gramatyka łacińska

background image

Koniugacje, czyli odmiana czasownika przez wszystkie osoby i czasy jakie się tylko da i to wszystko po łacinie.

o

LAUDA-

DOCE-

MITT-

CAPI/CAP-

AUDI-

ESSE

INDICATIVUS PRAESENS

1
2
3
1
2
3

Laudo, -r
Lauda-s, -ris
Lauda-t, -tur
Lauda-mus, -mur
Lauda-tis, -mini
Lauda-nt, -ntur

Doceo, -r
Doce-s, ris
Doce-t, -tur
Doce-mus, -mur
Doce-tis, -mini
Doce-nt, -ntur

Mitto, -or
Mitt-is, -eris
Mitt-i-t, -tur
Mitt-i-mus, -mur
Mitt-i-tis, -mini
Mitt-u-nt, -ntur

Capio, -r
Cap-i-s, - ris
Cap-i-t, - tur
Cap-i-mus, - mur
Cap-i-tis, -mini
Cap-i-u-nt, - ntur

Audio, -r
Audi-s, -ris
Audi-t, -tur
Audi-mus, -mur
Audi-tis, -mini
Aud-u-nt, -ntur

Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt

INDICATIVUS IMPERFECTI

1
2
3
1
2
3

Lauda-ba-m, -r
Lauda-ba-s, -ris
Lauda-ba-t, -tur
Lauda-ba-mus,-mur
Lauda-ba-tis, -mini
Lauda-ba-nt, -ntur

Doce-ba-m, -r
Doce-ba-s, -ris
Doce-ba-t, -tur
Doce-ba-mus,-mur
Doce-ba-tis, -mini
Doce-ba-nt, -ntur

Mitte-ba-m, -r
Mitte-ba-s, -ris
Mitte-ba-t, -tur
Mitte-ba-mus,-mur
Mitte-ba-tis, -mini
Mitte-ba-nt, -ntur

Capi-e-ba-m, -r
Capi-e-ba-s, -ris
Capi-e-ba-t, -tur
Capi-e-ba-mus,-mur
Capi-e-ba-tis,-mini
Capi-e-ba-nt, -ntur

Audi-e-ba-m, -r
Audi-e-ba-s, -ris
Audi-e-ba-t, -tur
Audi-e-ba-mus,-mur
Audi-e-ba-tis,-mini
Audi-e-ba-nt, -ntur

Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant

INDICATIVUS FUTURI ( I )

1
2
3
1
2
3

Lauda-b-o, -r
Lauda-b-is, -eris
Lauda-b-i-t, -tur
Lauda-b-i-mus,-mur
Lauda-b-i-tis, -mini
Lauda-b-u-nt, -ntur

Doce-b-o, -r
Doce-b-is, -eris
Doce-b-i-t, -tur
Doce-b-i-mus,-mur
Doce-b-i-tis, -mini
Doce-b-u-nt, -ntur

Mitt-a-m, -r
Mitt-e- s, -ris
Mitt-e-t, -tur
Mitt-e-mus,-mur
Mitt-e-tis,-mini
Mitt-e-nt, -ntur

Capi-a-m, -r
Capi-e-s, -ris
Capi-e-t, -tur
Capi-e-mus, -mur
Capi-e-tis, -mini
Capi-e-nt, -ntur

Audi-a-m, -r
Audi-e-s, -ris
Audi-e-t. –tur
Audi-e-mus, -mur
Audi-e-tis,-mini
Audi-e-nt,-ntur

Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt

IMPERATIVUS PRAESENS

2
2

Lauda, -re
Lauda-te, -mini

Doce, -re
Doce-te, -mini

Mitt-e, -re
Mitt-ete, -imini

Cape, -re
Capi-te, -mini

Audi, -re
Audi-te, -mini

Es
Este

IMPERATIVUS FUTURI

2
3
2
3

Esto
Esto
Estote
Sunto

CONIUNCTIVUS PRAESENS

1
2
3
1
2
3

Laude-m, -r
Laude-s, -ris
Laude-t, -tur
Laude-mus, -mur
Laude-tis, - mini
Laude-nt, -ntur

Doce-a-m, -r
Doce-a-s, -ris
Doce-a-t, -tur
Doce-a-mus, -mur
Doce-a-tis, -mini
Doce-a-nt, ntur

Mitt-a-m, -r
Mitt-a-s, - ris
Mitt-a-t, -tur
Mitt-a-mus, -mur
Mitt-a-tis, -mini
Mitt-a-nt,-ntur

Capi-a-m, -r
Cap-a-s, -ris
Cap-a-t, -tur
Cap-a-mus, -mur
Cap-a-tis, -tur
Cap-a-nt, -ntur

Audi-a-m, -r
Audi-a-s, -ris
Audi-a-t, -tur
Audi-a-mus, -mur
Audi-a-tis, -mini
Audi-a-nt, -ntur

Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

CONIUNCTIVUS IMPERFECTI

1
2
3
1
2
3

Lauda-re-m, -r
Lauda-re-s, -ris
Lauda-re-t,-tur
Lauda-re-mus,-mur
Lauda-re-tis, -mini
Lauda-re-nt, -ntur

Doce-re-m, -r
Doce-re-s, -ris
Doce-re-t, -tur
Doce-re-mus,-mur
Doce-re-tis, -mini
Doce-re-nt, -ntur

Mitt-e-re-m, -r
Mitt-e-re-s, -ris
Mitt-e-re-t, -tur
Mitt-e-re-mus,-mur
Mitt-e-re-tis,- mini
Mitt-e-re-nt, -ntur

Cape-re-m, -r
Cape-re-s, -ris
Cape-re-t, -tur
Cape-re-mus, -mur
Cape-re-tis, -mini
Cape-re-nt, -ntur

Audi-re-m, -r
Audi-re-s, -ris
Audi-re-t, -tur
Audi-re-mus, -mur
Audi-re-tis,-mini
Audi-re-nt, -ntur

Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

background image

O

ACTIVI

PASSIVI

ESSE

INDICATIVUS PERFECTI

1
2
3
1
2
3

Mis-i
Mis-i-sti
Mis-i-t
Mis-i-mus
Mis-i-stis
Mis-erunt / -ere

Missus -a, -um sum
Missus, -a, -um es
Missus, -a, -um est
Missi, -ae, -a sumus
Missi, -ae, -a estis
Missi, -ae, -a sunt

Fui
Fuisti
Fuit
Fumus
Fuistis
Fuerunt / fuere

INDICATIVUS PLUSQUAMPERFECTI

1
2
3
1
2
3

Mis-eram
Mis-eras
Mis-erat
Mis-eramus
Mis-eratis
Mis-erant

Missus, -a, -um eram
Missus, -a, -um eras
Missus, -a, -um erat
Missi, -ae, -a eramus
Missi, -ae, -a eratis
Missi, -ae, -a erant

INDICATIVUS FUTURI ( II )

1
2
3
1
2
3

Mis-ero
Mis-eris
Mis-erit
Mis-erimus
Mis-eritis
Mis-erint

Missus, -a, -um ero
Missus, -a, -um eris
Missus, -a, -um erit
Missi, -ae, -a erimus
Missi, -ae, -a eritis
Missi, -ae, -a erunt

CONIUNCTIVUS PERFECTI

1
2
3
1
2
3

Mis-e-rim
Mis-e-ris
Mis-e-rit
Mis-e-rimus
Mis-e-ritis
Mis-e-rint

Missus, -a, -um sim
Missus, -a, -um sis
Missus, -a, -um sit
Missi, -ae, -a simus
Missi, -ae, -a sitis
Missi, -ae, -a sint

CONIUNCTIVUS PLUSQUAMPERFECTI

1
2
3
1
2
3

Mis-issem
Mis-isses
Mis-isset
Mis-issemus
Mis-issetis
Mis-issent

Missus, -a, -um essem
Missus, -a, -um esses
Missus, -a, -um esset
Missi, -ae, -a essemus
Missi, -ae, -a essetis
Missi, -ae, -a essent

Infinitivus ( bezokolicznik )

Activi

Passivi

Praesentis

Laudare
Mittere

Laudari
mitti

Perfecti

laudavisse / laudasse

misisse

laudatum, -am, -um esse
-os, - as, -a esse
missum, -am, -um esse
-os, -as, -a esse

Futuri

laudaturum, -am, -um ( esse )
-os, -as, -a ( esse )
misurum, -am, -um ( esse )
-os, -as, -a ( esse )

laudarum iri

missum iri

Tu(N) es bonus(N) magister(N).
( orzecznik )

Scio te(Acc) bonum(Acc) magistrum(Acc) esse.
( orzecznik )

background image

Deklinacja rzeczownika w liczbie pojedynczej

Temat -a

-o

Spółgłoska

-i

-u

-e

N

Puella

Dominus

Rex

Navis

Fructus

Res

G

Puellae
-e

Domini
-i

Regis
-is

Navis
-is

Fructus
-us

Rei
-i

D

Puellae
-e

Domino
Ø

Regi
-i

Navi
ø

Fructui ( corru )
-i ( ø )

Rei
-ei

Acc

Puellam
-m

Dominium
-um (n)=N

Regem
-e-m (n)=N

Navem
-e-m (n)=N

Fructum
-m (n)=N

Rem
-m

Abl

Puella
Ø

Domino
Ø

Rege
-e

Nave*
-e

Fructu
ø

Re
ø

V

Puella!

Domine!*

Rex!

Navis!

Fructus!

Res!

Deklinacja rzeczownika w liczbie mnogiej

Temat -a

-o

Spółgłoska

-i

-u

-e

N

Puellae
-e

Domini (verba)
-i (-a)

Reges (corpora)
-es (-a)

Naves (maria)
-es (-a)

Fructus (cornua)
-us (-a)

Res
-s

G

Puellarum
-rum

Dominorum
-rum

Regum
-um

Navium
-um

Fructuum
-um

Rerum
-rum

D

Puellis
-is

Dominis
-is

Regibus
-i-bus

Navibus
-bus

Fructibus
-i-bus

Rebus
-bus

Acc

Puellas
-s

Dominos
-s (n)=N

Regres
-es (n)=N

Naves/is
-es/-is (n)=N

Fructus
-s (n)=N

Res
-s

Abl

Puellis
-is

Dominis
-is

Regibus
-i-bus

Navibus
-bus

Fructibus
-i-bus

Rebus
-bus

V

Puellae!
-e

Domini! (verba!)
-i (-a)

Reges! (corpora!)
-es (-a)

Naves! (Maria!)
-es (-a)

Fructus!
(cornua)
-us (-a)

Res
-s

Gerundium ( rzeczownik odczasownikowy )

N.

- ( laudare )

- ( legere )

G.

Laudandi

legendi

D.

Laudando

legendo

Acc. (ad)laudandum / laudare

(ad)legendum / legere

Abl. Laudando

legendo

Wyrazy co najmniej nieregularne.

N

Ego (ja)

Tu (ty)

Nos (nasz)

Vos (wasz)

-

G

Mei

Tui

Nostri/nostrum Vestri/vestrum Sui (swój)

D

Mihi

Tibi

Nobis

Vobis

Sibi

Acc

Me

Te

Nos

Vos

Se

Abl

Me

Te

Nobis

Vobis

Se

N sing

hic

haec

Hoc

G

Huius

D

Huic

Acc

hunc

hanc

Hoc

Abl

hoc

hac

Hoc

N pl

hi

hae

Haec

G

horum

harum

Horum

D

His

Acc

hos

has

Haec

background image

Abl

His

N sing

ille

illa

Illud

G

Illius

D

Illi

Acc

illum

illam

Illud

Abl

illo

illa

Illo

N pl

illi

illae

Illa

G

illorum

illarum

Illorum

D

Illis

Acc

illos

illas

Illa

Abl

Illis

N sing

qui

quae

Quod

G

Cuius

D

Cui

Acc

quem

quam

Quod

Abl

quo

qua

Quo

N pl

qui

quae

Quae

G

quorum

quarum Quorum

D

Quibus

Acc

quos

quas

Quae

Abl

Quibus

INDICATIVUS PRAESENS

N sing

is

ea

id

G

eius

D

ei

Acc

eum

eam

id

Abl

eo

ea

eo

N pl

ei (ii)

eae

ea

G

eorum

earum

eorum

D

eis (iis)

Acc

eos

eas

ea

Abl

eis (iis)

N sing

iste

ista

istud

G

istius

D

isti

Acc

istum

istam

istud

Abl

isto

ista

isto

N pl

ipse

ipsa

ipsum

G

ipsius

D

ipsi

Acc

ipsum

ipsam

ipsum

Abl

ipsi

1. os. sing

eo

2

is

3

it

1. os. pl

imus

2

itis

3

eunt

background image

1

Volo

Nolo

Malo

2

Vis

( non vis )

( mavis )

3

Vult

( non vult )

( mavult )

1

Volumus

Nolumus

Malumus

2

Vultis

( non vultis )

( mavultis )

3

Volunt

Nolunt

Malunt

INDICATIVUS IMPERFECTI

1

Volebam

Nolebam

Malebam

(…)

INDICATIVUS FUTURI ( I )

1

Volam

Nolam

Malam

2

Voles

Noles

Males

(…)

CONIUNCTIVUS IMPERFECTI

1

Volem

Nolem

Malem

(…)

Wyrażenie rozkazu:

-

Imperativus

-

coninctivus praesentis w zdaniu głównym najczęściej pełni rolę trybu rozkazującego

Wyrażenie zakazu –najczęściej poprzez poprzedzenie czasownika w coniunctivusie
wyrazem “ne”

Imiesłów:

-

part. praesentis activi

I

Lauda-

( N ) + -ns
( G ) + -ntis
Reszta odmieniana wg
IIIB deklinacji
rzeczownika.

II

Doce-

III

Mitt-

+ e

Cap-/capi-

IV

Audi-

-

part. praesentis passivi = temat supinum, odmiana wg I lub II deklinacji rzeczownika.

- part. futuri activi: scripturus, -a, -um ( mający zamiar pisać / ten, który będzie pisał )
- part. futuri passivi: movendus, -a, -um ( ten, który będzie poruszony / warty
poruszenia )

Conugatio periphestica activa
Scripturus sum. Będę pisać. ( klasycznie )

Mam zamiar pisać. ( poklasycznie )

Scripturus eram. Miałem zamiar pisać.
Scripturus ero. Będę miał zamiar pisać.

Coniunctivus praesentis w zdaniu podrzędnym występuje jako:
- tryb przypuszczający
Zdania z „ut”
Ut ( + ind ) – jak, gdy
Ut ( + con praes/imp ) – aby, że

Rogat, ut veniam. – Prosi, abym przyszedł.
(ind. prae), ut (con. prae)

background image

Rogabam, ut venires. – Prosiłem, abyś przyszedł.
( ind. imp.), ut ( con. imp. )

- tryb oznajmujący.

Cum ( + con. imp./plusq. ) – gdy, ponieważ, chociaż, kiedy, skoro, gdyż, jako że, mimo że

W zdaniu głównym

Perfecti

+ cum

Con. imp. – czynność równoczasowa

Con. plusq. – czynność uprzednia

Imperfecti
Praesens historicus

ita ut

+ coniunctivus

tak(…), że

sic ut
sic (…) ut

si / nisi / ne + quis? / quid? = aliquis / aliquid

Stopniowanie przymiotnika

Gradus positivus

Gradus comperativus

Gradus superlativus

Altus, -a, -um

N. altior, altius (n)
G. altioris

altissimus, -a, -um

pulcher, pulchra, pulchrum

N. pulchior, pulchius (n)
G. pulchioris

pulcherrimus, -a, -um

brevis, breve (n)

N. brevior, brevius (n)
G. brevioris

brevissimus, -a, -um

N. felix
G. felicis

N. felicior, felicius (n)
G. felicioris

felicissimus, -a, -um

Stopniowanie przysłówka

Gradus positivus

Gradus comperativus

Gradus superlativus

Alte

Altius

altissime

pulchre

Pulchris

pulcherrime

breviter

Brevius

brevissime

feliciter

Felicius

felicissime

Przymiotniki i przysłowki nieregularne

Gradus positivus

Gradus comperativus

Gradus superlativus

bonus, -a, -um
bene

melior, melius
malius

optimus, -a, -um
optime

malus, -a, -um
male

peior, peius
peius

pessimus, -a, -um
pessime

magnus, -a, -um

maior, maius

maximus, -a, -um

background image

magnopere

magis

maxime

parvus, -a, -um
parum

minor, minus
minus

minimus, -a, -um
minime

Multi, -ae, -a
multum

N.plures, plura
G. plurium
plus

plurimi, -ae, -a
plurimum

Accusativ cum infinitivo ( ACI )
a)
video illos legere – widzę, że oni czytają
(ind.)(Acc.)(inf.)
b)
permitto eum emere – pozwalam, żeby on kupił
(ind.)(Acc.)(inf.)

- putans + ACI
scio me nihil scire
scis te nihil scire
scit se nihil scire

Accusativus exclamantionis:
Me miserunt. – Ja nieszczęśliwy.

Ablativus absolutus
(rzeczownik / zaimek w Abl. + imiesłów w Abl. )
magistro iubente – gdy ( ponieważ, chociaż, jeżeli ) nauczyciel rozkazał
- imienny: praeside ___ Cyrino – gdy namiestnikiem ___ Cyrino

Ablativus praeti – wszelkie rodzaje cen podaje się w Abl.
Ablativus qualitatis – wyraża jakość cechy zewnętrznej, cechę wewnętrzną wyraża się G.

Inne:
- eo quod… – dlatego, że…


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gramatyka lacinska super zabaw Nieznany
Gramatyka łacińska 1
Gramatyka lacinska w pigulce id Nieznany
Gramatyka łacińska 2
Gramatyka łacińska 2a
Gramatyka łacińska 1a
Gramatyka łacińska 5
Gramatyka łacińska 9
Gramatyka łacińska 8
Gramatyka łacińska
Gramatyka łacińska 4
Gramatyka lacinska4
Gramatyka łacińska - tabele, Filologia klasyczna, Łacina
Gramatyka lacinska1
gramatyka łacińska
Gramatyka łacińska 7
Gramatyka łacińska 6
Gramatyka łacińska 3
gramatyka lacinska super zabaw Nieznany

więcej podobnych podstron