2012-05-05

1

ZABURZENIA CZYNNOŚCI
TARCZYCY W CIĄŻY

Magdalena Cichocka

analityka medyczna III

Tarczyca a ciąża



U kobiet ciężarnych dochodzi do wielu ważnych
zmian w czynności tarczycy. Istniejący w
okresie ciąży hiperestrogenizm jest
odpowiedzialny za zwiększenie stężenia w
osoczu globuliny wiążącej tyroksynę – TBG.



Podwyższone stężenie TBG pociąga za sobą
zwiększenie stężenia w osoczu całkowitej
tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3).

Tarczyca a ciąża



Ludzka gonadotropina kosmówkowa (hCG)

wykazuje podobieństwo w budowie do hormonu

przysadki – TSH.



Konsekwencją stymulacji receptora dla TSH przez

nadmiernie wysokie stężenie hCG jest przejściowe

zwiększenie stężenia wolnych T3 i T4, oraz

kompensacyjne obniżenie stężenia TSH.



W okresie ciąży istotnym zmianom podlega

również gospodarka jodem- może nastąpić jego

zmniejszenie w osoczu (jako następstwo

zwiększonego klirensu nerkowego).

Tarczyca a ciąża



U ciężarnych kobiet mogą wystąpić wszystkie
znane z ogólnej populacji schorzenia tarczycy.
Ciąża może jednak modyfikować przebieg
niektórych z nich.



Na występowanie i przebieg chorób tarczycy w
ciąży mają również wpływ takie czynniki, jak
spadek aktywności układu immunologicznego w
II i III trymestrze ciąży.

Nadczynność tarczycy



Tyreotoksykoza ciążowa



Ciążowa choroba trofoblastyczna



Choroba Gravesa- Basedowa



Wole guzkowe toksyczne



Poporodowe zapalenie tarczycy



Płodowa postać nadczynności tarczycy



Inne postacie

Tyreotoksykoza ciążowa



Schorzenie jest wynikiem pobudzenia receptora
dla TSH przez hCG.



Przebieg jest zróżnicowany klinicznie: od
przypadków bezobjawowych do umiarkowanie
ciężkiej nadczynności tarczycy.



Charakterystycznym objawem są
niepowściągliwe wymioty.



Przeważnie nie stwierdza się istnienia chorób
tarczycy przed ciążą, nie występuje wole ani
przeciwciała antytarczycowe.

2012-05-05

2

Ciążowa choroba trofoblastyczna



Przebieg podobny to tyreotoksykozy
ciążowej.



Przyczyną zwiększonego wytwarzania
hCG jest zaśniad groniasty lub nabłonek
kosmówkowy.



W badaniach laboratoryjnych obserwuje
się zwiększone stężenie FT4 i FT3 , oraz
obniżone stężenie TSH (również w
tyreotoksykozie).

Choroba Gravesa- Basedowa



Jest to bez wątpienia najczęstsza przyczyna
nadczynności tarczycy w ciąży, stanowiąca ok.
85% wszystkich przypadków.



W ciąży choroba typowo przebiega w trzech
etapach:

1. Pierwszy trymestr – przejściowe nasilenie

dolegliwości.

2. Poprawa stanu chorych w późniejszym okresie.
3. Zaostrzenie przebiegu choroby po porodzie.

Objawy:



tachykardia



wzmożone pocenie



duszność



nadpobudliwość



uczucie gorąca



powiększenie tarczyny



wytrzeszcz gałek ocznych



drżenie mięśniowe



utrata masy ciała mimo wzmożonego łaknienia

Badania



W badaniach laboratoryjnych obserwuje
się podwyższone stężenie FT3 i FT4 oraz
bardzo niskie stężenie TSH.

Powikłania



Nadczynność tarczycy w okresie ciąży stanowi
zagrożenie zarówno dla matki jaki i dla dziecka.



Najczęstsze powikłania ciążowej nadczynności tarczycy:

- ryzyko rozwoju nadciśnienia
- wystąpienie stanu przedrzucawkowego
- rzucawka porodowa
- obrzęk płuc
- przełom tyreotoksyczny

Powikłania



Choroba może być również niebezpieczna dla
płodu i być przyczyną:

- niskiej masy urodzeniowej
- wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu

płodu

- przedwczesnych porodów
- przedwczesnego odklejania się łożyska
- poronień

2012-05-05

3

Powikłania



Płodowa postać choroby G-B jest konsekwencją
przenikania przeciwciał przeciwko receptorowi
dla TSH przez łożysko z organizmu matki do
płodu w okresie, w którym tarczyca
charakteryzuje się już wykształconą funkcją
hormonalną.

Niedoczynność tarczycy



Pełnoobjawowa czyli jawna niedoczynność
tarczycy rozpoznawana jest u około 0,5% kobiet
ciężarnych.



U kobiet, które już chorują na chorobę
autoimmunologiczną (np.: cukrzyca typu 1,
niedokrwistość Addisona-Biermera, bielactwo)
ryzyko zachorowania na chorobę Hashimoto
jest większe niż w ogólnej populacji.

Objawy niedoczynności tarczycy w ciąży



W czasie ciąży przebieg niedoczynności tarczycy może
nie być już tak typowy i prosty do rozpoznania. U części
kobiet może mieć charakter asymptomatyczny (brak
typowych objawów) lub objawy mogą być nieznaczne.
Do najczęściej zgłaszanych należą: nadmierny dla danego
tygodnia ciąży wzrost masy ciała, uczucie zimna, sucha
skóra, zaparcia, senność.

Wpływ na matkę



Nieleczona lub nieprawidłowo leczona
niedoczynność tarczycy wiąże się ze zwiększoną
częstością niepłodności u kobiet.



Niedoczynność tarczycy w okresie ciąży
zwiększa ryzyko poronienia, odklejenia łożyska,
krwawienia poporodowego niedokrwistości,
nadciśnienia ciążowego.

Wpływ na płód i dziecko



Do powikłań ze strony płodu i noworodka należą:
przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa,
noworodkowy zespół zaburzeń oddechowych,
zwiększone ryzyko zgonu płodu i noworodka.



W przypadku dzieci matek z niedoczynnością
tarczycy w ciąży częściej stwierdza się zaburzenia
rozwoju neuropsychologicznego, obniżenie ilorazu
inteligencji oraz przyszłych możliwości
edukacyjnych dziecka.

Bibliografia



Patofizjologia kliniczna - Barbara Zahorska-
Markiewicz, Ewa Małecka-Tendera, Wrocław
2009



Nadczynność tarczycy w ciąży – Robert Krysiak,
Bogusław Okopień, Zbigniew Stanisław
Herman; Śląska Akademia Medyczna w
Katowicach