanie
produkcji

Liczba

uruchomień

maszyn

10 z tego na wyrób
A 4
B 6

22 000

2. Kontrola produkcji

Liczba kontroli

20 z tego na wyrób
A 5
B 15

30 000

3.Konserwacja maszyn
i urządzeń

Liczba konserwacji

8 z tego na wyrób
A 3
B 5

24 000

Razem

76 000

Przedsiębiorstwo w jednym wydziale wytwarza wyroby A i B. Robocizna bezpośrednia wynosi
odpowiednio dla wyrobu A 100 000 zł, dla wyrobu B 52 000 zł.
Należy dokonać rozliczenia kosztów wydziałowych na poszczególne wyroby wykorzystując do tego:

1. Tradycyjne rozliczenie kosztów – w którym kluczem rozliczeniowym dla kosztów

wydziałowych jest robocizna bezpośrednia

2. Rachunek kosztów działań

Tradycyjne rozliczenie kosztów
Koszty do rozliczenia

Współczynnik narzutu

Narzuty indywidualne

76 000

wsn = 76 000/152 000= 0,5

NA = 0,5 x 100000 = 50 000

N B = 0,5 x 52 000 = 26 000

Rozliczenie kosztów za pomocą rachunku kosztów działań
Działanie

Koszt

Liczna
jednostek
miary

Koszt
jednostkowy

A

B

Liczba
jednostek
miary

Koszt
całkowity

Liczba
jednostek
miary

Koszt
całkowity

1

22 000

10

2 200

4

8 800

6

13 200

2

30 000

20

1 500

5

7 500

15

22 500

3

24 000

8

3 000

3

9 000

5

15 000

25 300

50 700

Zestawienie rozliczenia kosztów
Koszt

Rachunek tradycyjny

Rachunek kosztów działań

X

Y

X

Y

Koszty
wydziałowe

50 000

26 000

25 300

50 700

Razem

76 000

76 000

Zadanie ABC
Przedsiębiorstwo produkujące meble biurowe produkuje trzy rodzaje biurek A, B i C. W bieżącym
okresie poniesiono następujące koszty:
- materiały bezpośrednie 70 000 zł.

5

- robocizna bezpośrednia 88 000 zł.
- koszty wydziałowe 62 000 zł.
- koszty zarządu 75 000 zł.

W wyniku poniesionych kosztów wytworzono następujące ilości wyrobów:
A - 200 szt.
B - 100 szt.
C - 300 szt.
Na koniec okresu nie stwierdzono produkcji w toku.

Zestawienie kosztów wydziałowych
Pozycja kosztowa (działanie)

Miernik

Ilość na wyrób

Techniczne przygotowanie produkcji

liczba uruchomień maszyn

20 000 zł.

40

A – 16
B – 20
C – 4

Obsługa ogólnotechniczna

Liczba kontroli
śródoperacyjnych

18 000 zł.

100

A – 40
B – 25
C – 35

Utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu

Liczba godzin pracy maszyn
i urządzeń

24 000 zł.

600

A – 200
B – 120
C - 280

Należy dokonać kalkulacji kosztów jednostkowych metodą tradycyjną i za pomocą rachunku kosztów
działań, wiedząc że:

1. Materiały bezpośrednie są zużywane proporcjonalnie do norm zużycia przypadających na

poszczególne wyroby, wynoszących dla wyrobu A – 2 kg; B – 1 kg; C – 3 kg na sztukę
wyrobu gotowego;

2. Robocizna bezpośrednia jest rozliczana proporcjonalnie do pracochłonności poszczególnych

wyrobów wynoszącej dla wyrobu A – 3 rbg na sztukę; ; B – 2 rbg na sztukę ; C – 1 rbg na
sztukę wyrobu gotowego;

3. Koszty wydziałowe w modelu tradycyjnym są rozliczane proporcjonalnie do kosztów

bezpośrednich, a koszty zarządu w obu modelach do kosztów przerobu przypadających na
poszczególne wyroby.

Materiały bezpośrednie 70 000 zł
Wyrób

Ilość

Współczynnik
proporcjonalności

Produkcja
przeliczona

Koszt
jednostkowy
umowny

Koszt
jednostkowy
rzeczywisty

Wartość

A
B
C

200
100
300

2
1
3

400
100
900

70000/1400=
50

100
50
150

20 000
5 000
45 000

Razem

1 400

70 000

Robocizna bezpośrednia 88 000
Wyrób

Ilość

Współczynnik
proporcjonalności

Produkcja
przeliczona

Koszt
jednostkowy
umowny

Koszt
jednostkowy
rzeczywisty

Wartość

6

A
B
C

200
100
300

3
2
1

600
200
300

88000/1100=
80

240
160

80

48 000
16 000
24 000

Razem

1 100

88 000

Koszty wydziałowe 62 000 zł (wariant I – tradycyjny sposób rozliczania kosztów)
62 000 x 100%
Wn = 70 000 + 88 000 = 6 200 000/158 000 = 39,2405 %

N A = 39,2405 % x 68 000 = 26 683, 5
N B = 39,2405 % x 21 000 = 8 240, 5
N C = 39,2405 % x 69 000 = 27 076
62 000
Wydziałowe koszty jednostkowe przypadające na poszczególne wyroby

A 26 683,5 : 200 =133,42
B 8 240,5 : 100 = 82,41
C 27 076 : 300 = 90,25

Koszty zarządu (wariant I)

Koszty przerobu przypadające na poszczególne wyroby
A 26 683,5 + 48 000 = 74 683,5
B 8 240,5 + 16 000 = 24 240,5
C 27 076 + 24 000 = 51 076
150 000

75 000 x 100%
Ws = 150 000 = 50%

N A = 74 683,5 x 50 % = 37 341,75
N B = 24 240,5 x 50 % = 12 120,25
N C = 51 075 x 50 % = 25 538
75 000

Jednostkowe koszty zarządu przypadające na poszczególne wyroby:
A 37 341,75 : 200 = 186,71
B 12 120,25 : 100 = 121,2
C 25 538 : 300 = 85,13

Wariant II rachunek kosztów działań
Działanie I techniczne przygotowanie produkcji





Kj = 20 000 zł/40 = 500

Koszty całkowite działania I przypadające na poszczególne wyroby
KA = 16 x 500 = 8 000
K B = 20 x 500 = 10 000
K C = 4 x 500 = 2 000

7

Działanie II obsługa ogólnotechniczna
K j = 18 000 : 100 = 180
Koszty całkowite działania II przypadające na poszczególne wyroby
KA = 40 x 180 = 7 200
K B = 25 x 180 = 4 500
K C = 35 x 180 = 6 300
18 000

Działanie III utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu
K j = 24 000 : 400 = 180
Koszty całkowite działania II przypadające na poszczególne wyroby
KA = 200 x 40 = 8 000
K B = 120 x 40 = 4 800
K C = 280 x 40 = 11 200
24 000

Zestawienie kosztów wydziałowych w ujęciu całkowitym i jednostkowym
Wyrób

Koszty całkowite

Koszty jednostkowe

A
B
C

23 200
19 300
19 500

116
193
65

62 000

Koszty zarządu 75 000 zł.
Koszty przerobu przypadające na poszczególne wyroby
A 48 000 + 23 200 = 71 200
B 16 000 + 19 300 = 35 300
C 24 000 + 19 500 = 43 500
150 000

Działanie I techniczne przygotowanie produkcji



W kz = 75 000 zł/150 000 = 0,5

A 71 200 x 0,5 = 35 600
B 35 300 x 0.5 = 17 650
C 43 500 x 0.5 = 21 750
75 000

A 35 600 : 200 = 178
B 17 650 : 100 = 175,6
C 21 750 : 300 = 72,5



Porównanie wyników obliczeń dwóch wariantów

Wariant I

Wariant II

Wyrób Mb

Rb

Kw

Kz

Razem

Mb

Rb

Kw

Kz

Razem

A

100

240

133.42 186.71

660.13

100

240

116

178

634

B

50

160

82.41

121.2

413.61

50

160

193

175.6

578.6

C

150

80

90.25

85.13

405.38

150

80

65

72.5

367.5

8