PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE

PRZESŁANKI ODDZIAŁYWANIA PAŃSTWA NA
GOSPODARKĘ

Każde państwo oddziałuje na gospodarkę w różnym stopniu i zakresie .
Istnieją przesłanki natury historycznej , gdyż już w wieku XVIII zaczyna kształtować się
doktryna merkantylizmu ( kierunek ekonomiczny, wg którego miernikiem bogactwa kraju
jest ilość nagromadzonego pieniądza kruszcowego ) i państwo zaczyna angażować się w
gospodarkę poprzez protekcjonalizm , czyli wspieranie własnej gospodarki w sferze ceł,
podatków , zakazów przywożenia towarów , zakazu wywożenia towarów do innych krajów.
Okres merkantylizmu i protekcjonalizmu trwał do wieku XIX, tj. do czasu rozwinięcia się
doktryny liberalnej , wg której państwo powinno tworzyć jedynie ramy prawne działania

gospodarki umożliwiające sprawny przepływ gotówki , ceł. Liberalizm – to kierunek
polityczny opowiadający się za ograniczeniem roli państwa w gospodarczej i politycznej
działalności jednostek .Liberalizm trwał do XX wieku.
Następnie zrodził się interwencjonizm gospodarczy , wg którego obowiązkiem państwa
powinno być zapobieganie kryzysom , a jeżeli już one wystąpią – ich zwalczanie.
Interwencjonizm to inaczej oddziaływanie państwa na życie gospodarcze kraju przez
dotacje, ustalanie cen produktów rolnych, zamrażanie płac, politykę podatkową, celną. Ojcem
interwencjonizmu był Keyns.
Podobne stanowisko wyrażą doktryna etatyzmu, rozwinięta wraz z interwencjonizmem , wg
której polityka gospodarcza państwa powinna polegać na zakładaniu przedsiębiorstw
państwowych , tworzeniu udziałów państwa w przedsiębiorstwach prywatnych, a także
regulowaniu życia gospodarczego za pomocą środków administracyjnych.
Następnie utworzył się kierunek zwany neoliberalizmem ( zmodyfikowany liberalizm ) ,
który dopuszczał ingerencję państwa w gospodarkę uznając jednak prawo wolnego rynku,
wolnej konkurencji , swobody zatrudniania. Monetaryzm zaś uznawał , iż państwo powinno
wpływać na gospodarkę państwa środkami fiskalnymi, tj. podatki, cła, kurs walutowy itp.
Społeczna gospodarka rynkowa - państwo powinna ingerować w gospodarkę , by
preferować interes społeczny lub zabezpieczać potrzeby społeczne. Państwo może zawierać
umowy dotyczące obowiązku utrzymania przez pewien okres czasu danego zatrudnienia, lub
też może utrzymywać nierentowne przedsiębiorstwa państwowe w celu preferowania
interesów społecznych ( przeciwdziałanie bezrobociu ), może stwarzać zachęty do wzrostu
produkcji przeznaczonej na eksport, lub też ochraniać w interesie publicznym pewne gałęzie
gospodarki ( np. rolnictwo ).

INGERENCJA PROPORCJONALNA PAŃSTWA W GOSPODARKĘ – państwo nie
powinno ingerować się więcej niż wymaga tego interes społeczny, oraz powinno ingerować w
taki sposób by nie naruszać wolności gospodarczej lub też wolności obywatelskich.

WYDZIELENIE PRAWA PUBLICZNEGO GOSPODARCZEGO W SYSTEMATYCE
PRAWA W OPARCIU O ZASADY PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO .

ZAKRES PRAWA GOSPODARCZEGO PUBLICZNEGO ( PGP )- dotyczy gospodarki, jest ono wyróżnione
w systemie prawa ze względu na przedmiot regulacji, jakim jest gospodarka.

PGP jest częścią działu zwanego prawem gospodarczym, które składa się z 2 części :

I.

z norm regulujących wzajemne stosunki pomiędzy przedsiębiorstwami, spółdzielniami,

spółkami, osobami fizycznymi – jest to tzw. prawo handlowe

II.

dotyczy regulacji pomiędzy państwem a przedsiębiorcami – jest to tzw. prawo gospodarcze

publiczne.

Prawo gospodarcze publiczne opiera się , jak każda inna gałąź prawa , na pewnych zasadach. Przyjmuje się 5
podstawowych zasad ( zasada to pewne uogólnienie ) :

1.

zasada wolności gospodarczej ,

2.

zasada równości przedsiębiorców,

3.

zasada swobody zrzeszania się przedsiębiorców ,

4.

zasada państwowej ochrony stosunków gospodarczych ,

5.

zasada demokracji gospodarczej.

I.

Zasada wolności gospodarczej wynika z konstytucji i z ustawy o działalności gospodarczej z roku 1988

- „Każdy może podejmować i prowadzić działalność gospodarczą”.

Muszą być spełnione trzy warunki jednocześnie , aby można było mówić o prowadzeniu działalności
gospodarczej :

1.

musi to być działalność prowadzona w sferze wytwórczości , budowy, handlu lub świadczenia usług ,

2.

działalność musi być prowadzona w celu zarobkowym ,

3.

musi być prowadzona na własne ryzyko.

Słowo „ Każdy ” oznacza jednak wybrane jednostki, którymi są : osoba fizyczna , osoba prawna oraz jednostka
organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

Osoba fizyczna – musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz

powinna być wpisana do ewidencji działalności gospodarczej.

Osoba prawna – może prowadzić działalność gospodarczą, gdy jest ona

wymieniona w katalogu osób przewidzianych w obowiązującym

prawie, np. spółdzielnia, sp. z o.o., przedsięb. państwowe itd.

Jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej – w przedmiocie

swego działania musi mieć wpisaną działalność gospodarczą

( w Statucie lub w Regulaminie )

Wolność gospodarcza sięga do dwóch linii granicznych :

1.

wolność gospodarcza sięga tak daleko , jak daleko sięga ingerencja gospodarcza państwa. Tam gdzie

kończy się kończy się ingerencja państwa tam zaczyna się wolność gospodarcza

2.

wolność gospodarcza kończy się tam gdzie zaczyna się prawo podmiotowe innych jednostek (nie wolno

naruszać praw podmiotowych innych jednostek, np. praw osobistych).

Podstawę wolności gospodarczej stanowi :

a)

wolność w sferze własności , tzn. każdy może być właścicielem, a każdy właściciel ma określone prawa i

możliwości ,

b)

wolność osobista , np. wolność wyboru miejsca zamieszkania lub prowadzenia działalności gospodarczej ,

wolność wyboru zajęcia ,

c)

wolność konkurencji – swoboda występowania w gospodarce jako jeden z podmiotów. Konkurencja to

współzawodnictwo , każdy może współzawodniczyć z innymi.

d)

wolność umów ( zasada swobody umów w KC ) – swobodne kształtowanie stosunków między

przedsiębiorstwami.

II.

Zasada równości przedsiębiorstw ( dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą ).

„ Przedsiębiorca ” został wprowadzony ustawą z 1997 r. wprowadzającą ustawę o krajowym rejestrze
sądowym ( zastąpił tzw. podmiot gospodarczy ).

Równość przedsiębiorców to równość formalno – prawna w sferze praw i obowiązków. Każdy
przedsiębiorca niezależnie od pozycji ( państwowy, prywatny ) ma takie same prawa i obowiązki w sensie
formalnym.

Zasadę tę można porównać do równości formalno – prawnej osób fizycznych, które mają te same prawa i
obowiązki przy czym każda osoba fizyczna ma inne predyspozycje.

Tak samo przedsiębiorcy – jedni mogą być finansowo niezależni, mogą prowadzić działalność
jednoosobowo itp. Jednakże tak samo są oni obciążeni np. podatkami i opłatami ( osoby fizyczne są
obciążone podatkami o charakterze degresywnym , zaś osoby prawne o charakterze liniowym ).

Ustawa o działalności gospodarczej mówi o równym dostępie do kredytu, równym dostępie do środków
produkcji , energii , surowców.

III.

Zasada swobody zrzeszania się przedsiębiorców oznacza , że przedsiębiorcy mogą się zrzeszać , ale nie

mają takiego obowiązku.

W Polsce przewidziane są dla zrzeszania się cztery formy organizacji zrzeszeniowych :

a)

Izba Gospodarcza ,

b)

organizacje rzemieślnicze ,

c)

samorząd zawodowy niektórych przedsiębiorców ,

d)

korporacje zawodowe.

Izba Gospodarcza to jednostka zrzeszeniowa przeznaczona dla wszystkich przedsiębiorców,
niezależnie od formy działania, regulowane ustawą z 1989 r. o Izbach Gospodarczych ( mogą istnieć
izby zorganizowane terytorialnie , czyli dotyczy wszystkich działających na danym terenie ; i branżowo
– dotyczy danej branży ).

Organizacje rzemieślnicze – ustawa o rzemieślnictwie z 1989 r. , podstawową organizacją
rzemieślniczą jest CECH – do której mogą należeć osoby będące rzemieślnikami ( wykonanie pracy
własnej kwalifikowanej , pełnionej w oparciu o dyplom, świadectwo potwierdzające kwalifikacje danej
osoby ) . Rzemieślnik może zatrudniać 50 osób najemnych.

Z rzemiosła wyłączono : transport, gastronomię , hotelarstwo i inne. Osoby działające w ww. sferach
mogą zrzeszać się w samorządzie zawodowym niektórych przedsiębiorców.

Samorząd zawodowy niektórych przedsiębiorców ( ustawa z 1989 r. ) przewiduje istnienie zrzeszeń
zawodowych , zrzeszenie handlu i usług .

Korporacje zawodowe przeznaczone są dla osób wykonujących wolne zawody : lekarz, adwokat,
architekt , geodeta , doradcy podatkowi , notariusze itp.

Część korporacji działa na dobrowolności zrzeszania , lecz są również korporacje do których
przynależność jest obligatoryjna, np. zawody prawnicze.

IV.

Zasada państwowej ochrony stosunków gospodarczych oznacza , że właśnie państwo gwarantuje

istnienie ustalonego porządku gospodarki. Państwo winno kształtować ustawodawstwo gospodarcze i
winno z niego wynikać , iż każdy przedsiębiorca może domagać się swoich praw na drodze sądowej, czyli
że będzie mógł chronić swoją własność.

V.

Zasada demokracji gospodarczej oznacza prawo do głoszenia pluralistycznych poglądów w sferze

gospodarki. Przedstawianie programów pluralistycznych gospodarki z zastrzeżeniem , że państwo musi
stworzyć gwarancje by system gospodarczy nie przekształcił się w sposób skrajny, np. nie można przejąć
na własność państwa przedsiębiorstw prywatnych.

SYSTEMY LEGALIZACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Legalizacja to taki stan , który jest zgodny z prawem.

Rozróżnia się kilka systemów ewidencyjnych :

1.

System ewidencyjny ( najpowszechniejszy ) obejmuje ok. 2 miliony przedsiębiorców, wpis do ewidencji

jest podstawą prowadzenia działalności.

Ewidencja działalności gospodarczej jest prowadzona przez organy ewidencyjne. Ustawa o działalności
gospodarczej stwierdza, że organem ewidencyjnym jest terenowy organ administracji , ale ustawa
kompetencyjne przekazała je jako zadanie zlecone organom gminy.

Organ ewidencyjny prowadzi rejestr ewidencji dział. gospod.

Do ewidencji tej wpisuje się :

a)

dane :

-

osoby fizycznej – imię , nazwisko , miejsce zamieszkania ,

-

jedn. nie posiadającej osobowości prawnej – nazwę i siedzibę ,

b)

przedmiot działalności ( określony w sposób rzeczywisty ) odpowiadający temu , czym dana

jednostka będzie się zajmowała . Może być on określony dwoma sposobami :

A: powszechnie zrozumiałymi sformułowaniami , przy użyciu słów , których

znaczenie jest jednoznaczne ,

B: przy użyciu określeń znajdujących się w europejskiej klasyfikacji działalności ,

wydanej przez Prezesa GUS , która podaje nazewnictwo odnoszące się do

gospodarki ,

W przypadku formułowania przedmiotu dział. gospod. wybór sposobu określenia jest dowolny , sposób
A lub B.

c)

miejsce wykonywania działalności ( jedno lub kilka, można też określić jako miejsce prowadzenia

dział. gospod. teren całego kraju ) ,

d)

termin rozpoczęcia działalności.

Obok ww. można wpisać również dane dotyczące pełnomocnika.

Wpis następuje wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej, zwanym zgłoszeniem i winno ono
zawierać ww. elementy. Wnosi się za niego opłatę skarbową.

Działanie organu polega wyłącznie na badaniu zgodności wniosku z prawem ( czy zawiera wszystkie
niezbędne dane ). W przypadku braku odpowiednich danych organ zwraca uwagę wnioskodawcy na ich
uzupełnienie , bowiem w przypadku nie uzupełnienia wniosku organ odmawia wpisu. Organ ewidencyjny
bada również czy dana jednostka podlega wpisowi do ewidencji dział. gospod..

Nie podlegają wpisowi do ewidencji osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające
osobowości prawnej , którymi są spółki prawa handlowego ( spółki jawne i komandytowe ).

Nie podlega wpisowi do ewidencji dział. gospod. działalność prowadzona w sferze rolnictwa
indywidualnego, działalność, która dla jej podjęcia wymaga koncesji ;lub zezwolenia.

Nie wymaga wpisu do ewidencji (może być ale nie musi) uboczne zajęcie zarobkowe, np. drobne
produkcje, drobny handel , świadczenie drobnych usług – wykonywane osobiście bez zatrudnienia
pracowników najemnych i stanowiąca tylko dodatkowy przychód ( obok głównego ).

Jeżeli organ odmówi dokonania wpisu jego działalność może być wzruszona .

Organ ewidencyjny wpisując do ewidencji dział. gospod. wydaje zainteresowanemu zaświadczenie o
dokonaniu wpisu ( jest to czynność materialnie techniczna ), omowa i wykreślenie odbywa się już w formie
decyzji administracyjnej.

Wykreślenie z ewidencji dokonuje się na wniosek , a w pewnych sytuacjach „ z urzędu ” ( gdy organ
ewidencyjny ma ku temu podstawy , tj. prawomocny wyrok sądowy, ostateczna decyzja administracyjne, z
których wynika zakaz prowadzenia działalności pewnego rodzaju ).

System ewidencyjny będzie funkcjonował w ciągu najbliższych dwóch lat. W 2001 r. przestanie istnieć w
związku z obowiązywaniem ustawy o krajowym rejestrze sądowym.

Organ ewidencyjny nie jest upoważniony by badać zgłoszenia do ewidencji pod względem merytorycznym,
lecz jedynie pod względem formalno – prawnym.

Na gruncie nowej ustawy przewiduje się , iż organy ewidencyjne będą sygnalizowały fakt, iż dział. gospod.
zagraża bezpieczeństwu państwa , lub obywateli , lub zasadom moralności ( informacja taka będzie
zgłaszana do organów administracji rządowej ).

2.

System rejestrów sądowych

Rejestracji sądowej podlegają te jednostki , które uzyskują status osoby prawnej.

Rejestracji sądowej podlega również spółka jawna i komandytowa – nie posiadające osobowości prawnej.

Rejestracji jest tyle, ile rodzajów osób prawnych (typu instytucjonalnego i ustawowego), np. rejestr spółek
akcyjnych , z o.o., przedsiębiorstw państwowych itd.

Do rejestracji nie wpisuje się banków, uczelni wyższych, gmin itp.

Rejestry prowadzą sądy rejonowe, w miastach w których siedzibę ma sąd okręgowy.

Stowarzyszenia rejestruje się w sądzie okręgowym , zaś Fundacje – w sądzie rejonowym dla miasta
stołecznego Warszawy.

Aby sąd mógł dokonać rejestracji musi zostać złożony wniosek ( sąd działa wyłącznie na wniosek ).

Do wniosku konieczne jest dołączenie odpowiednich dokumentów :

1.

dokument , z którego wynika fakt utworzenia danej osoby prawnej :

-

w spółce akcyjnej – statut ,

-

w spółce z o.o. – akt założycielski ( jeżeli jest to spółka jednoosobowa ) lub umowa spółki (

jeżeli są dwie osoby lub więcej ).

-

przedsiębiorstwo państwowe – akt założycielski ,

-

fundacja – akt tworzenia fundacji i statut lub w przypadku innych akt notarialny.

2.

oświadczenie o zgromadzeniu odpowiedniego majątku ( w sp. prawa handlowego – kapitał ) ,

3.

określenie, kto będzie reprezentował daną osobę prawną.

Sąd bada wniosek i załączniki pod względem formalnym ( kompletność , zupełność ). Sąd nie wnika w
meritum zagadnienia, nie bierze pod uwagę , czy działalność zagraża bezpieczeństwu , czy dane zawarte w
zgłoszeniu odzwierciedlają stan faktyczny .

Wpis do rejestru dokonywany jest przy zastosowaniu procedury nieprocesowej , przy zastosowaniu
przepisów KPC, a także przepisów szczególnych ( w odniesieniu do sp. praw handlowego – Kodeks
Handlowy a w odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych przepisy ww. ).

Do rejestru wpisuje się nazwę lub firmę, siedzibę , przedmiot działalności ( winien odpowiadać
sformułowaniom zawartym w Europejskiej klasyfikacji dział. gospod. – inaczej sąd odmówi wpisu do
rejestru ) , a także dane dotyczące osób , które będą daną osobę prawną reprezentowały ( osoby fizyczne )
oraz organy jakie w imieniu tej osoby będą działać ( Zarząd, dyrektor – zgodnie z wyposażeniem przez
ustawę ) , dane dot. majątku osoby prawnej, dane dot. podstawy utworzenia danej osoby prawnej.

W rejestrze przedsiębiorstw państwowych poza powyższymi ujawnia się dane dot. umów cywilno –
prawnych dotyczących majątku przedsiębiorstwa.

Wpis do rejestracji ma znaczenie konstytutywne, tj. z dniem dokonania wpisu dana jednostka nabywa
osobowość prawną. Osobowość prawna wiąże się z wydaniem postanowienia przez sąd w sprawie wpisu do
rejestru . Z dniem jego wydania dokonuje się wpisu do rejestru – tego samego dnia.

WYJĄTKI – w stosunku do stowarzyszenia – po wydaniu postanowienia musi upłynąć 30 dni do
uprawomocnienia i wówczas następuje wpis i otrzymuje ono status osoby prawnej. Podobnie ma się do
przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę Skarbu Państwa.

Znaczenie systemu rejestru sądowego ;

1.

Jawność formuły – dane zawarte w rejestrze są dostępne dla każdego zainteresowanego , bez

pisemnych potwierdzeń danych zawartych w rejestrze – odpis może wyłącznie otrzymać dana osoba
prawna.

2.

Jawność materialna – ma ścisły związek z dwoma domniemaniami :

a)

domniemanie prawdziwości danych zawartych w rejestrze, zgodności z faktami, jest możliwość

wzruszenia przez przeprowadzenie dowodu przeciwnego.

b)

domniemania znajomości wszystkich danych zawartych w rejestrze – wiąże się z osobami

reprezentującymi , np. osoba reprezentująca nie może stwierdzić , iż nie wie co jest zapisane w
rejestrze, nie mogą one powoływać się na nieznajomość tych danych. Możliwy jest również dowód
przeciwny , tj. wzruszenie.

3.

System koncesyjny.

Koncesja – to decyzja administracyjna, to uchylenie zakazu , odstęp od monopolu państwa, szczególnego
rodzaju zezwolenie. Brak jednocześnie definicji normatywnej słowa „ koncesja ”.

Podjęcie dział. gospod. wymaga wydania koncesji w około 30 sferach działalności. Większość jest
określona przedmiotowo w ustawie o dział. gospod. Część określono także w innych ustawach , np.

nadawanie programów radiowych i telewizyjnych ( ust. o radiofonii i telewizji ) , budowa i eksploatacja
autostrad ( ust. o budowie dróg i autostrad płatnych ).

Organy koncesyjne – to organy naczelnych lub centralnych organów administracji rządowej , w których
zakresach kompetencji znajduje się wydawanie decyzji w sprawach koncesji.

Organy koncesyjne wydają koncesję na rzecz koncesjonariuszy ( może nią być osoba fizyczna, prawna lub
jednostka nie mająca osobowości prawnej ).

W odniesieniu niektórych osób fizycznych koncesja nie może zostać wydana, dotyczy to osób zajmujących
funkcje publiczne , osoby na wysokich stanowiskach administracji rządowej i samorządowej, osób
zatrudnionych w służbach policyjnych i celnych itp.

Ponadto osoba fizyczna może jednocześnie prowadzić dział. gospod. w oparciu o wpis do ewidencji dział.
gospod.

W przypadku dział. gospod. objętej koncesją to nie może być ona wpisana do ewidencji i odwrotnie wpis do
ewidencji oznacza , iż dział. gospod. nie podlega koncesjonowaniu.

Osoba fizyczna może zatem prowadzić jednocześnie dział. gospod. ewidencjonowaną , jak i
koncesjonowaną, ale musi chodzić tu o różny rodzaj działalności ( np. w sferze handlu , oraz działalność
polegająca na prowadzeniu apteki ).

Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej występują na równi z osobami fizycznymi.

Inaczej jest w stosunku do osób prawnych.

Osoby prawne , aby uzyskać koncesję muszą być uprzednio wpisane d rejestru sądowego wskazując we
wpisie działalność objętą koncesjonowaniu.

Osoby prawne mają zatem dwa tytuły prowadzenia dział. gospod. jednocześnie ( u osób fizycznych tylko
jedno ) :

a)

wpis do rejestru sądowego ,

b)

koncesję.

Uprawnienia organu koncesyjnego ( nie ma działania z urzędu ):

Organ koncesyjny może żądać od koncesjonariusza przedstawienia wszelkich informacji dotyczących
niezbędnych dokumentów , z których wynikałby stan faktyczny koncesji i jego sytuacja prawna.

Organ koncesyjny może określić warunki na jakich dana osoba lub jednostka będzie mogła prowadzić
działalność gospodarczą - przed wydaniem koncesji lub w samej koncesji .

Organ koncesyjny może żądać złożenia zabezpieczenia finansowego. Kwotę i formę określa organ
koncesyjny. Zabezpieczenie finansowe ma służyć ochronie interesów osób trzecich , tj. korzystających z
usług koncesjonariusza lub osób zawierających umowy z koncesjonariuszem .

Organ koncesyjny bada czy dział. jaka ma być prowadzona nie zagraża bezpieczeństwu państwa, obywateli
lub nie będzie naruszać interesów gospodarki państwa.

Po zbadaniu sytuacji prawnej i faktycznej może zostać wydana decyzja koncesyjna. Przeważnie trwa to
dosyć długo , dlatego organ koncesyjny może wydać promesę koncesyjną , czyli przyrzeczenie wydania
koncesji.

Organ koncesyjny wydając promesę zobowiązuje się do późniejszego wydania koncesji , ale to
zobowiązanie jest skuteczne tak długo , jak długo nie zmienią się warunki prawne lub faktyczne
koncesjonariusza. Jeżeli się zmienią promesa staje się nieważna.

Promesę wydaje się na czas określony – min. 6 miesięcy.

Znaczenie promesy :

a)

jedni uważają , że promesa koncesyjna upoważnia do przygotowania się koncesjonariusza do

przyszłego prowadzenia działalności ( na zawarcie umów , podpisania listów intencyjnych , zakupu
surowców, materiałów technologii itp. )

b)

drudzy uważają , iż promesa umożliwia koncesjonariuszom dokonywanie czynności właściwych

prowadzeniu działalności gospodarczej.

Są to dwa różne stanowiska , które można oprzeć o aktualnie obowiązujące przepisy.

Organ koncesyjny może ograniczyć koncesję , oznacza to zawężenie pola działania danego przedsiębiorcy
( przedmiotowe zawężenie ) , np. w przypadku naruszeni prawa lub niewykonywania warunków
wskazanych przez organ koncesyjny.

Cofnięcie koncesji :

Odmowa lub cofnięcie koncesji przez organ koncesyjny może być spowodowany naruszeniem
bezpieczeństwa państwowego lub interesów gospodarczych państwa ( interpretacja należy do organu
koncesyjnego )

Organ koncesyjny wydaje decyzję :

-

wydanie koncesji ,

podstawą wydania jest KPA , wg

-

promesa koncesyjna ,

procedury administracyjnej , ale

-

ograniczenie koncesji ,

ustawą szczególna jest tu ust. o dział.

-

cofnięcie koncesji ,

gospod. bowiem w KPA nie ma

pojęcia cofnięcia lub ograniczenia

decyzji – mowa o tym w ust. o dz. g.

Wobec powyższych decyzji można stosować wzruszenia w formie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy,
a dopiero później można wnieść skargę do NSA.

4.

System zezwoleń .

Istnieje kilka rodzajów zezwoleń :

1.

zezwolenie na dokonywanie czynności prawnych ( umożliwienie niektórym przedsiębiorcom lub

osobom fizycznym dokonywanie czynności prawnych wynikających z obowiązywania ustawy , np. o
zezwoleniu na dokonywanie czynności prawnych uregulowanych kodeksem celnym, prawem
dewizowym. ustawą o spółkach z udziałem zagranicznym ) – zezwolenie to nie stanowi podstawy
prowadzenia działalności gospodarczej ( np. zezwoleniem takim jest w spółce z udziałem
zagranicznym – zezwolenie na zdobycie od osoby prawnej składników majątkowych )

2.

zezwolenie na utworzenie danego przedsiębiorcy , jest podstawą legalizacyjną prowadzenia

działalności gospodarczej ( gdy chodzi o utworzenie banku, zakładu ubezpieczeń, sportowej spółki
akcyjnej tzw.„klubu sportowego” ).

Po uzyskaniu tego zezwolenia trzeba poddać się procedurze rejestracyjnej, np. bank w rejestrze
sądowym.

3.

zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej – jest wymagane obecnie w przypadku ok. 80

różnych sferach prowadzenia dział. gospod.

Jeżeli dział. gospod. dla jej prowadzenia wymaga uzyskania zezwolenia , to tym samym nie podlega
wpisowi do ewidencji i odwrotnie , wpis do ewidencji oznacza, iż nie wymaga ona zezwolenia.

4.

zezwolenie na funkcjonowanie w specjalnej sferze ekonomicznej – wydawane może być

przedsiębiorcy już istniejącemu.

Zezwolenia wydają różne organy : naczelne i centralne , terenowe organy administracji rządowej , organy
samorządu terytorialnego.

Przesłanki wydawania zezwoleń ( dlaczego? ) :

a)

kwalifikacyjna – wydaje się tym osobom , które mogą wykazać się odpowiednimi kwalifikacjami,

osiągnięciami,

b)

związane z bezpieczeństwem i ochroną osób trzecich – zezwolenie może otrzymać osoba , która daje

rękojmię należytego wykonania umowy , która może potwierdzić bezpieczne wykonanie umowy ,

c)

posiadanie odpowiedniej infrastruktury technicznej, zaplecza technologicznego itp.

Zezwolenia te są decyzjami administracyjnymi i stosuje się do nich przepisy KPA , z tym , że poszczególne
akty prawne przewidujące wydawanie zezwolenia stanowią legis specjalis w stosunku do KPA.

5.

Rejestracja kwalifikacyjna – podlegają jej osoby wykonujące wolne zawody ( wykonywanie

działalności osobiście przy wykorzystaniu własnych umiejętności , bez angażowania dużych środków
materialnych – lekarz , geodeta , architekt , adwokat, notariusz , radca prawny ).

Działalność podejmowana jest na własne ryzyko.

Osoby , które wykonują wolne zawody podlegają rejestracji kwalifikacyjnej , dokonują jej korporacje (
samorządy zawodowe ) np. samorząd lekarski , który prowadzi ewidencję lekarzy pracujących na
własny rachunek. Niekiedy wykonywanie wolnego zawodu łączy się z uzyskaniem zezwolenia ( organ
ubezpieczeniowy ). Rejestracja kwalif. jest dokonywana , gdy dana osoba uzyskuje niezbędne
kwalifikacje np. zawód adwokata może być wykonywany , gdy : uzyska odpowiednie kwalifikacje oraz
wpis do ........ Adwokackiej.

Rej. kwalif. zastępuje jakikolwiek inny system rejestracyjny ( wpis do ewidencji i rejestru sądowego )

SYSTEMY POMOCNICZE – NIP , REGON

REGON – system statystyczny

Wpis do tego systemu dokonywany jest w oparciu o ustawę z 1995 r. o statystyce publicznej, która to przewiduje
, że wpis dokonywany jest na wniosek przedsiębiorcy. Taki obowiązek musi być spełniony w ciągu 14 dni od
rozpoczęcia dział. gospod. Wniosek składa się do Urzędu Statystycznego i on na podstawie wniosku nadaje
numer i wydaje zaświadczenie o nadaniu numeru (jest to czynność materialno – techniczna).

Numer ten ma odpowiednie znaczenie identyfikacyjne ( kim jest przedsiębiorca i jaką działalność prowadzi ).

Jest niezbędny w systemie podatkowym celnym , ubezpieczeniowym, przy zawieraniu umów cywilno –
prawnych , przy podejmowaniu czynności bankowych.

NIP – system ewidencji podatników

Każdy przedsiębiorca jest podatnikiem. Mają obowiązek uzyskania numeru NIP, który wynika z ustawy z 1995
r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników. Każdy przedsiębiorca musi wystąpić z wnioskiem o nadanie
NIP. Wniosek powinien zawierać nazwę , miejsce działalności , rodzaj dział. , bank , przedmiot działania ,
miejsce przechowywania dokumentów finansowych. NIP nadawany jest decyzją administracyjną, wydaje ją
właściwy Urząd Skarbowy.

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY – został wprowadzony ustawą z 1997 r. o KRS.

System ten wiąże się ze skonstruowaniem centralnego rejestru sądowego (od 2001 r.) trzech grup podmiotów :

1)

wszyscy przedsiębiorcy ( nie będą już ewidencjonowani , nie będą wpisywani do innych rejestrów )

2)

podmioty , dla których dz. gospod. nie jest celem ich istnienia ( stowarzyszenia , fundacje , partie polit. )

3)

niewypłacalni dłużnicy ( niewypłacalność musi być potwierdzona przez sąd czyli przedsiębiorstwa

przeciwko , którym toczy się postępowanie upadłościowe .

KRS będzie centralnie , będzie scentralizowany , natomiast wpis będzie dokonywał Sąd Rejonowy.

JAKIE SĄ PUBLICZNO – PRAWNE ELEMENTY FUNKCJONOWANIA
PRZEDSIĘBIORCÓW ?

Przedsiębiorcą najbardziej poddanym dział. państwa jest p.państwowe , które funkcjonuje w oparciu o ustawę z
1981 r. o p.p. Podlegają one obecnie przekształceniu , prywatyzacji i likwidacji. W rękach p.p. znajduje się ok.
20% całości majątku państwa.

PP jest osobą prawną , jest przedsiębiorcą , samodzielnym , samorządnym i samofinansującym , mającym
osobowość prawną

SAMODZIELNOŚĆ oznacza , że p.p. zasadniczo bez ingerencji z zewnątrz prowadzi dz. gospod. w oparciu o
przydzielony mu majątek i ma odpowiednie organy , które to przedsiębiorstwo reprezentują.

SAMORZĄDNOŚĆ – w p.p. także zasadniczo powołuje się organy samorządu pracowniczego ( ogólne zebranie
delegatur , rada pracownicza )

SAMOFINANSOWANIE – p.p. pokrywa swoje wydatki z własnych przychodów.

RODZAJE PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH :

1.

P.P. działające na zasadach ogólnych – to p. , które w całej swej rozciągłości podlegają przepisom

ustawy z 1981 r. Tworzone jest i poddane nadzorowi ze strony organów założycielskich. Ten nadzór
sprawowany może być przez organy naczelne lub centralne administracji państwowej ( ok. 100
przedsiębiorstw ) , zdecydowana większość podlega nadzorowi wojewodów. P.P. jest kierowane zasadniczo

przez dyrektora , reprezentuje on je na zewnątrz , samodzielnie decyduje , ale w wielu sprawach jego
samodzielność jest ograniczona uprawnieniami samorządu pracowniczego lub ustawami.

Przedsiębiorstwo działające na zasadach ogólnych to p. , które ma obowiązek wykonywania zadań
nałożonych przez organ założycielski tylko wtedy , gdy :

-

nast. stan klęski żywiołowej,

-

potrzeby związane z obronnością kraju,

-

gdy Polska jako kraj musi wywiązywać się z umów międzynarodowych.

Przedsiębiorstwo działa w oparciu o statut, jest on zatwierdzany przez ogólne zgromadzenie pracowników.
Określa strukturę organizacyjną przedsięb. , Ponadto p. działa w oparciu o regulamin organizacyjny
ustalony przez Dyrektora ( określa prawa i obowiązki osób pełniących kierownicze funkcje).

Organ założycielski nie może pozbawić p. jego majątku.

Organ założycielski ma cały szereg uprawnień ( kierowanie , przekształcanie p. ).

2.

Przedsiębiorstwo użyteczności publicznej – jest ich bardzo niewiele. To takie p. , które wykonują

specyficzne zadania , np. transport osobowy, komunikacja miejska, świadczenie usług w zakresie inżynierii
sanitarnej, odprowadzanie ścieków , usługi kulturalne.

Do r. 97 te państwowe p.u.p. były liczne . Od lipca 1997 r. te p. , które podporządkowane były organom
komunalnym , organom samorządu zostały przekształcone w spółki prawa handlowego.

W chwili obecnej mamy do czynienia wyłącznie z państwowymi p.u.p. – do najbardziej znanego jest Poczta
Polska.

P.u.p. jeśli jest nierentowne powinno być dotowane przez organ założycielski ( brak zasady
samofinansowania ). Cechą p.u.p. jest to , iż jest ono zobowiązane do wykonywania wszelkich działań
nakazanych przez organ założycielski. Przedsiębiorstwo nie może odmówić wykonania zadania , ale możne
żądać dostosowania środków finansowych albo rzeczowych.

P.u.p. działa w oparciu o statut zatwierdzony przez organ założycielski .

Dyrektora p.u.p. powołuje i odwołuje organ założycielski ( dyr. przeds. dział. na zasadach ogólnych
powołuje i odwołuje rada pracownicza ).

3.

P. o charakterze monopolistycznym – np. PKP , nie jest poddane przepisom ustawy o p.państwowym.

Mają swoją odrębną regulację prawną. Są to przedsięb. dział. jako jedyne w określonej sferze gospodarki.

4.

Przedsięb. podporządkowane naczelnym organom administracji rządowej – min. sprawiedliwości ,

min. obrony narodowej. Te przedsięb. mogą być objęte regulację ustawy o przed. państw. w takim zakresie
w jakim określi to RM.

PRZEKSZTAŁCENIA WŁASNOŚCIOWE W GOSPODARCE

Własność jest instytucją prawa cywilnego. Każdy właściciel może korzystać ze swej własności , jeśli

chodzi o rzeczy to je posiadać , w granicach obowiązującego prawa.

..........

Okres po II wojnie światowej , kiedy dokonano nacjonalizacji wydano szereg aktów prawnych dot.

różnych form własności :

-

dekret o reformie rolnej z 1944 r. ( na własność państwa przekazano duże zasoby własności

ziemskich i gruntów znajdujących się w rękach zagranicznych zwłaszcza Niemców )

-

ustawa z 1946 r. o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospod. narod. ( państwo

przejęło z rąk prywatnych i po byłej Rzeszy Niemieckiej przedsiębiorstwa strategiczne :
zbrojeniowe, hutnicze i górnicze ). Przejęto wszystkie przedsiębiorstwa prywatne zatrudniające na
jedną zmianę więcej niż 50 pracowników.

-

w latach 40-stych znacjonalizowano wody, lasy, banki , apteki ( na podstawie ustaw ) zostały

zniesione fundacje.

-

w 1950 r. przejęto majątek komunalny. Np. majątki porzucone i opuszczone przez byłych

właścicieli został objęty tymczasowym zarządem państwowym. Po kilku latach tymczasowy
zarząd został zlikwidowany i te majątki przejęło państwo. Owa nacjonalizacja była po prostu
upaństwowieniem.

Stan prawny aż do 1990 wiązał się z własnością państwową. Wskazywał , że jedynym właścicielem majątku jest
państwo. Obowiązywała zasada jedności państwowej, zgodnie z którą wszystkie uprawnienia przysługiwały
państwu. W KC stwierdzono, że p.p. nie mają żadnych praw własnościowych. Są wykonawcami tzw. zarządu
operatywnego , tzn. mają jedynie ograniczone prawo d dysponowania przydzielonym im majątkiem.

W roku 1990 nastąpiły istotne zmiany. Doszło do denacjonalizacji. Zamiany formy własności państwowej na
własność prywatną lub innych kategorii.

FORMY DENACJONALIZACJI :

1.

poszerzenie sektora prywatnego w gospodarce w oparciu o przepisy ustawy z 1988 r. o dział. gospod.

– jeśli rozrasta się sektor prywatny , to zmieniają się proporcje między sektorem państwowym a prywatnym.
W roku 1989 i kolejnych latach wyraźnie zaznaczyły się te proporce. Powstało ok. 2 mln. przedsiębiorstw.

2.

mała prywatyzacja – tak naprawdę nie dochodziło do zmiany właściciela tylko dysponenta. Lokale

sklepowe , biura stały się zbędne jednostkom państwowym, które przekazały je os. prywatnym na podstawie
umowy najmu, dzierżawy. Po upływie pewnego okresu dysponenci lokali mogli je odkupić od jednostki
państwowej . Doszło wówczas do prywatyzacji właściwej.

3.

uwłaszczenie przedsiębiorstw państwowych – zmiany , które zostały wprowadzone w KC polegały na

tym , że przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne są podmiotami prawa własności.
Nowelizacja ustawy o gospodarce gruntami wiązała się z określeniem praw przedsiębiorstw państwowych w
stosunku do poszczególnych składników majątku.

Pozostająca w dyspozycji p.p. nieruchomość ( budynek, budowla ) staje się własnością tego
przedsiębiorstwa. Nieruchomości gruntowe przekazane zostają również tym przedsięb. w użytkowanie
wieczyste. Podstawę prawną do ujawnienia praw własnościowych p.p. w księgach staną się decyzje
administracyjne.

Cel uwłaszczenie – było potrzebne po to by można było w jego następstwie dokonać prywatyzacji p.p.
Prawa uwłaszczeniowe przysługują p.p.

4.

uwłaszczenie samorządów terytorialnych – podstawą uwłaszczenia gmin to dwa akty prawne :

1)

ustawa o samorządzie terytorialnym

2)

przepisy wprowadzające ust. o samorządzie terytorialnym i pracownikach samorządowych.

Na mocy tych ustaw stworzona została nowa kategoria mienia – mienie komunalne. Podmiotem

tego mienia stały się gminy. Wszystko to co w 1950 r. zostało przejęte na własność państwa na powrót
miało powrócić do samorządów teryt.

Uwłaszczenie dotyczyło całego majątku pozostającego w dyspozycji państwa. Gminy uzyskały

majątek, który służył do wykonywania zadań własnych i zleconych. Gminy mogły zwracać się z
wnioskami o przekazanie składników mienia ( z. zlec. ) Przedsiębiorstwa komunalne zostały również
uwłaszczone. Stwierdzono , że przysługuje im prawo własności, prawo użytkowania wieczystego.
Przedsięb. komunalne dla których organem założycielskim były gminy weszły w zakres mienia
komunalnego. W znaczeniu wąskim każde z p. komunalnych stało się podmiotem praw własnościowych.

Komunalne osoby prawne są odrębnymi od gmin podmiotami własności. W roku 1997 zostały one

przekształcone w spółki prawa handlowego, sp. z o.o. i sp. akcyjne.

5.

prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych – dokonywana jest w różnych formach często w ramach

pewnych etapów. Prywatyzacja p.p. polega na prywatyzacji pośredniej ( kapitałowej ) lub bezpośredniej.

Prywatyzacja pośrednia dokonywana jest w dwóch etapach : 1. komercjalizacja p.p. , 2. zbycie akcji lub
udziałów os. prywatnej

Komercjalizacja p.p. przybiera 3 postacie :

-

komercjalizacji w celu prywatyzacji

-

komercjalizacji stanowiącą cel sam w sobie

-

komercjalizacji z konwersją wierzytelności

Prywatyzacja bezpośrednia przybiera 3 formy : 1. polegającej na sprzedaży p. , 2. polegającej na oddaniu p.
do spółki, 3. polegającej na oddaniu p. do odpłatnego korzystania.

...

Komercjalizacja – polega na tym, że celowy przedsiębiorca staje się przedsiębiorcą , którego forma
odpowiada wymogom KH. Komercjalizacja w odniesieniu do p.p. polega na tym , że przestaje istnieć taki
przedsiębiorca a pojawia się SA lub Sp. z o.o.

Zatem przedsięb. państwowe zostaje zmienione w sp. prawa handlowego.

Komercjalizacji w celu prywatyzacji dokonuje Min. Skarbu Państwa , może on działać z własnej
inicjatywy lub na wniosek organów p.p. Zanim jednak Minister podejmie działania musi on ustalić sytuację
ekonomiczną , finansową i prawną p.p. Minister powinien dostać pełną dokumentację obrazującą powyższą
sytuację.

Istnieją ustawowe przeszkody uniemożliwiające komercjalizację w niektórych przypadkach np. gdy p.
znajduje się w złej sytuacji ekonomicznej znajduje się w stadium postępowania przekształceniowego (
likwidacja , postępowanie naprawcze , upadłościowe ).

Jeżeli Min. Skarbu stwierdzi , że nie ma przeszkód do komercjalizacji , wydaje akt komercjalizacji. Nie jest
to ani dec. administracyjna ani akt administracyjny. Przyjmuje się, że akt komercjalizacji jest czynnością
cywilno – prawną. Min. Skarbu wydaje akt za Skarb Państwa ( w jego imieniu ). Akt komercjalizacji
zawiera wszystkie niezbędne dane , które są potrzebne do zarejestrowania w sądzie spółki prawa
handlowego. Akt ten zastępuje wszystkie czynności poprzedzające złożenie wniosku o rejestrację spółki.
Założyciele sp. prawa handlowego muszą w drodze aktu notarialnego stworzyć akt założycielski , np. w sp.
z o.o. jest to umowa spółki ( 2 lub więcej założycieli ) lub akt założycielski – 1 założyciel. W przypadku SA
aktem założycielskim jest oświadczenie o założeniu spółki i statut spółki.

Akt komercjalizacji zastępuje czynności podejmowane prze złożeniem wniosku o rejestrację –
powinien mieć formę aktu notarialnego.

Min. Skarbu powinien określić formę spółki . Nie można p.p. przekształcić w inną spółkę niż sp. z o.o.
lub SA.

W akcie komercjalizacji należy określić nazwę spółki , siedzibę , wysokość kapitału, przedmiot działania,
osoby reprezentujące spółkę. Jeśli teki akt zostanie sporządzony to następnie wyznaczany jest przez Min.
Skarbu Zarząd Spółki. Składa on wniosek do sądu o zarejestrowanie , który po jego pozytywnym
rozpatrzeniu rejestruje spółkę. Spółka zostaje wpisana do rej. dopiero w następnym miesiącu po wydaniu
postanowienia. Z dniem wpisu sp. do rejestru z mocy prawa zostaje wykreślone z rejestru p.p.

KONSEKWENCJE KOMERCJALIZACJI :

1.

spółka pr. handlowego jest sukcesorem generalnym p.p. Na sp. przechodzą wszelkie prawa i obowiązki

p.p.

2.

wszystkie wierzytelności i zobowiązania p. stają się zobow. i wierzytelnościami spółki. Bilans

zamknięcia p. staje się bilansem otwarcia spółki ( Min. Skarbu nie może dofinans. p.p. ani spółki ).

3.

dyr. p.p. staje się I Prezesem Zarządu Spółki. Może on nie wyrazić zgody na taką zmianę swojej roli.

RÓŻNICE : nowo powstał spółka nieco różni się od sp. przemienionej KH , mianowicie:

1.

w takiej spółce obowiązkowe jest powołanie rady nadzorczej , część z niej to osoby reprezentowane

przez pracowników, część to osoby zaproponowane przez Ministra Skarbu – w spółce działaj. na
podstawie KH rada nadzorcza jest nie zawsze obligatoryjna.

2.

różne dyspozycje , majątki takiej spółki wymagają zgody Min. Skarbu. Spółka powstała w wyniku

przekształcenia przedsięb. państwowego nazywana jest jednoosobową sp. skarbu państwa. Jedynym
udziałowcem, akcjonariuszem jest tylko Skarb Państwa. Reprezentantem jest Min. Skarbu Państwa.

Możliwe jest funkcj. Jednoosobowej sp. Z o.o. zaś niemożliwe jest funkcjon. Jednoosobowej spółki
akcyjnej

Niekiedy komercjalizacji dokonuje się tylko po to , aby przekształcić p. w spółkę. Nie przewiduje się
dalszych etapów – jest to komercjalizacja stanowiącą cel samej w sobie. Taka komercjalizacja może
być dokonana wyłącznie za zgodą Rady Ministrów a dokonuje jej Min. Skarbu.

Komercjalizacja z konwersją wierzytelności dotyczy p. zadłużonego. Zadłużenie to może być w
stosunku do wartości księgowej – powinno sięgać 60% , lub przychodów przedsiębiorstwa – powyżej
50%.

Nie jest możliwe przeprowadzenie takiej komercjalizacji , gdy p. znajduje się w fazie likwidacji,
postępowania naprawczego. Dokonuje jej Min. Skarbu. Najpierw musi ustalić listę wierzycieli,
następnie opracowuje projekt aktu komercjalizacji, następnie przekazywany jest on wierzycielowi, aby
mógł się zapoznać z propozycję Min. Skarbu odnośnie komercjalizacji. Jeżeli wierzyciele
reprezentujący ponad połowę wierzytelności nie zgłoszą zastrzeżeń – Min. podejmuje dalsze czynności
proceduralne. Przedsiębiorstwo zostaje przekształcone tylko i wyłącznie w sp. Z o.o.

Wierzyciele stają się udziałowcami tej spółki przy czym udziały uzyskują w zamian za swój
wierzytelności. To co wierzyciele otrzymują w zamian nie odpowiada wartości wierzytelności. Część
długów danego przed. zostaje umorzona. Jest to 70% długów. Chodzi o długi wobec Skarbu Państwa i
długi wobec Funduszy Celowych (F. Pracy). Pozostałe 30% podlega spłacie przy czym może być
rozłożone na 24 raty.

Wierzytelność konwertowana – wierzytelności zamienione na udziały w spółce, wierzytelności
częściowo umarzalne.

Min. Skarbu wydaje akt komercjalizacji , ale on nie zastępuje aktu założycielskiego spółki. Akt
komercjalizacji można traktować jako skonkretyzowaną ofertę prowadzącą do zawiązania spółki.

Z dniem rejestracji takiej spółki przestaje istnieć p.p. W tym przypadku nie jest to już jednoosobowa sp.
skarbu państwa.

Działania komercjalizacyjne dokonywane są w oparciu o ustawę z 1996 r. o komercjalizacji i
prywatyzacji p.p.

ZBYWANIE AKCJI LUB UDZIAŁÓW.

Akcje lub udziały powstałej spółki . Chodzi o to , by jednoosobowa sp. Skarbu Państwa w

części lub w całości została przekazana osobom prywatnym . Brak jest w ustawie ograniczenia w
nabywaniu akcji lub udziałów przez osoby prywatne. Państwowe os. prawne nie powinny nabywać
akcji lub udziałów , choć nie ma wyraźnego zakazu w ustawie.

Należy sporządzić audyt, dokonanie analizy ekonomiczno – finansowej, obowiązuje posłużenie się
przetargiem w celu wybrania firmy do dokonania audytu. Gdy wartość spółki zostanie określona Min.
Skarbu decyduje o zbyciu udziałów i akcji. Część może być zbyta nieodpłatnie, a nabyć je mogą
pracownicy. Nie mogą one przekraczać 15% wartości majątku spółki. ( mnoży się liczbę pracowników
x 18 średnich pensji ).

pracownicy muszą złożyć oświadczenie , że chcą nabyć akcje, mają na to rok. Jeśli nabędą nie mogą ich
zbyć w ciągu 2 lat od nabycia. Członkowie zarządu nie mogą ich zbyć przez 3 lata. Inne osoby mogą
także nabywać akcje lub udziały wyłącznie odpłatnie. Akcje lub udziały zbywa się w formie : 1.
przetargu , 2. rokowania, 3. oferty zgłoszonej publicznie.

Z pewnych przywilejów mogą skorzystać nabywcy pakietów akcji lub udziałów. Np. nabywca 30%
akcji lub udziałów może rozłożyć płatność na raty – musi być osobą krajową , gdyż nabywca
zagraniczny nie ma możliwości nabywania na raty.

6.

prywatyzacja powszechna – prywatyzacja bezpośrednia ( PB ) – dotyczy ona całego majątku p.p. a

zatem prywatyzowane jest całe przedsiębiorstwo. Nie ma tu do czynienia z komercjalizacją, dotyczy ona
niektórych przedsiębiorstw - małych i średnich ( tzn. takich jedn. organizacyjnych , które zatrudniają mniej
niż 500 pracowników, obroty są niższe niż 6 mln euro , a fundusze własne mniejsze niż 2 mln euro ). Takie
przedsiębiorstwa mogą być prywatyzowane metodą kapitałową. PB polega na zadysponowaniu wszystkimi
składnikami p.p.. Zbyte może być całe przedsiębiorstwo i tylko całe. Zbycie części nie oznacza prywatyzacji
bezpośredniej.

Wyjątek – Mogą jej podlegać (PB ) także jednoosobowe Spółki Skarbu Państwa.

ROZRÓŻNIA SIĘ 3 FORMY PB : ( podlega jej majątek przedsiębiorstwa )

a)

sprzedaży p.

b)

wniesienie p. do spółki

c)

oddaniu p. do odpłatnego korzystania

Przedsiębiorstwo – to zespół składników majątkowych, zaś przeds. p. to podmiot.

ad. a) sprzedaż p. – podstawą sprzedaży musi być umowa cywilno – prawna .

Kupujący powinien zobowiązać się do tego , iż będzie w pewnym okresie czasu respektował
uprawnienia socjalne pracowników . winien on zobowiązać się , iż kupiony majątek w całości
zatrzyma, nie będzie go przez pewien czas zbywał, oraz że utrzyma stan zatrudnienia. Pożądane jest
również określenie możliwości inwestycyjnych kupującego.

Jeżeli p. działa w sferze ochrony środowisk to kupujący musi zastrzec , że będzie przestrzegał zasad
och. środ.

Umowa taka winna mieć formę aktu notarialnego , gdyż w skład tego przedsiębiorstwa wchodzą
zarówno nieruchomości jak i ruchomości.

Jeżeli p. posiada papiery wartościowe to ich przejęcie odbywa się przez ich fizyczne przekazanie.

Zbycie nazwy p. podlega zbyciu wyłącznie nazwy z pozostałym majątkiem

ad. b) wniesienie p. do spółki która właśnie jest tworzona lub do sp. która już istnieje

Spełniony musi być warunek : pozostali wspólnicy lub akcjonariusze muszą dysponować 25%
częścią kapitału spółki z uwzględnieniem majątku wniesionego przedsiębiorstwa. Majątek p. nie
może przekraczać 75% wartości spółki.

Pracownicy istniejącego p.p. sami chcą utworzyć spółkę wówczas zastosowanie mają zasady, iż
pracownicy muszą wnieść tylko 10 % wartości majątku spółki.

W ramach spółki mamy do czynienia z dużym udziałem Skarbu Państwa ( 75 lub 90% ) , ale w
ciągu 5 lat powinien on zmniejszyć się do co najmniej 50 %.

ad. c) Oddanie p. do odpłatnego korzystania wymaga spełnienia kilku warunków :

-

musi zostać utworzona sp. z o.o. lub SA

-

do takiej spółki musi przystąpić przynajmniej ½ pracowników p.p.

-

pracownicy muszą zgromadzić majątek nie mniejszy niż 20% funduszu przedsiębiorstwa

państwowego

-

w spółce tej 20% kapitału musi pochodzić od innych inwestorów , nie będących pracownikami

-

do spółki takiej mogą przystąpić tylko osoby fizyczne

Po spełnieniu ww. warunków zawiera się umowę odpłatnego korzystania z p.p. z daną spółką.
Umowa o odpłatne korzystanie , np. umowa najmu, dzierżawy, leasingu ( bez umowy użyczenia –
nieodpłatna ) może być zawarta maksymalnie na 10 lat. Może ona zawierać klauzulę , że ten kto
korzysta z p. będzie mógł je kupić po upływie 10 lat lub wcześniej.

PROCEDURA PRYWATYZACJI BEZPOŚREDNIEJ – przeprowadza ją organ założycielski ,
którym jest organ centralny lub terenowy ( wojewoda ).

Procedura rozpoczyna się od zbadania czy p. może podlegać prywatyzacji bezpośredniej. Następnie
wojewoda wydaje zarządzenie w sprawie prywatyzacji ( może to nastąpić z własnej inicjatywy, lub
gdy wpłynie odpowiednia oferta zakupu ). W zarządzeniu wojewoda wyznacza pełnomocnika ds.
prywatyzacji. Ten pełnomocnik wykonuje funkcję likwidatora p.p. , on z dniem wydania
zarządzenia przejmuje funkcję wszystkich organów p. , sporządza bilans zamknięcia p. i występuje z
wnioskiem do sądu o wykreślenie p.p. z rejestru p.

Zarządzenie w sprawie prywatyzacji jest aktem administracyjnym, nie jest to jednak decyzja
administracyjna. Nie można się od niego odwołać ani wnieść sprzeciwu.

Skutkiem wydania zarządzenia jest likwidacja p.p.

3.

Przekształcenie – zdecydowano się wyłącznie na formę sp. akcyjnej , powstało ok. 500

spółek akcyjnych – jednoosobowych spółek skarbu państwa

4.

Utworzono 15 spółek akcyjnych , z których każda nosiła nazwę Narodowe Fundusze

Inwestycyjne. Były to także spółki z udziałem Skarbu Państwa.

5.

Emisja Świadectw Udziałowych – osoby pełnoletnie nabyły prawo do otrzymania świadectw

udziałowych. Same świadectwa były papierami wartościowymi, które mogły podlegać obrotowi. Zaś same
prawo nabycia było wyłączone z obrotu.

6.

Wniesienie przez 500 spółek akcyjnych majątku do 15 NFI

A)

wniesieniu do spółek podlegało 60% majątku , 40% pozostało w spółkach

B)

Z 60% mniejsza część podlegała rozdysponowaniu między pozostałe 14 fundusze ,

większa część wniesiona była do 1 wybranego funduszu inwestycyjnego

7.

Zamiana świadectw udziałowych w NFI.

Prywatyzacja powszechna – polega na przyznaniu praw do majątku wszystkim pełnoletnim osobom.

NFI – jako sp. akcyjna wykazuje się odmiennością od sp. określonej przepisami KH, czyli spółek
typowych :

1.

Powołanie rad nadzorczych NFI – w drodze konkursu kandydatów , byli wyłaniani przez

Sejm, Min. Przekształceń własnościowych a nie przez akcjonariuszy

2.

Zarząd NFI – nie wykonuje w pełni swoich uprawnień , przyjęto bowiem rozwiązanie jak w

przypadku umów menedżerskich.

Rada Nadzorcza NFI – jest uprawniona do zawarcia umowy z zarządzającym. Oprócz zarządu istnieją firmy
zarządzające NFI.

3.

NFI podlega szczególnemu nadzorowi jako SA ze strony Min. Skarbu.