1 

 

Ćwiczenie 1 
W przedsiębiorstwie wyodrębnione są dwa wydziały produkcyjne: 
•

 

wydział owoców, w którym wytwarzane są soki jabłkowe i wiśniowe, 

•

 

wydział warzyw, w którym wytwarzane są soki marchwiowe i buraczane. Dane dotyczące wyrobów w danym 

okresie:  

Sok 

Przychody (zł)  Koszty zmienne (zł)  Koszty stałe wyrobów (zł) 

Jabłkowy 

20 000 

6 000 

1000 

Wiśniowy 

18 000 

8 000 

1 500 

Marchwiowy 

22 000 

7 000 

2 000 

Buraczany 

6 000 

2 000 

4 500 

Koszty stałe wydziału: 

owoców 2 000 zł, 

warzyw 1 000 zł. 

Koszty stałe przedsiębiorstwa wynoszą 11 000 zł. 
Na podstawie podanych informacji ustal marŜe brutto oraz wynik ze sprzedaŜy zgodnie z zasadami 
wielostopniowego i wieloblokowego rachunku kosztów zmiennych. 
 
. 

Wydział owoców 

Wydział warzyw 

Treść  

Sok jabłkowy 

Sok wiśniowy  Sok marchwiowy  Sok buraczany 

1.

 

Przychody ze sprzedaŜy 

2.

 

Koszty zmienne wyrobów 

3.

 

MarŜa brutto I stopnia 

 

 

 

 

4.

 

Koszty stałe wyrobów 

5.

 

MarŜa brutto II stopnia 

 

 

 

 

6.

 

Koszty stałe wydziałów 

7.

 

MarŜa brutto III stopnia 

 

 

8.

 

Koszty stałe przedsiębiorstwa 

9.

 

Wynik finansowy 

 

 

 
 
 

2 

 

Ćwiczenie 2 
Przedsiębiorstwo wprowadziło controllingowy system zarządzania. Wyodrębniono trzy ośrodki 
odpowiedzialności o charakterze centów zysków, tj. zaopatrzenie, produkcję i sprzedaŜ. Cenę 
wewnętrzną dla działu zaopatrzenia stanowi cena zakupu powiększona o 5% prowizję, dla działu 
sprzedaŜy ceną wewnętrzną jest 10% prowizja od cen sprzedaŜy netto produktów, dla działu 
produkcji cena wewnętrzna jest równa cenie sprzedaŜy netto pomniejszonej o prowizje dziana 
sprzedaŜy. W okresie sprawozdawczym wyprodukowano i sprzedano 100 000 szt. produktów po 35 
zł/szt. Koszty materiałów bezpośrednich wyniosły 10 zł/szt., zaś robocizny bezpośredniej 5 zł/szt. 
Koszty wydziałowe produkcji wyniosły 500 tys. zł, zaopatrzenia 20 000 zł, zaś sprzedaŜy 200 tys. 
zł. Koszty ogólnozakładowe ukształtowały się na poziomie 800 tys. zł. Określić wynik finansowy 
dla poszczególnych ośrodków odpowiedzialności i dla całego przedsiębiorstwa. 
 
 
 
 
Ćwiczenie 3 
Przedsiębiorstwo posiada trzy wydziały produkcyjne. KaŜdy z nich stanowi centrum zysków. 
Informacje o wynikach ekonomicznych przedsiębiorstwa i poszczególnych ośrodków 
odpowiedzialności zawiera poniŜsza tabela. 

Lp. 

Wyszczególnienie 

Ogółem 

W-l 

W-2 

W-3 

1. 

Przychody ze sprzedaŜy netto 

23 300 000 

5 500 000 

9 300 000 

8 500 000 

2. 

Koszty materiałów bezpośrednich 

8 500 000 

3 000 000 

1 500 000 

4 000 000 

3. 

Koszty robocizny bezpośredniej 

5 100000 

1 000 000 

2 200 000 

1 900 000 

4. 

Koszty energii 

400 000 

200 000 

50000 

150000 

5. 

Koszty wydziałowe 

3 300 000 

800 000 

1 000 000 

1 500 000 

6. 

Zatrudnienie (osób) 

1 000 

167 

500 

333 

7. 

Koszty ogólnozakładowe 

3 900 000 

 

 

 

Ocenić pracę poszczególnych ośrodków odpowiedzialności. 
 
 

3 

 

Przykład 1 
Określić cenę półproduktu wytwarzanego w zakładzie, który posiada środki trwałe o wartości 
5 mln zł oraz środki obrotowe w wysokości l mln zł. Kapitał tego zakładu wynosi 5,5 mln zł, 
zaś zobowiązania bieŜące 0,5 mln. zł. Roczna produkcja półfabrykatów szacowana jest na 200 
000 szt. Jednostkowy koszt zmienny wynosi 50 zł. Roczne koszty stałe kształtują się na 
poziomie 1,5 mln zł, w tym amortyzacja 300 000 zł. Oczekiwana stopa zwrotu z kapitału 
mierzona zyskiem brutto (przed opodatkowaniem) wynosi 10%, roczna stopa amortyzacji 
6%. Zakład funkcjonuje na zasadzie centrum inwestycyjnego. 
Rozwiązanie 
Jednostkowa cena wewnętrzna powinna zapewnić pokrycie wszystkich kosztów, łącznie z 
amortyzacją oraz oczekiwany zwrot z zaangaŜowanego kapitału. Kapitał zaangaŜowany w 
tym zakładzie wynosi 5,5 mln zł (5 mln + l mln - 0,5 mln). Wobec powyŜszego cena 
wewnętrzna danego półproduktu powinna wynosić: 

zl

c

w

25

,

60

200000

1500000

1

,

0

5500000

50

=

+

×

+

=

 

 
W analizowanym przypadku jednostkowa cena wewnętrzna półfabrykatu powinna wynosić 
60,25 zł. 
 

4 

 

Ćwiczenie 4 
Odlewnia w fabryce samochodów pracuje na potrzeby zakładów wewnętrznych. Dysponuje 
majątkiem o wartości 6 mln zł, z czego majątek trwały stanowi 4,5 mln zł. Majątek ten 
sfinansowany jest kapitałami własnymi w wysokości 5 mln zł i zobowiązaniami 
krótkoterminowymi wobec dostawców w wysokości l mln zł. Rocznie wytwarza l 900 ton 
odlewów. Koszt zmienny jednej tony wynosi l 000 zł. Roczne koszty stałe odlewni wynoszą 7,5 
mln zł. 
Skalkulować cenę wewnętrzną jednej tony odlewów, jeŜeli oczekiwana stopa zwrotu od kapitałów 
własnych mierzona zyskiem netto wynosi 15%. Stopa podatku dochodowego wynosi 19%.