PRAWO ADMINISTRACYJNE

PRAWO ADMINISTRACYJNE – jest to gałąź prawa regulująca tworzenie, strukturę organizacyjną,
zadania i zasady działania administracji publicznej.

Prawo administracyjne ze względu na rozpiętość problematyki dzieli się na :
1. prawo ustrojowe,
2. prawo materialne ,
3. prawo proceduralne.

PRAWO USTROJOWE – reguluje organizację i zadania administracji publicznej.

PRAWO MATERIALNE – reguluje wzajemne relacje administracji publicznej /podmiotów
administrujących/ i podmiotów pozostających na zewnątrz w strukturach administracji /podmiotów
administrowanych/.

PRAWO PROCEDURALNE – zawiera normy wyznaczające tryb i zasady postępowania
administracyjnego zmierzające do urzeczywistniania norm prawa ustrojowego i prawa materialnego.

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY – jest to relacja miedzy podmiotem
administracyjnym a administrowanym na gruncie prawa administracyjnego. Istnieją różne stosunki
administracyjno-prawne.

Stosunek administracyjno-prawny składa się z elementów niezbędnych dla jego istnienia :
-

przedmiot stosunku adminstracyjno-prawnego,

podmioty.

Cechą stosunku administracyjno-prawnego jest nierównorzędność podmiotów tego stosunku.

Przedmiot stosunku administracyjno-prawnego musi być regulowany przepisami prawa
administracyjnego .
-

np. stosunek prawny między nabywcą a sprzedawcą samochodów nie będzie stosunkiem
administracyjno-prawnym – zakup jest stosunkiem prawa cywilnego ,a nie prawa
administracyjnego ,

np. stosunek prawny miedzy dwoma słabymi gminami nie posiadającymi oczyszczalni ścieków :
dla takiej sytuacji przepisy przewidują formę porozumienia między nimi /gminami/ .Zawierając
porozumienie - treścią porozumienia będą wzajemne prawa i obowiązki co do budowy, pracy i
utrzymania oczyszczalni – będzie to stosunek administracyjno-prawny.

Podmioty stosunku administracyjno-prawnego – choćby jednym z nich musi być organ administracji
/ podmiot administrujący /, tzn. że drugim może być podmiot administrowany lub oboma są organy
administrujące. Niemożliwy jest układ z dwoma podmiotami administrowanymi bo wtedy nie ma
stosunku administracyjno-prawnego.

Nierównorzędność podmiotów w stosunku administracyjno-prawnym jest cechą stosunków
administracyjno-prawnych, a polega ona na uprzywilejowaniu pozycji podmiotu administrującego.
Wyraża się to w tym ,że ten uprzywilejowany podmiot decyduje /przesądza/ o treści stosunku
prawnego, decyduje tym samym o sytuacji prawnej drugiego uczestnika.
-

np. ktoś niezadowolony z własnego nazwiska występuje z wnioskiem o zmianę wskazując we
wniosku powody zmiany. Złożenie wniosku o zmianę nazwiska powoduje powstanie stosunku
administracyjno-prawnego / podmioty w układzie klasycznym /. Organ przesądza o treści
rozstrzygnięcia / zgoda lub odmowa zmiany nazwiska /,obywatel jest biernym odbiorcą
rozstrzygnięcia, obywatel ma pośredni wpływ na rozstrzygniecie formując wniosek w taki sposób
aby argumentacja była nie do odrzucenia przez organ lub w przypadku odmowy może sięgnąć do
środków procesowych poprzez odwołania od postanowienia, skargę do NSA lub wniosek o

wznowienie postępowania - zostały naruszone postanowienia prawa .

Ta nierównorzędność podmiotów nie jest bezwzględna.
Są także stosunki administracyjno-prawne w których nie ma cechy nierównorzędności. Zdarza się to w
dwóch sytuacjach :

•

gdy uczestnikami stosunku administracyjno-prawnego są dwa podmioty administrujące
niepowiązane ze sobą więzami zależności służbowej i organizacyjnej ,

•

gdy uczestnikami stosunku administracyjno-prawnego są podmiot administrujący i
administrowany, ale nastąpiło zrównanie nierównych wcześniej praw tych dwóch podmiotów na
gruncie postępowania sądowo-administracyjnego.

RODZAJE STOSUNKÓW ADMINISTRACYJNO-PRAWNYCH.

Dwa podstawowe rodzaje stosunku administracyjno-prawnych:
 ze względu na wpływ uczestników stosunku adminstracyjno-prawnego na jego powstanie:

1.Niezależność od woli uczestników.

Dochodzi do nich z mocy prawa, np.: nabycie obywatelstwa polskiego z mocy prawa poprzez

urodzenie się z rodziców obywateli polskich lub w rezultacie zaistnienia uprzedniej sytuacji prawnej –
jesteśmy obdarowani samochodem lub kamienicą – jest to sytuacja cywilno-prawna, rodzi ona jednak
konieczność zapłacenia podatku do Urzędu Skarbowego, co jest stosunkiem adm.-prawnym.
2.Stosunki zależne od woli uczestników.

dochodzi z urzędu, czyli z woli podmiotu administracyjnego

dochodzi do skutku na wniosek podmiotu administrowanego.

Pierwszy dochodzi do skutku z woli podmiotu administracyjnego, a drugi na wniosek podmiotu
administrowanego.
-

gdy nakładany jest obowiązek albo odbieranie jest uprawnienie – stosunek nawiązywany jest
przez urząd /z urzędu/,

gdy ktoś chce prowadzić legalną sprzedaż napojów alkoholowych to występuje o zezwolenie –
nawiązuje się stosunek adm.-prawny – wszędzie tam gdzie chodzi o jakieś prawa lub uprawnienia
dochodzi do nawiązania stosunku adm.-prawnego na wniosek zainteresowanego.

STOSUNEK SPORNO-ADMINISTRACYJNY – to stosunek istniejący na gruncie postępowania
sądowego.

Ze względu na rodzaj przepisów prawnych na gruncie których stosunek powstaje, wyróżniamy:
1. Stosunek proceduralny - określa się go mianem stosunku procesowego /przepisy postępowania

adm., Kodeks postępowania adm./

2. Stosunek materialny – stosunek materialno-prawny /to taki który istnieje na gruncie prawa

administracyjnego materialnego/.

Stosunek proceduralny i sporno-administracyjny są stosunkami o charakterze czasowym. Istnieją
tak długo jak długo toczy się postępowanie / sądowe lub administracyjne /.Po zakończeniu
postępowania stosunek ustaje.

Stosunek materialno-prawny – czas trwania jest dłuższy. Można powiedzieć , że jest wyznaczony
czasem obowiązywania rozstrzygnięcia administracyjnego – czas na jaki wydano pewne
rozstrzygnięcie, np.: jeśli ktoś występuje z wnioskiem o zmianę nazwiska, organ wydaje decyzję o
zmianie nazwiska to taka decyzja o zmianie nazwiska działa w sposób nieograniczony..
Inna sytuacja to organ przekazuje uprawnienie o czasowym charakterze np. zezwolenie na sprzedaż
napojów alkoholowych obowiązuje na czas określony , podmiot gospodarczy może działać w zakresie
mu przyznanym w zezwoleniu do czasu wygaśnięcia lub cofnięcia zezwolenia. Organ wydający
zezwolenie nie może przeszkadzać w wykonywaniu działalności określonej w zezwoleniu w okresie

jego ważności - można cofnąć zezwolenie ,ale jest to inny typ relacji.
Inny przykład to pozwolenie na budowę – w okresie jego ważności nie można temu kto je posiada
przeszkadzać w wykonywaniu tego prawa / budowa z naruszeniem prawa budowlanego to jest inny
problem / .
Stosunki materialno-prawne mają charakter trwały, mogą mieć granice czasowe.

Inna kategoria stosunków: Relacje zależności lub niezależności służbowej, organizacyjnej i
hierarchicznej:
1.Stosunki wewnętrzne.
2.Stosunki zewnętrzne.

Z wewnętrznymi stosunkami administracyjno-prawnymi mamy do czynienia wówczas gdy jego
uczestnicy są połączeni więzami zależności służbowej, organizacyjnej i hierarchicznej.

Natomiast zewnętrzne stosunki administracyjno-prawne łączą podmioty nie powiązane tymi
zależnościami.
Stosunek między organem a obywatelem będzie postacią zewnętrzną.
Stosunek prawny między prezesem RM a wojewodą to przykład stosunku wewnętrznego.
Stosunki zewnętrzne to relacje między dwoma gminami – nie są w żadnej zależności od siebie.

ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO .

Wszystkie źródła prawa administracyjnego należą do kategorii źródeł prawa.
Źródła prawa to akty prawotwórcze / akty tworzenia prawa/.
Akt prawotwórczy – akt tworzony przez organ państwowy lub inny uprawniony podmiot /np.
samorząd terytorialny/, który jest wydany na podstawie Konstytucji lub z upoważnienia ustawowego,
zawierający normy postępowania o charakterze generalnym i abstrakcyjnym,.
Aby uznać dany akt prawny za prawotwórczy musi być w nim choćby jedna norma generalno-
abstrakcyjna.

Norma generalna – adresat jest określony generalnie np.: w znaczeniu “każdy” – art. 83 Konstytucji
RP.
Inna postać generalnego adresata to wyraźnie określony adresat / może to być grupa np. lekarze –
zobowiązani do zachowania tajemnicy lekarskiej lub mieszkańcy wszystkich gmin ale nie jednej
konkretnej gminy/.

Norma ma charakter abstrakcyjny –norma ma aktualny charakter, określony jest wzór pewnego
powtarzającego się postępowania. Jest to norma wielokrotnego użytku.

Źródła prawa mogą być dwojakiego rodzaju :
-

Mogą mieć charakter powszechnie obowiązujący

wewnętrzny.

Powszechnie obowiązujące – źródła są zróżnicowane co do terenu na którym obowiązują:

•

teren całego kraju

•

akty prawa miejscowego – na terenie działania organu lokalnego który je wydał.

Źródła prawa państwowego mają charakter hierarchicznego podporządkowania :
1. Konstytucja
2. Ustawy lub rozporządzenia z mocą ustaw, umowy międzynarodowe , dekrety.
3. Rozporządzenia wykonawcze.
Akt niższy musi być zgodny z aktem wyższym.

Akty powszechnie obowiązujące prawa miejscowego:

1. Rozporządzenia ,
2. uchwały jako akty prawa miejscowego,
3. zarządzenia.
Organy wydające – Rada Gminy , Rada Powiatu , Sejmik Województwa, Wojewoda.

Ze względu na rodzaj upoważnienia ustawowego mówimy o trzech rodzajach przepisów prawa
miejscowego :
1. przepisy wykonawcze,
2. przepisy porządkowe,
3. przepisy ustrojowo-organizacyjne.

Przepisy wykonawcze - decyduje ustawodawca poprzez delegację ustawową -upoważnienie.

Upoważnienia do stanowienia aktów wykonawczych:
1/. upoważnienie obligatoryjne,
2/. upoważnienia fakultatywne.

Upoważnienie obligatoryjne – ustawodawca zobowiązuje wskazany podmiot do uregulowania
kwestii. Ustawa może być regulacją pełną (wyczerpującą ) i nie zawiera delegacji do wydawania
przepisów wykonawczych, lub ustawa może nie regulować wszystkich szczegółów - taka ustawa ma
szkieletową budowę dając upoważnienia do szczegółowego uregulowania zasygnalizowanych
problemów .

Upoważnienie fakultatywne – ustawodawca uprawnia wskazany podmiot i pozostawia jego woli
celowość wydania przepisów.
Są formułowane częściej gdy przepisy wykonawcze mają być wydane w ramach aktów prawa
miejscowego. Chodzi o to, żeby regulacja uwzględniała lokalny charakter. np. prawo wodne zawiera
delegację dla wojewody do wydania przepisów wykonawczych. Na terenie koryta rzeki /między rzeką
a wałem/ obowiązuje zakaz sadzenia drzew, wznoszenia budowli, wojewoda może rozszerzyć ten
zakaz na teren nieobwałowany w zależności o potrzeb miejscowych.
Organy upoważnione do wydawania aktów wykonawczych prawa miejscowego to :
Rada Gminy, Rada Powiatu, Sejmik Wojewódzki ,

Wojewoda.

SPECYFICZNA BUDOWA PRZEPISÓW PRAWA MIEJSCOWEGO.

AKTY PORZĄDKOWE .
Specyficzną kategorią aktów prawa miejscowego są akty porządkowe. Ich specyfika wyraża się w
kilku płaszczyznach.
Przede wszystkim polega na tym, że w zakresie nieunormowanym w ustawach lub innych przepisach
powszechnie obowiązujących, w razie zagrożenia takich dóbr jak życie, zdrowie mienie ,
bezpieczeństwo , spokój , porządek publiczny, organy prawotwórcze mogą formułować nakazy lub
zakazy określonego zachowania się wydawane w celu niedopuszczenia do urealnienia się
zagrożenia, zmniejszenie zasięgu owego zagrożenia lub zredukowanie szkód i negatywnych skutków
związanych z tymi zagrożeniami.

Przepisy porządkowe wydawane są wyłącznie w oparciu o ustawy ustrojowe, tj. ustawa o
samorządzie gminnym, samorządzie powiatowym, samorządzie wojewódzkim.
Przepisy te wydawane są w mniej lub bardziej nagłych stanach zagrożenia różnych dóbr (np. sytuacje
związane z meczem futbolowym). Przy wydawaniu tych przepisów element czasowy ma bardzo
duże znaczenie, wydaje się je w chwili powstania zagrożenia gdyż zwlekanie może spowodować
urealnienie zagrożenia

Organa uprawnione do wydawania przepisów porządkowych:

♦

Rada Gminy, Zarząd Gminy

♦

Rada Powiatu, Zarząd Powiatu

Gmina i powiat.
Uprawnienia Zarządu Gminy i Powiatu mają charakter kompensacyjny, tj. uzupełniający. Ujawnia się
on tylko wtedy gdy Rady nie mogą wydać takiego przepisu porządkowego /z uwagi na procedurę
zwoływania i działania Rady/.
Przepisy uchwalone przez Zarządy muszą być przedstawione Radom na najbliższej sesji do
zatwierdzenia.
Przepisy porządkowe zatem wydane przez zarządy żyją samodzielnym życiem prawnym do czasu
najbliższego przedstawienia ich Radom. Jeśli przepisy porządkowe wydane przez Zarządy nie zyskają
akceptacji lub nie zostaną przedstawione Radom na najbliższej sesji tracą moc prawną. Ustawodawca
pozostawił Radzie Gminy i Powiatu prawo określania kiedy te niezatwierdzone przepisy stracą moc.
Skutek prawny przepisu wydanego przez Zarząd, który nie został przedstawiony Radzie jest
przesądzony – traci moc z urzędu – ale Rada określa kiedy one stracą moc prawną.
Przepisy porządkowe obowiązują od momentu uchwalenia przez Zarząd do momentu który
określi Rada Gminy lub Powiatu.

Województwo.
Na szczeblu województwa są dwa organy prawotwórcze – Sejmik Wojewódzki i Wojewoda.
Tylko wojewoda wydaje przepisy porządkowe w województwie ze względu na to, że jest organem
jednoosobowym a zatem szybszym.

Kto wydaje zarządzenia porządkowe : decyduje tu to w jakich granicach terytorialnych mieści się
skala zagrożenia czy na terenie gminy, powiatu, województwa itd.
 Zagrożenie tylko na terenie gminy – wydaje gmina.
 Zagrożenie na terenie 2-ch gmin – wydaje powiat.
 Zagrożenie na terenie 2-ch powiatów – wydaje wojewoda.

Forma przepisów porządkowych.
Zróżnicowanie organów właściwych do stanowienia przepisów porządkowych rzutuje również na
zróżnicowanie form w jakich te przepisy są wydawane.
Uchwały porządkowe wydawane są przez Radę Gminy i Radę Powiatu.
Zarządzenia porządkowe przez zarządy zaś rozporządzenia przez wojewodę.

Przepisy porządkowe mogą przewidywać za ich naruszenie karę grzywny wymierzaną przez

Kolegia

ds. wykroczeń w trybie przepisów (kodeksu postępowania w sprawach wykroczeń ).

PRZEPISY USTROJOWO - ORGANIZACYJNE.

Złożoność nazwy potwierdza ich dwoisty charakter.
Statuty – to ustrojowe / np. statut gminy , powiatu / .
Regulaminy- to organizacyjne / np. regulamin Urz. Gminy, ośrodków opieki społecznej/.
W literaturze nie ma pełnej zgodności czy przepisy organizacyjne mają moc powszechnie
obowiązującą /np.: regulamin działania referatu w urzędzie – w tym przepisie są zawarte informacje
zawarte dla petenta/.
Do tej kategorii przepisów zalicza się również te które regulują kwestie korzystania z obiektów i
urządzeń użyteczności publicznej np. regulamin parku miejskiego czy kąpieliska. Akty prawa
miejscowego mogą dotyczyć zasad zarządzania mieniem gmin, powiatu.

PUBLIKACJA PRZEPISÓW PRAW MIEJSCOWEGO.

Skoro powszechnie obowiązujące to powinny być opublikowane aby były powszechnie znane. Nie ma
gwarancji faktycznej, że jeżeli przepisy będą opublikowane to są powszechnie znane. Prawidłowe
opublikowanie przepisów powoduje jednak domniemanie prawne, że są one powszechnie znane.

Publikacja przepisów :
 gminne –

są one ogłaszane , publikowane przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach

publicznych ( tablice, słupy ogłoszeniowe lub w inny sposób ogólnie przyjęty, w prasie lokalnej)
chyba że przepisy prawa stanowią inaczej, np.: miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
– ustawa nakłada obowiązek publikacji w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

W każdym Urzędzie Gminy musi być prowadzony zbiór przepisów gminnych udostępnianych do
publicznego wglądu. Ponieważ są one powszechnie obowiązujące powinny być ogólnie dostępne.
Przepisy gminne wchodzą w życie z dniem ogłoszenia o ile nie przewidują wyraźnie późniejszego
terminu.

 powiat – przepisy stanowione przez organa powiatu są publikowane w Wojewódzkim Dzienniku

Urzędowym / Woj. Dz. Urz. /. Wśród tych przepisów są też przepisy porządkowe, z uwagi na fakt,
że muszą one dotrzeć do szerokiej publiczności – są one dodatkowo ogłaszane jak przepisy
gminne.
Gdy uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia to powoduje to rażące naruszenie prawa.
Daje bowiem możliwość wykorzystania tego przez uchwalających zanim poznają ją inni.
Przepisy porządkowe wchodzą w życie z dniem ogłoszenia. Natomiast inne przepisy te
publikowane w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym wchodzą w życie po upływie 14 dni od
ich ogłoszenia, chyba ,że ustawa lub przepis powiatowy stanowią inaczej .

Województwo.
 Przepisy stanowione przez samorząd województwa są publikowane w Wojewódzkim Dzienniku

Urzędowym i wchodzą w życie z dniem ogłoszenia w Woj. Dz. Urz.

 Przepisy stanowione przez Wojewodę są publikowane również w Woj. Dz. Urz., przepisy

porządkowe dodatkowo też w uproszczonej formie / tak jak w gminie /.
Przepisy porządkowe wchodzą w życie z dniem ogłoszenia natomiast pozostałe publikowane
tylko w Woj. Dz. Urz. po 14 dniach od ich ogłoszenia.

Wojewódzki Dziennik Urzędowy.
Obowiązek wydawania Wojewódzkiego Dziennika Urzędowego spoczywa na Wojewodzie.
W Woj. Dz. Urz. są ogłaszane akty prawa miejscowego. Organa administracji niezespolonej również
wydają akty prawa miejscowego. W Woj. Dz. Urz. publikowane są również akty nadzoru Prezesa
Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego przez Wojewodę i organy
administracji niezespolonej. W Woj. Dz. Urz. znajdziemy również wyroki Sądu Administracyjnego
uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego. W Woj. Dz .Urz. są publikowane również
informacje, obwieszczenia jeżeli tak stanowią przepisy szczególne . Wojewoda zobowiązany jest do
gromadzenia zbiorów dzienników i udostępnianie ich do ogólnego wglądu – ponieważ są to przepisy
powszechnie obowiązujące.

Źródła prawa o charakterze wewnętrznym:
1. uchwały Rady Ministrów,
2. Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i poszczególnych ministrów,
Przepisy w nich zawarte obowiązują jedynie w ramach struktury administracji i obowiązują podmioty
podporządkowane administracyjnie wydającemu.

Podział terytorialny.

W Europie nie ma państwa (oprócz Andory, Księstwa Lichtenstein, Monaco, Luksemburg) które
mogło by być zarządzane z poziomu centrum.
Podział terytorialny – jest to względnie trwałe rozczłonkowanie terytorium państwa dokonywane za
pomocą norm prawnych w celu określenia terytorialnych podstaw działania jednostek organizacyjnych
państwa i samorządu terytorialnego.
Względnie trwałe wskazuje na trwałość jako cechę bardzo ważną , ale jednocześnie wskazuje że nie
jest ona bezwzględna i nie jest celem samym w sobie.
Doświadczenia powojenne w pełni potwierdzają, że cecha ta jest zachowana. W tym okresie mięliśmy
reformy administracyjne tylko dwukrotnie: w latach 70-tych i 90-tych. Po wojnie przywrócono w
zasadzie podział administracyjny przedwojenny a na Ziemiach Odzyskanych dostosowana podział do
tego schematu. Najpierw były gminy – jako samorząd. W latach 50-tych przemianowano gminy na
gromady zmniejszając ich granice i likwidując samorząd. Do roku 1975 trwał trzyszczeblowy podział
administracyjny. Do pierwszej połowy lat 70-tych istniały kolegialne zarządy powiatów – powiaty nie
posiadały jednoosobowych organów wykonawczych. W latach 70-tych przywrócono jednoosobowe
organy – naczelników gmin, powiatów i wojewodów. To model administracji dyktuje podział
terytorialny kraju. Podział terytorialny spełnia funkcje wtórne i usługowe względem administracji.
W gromadach nie było praktycznie żadnych kompetencji. Zwiększając obszar dotychczasowych
gromad zlikwidowano powiaty i zmniejszono obszar województw – zwiększając jednocześnie ich
ilość. Reforma ta była podzielona na dwa etapy: utworzono najpierw gminy a trzy lata później /1975r./
zniesiono powiaty i dotychczasowe województwa.
Podział terytorialny dokonywany jest w aktach normatywnych i jest on tworzony dla potrzeb
wykonywania administracji państwowej i samorządowej /czyli publicznej.
Podział zasadniczy – obecnie jest podziałem trójszczeblowym , wprowadzonym ustawą z dn.
24.07.1998 r “ O wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa”
/istnieją w nim województwa, powiaty i gminy/.
Można wyróżnić trzy rodzaje podziałów terytorialnych :
1. podział zasadniczy,
2. podział pomocniczy,
3. podziały terytorialne specjalne.
Podział terytorialny na Diecezje i Parafie ma znaczenie dla Kościoła, a nie dla administracji
publicznej.

G M I N Y.
Gminy są jednostkami zasadniczego podziału terytorialnego utworzone dla potrzeb samorządu
terytorialnego. Ich tworzenie, łączenie, znoszenie ustalanie ich granic, nazw i siedzib władz następuje
w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po uprzednim przeprowadzeniu

konsultacji

mieszkańcami zainteresowanych gmin.

Ustawa o samorządzie gminnym zawiera postulat do organu statutowego ( Rada Ministrów ) aby przy
zmianach dbać o to, aby gmina obejmowała możliwie jednorodny pod względem przestrzennym,
osiedleńczym, pewnych więzi społecznych i gospodarczych obszar.
Gmin w Polsce jest – 2489.

P O W I A T .
Powiat jest to jednostka zasadniczego podziału terytorialnego powołana przede wszystkim dla potrzeb
samorządu terytorialnego, ale i dla potrzeb administracji zespolonej. Obejmuje ona całe obszary
graniczących ze sobą gmin, albo cały obszar miasta na prawach powiatu.
Mamy do czynienia z dwoma rodzajami powiatów :
1. powiaty ziemskie,
2. powiaty grodzkie – miasta na prawach powiatów.

Tworzenie, łączenie, znoszenie i dzielenie powiatów dokonywane jest przez Radę Ministrów w drodze

rozporządzenia po zasięgnięciu opinii zainteresowanych Rad Gmin, Rad Powiatów i Sejmików
Wojewódzkich. Ustawa zawiera postulat do organu statutowego (Rady Ministrów) aby przy zmianach
dbać o to, aby powiat obejmował możliwie jednorodny pod względem przestrzennym , osiedleńczym,
pewnych więzi społecznych i gospodarczych obszar.

Opinia różni się od referendum (które zastępuje rozstrzygnięcie i ma charakter obowiązujący).
Opinia nie ma charakteru wiążącego ze swej natury, nie ma wiążącej opinii – jeśli opinia jest wiążąca
to jest to współdecydowanie. Współcześnie takich zapisów się nie stosuje.
Opinia jest po to aby wiedzieć co myślą ci o których będziemy decydować. Opinię wyraża jakiś organ,
konsultacje wyraża konkretna zbiorowość społeczna.

Powiatów ziemskich jest - 308.
Powiatów grodzkich jest - 64.

W O J E W ÓD Z T W O .

Województwo jest to jednostka zasadniczego podziału terytorialnego utworzona dla potrzeb
samorządu terytorialnego i administracji rządowej ( zespolonej i niezespolonej ).
Procedura tworzenia, znoszenia, ustalania ich nazwy, siedziby władz następuje w trybie ustawowym.
Natomiast zmiana granic województwa następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po
zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu terytorialnego, których ta zmiana dotyczy.
Nie wszystkie organy administracji niezespolonej będą działały w granicach województw, niektóre
będą działać w podziałach specjalnych, specjalnie dla nich utworzonych, np.:. Urzędy Kontroli
Skarbowej działają w województwach, Wojewódzkie Sztaby Wojskowe w województwie, a Izba
Skarbowa już nie / podział specjalny/, Dyrektorzy Urzędów Morskich / podział specjalny/.
Województw jest - 16.

Podział pomocniczy.

To taki podział terytorialny który jest tworzony dla organów o niesamodzielnym pomocniczym
charakterze w stosunku do podstawowych organów samorządu terytorialnego. Podział ten pełni rolę
pomocniczą uzupełniającą wobec podziału zasadniczego ponieważ w jego ramach są lub powinny być
załatwiane sprawy których wykonywanie w ramach podziału zasadniczego jest nieracjonalne albo
mało skuteczne. Organy tworzone dla faktycznych jednostek podziału pomocniczego działają dla
gmin i zadania otrzymują od gmin. Tworzenie jednostek podziału pomocniczego należy do Rad Gmin,
które podejmują w tej sprawie uchwały o utworzeniu jednostek pomocniczych w gminie. Nazwy tych
jednostek sa określone w ustawie ;
 na terenie wiejskim noszą nazwę – sołectw,
 na terenie miast – osiedla, dzielnice.
Nazwy te nie wyczerpują katalogu nazw – mogą pojawiać się inne nazwy.
Uchwały te powinny być poprzedzone konsultacjami z mieszkańcami chyba, że uchwały są podjęte
z inicjatywy mieszkańców.
Zasady tworzenia jednostek pomocniczych w gminie powinny być określone w statucie gminy.

Podział dla celów specjalnych.

Podziały terytorialne specjalne to utworzone ustawami szczególnymi podziały na potrzeby
określonych dziedzin administracji, albo tez podziały przeprowadzone w innych społecznie
uzasadnionych celach. Zdarza się ,ale jest to wyjątek ,że podział specjalny pokrywą się z podziałem
terytorialnym zasadniczym .

Przykłady administracji specjalnych : administracja skarbowa, celna, morska, wojskowa, górnicza itd.

Dwie kategorie tworzenia administracji specjalnej.
1. Podziały dla poszczególnych działów administracji , są one w miarę trwałe ,.stabilne.
2. Zmiana ze względu na ważny interes społeczny – niestabilna specyfika podziału. – i zmieniają

się wraz z podziałem terytorialnym zasadniczym.

Przykład : Podział specjalny dla potrzeb administracji morskiej – jednostkami tego podziału są

obszary.

 Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni działa na obszarze byłego wojew. gdańskiego i

elbląskiego.

 Dyrektor Urzędu Morskiego w Słupsku działa na obszarze byłego wojew. słupskiego

i koszalińskiego.

 Dyrektor Urzędu Morskiego w Szczecinie działa na terenie byłego wojew.

szczecińskiego .

Jest to podział jednoszczeblowy, podział jest dokonany na obszarze części państwa.

Dla potrzeb górnictwa - 13 okręgów.
Dla potrzeb gospodarki energetycznej – 8 okręgów.

Dwu szczeblowy podział występuje już przy administracji skarbowej.
 Jednostki niższego szczebla - 352 Urzędy Skarbowe ( nie obejmują one obszarów powiatów ).

Urzędów skarbowych w jednym powiecie jest więcej w innym nie występują w ogóle.

 Jednostek wyższego szczebla – teoretycznie odpowiadają liczbie byłych województw..

Prawne formy działania administracji.

Prawem określony typ działania podmiotu administracyjnego ,czyli inaczej forma prawna prawem
dopuszczony środek dla załatwienia określonej sprawy przez administrację.

Dwie grupy działań administracji.
1. Działania prawne .

Działania prawne polegają na objawieniu woli przez organu administracji w celu utworzenia,
zmiany lub zniesienia stosunków prawnych.

Przykład : wydanie zezwolenia cudzoziemcowi na pobyt w Polsce na czas określony, wydanie

zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.

2. Działania faktyczne.

Działania faktyczne to taki rodzaj działań które nie są skierowane na wywołanie bezpośrednich
skutków prawnych.

Przykład : działania egzekucyjne w administracji – organ orzeka eksmisję z zajmowanego lokalu..

Wykonanie należy do adresata jeżeli nie zrobi tego dobrowolnie należy rozpocząć
działania egzekucyjne. Organ wykonuje decyzję na koszt i ryzyko adresata.

Podział z punktu widzenia możliwości posłużenia się przez organ przy podejmowaniu określonych
działań władztwem publicznym / administracyjne /.

1. Władcze formy działania.

W ramach tych działań organ może sięgać po władztwo publiczne.

2. Niewładcze formy działania.

Stosując formy niewładcze organ nie może sięgać do władztwa.

Władztwo publiczne administracyjne polega na domniemaniu ważności działań organu
administracji i na możliwości przymusowego realizowania jego woli wyrażonej w określonej formie
prawnej.
Działania władcze są typowe dla działań administracji. Posługiwanie się nimi daje większą
skuteczność działania.
Działania niewładcze wymagają znacznie większych umiejętności porozumiewania się z podmiotem
administrowanym , gdzie bardzo ważne jest uzasadnienie ( podmiot ma wiedzieć dlaczego organ tak
postąpił ).

Podział form działania dokonany z punktu widzenia kryterium woli i ona pozwala na wyodrębnienie
:

1. Jednostronnych form działania.

Formy jednostronne charakteryzująca się tym, że dla zaistnienia działania przy ich użyciu
wystarczająca jest wola jednego podmiotu.
Przykład : układ klasycznego stosunku administracji : wyższy szczebel - a niższy

2. Dwustronnych form działania.

W przypadku form dwustronnych potrzebna jest wola co najmniej dwóch podmiotów.

Przykład : dwie gminy chcą utworzyć porozumienie - muszą się zgodzić obie.

KLASYFIKACJA Z PUNKTU WIDZENIA ADRESATÓW DZIAŁAŃ ADMINISTRACJI
WOBEC DZIAŁAJĄCEGO ORGANU.

To kryterium pozwala na wyodrębnienie dwóch rodzajów działań administracji :
1. Działania wewnętrzne.

Działania wewnętrzne charakteryzują się tym, że ich adresatami są podmioty podporządkowane
działającemu organowi.

2. Działania zewnętrzne.

Formy zewnętrzne to będą te których adresatami są podmioty nie podporządkowane administracji.

Władcze formy działania administracji.

Do władczych form działania administracji zaliczymy :
 akty normatywne,
 akty generalne stosowania prawa,
 akty administracyjne,
 polecenia służbowe,
 czynności materialno techniczne.

Niewładcze formy działania administracji.

Do niewładczych form działania administracji zaliczymy :
 umowy,
 działalność społeczno-organizatorska ,
 porozumienia administracyjne,
 czynności materialno techniczne,
 organizowanie przetargów.
Forma nie mieszcząca się ani w jednej grupie, ani w drugiej grupie (forma mieszana ) :
 ugoda administracyjna.
Akty normatywne są źródłami prawa , akty generalne stosowania prawa nie tworzą prawa ale służą do

stosowania prawa. Są to takie akty które nie tworzą nowych aktów prawnych ale wskazują jak
stosować prawo.
Akty te to :
 instrukcje,
 wytyczne,
 pisma okólne,
 okólniki..
Stanowią one narzędzie ( instrument ) kierownictwa wewnątrz administracyjnego. Obowiązują tylko
wewnątrz administracji, nie mogą stanowić podstawy rozstrzygnięcia adresowanego na zewnątrz. Do
stanowienia tych aktów za wystarczającą podstawę prawną przyjmuje się normy kompetencyjne
wyższego stopnia - organów zwierzchnich .Występują przede wszystkim w administracji
scentralizowanej gdzie takie zwierzchnictwo istnieje.
Przykłady : administracja skarbowa, celna, wojskowa.

Akt administracyjny.

Forma działania o powszechnym znaczeniu występuje zarówno w administracji scentralizowanej jak i
zdecentralizowanej.

Akt administracyjny – jest to oparta na obowiązujących przepisach prawa czynność organu
administracji kształtująca w sposób prawnie wiążący sytuacje prawną adresata określonego w sposób
indywidualny w jednostkowej sprawie.

Aby akt administracyjny był prawidłowy musi spełnić pewne warunki :
1. musi być wydany przez uprawniony organ,
2. musi być wydany w sposób określony prawem,
3. musi być wydany zgodnie z przepisami prawa materialnego.

Akt administracyjny w znaczeniu procesowym to decyzja administracyjna, musi być przez organ
uprawniony do wydawania decyzji administracyjnych i musi być wydany zgodnie z KPA.
Tylko przepisy aktów prawa powszechnie obowiązującego mogą być podstawą aktu
administracyjnego.
Akt administracyjny jest działaniem prawnym bezpośrednio tworzy, zmienia przekształca lub znosi
stosunek prawny.
Akt administracyjny jest władczą formą działania. Wykonanie tego aktu jest zabezpieczone
możliwością użycia przymusu .
Akt administracyjny jest czynnością jednostronną w takim znaczeniu, że ostateczne ustalenie treści
aktu należy wyłącznie do uprawnionego organu.

Art.106 § 1 KPA – przepisy uzależniające zajęcie stanowiska przez inny organ / współdziałanie
organów /, nie zmienia to jednak faktu ,że jest to działanie jednostronne.

Akt administracyjny ma powszechnie wiążący charakter w pewnym znaczeniu, bo obowiązuje on nie
tylko organ który wydał akt i jego adresata , ale obowiązuje również inne podmioty w takim
znaczeniu, że nikomu nie wolno przeszkadzać w korzystaniu przez adresata z przyznanych mu aktem
uprawnień jak i w wykonywaniu nałożonych aktem obowiązków.

Akt administracyjny charakteryzuje się podwójną konkretnością :
 w odniesieniu do adresata,
 w odniesieniu do przedmiotu /sprawy/.
To odróżnia akt administracyjny od aktu normatywnego.

Akt administracyjny co do zasady wywiera skutki w sferze prawa administracyjnego, ale też

W sferze prawa pracy, prawa cywilnego, prawa finansowego.

Akty administracyjne noszą różne nazwy :
 decyzja,
 pozwolenie,
 zezwolenie,
 nakaz.
Zazwyczaj te nazwy sygnalizują treść aktu administracyjnego.

Można rozróżnić akty administracyjne wedle kryterium wpływu adresata aktu na jego wydanie.
1. Zależne od woli adresata.

Np. akt o zmianie nazwiska, akt o zmianie imienia, pozwolenie na budowę.

2. Niezależne od woli adresata.

Np. akty wywłaszczeniowe, cofnięcie wcześniej przyznanych uprawnień /sprzedaż napojów
alkoholowych/ , wymiar podatku, powołanie do odbycia służby wojskowej.

Akty zależne od woli adresata zazwyczaj dotyczą uprawnień / adresaci występują o przyznanie im
nowych uprawnień /.

Akty niezależne od woli adresata zazwyczaj jest odjęciem wcześniej przyznanego uprawnienia,
nałożenie obowiązku, ograniczenie pewnego uprawnienia.

Klasyfikacja przeprowadzona z punktu widzenia nowości stosunku prawa.
1. Akt konstytutywny.

Akty konstytutywne to te które znoszą, zmieniają, tworzą stosunki administracyjno prawne. Na
podstawie tych aktów zmiana sytuacji prawnej adresata następuje nie z mocy samego prawa, ale z
mocy tego właśnie aktu.

2. Akt deklaratoryjny.

Akty deklaratoryjne czyli takie które same niczego nowego w porządku prawnym nie tworzą nie
wnoszą, ale jedynie potwierdzają ,że zaistniałe okoliczności z którymi przepisy prawne wiążą
określony skutek prawny .
Przykłady takiego aktu to: decyzja o wygaśnięciu zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych z
powodu likwidacji punktu sprzedaży, decyzje w sprawach emerytalnych /decyzja stwierdza ,że
ktoś spełnił ustawowe przesłanki o przyznanie emerytury /.

Przeciwnicy tej klasyfikacji mówią, że nie ma czystych aktów deklaratoryjnych. I w akcie
deklaratoryjnym i konstytutywnym występują elementy z obu aktów. Niemniej jednak nie przesądza to
o wartości tego podziału / np. uprawnienie emerytalne zapadałoby wraz z wydaniem decyzji/.

Często się myli zaświadczenie z aktem deklaratoryjnym. Jest między nimi różnica.
Zaświadczenia stanowią pewne poświadczenia istnienia pewnego stanu faktycznego lub prawnego,
ale samo w sobie skutków prawnych nie rodzące. Przykład : zaświadczenie może służyć do wydania
aktu/ służy pomocniczo/.

Klasyfikacja aktów z punktu widzenia oczekiwań adresata.
1. Akty pozytywne.

Pozytywne to takie, które są zgodne z oczekiwaniami adresata. Zazwyczaj przyznają określone
zezwolenia o które adresat występował.

2. Akty negatywne.

Akty negatywne odbierają wcześniej przyznane uprawnienia, odmawiają przyznania uprawnień,
nakładają obowiązki.

Skutki jakie akt administracyjny wywiera w sferze stosunków cywilno – prawnych.

Nie wszystkie akty administracyjne wywierają skutki cywilno – prawne.
Z tego punktu widzenia akty dzielimy na :
1.Kategoria aktów ,które wywierają bezpośrednie skutki

cywilno –prawne.

Przykładem tego typu aktów to akty wywłaszczeniowe. Akt wywłaszczeniowy dotyczy stosunków

własnościowych. – jest to kwestia cywilno – prawna

2.Kategoria aktu administracyjnego, które wywołują pośrednie skutki

cywilno – prawne

Akty liczniejsze – najczęściej występujące w praktyce. Stanowi on istotny warunek do zawarcia
umowy cywilno – prawnej.
Przykład : decyzja organu administracji o oddanie w użytkowanie wieczyste gruntów ( od

użytkowania wieczystego się odchodzi ).

Przykład : ustawa o utrzymaniu czystości w gminach. Przewiduje ona, że gmina może zawrzeć

umowę o dokonywanie oczyszczania / wywóz nieczystości / jedynie z podmiotami które
mają zezwolenie. Zezwolenie stanowi potwierdzenie, że spełnione są warunki do
prowadzenia określonej działalności .

Inna klasyfikacja aktów administracyjnych przeprowadzona z punktu widzenia konstrukcji przepisów
prawnych, które stanowią podstawę dla aktu.
Mówiąc o konstrukcji – to chodzi o stopień związania organu prawem.

Wyróżniamy dwa rodzaje aktów :
1. akty związane,
2. akty uznaniowe.

Akty związane – charakteryzują się tym, że ich treść jest wyraźnie określona przez prawo. Można
powiedzieć , że organ jest ściśle związany z przepisem. Konstrukcja takiego przepisu jest taka :

Jeżeli A

to B

Przykład :cofnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu – jeżeli ma zastosowanie jeden z 6 ustawowych

przypadków to organ ma obowiązek cofnąć zezwolenie.

Akty uznaniowe – sa to akty wydane w wykonaniu przepisów, które ze spełnieniem przesłanek
określonych w prawie nie wiążą skutku.

Jeżeli A

to może B

Decyzja w przypadku aktu uznaniowego jest wyrazem prowadzenia określonej polityki prowadzonej
przez organ.

Przykład : nadanie obywatelstwa – akt uznaniowy – ustalenie przesłanek ustawowych nie

zobowiązuje organ ( Prezydenta RP ) do wyrażenia zgody.

Od 1980 r NSA kontroluje legalność decyzji administracyjnej. Przed wojną dominowało przekonanie,
że akty uznaniowe nie podlegały kontroli legalności. Obecnie akty uznaniowe podlegają kontroli
legalności – określenie czy występuje przyczyna polityczna czy inny powód.

O tym czy akt jest uznaniowy czy związany , decyduje to, co jest przesłanką w części “B”.

POLECENIE SŁUŻBOWE .

Polecenie służbowe nosi różne nazwy :

•

rozkaz,

•

polecenie

•

nakaz itp.

Jest to wiążąca dyrektywa / nakaz / określonego zachowania się, najczęściej działania. Może dotyczyć
również powstrzymania się od pewnych działań ( np. szkodliwych w przypadku niekompetencji ).
Wydawane są przez przełożonego podwładnemu. Polecenie występuje w wewnętrznej sferze
administracji.
Jest to akt konkretny ( adresat jest zawsze imiennie wskazanym pracownikiem).
Treścią polecenia może być nakaz określonego wykonania, lub zaniechania w określonym czasie i
miejscu.
Polecenia nie są sformalizowane – wiadomo kto ma polecenie wykonać, czego dotyczy i znany jest
termin wykonania polecenia.
Polecenie jest jednostkowe imienne.
Regułą jest obowiązek jego wykonania i podporządkowania się mu, chyba że :

•

polecenie służbowe jest niezgodne z prawem pracownik powinien przedstawić przełożonemu
swoje zastrzeżenia i w przypadku pisemnego potwierdzenia wykonać to polecenie. Pracownikowi (
adresatowi ) nie wolno wykonywać poleceń, które w jego przekonaniu groziłyby popełnieniem
przestępstwa lub niepowetowanymi stratami.

Polecenie służbowe jest formą działania jednostronną, władczą ( groźba sankcji dyscyplinarnych).
Podstawą prawną do wydawania poleceń służbowych stanowią przepisy o podległości służbowej.
Formy działania o charakterze niewładczym, formy dwustronne.

Forma działania administracyjnego – umowa.
Umowa jest formą działania administracji, występuje w dwóch postaciach :
1. Umowa cywilnoprawna.
2. Umowa publicznoprawna.
Umowa jako forma dwustronna występuje tylko w sferze zewnętrznej działania administracji.
Umowa jako forma dwustronna może występować tylko w sferze zewnętrznej administracji.
Cechy umowy :
1. Jej przedmiotem są sprawy z zakresu działania administracji publicznej.
2. Jedną ze stron jest zawsze organ administracji ( podmiot administrujący ) którego w kompetencji

mieści się upoważnienie do zawierania umów.

3. Umowa taka musi się legitymować odpowiednią podstawą prawną.

Umowa cywilnoprawna stosuje się w administracji publicznej dla kompetencji dysponowania
majątkiem ( komunalnym , skarbu państwa ).

Umowa publicznoprawna stosowana jest najczęściej do wykonywania kompetencji dotyczących
współpracy organów administracji w określonych dziedzinach.
Współpraca może mieć również postać działania równoległego ( przekazywanie, zlecanie zadań
jednego podmiotu innym ) – np. art. 12a “Ustawy o pomocy społecznej” przewiduje możliwość aby
organ administracji publicznej zlecał w drodze umowy organizacjom społecznym , fundacjom, zadań
z zakresu pomocy społecznej z obietnicą wsparcia pomocą finansową.

Często umowa cywilnoprawna związana była z aktem administracyjnym, który był niezbędny do
zawarcia umowy cywilnoprawnej np. akty administracyjne wiązały prawo do zawarcia umowy najmu
lokalu mieszkalnego/ jest to przykład już nie aktualny /.
Były też decyzje administracyjne wskazujące podmiot administracyjny do zawarcia umowy
użytkowania wieczystego.

Obecnie umowy cywilnoprawne powiązane są z aktem cywilnoprawnym. Umowa wymaga rejestracji

zawarcia umowy, ta rejestracja jest aktem administracyjnym.
Przedmiotem umów cywilnoprawnych jest zlecenie powierzenia zadań z zakresu administracji
publicznej. Ponieważ są to umowy cywilnoprawne są zagwarantowane. Podstawą zawierania umów
są przepisy prawa administracyjnego.

Obok umów cywilnoprawnych formą działania - ostatnio zdobywa szczególną popularność- jest
organizowanie przetargów.

Administracja się chętnie nimi posługuje np. miasto które dysponuje

lokalami użytkowymi zazwyczaj nie zawiera umowy najmu z “ludźmi z ulicy”.
Przetargi opierają się o przepisy Kodeksu Cywilnego.
Przetarg

ma formę

 ustną / konkurs ofert /,
 pisemną.
Wybór formy należy do organu ogłaszającego przetarg.

Porozumienie jest uznawane za formę współdziałania administracji ze sobą, jest to forma
dwustronna, forma w sferze zewnętrznej.

Działalność społeczno – organizatorska jako forma działania administracji.

Jest to forma niewładcza. Jest to działalność podobna do tej którą podejmują organizacje społeczne. Ta
forma działania administracji może zarówno wystąpić w sferze wewnętrznej jak i zewnętrznej. Może
mieć charakter samodzielny jak i charakter pomocniczy.
Przykładem w sferze wewnętrznej jest organizowanie narad, szkoleń, konferencji o wewnętrznym
zasięgu.
Przykładem sfery zewnętrznej będzie instruktaż w dziedzinie rolnictwa / poradnictwo /, wszelkiego
rodzaju działalność popularyzatorska – np. zasad higieny.
C

ZYNNOŚCI

- jest to zbiór pewnych działań.

Mówimy o czynnościach materialno-technicznych występujących w sferze zewnętrznej jak i
wewnętrznej. Ich zróżnicowanie wyraża się w tym, ze jedne z nich nie wywołują bezpośrednio
żadnych skutków prawnych inne zaś wywołują takie skutki z tym , że drogą pewnych faktów, a nie
poprzez tworzenie nowej normy prawnej.

Przykłady :
 Ewidencja pism wpływających do urzędu - skutków prawnych nie wywołuje i jest w sferze

wewnętrznej.

 Sporządzenie aktu urodzenia lub innych aktów stanu cywilnego, wpis do ewidencji

działalności gospodarczej, zameldowanie to przykłady działalności materialno-
technicznych które rodzą skutki prawne i występują w sferze zewnętrznej.

Działalność społeczno-organizatorska jest formą niewładczą, natomiast niektóre działania materialno-
technicznych są formą władczą ( np. czynności egzekucyjne ).
Czynność materialno- techniczna ta które występuje w sferze zewnętrznej jest oparta o konkretny
przepis prawny.

GODA

ADMINISTRACYJNA

Ugoda administracyjna jest formą o mieszanym charakterze - forma przewidziana w KPA –forma
jednostronna, dwustronna, władcza, niewładcza.
Stronom oddaje się prawo ustalenia rozstrzygnięcia (forma dwustronna , niewładcza ). Uzgodnienie
musi być zatwierdzone przez organ ( działanie jednostronne i władcze). Jest to forma jednorodna, ale

wewnętrznie zróżnicowana.
Może zastąpić rozstrzygnięcie organu administracji. Zastosowanie ma tylko do spraw mających sporny
charakter. W przypadku braku sporu ugodą posłużyć się nie można. Musi to być spór między dwoma
stronami ( np. strony występują o dobro reglamentowane, a dobro jest jedno ).

YBRANE

REGULACJE

PRAWNE

ZAKRESU

PRAWA

DMINISTRACYJNEGO

MATERIALNEGO

RAWNA

REGULACJA

PRAWA

OBYWATELSTWA

POLSKIEGO

Regulacja obywatelstwa polskiego jest zawarta w ustawie z dnia 15.02.1962 roku “ O obywatelstwie
polskim”.
Pojęcie obywatelstwa nie jest ujęte w ustawie. Pojęcie to zostało sformułowane na gruncie prawa
administracyjnego w okresie międzywojennym.
Na gruncie doktryny - obywatelstwo to przynależność osoby fizycznej do państwa.
W sensie prawnym to obowiązek wykonywania ciężarów jakie państwo nakłada na swoich obywateli.

Po wojnie zrewidowano tą doktrynę i sformułowano następująco :
Obywatelstwo to prawny węzeł łączący osoby fizyczne z państwem. Oznacza to przynależność
prawną danej osoby fizycznej do danego państwa.
Jest to definicja zrobiona na siłę, która nic nie zmieniła w sensie znaczenia pojęcia.

Zasady:
1. Zasada ciągłości obywatelstwa polskiego.

Sformułowana w art. 1 ustawy. Potwierdza, że obywatelstwo jest niezależne od zmian prawa ( nie
można pozbawić obywatelstwa).

2. Zasada ( w art. 2 ) wyłączności obywatelstwa polskiego.

Oznacza, że obywatel polski nie może być równocześnie uznawany przez władze polskie za
obywatela innego państwa, co nie znaczy że nie wolno go mieć (nie stoi na przeszkodzie
wielokrotnego obywatelstwa).
Obywatelstwo osiąga się na gruncie prawa polskiego.

3. Zasada równouprawnienia małżonków.

Zasada ta zawarta jest w art. 3 ustawy stara się pogodzić dwa cele:
 równość kobiet i mężczyzn w zakresie obywatelstwa z jednej strony,
 jednolitości obywatelstwa w rodzinie z drugiej strony.
Zawarcie małżeństwa przez równych obywateli nie powoduje utraty obywatelstwa. Zmiana
obywatelstwa przez jednego z małżonków nie pociąga za sobą zmiany obywatelstwa przez
drugiego.
Ustawodawca sformułował postanowienia które sprzyjają ( nie narzucają jej ) jednolitości
obywatelstwa w rodzinie.

 Art. 8 ust.4 przewiduje, że nadanie obywatelstwa polskiego obojga rodzicom rozciąga się

na dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską. Rozciągnięcie obywatelstwa na dzieci po
ukończeniu 16 roku życia wymaga ich zgody .

 Ustawodawca przewiduje sytuację w której może nastąpić rozciągnięcie obywatelstwa na

dzieci gdy obywatelstwo dostaje tylko jedno z rodziców – rozciąga się na dzieci pod
pewnymi warunkami ( art. 8 ust. 5 ) :

♦

nadanie obywatelstwa polskiego rozciąga się na dzieci jeżeli rodzic posiada wyłączną władzę
rodzicielską,

♦

kiedy drugie z rodziców ( ma inne obywatelstwo ) wyraziło zgodę przed właściwym organem
na nabycie przez dziecko obywatelstwa polskiego.

 Art. 12 poświęcony jest nabyciu obywatelstwa polskiego przez repatriację (art.3ustawy) :

* nabywają obywatelstwo dzieci repatriantów które pozostają pod ich władzą rodzicielską, gdy

jedno z rodziców ma obywatelstwo przekazuje obywatelstwo za zgodą drugiego rodzica.

 Art. 13 – dotyczy możliwości zrzeczenia się obywatelstwa polskiego:

 ust. 2 – zgoda na zrzeczenie obywatelstwa udzielana obydwojgu rodzicom rozciąga się na

dzieci pozostające pod ich władzą rodzicielską.

 ust.3 – w jego świetle zgoda na zrzeczenie udzielona jednemu z rodziców rozciąga się pod

pewnymi warunkami na dzień :

* drugiemu rodzicowi nie przysługuje władza rodzicielska,

* nie jest obywatelem polskim,
* gdy jest obywatelem polskim i wyraził zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa przed

właściwym organem.

W przypadku rozciągnięcia zrzeczenia się obywatelstwa na dzieci wymagana jest zgoda dzieci
powyżej 16 roku życia.
 W art. 13 ust. 4 – w przypadku gdy brak zgody drugiego rodzica lub występują przeszkody

mogą zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie.

ABYCIE

OBYWATELSTWA

POLSKIEGO

Trzy sposoby nabycia obywatelstwa polskiego :

1. Nabycie z mocy prawa.

Przez urodzenie albo przez repatryjację. Nabycie obywatelstwa przez urodzenie opiera się na
podstawowej zasadzie

IUS SANQUINIS ( PRAWO KRWI )

- zasada wiodąca.

Pomocniczo ma zastosowanie PRAWO ZIEMI (IUS SOLI ).

Prawo krwi ( oboje rodzice są obywatelami polskimi ) – nie jest istotne miejsce “akcji” – ważne
jest obywatelstwo.

Dziecko nabywa obywatelstwo gdy jedno z rodziców jest obywatelem polskim a drugie :

 jest nieznane,
 jego obywatelstwo jest nieokreślone,
 nie posiada żadnego obywatelstwa.



Dziecko rodzi się z rodziców obywatela polskiego i obywatela innego państwa dziecko nabywa
obywatelstwo polskie przez urodzenie jednakże rodzice mogą w ciągu 3 miesięcy od urodzenia
dziecka wybrać dla niego obywatelstwo państwa obcego którego obywatelem jest drugie z
rodziców za zgodą obydwojga rodziców.



Zdarza się że zasada krwi jest nie do zastosowania ( np. dziecko porzucone – rodzice nie znani)
posiłkowo decyduje prawo ziemi . Art.5 przewiduje, że dziecko urodzone lub znalezione w Polsce
nabywa obywatelstwo polskie gdy oboje rodzice są nieznani, bądź nieznane jest ich obywatelstwo
lub nie mają żadnego obywatelstwa.



Nabycie obywatelstwa przez repatriację stanowi o tym art. 12 ust. 2 definiując przy tym pojęcie
repatrianta - jest to osoba która przybyła do Polski na podstawie wizy repatriacyjnej.
Obywatelstwo w tym trybie można uzyskać tylko raz ( art.12 ust.6 ustawy).

2. Nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie decyzji administracyjnej.

Nabycie obywatelstwa na podstawie aktu administracyjnego jest możliwe :
 przez akt nadania obywatelstwa polskiego,
 przez akt uznania za obywatela polskiego.
Cechy wspólne obu aktów – akt jest wydany na wniosek zainteresowanego.

Cechy różne :

* nadaje obywatelstwo polskie Prezydent RP ( art. 8 ustawy ),
* uznaje za obywatela polskiego wojewoda (art.9 ustawy ) .
Obydwa akty mają charakter konstytutywny ,uznaniowy.

Warunki uzyskania obywatelstwa :

Przy nadaniu osoba ubiegająca się o obywatelstwo powinna zamieszkiwać w Polsce przez okres
co najmniej 5 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie. Art. 8 ust.2 rozszerza zakres tej
uznaniowości na możliwość odstąpienia wymagania tej przesłanki z przyczyn szczególnie
uzasadnionych. Gdy chodzi o nadanie może ubiegać się o nie cudzoziemiec - jest to osoba nie
posiadająca polskiego obywatelstwa, może być obywatelem innego państwa.
Art. 8 ust.3 – nadanie obywatelstwa polskiego może być uzależnione od złożenia dowodu utraty lub
zwolnienia z obywatelstwa obcego.

Przy uznaniu za obywatela polskiego uznaniowość tak dalece nie sięga. Inaczej określony jest
podmiot występujący o obywatelstwo. O uznanie za obywatela polskiego może się ubiegać osoba
o nieokreślonym obywatelstwie lub osoba nie posiadająca żadnego obywatelstwa.

3. Nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie oświadczenia woli.

Trzy sytuacje które pozwalają na nabycie obywatelstwa polskiego :

♦

Dotyczy dziecka któremu rodzice wybrali obywatelstwo obce jednego z nich.

Zgodnie z art. 6 ust.3 dziecko może złożyć oświadczenie o nabycie obywatelstwa pol- skiego
po ukończeniu 16 lat, a przed upływem 6 miesięcy od dnia osiągnięcia pełnoletności.

♦

Dotyczy odzyskania obywatelstwa polskiego ( art. 11 ustawy ) przez osobę która utraciła
obywatelstwo polskie wskutek zawarcia małżeństwa z cudzoziemcem lub w związku z
zawarciem małżeństwa z cudzoziemcem.

Po ustaniu lub unieważnieniu takiego małżeństwa osoba odzyskuje obywatelstwo polskie po
złożeniu oświadczenia woli.

♦

Dotyczy nabycia obywatelstwa w tym trybie przez cudzoziemca (art. 10 ustawy) który
przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się.

Cudzoziemiec pozostaje w związku małżeńskim co najmniej 3 lata z osoba posiadającą
obywatelstwo polskie.
Art. 10 ust. 1a dotyczy terminu do złożenia oświadczenia woli i wynosi 6 miesięcy od dnia
uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na osiedlenie się albo 3 lata i 6 miesięcy od dnia
zawarcia małżeństwa z osobą posiadającą obywatelstwo polskie.

Oświadczenie woli złożyć należy przed uprawnionym organem ( starosta ) i organ ten musi wydać
decyzje o przyjęciu tego oświadczenia ( art. 6 ust. 3, art. 10 ust.1, art. 11 ust.1 ).

TRATA

BYWATELSTWA

OLSKIEGO

Utrata obywatelstwa polskiego może nastąpić tylko poprzez zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.
Zgodę na zrzeczenie udziela Prezydent RP ( do 98 r obowiązywały przepisy również o możliwości
pozbawieniu obywatelstwa polskiego ) na wniosek samego zainteresowanego.

♦

Zgodnie z zasadą jednolitości obywatelstwa w rodzinie jeżeli dotyczy to obojga rodziców
zrzeczenie rozciąga się na dzieci pozostające pod ich opieką rodzicielską

♦

Jeżeli zgoda na zrzeczenie się jest udzielona jednemu z rodziców to rozciąga się na dzieci
pozostające pod jego władzą rodzicielską gdy drugiemu z rodziców nie przysługuje władza
rodzicielska lub nie jest obywatelem polskim, albo gdy jest obywatelem polskim i wyraził zgodę na
utratę obywatelstwa polskiego przez dzieci. Taka zgoda musi być wyrażona przed właściwym
organem ( starosta ).

♦

Gdy nie ma zgody miedzy rodzicami lub gdy występują trudne do przezwyciężenia
przeszkody każde z rodziców może zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie ( art. 13 ust.4 ) , który

rozstrzyga w interesie dziecka.

ZMIANA IMION I NAZWISK W PRAWIE POLSKIM.

(Ustawa z dnia 15.11. 1956 r o zmianie imion i nazwisk).

Imię i nazwisko są to dobra osobiste, które podlegają szczególnej ochronie. Imię i nazwisko
spełnia funkcję identyfikacji jednostki w społeczeństwie.
Ustawa z 15.11.1956r o zmianie imion i nazwisk dopuszcza zmianę imion i nazwisk.
Ubiegać się o zmianę może:

♦

obywatel polski,

♦

ale też osoba która nie posiada żadnej przynależności państwowej i która nie ma obywatelstwa jeśli
ma miejsce zamieszkania w Polsce.

Postępowanie wszczyna się na wniosek zainteresowanego a nie z urzędu ( brak ingerencji organu w
sferę dóbr osobistych ).We wniosku musi być wskazane nowe imię i nazwisko. Jeśli
kobieta używa nazwiska męża to może zmienić nazwisko rodowe.

Zasada względnej stabilizacji – zmiana nazwiska dokonana być może albo na gruncie prawa
rodzinnego – opiekuńczego albo administracyjnego .

Przesłanka zmiany nazwiska i imienia to ważne względy - art. 2 ust.1 “ wniosek o zmianę nazwiska
podlega uwzględnieniu jeżeli jest uzasadniony ważnymi względami.
W szczególności ważne względy zachodzą gdy wnioskodawca nosi nazwisko :

1. Ośmieszające, albo nielicujące z godnością człowieka.

2. O brzmieniu nie polskim.

Ustawodawcy wydawało się ,że ktoś kto nosi nazwisko o takim brzmieniu, będzie chciał je zmienić.
Jest to najczęściej w praktyce wykorzystywana przesłanka.

3. posiadające formy imienia, a także jeżeli wnioskodawca pragnie zmienić nazwisko na

nazwisko którego od wielu lat używa.
Jeżeli nazwisko występuje w formie imienia męskiego to stanowi przeszkodę dla mężczyzn, ale dla
kobiet nie.

Mogą wystąpić inne okoliczności ( nie wymienione wyżej )- ale również jako ważne względy. Są to
przesłanki pozytywne.

Ustawodawca zawiera również przesłanki negatywne - te które wystąpienie stanowi przeszkodę do
zmiany nazwiska.
Jedna ma charakter bezwzględny.
Druga ma charakter względny.

Wniosek o zmianę nazwiska nie podlega uwzględnieniu :
1. Gdy zachodzi uzasadniona obawa, że wnioskodawca ubiega się o zmianę nazwiska w zamiarze

ułatwienia sobie działalności przestępczej, albo uchyla się od odpowiedzialności cywilnej lub
karnej. Obawa taka musi być uzasadniona np. sprawca przestępstwa uciekł z konwoju.
Jest to przesłanka o charakterze bezwzględnym.

2. Wniosek nie podlega uwzględnieniu jeżeli wnioskodawca zamierza zmienić nazwisko na

nazwisko historyczne, wsławione na polu kultury i nauki, działalności politycznej społecznej albo
wojskowej. Chyba że posiada członków rodziny o tym nazwisku, albo lub jest powszechnie znany
pod tym nazwiskiem ( np. pseudonim ).
Jest to negatywna przesłanka o względnym charakterze.

Ustawa o zmianie nazwisk gwarantuje zasadę jedności nazwisk w rodzinie ( art. 5 ustawy ). W
świetle którego zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci ( znajdujące się
pod ich władzą rodzicielską ).

Art. 5 § 2 – jeśli zmiana nazwiska dotyczy tylko jednego z rodziców ( wnioskodawca musi określić
czy wniosek dotyczy tylko jego czy również współmałżonka ), rozciągnięcie tej zmiany na małoletnie
dziecko uwarunkowane jest zgodą drugiego z rodziców.
Zgoda nie jest potrzebna :
1. jeżeli nie ma pełnych zdolności do czynności prawnych,
2. nie żyje,
3. jest nieznany,
4. jeżeli jest pozbawiony władzy rodzicielskiej.
Jeżeli dziecko ukończyło 14 rok życia jest potrzebna jego zgoda.
Zmiana nazwiska dotyczyć może tylko małoletniego dziecka.

Jeżeli nie ma zgody między rodzicami to spór rozstrzyga sąd ( rozstrzyga w interesie dziecka ).

Zmiana nazwiska polegać może również na dodaniu do noszonego nowego nazwiska.

W art. 6 ust.1 zawiera postanowienie, że nazwisko może się składać najwyżej z dwóch części.

Organy właściwe do zmiany imienia i nazwiska.

•

Organem właściwym do załatwienia spraw zmiany imienia i nazwiska jest starosta właściwy do
miejsca zamieszkania wnioskodawcy.

•

Art. 8 - w przypadku braku takiego miejsca załatwia Prezydent miasta stołecznego Warszawy
( jako organ wykonawczy Gminy Warszawa Centrum ).

•

Art.9 – o zmianę nazwiska może wystąpić Polak mieszkający za granicą wówczas podanie w tej
sprawie składane jest za pośrednictwem konsula.
Art. 9 ust. 2 właściwość miejscową starostów w stosunku do osób zamieszkałych za granicą
określa kolejno :
* ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce,
* ostatnie miejsce pobytu w Polsce.
W przypadku braku możliwości ustalenia właściwości miejscowej, właściwy jest Prezydent miasta
stołecznego Warszawy.

Ustalenie pisowni ( brzmienia ) imienia i nazwiska.

Dotyczy to imion i nazwisk nie polsko brzmiących. Ustalenie pisowni może nastąpić również z
urzędu, jeżeli imię i nazwisko ma brzmienie polskie i dostosowanie do zasad pisowni zgodnie z
fonetycznym brzmieniem.

C U D Z O Z I E M C Y

( Ustawa o cudzoziemcach z dnia 25. 06. 1997 r. )

W świetle tej ustawy , cudzoziemcem jest każdy kto nie posiada obywatelstwa polskiego

( art. 2 ustawy ).
Ustawa o nieruchomościach rozszerza podmiot mówi o cudzoziemcach , a także jednostka
organizacyjna.
Art. 3 ustawy stanowi wskazówkę jak traktować cudzoziemca, który ma obywatelstwo dwóch lub
więcej państw, reguła postępowania traktuje go jako obywatela tego państwa którego dokument
paszportowy stanowił podstawę wjazdu na terytorium RP. W sytuacjach trudnych ustalenie
obywatelstwa jest istotne ponieważ należy ustalić do jakiego przedstawicielstwa jakiego kraju się

zwrócić.
Choć ustawa nosi tytuł o cudzoziemcach , to art. 1 doprecyzowuje, do kogo postanowienia ustawy się
odnoszą, ustęp 3 stosuje się do członków i pracowników misji dyplomatycznych , kierowników
urzędów konsularnych wobec których nie stosuje się reżimu prawnego jakim poddani sa cudzoziemcy
w Polsce.

RAWNE

WARUNKI

WJAZDU

CUDZOZIEMCA

( R

OZDZIAŁ

USTAWY

. )

Ustawa określa podstawowe warunki przekroczenia przez cudzoziemców granicy i przebywania na
terytorium Polski.
1. Posiadanie paszportu.
2. Posiadanie wizy ( o ile przepis nie nakazuje obowiązku jej posiadania ).
Art. 6 ust. 1 określa warunki dodatkowe :
1/ obowiązek posiadania i okazania na żądanie uprawnionego organu środków niezbędnych do

pokrycia kosztów wjazdu na terytorium RP, przejazdu przez to terytorium, pobyt na nim w wyjazdu
z terytorium RP.

2/ zezwolenie na wjazd do innego państwa lub na powrót do kraju pochodzenia , jeżeli takie

zezwolenie jest wymagane.

Ustęp 2 tego artykułu precyzuje na czym polega posiadanie owych środków ( środki to kategoria
szersza niż pieniądze) i potwierdzenie ich okazaniem :
1. waluty polskie, zagranicznych środków płatniczych które mogą być w Polsce legalnie

wymieniane,

2. posiadanie może być potwierdzone również przez okazanie dokumentów umożliwiających

uzyskanie tych środków płatniczych ( np. karty płatnicze , czeki ),

3. środki te mogą być okazane również przez okazanie zaproszenia. Zapraszający zobowiązany

jest ( zgodnie z art. 1 5 ust. 2 ustawy ) i ma obowiązek pokrycia kosztów pobytu tych osób.

4. środki mogą być potwierdzone dokumentem rezerwacji i opłacenia pobytu w RP

zakwaterowania i wyżywienia,

5. okazanie środków do wyjazdu przez okazanie biletu upoważniającego do podróży do kraju

pochodzenia lub innego państwa, albo przez posiadanie środka transportu.

W i z a.

Legalna definicja wizy znajduje się w słowniczku ustawy w art. 4 pkt.2.
Wiza jest to zezwolenie właściwego organu Polskiego wydane cudzoziemcowi upoważniające go do
wjazdu na terytorium RP, przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z terytorium RP, w
czasie, celu i na warunkach w nim określonych.
Ustawa wyodrębnia 4 rodzaje wiz :
1. Wiza pobytowa.

Uprawnia do pobytu na terytorium RP bez prawa do podejmowania zatrudnienia lub innej
pracy zarobkowej.
Wiza pobytowa wydawana jest na czas określony nie dłuższy niż 6 miesięcy. W okresie ważności
tej wizy, cudzoziemiec może wystąpić o wydanie kolejnej wizy pobytowej ( nie przedłużenie –
wydawana jest najdalej na 6 miesięcy ). Art. 8 ust. 3 – określił, że łączny czas pobytu na terytorium
RP nie może przekroczyć 12 miesięcy, licząc od dnia pierwszego wjazdu.
Wydawane sa za granicą przez kierownika placówki przedstawicielstw dyplomatycznych i
konsularnych, a w kraju przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach organem właściwym do jej wydawania będą

komendanci granicznych placówek Straży Granicznych.

2. Wiza pobytowa z prawem do pracy.

Wiza pobytowa z prawem do pracy pozwala nie tylko na pobyt, ale uprawnia do podjęcia
zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w czasie pobytu na terytorium RP.
Wydanie tej wizy wymaga przedstawienia przez cudzoziemca zezwolenia na zatrudnienie lub
podjęcie innej pracy zarobkowej. Brak takiego zezwolenia uniemożliwia rozpatrzenie sprawy
owych wiz pobytowych z prawem do pracy.
Wydawana na czas oznaczony w zezwoleniu, ale na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy. W
okresie ważności wizy cudzoziemiec może wystąpić o wydanie nowej wizy przy czym łączny
okres nieprzerwanego pobytu zatrudnienie i wykonywanie innej pracy zarobkowej nie może
być dłuższy niż 12 miesięcy.
Jest wydawana przez kierownika przedstawicielstwa dyplomatycznego i urzędów konsularnych
właściwych ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca, a gdy występuje o wizę kolejną
organem właściwym będzie wojewoda właściwy ze względu na miejsce zatrudnienia.

3. Wiza repatriacyjna.

Wiza repatriacyjna wydawana jest na czas oznaczony nie dłuższy niż 12 miesięcy, ale ze
względu na funkcje tej wizy to w tym czasie powinno nastąpi przekroczenie granicy.
Wiza wydawana cudzoziemcowi narodowości lub pochodzenia polskiego, który zamierza
przesiedlić się na stałe do RP.
Organem właściwym do wydania wizy repatriacyjnej - ten rodzaj wizy wydaje kierownik
placówki przedstawicielstwa dyplomatycznego i urzędów konsularnych właściwi ze względu na
miejsce zamieszkania cudzoziemca, po uzyskaniu zgody ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji ( współdziałanie przy wydaniu decyzji administracyjnej – kierownik
przedstawicielstwa polskiego nie jest jedynym uprawnionym ). Nie muszą się legitymować
środkami ponieważ przyjeżdżają na stałe.
Art.10 ust.4 – treść tego zapisu jest postulatem ( wartość normatywna jest dyskusyjna )- osobie
która przybyła na podstawie wizy repatriacyjnej może być udzielona pomoc przez organy
administracji rządowej lub samorządowej na zagospodarowanie i utrzymanie w pierwszym roku
pobytu. Nie rodzi ten zapis publicznych praw podmiotowych.

4. Wiza tranzytowa.

Uprawnia do przejazdu przez terytorium RP w terminie 2 dni.
Organ właściwy do wydania wizy tranzytowej jest określony tak samo jak do wydawania wizy
pobytowej.
Warunek który musi być spełniony dla owych ubiegających się o wizę tranzytową – może być
wydana w świetle art. 11 ust.2 gdy cudzoziemiec już posiada prawo wjazdu do drugiego państwa.

AŻDA

WIZA

WYDAWANA

JEST

CZAS

OKREŚLONY

RZESŁANKI

DOTYCZĄCE

ODMOWY

WYDANIA

WIZY

UNIEWAŻNIENIA

WCZEŚNIEJ

WYDANEJ

WIZY

LUB

ODMOWY

WJAZDU

TERYTORIUM

RP.

Art. 13 ustawy – Cudzoziemcowi odmawia się wydania wizy, wydaną wizę unieważnia lub odmawia
wjazdu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej jeżeli :
1. został wydalony z terytorium Rzeczpospolitej Polskiej , a od daty wykonania decyzji o

wydaleniu upłynęło mniej niż 2 lata, zaś w wypadku pokrycia kosztów wydalenia przez Skarb
Państwa – mniej niż 5 lat,

2. został skazany prawomocnym wyrokiem:

a) w Rzeczpospolitej Polskiej za przestępstwo umyślne na karę co najmniej 3 lat pozbawienia

wolności,

b) za granicą za przestępstwo stanowiące zbrodnię pospolitą również w rozumieniu prawa

polskiego,

Są to dwie przesłanki nie budzące wątpliwości ( precyzyjnie określone ).

Następnie mamy przesłanki z “uzasadnionym podejrzeniem”.
3. istnieje uzasadnione podejrzenie, że prowadzi działalność mającą na celu pozbawienie

niepodległości, oderwania części terytorium, obalenie przemocą ustroju lub osłabienie mocy
obronnej Rzeczpospolitej Polskiej, w działalności takiej uczestniczy, organizuje ją bądź jest
członkiem organizacji prowadzącej taką działalność,

4. istnieje uzasadnione podejrzenie, że prowadzi działalność terrorystyczną, w działalności takiej

uczestniczy, organizuje ją bądź jest członkiem organizacji prowadzącej taką działalność,

5. istnieje uzasadnione podejrzenie, że przewozi lub przenosi przez granicę, bez wymaganego

zezwolenia, broń, materiały wybuchowe, materiały promieniotwórcze lub środki odurzające
bądź psychotropowe , w działalności takiej uczestniczy, organizuje ją bądź jest członkiem
organizacji prowadzącej taką działalność,

6. istnieje uzasadnione podejrzenie ,że prowadzi działalność polegającą na umożliwieniu innym

osobom przekraczania wbrew przepisom granicy, w działalności takiej uczestniczy, organizuje
ją bądź jest członkiem organizacji prowadzącej taką działalność,

7. istnieje uzasadnione podejrzenie ,że jego wjazd lub pobyt na terytorium Rzeczpospolitej

Polskiej mają inny cel niż deklarowany,

Są to przesłanki które wiążą organ. Cudzoziemcowi odmawia się wydania wizy, wydaną wizę
unieważnia lub odmawia wjazdu na terytorium RP jeżeli występuje któraś z przesłanek. Uzasadnione
podejrzenie musi być na czymś oparte.
Stanowią barierę przed dochodzeniem swoich praw podmiotowych przez cudzoziemca któremu
odmawia się wydania wizy.
Z drugiej strony konstrukcja przepisu jest instrumentem polityki państwa, które ma prawo chronić się
przed wjazdem na terytorium Polski osób co do których istnieją podejrzenia, że ich pobyt może Polsce
szkodzić.

8. jego pobyt zagroziłby zdrowiu publicznemu,

Tutaj przesłanka opiera się też na podejrzeniu np. cudzoziemiec zamieszkały na terytorium na którym
występuje groźna epidemia , z którą nie mogą poradzić sobie specjaliści. Jest to ochrona zdrowia
publicznego – obowiązek dbania o zdrowie swoich obywateli.

9. jego wjazd lub pobyt są niepożądane ze względu na inne zagrożenia dla bezpieczeństwa i

obronności państwa albo z uwagi na konieczność ochrony ładu i porządku publicznego.

Pierwsza część może dotyczyć osób podejrzanych o szpiegostwo , a druga to ktoś kto głosi idee, a te
idee są zagrożeniem dla ładu i porządku publicznego.

Jest jeszcze jedna przesłanka obligatoryjna odmowy wydania wizy, określona w ust. 2 tego przepisu –
Odmawia się wydania wizy, jeżeli od daty uprzedniej odmowy upłynęło mniej niż 12 miesięcy, a
wnioskodawca nie przedstawił nowych okoliczności uzasadniających jej wydania.

Od tej zasady jest wyjątek określony w art. 14 ustawy – cudzoziemcowi, wobec którego zachodzą
okoliczności określone w art. 13 ust. 1, można w szczególnie uzasadnionym wypadku, wydać wizę

pobytową na oznaczony czas pobytu.
Najogólniej mówiąc “szczególnie uzasadnione wypadki” to będą przypadki natury humanitarnej np.
przyjazd cudzoziemca do ojca ciężko chorego. Odstępstwo ma charakter uznaniowy. Wizę tę wydaje w
takim przypadku te same organy co przy wydaniu wizy pobytowej i w tym przypadku wymagana jest
zgoda Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

ARUNKI

PRAWNE

LEGALNEGO

POBYTU

CUDZOZIEMCA

TERYTORIUM

RP.

Art.16.Cudzoziemcowi można udzielić :
1. Zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.
2. Zezwolenia na osiedlenie się.

Łączy je to, że cudzoziemiec może przebywać na terytorium RP, z tym ,że pierwszy ma charakter
czasowy, a drugi na czas nieoznaczony / stały /.

EZWOLENIE

ZAMIESZKANIE

CZAS

OZNACZONY

Art.17 -Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony może być wydane, jeżeli cudzoziemiec
wykaże, że zachodzą okoliczności uzasadniające jego zamieszkiwanie na terytorium RP przez okres
dłuższy niż 12 miesięcy. Zezwolenie może być wydane :
1. Uzyskanie zezwolenia na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej.
2. Prowadzenie działalności gospodarczej.
3. Podjęcie nauki.
4. Zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim albo cudzoziemcem posiadającym

zezwolenie na osiedlenie się.

Art.18. 1. Zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony udziela się na okres do 2 lat z
możliwością przedłużenia, nie dłużej jednak niż do 10 lat.
2. Wniosek o przedłużenie zezwolenia, powinien być złożony co najmniej na 60 dni przed
upływem terminu, na który było ono udzielone.

Przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zostały określone w art.
22 ustawy.
1/ nie spełnia wymagań określonych w art. 17,
2/ zachodzi którakolwiek z okoliczności wymienionych w art. 13 ust.1.
Mają charakter obligatoryjny wiążący organ.

Przesłanki cofnięcia albo odmowy przedłużenia zezwolenia określa art. 22 ust. 2 – Cudzoziemcowi
cofa się udzielone zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony albo odmawia się przedłużenia tego
zezwolenia jeżeli :
1/ ustała przyczyna, dla której zostało udzielone,
2/ wystąpi którakolwiek z okoliczności wymienionych w art. 13 ust.1.

EZWOLENIE

OSIEDLENIE

SIĘ

Ustawodawca przewidział kilka warunków które muszą być spełnione łącznie, aby cudzoziemcowi
mogło być wydane zezwolenie na osiedlenie się ( art. 19 ust.1 ustawy ).
1. wykaże istnienie trwałych więzów rodzinnych lub ekonomicznych z RP,
2. zapewnione w RP mieszkanie i utrzymanie,
3. bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał w RP co najmniej przez 3 lata na

podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony.

Ustawodawca unika takiej konstrukcji prawnej która wiązałaby organ, spełnienie przesłanek
określonych w art. 17 ( zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony ) i 19 ( zezwolenie na
osiedlenie się ) nie zobowiązuje organu do pozytywnego wydania decyzji. Jest tu miejsce na uznanie
( polityczne instrumenty prawne do elastycznego postępowania wobec cudzoziemców).
Przesłanki odmowy udzielenia zezwolenia na osiedlanie się zawiera art. 23 ustawy.
1/ nie spełnia warunków określonych w art. 19,
2/ zachodzi którakolwiek z okoliczności wymienionych w art. 13 ust.1.

Przesłanki cofnięcia zezwolenia na osiedlenie się i nakazanie opuszczenia terytorium RP w ustalonym
terminie zawiera art. 24 ustawy.
Ust.1 pkt.1 został skazany prawomocnym wyrokiem w RP za przestępstwo umyślne na karę co
najmniej 3 lat pozbawienia wolności,
Ust.1 pkt.2. wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrona
porządku publicznego.

Ust. 2 Cudzoziemcowi można cofnąć zezwolenie na osiedlenie się, jeżeli opuścił na zawsze
terytorium RP.

ARTA

CZASOWEGO

POBYTU

KARTA

STAŁEGO

POBYTU

Art.20. 1. Cudzoziemcowi, który otrzymał zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, wydaje się
kartę czasowego pobytu.
2.Cudzoziemcowi, który otrzymał zezwolenie na osiedlenie się, wydaje się kartę stałego pobytu.

Karta stałego pobytu jest ważna przez 10 lat od jej wydania i po upływie tego okresu podlega
wymianie.

Art.21.1. Karta czasowego pobytu i karta stałego pobytu stwierdzają tożsamość cudzoziemca
podczas jego pobytu na terytorium RP.
2.Karta czasowego pobytu i karta stałego pobytu uprawniają wraz z dokumentem paszportowym,

do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.

3. Do kart o których mowa w ust1 wpisuje się przebywające na terytorium RP małoletnie dzieci

cudzoziemca oraz osoby pozostające pod jego opieką, a także potwierdzenie dopełnienia przez
niego obowiązku meldunkowego określonego w art. 26.

EWIDENCJA LUDNOŚCI I DOWODY OSOBISTE.

( ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r )

Występują dwie grupy problemów. Daje to o sobie znać w kryteriach :
1. w ocenie rozwiązań ustawowych,
2. w zmianach ustawowych.

Zmiany ustawowe są związane z krytyką rozwiązań ustawowych.
Wcześniej ( przed rokiem 90 ) głosy krytyczne dotyczyły pierwszej części czyli problematyki
ewidencji. Podawano, że jest to jarzmo które nas gniecie i męczy. Że te rozwiązania są przejawem
państwa policyjnego.
Gdy tymczasem sprawami dowodów osobistych nikt się nie zajmował pomimo ,że występowały

różnego rodzaju wpisy do dowodów ( np. kartki na cukier, stempel uprawniający do wjazdu do
KRDL).

OBOWIĄZEK MELDUNKOWY.

Art4. Określa przedmiot obowiązku meldunkowego.
Obowiązek meldunkowy polega na :
1/ zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego,
2/ wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego,
3/ zameldowaniu o urodzeniu dziecka,
4/ zameldowaniu o zmianie stanu cywilnego,
5/zameldowaniu o zgonie osoby.

Obowiązek podmiotowy ciąży na osobie przebywającej na obszarze RP.
Obowiązek meldunkowy dotyczy przebywających na terytorium RP, a zatem obywateli polskich jak i
cudzoziemców (art. 23 ustawy).

MIEJSCE

POBYTU

STAŁEGO

CZASOWEGO

W art. 6 pkt. 10

- Pobyt stały

Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z
zamiarem stałego przebywania.
W pkt. 2 tego artykułu ustawodawca wskazał jak rozumieć miejsce pobytu w szczególnych
przypadkach związanych z wykonywaniem pracy - miejscem pobytu stałego osoby zatrudnionej na
statku żeglugi śródlądowej, zamieszkałej stale na statku, jest miejscowość, w której ma siedzibę
przedsiębiorstwo żeglugowe zatrudniające tę osobę.

Art. 7

-Pobyt czasowy

Pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej
miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem.
Pkt. 2 wskazuje szczególne przypadki przebywania czasowego związanego z wykonywaniem pracy -
miejscem pobytu czasowego osoby zatrudnionej na statku morskim albo osoby, która w związku
z wykonywaniem pracy przebywa przez określony czas w ruchomym urządzeniu mieszkalnym
poza miejscem pobytu stałego, jest miejscowość, w której ma siedzibę zakład pracy
zatrudniający tę osobę.

ERMIN

ZAMELDOWANIA

SIĘ

Art. 8 określa termin zameldowania się który jest bardzo rygorystyczny - osoba zameldowana na
pobyt czasowy i przebywająca w tej miejscowości nieprzerwanie dłużej niż 2 miesiące jest
obowiązana zameldować się na pobyt stały.
Artykuł ten wskazuje również okoliczności które mimo przekroczenia terminu 2 miesięcy nie
powodują że utracił on charakteru pobytu czasowego.
Za okoliczności uzasadniające zameldowanie na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące uważa się
w szczególności :
1/ wykonywanie pracy poza miejscem pobytu stałego,
2/pobyt związany z kształceniem się, leczeniem, wypoczynkiem lub ze względów rodzinnych,
3/ odbywanie czynnej służby wojskowej,
4/pobnyt w zakładach karnych i poprawczych, aresztach śledczych, schroniskach dla nieletnich i

zakładach wychowawczych.

DOWÓD OSOBISTY.

Dowody stwierdzające tożsamość zostały sprowadzone praktycznie do dowodu osobistego.
Do posiadania dowodu osobistego

zobowiązany jest obywatel polski zamieszkały w RP jest

obowiązany posiadać dowód osobisty :
1/ od ukończenia 18 roku życia,
2/od ukończenia 15 roku życia, jeżeli pozostaje w stosunku pracy lub nie zamieszkuje wspólnie z

osobami, pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje, albo nie pozostaje pod władzą
rodzicielską lub opieką

Osoba będąca obywatelem polskim ma prawo otrzymać dowód osobisty od ukończenia 13 roku
życia.

Dowód osobisty wydawany jest

na czas oznaczony na 10 lat .

Od tej reguły są dopuszczalne wyjątki określone art. 36 :
 Wyjątki skracające termin ważności :

Dowód osobisty wydany osobie, która nie ukończyła 18 roku życia, jest ważny 5 lat od daty
jego wydania.

 Wyjątki wydłużające termin ważności na życzenie zainteresowanego :

Dowód osobisty wydany osobie, która ukończyła 65 rok życia, jest ważny na czas nie oznaczony,
jeżeli osoba ta zwróciła się o wydanie dowodu osobistego z takim terminem ważności.

ANE

ZAWARTE

DOWODZIE

OSOBISTYM

Art. 37. 1. W dowodzie osobistym zamieszcza się :
1/nazwisko i imię (imiona ) oraz imiona rodziców i nazwisko rodowe,
2/datę i miejsce urodzenia,
3/adres miejsca zameldowania na pobyt stały, a w razie jego braku – zameldowania na pobyt

czasowy trwający ponad dwa miesiące ; w przypadku braku zameldowania na pobyt stały albo
czasowy trwający ponad dwa miesiące danych o adresie nie zamieszcza się,

4/płeć, wzrost w centymetrach i kolor oczu,
5/numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL),
6/nazwę organu wydającego, datę wydania oraz termin ważności dowodu osobistego.

2.Dowód osobisty zawiera również zdjęcie i podpis posiadacza.

3.Dane zawarte w dowodzie osobistym przeznaczone do odczytania maszynowego oraz dane

zawarte w numerze ewidencyjnym, o którym mowa w ust. 1 pkt.5, nie mogą obejmować innych
danych osobowych niż określone w ust.1 pkt. 1-4 i 6.

BOWIĄZEK

WYMIANY

Art.40. Posiadacz dowodu osobistego ma obowiązek wymienić ten dokument w razie :
1/ zmiany danych, które zamieszcza się w dowodzie osobistym,
2/ uszkodzenia dowodu osobistego lub zaistnienia innej okoliczności utrudniającej ustalenie

tożsamości osoby,

3/ upływu terminu ważności dowodu osobistego.

ZAWIADOMIENIE

UTRACIE

DOWODU

OSOBISTEGO

ZNALEZIENIU

DOWODU

WŁASNEGO

LUB

CUDZEGO

Art.42.1. Osoba, która utraciła dowód osobisty, jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym

najbliższy organ gminy. Organ ten wydaje zaświadczenie o utracie dowodu osobistego, ważne
do czasu wydania nowego dokumentu.

2.W razie znalezienia własnego dowodu osobistego, zgłoszonego jako utracony, należy

niezwłocznie zawiadomić o tym organ gminy, któremu złożono wniosek o wydanie nowego
dowodu osobistego, jeżeli w miejsce zgłoszonego jako utracony nie został jeszcze wydany nowy
dokument.

3. W razie znalezienia własnego dowodu osobistego, w miejsce którego wydano już nowy dowód

osobisty, lub cudzego dowodu osobistego, należy niezwłocznie złożyć znaleziony dokument
najbliższemu organowi gminy.

BOWIĄZEK

ZWROTU

DOWODU

OSOBISTEGO

Art.43.Dowód osobisty podlega obowiązkowi zwrotu w razie :
1/ utraty obywatelstwa polskiego,
2/ zgonu posiadacza dowodu osobistego; obowiązek zwrotu dowodu osobistego ciąży w tym

przypadku na osobach obowiązanych do zgłoszenia zgonu stosownie do przepisów prawa o
aktach stanu cywilnego.

Art.33.Dowodu osobistego nie wolno zatrzymywać, z wyjątkiem przypadków określonych w
ustawie.

PA skrypt 1

USTAWA

Z dnia 26 października 1982 r.

WYCHOWANIU

TRZEŹWOŚCI

PRZECIWDZIAŁANIU

ALKOHOLIZMOWI

Jest piątym aktem prawnym o tej tematyce, ale pierwszym który poszerza
zainteresowanie ustawodawcy na inne kwestie.
Wcześniej ustawodawca zajmował się normami reglamentacyjnymi (zakazy, ograniczenia)
przede wszystkim w dostępie do alkoholu.
Obecnie ustawodawca objął uregulowaniem te dziedziny, którymi się wcześniej nie zajmował.,
a nakierowane jest to w tytule ustawy o wychowaniu w trzeźwości.

Ustawa zajmuje się nie tylko przeciwdziałaniem alkoholizmowi, ale i wychowaniem w
trzeźwości. Ustawodawca zajmuje się owym wychowaniem w trzeźwości w sferze działania
administracji świadczącej np. gotowości medycznej – leczenie odwykowe.

Zadania przewidziane w ustawie są złożone przede wszystkim na administrację rządową
jak i samorządową, które wykonują te zadania samodzielnie, ale zobowiązane są do
współdziałania w ich wykonywaniu z kościołem katolickim i innymi kościołami
związkami wyznaniowymi i innymi organizacjami społecznymi.

Ustawa w art. 1 ust.2 zobowiązuje organy administracji rządowej i samorządowej do
wspierania organizacji społecznych - których celem jest krzewienie trzeźwości i
abstynencji, oddziaływanie i usuwanie następstw nadużywania alkoholu – poprzez
udostępnianie lokali itp.
Za podstawowy cel działania organów administracji przyjmuje się ograniczanie dostępności
alkoholu i napojów alkoholowych ( sfera reglamentacyjna działania administracji).
Ograniczenia struktury spożycia realizuje się poprzez stworzenie wzorców kulturowych.

Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

– art. 3 ustawy.

Jest podporządkowana Ministrowi Zdrowia . Zadania Agencji są określone w drodze
przykładowego wyliczenia w ust. 3 tego artykułu ( pkt. 1 – 8) :
1) przygotowanie projektu Narodowego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania

Problemów Alkoholowych oraz projektu podziału środków na jego realizację,

2) opiniowanie i przygotowywanie projektów aktów prawnych oraz planów działań w

zakresie polityki dotyczącej alkoholu i problemów alkoholowych,

3) prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej, opracowywanie ekspertyz oraz

opracowanie i wdrażanie nowych metod profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych,

4) udzielanie merytorycznej pomocy samorządom, instytucjom, stowarzyszeniom i

osobom fizycznym , realizującym zadania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem
problemów alkoholowych, oraz zlecanie i finansowanie realizacji tych zadań,

5) współpraca z organami samorządu województw i pełnomocnikami, o których mowa w

art. 4 ust. 3,

6) koordynacja i inicjowanie działań zwiększających skuteczność i dostępność lecznictwa

odwykowego,

7) zlecanie i finansowanie zadań związanych z rozwiązywaniem problemów

alkoholowych,

8) współpraca z organizacjami i instytucjami międzynarodowymi prowadzącymi

działalność w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych.

PA skrypt 1

Agencja nie pozostaje w hierarchicznej zależności nad jednostkami samorządu
terytorialnego, nie stosuje nakazów czy poleceń, a jedynie działa w formie zaleceń i
pomocy.

Gminy mają najwięcej uprawnień i obowiązków do spełnienia w tej dziedzinie.
Art.4

. 1. Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów

alkoholowych należy do zadań własnych gmin. W szczególności zadania te obejmują:

1) [ administracja świadcząca] zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i

rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu,

2) [ administracja świadcząca ] udzielanie rodzinom, w których występują

problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności
ochrony przed przemocą w rodzinie,

3) [ administracja świadcząca ] prowadzenie profilaktycznej działalności

informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności dla dzieci i młodzieży,

4) [ administracja reglamentacyjna ] ustalanie szczegółowych zasad wydawania i

cofania zezwoleń na prowadzenie sprzedaży napojów alkoholowych
przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza miejscem sprzedaży oraz
kontrolę przestrzegania zasad obrotu tymi napojami,

5) [ administracja świadcząca ] wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń

i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.

2. Realizacja zadań, o których mowa w ust. 1 prowadzona jest w postaci gminnego

programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, uchwalanego
corocznie przez radę gminy.

3. Rady gmin powołują gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, w

szczególności inicjujące działania w zakresie określonym w ust. 1 oraz podejmujące
czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od
alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego Do
gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych nie stosuje się przepisu art. 21
ustawy z dnia 8 marca 1990 r o samorządzie terytorialnym.

4. W skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą

osoby

przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych

5. Zasady wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązywania problemów

alkoholowych określa rada gminy.

Gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych to zadanie z zakresu
zadań własnych. Oznacza to, że konkretny kształt zadań różnych gmin może być inny. Program
musi uwzględniać lokalne potrzeby, możliwości, uwarunkowania ale musi uwzględniać
podstawowe wartości których ochrona jest konieczna.

Funkcje reglamentacyjne gmina realizuje w dwóch formach :
 w formach generalnych - stanowienie przepisów gminnych ,
 w formach jednostkowych - wydanie aktów administracyjnych .

Gdy chodzi o akty normatywne.
Art. 12 ust.1 . Rada Gminy ustala w drodze uchwały, dla terenu gminy ( miasta ) liczbę
punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu ( z
wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży. – np. sklepy.
Uprawnienie reglamentacyjne.
( Napój alkoholowy w rozumieniu art. 46 ust.1

– napojem alkoholowym jest produkt przeznaczony do

spożycia, zawierający alkohol etylowy w stężeniu przekraczającym 1,5 %.)

PA skrypt 1

Art.12 ust2. Rada gminy określa w drodze uchwały, zasady usytuowania na terenie gminy
( miasta ) miejsc sprzedaży napojów alkoholowych i warunki sprzedaży tych napojów.
Uprawnienie reglamentacyjne.
Są to dwa podstawowe instrumenty reglamentacji jakie rada posiada.

Art.12 ust.3 .W miejscowościach, w których są rozmieszczone jednostki wojskowe, liczba
punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem
sprzedaży oraz usytuowanie miejsc sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych
są ustalane przez Radę Gminy po zasięgnięciu opinii właściwych dowódców garnizonów.
Opinia powinna być brana pod uwagę, ale nie jest wiążąca.

Art.12. ust.4. Liczba punktów sprzedaży, o których mowa w ust.1 oraz usytuowanie miejsc
sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych powinny być dostosowane do
potrzeb ograniczenia dostępności alkoholu, określonych w gminnym programie profilaktyki i
rozwiązywania problemów alkoholowych.
Artykuł ten to informacja dla gminy jak te przepisy powinny być formułowane.

Reglamentacja jednostkowa

realizuje się poprzez zezwolenia na sprzedaż napojów

alkoholowych. Wynika z tego, że obrót napojami alkoholowymi nie są realizowane w ramach
wolności gospodarczej.
Art.18 ust.1. Sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub
poza miejscem sprzedaży może być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia
wydawanego przez właściwego wójta lub burmistrza ( prezydenta miasta ), po zasięgnięciu
opinii Zarządu Gminy.
1a. Zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu
lub poza miejscem sprzedaży wydaje się oddzielnie na następujące rodzaje tych napojów :

1) do 4,5 % zawartości alkoholu oraz na piwo,
2) powyżej 4,5 % do 18 % zawartości alkoholu,
3) powyżej 18 % zawartości alkoholu.

Zezwolenie wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej.
Zezwolenia mają charakter czasowy. Czasowy charakter zezwoleń to element instrumentu
polityki. Jedno zezwolenie – jeden punkt sprzedaży.

Art. 11

. Ust.1. [ opłata za korzystanie z zezwolenia – pobierana corocznie ]. W celu

pozyskania dodatkowych środków na finansowanie zadań określonych w art. 41 ust.1
gminy pobierają opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, o
których mowa w art. 18.
Art. 18. Ust. 5 [ dwa progi czasowe ]. Zezwolenie, wydaje się na czas oznaczony :
 nie krótszy niż 4 lata w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do

spożycia na miejscu ,

 nie krótszy niż 2 lata w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do

spożycia poza miejscem sprzedaży.

Dolne granice czasu są określone, a górne nie. W praktyce granica dolna jest jednocześnie
granicą górną.
Jeżeli zezwolenie wygasa należy wystąpić o następne.

Art. 18 ust. 6 [ przesłanki cofnięcia zezwolenia]. Zezwolenie o którym mowa w ust. 1 , cofa
się w przypadku :

1) nieprzestrzegania zasad obrotu napojami alkoholowymi, zawartych w ustawie, a

PA skrypt 1

w szczególności sprzedaży alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym,

2) powtarzające się w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy, zakłócenia

porządku publicznego w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych przez daną
placówkę,

3) wprowadzenia do sprzedaży napojów alkoholowych pochodzących z

nielegalnych źródeł,

4) nieprzestrzeganie warunków określonych w zezwoleniu,
5) przedstawienia fałszywych danych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 11

ust.4, - ( opłata za korzystanie z zezwoleń wraz z pisemnym oświadczeniem o
wartości sprzedaży napojów alkoholowych w roku poprzednim ).

6) popełnienia przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez osobę

odpowiedzialną za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie.

PA skrypt 1

PRAWNA REGULACJA POMOCY SPOŁECZNEJ

Ustawa

O POMOCY SPOŁECZNEJ

(ustawa z dnia 29 listopada 1990 )

Ustawodawca wskazuje , że pomoc społeczna ma umożliwić osobie i rodzinie
przezwyciężyć trudności życiowe których sami nie są w stanie pokonać.
Art.1. ust.1. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu
umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są
one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia.

Cele pomocy społecznej –

art2.

Ust.1 Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i
rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności
człowieka. Pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego
usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
Ust.2. Celem pomocy społecznej jest także zapobieganie powstawaniu sytuacji określonych
w art.. 1 ust.1.
Ust.3.Rodzaj , forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności
uzasadniających udzielenie pomocy. Świadczenie pomocy społecznej powinno służyć
również umacnianiu rodziny.
Ust.4. Potrzeby osoby i rodziny korzystającej z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli
odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.

Wszędzie podkreśla się ,że pomoc ta powinna prowadzić do usamodzielnienia się takiej
osoby czy rodziny - podopieczni często nie chcą się usamodzielnić.

Zadania pomocy społecznej wiążą przede wszystkim organy administracji publicznej
(rządowej i samorządowej ) które realizują te zadania samodzielnie lub wspólnie współpracując
z innymi podmiotami :
 organizacjami społecznymi,
 kościołem,
 związkami wyznaniowymi ,
 fundacjami,
 osobami fizycznymi
 osobami prawnymi.

Przyczyny udzielania pomocy społecznej osobom i ich rodzinom -

art. 3.

Art.3. Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie udziela się osobom, w
szczególności z powodu :
1) ubóstwa,
2) sieroctwa,
3) bezdomności,
4) potrzeby ochrony macierzyństwa,
5) bezrobocia,
6) niepełnosprawności,
7) długotrwałej choroby,
8) bezradności w sprawach opiekuńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa

domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,

PA skrypt 1

9) alkoholizmu lub narkomanii,
10) trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego,
11) klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Organy administracji lokalnej ustawa wyposaża w zadania własne i zlecone ( gmina,
powiat, samorząd województwa, wojewoda ) - zadania te określone zostały w art. 10, 10a, 11,
11a, 11b, 12.

Art.9. ust.1. Obowiązek wykonania zadań pomocy społecznej spoczywa na organach
jednostek samorządu terytorialnego oraz na administracji rządowej w zakresie ustalonym
ustawami.

Ust.2. Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań
pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, pomimo istniejącego
obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb
życiowych.

Pomoc społeczna powinna być zapewniana osobie ,niezależnie czy są osoby fizyczne lub
prawne na których ciężar tej pomocy powinien spoczywać . W ten sposób ustawa gwarantuje,
że nikt kto pomocy potrzebuje nie zostanie jej pozbawiony- dlatego ,że są osoby na których ten
obowiązek spoczywa.
Generalne zadania spoczywają na gminie, a jeżeli są to bezdomni to na powiecie

Art. 10 ust.1. [ zadania własne gminy] Do zadań własnych z zakresu pomocy społecznej,
realizowanych przez gminy należą :
1) prowadzenie domów pomocy społecznej, ośrodków wsparcia o zasięgu lokalnym oraz

kierowanie do nich osób wymagających opieki,

2) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i specjalnych celowych,
3) przyznawanie pomocy rzeczowej,
3a) przyznawanie pomocy w naturze na ekonomiczne usamodzielnienie,
3b) przyznawanie i wypłacanie zasiłków i pożyczek na ekonomiczne usamodzielnienie,
4) inne zadania z zakresu pomocy społecznej wynikające z rozeznania potrzeb gminy.

Ust.2. [ zadania własne obowiązkowe ] Do zadań własnych z zakresu pomocy społecznej o
charakterze obowiązkowym, realizowanym przez gminy, należy:
1) udzielanie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym, z zastrzeżeniem art. 10a pkt.5.
2) świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania,
3) pokrywanie wydatków na świadczenia zdrowotne, w szczególności osób bezdomnych i

innych, które nie mają żadnych źródeł utrzymania i nie są objęte ubezpieczeniem
zdrowotnym,

3a) udzielanie zasiłku celowego na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego,
4) praca socjalna,
5) sprawienie pogrzebu,
6) zapewnienie środków na wynagrodzenia dla pracowników i warunków realizacji zadań wymienionych w pkt. 1-5 i ust. 1.

Gminne świadczenia usług opiekuńczych ( art. 10 ust.2 ) są finansowane przez gminę i z tych
zadań gmina zwolnić się nie może.

PA skrypt 1

Art. 10a. [ zadania powiatu ] Do zadań z zakresu pomocy społecznej realizowanych przez powiat należy :
1) organizowanie i zapewnienie usług w określonym standardzie w domu pomocy społecznej o zasięgu

ponadgminnym oraz kierowanie osób ubiegających się o przyjęcie do domu pomocy społecznej,

2) opracowywanie powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych,
3) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach,
4) organizowanie specjalistycznego poradnictwa,
5) udzielanie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania, sprawienie pogrzebu osobom

bezdomnym przebywającym na terenie powiatu, które zerwały w sposób trwały związki z
gminą, na której terenie miało miejsce zdarzenie powodujące bezdomność,

6) prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej,
7) prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych,
8) zapewnienie szkolenia i doskonalenia zawodowego kadr pomocy społecznej z terenu powiatu,
9) doradztwo metodyczne dla ośrodków pomocy społecznej i pracowników socjalnych,
10) finansowanie powiatowych ośrodków wsparcia, z wyłączeniem ośrodków, o których mowa w art. 11a pkt.1,
11) pomoc w integracji ze środowiskiem osób opuszczających zakłady karne oraz niektóre

rodzaje placówek opiekuńczo-wychowawczych, resocjalizacyjnych, zakłady dla nieletnich i
rodziny zastępcze, o których mowa w art. 31c ust. 1, z zastrzeżeniem art. 11a pkt.4,

12) podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb,
13) realizacja innych zadań przewidzianych w odrębnych ustawach.

Art. 11 [ zadanie zlecone gminie ] Zadania zlecone gminie obejmują :
1) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, renty socjalnej, przysługujących dodatków do świadczeń,
2) przyznawanie i wypłacanie Zasiłków okresowych, gwarantowanych okresowych i

specjalnych okresowych,

2a) opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne za osoby, o których mowa w art. 27 ust.1 oraz w art. 31 ust. 4a,
3) przyznawanie i wypłacanie zasiłku celowego na pokrycie wydatków powstałych w wyniku

klęski żywiołowej lub ekologicznej,

4) przyznawanie zasiłku celowego w formie biletu kredytowego,
5) świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych, przysługujących na podstawie

przepisów o ochronie zdrowia psychicznego,

6) organizowanie i prowadzenie środowiskowych domów samopomocy,
7) zadania wynikające z rządowych programów pomocy społecznej bądź innych ustaw, mających na celu

ochronę poziomu życia osób i rodzin po zapewnieniu odpowiednich środków,

8) utworzenie i utrzymanie ośrodków pomocy społecznej zapewnienie środków na

wynagrodzenia pracowników realizujących zadania.

Osoby korzystające z zasiłku stałego, osoby które utraciły prawo do zasiłku dla bezrobotnych –
którym przysługuje gwarantowany zasiłek z pomocy społecznej – tym osobom opieka społeczna
opłaca składki ZUS ( wydatki te obciążają budżet państwa nie gminy- środki rządowe ).

Art. 11a [ zadania zlecone powiatu ] Do zadań z zakresu administracji rządowej
realizowanych przez powiat należy :
1) organizowanie i zapewnienie funkcjonowania powiatowych ośrodków wsparcia dla osób z

zaburzeniami psychicznymi,

2) przyznawanie oraz wypłacanie świadczeń przewidzianych ustawą osobom bezdomnym,

przebywającym na terenie powiatu, które zerwały w sposób trwały związki z gminą, na
której terenie miało miejsce zdarzenie powodujące bezdomność,

3) pokrywanie kosztów podstawowej opieki zdrowotnej osobom bezdomnym, o których mowa w art. 10a pkt.5,

PA skrypt 1

4) przyznawanie specjalnego świadczenia pieniężnego dla osób opuszczających niektóre rodzaje placówek opiekuńczo

– wychowawczych, resocjalizacyjnych, zakładów dla nieletnich i rodzin zastępczych,

5) organizowanie opieki w rodzinach zastępczych oraz udzielanie pomocy pieniężnej na

częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci,

6) pomoc uchodźcom na podstawie art. 33,
7) utworzenie i utrzymywanie centrum pomocy rodzinie i zapewnienie środków na

wynagrodzenia pracowników realizujących zadania określone w pkt. 1-6.

Zadania samorządu województwa są o charakterze ogólnym, a nie indywidualnym.
Art. 11b. ust.1 [ zadania samorządu województwa ] Do zadań z zakresu pomocy społecznej
realizowanych przez samorząd województwa należy :
1) sporządzanie bilansu potrzeb i środków w zakresie pomocy społecznej we współpracy z

gminami i powiatami oraz opracowywanie strategii rozwoju,

2) opracowywanie i wdrażanie celowych programów służących realizacji zadań pomocy

społecznej i ich dofinansowanie,

3) organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie szkół służb społecznych oraz szkolenia

zawodowego kadr pomocy społecznej,

4) identyfikowanie przyczyn ubóstwa oraz wspieranie i prowadzenie działań na rzecz

wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa,

5) inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie polityki społecznej, w tym pomocy społecznej,

Ust.2. celu realizacji zadań, o których mowa w ust.1 można powołać jednostkę organizacyjną
“Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej”.

Art.12. ust.1. [ zadania wojewody ] Do zadań wojewody w zakresie pomocy społecznej należy
w szczególności :
1) ocena stanu i efektywności pomocy społecznej,
2) ustalanie sposobu realizacji zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez

jednostki samorządu terytorialnego,

3) nadzór nad przestrzeganiem wymaganego standardu usług świadczonych przez jednostki

samorządu terytorialnego, a także placówki opiekuńczo – wychowawcze, oraz
odpowiednim poziomem kwalifikacji kadr w jednostkach organizacyjnych pomocy
społecznej, niezależnie od podmiotu prowadzącego,

4) kontrola usług i akceptacja programów naprawczych w domach pomocy społecznej, a także

ocena stopnia realizacji programu naprawczego, o którym mowa w art. 20,

5) wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie domów

pomocy społecznej oraz prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej,

6) koordynowanie działań w zakresie integracji ze społeczeństwem osób posiadających status uchodźcy.

Document Outline

Przepisy porządkowe obowiązują od momentu uchwalenia przez Zarząd do momentu który określi Rada Gminy lub Powiatu.
Przykład : działania egzekucyjne w administracji – organ orzeka eksmisję z zajmowanego lokalu.. Wykonanie należy do adresata jeżeli nie zrobi tego dobrowolnie należy rozpocząć działania egzekucyjne. Organ wykonuje decyzję na koszt i ryzyko adresata.
KLASYFIKACJA Z PUNKTU WIDZENIA ADRESATÓW DZIAŁAŃ ADMINISTRACJI WOBEC DZIAŁAJĄCEGO ORGANU.
Nabycie obywatelstwa polskiego.
Ustalenie pisowni ( brzmienia ) imienia i nazwiska.

Prawo Administracyjne skrypt id Nieznany

Document Outline