1. Administracyjna publiczna

Zajmuje się sprawami wspólnoty i jej członkami. Powinna być ukierunkowana na dobro wspólne. Rola administracji nie tylko ogranicza się do wykonywania ustaw ale także do wykonywania innych zadań polegających na rozwiązywaniu problemów całej wspólnoty (państwa). Administracja posługuje się najczęściej decyzjami indywidualnymi. Ich wydanie daje możliwość użycia przymusu ( bezpośredniego lub pośredniego). Charakteryzuje się kilkustopniową hierarchizacją i podległością poszczególnych szczebli (decyzje organów wyższych są wiążące dla organów niższych)

3. Prawo administracyjne

Prawo administracyjne jest to zespół norm regulujących działalność administracyjną (w znaczeniu podmiotowym) lub inaczej prawo administracyjne jest to prawo, które normuje administrację publiczną. Prawem administracyjnym jest prawo, które zawiera elementy władztwa. Prawo administracyjne dotyczy administracji publicznej i obejmuje to co jest wytworzone właśnie dla organizacji i działania administracji publicznej a nie dla innych dziedzin. Budowa prawa administracyjnego:

• Normy prawa ustrojowego - regulują wszystkie najważniejsze elementy administracji publicznej jako organizacji

• Normy prawa materialnego - określają organy właściwe do wydania decyzji administracyjnych oraz treści tych decyzji co do praw i obowiązków

• Normy prawa procesowego - regulują tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego zarówno wtedy gdy regulują wydawanie i kontrolowanie decyzji a także wtedy gdy egzekwowane są te decyzje.

4. Konstytucyjne zasady prawa administracyjnego

- zasady prawa administracyjnego zawarte w preambule: rzetelność i sprawiedliwość instytucji publicznych, zasada pomocniczości (subsydiarności)

- zasada demokratycznego państwa prawnego - władza wybierana przez naród, zasada sprawiedliwości społecznej

- organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa

- ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej

- Wolność działalności gospodarczej

- ochrona własności prywatnej

- zasada równego traktowania jednostki przez władze publiczną

- wolność słowa, zakaz cenzury

- obowiązek informowania obywateli o działaniach organów władzy publicznej

- ochrona własności

- wolność wyboru zawodu

- zasada równego dostępu do świadczeń zdrowotnych, finansowanych ze środków publicznych

- zasada bezpłatnej edukacji

- zasada wynagrodzenia szkód dokonanych przez organy władzy publicznej działających nie zgodnie z prawem

- zasada dwuinstancyjności postępowania

- kontrola postępowania administracyjnego

- zasada zawodowego korpusu urzędniczego

6. Akt Administracyjny

jest typową formą działania administracji. Jest jednostronną władczą czynnością organu administracyjnego skierowaną na prawne określenie sytuacji, konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. Musi wystąpić podwójna konkretność adresata i jego sprawy. Każdy akt administracyjny by był ważny musi spełnić ustalone przez prawo warunki:
- musi być wydany przez właściwy organ,
- wydany w ramach kompetencji tego organu,
- musi być zgodny w formie i treści z przepisami prawa,
- musi realizować prawa w określonym celu.

Akty mogą posiadać wady o charakterze istotnym i nieistotnym. Wady o charakterze porządkowym formalnym możemy usunąć poprzez sprostowanie, uzupełnienie. Wada istotna występuje wówczas, gdy np. akt administracyjny został wydany w oparciu o nieaktualny przepis prawny. Taki akt administracyjny musi ulec uchyleniu. akt administracyjny jest to sformalizowany (podjęty w wyniku postępowania) objaw woli organu administrującego podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji, skierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, wywołujący skutki prawne w sferze prawa administracyjnego, a niekiedy również w sferze innych działów prawa. Podział Aktów administracyjnych:

- ze względu na charakter:

Akty adm. Zewnętrzne - adresowane do odrębnych podmiotów prawa np. obywatela, spółki z.o.o. i innych instytucji niepodlegających organizacyjnie organowi wydającemu dany akt prawny

Akty administracyjne wewnętrzne - adresatem jest organ, pracownicy podlegli służbowo organowi, który wydał taki akt

- ze względu na zakres prawnej regulacji

Związane - warunki ich podjęcia zostały wyraźnie określone normami

Swobodne - warunki ich podjęcia nie są w ogóle określone przez prawo lub są określone niewystarczająco

- ze względu na sposób kształtowania stosunków

Konstytutywne - tworzą, zmieniają lub uchylają stosunki prawne, tworzą nową sytuacje prawną

Deklaratoryjne - potwierdzają i deklarują prawa i obowiązki, które dla adresatów wynikają z ustawy

- ze względu na wyrażanie woli adresata

Akty administracyjne dochodzące do skutku za zgodą adresata

Akty administracyjne dochodzące do skutku bez zgody adresata

- ze względu na wywołanie skutków cywilnoprawnych

Akty administracyjne rodzące bezpośrednio skutki cywilnoprawne (np. ostateczna decyzja administracyjna)

Akty administracyjne wywołujące skutki pośrednio (np. decyzja o przydziale lokalu mieszkaniowego rodzi obowiązek zawarcia umowy najmu przez adresata decyzji)

Formy aktów administracyjnych:

- decyzja - stanowi jednostronne ustalenie organu adm. publ. o wiążących dla jednostki i organu konsekwencjach normy prawa administracyjnego. Decyzja o szczególnej nazwie - zezwolenie - forma aktu adm. Ustalającego uprawnienia w sferze prawa administracyjnego lub wyrażającego zgodę na dokonanie przedsięwzięcia lub podjęcie czynności dopuszczonej normami prawa administracyjnego

Koncesja - akt administracyjny który osobie fizycznej lub prawnej nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności, najczęściej produkcyjnej i usługowej

Licencja - akt administracyjny ustalający uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub pracy zawodowej, gdy wykonywanie takiej działalności związane jest z posiadaniem odpowiednich kwalifikacji

7. Elementy decyzji administracyjnej

- oznaczenie organu administracji publicznej

- data wydania

- powołanie podstawy prawnej (art. 7 KRP)

- rozstrzygnięcie (co postanowił organ administracji publicznej)

- uzasadnienie: faktyczne (powinno zawierać wskazanie faktów, które zostały udowodnione; dowody na których się oparto), prawne (z przywołaniem przepisu) - można odstąpić od uzasadnienia jeżeli uwzględniło się w całości żądania stron

- pouczenie (w jakim trybie służy odwołanie od decyzji)

- podpis z imieniem i nazwiskiem, stanowiskiem osoby upoważnionej do wydania decyzji. Zasadą jest, że decyzje doręcza się na piśmie

8. Źródła prawa administracyjnego

• Powszechnie obowiązującego prawa

- Konstytucja - najważniejszy akt ustawowy. Organy administracji nie mogą podejmować żadnych działań czy rozstrzygnięć w które w jakikolwiek sposób naruszały by postanowienia konstytucji. Zgodnie z art. 7 konstytucji „ Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa” w konstytucji przyjęto utrwalona zasadę trójpodziału władz

- Ustawy - regulują wszystkie sprawy związane z funkcjonowaniem administracji, a także określają prawa i obowiązki obywateli w stosunku do administracji. Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

- Ratyfikowane umowy międzynarodowe - podmiotami tych umów są państwa, które wykonują ich treść poprzez działanie upoważnionych do tego organów. Umowy są ratyfikowane (zatwierdzane) przez uprawniony organ państwowy i oznacza to ostateczną zgodę na związanie się państwa umową międzynarodową. Organem uprawnionym do ratyfikowania umów międzynarodowych jest Prezydent RP

- Rozporządzenia - wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawi i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazywanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu

- Akty prawa miejscowego - obowiązują tylko na obszarze działania organu, który wydał dany akt. Muszą być one zgodne ze wszystkimi aktami powszechnie obowiązującymi. Wydawane są przez organ samorządu terytorialnego: sejmik województwa, radę powiatu, starostę, radę gminy, wójta, burmistrza czy prezydenta miasta i terenowe organy administracji (wojewodę). Wydawane są na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Zakres działania jest powszechny, ale tylko na terenie działania tych organów. Publikowane są w wojewódzkich dziennikach urzędowych. Rodzaje aktów prawa miejscowego: wykonawcze, ustrojowe, porządkowe.

• Wewnętrzne źródła prawa - uchwały Rady ministrów oraz Prezesa Rady Ministrów i ministrów, a także zarządzenia Prezydenta RP

• Nieformalne źródła prawa

- zwyczaj

- orzecznictwo sądowe

- doktryna prawnicza

- normy i zasady poza prawnicze

10. Cechy stosunku administracyjno - prawnego

Stosunek administracyjno - prawny - stosunek prawny regulowany przez normy prawa administracyjnego. Jest to unormowana prawem relacja zachodząca pomiędzy co najmniej 2 podmiotami, gdzie zachowanie jednego implikuje zachowanie drugiego podmiotu.

Cech stosunku administracyjno - prawnego:

- ma charakter indywidualny, łączy konkretnie oznaczony podmiot administrowany z konkretnie oznaczonym podmiotem administrującym w jednostkowych i indywidualnie oznaczonych sytuacjach

- władczość po stronie podmiotu administrującego

- powstaje na podstawie wyraźnie dopuszczających taką sytuację norm, przepisów prawa administracyjnego

- konflikty, co do treści stosunku administracyjno - prawnego rozwiązywane są w trybie procedury administracyjnej, jeżeli ustawa tak stanowi z udziałem sądów administracyjnych

- jako podmioty z reguły występują z jednej strony organ adm.publ. a z drugiej obywatele, organizacje itp.

11. prawo miejscowe

Akty prawa miejscowego - akty prawa powszechnie obowiązującego stanowione przez terenowe organy administracji rządowej oraz organami samorządu terytorialnego obowiązujące na obszarze działania organów które je ustanowiły (2 warunki): muszą być wydane przez organ, którego własność miejscowa rozciąga się tylko na część terytorium państwa, organ ten posiada kompetencje do wydania przepisów powszechnie obowiązujących

Akty prawa miejscowego stanowiące przez gminy:

- przepisy wykonawcze - tworzy rada gminy w drodze uchwały, stanowienie tych przepisów jest obligatoryjne i fakultatywne

- przepisy porządkowe - ustanawia je rada gminy w formie uchwały porządkowej, zawierają one nakazy, zakazy określonego postępowania i zachowania się, z możliwością wprowadzenia sankcji w postaci kary lub grzywny za niedostosowanie się

Akty prawa miejscowego stanowiące przez powiat - to co w gminie

Akty prawa miejscowego stanowione przez województwo:

- przepisy wykonawcze - wydaje sejmik województwa w formie uchwały

- przepisy porządkowe - wyłączną kompetencje ma wojewoda

12. art.7 Konstytucji RP a uznanie administracyjne

„Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa” wszystkie akty podstawowe muszą być zgodne i nie mogą być sprzeczne. Administracja nie mogłaby stosować konstytucji bezpośrednio, może działać tylko na podstawie ustawy. uznanie administracyjne - samodzielność prawna organu wydającego akt administracyjny. Jest to samodzielność, której organowi administracji publicznej udziela norma prawna blankietowa

13. Pojęcie kompetencji

Oznacza zespół praw i obowiązków organu administracji publicznej, które są określone ustawami (wyjątek rozporządzenia). Mogą być określane w sposób zupełny (np. kompetencje prezydenta określone w KRP), bądź w sposób wystarczający do jego funkcjonowania, ale uwarunkowane dodatkowymi czynnościami przekazującymi, zalecającymi innemu podmiotowi (np. rada gminy). Dla podmiotu administracyjnego kompetencja stanowi warunek przedsięwzięcia działania, dla - obywatele - warunek określonej poprawności danej organu. Kompetencja wg Bocia - zdolność organu administracyjnego do skonkretyzowanego aktualizowania w drodze odpowiedniego postępowania, potencjalnego obowiązku działania sformułowanego przez prawo (np., starosta ma obowiązek wydawania decyzji w sprawie pozwolenia na budowę)

14. Trójpodział władzy

Art. 10 KPR

1. Ustrój PR opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.

2. Władze ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władze wykonawczą Prezydent RP i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały

17. Rada Ministrów - władza wykonawcze

Politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa prowadzi rząd - Rada Ministrów, której pracami kieruje prezes Rady Ministrów (Premier). Skład Rady Ministrów proponuje premier przy współdziałaniu prezydenta i sejmu. Rząd ma prawo inicjatywy ustawodawczej, zapewnia też wykonywanie ustaw, a na podstawie udzielonych upoważnień może wydawać rozporządzenia. W gestii rządu leży sporządzanie projektu budżetu państwa oraz zapewnienie jego wykonywania. Rada Ministrów kieruje, koordynuje i kontroluje pracą wszystkich organów administracji rządowej. Rząd sprawuje ogólne kierownictwo nad polityką zagraniczną państwa, tj. zawiera i wypowiada umowy międzynarodowe, zapewnia bezpieczeństwo państwa. Pada Ministrów za swoje działania ponosi odpowiedzialność przed Sejmem, a ministrowie i premier przed Trybunałem Stanu.

Skład: prezes RM i ministrowie, wiceprezesi i przewodniczący określonych w ustawach komitetów; przedstawicielem RM w województwie jest wojewoda.

Prezes Rady Ministrów: reprezentuje Rade Ministrów, kieruje pracami Rady Ministrów, wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonywanie polityki Rady ministrów i określa sposoby jej wykonywania, koordynuje pracę członków Rady Ministrów, sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach, jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.

21. Ustrój samorządu terytorialnego

Wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie. Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Wybory do organów stanowiących są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy. Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się.

Samorząd Gminny

Samorząd Powiatowy

Samorząd wojewódzki

22. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego

Europejska Karta Samorządu Terytorialnego jest dokumentem odnoszącym się do kwestii statutu prawnego samorządów terytorialnych w skali międzynarodowej. Karta powstała w wyniku prac Stałej Konferencji Gmin i Regionów Europy. Przyjęta została w 1985 roku a 1 września 1988 roku po przyjęciu dokumentów ratyfikujących nabrała mocy prawnej i weszła w życie. Obecnie stronami Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego jest 30 państw europejskich, w tym również Polska. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego składa się z Preambuły i 18 artykułów. W karcie znajduje się 30 postanowień. Spośród 30 postanowień twórcy Karty wyróżnili 14 jako najważniejsze merytorycznie. Każde państwo przyjmujące Karte zobowiązane jest do wybrania 20 postanowień z 30, przy czym 10 z nich powinno wywodzić się z 14 najważniejszych. Karta określa ideę autonomii terytorialnej i stanowi zbiór zasad dotyczących statusu samorządności lokalnej. W Karcie szczególnie wyróżniony został zapis mówiący o niezaprzeczalnym prawie obywateli do uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi na szczeblach lokalnych, jako o podstawie funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa. Według zapisu w Karcie prawa i obowiązki społeczności lokalnych winny być określane uchwałami poszczególnych parlamentów oraz mieć swoje miejsce w konstytucjach państw. Określenie statusu społeczności lokalnych według wspólnych zasad ma stanowić czynnik wspomagający procesy integracyjne w Europie oraz stanowić krok na drodze do decentralizacji władzy. Oprócz postanowień obligatoryjnych do przestrzegania których zobowiązują się państwa członkowskie Karty istnieją również przepisy fakultatywne, obejmujące taką problematykę, jak zasady decentralizacji, kwestie kompetencji społeczności lokalnych oraz współpracy międzynarodowej samorządów terytorialnych. Polska stała się członkiem Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego 1 marca 1994 r, po uprzednim wprowadzeniu zmian i poprawek w prawodawstwie określającym zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego

26. Zadania gminy (min. 5)

Wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Celem działania gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty i tworzenie warunków dla pełnego uczestnictwa mieszkańców jej życiu

- sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów

- edukacji publicznej - szkoły podstawowe i przedszkola

- ochrony zdrowia

- pomocy społecznej w tym środków i zakładów opiekuńczych

- wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk

27 Zadania powiatu

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:

- edukacji publicznej - ponadgimnazjalna

- promocji i ochrony zdrowia

- pomocy społecznej

- transportu zbiorowego i dróg publicznych

- ochrony środowiska i przyrody

- utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

31. Status prawny pracowników samorządowych

Na najwyższym stopniu hierarchii znajdują się pracownicy piastujący funkcje organów samorządowych (wójtowie, członkowie zarządów powiatów i województw praz związków jednostek samorządu terytorialnego) i dla nich przewidziano wybór jako formę nawiązania stosunku pracy. Stopień niższy zajmują pracownicy w strukturze organizacyjnej urzędu gminy lub instytucji samorządowych związku międzygminnego i oni nawiązują stosunek pracy po przez mianowanie, powołanie zarezerwowano dla zastępcy wójta, sekretarza, skarbnika gminy i powiatu oraz samorządu województwa samodzielnych pracowników samorządowych. Najniższą pozycję zajmują pracownicy samorządowi zatrudnienia na podstawie umów o pracę. Status prawny pracowników samorządowych określa ustawa z dnia 22 marca 1990 roku o pracownikach samorządowych. Ustawa określa status prawny pracowników zatrudnionych w:

1. urzędzie marszałkowskim, wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych,

2. starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych

3. urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych.

4. Biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki

5. Biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego

Pracownicy samorządowi są zatrudniani:

- na podstawie wyboru: w urzędzie marszałkowskim, starostwie powiatowym, w urzędzie gminy, w związkach jednostek samorządu terytorialnego.

- na podstawie mianowania: pracownicy zatrudniani na stanowiskach pracy określonych w statusie gminy bądź związku między gminnego,

- na podstawie powołania: sekretarz gminy, sekretarz powiatu, skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), skarbnik powiatu (główny księgowy budżetu powiatu), skarbnik województwa (główny księgowy budżetu województwa),

- na podstawie umowy o pracę: pozostali pracownicy samorządowi

Pracownikiem samorządowym może być osoba, która: jest obywatele polskim, ma odpowiedni staż pracy i kwalifikacje, ukończyła 18 rok życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.

Do podstawowych obowiązków pracownika samorządowego należy: dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesów państwa oraz indywidualnych interesów obywateli. Do obowiązków pracownika samorządowego należy w szczególności: przestrzegania prawa; wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie; informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania; zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przez prawo przewidzianym; zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami; zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim.

Pracownikowi samorządowemu przysługuje:

- wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych

- dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa przy przechodzeniu na rentę inwalidzką lub emeryturę

- świadczenia emerytalne i rentowe

Czas pracy pracowników samorządowych nie może przekraczać 40 godzin na tydzień i 8 godzin na dobę.

32. Samorządowe Kolegium odwoławcze

Kolegia są właściwe do rozpatrywania odwołań od decyzji zażaleń na postanowienia administracyjne, a także mają w postępowaniu administracyjnym niektóre kompetencje nadzorcze (rozpatrywanie wniosków o wznowienie postępowania i wniosków o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnych). W skład całej jednostki organizacyjnej, jaką jest samorządowe kolegium odwoławcze, wchodzą członkowie etatowi lub pozaetatowi w liczbie ustalonej przez zgromadzenie ogólne kolegium na wniosek jego prezesa. Członkowie etatowi kolegium nawiązują i rozwiązują stosunek pracy z prezesem kolegium i podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej w związku z postępowaniem uchybiającym ich obowiązkom lub godności zawodowej. Samorządowe kolegia odwoławcze są zorganizowane według podziału terytorialnego, odpowiadającego dawnym województwom w liczbie 49. Ich prezesi tworzą z mocy prawa Krajową Reprezentację Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, która zajmuje się między innymi wymianą doświadczeń w zakresie organizacji i funkcjonowania kolegiów, opiniowaniem projektów aktów prawnych i podejmowaniem uchwał w istotnych sprawach dotyczących kolegiów.

SKO jest swoistą jednostką organizacyjną, która wyodrębnia ze swojej struktury składy trzyosobowe, mające kompetencje decyzyjne. Ta jednostka organizacyjna ma własną strukturę, na którą składają się jej organy wewnętrzne. Są to:

- Zgromadzenie ogólne, w którego skład wchodzą: prezes, wiceprezesi i członkowie. Do zgromadzenia ogólnego należy między innymi uchwalanie regulaminu organizacyjnego kolegium, wybór członków komisji konkursowej, przyjmowanie corocznej informacji o działalności kolegium, czy wybór kandydatów na prezesa kolegium.

- Prezes kolegium, który kieruje jego pracami, a w tym między innymi reprezentuje kolegium na zewnątrz, ogłasza konkurs na członków kolegium i przewodniczy pracom komisji konkursowej, czuwa nad jednolitością orzecznictwa, wyznacza przewodniczących składów orzekających itd. Prezes wykonuje także czynności przewidziane przepisami prawa dla organów administracji publicznej, niezastrzeżone dla składu orzekającego. SKO mają również cechy organów administracji państwowej. Wynika to przede wszystkim z więzi personalnych z naczelnym organem administracji publicznej, jakim jest Prezes Rady ministrów. Powołuje i odwołuje on prezesa i wiceprezesa kolegium, określa w drodze rozporządzenia tryb przeprowadzenia konkursu na członków kolegium, oraz powołuje członków spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. Prezes Rady Ministrów może również odwołać prezesa kolegium w przypadku stwierdzenia przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej powtarzającego się naruszania prawa podczas wykonywania obowiązków lub uchylania się od ich wykonywania.

33. Kontrola - nadzór - audyt wewnętrzny

Kontrola - jest to badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanym, ustalanie zasięgu i przyczyn rozbieżności oraz przekazanie wyników tych ustaleń podmiotowi kontrolowanemu oraz zwierzchniemu. Podstawowymi miernikami oceny stanów, istniejącego i postulowanego są: legalność, celowość, rzetelność, gospodarność. Podziały kontroli z punktu widzenia zależności organizacyjnej - wewnętrzna i zewnętrzna. Pod względem inicjatywy kontrole podejmowane - na wniosek i z urzędu. Ze względu na sposób przeprowadzenia kontroli kontrole dzielimy na:

• Inspekcję - bezpośrednia obserwacja zachowania się ludzi w jednostce kontrolowanej

• Lustracja - ocenia stan rzeczywisty badanego podmiotu lun wyniki określonego działania

• Rewizja - kontrola finansowa

• Wizytacja - ocena całokształtu działalności podmiotu kontrolowanego

Nadzór - jest to badanie działalności danego podmiotu administracyjnego połączone z możliwością pomocy, wpływu a także modyfikacji tej działalności dokonywane przez organ zwierzchni organizacyjnie bądź funkcjonalnie - w celu zapewnienia zgodności tej działalności z prawem a w określonych przypadkach zgodności z pewnymi wartościami szczegółowymi. Nadzór dzielimy na:

• Nadzór nad administracja rządową (stricte - gdy nadzór jest nad organem podrzędnym_

• Nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego

• Nadzór policyjny (uniezależniony od podmiotów kontrolowanych)

Nadzór jest to więc taki zespół realizowanych kompetencji, których wpływ na działalność organów podporządkowanych jest bardzo intensywny i bezpośredni mający na celu usuwanie nieprawidłowości i zapobieganie im w przyszłości

Audyt wewnętrzny jest to ogół działań obejmujących niezależne badanie systemów zarządzania i kontroli w jednostce w wyniku którego kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę adekwatności, efektywności i skuteczności tych systemów. Czynności doradcze w tym składanie wniosków mające na celu usprawnianie funkcjonowania jednostki. Audyt wewnętrzny prowadzi się w jednostkach sektora finansów publicznych jak również poza tymi sektorami jeśli jednostki dokonują znacznych wydatków publicznych lub gromadzą dużą ilość finansów publicznych. Przed rozpoczęciem audytu trzeba poinformować kierownika jednostki o audycie, jego przebiegu czasowego i celowości. Warunki na audytora: obywatelstwo w ramach UE, pełna zdolność do czynności prawnych, pełnia praw publicznych, niekaralność za czyny karalne, wyższe wykształcenie, egzamin przed komisją egzaminacyjną, którą powołuje minister finansów

35. Najwyższa Izba Kontroli

- jest naczelnym organem kontroli państwowej

- podlega sejmowi

- Działa na zasadzie kolegialności

- kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności

- może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności

- przekłada Sejmowi: analizę wykonywania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej, opinię o przedmiocie absolutorium dla RM, informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia określone w ustawie

- przedstawia sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności

- naczelny organ kontroli państwowej

- prezes NIK jest powoływany przez sejm za zgodą senatu na 6 lat i może być ponownie powołany tylko 2 razy

- prezes NIK nie może zajmować innego stanowiska z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej ani wykonywać innych zajęć zawodowych

- prezes NIK nie może należeć do pa

- prezes NIK nie może bez uprzedniej zgody sejmu być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu

39. Sądownictwo administracyjne

Sądownictwo jest dwuinstancyjne: Wojewódzki Sąd Administracyjny, Najwyższy Sąd Administracyjny. Spory kompetencyjne pomiędzy organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne. Wymiar sprawiedliwości w RP sprawują: sąd najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne i sądy wojskowe. NSA i inne sądy administracyjne sprawują w zakresie ustalonym w ustawie kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola to obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych organów administracji rządowej.

Prezesa NSA powołuje Prezydent na 6 letnią kadencje spośród kandydatów zgłoszonych przez Zgromadzenia Ogólne sędziów NSA.

Zadania sądów administracyjnych:

Kontrola działalności administracji publicznej. Orzekania w 3 typach spraw:

- skargi na decyzje administracyjne i inne postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, egzekucyjnym i zabezpieczającym oraz inne akty administracyjne. Skargo te można wnieść do WSA dopiero po wyczerpaniu skargi przed organami administracyjnymi i samorządowymi kolegiami odwoławczymi. Sądy administracyjne rozstrzygają tylko co do zgodności z prawem - legalności. Skargę rozpatruje najpierw WSA, a od jego orzeczenia przysługuje kasacja do NSA. Kasacje można oprzeć tylko na naruszeniu prawa przez sąd I instancji. Charakter kasacyjny - uwzględnienie w orzeczeniu skargi uchyla zaskarżoną decyzję administracyjną lub stwierdza nieważność

- skargi na akty prawa miejscowego stanowionego przez organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej

- rozstrzygają spory o właściwość miedzy organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi. Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej. W sprawach tych zarówno w pierwszej jak i w drugiej instancji orzeka NSA

44. Akta stanu cywilnego

Według art. 1 ustawy „prawo o aktach stanu cywilnego” rejestracja cech określających stan cywilny osoby uwzględniają trzy zdarzenia: urodzenie, małżeństwo, zgon, sprawy dotyczące innych zdarzeń. Rejestracja ta odbywa się w księgach stanu cywilnego w formie aktów (urodzenia, małżeństwa, zgonu) przez kierownika urzędu stanu cywilnego (wójt lub burmistrz- prezydent). Poszczególne akty stanu cywilnego:

Akt urodzenia - urodzenie dziecka żywego zgłosić należy w ciągu 14 dni od dnia urodzenia, urodzenie dziecka martwego powinno nastąpić w ciągu 3 dni. Dziecko może mieć maksimum dwa imiona, oświadczenie o ich wyborze przyjmuje kierownik stanu cywilnego i także on ma prawo do odmowy przyjęcia dla dziecka imienia: ośmieszającego, nieprzyzwoitego, nie pozwalające odróżnić płci. Zmianę imienia dziecka, może być dokonana w ciągu 6 miesięcy od daty sporządzenia aktu urodzenia

Akt małżeństwa - Ustawa o prawie o aktach stanu cywilnego określa obowiązki osoby zmierzającej wstąpić w związek małżeński jest to m.in.: przedstawienie dokumentu tożsamości, złożenie odpisu skróconego aktu urodzenia

Akt zgonu - zgon osoby należy zgłosić najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia zgonu. Zgon osoby w skutek choroby zakaźnej - 24 godziny od zgonu. Akt zgonu sporządza się na podstawie karty zgonu

50, Wywłaszczenie nieruchomości

Wywłaszczenie polega na pozbawieniu lub ograniczeniu służącego określonej osobie prawa rzeczowego do oznaczonej rzeczy na mocy indywidualnego aktu prawnego. Wywłaszczenie może być stałe lub czasowe. W Polsce wywłaszcza się tylko dla wykorzystania rzeczy na określony cel publiczny (np. budowę drogi, szkoły, pod zalanie sztucznego zbiornika wodnego) i tylko za słusznym odszkodowaniem odpowiadającym wartości wywłaszczonej nieruchomości lub wartości odebranego prawa. wywłaszczenie nieruchomości może zostać dokonane tylko na ściśle określone cele, które zostały szczegółowo wskazane w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami oraz w kilku ustawach szczególnych. Jeżeli organ administracji publicznej, na rzecz którego nastąpiło wywłaszczenie, tzn. Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, planuje wykorzystać wywłaszczoną nieruchomość na cel inny niż wskazany w decyzji wywłaszczeniu, ciąży na nim obowiązek poinformowania o tych planach poprzedniego właściciela nieruchomości, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługiwało inne ograniczone prawo rzeczowe. Podmioty te mają prawo wystąpić o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, ograniczonego prawa rzeczowego. Z wnioskiem występuje się do właściwego miejscowo Starosty, a postępowanie toczy się na koszt Skarbu Państwa. Wnioskujący o zwrot nie ponosi więc żadnych kosztów, gdyż całość materiału dowodowego ma obowiązek zgromadzić organ administracji.

Wywłaszczenie:

1. dotyczy rzeczy (nieruchomości) indywidualnie oznaczonej (np. działka przy ul. X nr 15), a nie określonej rodzajowo (np. "wszystkie działki położone na Starym Mieście, a należące do blondynów"),

2. łączy się z odszkodowaniem, w gotówce lub poprzez przyznanie nieruchomości zamiennej,

3. następuje na podstawie orzeczenia organu administracji a nie aktu normatywnego o generalnej treści.

54. Ograniczenia prędkości w ruchu drogowym

Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godz. 5.00. - 23.00 50km/h, 23.00 - 5.00. 60km/h, w strefie zamieszkania - 20km/h. Prędkość samochodu osobowego, motocykla lub samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5t :na autostradzie 130km/h, na drodze ekspresowej dwujezdniowej 110km/h, na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz drodze dwujezdniowej co najmniej o dwóch pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu - 100km/h, na pozostałych drogach - 90km/h. Prędkość ciągnika rolniczego (też z przyczepą) - 30km/h, pojazdu z urządzeniem wystającym z przodu więcej niż 1,5 m od siedzenia dla kierującego - 30km/h na obszarze zabudowanym i 60km/h poza obszarem zabudowanym, motocykla i motoroweru, w którym przewozi się dziecko do 7 lat - 40km/h.

56. Stany nadzwyczajne mogą być wprowadzane tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia. Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnemu muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa. W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą być zmienione: Konstytucja, ordynacje wyborcze do Sejmu i Senatu i organów samorządu terytorialnego, ustawa o wyborze Prezydenta RP oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych. W czasie stanu nadzwyczajnego oraz wciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzane referendum ogólnokrajowe, nie mogą być przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta PR, a kadencja tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu.

Mamy 3 stany nadzwyczajne:

Stan wojenny - w zrazie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczpospolitej na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa. Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego prezydent przedstawia sejmowi w ciągu 48 godzin od podpisania rozporządzenia. Sejm niezwłocznie rozpatruje rozporządzenie prezydenta, Może je uchylić bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczy posłów. Prezydent RP określa zadania sił zbrojnych, może mianować Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych

Stan Wyjątkowy - w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, prezydent RP na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony nie dłuższy niż 90 dni stan wyjątkowy na części albo na całym terytorium państwa. Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz za zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy niż 60 dni

KRP określa zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu wojennego i wyjątkowego: nie może ograniczać wolności i praw - godność człowieka, obywatelstwo, ochrona życia, humanitarne zachowanie, ponoszenie odpowiedzialności karnej, dostęp do sądu, dobra osobiste, sumienie i religia, petycje, rodzina i dziecko. Niedopuszczalne jest ograniczanie wolności i praw człowieka i obywatela wyłącznie z powodu rasy, płci, języka, wyznania lub jego braku, pochodzenia społecznego, urodzenia oraz majątku

Stan Klęski Żywiołowej - w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rady Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa, Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.

Ustawa określa zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatele w stanie klęski żywiołowej może ograniczać wolności i prawa: wolność działalności gospodarczej, wolność osobista, nienaruszalność mieszkania, wolność poruszania się i pobytu na terytorium RP, prawo do strajku, prawo własności, prawo pracy, prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, prawo do wypoczynku

.

20. Służba cywilna

19. Status prawny wojewody

---