1

Ćwiczenie 1
W przedsiębiorstwie wyodrębnione są dwa wydziały produkcyjne:
•

wydział owoców, w którym wytwarzane są soki jabłkowe i wiśniowe,

•

wydział warzyw, w którym wytwarzane są soki marchwiowe i buraczane. Dane dotyczące wyrobów w danym

okresie:

Sok

Przychody (zł) Koszty zmienne (zł) Koszty stałe wyrobów (zł)

Jabłkowy

20 000

6 000

1000

Wiśniowy

18 000

8 000

1 500

Marchwiowy

22 000

7 000

2 000

Buraczany

6 000

2 000

4 500

Koszty stałe wydziału:

owoców 2 000 zł,

warzyw 1 000 zł.

Koszty stałe przedsiębiorstwa wynoszą 11 000 zł.
Na podstawie podanych informacji ustal marże brutto oraz wynik ze sprzedaży zgodnie z zasadami
wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów zmiennych.

.

Wydział owoców

Wydział warzyw

Treść

Sok jabłkowy

Sok wiśniowy Sok marchwiowy Sok buraczany

1.

Przychody ze sprzedaży

2.

Koszty zmienne wyrobów

3.

Marża brutto I stopnia

4.

Koszty stałe wyrobów

5.

Marża brutto II stopnia

6.

Koszty stałe wydziałów

7.

Marża brutto III stopnia

8.

Koszty stałe przedsiębiorstwa

9.

Wynik finansowy

2

Ćwiczenie 2
Przedsiębiorstwo wprowadziło controllingowy system zarządzania. Wyodrębniono trzy ośrodki
odpowiedzialności o charakterze centów zysków, tj. zaopatrzenie, produkcję i sprzedaż. Cenę
wewnętrzną dla działu zaopatrzenia stanowi cena zakupu powiększona o 5% prowizję, dla działu
sprzedaży ceną wewnętrzną jest 10% prowizja od cen sprzedaży netto produktów, dla działu
produkcji cena wewnętrzna jest równa cenie sprzedaży netto pomniejszonej o prowizje dziana
sprzedaży. W okresie sprawozdawczym wyprodukowano i sprzedano 100 000 szt. produktów po 35
zł/szt. Koszty materiałów bezpośrednich wyniosły 10 zł/szt., zaś robocizny bezpośredniej 5 zł/szt.
Koszty wydziałowe produkcji wyniosły 500 tys. zł, zaopatrzenia 20 000 zł, zaś sprzedaży 200 tys.
zł. Koszty ogólnozakładowe ukształtowały się na poziomie 800 tys. zł. Określić wynik finansowy
dla poszczególnych ośrodków odpowiedzialności i dla całego przedsiębiorstwa.




Ćwiczenie 3
Przedsiębiorstwo posiada trzy wydziały produkcyjne. Każdy z nich stanowi centrum zysków.
Informacje o wynikach ekonomicznych przedsiębiorstwa i poszczególnych ośrodków
odpowiedzialności zawiera poniższa tabela.

Lp.

Wyszczególnienie

Ogółem

W-l

W-2

W-3

1.

Przychody ze sprzedaży netto

23 300 000

5 500 000

9 300 000

8 500 000

2.

Koszty materiałów bezpośrednich

8 500 000

3 000 000

1 500 000

4 000 000

3.

Koszty robocizny bezpośredniej

5 100000

1 000 000

2 200 000

1 900 000

4.

Koszty energii

400 000

200 000

50000

150000

5.

Koszty wydziałowe

3 300 000

800 000

1 000 000

1 500 000

6.

Zatrudnienie (osób)

1 000

167

500

333

7.

Koszty ogólnozakładowe

3 900 000

Ocenić pracę poszczególnych ośrodków odpowiedzialności.

3

Przykład 1
Określić cenę półproduktu wytwarzanego w zakładzie, który posiada środki trwałe o wartości
5 mln zł oraz środki obrotowe w wysokości l mln zł. Kapitał tego zakładu wynosi 5,5 mln zł,
zaś zobowiązania bieżące 0,5 mln. zł. Roczna produkcja półfabrykatów szacowana jest na 200
000 szt. Jednostkowy koszt zmienny wynosi 50 zł. Roczne koszty stałe kształtują się na
poziomie 1,5 mln zł, w tym amortyzacja 300 000 zł. Oczekiwana stopa zwrotu z kapitału
mierzona zyskiem brutto (przed opodatkowaniem) wynosi 10%, roczna stopa amortyzacji
6%. Zakład funkcjonuje na zasadzie centrum inwestycyjnego.
Rozwiązanie
Jednostkowa cena wewnętrzna powinna zapewnić pokrycie wszystkich kosztów, łącznie z
amortyzacją oraz oczekiwany zwrot z zaangażowanego kapitału. Kapitał zaangażowany w
tym zakładzie wynosi 5,5 mln zł (5 mln + l mln - 0,5 mln). Wobec powyższego cena
wewnętrzna danego półproduktu powinna wynosić:

zl

c

w

25

,

60

200000

1500000

1

,

0

5500000

50

=

+

×

+

=

W analizowanym przypadku jednostkowa cena wewnętrzna półfabrykatu powinna wynosić
60,25 zł.

4

Ćwiczenie 4
Odlewnia w fabryce samochodów pracuje na potrzeby zakładów wewnętrznych. Dysponuje
majątkiem o wartości 6 mln zł, z czego majątek trwały stanowi 4,5 mln zł. Majątek ten
sfinansowany jest kapitałami własnymi w wysokości 5 mln zł i zobowiązaniami
krótkoterminowymi wobec dostawców w wysokości l mln zł. Rocznie wytwarza l 900 ton
odlewów. Koszt zmienny jednej tony wynosi l 000 zł. Roczne koszty stałe odlewni wynoszą 7,5
mln zł.
Skalkulować cenę wewnętrzną jednej tony odlewów, jeżeli oczekiwana stopa zwrotu od kapitałów
własnych mierzona zyskiem netto wynosi 15%. Stopa podatku dochodowego wynosi 19%.