07 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Agnieszka Mąkosa

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
419[01].Z2.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Grażyna Wysocka
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa

Opracowanie redakcyjne:
mgr Agnieszka Mąkosa

Konsultacja:
mgr Edyta Kozieł

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

programu jednostki modułowej 419[01].Z2.01,

„Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu technik
prac biurowych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1.

Podstawowe zasady i zadania bezpieczeństwa i higieny pracy
5.1.1.

wiczenia

13
13

5.2.

Czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy
5.2.1.

wiczenia

16
16

5.3.

Zasady i kierunki kształtowania poczucia bezpieczeństwa i higieny pracy
w miejscu pracy
5.3.1.

wiczenia

19
19

5.4.

Ergonomia w pracy biurowej. Cele i zadania ochrony środowiska
5.4.1.

wiczenia

22
22

5.5.

Ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpożarowego
w zakładzie pracy, ze szczególnym uwzględnieniem charakteru pracy
biurowej
5.5.1.

wiczenia

24
24

5.6.

Przyczyny wypadków i pożarów w zakładzie pracy oraz zasady
udzielania pierwszej pomocy
5.6.1.

wiczenia

5.7.

Istota ochrony środowiska w miejscu pracy
5.7.1.

wiczenia

28
28
35
35

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik prac biurowych z zakresu
bezpieczeństwa przeciwpożarowego w miejscu pracy.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, obejmujące wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już
ukształtowane, aby mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wyrażone poprzez wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas
pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

opisy ćwiczeń, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania –
nauczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

propozycje ewaluacji osiągnięć ucznia, z przykładowymi narzędzie pomiaru
dydaktycznego,

−

wykaz literatury uzupełniającej.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 419[01].Z2

Organizacja i funkcjonowanie

biura

419[01].Z2.04

Organizowanie pracy

w sekretariacie

419[01].Z2.05

Obsługa klienta

419[01].Z2.03

Zarządzanie informacją

i obiegiem dokumentów

419[01].Z2.01

Stosowanie przepisów

bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony

przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska

419[01].Z2.02

Prowadzenie korespondencji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

korzystać z technologii informacyjnej,

−

zidentyfikować stanowisko pracy biurowej,

−

obsłużyć biurowe urządzenia techniczne,

−

obsłużyć komputer na poziomie podstawowym,

−

pracować w grupie i indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

–

wyszukać akty prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów

przeciwpożarowych oraz ochrony środowiska,

–

scharakteryzować podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,

–

zidentyfikować czynniki warunkujące bezpieczeństwo i higienę pracy biurowej,

–

rozróżnić przyczyny i skutki zagrożenia w środowisku pracy biurowej,

–

scharakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz
postępowania w razie pożaru,

–

scharakteryzować wymagania ergonomii na stanowisku pracy,

–

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach,

–

wskazać warunki i zasady służące ochronie środowiska pracy,

–

dokonać analizy wybranych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca..................................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik prac biurowych 419[01]
Moduł:

Organizacja i funkcjonowanie biura 419[01].Z2

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

oraz

ochrony

rodowiska

419[01].Z2.01

Temat: Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące

w procesie pracy.

Cel ogólny: Wpływ czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia

człowieka.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

−

przedstawić skutki oddziaływania negatywnych czynników w miejscu pracy,

−

ocenić zagrożenia wynikające ze sposobu użytkowania urządzeń elektrycznych.

Metody nauczania:

−−−−

wykład, dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−−−−

praca w grupach, indywidualna.

Czas trwania: 90 minut.

Uczestnicy: uczniowie w zawodzie technik prac biurowych.

Zadania dla ucznia:
Wylicz czynniki szkodliwe uciążliwe i niebezpieczne dla zdrowia pracownika w miejscu
pracy. Opisz je oraz określ dlaczego są one niebezpieczne dla zdrowia człowieka.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą dyskusji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:

Jak dzielimy czynniki szkodliwe dla zdrowia człowieka?

Jak dzielimy zagrożenia fizyczne?

Jakie są skutki działania drgań na zdrowie człowieka?

Jaka jest wartość hałasu dopuszczalna w ciągu 8 godzin?

Jakie znaczenie ma światło sztuczne na zdrowie człowieka?

Jakie są szkodliwe czynniki pracy przy komputerze?

Faza II. Planowanie

Określenie znaczenia czynników szkodliwych dla zdrowia pracownika.

Wskazanie sposobów zmniejszenia szkodliwych czynników w pracy pracownika.

Faza III. Ustalenia

Uczniowie pracują w zespołach wymieniają czynniki szkodliwe dla zdrowia
pracownika, oraz proponują ich zmniejszanie i ograniczanie.

Uczniowie zastanawiają się nad sposobem doboru środków zmniejszania czynników
szkodliwych.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność swoich propozycji.

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie zapisują swoje propozycje na kartce papieru.

Uczniowie omawiają swoje propozycje na forum klasy.

Faza V. Sprawdzanie

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność swoich propozycji.

Uczniowie zostają oceniani przez nauczyciela.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca..................................................................................................................
Modułowy program nauczania: Technik prac biurowych 419[01]
Moduł:

Organizacja i funkcjonowanie biura 419[01].Z2

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

oraz

ochrony

rodowiska

419[01].Z2.01

Temat: Znaczenie znaków przeciwpożarowych i ewakuacyjnych w miejscu pracy.

Cel ogólny: Uzasadnić konieczność umieszczania znaków przeciwpożarowych oraz znaków

ewakuacyjnych w miejscu pracy.

Palenie tytoniu zabronione

Alarmowy sygnalizator
akustyczny

Zakaz używania otwartego
ognia – palenie tytoniu
zabronione

Drabina pożarowa

Zakaz gaszenia wodą

Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
pożarniczego lub urządzenia
ostrzegającego

Nie zastawiać

Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
pożarniczego lub urządzenia
ostrzegającego

Zestaw sprzętu pożarowego

Uruchamianie ręczne

Hydrant wewnętrzny

Niebezpieczeństwo pożaru -
materiały łatwopalne

Gaśnica

Materiały utleniające

Telefon do użycia w stanie
zagrożenia

Niebezpieczeństwo
wybuchu - materiały
wybuchowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wybrane znaki ewakuacyjne [10]

Kierunek drogi ewakuacyjnej;

Wyjście ewakuacyjne;

Drzwi ewakuacyjne;

Przesunąć w celu otwarcia;

Kierunek do wyjścia drogi w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi w prawo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w lewo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w prawo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w lewo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w prawo;

Pchać aby otworzyć;

Ciągnąć aby otworzyć;

Stłuc aby uzyskać dostęp;

Klucz do wyjścia ewakuacyjnego
znajduje się;

Miejsce zbiórki do ewakuacji;

Pojemnik z maskami ucieczkowymi;

Rękaw ratowniczy;

Drabina ewakuacyjna;

Telefon alarmowy do wezwania
pierwszej pomocy;

Pierwsza pomoc;

Ciągnąć;

Pchać;

Wyjście EXIT;

Emergency EXIT;

EXIT;

Droga ewakuacyjna;

Wyjście awaryjne;

Okno ewakuacyjne;

Uwaga stopień;

Pchać aby otworzyć;

Ciągnąć aby otworzyć;

Uwaga próg;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę w prawo;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w górę w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej dla niepełnosprawnych
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej dla
niepełnosprawnych w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę w lewo;

Uwaga niski strop;

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować i nazwać znaki przeciwpożarowe oraz ewakuacyjne,

−

przedstawić znaczenie odpowiedniego oznakowania znakami przeciwpożarowymi oraz
znakami ewakuacyjnymi w miejscu pracy,

−

ocenić zagrożenia wynikające z braku odpowiedniego oznakowania bhp w miejscu pracy.

Metody nauczania:

−−−−

burza mózgów, dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−−−−

przybory do pisania,

−−−−

kartka papieru,

−−−−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−−−−

praca w grupach, indywidualna.

Czas trwania: 90 minut.

Uczestnicy: uczniowie w zawodzie technik prac biurowych.

Zadania dla ucznia:
Uzasadnić znaczenie odpowiedniego oznakowania bhp w miejscu pracy biurowej. Wylicz
negatywne skutki braku odpowiedniego oznakowania znakami bhp w miejscu pracy.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Podanie

uczniom

postaci

elektronicznej

znaków

przeciwpożarowych

i ewakuacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa

Praca metodą dyskusji.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:

Jakie wyróżniamy znaki przeciwpożarowe oraz znaki ewakuacyjne?

Jakie znaczenie w miejscu pracy mają znaki przeciwpożarowe oraz ewakuacyjne?

Czy oznaczenia przeciwpożarowe są niezbędne w miejscu pracy?

Faza II. Planowanie

Wskazać które z przedstawionych znaków powinny znaleźć się w miejscu pracy
i dlaczego.

Określenie miejsca umieszczania znaków przeciwpożarowych oraz ewakuacyjnych
w miejscu pracy.

W jakich sytuacjach znaki ewakuacyjne oraz przeciwpożarowe mają znaczenie?

Faza III. Ustalenia

Uczniowie

pracują

zespołach

wymieniają

znaki

ewakuacyjne

oraz

przeciwpożarowe.

Uczniowie

zastanawiają

się

nad

sposobem

zmniejszania

zagrożenia

przeciwpożarowego w miejscu pracy.

Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność swoich propozycji.

Faza IV. Wykonanie

Uczniowie zapisują swoje propozycje na kartce papieru.

Uczniowie omawiają swoje propozycje na forum klasy.

Faza V. Sprawdzanie

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność swoich propozycji.

Uczniowie zostają oceniani przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ĆWICZENIA

5.1. Podstawowe zasady i zadania bezpieczeństwa i higieny pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Po przeczytaniu Materiału nauczania wpisz do poniższej tabeli podstawowe prawa

i obowiązki w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy – zarówno pracownika jak
i pracodawcy.

Karta pracy – ćwiczeń

Obowiązki pracodawcy

Obowiązki pracownika

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Należy zwrócić uwagę na staranne wyliczenie
obowiązków pracownika i pracodawcy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

rozróżnić obowiązki pracownika i pracodawcy,

przeanalizować obowiązki pracownika i pracodawcy,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

zaprezentować obowiązki pracownika i pracodawcy na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

wiczenia,

–

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Przeczytaj uważnie poniższe zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami:

P – prawda lub F – fałsz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta pracy – ćwiczeń

Jeżeli pracodawca nie stwarza warunków na stanowisku pracy zgodnych z przepisami

bhp i ppoż. pracownik ma prawo do:

–

opuszczenia pracy bez konieczności informowania pracodawcy __,

–

oddalenia się z miejsca zagrożenia (zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego),
jeżeli pomimo powstrzymania się od wykonywania pracy zagrożenie nadal występuje __,

–

powstrzymania się od wykonywania pracy, niezwłocznie zawiadamiając przełożonego) –
jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy
i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo gdy
wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwom innym osobom __,

–

pracy bez względu na brak bezpieczeństwa pracy__.

Wskazówki do realizacji

wiczenie można wykonać w grupach lub indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

pracę uczniów podczas ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeanalizować obowiązki pracodawcy i pracownika w miejscu pracy stosując przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

przedyskutować na forum klasy swoją opinię.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia,

–

karta ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

Kodeks Pracy.

Ćwiczenie 3

Określ obowiązki pracownika i pracodawcy stawiając X w odpowiednim kwadracie.

Uzasadnij wybraną odpowiedź.

Karta pracy – ćwiczeń

Tak

Nie

Czy pracodawca ma obowiązki w zakresie bhp w stosunku do pracownika?

Jakie?......................................................................................................................
2.

Czy pracownik rozpoczynając pracę musi być zapoznany z przepisami bhp?

Dlaczego?...............................................................................................................
3.

Czy istnieją instytucje bezpieczeństwa i higieny pracy?

Jeśli tak, to w jakim celu?........................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

wiczenie powinno być wykonane w trzech grupach, każda grupa charakteryzuje po

jednym pytaniu. Uczniowie dyskutują na temat pytań innej grupy, wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas pracy uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w kodeksie pracy dział dotyczący bhp,

przeanalizować powyższe pytanie,

znaleźć w kodeksie pracy podpowiedzi na powyższe pytania,

wskazać dział, rozdział i artykuł w kodeksie pracy, gdzie znajdują się odpowiedzi na
powyższe pytania,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

omówić swoje propozycje na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla ucznia,

–

karta pracy,

–

komputer,

–

internet,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj czynniki gwarantujące bezpieczeństwo pracownika w zakresie bhp?

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

zgodność wykonywania ćwiczenia. Wskazana jest pomoc nauczyciela podczas omawiania
przez uczniów swoich propozycji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zidentyfikować czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy,

wyliczyć i omówić czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawcy na forum klasy,

scharakteryzować czynniki bhp pracy przy komputerze.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla nauczyciela,

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

W poniższym tekście wstaw brakujące słowa, tak aby zdania były prawidłowo

sformułowane.

Ryzyko zawodowe, związane z wykonywaną pracą wynika z narażenia pracownika na
działanie czynników niebezpiecznych,...................................występujących na stanowisku
pracy.
Zagrożenie..............................., to wszystkie obce substancje i materiały, które mogą
spowodować fizyczne uszkodzenie człowieka.
Prąd przemienny o częstotliwości.................................powoduje najgroźniejsze dla życia
reakcje organizmu.

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

zgodność wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać poprawne odpowiedzi w brakujące miejsca w tekście,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

uzasadnić odpowiedzi,

omówić propozycje na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla nauczyciela,

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Wskaż, jakie wymogi powinny spełniać urządzenia techniczne, w pracy biurowej.

Dokonaj analizy zagrożeń, jeżeli urządzenia nie spełniają wymogów bhp.

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić w grupach kilkuosobowych. Ćwiczenie można

wykonywać

kolorowych

kartkach

–

czerwonych

wypisujemy

maszyny

i urządzenia na których nie możemy pracować, a na niebieskich jakie powinny maszyny
i urządzenia spełniać funkcje aby pracownicy mogli na nich pracować. Wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać wymogi jakie powinny spełniać urządzenia w miejscu pracy,

wskazać warunki, których nie powinny spełniać urządzenia,

wyjaśnić jakie niebezpieczeństwa grożą pracownikowi gdy maszyny i urządzenia nie
spełniają warunków bhp,

scharakteryzować wymogi bhp, jakim powinny odpowiadać urządzenia stosowane
w pracy biurowej,

dokonać analizy dlaczego niesprawne urządzenia są niebezpieczne dla pracownika,

zaprezentować efekty wykonanej pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 z poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

kolorowe kartki – czerwone i niebieskie.

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij i opisz do czego pracodawca jest zobowiązany gdy prowadzi działalność

i zatrudnia pracowników, oraz co mu grozi gdy stwarza zagrożenie wystąpienia nagłego
niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracownika?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

wiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, wskazana jest pomoc nauczyciela

podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Uczniowie omawiają to na forum
i dyskutują.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać i opisać co pracodawca powinien zrobić rozpoczynając działalność gospodarcza
i zatrudniając pracowników,

omówić, co grozi pracodawcy, gdy nie przestrzega i zarazem stwarza zagrożenie
wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracowników,

scharakteryzować poszczególne zagadnienia na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Zasady i kierunki kształtowania poczucia bezpieczeństwa

i higieny pracy w miejscu pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeczytaj uważnie poniższe zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami

P – prawda lub F – fałsz.

Karta pracy – ćwiczeń

1. Pracownik powinien zapobiegać chorobom zawodowym__.
2. Pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki pracy zgodne z przepisami bhp__.
3. Pracownik ma obowiązek odpoczywać godzinę w ciągu całego dnia pracy__.
4. Pracownik ma obowiązek poddawania się badaniom profilaktycznym__.
5. Pracownik może palić tytoń w czasie pracy przy komputerze__.
6. Pracownik w czasie pracy przy komputerze musi stosować okulary korekcyjne__.
7. Pracownik nie musi powiadamiać o wypadku przy pracy__.
8. Pracodawca jest zobowiązany do zapobiegania chorobom zawodowym__.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiału nauczania”. Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić
indywidualnie. Nauczyciel powinien nadzorować zgodność wykonywania ćwiczenia. Nauczyciel
może oceniać uczniów plusami lub dodatkowymi innymi nagrodami, kto z uczniów zrobi
pierwszy ćwiczenie poprawnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

scharakteryzować obowiązki pracodawcy i pracownika,

wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,

omówić poszczególne zdania.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Wskaż sposoby kształtowania poczucia bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu pracy

pracowników. Wykorzystaj kartki koloru niebieskiego i czerwonego dla zidentyfikowania
zasad i kierunków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń
indywidualnie przemyślał pytanie. Pyta kilka wybranych osób i ich propozycje zapisuje na
tablicy. W ramach dyskusji uczniowie podają również jakie nie powinno być miejsce pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać i scharakteryzować poszczególne zasady poczucia bezpieczeństwa i higieny
pracy pracowników,

wyjaśnić w jakim celu należy dobrze organizować środowisko pracy aby było ono
bezpieczne dla pracownika,

wypisać jakie elementy wskazują na to że miejsce pracy nie jest bezpieczne,

zaprezentować swoje zdanie na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź analizę poniższego przypadku i odpowiedź na pytania:

–

czy pani Kowalska spełniła wszystkie wymagania, aby mogła przystąpić do pracy na
stanowisku z komputerem?

–

czy pomieszczenie, gdzie pani Kowalska ma wykonywać prace zorganizowaną jest zgodnie
z zasadami bhp?

–

jak powinny być skonstruowane krzesło i biurko, aby eliminować uciążliwość pracy
z komputerem?

–

dlaczego w pomieszczeniach z komputerami powinno być dużo kwiatów i czy powinny to
być kaktusy?

–

jakie zakazy obowiązujące na stanowisku pracy z monitorami ekranowymi zostały złamane
przez pracowników firmy Pacuś?

Przypadek
Pani Kowalska została zatrudniona w firmie „Pacuś” na stanowisku księgowej, została
wstępnie przeszkolona z zakresu bhp i ppoż, i zadeklarowała że w najbliższym czasie
przeprowadzi badania wzroku i przedłoży orzeczenie lekarskie. Około godziny 12–tej,
przełożony zaprowadził ją do pokoju, w którym ma wykonywać swoją pracę przy użyciu
komputera.
W pokoju 2m x 4m z jednym oknem od strony południowej, mieściły się 4 stanowiska
komputerowe. Komputery z filtrem ustawione były na standardowych biurkach, przy których
znajdowały się fotele na kółkach. W pomieszczeniu panowała temperatura około 22

C, na

oknach było bardzo dużo kaktusów. Kobieta w piątym miesiącu ciąży ubrana w białą

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

sukienkę i piękną srebrną biżuterię spożywała przy biurku obfite śniadanie, jej sąsiad zdjął
marynarkę i położył na włączonym komputerze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie
grupy i każda z grup indywidualnie rozpatruje ten przypadek i odpowiada na pytania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z materiałem nauczania 5.3. poradnika dla nauczyciela,

przeprowadzić analizę przypadku,

przeanalizować pytania i wyszukać odpowiedzi w podstawie prawnej regulującej zasady
pracy na stanowisku z komputerem,

przeanalizować wnioski w grupie,

zaprezentować wyniki analizy przypadku na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

komputer,

–

internet,

–

Kodeks Pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Ergonomia w pracy biurowej. Cele i zadania ochrony

środowiska

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj dobrze zorganizowane środowisko pracy.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału „Materiał nauczania”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczniowie powinni:

scharakteryzować dobrze zorganizowane środowisko pracy,

wskazać i opisać jakie znaczenie ma dobrze zorganizowane środowisko pracy dla
pracowników,

wskazać co grozi pracownikom jeżeli jest źle zorganizowane środowisko pracy,

zaprezentować swoją propozycję na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

– literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,
–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Spośród podanych elementów wskaż te, które mają istotne znaczenie i mało istotne

znaczenie w urządzaniu biura.

Karta pracy – ćwiczeń

Elementy istotne w urządzaniu biura

Elementy mało istotne w urządzaniu biura

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi, aby każdy uczeń
indywidualnie przemyślał zadanie. Każdy uczeń indywidualnie wypełnia tabelę. Wskazana
jest pomoc nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

określić elementy mające znaczenie w urządzaniu biura,

wyszczególnić elementy mało istotne w urządzaniu biura,

zaprezentować i dokonać analizy efektów pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

karta pracy – ćwiczeń.

Ćwiczenie 3

Zilustruj, jak urządzisz biuro, aby spełniało warunki ergonomii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń
indywidualnie przemyślał pytanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać i wypisać elementy istotne w urządzaniu biura,

zaprezentować swoje zdanie na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

przybory do pisania.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Ogólne wymagania dotyczące bezpieczeństwa

przeciwpożarowego w zakładzie pracy, ze szczególnym
uwzględnieniem charakteru pracy biurowej

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W przyszłości będziesz wykonywał pracę na stanowisku pracownika biurowego. Ustal

zasady jakich będziesz przestrzegał, aby nie dopuścić do powstania pożaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał ćwiczenie. Wskazana jest pomoc nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać zasady, których przestrzeganie będzie zapobiegać pożarom w miejscu pracy,

wypisać istotne elementy podczas pracy biurowej, aby nie dopuścić do powstania pożaru,

zaprezentować efekty pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj poszczególne znaki ostrzegawcze i informacyjne.

Karta pracy – ćwiczeń

Rys. A

Rys. B

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. C

Rys. D

Rys. E

Rys. F

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Wskazany jest podział uczniów na
dwie grupy. Każda z grup dostaje po trzy znaki, które opisuje i analizuje ich znaczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

rozróżnić, które znaki są informacyjne, a które ostrzegawcze,

nazwać i scharakteryzować poszczególne rysunki,

wskazać miejsce poszczególnych znaków w każdym zakładzie pracy,

dokonać analizy, czy poszczególne znaki są niezbędne w miejscu pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

kartę pracy – ćwiczeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Oceń poprawność stwierdzeń wskazując na końcu zdania literą P lub F (P – prawda lub F

– fałsz).

Karta pracy – ćwiczeń

Po szkoleniu ppoż. każdy pracownik powinien wiedzieć:
– jak długo trwa pożar__,
– jak długo trwa akcja ratunkowa__,
– jaki zagrożenie pożarowe występujące w budynku__,
– jakie przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów__,
– jakie rodzaje pożarów występują najczęściej w zakładzie pracy__,
– jakie są przepisy przeciwpożarowe__,
– jakie są miejsca rozmieszczenia, przeznaczenie oraz obsługę podręcznego sprzętu

gaśniczego__,

– jakie są zasady postępowania na wypadek pożaru i zadania poszczególnych pracowników__.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Nauczyciel prosi, aby każdy uczeń
indywidualnie przemyślał ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dokonać analizy co powinno zawierać szkolenie ppoż. w miejscu pracy.

wskazać odpowiedzi prawdziwe i fałszywe,

zaprezentować odpowiedzi na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Wyszukaj w różnych źródłach akty prawne regulujące ochronę przeciwpożarową

i wyjaśnij na czym polega:
–

organizacja ochrony przeciwpożarowej,

–

jakie są obowiązki właścicieli, użytkowników, podmiotów i zarządzających obiektami lub
terenami.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Ćwiczenie uczniowie wykonują
w czterech grupach. Każda grupa daje swoje propozycje, które są zapisywane na tablicy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać akty prawne regulujące ochronę przeciwpożarową,

przeprowadzić analizę tych aktów prawnych,

przedyskutować w grupie odpowiedzi na pytania z ćwiczenia,

zaprezentować wnioski na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych,

−

dyskusja,

−

prezentacja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

komputer,

–

Internet,

–

przepisy, akty prawne,

–

zarządzenia wewnętrzne dotyczące ochrony ppoż.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Przyczyny wypadków i pożarów w zakładzie pracy oraz

zasady udzielania pierwszej pomocy

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zdefiniuj, wymień i opisz poszczególne etapy wypadku przy pracy oraz obowiązki

pracownika i pracodawcy w chwili wystąpienia wypadku.

Karta pracy – ćwiczeń

Zagadnienia

Wyjaśnienie zagadnień

Definicja wypadku przy
pracy

Podział wypadku przy
pracy

Obowiązki pracodawcy
w przypadku zaistnienia
wypadku przy pracy

Dokumentacja
powypadkowa

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Ćwiczenie uczniowie wykonują
indywidualnie, nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy – ćwiczeń, nadzoruje pracę uczniów
i pomaga wykonać ćwiczenie naprowadzając na poprawna odpowiedź

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zdefiniować pojęcie wypadku przy pracy,

określić jakie są obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,

określić jaki jest podział wypadku przy pracy,

wyliczyć obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,

wyliczyć dokumentację powypadkową.

Zalecana metoda nauczania-uczenia się:

−

prezentacja,

−

dyskusja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Pracownik siedząc przy biurku, podczas pisania na komputerze zasłabł i spadł z krzesła.

Wskaż czynności, które należy wykonać, aby pomóc poszkodowanej osobie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Ćwiczenie uczniowie wykonują
indywidualnie lub w grupach. Każda grupa podaje swoje propozycje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać poszczególne etapy udzielania pierwszej pomocy,

wskazać co należy sprawdzić, aby ocenić stan zdrowia poszkodowanego w wypadku,

wskazać jakie informacje należy podać wzywając pogotowie,

zaprezentować analizy skuteczności udzielania pierwszej pomocy.

Zalecana metoda nauczania-uczenia się:

−

metoda przypadku.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

Ćwiczenie 3

Pracownik podłączając komputer do drukarki został porażony prądem. Wypełnij protokół

powypadkowy dla pracownika, który uległ wypadkowi w czasie pracy.

Karta pracy – ćwiczeń

Protokół powypadkowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Ćwiczenie uczniowie wykonują
indywidualnie, nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy – ćwiczeń, które uczniowie
wypełniają.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać rodzaj wypadku przy pracy,

sporządzić protokół powypadkowy,

dokonać analizy poprawności sporządzenia protokołu na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

praca z tekstem.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Wymień przyczyny najczęstszych przyczyn występowania pożarów w pomieszczeniach

biurowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przedyskutować temat.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zdefiniować pojęcie pożaru,

zidentyfikować możliwe, przyczyny powstawania pożarów,

dokonać analizy możliwości unikania pożarów w miejscu pracy,

dokonać oceny poprawności wykonanego zadania.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

dyskusja,

−

prezentacja.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Istota ochrony środowiska w miejscu pracy

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ działania, jakie może podjąć pracownik biurowy, aby przeciwdziałać

zanieczyszczaniu środowiska w swoim miejscu pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Ćwiczenie uczniowie wykonują
w dwóch grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać elementy ochrony środowiska w miejscu pracy,

wyjaśnić jakie one maja znaczenie dla pracowników,

wyjaśnić czy przestrzeganie ochrony środowiska ma znaczenie dla pracy pracownika,

zaprezentować i dokonać analizy poprawności wykonanego zadania.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnić, jakie znaczenie ma ochrona środowiska w miejscu pracy dla pracownika

i pracodawcy. Dokonaj analizy porównawczej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni
fragment rozdziału „Materiał nauczania”. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wskazać elementy ochrony środowiska w miejscu pracy,

wyjaśnić znaczenie ochrony środowiska w miejscu pracy dla pracodawcy,

wskazać jakie niebezpieczeństwa grożą pracownikom, gdy pracodawca naraża
pracownika na niebezpieczeństwo,

omówić swoje zdanie na forum klasy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

metoda ćwiczeń przedmiotowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 5,6, 7, 9, 12, 14, 16, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 8, 10, 11, 13, 15, 17, 20 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. c, 4. c, 5. b, 6. a, 7. c, 8. d, 9. a, 10. c, 11. a,
12. b, 13. c, 14. a, 15. c, 16. d, 17. b, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić obowiązki pracodawcy w zakresie
bhp

Wyliczyć obowiązki pracownika, który uległ
wypadkowi

Zdefiniować ergonomiczne środowisko pracy

Stosować zasady urządzenia stanowiska
pracy biurowej

Rozróżnić urządzenia biurowe

Zidentyfikować zasady pracy przy
komputerze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować środowisko pracy
pracownika biurowego

Wskazać funkcje maszyn i urządzeń na
których pracują pracownicy biurowi

Sklasyfikować badania profilaktyczne

Rozróżnić rodzaje gaśnic

Zidentyfikować źródła pożaru, których nie
należy gasić wodą

Zdefiniować wypadek przy pracy

Sklasyfikować wypadki przy pracy

Wymienić dokumentację towarzyszącą
postępowaniu powypadkowemu

Wymienić czynności pierwszej pomocy
w sytuacji wypadku

Wskazać niezbędne informacje podawane
podczas wzywania pogotowia ratunkowego

Wymienić kolejne czynności wykonywania
sztucznego oddychania

Wymienić obowiązki pracodawcy wobec
pracownika w zakresie bhp

Wyliczyć obowiązki pracodawcy, który
prowadzi szkolenie bhp dla swoich
pracowników

Scharakteryzować obowiązki pracodawcy
w stosunku do pracownika, który uległ
wypadkowi

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie testu.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Obowiązkiem pracodawcy jest

prowadzenie częstych szkoleń z zakresu bhp.

zapewnienie bezpieczeństwa i higienicznych warunków pracy.

zapewnienie pracownikom wyżywienia.

zapewnienie najnowocześniejszego wyposażenia w środki techniczne.

Jeśli pracownik ulegnie wypadkowi to powinien

po skończonej pracy iść do lekarza.

dokonać sam oględzin rany – jeśli jest to mała rana.

powiadomić przełożonego o zdarzeniu i okolicznościach zajścia i wezwać lekarza.

powiadomić o zdarzeniu Państwową Inspekcję Pracy.

Ergonomiczne środowisko pracy oznacza

dużo miejsca i spokoju w biurze.

doskonałe meble, maszyny i urządzenia biurowe najwyższej klasy.

dostosowanie maszyn, narzędzi, materialnego środowiska i organizacji pracy oraz

ycia i przedmiotów powszechnego użytku do możliwości i ograniczeń człowieka.

pracownika o dużym poziomie intelektualnym.

Przy organizacji stanowiska pracy biurowej nie trzeba uwzględniać

przepisów bhp.

sympatii osobistej.

upodobań pracownika.

łatwości współpracy między komórkami.

Do typowych urządzeń biurowych zaliczamy

klimatyzator, faks, grzejnik, sanitariaty.

komputer, kserokopiarka, telefon, drukarka.

lampa stojąca, radioodbiornik, dyktafon, zaparzasz do kawy.

wszystkie urządzenia techniczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pracownik pracujący przy komputerze powinien

w razie potrzeby nosić okulary korekcyjne.

stosować godzinne przerwy od pracy przy komputerze.

naprawiać komputer w razie zepsucia.

siedzieć daleko od monitora.

Pomieszczenie, w którym jest zorganizowane stanowisko pracy pracownika biurowego

powinno być
a)

tylko przestrzenne z dużą ilością zieleni.

tylko często wietrzone ponieważ pracownicy mogą spać w pracy,

ergonomicznie urządzone, tak aby nie utrudniało ale pomagało pracownikowi
w wykonywaniu pracy.

tylko odpowiednio oświetlane i kolorystycznie dopasowane.

Maszyny i urządzenia techniczne, w które jest wyposażony zakład pracy powinny spełniać
następujące warunki
a)

powinny być najnowszej generacji.

powinny być ładne i estetyczne.

powinny być łatwe w obsłudze oraz ergonomiczne.

powinny zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zabezpieczyć
pracownika przed urazami.

Badania profilaktyczne pracowników obejmują
a)

badania wstępne, okresowe i kontrolne.

tylko badania wstępne oraz w razie potrzeby ze względu na zdrowie pracowników
badania kontrolne.

badania na wyraźne życzenie pracownika.

badaniom po 50 roku życia pracownika.

10.

Wśród gaśnic rozróżnia się
a)

gaśnice różne w zależności od pożaru.

tylko gaśnice pianowe.

gaśnice pianowe, śniegowe, proszkowe, halonowe.

tylko gaśnice proszkowe.

11.

Nie wolno gasić wodą
a)

instalacji elektrycznych pod prądem, palnych produktów ropopochodnych lżejszych
od wody oraz materiałów wchodzących z wodą w reakcje chemiczne jak karbid, sód,
potas, fosfor.

tylko urządzeń elektrycznych.

płonących samochodów oraz maszyn i urządzeń.

urządzeń gazowych.

12.

Wypadkiem przy pracy jest
a)

zdarzenie ciężkie lub śmiertelne.

zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną która powoduje uraz lub śmierć,
która nastąpiła w związku z pracą.

zdarzenie nagłe wywołane pracą, które powoduje uraz lub śmierć u pracownika.

utrata zdolności psycho-fizycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.

Wypadki przy pracy klasyfikujemy na
a)

wypadki zbiorowe i indywidualne.

wypadki lekkie i ciężkie.

wypadki śmiertelne, ciężkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).

wypadki zbiorowe i śmiertelne.

14.

Pracodawca w razie zaistnienia wypadku
a)

sporządza protokół powypadkowy, statystyczną kartę wypadkową oraz wpisać
wypadek do rejestru wypadków.

sporządza tylko protokół powypadkowy.

zapisuje wypadek w rejestrze wypadków.

wypisuje pracownikowi kartę zgłoszenia do lekarza.

15.

W razie wypadku należy wykonać czynności udzielenia pierwszej pomocy, takie jak
a)

tylko zrobić poszkodowanemu sztuczne oddychanie.

tylko zadzwonić szybko po karetkę lub inną pomoc.

należy najpierw zabezpieczyć miejsce wypadku, wezwać fachową pomoc, dostarczyć
apteczkę pierwszej pomocy oraz ocenić stan zdrowia poszkodowanego.

tylko przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce zapytać jak się poszkodowany
czuje i co się mu stało, czy potrzebna jest pomoc.

16.

Wzywając pogotowie ratunkowe do poszkodowanego w wypadku należy
a)

poinformować tylko co się stało.

poinformować tylko ile osób zostało poszkodowanych.

poinformować tylko co jest przyczyną wypadku oraz co się stało.

poinformować co się stało, ile jest osób poszkodowanych, gdzie nastąpił wypadek,
w miarę możliwości podać rodzaj uszkodzeń ciała oraz kto informuje pogotowie.

17.

Rozpoczynając sztuczne oddychanie metodą usta – usta należy
a)

wdychać powietrze w poszkodowanego, aby przywrócić rytm tętna.

ułożyć chorego na plecach na twardym podłożu, wdmuchiwać powietrze w usta
ratowanego, oraz uciskać co jakich czas klatkę piersiową, powtarzać zabieg kilka razy
aż poszkodowany odzyska rytm serca.

uciskać mostek aby serce zaczęło bić bez wdychania powietrza.

tylko wdychać powietrze w usta i uciskać co jakiś czas klatkę piersiową.

18.

W miejscu pracy przestrzeganie zasad ochrony środowiska ma następujące znaczenie
a)

zapobieganie awariom i wypadkom w miejscu pracy.

zapobieganie pożarom.

nie ma znaczenie.

wpływ na jakość wykonywanej pracy przez pracowników.

19.

Pracodawca prowadzący szkolenia bhp dla pracowników ma obowiązek zapewnić
pracownikom
a)

warunki lokalowe oraz wykładowców i instruktorów, wyposażenie dydaktyczne oraz
programy szkoleniowe.

tylko warunki lokalowe.

tylko wykładowców i szkoleniowców.

tylko odpowiednie broszury i materiały bhp.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20.

W razie zaistnienia w zakładzie pracy wypadku bezpośredni przełożony pracownika,
który uległ wypadkowi obowiązany jest
a)

zacząć dochodzenie, kto spowodował wypadek lub co było przyczyną wypadku.

niezwłocznie zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu ustalenia jego okoliczności
i przyczyn.

zamknąć zakład pracy.

powiadomić policję.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko

..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 8, 10, 11, 15, 16, 17, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 6, 7, 9, 12, 13, 14, 18, 19 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. a, 5. c, 6. a, 7. c, 8. a, 9. b, 10. c, 11. b,
12. d, 13. a, 14. c, 15. d, 16. a, 17. d, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny (mierzalne osiągnięcia

ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić podstawow obowiązki pracownika
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na
podstawie Kodeksu Pracy

Wymienić podstawowe obowiązki
pracodawcy w zakresie zapewnienia
bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy na podstawie Kodeksu Pracy

Określić podstawowe obowiązki osoby
kierującej pracownikami w zakresie
zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy na podstawie Kodeksu
Pracy

Rozpoznać elementy zagrożenia
z niesprawnym lub wadliwym sprzętem
elektrycznym w środowisku pracy

Wyjaśnić skutki szkodliwego oddziaływania
drgań na organizm człowieka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać zagrożenia związane z
wykonywaną pracą na stanowisku biurowym

Przygotować komputerowe stanowisko pracy
zgodnie z wymogami ergonomii

Rozpoznać znak zakazu gaszenia wodą

Określić zalecaną odległość monitora
komputerowego od oczu uwzględniając
wymagania ergonomii

Prawidłowo postępować w przypadku
zagrożenia pożarowego i wybuchu pożaru

Prawidłowo wybrać i zastosować sprzęt
gaśniczy w zależności od płonącego
materiału

Scharakteryzować cel i zadania
podejmowanej akcji udzielania pierwszej
pomocy

Ocenić drożność dróg oddechowych
u poszkodowanego w nagłym wypadku

Ocenić stan poszkodowanego, w którym
konieczne jest podjęcie masażu serca

Wskazać pozycję poszkodowanego
nieprzytonmego, w której możemy go ułożyć

Prawidłowo wybrać i zastosować sprzęt
gaśniczy w zależności od płonącego
materiału

Scharakteryzować sytuację, w której
poszkodowanemu nie można założyć
opatrunku uciskowego

Wskazać sposób postępowania w przypadku
porażenia prądem

19 Klasyfikować wypadki przy pracy

Stosować zasady urządzania stanowiska
pracy biurowej

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie testu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest

kupować środki ochrony zbiorowej.

wykonywać pracę na maszynie stwarzającej zagrożenie dla zdrowia pracownika.

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy.

zarabiać pieniądze.

2. Pracodawca ponosi odpowiedzialności za

nieobecności pracownika.

podejmowanie decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad
warunkami pracy.

działanie społecznego inspektora pracy.

wszystko.

3. Obowiązkiem osoby kierującej pracownikami jest

zapewniać wykonywanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami.

zastępować pracownika w miejscu pracy.

nie reagować na widoczne zagrożenia dla zdrowia pracownika.

rządzić i nakazywać obowiązki pracownikom.

Praca z wadliwym lub niesprawnym sprzętem elektronicznym stanowi zagrożenie
a)

fizyczne.

chemiczne.

biologiczne.

społeczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Skutki szkodliwego oddziaływania drgań na organizm człowieka możemy podzielić na
a)

wielokrotnie i pojedyncze.

dynamiczne i miejscowe.

funkcjonalne i biologiczne.

wielokrotne i miejscowe.

Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8–godzinnego dnia pracy nie powinien
przekraczać
a)

85dB.

75dB.

65dB.

105dB.

7. Najlepsze oświetlenie dla ludzkiego oka to

sztuczne pojedyncze.

sztuczne ogólne.

naturalne słoneczne.

sztuczne i naturalne jednocześnie.

8. Znak zakazu gaszenia wodą to znak

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Zalecana odległość monitora komputerowego od oczu to

od 30 cm do 40 cm.

od 40 cm do 75 cm.

od 75 cm do 90 cm.

od 80 cm do 120 cm.

10. W przypadku wybuchu pożaru w pomieszczeniu biurowym należy

a) szybko otworzyć okno lub zbić szybę w płonącym pomieszczeniu
b)

otworzyć równocześnie drzwi i okna.

nie otwierać okna.

uciekać i ratować się.

11. Do gaszenia płonącej instalacji elektrycznej pod napięciem użyjesz

hydrantu.

gaśnicy proszkowej.

koca gaśniczego.

wody.

12. Udzielanie pierwszej pomocy ma na celu

podanie poszkodowanemu odpowiednich leków podtrzymujących życie.

przetransportować poszkodowanego do punktu ratownictwa medycznego.

podanie poszkodowanemu czegoś do picia i wezwanie pogotowani ratunkowego.

podjęcie czynności mających na celu podtrzymanie życia poszkodowanego.

13.

Ocenę drożności dróg oddechowych prowadzimy przez 10 sekund poprzez
a)

obserwację ruchów klatki piersiowej i nasłuchiwanie odgłosów wydawanych przy
oddychaniu.

kontrolę tętna na tętnicy szyjnej,

kontrolę tętna na przegubie lewej ręki.

nasłuchiwać czy oddycha poszkodowany.

14.

Objawy wskazujące na konieczność wykonania masażu serca to

zmiany barwy skóry.

silne bóle w dole brzucha.

utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, brak tętna.

brak tętna, sztywność źrenic, silny ból w klatce piersiowej.

15.

Oddychającego pacjenta z wyczuwalnym tętnem jednak nieprzytomnego układamy
w pozycji
a)

na wznak.

siedzącej.

na brzuchu.

bocznej ustalonej.

16.

Płonącą na poszkodowanym odzież należy gasić

dużymi kocami wełnianymi.

dużymi chustami materiałowymi.

gaśnicą pianową.

wodą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17.

Uciskowy opatrunek zakładamy na
a)

otwarte złamanie.

krwotok z rozległej powierzchni rany.

zwichnięcie.

pojedynczą ranę, z której krew wypływa ciągłym strumieniem.

18.

W przypadku porażenia prądem w pierwszej kolejności
a)

odciągamy poszkodowaną osobę od miejsca wypadku.

przerywamy obwód prądu elektrycznego.

wynosimy go z miejsca wypadku i robimy mu sztuczne oddychanie.

wzywamy policję, straż pożarną i pogotowie.

19. Rozróżniamy wypadki przy pracy

zbiorowe, indywidualne.

lekkie i ciężkie.

miertelne, ciężkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).

zbiorowe, śmiertelne.

20. Przy organizacji stanowiska pracy biurowej nie trzeba uwzględniać

przepisów bhp,

sympatii osobistej w stosunku do określonego pracownika,

upodobań pracownika,

łatwości współpracy między komórkami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko

..........................................................................................

Stosowanie

przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Dołęgowski B., Janczała S., Co każdy pracownik o ochronie przeciwpożarowej wiedzieć
powinien, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa i Doskonalenie Kadr, Gdańsk 1998 r.

Skuza L., Wypadki przy prcy od A do Z, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa
i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998 r.

Wojciechowski E., Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach, Wydawnictwo Ośrodek
Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998 r.

Zdziennicka-Kaczocha G., Co każdy pracodawca wiedzieć powinien o zasadach BHP
w swoim zakładzie pracy, w świetle znowelizowanych przepisów Kodeksu Pracy,
Wydawnictwo sigma, Skierniewice 2006 (stan prawni na 1 czerwca 2006 roku),

http://www.meblomax.net/projekty.html

http://klub.chip.pl/lipka/praktyczne/zdrowie.htm

http://komers-bhp.pl

http://suponex.dpg.pl

http://lipka.klub.chip.pl/praktyczne/zdrowie.htm

10.

PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacyjne.