B

I

O

L

O

G

I

C

Z

N

E

P

O

D

S

T

A

W
Y

Z

A

C

H

O

W
A

N

I

A

W
Y

K

Ł

A

D

1

B

io

lo

g

ic

z

n

e

k

o

n

c

e

p

c

je

c

z

ło

w
ie

k

a

d

r

A

n

d

rz

e

j

K

ę

d

z

io

rs

k

i

W
B

iO

Ś

,

K

a

t.

F

iz

jo

l.

Z

w

ie

rz

ą

t

i E

k

o

to

k

s

y

k

o

lo

g

ii

K

ilk

a

c

y

ta

tó

w

n

a

p

o

c

z

ą

te

k

„

B

ó

g

c

h

c

e

ic

h

b

o

w

ie

m

d

o

ś

w

ia

d

c

z

y

ć

, ż

e

b

y

w

ie

d

z

ie

li,

ż

e

s

a

m

i p

rz

e

z

s

ię

s

ą

t

y

lk

o

z

w

ie

rz

ę

ta

m

i.

L

o

s

b

o

w

ie

m

s

y

n

ó

w

lu

d

z

k

ic

h

je

s

t t

e

n

s

a

m

c

o

i

lo

s

z

w

ie

rz

ą

t..

.”

[K

o

h

3

, 1

8

-1

9

(

III

w

p

. C

h

r)

]

„

J

e

ś

li

w

s

z

y

s

tk

o

m

o

ż

n

a

w

y

ja

ś

n

ić

p

o

p

rz

e

z

t

o

, c

o

o

d

k

ry

w

a

w

m

ó

z

g

u

a

n

a

to

m

ia

i f

iz

jo

lo

g

ia

t

o

p

o

c

o

m

a

m

s

tw

a

rz

a

ć

u

ro

jo

n

ą

s

u

b

s

ta

n

c

ję

?

J

e

ż

e

li

u

to

ż

s

a

m

ia

m

d

u

s

z

ę

z

o

rg

a

n

a

m

i c

ia

ła

, t

o

d

la

te

g

o

, ż

e

w

s

z

y

s

tk

o

m

n

ie

w

ty

m

u

tw

ie

rd

z

a

.”

„

M

y

ś

l j

e

s

t p

ro

d

u

k

te

m

d

z

ia

ła

n

ia

m

ó

z

g

u

(

a

w

ię

c

m

a

p

o

d

ło

że

fi

z

jo

lo

g

ic

z

n

e

a

n

ie

t

y

lk

o

p

s

y

c

h

o

lo

g

ic

z

n

e

).”

[J

.O

. d

e

la

M

e

ttr

ie

, p

o

ł.

X

V

III

w

.]

„

C

ia

ło

b

o

w

ie

m

d

o

c

z

e

g

o

in

n

e

g

o

d

ą

ż

y

n

iż

d

u

c

h

, a

d

u

c

h

d

o

c

z

e

g

o

in

n

e

g

o

n

iż

c

ia

ło

, i

s

tą

d

n

ie

m

a

m

ię

d

z

y

n

im

i z

g

o

d

y

, t

a

k

ż

e

n

ie

c

z

y

n

ic

ie

t

e

g

o

, c

o

c

h

c

e

c

ie

.”

[G

a

l 5

, 1

7

]

„

W

c

z

ło

w

ie

k

u

d

rz

e

m

ie

c

a

łe

z

w

ie

rz

ę

, a

le

w

z

w

ie

rz

ę

c

iu

n

ie

c

a

ły

c

z

ło

w

ie

k

.”

[K

. L

o

re

n

z

, l

a

ta

5

0

. X

X

w

.]

„

U

m

y

s

ł j

e

s

t t

y

m

, c

o

c

z

y

n

i m

ó

z

g

.”

[K

o

s

s

ly

n

i K

o

e

n

ig

, 1

9

9

5

]

C

e

le

C

e

le

p

sy

ch

o

lo

g

ii

p

sy

ch

o

lo

g

ii

O

p

is

y

w

a

n

ie

t

e

g

o

, c

o

s

ię

d

zie

je

W

y

ja

śn

ia

n

ie

t

e

g

o

, c

o

s

ię

d

zie

je

P

rz

e

w

id

y

w

a

n

ie

t

e

g

o

, c

o

s

ię

z

d

a

rz

y

K

o

n

tr

o

lo

w

a

n

ie

t

e

g

o

, c

o

s

ię

d

zie

je

P

o

le

p

sz

a

n

ie

ja

k

o

śc

i ż

y

cia

P

h

ili

p

Z

im

b

a

rd

o

, P

s

y

c

h

o

lo

g

ia

i

ż

y

c

ie

C

o

p

y

ri

g

h
t

©
W
y

d

a

w

n

ic

tw

o

N

a

u

k

o

w

e

P

W

N

S

A

2

0

0

4

U

p

ro

s

zc
zo
n

e

ze
s

ta

w

ie

n

ie

p

o

g

lą

d

ó

w

n

a

r

e

la

c

je

m

ię

d

zy
m

ó

z

g

ie

m

i p

s

y

c

h

ik

ą

(S

a

d

o

w

s

k

i,

C

h

m

u

rzy
ń

s

k

i,

1

9

8

9

).

A

u

to

n

o

m

iz

m

A

u

to

n

o

m

iz

m

m

ó

z

g

i

d

u

sz
a

d

z

ia

ła

ją

n

ie

z

a

le

ż

n

ie

o

d

si

e

b

ie

.

m

ó

z

g

i

d

u

sz
a

d

z

ia

ła

ją

n

ie

z

a

le

ż

n

ie

o

d

si

e

b

ie

.

P

a

ra

le

liz

m

p

s

y

c

h

o

fiz

y

c

z

n

y

P

a

ra

le

liz

m

p

s

y

c

h

o

fiz

y

c

z

n

y

cz
yn
n

o

ści

cz
yn
n

o

ści

p

s

ych

p

s

ych

. I

. I

so
m

a

t

so
m

a

t

. są
syn

c

h

ro

n

icz
n

e

. są
syn

c

h

ro

n

icz
n

e

w

cz
a

si

e

le

cz
n

ie

w

sp
ó

łz

a

le

ż

n

e

w

cz
a

si

e

le

cz
n

ie

w

sp
ó

łz

a

le

ż

n

e

A

n

im

iz

m

A

n

im

iz

m

d

u

sz
a

o

ż

yw
ia

c

ia

ło

i

ki

e

ru

je

n

im

d

u

sz
a

o

ż

yw
ia

c

ia

ło

i

ki

e

ru

je

n

im

In

te

ra

k

c

jo

n

iz

m

In

te

ra

k

c

jo

n

iz

m

m

ó

z

g

je

st

p

o

d

s

ta

w

ą

d

u

sz
y,

a

le

m

ó

z

g

je

st

p

o

d

s

ta

w

ą

d

u

sz
y,

a

le

je

d

n

o

cz
e

śn
ie

je

st

p

rz

e

z

n

ią

st

e

ro

w

a

n

y

je

d

n

o

cz
e

śn
ie

je

st

p

rz

e

z

n

ią

st

e

ro

w

a

n

y

S

p

ir

y

tu

a

liz

m

S

p

ir

y

tu

a

liz

m

z

ja

w

is

ka

z

ja

w

is

ka

p

s

ych

p

s

ych

. i

. i

s

o

m

a

t

s

o

m

a

t

. s

ą

. s

ą

p

rze
ja

w

e

m

d

z

ia

ła

n

ia

d

u

s

zy

p

rze
ja

w

e

m

d

z

ia

ła

n

ia

d

u

s

zy

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i p

s

y

c

h

ic

z

n

y

m

i i

s

o

m

a

ty

c

z

n

y

m

i

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i p

s

y

c

h

ic

z

n

y

m

i i

s

o

m

a

ty

c

z

n

y

m

i

k

ie

ru

ją

d

w

a

r

ó

ż

n

e

s

y

s

te

m

y

:

d

u

s

z

a

i

m

ó

z

g

k

ie

ru

ją

d

w

a

r

ó

ż

n

e

s

y

s

te

m

y

:

d

u

s

z

a

i

m

ó

z

g

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i p

s

y

c

h

ic

z

n

y

m

i i

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i p

s

y

c

h

ic

z

n

y

m

i i

s

o

m

a

ty

c

z

n

y

m

i k

ie

ru

je

je

d

e

n

s

y

s

te

m

s

o

m

a

ty

c

z

n

y

m

i k

ie

ru

je

je

d

e

n

s

y

s

te

m

D

u

a

lizm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

zn
y

D

u

a

lizm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

zn
y

M

o

n

izm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

z

n

y

M

o

n

izm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

z

n

y

K

i

e

r

u

n

k

i

i

d

e

a

l

i s

t

y

c

z

n

e

K

i

e

r

u

n

k

i

i

d

e

a

l

i s

t

y

c

z

n

e

U

p

ro

s

zc
zo
n

e

ze
s

ta

w

ie

n

ie

p

o

g

lą

d

ó

w

n

a

r

e

la

c

je

m

ię

d

zy
m

ó

z

g

ie

m

i p

s

y

c

h

ik

ą

(S

a

d

o

w

s

k

i,

C

h

m

u

rzy
ń

s

k

i,

1

9

8

9

).

E

p

if

e

n

o

m

e

n

a

liz

m

E

p

if

e

n

o

m

e

n

a

liz

m

d

u

sz
a

je

st

p

ro

d

u

k

te

m

m

ó

z

g

u

d

u

sz
a

je

st

p

ro

d

u

k

te

m

m

ó

z

g

u

B

e

h

a

w

io

ry

z

m

B

e

h

a

w

io

ry

z

m

is

tn

ie

je

tyl

ko
r

e

a

g

u

ją

ce
ci

a

ło

; cz
yn
n

o

śc
i

is

tn

ie

je

tyl

ko
r

e

a

g

u

ją

ce
ci

a

ło

; cz
yn
n

o

śc
i

p

sych

icz
n

e

p

o

m

ija

n

e

p

sych

icz
n

e

p

o

m

ija

n

e

M

a

te

ri

a

liz

m

r

e

d

u

k

c

jo

n

is

ty

c

z

n

y

M

a

te

ri

a

liz

m

r

e

d

u

k

c

jo

n

is

ty

c

z

n

y

cz
yn
n

o

ści
m

ó

z

g

u

d

a

ją

s

ię

z

re

d

u

ko
w

a

ć

d

o

cz
yn
n

o

ści
m

ó

z

g

u

d

a

ją

s

ię

z

re

d

u

ko
w

a

ć

d

o

p

ra

w

fi

z

yko

ch
e

m

icz
n

ych

, w

ię

c

cz
yn
n

o

śc
i

p

ra

w

fi

z

yko

ch
e

m

icz
n

ych

, w

ię

c

cz
yn
n

o

śc
i

p

sych

icz
n

e

m

o

ż

n

a

n

im

i w

y

ja

ś

n

ić

p

sych

icz
n

e

m

o

ż

n

a

n

im

i w

y

ja

ś

n

ić

K

o

m

p

o

z

y

c

jo

n

iz

m

K

o

m

p

o

z

y

c

jo

n

iz

m

z

ja

w

iska

z

ja

w

iska

p

s

ych

p

s

ych

. s

ą

fu

n

k

c

ją

m

ó

z

g

u

. s

ą

fu

n

k

c

ją

m

ó

z

g

u

–

–

b

io

s

yst
e

m

u

b

io

s

yst
e

m

u

, w

k

tó

ry

m

n

a

p

ra

w

a

b

io

lo

g

icz
n

e

, w

k

tó

ry

m

n

a

p

ra

w

a

b

io

lo

g

icz
n

e

n

a

ło

ż

o

n

e

są
sp
e

cyf
icz
n

e

d

la

n

ie

g

o

n

a

ło

ż

o

n

e

są
sp
e

cyf
icz
n

e

d

la

n

ie

g

o

w

ła

ści
w

o

ś

ci

, b

ę

d

ą

ce
p

o

d

ło

ż

e

m

p

sych

ik

i

w

ła

ści
w

o

ś

ci

, b

ę

d

ą

ce
p

o

d

ło

ż

e

m

p

sych

ik

i

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i

p

s

y

c

h

p

s

y

c

h

. i

. i

s

o

m

a

t

s

o

m

a

t

. k

ie

ru

ją

. k

ie

ru

ją

d

w

a

r

ó

ż

n

e

s

y

s

te

m

y

:

d

u

s

z

a

i

m

ó

z

g

d

w

a

r

ó

ż

n

e

s

y

s

te

m

y

:

d

u

s

z

a

i

m

ó

z

g

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i p

s

y

c

h

ic

z

n

y

m

i i

s

o

m

a

ty

c

z

n

y

m

i

c

z

y

n

n

o

ś

c

ia

m

i p

s

y

c

h

ic

z

n

y

m

i i

s

o

m

a

ty

c

z

n

y

m

i

k

ie

ru

je

je

d

e

n

s

y

s

te

m

k

ie

ru

je

je

d

e

n

s

y

s

te

m

D

u

a

lizm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

zn
y

D

u

a

lizm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

zn
y

M

o

n

izm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

z

n

y

M

o

n

izm
p

s

y

c

h

o

fizy
c

z

n

y

K

i

e

r

u

n

k

i

m

a

t

e

r

i

a

l

i s

t

y

c

z

n

e

K

i

e

r

u

n

k

i

m

a

t

e

r

i

a

l

i s

t

y

c

z

n

e

W

sp

ó

łc

ze

sn

e

W

sp

ó

łc

ze

sn

e

k

ie

ru

n

k

i

k

ie

ru

n

k

i

p

sy

ch

o

lo

g

ii

p

sy

ch

o

lo

g

ii

1

)

b

io

lo

g

ic

z

n

y

2

)

p

s

y

c

h

o

d

y

n

a

m

ic

z

n

y

3

)

b

e

h

a

w

io

ry

s

ty

c

z

n

y

4

)

p

o

zn

a

w

cz

y

5

)

h

u

m

a

n

is

ty

cz

n

y

6

)

e

w

o

lu

c

jo

n

is

ty

c

z

n

y

P

h

ili

p

Z

im

b

a

rd

o

, P

s

y

c

h

o

lo

g

ia

i

ż

y

c

ie

C

o

p

y

ri

g

h
t

©
W
y

d

a

w

n

ic

tw

o

N

a

u

k

o

w

e

P

W

N

S

A

2

0

0

4

P

h

ili

p

Z

im

b

a

rd

o

, P

s

y

c

h

o

lo

g

ia

i

ż

y

c

ie

C

o

p

y

ri

g

h
t

©
W
y

d

a

w

n

ic

tw

o

N

a

u

k

o

w

e

P

W

N

S

A

2

0

0

4

d

ąż

en

ia

m

i c

zł

o

w

ie

k

a

st

er

u

je

d

ąż

en

ia

m

i c

zł

o

w

ie

k

a

st

er

u

je

sy

st

em

k

ar

i

n

ag

ró

d

; s

iln

a

w

o

la

sy

st

em

k

ar

i

n

ag

ró

d

; s

iln

a

w

o

la

n

ie

is

tn

ie

je

;

n

ie

is

tn

ie

je

;

o

b

ec

n

ie

k

.

o

b

ec

n

ie

k

.

~

~

h

is

to

ry

c

zn

a

h

is

to

ry

c

zn

a

-

-

sp

e

c

y

fi

c

zn

e

r

ea

k

cj

e

sp

e

c

y

fi

c

zn

e

r

ea

k

cj

e

ze

w

n

ęt

rz

n

e

ze

w

n

ęt

rz

n

e

-

-

śr

o

d

o

w

is

k

o

śr

o

d

o

w

is

k

o

-

-

w

a

ru

n

k

i b

o

d

ź

c

o

w

e

w

a

ru

n

k

i b

o

d

ź

c

o

w

e

-

-

re

a

g

u

ją

ca

n

a

b

o

d

ź

ce

re

a

g

u

ją

ca

n

a

b

o

d

ź

ce

-

-

p

o

d

a

tn

a

n

a

m

o

d

y

fik

a

cj

e

p

o

d

a

tn

a

n

a

m

o

d

y

fik

a

cj

e

B

e

h

aw
io

r

ys

ty

c

z

n

a

B

e

h

aw
io

r

ys

ty

c

z

n

a

za

ch

o

w

an

ie

je

st

z

e

w

n

ęt

rz

n

y

m

za

ch

o

w

an

ie

je

st

z

e

w

n

ęt

rz

n

y

m

w

y

ra

ze

m

w

e

w

n

ęt

rz

n

y

ch

w

y

ra

ze

m

w

e

w

n

ęt

rz

n

y

ch

m

o

ty

w

ó

w

, c

zę

st

o

m

o

ty

w

ó

w

, c

zę

st

o

w

ch

o

d

z

ą

w

ch

o

d

z

ą

-

-

cy

ch

cy

ch

ze

s

o

b

ą

w

k

o

n

fli

k

t

ze

s

o

b

ą

w

k

o

n

fli

k

t

k

. s

to

so

w

a

n

a

w

p

ra

k

ty

ce

k

. s

to

so

w

a

n

a

w

p

ra

k

ty

ce

k

lin

ic

zn

ej

k

lin

ic

zn

ej

re

d

u

k

cj

o

n

is

ty

cz

n

e

u

ję

ci

e

re

d

u

k

cj

o

n

is

ty

cz

n

e

u

ję

ci

e

za

ch

o

w

ań

c

zł

o

w

ie

k

a

za

ch

o

w

ań

c

zł

o

w

ie

k

a

k

. r

o

zw

ij

a

n

a

k

. r

o

zw

ij

a

n

a

-

-

n

o

w

e

n

o

w

e

te

ch

n

ik

i b

a

d

a

w

c

ze

te

ch

n

ik

i b

a

d

a

w

c

ze

K

o

m

e

n

ta

r

z

K

o

m

e

n

ta

r

z

-

-

n

ie

św

ia

d

o

m

e

p

o

p

ę

d

y

n

ie

św

ia

d

o

m

e

p

o

p

ę

d

y

-

-

k

o

n

fli

k

ty

k

o

n

fli

k

ty

-

-

p

ro

c

e

sy

m

ó

z

g

o

w

e

p

ro

c

e

sy

m

ó

z

g

o

w

e

i n

er

w

o

w

e

i n

er

w

o

w

e

G

łó

w

n

y

t

e

m

a

t

G

łó

w

n

y

t

e

m

a

t

b

a

d

a

ń

b

a

d

a

ń

-

-

d

zi

e

d

zi

c

zn

o

ść

d

zi

e

d

zi

c

zn

o

ść

-

-

w

c

z

e

sn

e

d

o

św

ia

d

c

z

en

ia

w

c

z

e

sn

e

d

o

św

ia

d

c

z

en

ia

-

-

d

zi

e

d

zi

c

zn

o

ść

d

zi

e

d

zi

c

zn

o

ść

-

-

p

ro

c

e

sy

p

ro

c

e

sy

b

io

ch

e

m

b

io

ch

e

m

.

.

D

e

te

r

m

in

a

n

ty

D

e

te

r

m

in

a

n

ty

za

c

h

o

w

a

n

ia

za

c

h

o

w

a

n

ia

k

ie

ro

w

a

n

a

p

rz

e

z

in

st

y

n

k

ty

k

ie

ro

w

a

n

a

p

rz

e

z

in

st

y

n

k

ty

(p

o

p

ę

d

y

i

p

o

tr

z

eb

y

)

(p

o

p

ę

d

y

i

p

o

tr

z

eb

y

)

św

ia

św

ia

-

-

d

o

m

e

d

o

m

e

i n

ie

u

św

ia

d

o

m

io

n

e

i n

ie

u

św

ia

d

o

m

io

n

e

-

-

b

ie

rn

a

b

ie

rn

a

-

-

m

e

c

h

a

n

is

ty

c

zn

a

m

e

c

h

a

n

is

ty

c

zn

a

P

o

g

lą

d

P

o

g

lą

d

n

a

n

a

tu

r

ę

n

a

n

a

tu

r

ę

c

zł

o

w

ie

k

a

c

zł

o

w

ie

k

a

P

syc
h

o

d

yn
a

m

ic

z

n

a

P

syc
h

o

d

yn
a

m

ic

z

n

a

B

io

lo

gi

c

z

n

a

B

io

lo

gi

c

z

n

a

F

re

u

d

, 1

9

2

7

: E

g

o

i

Id

.

o

ra

z

k

o

n

ty

n

u

a

to

rz

y

W
a

ts

o

n

, 1

9

1

3

: P

s

yc

h

o

lo

g

ia

ja

k

ją

w

id

z

i b

e

h

a

w

io

ry

s

ta

;

S

k

in

n

e

r,

1

9

3

8

: Z

a

c

h

o

w

a

n

ie

s

ię

o

rg

a

n

iz

m

ó

w

.

K

o

n

c

e

p

c

je

c

z

ło

w

ie

k

a

w

p

s

y

c

h

o

lo

g

ii

C

o

p

y

ri

g

h

t

©
W
N

P

W
N

S

A

2

0

0

4

Z

m

ia

n

a z

ac

h

o

w

an

ia

Z

m

ia

n

a z

ac

h

o

w

an

ia

d

o

k

o

n

u

je

s

ię

p

o

d

d

o

k

o

n

u

je

s

ię

p

o

d

w

p

ły

w

p

ły

-

-

w

e

m

w

e

m

d

o

św

ia

d

cz

en

ia

d

o

św

ia

d

cz

en

ia

(w

y

ch

o

w

an

ia

)

(w

y

ch

o

w

an

ia

)

-

-

p

ro

c

e

sy

u

m

y

sł

o

w

e

p

ro

c

e

sy

u

m

y

sł

o

w

e

(p

rz

e

tw

a

rz

a

n

ie

in

f.)

(p

rz

e

tw

a

rz

a

n

ie

in

f.)

-

-

ję

zy

k

ję

zy

k

-

-

w

a

ru

n

k

i b

o

d

ź

c

o

w

e

w

a

ru

n

k

i b

o

d

ź

c

o

w

e

-

-

p

ro

c

e

sy

u

m

y

sł

o

w

e

p

ro

c

e

sy

u

m

y

sł

o

w

e

-

-

tw

ó

rc

za

i

a

k

ty

w

n

a

tw

ó

rc

za

i

a

k

ty

w

n

a

-

-

o

tw

a

rta

n

a

b

o

d

ź

ce

o

tw

a

rta

n

a

b

o

d

ź

ce

(i

n

fo

rm

a

cj

e)

(i

n

fo

rm

a

cj

e)

P

o

z

n

aw
c

z

a

P

o

z

n

aw
c

z

a

S

iłą

n

ap

ęd

o

w

ą z

ac

h

o

w

an

ia

S

iłą

n

ap

ęd

o

w

ą z

ac

h

o

w

an

ia

je

st

d

ąż

en

ie

d

o

je

st

d

ąż

en

ie

d

o

sa

m

o

re

a

sa

m

o

re

a

-

-

liz

ac

ji

liz

ac

ji

i a

k

tu

al

iz

ac

ji

sw

o

ic

h

i a

k

tu

al

iz

ac

ji

sw

o

ic

h

m

o

żl

iw

o

śc

i

m

o

żl

iw

o

śc

i

M

ec

h

an

iz

m

y

z

ac

h

o

w

an

ia

i

M

ec

h

an

iz

m

y

z

ac

h

o

w

an

ia

i

fu

n

k

cj

e

p

sy

ch

ic

z

n

e

fu

n

k

cj

e

p

sy

ch

ic

z

n

e

u

k

sz

ta

łto

u

k

sz

ta

łto

-

-

w

ał

y

w

ał

y

si

ę

w

p

rz

eb

ie

g

u

e

w

o

lu

cj

i i

si

ę

w

p

rz

eb

ie

g

u

e

w

o

lu

cj

i i

m

aj

ą z

n

ac

ze

n

ie

m

aj

ą z

n

ac

ze

n

ie

p

rz

y

st

o

so

w

aw

cz

e

p

rz

y

st

o

so

w

aw

cz

e

K

o

m

e

n

ta

r

z

K

o

m

e

n

ta

r

z

-

-

d

o

św

ia

d

cz

e

n

ie

lu

d

zk

ie

d

o

św

ia

d

cz

e

n

ie

lu

d

zk

ie

i p

o

te

n

cj

a

ł l

u

d

zk

i

i p

o

te

n

cj

a

ł l

u

d

zk

i

-

-

p

rz

y

st

o

so

w

a

n

ia

p

rz

y

st

o

so

w

a

n

ia

p

sy

c

h

p

sy

c

h

.

.

u

k

sz

ta

łto

w

a

n

e

w

d

ro

d

z

e

u

k

sz

ta

łto

w

a

n

e

w

d

ro

d

z

e

ew

o

lu

cj

i

ew

o

lu

cj

i

G

łó

w

n

y

t

e

m

a

t

G

łó

w

n

y

t

e

m

a

t

b

a

d

a

ń

b

a

d

a

ń

-

-

p

o

te

n

cj

a

ln

ie

p

o

te

n

cj

a

ln

ie

sa

m

o

st

e

ru

ją

c

e

sa

m

o

st

e

ru

ją

c

e

-

-

p

rz

y

st

o

so

w

p

rz

y

st

o

so

w

. i

s

y

g

n

a

ły

. i

s

y

g

n

a

ły

śr

o

d

o

w

is

k

o

w

e

s

łu

żą

c

e

śr

o

d

o

w

is

k

o

w

e

s

łu

żą

c

e

p

rz

e

tr

w

a

n

iu

p

rz

e

tr

w

a

n

iu

D

e

te

r

m

in

a

n

ty

D

e

te

r

m

in

a

n

ty

za

c

h

o

w

a

n

ia

za

c

h

o

w

a

n

ia

-

-

a

k

ty

w

n

a

o

a

k

ty

w

n

a

o

n

ie

o

g

ra

n

ic

zo

n

y

m

n

ie

o

g

ra

n

ic

zo

n

y

m

p

o

te

n

cj

a

le

p

o

te

n

cj

a

le

-

-

w

ła

śc

iw

a

c

zł

o

w

ie

k

o

w

i

w

ła

śc

iw

a

c

zł

o

w

ie

k

o

w

i

p

ie

rw

o

tn

e

m

u

z

o

k

re

su

p

ie

rw

o

tn

e

m

u

z

o

k

re

su

p

le

js

to

c

en

u

p

le

js

to

c

en

u

P

o

g

lą

d

P

o

g

lą

d

n

a

n

a

tu

r

ę

n

a

n

a

tu

r

ę

c

zł

o

w

ie

k

a

c

zł

o

w

ie

k

a

H

u

m

an
is

tyc
z

n

a

H

u

m

an
is

tyc
z

n

a

E

w

o

lu

c

jo

n

is

tyc
z

n

a

E

w

o

lu

c

jo

n

is

tyc
z

n

a

B

a

rk

o

w

, C

o

s

m

id

e

s

, T

o

o

b

y,

1

9

9

2

: T

h

e

A

d

a

p

te

d

M

in

d

N

e

is

s

e

r,

1

9

6

7

: C

o

g

-

n

iti

ve

P

s

yc

h

o

lo

g

y

M

a

s

lo

w

, 1

9

5

4

: M

o

ty

w

a

c

ja

i O

s

o

b

o

w

o

ś

ć

K

o

n

c

e

p

c

je

c

z

ło

w

ie

k

a

w

p

s

y

c

h

o

lo

g

ii

P

h

ili

p

Z

im

b

a

rd

o

, P

s

y

c

h

o

lo

g

ia

i

ż

y

c

ie

„…

J

e

ś

li

lu

d

zi

e

zr

o

b

ią

t

o

, c

o

ja

c

i p

o

w

ie

m

, w

ie

le

lu

d

zi

b

ę

d

zi

e

u

ra

to

w

a

n

y

c

h

i t

u

ta

j b

ę

d

zi

e

p

o

k

ó

j,

w

o

jn

a

s

ię

za
k

o

ń

c

zy
je

ś

li

lu

d

zi

e

s

zc
ze
rze
p

rze
s

ta

n

ą

b

lu

źn
ić

B

o

g

u

. J

e

ś

li

n

ie

p

rze
s

ta

n

ą

p

o

d

c

za
s

p

o

n

ty

fik

a

tu

P

iu

s

a

X

I,

to

w

y

b

u

c

h

n

ie

je

s

zc
ze
g

o

rs

za
w

o

jn

a

...

”

„…

T

a

k

s

tr

a

s

zn
y

c

h

c

ie

rp

ie

ń

, t

y

lu

o

k

ru

tn

y

c

h

zb
ro

d

n

i

n

ie

w

y

m

y

ś

lił

b

y

n

a

jb

a

rd

zi

e

j

p

o

m

y

s

ło

w

y

s

c

e

n

a

rzy
s

ta

fil

m

ó

w
g

ro

zy
.

…
d

la

c

z

e

g

o

c

y

w

ili

zo
w

a

n

y

i k

u

lt

u

ra

ln

y

n

a

ró

d

n

ie

m

ie

c

k

i,

ży
ją

c

y

ra

ze
m
z

in

n

y

m

i

w

s

e

rc

u

E

u

ro

p

y

o

d

k

ilk

u

n

a

s

tu

w

ie

k

ó

w

, zo
s

ta

ł

n

a

c

za
s

ty

c

h

k

ilk

u

n

a

s

tu

la

t o

w

ła

d

n

ię

ty

ta

k

s

za
le

ń

c

zy
m

b

e

s

tia

ls

tw

e

m

, że
s

a

m
p

o

s

ta

w

ił

s

ię

p

o

za
m

a

rg

in

e

s

e

m

c

zł

o

w

ie

c

ze
ń

s

tw

a

?

W
y

d

a

je

s

ię

, ż

e

n

ig

d

y

n

ie

p

o

jm

ie

m

y

c

ze
m

u

d

o

s

zł

o

d

o

t

y

c

h

s

tr

a

s

zn
y

c

h

zb
ro

d

n

i.

M

o

żn
a

p

o

ją

ć

d

zi

a

ła

n

ia

p

o

s

zc
ze
g

ó

ln

y

c

h

p

s

y

c

h

o

p

a

tó

w

, d

e

w

ia

n

tó

w
m

o

ra

ln

y

c

h

b

e

z

k

rzt

y

n

y

s

u

m

ie

n

ia

, k

tó

rzy
n

ie

s

te

ty

is

tn

ie

ją

za
w

s

ze
i w

s

zę
d

zi

e

; a

le

d

zi

e

s

ią

tk

i,

s

e

tk

i

ta

k

ic

h

in

d

y

w

id

u

ó

w
w

g

ro

n

ie

n

a

js

zl

a

c

h

e

tn

ie

js

ze
g

o

za
w

o

d

u

le

k

a

rs

k

ie

g

o

to

n

ie

b

io

lo

g

ic

zn
a

a

b

e

rr

a

c

ja

, l

e

c

z

za
tr

w

a

ża
ją

c

y

o

w

o

c

zb
ro

d

n

ic

ze
j

id

e

o

lo

g

ii.

J

e

d

n

a

k

że
m

u

s

ia

ło

b

y

ć

c

o

ś

je

s

zc
ze
, b

o

ja

k

że
w

y

ja

ś

n

ić

fa

k

ty

, że
n

a

w

e

t

w

ś

ró

d

le

k

a

rzy
z

S

S

b

y

ły

, p

o

je

d

y

n

c

ze
c

o

p

ra

w

d

a

, p

rzy
p

a

d

k

i

o

d

m

o

w

y

u

d

zi

a

łu

w

zb
ro

d

n

ia

c

h

?

...

”

C

zł

o

w

ie

k

n

ie

m

o

że
s

ie

b

ie

s

a

m

d

o

k

o

ń

c

a

zr

o

zu
m

ie

ć

b

e

z

C

h

ry

s

tu

s

a

.

N

ie

m

o

że
zr

o

z

u

m

ie

ć

, a

n

i k

im

je

s

t,

a

n

i j

a

k

a

je

s

t j

e

g

o

p

ra

w

d

z

iw

a

g

o

d

n

o

ś

ć

,

a

n

i j

a

k

ie

je

s

t j

e

g

o

p

o

w

o

ła

n

ie

i

o

s

ta

te

c

zn
ie

p

rze
z

n

a

c

ze
n

ie

.

J

a

n

P

a

w

e

ł I

I

O

d

p

o

w

ie

d

ź

n

a

p

y

ta

n

ie

k

im

je

s

t c

zł

o

w

ie

k

w

y

zn
a

c

za
k

ie

ru

n

k

i i

za
k

re

s

o

d

d

zi

a

ły

w

a

ń

p

s

y

c

h

o

te

ra

p

e

u

ty

c

z

n

y

c

h

i

w

y

c

h

o

w

a

w

c

zy
c

h

?

U

K

Ł

A

D

Y

Z

Ł

O

ś

O

N

E

U

K

Ł

A

D

Y

S

K

O

M

P

L

IK

O

W

A

N

E

o

rg

a

n

iz

m

ż

y

wy

b

io

c

e

n

o

z

a

, b

io

s

fe

ra

s

p

o

łe

c

z

n

o

ś

ć

, s

y

s

te

m

g

o

s

p

o

d

a

rc

z

y

s

a

m

o

c

h

ó

d

k

o

m

p

u

te

r

s

a

m

o

lo

t,

it

p

.

e

le

m

e

n

ty

u

k

ła

d

u

o

d

d

z

ia

łu

ją

n

a

s

ie

b

ie

p

rz

e

z

s

p

rz

ę

ż

e

n

ia

z

w

ro

tn

e

s

łu

ż

ą

c

e

c

a

łe

m

u

u

k

ła

d

o

w

i

b

ra

k

o

d

d

z

ia

ły

w

a

ń

p

o

m

ię

d

z

y

e

le

m

e

n

ta

m

i

lu

b

o

d

d

z

ia

ły

w

a

n

ia

s

łu

ż

ą

z

e

w

n

ę

tr

z

n

e

m

u

c

e

lo

w

i (

n

p

. t

e

rm

o

s

ta

t w

lo

d

ó

w

c

e

)

u

k

ła

d

s

ta

n

o

w

i

w

ię

c

e

j

n

iż

ty

lk

o

s

u

m

ę

s

w

y

c

h

c

z

ę

ś

c

i

u

k

ła

d

je

s

t j

e

d

y

n

ie

s

u

m

ą

t

w

o

rz

ą

c

y

c

h

g

o

e

le

m

e

n

tó

w

c

z

y

n

n

o

ś

ć

u

k

ła

d

u

p

o

s

ia

d

a

e

le

m

e

n

t n

ie

p

rz

e

w

id

y

w

a

ln

o

ś

c

i

c

z

y

n

n

o

ś

ć

u

k

ła

d

u

d

a

s

ię

w

y

p

ro

w

a

d

z

ić

z

f

u

n

k

c

ji

je

g

o

s

k

ła

d

o

w

y

c

h

s

ą

p

la

s

ty

c

z

n

e

,

z

d

o

ln

e

d

o

a

d

a

p

ta

c

ji

b

ra

k

z

d

o

ln

o

śc

i a

d

a

p

ta

c

y

jn

y

c

h

k

o

n

ie

c

z

n

e

u

ję

c

ie

in

te

g

ra

c

y

jn

e

(h

o

lis

ty

c

z

n

e

);

o

g

ra

n

ic

z

o

n

e

z

a

s

to

s

o

w

a

n

ie

m

e

to

d

r

e

d

u

k

c

jo

n

iz

m

u

m

e

to

d

y

r

e

d

u

k

c

jo

n

is

ty

c

z

n

e

w

p

e

łn

i

w

y

ja

ś

n

ia

ją

b

u

d

o

w

ę

i

fu

n

k

c

je

u

k

ła

d

u

P

o

zi

o

m

y

o

rg

a

n

iza
c

ji

-

in

te

g

ro

n

y

ź

ró

d

ło

: M

a

d

e

r

–

U

n

d

e

rs

ta

n

d

in

g

H

u

m

a

n

A

n

a

to

m

y

a

n

d

P

h

y

s

io

lo

g

y

. M

a

c

G

ra

w

-H

ill

, 2

0

0

4

a

to

m

c

z

ą

s

te

c

z

k

a

k

o

m

ó

rk

a

tk

a

n

k

a

n

a

rz

ą

d

u

k

ła

d

n

a

rz

ą

d

ó

w

o

rg

a

n

iz

m

m

a

k

ro

m

o

le

k

u

ła

o

rg

a

n

e

llu

m

n

ie

o

ż

y

w

io

n

e

o

ż

y

w

io

n

e

O

rg

a

n

izm
a

lizm
(o

rg

a

n

ic

y

zm
)

K

o

n

c

e

p

c

ja

b

u

d

o

w

y

o

rg

a

n

iz

m

ó

w

ż

y

w

y

c

h

o

p

a

rt

a

n

a

te

o

ri

i u

k

ła

d

ó

w

[c

y

b

e

rn

e

ty

k

a

+

t

e

rm

o

d

y

n

a

m

ik

a

s

y

s

te

m

ó

w

o

tw

a

rt

y

c

h

] (

B

e

rt

a

la

n

ff

y

).

[u

k

ła

d

–

s

tr

u

k

tu

ra

z

ło

ż

o

n

a

z

w

z

a

je

m

n

ie

p

o

w

ią

z

a

n

y

c

h

je

d

n

o

s

te

k

s

k

ła

d

o

w

y

c

h

]

U

k

ła

d

y

o

ż

y

w

io

n

e

z

o

rg

a

n

iz

o

w

a

n

e

s

ą

h

ie

ra

rc

h

ic

z

n

ie

–

s

k

ła

d

a

ją

s

ię

z

p

o

d

u

k

ła

d

ó

w

o

n

iż

s

z

y

m

p

o

z

io

m

ie

o

rg

a

n

iz

a

c

ji.

Z

ja

w

is

k

a

b

io

lo

g

ic

z

n

e

n

a

r

ó

ż

n

y

c

h

p

o

z

io

m

a

c

h

w

z

a

je

m

n

ie

n

a

s

ie

b

ie

o

d

d

z

ia

łu

ją

(n

ie

p

rz

e

b

ie

g

a

ją

w

sp
o

só
b

iz

o

lo

w

a

n

y)

In

te

g

ra

c

ja

s

k

ła

d

o

w

y

c

h

w

c

a

ło

ś

ć

w

y

ż

s

z

e

g

o

r

z

ę

d

u

(

in

te

g

ro

n

)

w

y

ła

n

ia

n

o

w

e

w

ła

ś

c

iw

o

ś

c

i

C

zy
n

n

o

ś

c

ia

m

i u

k

ła

d

u

r

z

ą

d

z

ą

p

ra

w

a

w

ła

ś

c

iw

e

d

la

p

o

s

z

c

z

e

g

ó

ln

y

c

h

p

o

z

io

m

ó

w

o

rg

a

n

iz

a

c

ji

(p

ra

w

a

k

o

m

p

le

m

e

n

ta

rn

e

)

K

o

n

c

e

p

c

ja

o

rg

a

n

izm
a

ln

a

a

k

c

e

p

tu

je

p

o

d

e

jś

c

ie

a

n

a

lit

y

c

zn
o

-r

e

d

u

k

c

y

jn

e

w

ła

ś

c

iw

e

d

la

d

a

n

e

g

o

p

o

zi

o

m

u

, a

le

w

y

m

a

g

a

r

ó

w

n

ie

ż

p

o

d

e

jś

c

ia

c

a

ło

ś

c

io

w

e

g

o

i

m

e

to

d

o

lo

g

ii

k

o

m

p

o

zy
c

y

jn

e

j

O

rg

a

n

izm
a

lizm
(o

rg

a

n

ic

y

zm
)

Z

g

o

d

n

ie

z

II

z

a

s

a

d

ą

te

rm

o

d

y

n

a

m

ik

i

u

k

ła

d

y

p

o

s

ia

d

a

ją

c

e

d

u

ż

ą

e

n

e

rg

ią

s

w

o

b

o

d

n

ą

(n

is

k

ą

e

n

tr

o

p

ię

),

k

tó

ra

m

o

ż

e

b

y

ć

p

rz

e

k

s

z

ta

łc

o

n

a

n

a

p

ra

c

ę

m

e

c

h

a

n

ic

z

n

ą

s

ą

u

k

ła

d

a

m

i d

y

s

y

p

a

ty

w

n

y

m

i

(r

o

z

p

ra

s

z

a

ją

c

y

m

i)

p

o

n

ie

w

a

ż

t

ra

c

ą

z

n

a

c

z

n

ą

c

z

ę

ś

ć

te

j e

n

e

rg

ii.

T

rw

a

ło

ś

ć

t

a

k

ic

h

u

k

ła

d

ó

w

je

s

t m

a

ła

(

p

ra

w

d

o

p

o

d

o

b

ie

ń

s

tw

o

is

tn

ie

n

ia

w

s

ta

n

ie

u

p

o

rz

ą

d

k

o

w

a

n

y

m

je

s

t m

a

łe

).

E

w

o

lu

u

ją

o

n

e

w

k

ie

ru

n

k

u

m

a

k

s

y

m

a

liz

a

c

ji

e

n

tr

o

p

ii

.

W

z

ro

s

t e

n

tr

o

p

ii

je

s

t

, w

s

e

n

s

ie

s

ta

ty

s

ty

c

z

n

y

m

,

n

ie

o

d

w

ra

c

a

ln

y

i w

y

z

n

a

c

z

a

k

ie

ru

n

e

k

u

p

ły

w

u

c

z

a

s

u

.

K

o

n

s

e

k

w

e

n

c

je

:

-

n

ie

m

o

żn
o

ś

ć

c

o

fn

ię

c

ia

s

ię

w

c

za
s

ie

(

d

o

s

ta

n

u

m

n

ie

js

ze
j e

n

tr

o

p

ii)

-

n

ie

m

o

żn
o

ś

ć

za
jr

ze
n

ia

w

p

rzy
s

z

ło

ś

ć

(p

rze
p

o

w

ie

d

n

ie

)

C

o

m

ó

w

ią

g

w

ia

zd
y

, w

ró

żk
a

lu

b

a

s

tr

o

lo

g

?

?

?

W

s

w

e

j i

s

to

c

ie

o

rg

a

n

iz

m

y

ż

y

w

e

s

ą

s

tr

u

k

tu

ra

m

i

d

y

s

s

y

p

a

ty

w

n

y

m

i,

d

a

le

k

im

i o

d

s

ta

n

u

r

ó

w

n

o

w

a

g

i t

e

rm

o

d

y

n

a

m

ic

z

n

e

j

z

o

to

c

z

e

n

ie

m

.

C

h

a

ra

k

te

ry

z

u

ją

s

ię

w

y

s

o

k

im

s

to

p

n

ie

m

z

ło

ż

o

n

o

ś

c

i

i

m

a

le

ją

c

ą

w

m

ia

rę

r

o

z

w

o

ju

e

n

tr

o

p

ią

, u

tr

z

y

m

y

w

a

n

ą

k

o

s

z

te

m

w

z

ro

s

tu

n

ie

u

p

o

rz

ą

d

k

o

w

a

n

ia

w

s

w

o

im

o

to

c

z

e

n

iu

.

O

rg

a

n

izm
y

c

e

c

h

u

je

:

o

tw

a

rt

o

ś

ć

–

z

d

o

ln

o

ś

ć

p

o

b

ie

ra

n

ia

„

n

is

k

o

e

n

tr

o

p

o

w

e

j”

e

n

e

rg

ii

z

e

w

n

ę

tr

z

n

e

j.

s

ta

n

s

ta

c

jo

n

a

rn

y

(u

s

ta

lo

n

y

) o

w

z

g

lę

d

n

ie

s

ta

b

iln

y

c

h

p

a

ra

m

e

tr

a

c

h

.

n

ie

tr

w

a

ło

ś

ć

-

o

rg

a

n

iz

m

y

ż

y

ją

ta

k

d

łu

g

o

ja

k

d

łu

g

o

ic

h

m

e

c

h

a

n

iz

m

y

r

e

g

u

la

c

y

jn

e

p

rz

e

c

iw

s

ta

w

ia

ją

s

ię

n

iw

e

lu

ją

c

e

m

u

d

z

ia

ła

n

iu

II

p

ra

w

a

t

e

rm

o

d

y

n

a

m

ik

i.

„

Ś

m

ie

rć

t

o

n

ie

u

n

ik

n

io

n

e

zw
y

c

ię

s

tw

o

d

ru

g

ie

j za
s

a

d

y

te

rm

o

d

y

n

a

m

ik

i n

a

d

m

e

c

h

a

n

iz

m

a

m

i f

iz

jo

lo

g

ic

zn
y

m

i u

tr

zy
m

u

ją

c

y

m

i i

r

e

g

u

lu

ją

c

y

m

i z

ło

żo
n

o

ś

ć

,

h

o

m

e

o

s

ta

zę
i

h

o

m

e

o

d

y

n

a

m

ik

ę

o

rg

a

n

izm
u

.”

[T

rz

e

b

s

k

i,

2

0

0

1

]

W
Ą

ś

N

A

D

R

Z

E

W
IE

ś

A

B

A

S

T

A

W

D

L

A

C

Z

E

G

O

ś

A

B

A

W

S

K

O

C

Z

Y

Ł

A

D

O

S

T

A

W

U

?

?

?

D

E

B

A

T

A

B

IO

L

O

G

Ó

W

F

IZ

J

O

L

O

G

:

T

o

o

cz
yw
is

te

–

ż

a

b

a

w

sko

cz
ył

a

p

o

n

ie

w

a

ż

sku

rcz
ył

y

s

ię

je

j m

ię

śn
ie

p

o

d

w

p

ływ
e

m

im

p

u

lsó
w

d

o

c

ie

ra

ją

cy
ch
d

o

n

ich
m

o

to

n

e

u

ro

n

a

m

i

z

m

ó

z

g

u

. I

m

p

u

lsy

te

p

o

ja

w

iły

s

ię

p

o

d

w

p

ływ
e

m

in

n

ych

, d

o

c

ie

ra

ją

cych

z

s

ia

tkó
w

k

i o

k

a

,

syg

n

a

liz

u

ją

cyc

h

o

b

e

cn
o

ś

ć

w

ę

ż

a

.

T

a

k

w

ię

c

m

a

m

y

tu

p

rz

y

c

zy
n

o

w

o

-s

k

u

tk

o

w

y

c

ią

g

z

d

a

rz

e

ń

(p

o

b

u

d

z

e

ń

)

z

a

ch
o

d

z

ą

cy
w

o

b

rę

b

ie

in

te

g

ro

n

u

(o

rg

a

n

iz

m

u

) w

u

ła

m

ku
se
ku
n

d

y.

E

T

O

L

O

G

:

P

o

w

yż
sz
e

w

y

ja

śn
ie

n

ie

je

st

b

a

rd

z

o

o

g

ra

n

icz
o

n

e

–

p

o

m

ija

is

to

tę

re

a

kc
ji,

o

d

p

o

w

ia

d

a

ją

c

n

a

p

yt

a

n

ie

‘j

a

k

’ a

n

ie

‘d

la

c

z

e

g

o

’ w

sko

c

z

ył

a

.

D

o

p

ie

ro

z

n

a

jo

m

o

ść
ce
lu

p

o

z

w

a

la

z

ro

z

u

m

ie

ć

d

a

n

e

d

z

ia

ła

n

ie

.

P

rz

ycz

yn
a

je

st

ta

ka
, ż

e

w

sko

cz
ył

a

a

b

y

u

ci

e

c

p

rz

e

d

w

ę

ż

e

m

. Z

a

te

m

s

ku
rcz
e

m

ię

śn
i ż

a

b

y

są
tyl

k

o

je

d

n

y

m

a

s

p

e

kt

e

m

z

ło

ż

o

n

e

g

o

p

ro

c

e

s

u

o

c

h

a

ra

k

te

rz

e

c

e

lo

w

y

m

(

te

le

o

n

o

m

ic

z

n

y

m

)

–

u

c

ie

cz
ki

p

rz

e

d

sch

w

yt

a

n

ie

m

.

D

z

ia

ła

n

ie

o

rg

a

n

iz

m

u

m

o

ż

n

a

z

ro

z

u

m

ie

ć

je

d

y

n

ie

w

k

o

n

te

k

ś

c

ie

ś

ro

d

o

w

is

k

a

,

w

kt

ó

ry

m

ż

y

je

, z

a

ró

w

n

o

a

b

io

tycz
n

e

g

o

ja

k

i b

io

tycz
n

e

g

o

. K

o

n

ie

cz
n

e

je

st

z

a

te

m

ro

z

u

m

o

w

a

n

ie

h

o

list

y

cz
n

e

–

‘z

g

ó

ry

n

a

d

ó

ł’,

a

n

ie

p

ro

s

te

sz
u

ka
n

ie

ła

ń

cu
ch
a

p

rz

ycz

yn
o

w

o

-sk
u

tk

o

w

e

g

o

z

d

a

rz

e

ń

.

E

M

B

R

IO

L

O

G

:

ś

a

d

e

n

z

p

a

n

ó

w

n

ie

p

o

d

a

ł a

d

e

kw
a

tn

e

g

o

w

y

ja

ś

n

ie

n

ia

o

b

se
rw

a

c

ji.

D

la

m

n

ie

je

d

yn
ą

p

rz

ycz

yn
ą

te

g

o

, ż

e

ż

a

b

a

m

o

ż

e

ska

ka
ć

je

st

to

, z

e

w

tr

a

k

c

ie

je

j

ro

z

w

o

ju

z

z

a

p

ło

d

n

io

n

e

g

o

ja

ja

(o

n

to

g

e

n

e

z

ie

),

p

rz

e

z

w

sz
yst
ki

e

st

a

d

ia

a

ż

d

o

p

o

st

a

ci

d

o

ro

sł

e

j j

e

j n

e

rw

y

, m

ó

z

g

i

m

ię

śn
ie

p

o

łą

cz
ył

y

si

ę

w

ta

ki

sp
o

s

ó

b

, ż

e

ta

k

a

w

ła

ś

n

ie

s

e

k

w

e

n

c

ja

z

d

a

rz

e

ń

je

s

t n

ie

u

c

h

ro

n

n

a

lu

b

, co
n

a

jm

n

ie

j,

n

a

jb

a

rd

z

ie

j

p

ra

w

d

o

p

o

d

o

b

n

a

w

d

o

w

o

ln

y

m

u

kł

a

d

z

ie

w

a

ru

n

k

ó

w

p

o

cz
ą

tko
w

y

ch
.

T

a

k

w

ię

c

a

b

y

w

y

ja

śn
ić

o

b

se
rw

o

w

a

n

ą

r

e

a

kc
ję

z

w

ie

rz

ę

ci

a

t

rz

e

b

a

z

n

a

ć

je

g

o

k

o

n

te

k

s

t h

is

to

ry

c

z

n

y

–

h

ist

o

rię

ż

yc
ia

i

ro

z

w

o

ju

.

O

n

to

g

e

n

e

z

a

je

st

d

ia

lo

g

ie

m

p

o

m

ię

d

z

y

n

a

tu

rą

(

g

e

n

e

tyką

) a

śr

o

d

o

w

isk
ie

m

; cz
ę

st

o

b

yw
a

b

łę

d

n

ie

p

o

s

tr

z

e

g

a

n

a

ja

ko
d

y

ch
o

to

m

ia

(

‘n

a

tu

re

vs
n

u

rtu

re

’)

E

W

O

L

U

C

J

O

N

IS

T

A

:

N

ie

sa
tysf
a

kc
jo

n

u

je

m

n

ie

ż

a

d

n

e

z

tyc
h

tł

u

m

a

cz
e

ń

. ś

a

b

a

w

sko

cz
ył

a

p

o

n

ie

w

a

ż

w

je

j e

w

o

lu

cy
jn

e

j h

ist

o

rii

ta

ki

e

z

a

c

h

o

w

a

n

ie

p

rz

o

d

k

ó

w

n

a

w

id

o

k

w

ę

ż

a

o

k

a

z

a

ło

s

ię

k

o

rz

y

s

tn

e

p

rz

y

s

to

s

o

w

a

w

c

z

o

–

ż

a

b

y,

kt

ó

re

n

ie

u

ci

e

ka
ły

n

ie

z

o

st

a

w

iły

p

o

s

o

b

ie

p

o

to

m

s

tw

a

...

Z

a

te

m

r

e

a

kc
ję

ż

a

b

y

n

ie

m

o

ż

n

a

r

o

z

p

a

tr

yw
a

ć

w

k

a

te

g

o

ria

ch
in

d

yw
id

u

a

ln

ych

z

a

ch
o

w

a

ń

, l

e

cz
r

a

cz
e

j w

ka
te

g

o

ria

ch
z

a

c

h

o

w

a

ń

w

ła

ś

c

iw

y

c

h

d

la

c

a

łe

g

o

g

a

tu

n

k

u

. O

cz
yw
iśc
ie

, o

b

se
rw

o

w

a

n

e

z

a

ch
o

w

a

n

ie

je

st

ce
lo

w

e

–

sł

u

ż

y

p

rz

e

tr

w

a

n

iu

g

a

tu

n

ku
.

B

IO

L

O

G

M

O

L

E

K

U

L

A

R

N

Y

:

(u

śm
ie

ch
a

ją

c

si

ę

r

o

z

b

ra

ja

ją

co
) –

w

sz
yscy

g

u

b

ic

ie

is

to

tę

sp
ra

w

y

. ś

a

b

a

w

sko

cz
ył

a

z

p

o

w

o

d

u

b

io

c

h

e

m

ic

z

n

y

c

h

w

ła

ś

c

iw

o

ś

c

i j

e

j

m

ię

ś

n

i,

z

b

u

d

o

w

a

n

ych

, o

g

ó

ln

ie

m

ó

w

ią

c

, z

r

e

g

u

la

rn

ie

u

ło

ż

o

n

yc
h

w

z

g

lę

d

e

m

si

e

b

ie

w

łó

ki

e

n

b

ia

łko
w

ych

a

k

tyn
y

i

m

io

z

yn
y.

M

ię

śn
ie

k

u

rcz
ą

si

ę

p

o

n

ie

w

a

ż

te

w

łó

kn
a

p

rz

e

su
w

a

ją

s

ię

w

z

g

lę

d

e

m

si

e

b

ie

.

T

a

ki

e

z

a

ch
o

w

a

n

ie

tych
fi

la

m

e

n

tó

w

z

a

le

ż

y

z

ko
le

i o

d

ich
b

u

d

o

w

y

-

skł
a

d

u

i

ko
le

jn

o

śc
i a

m

in

o

kw
a

s

ó

w

-

a

ty

m

sa
m

y

m

o

d

ich
w

ła

sn
o

śc
i ch
e

m

icz
n

ych

, k

tó

re

z

ko
le

i z

a

le

ż

ą

o

d

ich
w

ła

sn
o

śc
i f

iz

ycz

n

ych

.

T

o

je

st

p

o

p

ro

s

tu

p

ro

g

ra

m

r

e

d

u

k

c

jo

n

is

ty

c

z

n

y

, kt

ó

ry

le

ż

y

u

p

o

d

ło

ż

a

w

sz
yst
k

ich

z

ja

w

isk
ż

yci
o

w

ych

.

?

C

e

c

h

y

c

h

a

ra

k

te

ry

s

ty

c

zn
e

s

s

a

k

ó

w

:

4

-d

z

ia

ło

w

e

se
rce
, n

ie

p

a

rz

yst
y

łu

k

a

o

rty

,

p

łu

ca
p

ę

ch
e

rz

yko

w

a

te

, p

rz

e

p

o

n

a

, st

a

ło

c

ie

p

ln

o

ść,

m

a

c

ica
, su
tki

, si

e

rś

ć,

g

ru

cz
o

ły

skó

rn

e

,

ro

z

b

u

d

o

w

a

n

e

kr

e

so
m

ó

z

g

o

w

ie

,

C

e

c

h

y

n

a

c

ze
ln

y

c

h

:

st

o

p

o

ch
o

d

n

o

ść
,

ro

ta

c

ja

p

rz

e

d

ra

m

ie

n

ia

, p

rz

e

ci

w

s

ta

w

n

y

kc
iu

k

, p

a

z

n

o

kci
e

,

su
tk

i t

a

kż
e

n

a

p

ie

rs

i,

w

z

ó

r z

ę

b

o

w

y:

IC

P

M

-

m

le

cz
n

e

i

s

ta

łe

,

sz
czę

ki

sk
ró

co
n

e

, o

cz
o

d

o

ły

fr

o

n

ta

ln

ie

,

C

e

c

h

y

m

a

łp

:

p

o

je

d

yn
cz
a

m

a

c

ica
, ł

o

ż

ysko

k

rw

io

ko
s

m

ó

w

ko
w

e

, m

e

n

s

tr

u

a

c

ja

,

1

p

a

ra

su
te

k

p

ie

rs

io

w

yc
h

, kł

y

p

rz

e

d

z

g

ryz
e

m

, I

C

P

M

-

2

1

2

3

C

e

c

h

y

c

zł

e

k

o

k

s

zt

a

łtn

y

c

h

:

lin

ie

p

a

p

ila

rn

e

, r

e

d

u

kc
ja

o

g

o

n

a

,

C

-ksz
ta

łtn

y

k

rę

g

o

sł

u

p

, w

yp
u

kł

a

k

la

tka
p

ie

rsi

o

w

a

C

zł

o

w

ie

k

w

ś

ró

d

in

n

y

c

h

o

rg

a

n

izm
ó

w

d

w

u

n

o

ż

n

o

ś

ć

i

p

io

n

iz

a

c

ja

c

ia

ła

, p

ro

s

ty

s

ta

w

k

o

la

n

a

w

o

ln

a

r

ę

k

a

, m

a

n

ip

u

la

c

ja

m

a

łe

łu

k

i b

rw

i,

d

łu

g

i n

o

s

i

p

rz

e

g

ro

d

a

d

łu

g

i r

o

z

w

ó

j,

d

łu

g

a

o

p

ie

k

a

n

a

p

o

to

m

s

tw

e

m

p

e

d

o

g

e

n

e

z

a

–

n

e

o

te

n

ia

s

e

k

s

o

d

e

rw

a

n

y

o

d

r

o

z

ro

d

u

c

y

w

ili

z

a

c

ja

, k

u

lt

u

ra

i

m

o

w

a

p

rz

e

k

a

z

y

w

a

n

e

n

ie

g

e

n

e

ty

c

z

n

ie

m

o

w

a

:

c

z

ło

n

o

w

a

n

a

(

a

rt

y

k

u

ło

w

a

n

a

),

s

k

ła

d

n

io

w

a

(

s

y

n

ta

k

ty

c

z

n

a

)

s

y

m

b

o

lic

z

n

a

(

u

m

o

w

n

a

),

o

d

e

rw

a

n

a

o

d

t

u

i

te

ra

z

,

n

ie

e

m

o

c

jo

n

a

ln

a

, p

ro

d

u

k

ty

w

n

a

w

a

rt

o

ś

c

i,

p

o

c

z

u

c

ie

e

s

te

ty

k

i

s

a

m

o

ś

w

ia

d

o

m

o

ś

ć

C

e

c

h

y

c

h

a

ra

k

te

ry

s

ty

c

zn
e

d

la

c

zł

o

w

ie

k

a

: