dr hab. Robert Grzeszczak

Katedra Prawa Europejskiego

Instytut Prawa Międzynarodowego, Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytet Warszawski

Zajęcia 3 i 5 kwietnia2012:

Swoboda przedsiębiorczości

Podstawy traktatowe: art. 49 TFUE (d. art. 43 TWE) i następne ...

I. Definicja przedsiębiorczości w prawie europejskim:

Swoboda przedsiębiorczości obejmuje :

podejmowanie i wykonywanie

działalności

prowadzonej na własny rachunek oraz

zakładanie i zarządzanie

przedsiębiorstwami,

samozatrudnienie!

Jest to zatem faktyczne prowadzenia działalności ekonomicznej przy pomocy trwałego
urządzenia przez czas nieokreślony (sprawa C-221/89 Factortame)

a) samodzielna działalność (element odróżniający od swobodnego przepływu

pracowników)
- C-268/99 Jany - C-55/94 Gebhard

b) stałość i ciągłość (element odróżniający od swobody świadczenia usług)

- spr. C-55/94 Gebhard i spr. C-215/01 Schnitzer

c) transgraniczność
- problem odwrotnej dyskryminacji

- pojęcie elementu unijnego (transgranicznego)

- wyrok z dnia 7 lutego 1979 r. w sprawie 115/78 J. Knoors

d) problem rozdzielenia swobody przedsiębiorczości i swobodnego przepływu
kapitału (208/00 Ueberseering)

II. Adresaci postanowień art. 49 TFUE - zakres podmiotowy i przedmiotowy swobody

przedsiębiorczości:

a) adresaci (107/83 Klopp)
b) uprawnieni

- definicja spółki w TFUE

- pojęcie przedsiębiorczości pierwotnej i wtórnej (spr. C-106/01 Ramrath, spr. 107/83

Klopp)
II a. Zakres przedmiotowy swobody:

Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje w odniesieniu do osób

fizycznych:



swobodę podejmowania i wykonywania samodzielnej działalności zarobkowej



swobodę zakładania i prowadzenia przedsiębiorstw



swobodę nabywania i posiadania udziałów kapitałowych w tworzonych i
istniejących spółkach,

w odniesieniu do osób prawnych:



swobodę zakładania i prowadzenia filii, oddziałów, przedstawicielstw lub spółek

zależnych



swobodę nabywania i posiadania udziałów kapitałowych w nowo zakładanych

lub już istniejących

orzecznictwo do opracowania WAŻNE i nowe:

Sprawa Laval un Partneri C-341/05 (orzeczenie z dnia 18.12.2007r.)

Sprawa Viking Lines C-438/05 (orzeczenie z dnia 11.12.2007r.)

Sprawa Dirk Rüffert C-346/06 (orzeczenie z dnia 3.04.2008r.)

III. WAŻNE (I TRUDNE) : Transgraniczne przeniesienie spółki: teoria siedziby i
teoria powstania:

- 81/87 Daily Mail

- C-212/97 Centros,

- C- 208/00 Überseering
- wyrok w sprawie Insipre Art z 2000r.

- C-210/06 Cartesio

Szerzej o transgranicznym przeniesieniu spółki – zob. materiał w odrębnym pliku.

IV. Treść swobody przedsiębiorczości
a) zakaz dyskryminacji



Wymóg obywatelstwa włoskiego dla prowadzenia aptek – niedopuszczalny

(sprawa KE p . Włochy 63/86, por. także spr. Micheletti)



Wymóg obywatelstwa belgijskiego dla wykonywania praktyki adwokackiej -

niedopuszczalny (sprawa Reyners 2/74!!!!)



Sprawa Choquet 16/78

b) ogólny zakaz wprowadzania ograniczeń
- C-19/92 Kraus: zakaz wprowadzania środków, które nawet jeśli stosowane są bez

dyskryminacji ze względu na obywatelstwo, mogą utrudnić lub uczynić mniej

atrakcyjnym wykonywanie podstawowych swobód zagwarantowanych w Traktacie

- 07/83 Klopp
- problem dyskryminacji podatkowej (C-80/94 Wielockx)

- problem wzajemnego uznawania kwalifikacji – odrębne zajęcia

V. Wyjątki od swobody przedsiębiorczości
- z TFUE oraz wymogi imperatywne: formuła Gebhard

VI. Wykonywanie władzy publicznej a swoboda przedsiębiorczości spr. 2/74 Reyners
oraz sprawy połaczone: Wyrok C-47/08

(z 18 maja 2011 r.),

C-50/08, C-51/08, C-

52/08, C-53/08, C-54/08, C-61/08; KE/ Belgia, KE/ Francja, KE/ Luksemburg, KE/

Portugalia, KE/ Austria, KE/ Niemcy, KE/ Grecja