21 

 

IV. SYSTEM BANKOWY

 

„System bankowy jest autonomiczną, najsilniejszą, najbardziej stabilną i dysponującą największymi

kapitałami częścią systemu finansowego kraju.”

40

W literaturze przedmiotu system bankowy przedstawiany jest jako „ogół banków dopuszczonych do

funkcjonowania w danym państwie, oraz zadania ustawowo przypisane ich poszczególnym rodzajom oraz

związki między nimi.”

41

System bankowy w każdym kraju formułuje prawo bankowe, które wymienia między innymi rodzaje

banków funkcjonujących w systemie, ich czynności (usługi jakie wykonują), rolę banku centralnego, a także

zadania nadzoru bankowego

Funkcje systemu bankowego

42

 Emisyjna i regulacyjna – emisja i regulacja podaży pieniądza przez bank centralny;

 Depozytowo-kredytowa– ujawnia się w bankach komercyjnych przez mechanizm tworzenia depozytów

i transformacji ich w pożyczki i kredyty,

 Rozliczeniowa – bank na zlecenie klientów dokonuje rozliczeń pieniężnych

 Alokacyjna – umożliwia przepływ środków finansowych z mniej do bardziej efektywnych dziedzin

gospodarki i podmiotów gospodarczych,

 Finansowo-doradcza – bank przez instytucje doradcze zabezpiecza interesy swoich klientów,

 Stymulacyjna – bank, jako dawca kapitału wpływa na rozwój przedsiębiorczości lokalnej.

Zasady funkcjonowania systemu bankowego w gospodarce rynkowej

System bankowy w gospodarce rynkowej funkcjonuje na tzw. zasadzie dwupoziomowości. Charakteryzuje

się tym, że na jednym poziomie znajduje się Bank Centralny, natomiast na drugim umieszczona jest sieć

banków handlowych

                                                            

40

Z. Dobosiewicz, Bankowość, Wyd. PWE, Warszawa 2005, str.16

41

Ibidem

42

S. Owsiak, Podstawy nauki finansów, Wyd. PWE, Warszawa 2002, str. 237

22 

 

Model polskiego systemu bankowego

Bank Centralny i instytucje, które wspierają Banki komercyjne, rozliczają, nadzorują i kontrolują.

* instytucje, które do 31 grudnia 2007 r. sprawowały nadzór bankowy

** instytucja, która od 1 stycznia 2008 r. objęła nadzór nad sektorem bankowym

-

Instytucje bankowe

 Banki komercyjne (uniwersalne);

 Banki specjalistyczne:

-

hipoteczne

-

inwestycyjne

-

depozytowe

 Banki spółdzielcze;

 Kasy oszczędnościowo-kredytowe

NIEBANKOWE INSTYTUCJE FINANSOWE

 Niebankowe instytucje finansowe to podmioty niemające prawnego statusu banków, ale - na mocy

odrębnych przepisów - są uprawnione do świadczenia niektórych usług zastrzeżonych dla banków;

I stopień

RPP

NBP

KNF

**

BFG ZBP GINB

*

KNB

*

KIR

II stopień

PARABANKI

BANKI KOMERCYJNE

Banki Depozytowo

– Kredytowe

i Uniwe

rsa

lne

Banki Inwestycyjne

Banki Handlowe

23 

 

 zajmują się kupnem i sprzedażą aktywów finansowych (np. walut, depozytów bankowych, obligacji

państwowych

i

prywatnych,

akcji,

polis

ubezpieczeniowych,

funduszy

emerytalnych

i powierniczych).

Instytucje pozabankowe

 Giełdy papierów wartościowych;

 Instytucje ubezpieczeniowe:

- ubezpieczenia na życie

-

ubezpieczenia

majątkowe

 Domy maklerskie;

 Fundusze emerytalne;

 Fundusze inwestycyjne i powiernicze:

-

otwarte

-

zamknięte

 Agencje ratingowe;

 Firmy doradztwa finansowego;

 Firmy usług finansowych

-

leasingowe

-

factoringowe

Parabanki

W skład polskiego systemu bankowego nie wchodzą parabanki i jest to wadą tego systemu.

W Polsce mamy parabanki, które nie działają w oparciu o polskie prawo bankowe i nie wchodzą w skład

systemu bankowego np.:

 SKOK;

 Bank fiata, forda, toyoty itd. (czyli różne instytucje, które wyręczają banki tylko w wąskim obszarze –

jednego lub dwóch produktów).

Cechy Parabanków

43

 Nie są bankami;

 Brak możliwości przyjmowania depozytów;

 Możliwość udzielania pożyczek pieniężnych o różnej wartości;

 Udzielanie pożyczek o wysokich stopach procentowych.

                                                            

43