Zasady gospodarowania majątkiem trwałym

Zarządzanie kapitałem trwałym – właściwe wykorzystywanie i 

eksploatowanie zasobów, racjonalne nakłady w stosunku do rozwoju pb-a.

Kapitał – posiadane dobra materialne i niematerialne wykorzystane w 

produkcji (usługach) oraz zasoby pieniężne.  Jest kategorią ekonomiczną 

posiadającą wartość i mająca zdolność do pomnażania wartości (wzrostu).

Zasób – czynnik wytwórczy będący w dyspozycji podmiotu gospodarczego 

i wykorzystywany w procesie produkcji.

Majątek trwały – cechuje go długotrwały okres użytkowania (powyżej 

jednego roku) oraz stopniowe zużywanie się w trakcie działalności 

gospodarczej.

Składniki majątku trwałego:

1. rzeczowy majątek trwały – zalicza się tu wartość przyjętych do 

użytkowania maszyn, budynków itd. 

2. wartości niematerialne i prawne – uznaje się za nie sumę kosztów 

nabycia praw majątkowych (projektów wynalazczych, patentów, 

licencji). Są to niepieniężne składniki majątku nie posiadające 

substancji fizycznej.

3. finansowy składnik majątku – są to akcje w spółkach akcyjnych, 

obligacje, bony długoterminowe weksle itd.

4. należności długoterminowe

Funkcje majątku trwałego:

1. funkcja społeczna – o ile funkcje ekonomiczne środków trwałych 

sprowadzają się do kryterium ekonomicznego, opartego na kalkulacji 

nakładów (kosztów) i efektów, o tyle funkcje społeczne powinny 

uwzględnić elementy estetyczne, psychologiczne i fizjologiczne warunki

pracy oraz potrzeby człowieka.

2. funkcja ekonomiczna – sprowadza się do oddziaływania człowieka za ich

pośrednictwem na przyrodę w celu zwiększenia produkcji dóbr 

materialnych; decydowanie w dużej mierze o zdolności produkcyjnej 

danego podmiotu gospodarowania; wykorzystywanie zasobów siły 

roboczej.

Zużycie środków

Zużycie środków trwałych – stopniowa utrata wartości i wartości 

użytkowej.

Wartość użytkowa – związana z materialną (przedmiotową)naturą obiektu 

złożonego z elementów substancji przyrody. Stopień przydatności do 

pełnienia pewnych funkcji i zaspokajanie potrzeb w określonych 

warunkach.

Wartość – wiąże się z towarem jako produktem procesu produkcji, wiąże 

się z pieniądzem

Rodzaje zużycia środków trwałych:

1. zużycie fizyczne – polega na zmianie pierwotnych właściwości 

mechanicznych i chemicznych. Następuje  wraz z ich 

wykorzystywaniem w procesach produkcyjnych (zużycie produkcyjne). 

Wynika również z oddziaływania sił przyrody i warunków zewnętrznych 

(zużycie nieprodukcyjne). Może też być odwracalne – przejściowe oraz 

nieodwracalne – trwałe.

2. Zużycie moralne – stopniowa utrata wartości wymiennej i wartości 

użytkowej, spowodowanej zmianami występującymi poza środkami 

pracy. Wywołuje je wzrost społecznej wydajności pracy w pb-ach 

wytwarzających środki trwałe; uzyskanie nowych, wydajniejszych 

środków pracy; zmiany warunków zewnętrznych eksploatacji środka 

pracy, brak popytu na wyroby lub usługi.

Optymalizowanie wykorzystywania środków trwałych – działanie 

zmierzające do poszukiwania najkorzystniejszego postępowania z punktu 

widzenia przyjętego kryterium.

Wskaźniki wykorzystywania środków trwałych:

1. ekonomiczny – charakteryzują produktywność środków trwałych przez 

uzyskane wyniki produkcyjne i finansowe

2. techniczno-ekonomiczne – określają ekonomiczność niektórych 

rozwiązań  technicznych

3. techniczne – dotyczą parametrów technicznych. 

Produktywność – relacja produkcji wytworzonej w ciągu roku do wielkości 

środków trwałych w danym okresie.

Rodzaje wskaźnika produktywności:

1. globalny – uwzględnia wszystkie zasoby trwałe podmiotu, bez względu 

na ich rodzaj i charakter działalności

2. ogólny – zawiera jedynie wartość produkcyjnych zasobów trwałych, 

które związane są z procesami wytwórczymi

3. cząstkowy – obejmuje efektywność tej grupy majątkowej, która stanowi 

mobilną część i aktywnie wpływa na proces produkcyjny.

Amortyzacja – wypływa z ekonomicznej formy z ruchu okrężnego obrotu 

środków trwałych w procesie reprodukcji. Wyraża się realnym procesem 

oddzielenia części wartości od funkcjonalnych środków trwałych w wyniku 

ich produkcyjnego wykorzystania.

Funkcje amortyzacji:

1. miernik wartości przenoszony przez środki trwałe na produkt

2.

czynnik określający udział wartości przeniesionej w kosztach produkcji

3. narzędzia stopniowego akumulowania pieniężnego odpowiednika tej 

wartości na reprodukcję środków trwałych

Stawki (normy) amortyzacji – ilościowo określone parametry 

wykorzystywane do obliczania wartości odpisów amortyzacyjnych od 

środków trwałych w ciągu danego okresu.

Odpisy amortyzacyjne – odzwierciedlają zużycie środków trwałych oraz 

wartości niematerialnych i prawnych, które wykorzystywane są  w 

prowadzonej działalności podmiotów.

Metody amortyzacji:

1. proporcjonalna (liniowa) – wysokość odpisów amortyzacyjnych jest 

jednakowa w ciągu całego okresu eksploatacji

2. degresywna – wysokość stawek maleje w miarę upływu czasu

3. progresywna – amortyzacja wrasta w miarę okresu użytkowania 

środków trwałych.

Formy reprodukcji prostej:

1. całkowita – zastąpienie zużytych fizycznie lub moralnie zasobów 

majątkowych nowymi egzemplarzami tego samego lub podobnego 

rodzaju.

2. rozszerzona – powiększenie wartości obiektu majątku trwałego, która 

powoduje wzrost jego wolumenu w postaci rzeczowej.

http://notatek.pl/gospodarowanie-majatkiem-1?notatka