1

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Motyw tańca w literaturze – ukaż to
zagadnienie na wybranych
przykładach dzieł literackich.

Temat jest oryginalny i niebanalny, ale raczej dla osób zainteresowanych tańcem
jako takim, jego historią i znaczeniem w kulturze. Wymaga znacznego poszerzenia
i pogłębienia wiedzy, a także dokładnego przestudiowania dzieł literackich i dzieł
sztuki właśnie pod kątem motywu tańca. Temat ten daje olbrzymie możliwości wy-
kazania się pomysłowością w trakcie prezentacji. Właśnie sposoby uatrakcyjnienia
Twojego wystąpienia mogą w przypadku tego tematu decydować o ogólnym odbio-
rze Twojej wypowiedzi.

Strategie wstępu

Strategie wstępu

Strategie wstępu

Strategie wstępu

Strategie wstępu

Możliwość 1

Możliwość 1

Możliwość 1

Możliwość 1

Możliwość 1

Na początku warto stwierdzić, że taniec ma rodowód religijny. Pierwsze tańce pełniły
rolę rytualną, za ich pomocą oswajano nieznane siły natury, przywoływano pomyślność,
odstraszano demony. Dopiero w późniejszych czasach rozwoju kultury taniec odrywa się
od swoich sakralnych źródeł, staje się przyjemnością i sposobem wyrażania emocji. Ta-
niec możemy zdefiniować jako określony zespół ruchów i gestów, wykonywany w rytm
muzyki.

Możliwość 2

Możliwość 2

Możliwość 2

Możliwość 2

Możliwość 2

Taniec towarzyszy człowiekowi od czasów najdawniejszych, jest wyrazem emocji i prze-
żyć tak jednostkowych, jak i zbiorowych. Związany jest zawsze z określoną kulturą, reli-
gią, obyczajami, a także porządkiem społecznym. Dlatego w epice, liryce i dramacie na
przestrzeni epok często pojawia się topos tańca. U początków kultury europejskiej ta-
niec był związany z sacrum, natomiast od czasu średniowiecza, stopniowo przechodzi do
sfery profanum, do czego w dużej mierze przyczyniło się zjawisko karnawału.

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Dionizyjskie szaleństwo – w antycznej Grecji taniec miał szczególne znaczenie
w kulcie Dionizosa – Bachusa, boga wina, radości, i religijnej ekstazy. Pochody ba-
chantek, w czasie których pito wino, tańczono i wznoszono okrzyki w rytm frenetycz-
nej muzyki bębnów, nazywano orgiami. Ich uczestnicy w swoisty sposób, przekracza-
jąc granice rozumu, łączyli się w religijnym szaleństwie z bóstwem. Dzisiaj trudno
nam zrozumieć przeżycie religijne tego rodzaju, ale w starożytnej Helladzie było ono
dość powszechne. Świadczą o tym relacje mitologiczne – najsłynniejszy grecki poeta
i śpiewak, Orfeusz został rozszarpany przez otumanione winem czcicielki Dionizosa.

Danse macabre – korowód śmierci – w teocentrycznym średniowieczu taniec, jako
związany z ciałem, był potępiany za swą „grzeszność” i związki z szatańskimi pokusa-
mi. W literaturze i sztuce tej epoki pojawia się natomiast motyw tańca śmierci. Śmierć
wyobrażano sobie do wieku XII jako pełne ohydy, rozkładające się ciało kobiece.
W późnym średniowieczu ten obraz nieco się estetyzuje. Dominuje wizja śmierci
jako kościotrupa, zazwyczaj z kosą i chorągwią. Postać ta prowadzi za sobą reprezen-
tantów wszystkich stanów społecznych od papieża i króla, aż do najbiedniejszego żebra-
ka. Wizja ta podkreśla wszechwładzę śmierci, ale także jej swoisty demokratyzm
– taki wizerunek śmierci mamy m.in. w piętnastowiecznym dialogu Rozmowa mistrza
Polikarpa ze Śmiercią. Śmierć z tego utworu nie jest straszna, a raczej groteskowa.
Pełni ona funkcję nieuchronnej kary dla wszystkich, którzy grzeszą: nieuczciwych
urzędników, pijących piwo plebanów, niewiernych żon. W sztuce średniowiecznej
mamy też często do czynienia z tańcem szkieletów. Przykładem może być obraz Bernta

Literatura podmiotu

•

Rozmowa mistrza Polikarpa ze
Śmiercią

•

Kazimierz Przerwa-Tetmajer,
Melodia mgieł nocnych

•

Krzysztof Kamil Baczyński, Sur
le pomt d’Avignon

•

Julian Tuwim, Grande walse bril-
lante

•

Agnieszka Osiecka, Niech żyje bal

•

Jan Kochanowski, Pieśń świę-
tojańska o sobótce

•

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz

•

Henryk Sienkiewicz, Ogniem
i mieczem

•

Stefan Żeromski, Przedwiośnie

•

Władysław Reymont, Chłopi

•

Adam Mickiewicz, Dziady

•

Stanisław Wyspiański, Wesele

•

Sławomir Mrożek, Tango

Literatura przedmiotu

•

Maria Grabecka, Tańce histo-
ryczne

•

Jolanta Kowalska, Koło bogów.
Ruch i taniec w mitach i obrzę-
dach

•

Roderyk Lange, O istocie tańca
i jego przejawach w kulturze

•

Irena Turska, Krótki zarys histo-
rii tańca

•

Bożena Bednarzowa, Wybrane
zagadnienia z historii tańca

Inne możliwe
sformułowania tematu

•

Taniec i jego znaczenie w tek-
stach kultury.

•

Rola tańca jako motywu w lite-
raturze i sztukach plastycznych.

2

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Notkego Danse macabre. Przedstawia on obleczone skórą szkielety, odziane w białe
całuny, prowadzące szalony korowód z postaciami żywych ludzi.

Obrazy tańca w liryce. W wielu wierszach taniec stanowi główny temat, a także
niejako tło dla zarysowania przeżyć bohaterów. Tańcem fascynowała się zwłaszcza
poezja XX wieku.

•

Melodia mgieł nocnych Kazimierza Przerwy-Tetmajera – ten niezwykły wiersz,
utrzymany w konwencji impresjonistycznej i onirycznej jest właściwie cały stwo-
rzony przez melodykę tańca. Podmiotem lirycznym są mgły, i one to właśnie tańczą,
tworząc przez skręty i zawirowania nową, iluzoryczną rzeczywistość – „lekko z wia-
trem pląsajmy po przestworów głębinie”. Mgły są tu zantropomorfizowane, a ta-
niec staje się elementem synestezji. Opis płynnego, pełnego subtelności ruchu
nadaje lirykowi oryginalny, taneczny rytm.

•

Grande Walse Brillante Juliana Tuwima – to jedna z najoryginalniejszych wizji
tańca w polskiej poezji, znana przede wszystkim z niezapomnianej, pełnej ekspre-
sji interpretacji Ewy Demarczyk –

Czy pamiętasz, jak ze mną tańczyłeś walca
z panną, madonną, legendą tych lat?
Czy pamiętasz, jak ruszył świat do tańca,
świat, co w ramiona nam wpadł.

Wiersz rozpoczyna się od wspomnienia cudownego tańca z ukochaną, podmiot lirycz-
ny pragnie być dla swojej najdroższej atletą, światowcem, kimś wyjątkowym, pomimo
świadomości własnych braków. Kiedy jednak znajduje na palcu dziewczyny pierścio-
nek – dowód zdrady, tonacja wiersza gwałtownie się zmienia. Podmiot liryczny nazy-
wa dziewczynę „wiarołomną madonną” i posuwa się wręcz do groźby „ja ci moim
nieszczęściem śliczna szyjkę obwinę”. Taniec staje się historią miłości, odrzucenia
i narodzin zemsty.

•

Sur le pont d’Avignon Krzysztofa Kamila Baczyńskiego – w tym impresjoni-
stycznym obrazie dźwięki, barwy i światła tworzą piękną wizję, która dla młodego
poety jest ucieczką od koszmaru wojny w idyllę zabawy i tańca. Tańczące na mo-
ście pary, bujna przyroda, gotycka architektura, tworzą zwiewną atmosferę lekko-
ści, jak gdyby wokół nie było bomb, strzałów i płomieni: „jak na najcieńszej wiatru
gamie/ tańczą liściaste suknie panien/ na moście w Avignon”. Wiersz napisany
w 1941 roku jest przykładem tego, jaką poezję chciał tworzyć Baczyński, gdyby nie
przyszło mu żyć w czasach apokalipsy.

Rola tańca w epice

•

Pan Tadeusz Adama Mickiewicza – romantyzm, rozkochany w tradycji narodo-
wej, wprowadził jako jej element również taniec. Narodowe tańce, które Mickie-
wicz pokazuje jako przejaw obyczajowości szlacheckiej, udowadniają, że nawet
w codziennym życiu i jego przejawach kryje się duch narodowy. Najbardziej znany
w literaturze polskiej jest polonez trzeciego maja z Księgi XII pt. Kochajmy się.
Polonez, który uświetnia zaręczynowa ucztę Tadeusza i Zosi, ma znaczenie szcze-
gólne. Wyraża wszystko to, co najlepsze w tradycji szlacheckiej, a także patriotyzm
i miłość ojczyzny.

Razem ze strun wiela
Buchnął dźwięk, jakby cała janczarska kapela
Ozwała się dzwonkami, z zelami, z bębenki...

Polonez tańczony przez mieszkańców Soplicowa, ale także przez wojskowych z Legio-
nów napoleońskich staje się triumfem polskości, daje nadzieję na przyszłą wolność naro-
du. Jest ukoronowaniem naszej narodowej epopei, ale także symbolem baśniowego,
odchodzącego w przeszłość świata szlacheckiego.

•

Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza – w powieści mamy jeden z najpięk-
niejszych opisów tańca w polskiej literaturze. Jest to taniec Jana Skrzetuskiego
z Heleną Kurcewiczówną. Młodzi poznają się i w czasie gorącego, pełnego eks-
presji tańca rodzi się w nich uczucie. Taniec staje się wyrazem świeżo powstałej
miłości, która zapowiada się, że będzie wieczna. Siła i moc, które emanują z tance-
rzy, będą musiały wystarczyć, aby przetrwali oni nadchodzące czasy rozstań i prób.
Jednakże jeszcze o tym nie wiedzą, tańczą wpatrzeni w siebie i szczęśliwi.

•

Niech żyje bal

Niech żyje bal

Niech żyje bal

Niech żyje bal

Niech żyje bal
Agnieszki Osieckiej

Agnieszki Osieckiej

Agnieszki Osieckiej

Agnieszki Osieckiej

Agnieszki Osieckiej

Niech żyje bal
Jeszcze tańczą i drzwi są otwarte
Niech żyje bal
A to życie zachodu jest warte

Bal jest motywem przewodnim tego
wiersza, a właściwie tekstu piosen-
ki, wykonywanej przez Marylę Rodo-
wicz. Bal stanowi metaforę życia. Na
sali balowej spotykają się ludzie
bardzo różni, pełniący różne funkcje
i role. Dla nich wszystkich jednak
życie jest „balem nad bale”, niepo-
wtarzalnym wobec nieuchronności
śmierci, która „wyłączy nam prąd
w środku dnia”. Dlatego trzeba się
cieszyć, bawić, przetańczyć całą noc,
życia nie można przestać pod ścianą.
Wiersz nawiązuje w swojej wymo-
wie do horacjańskiej zasady carpe
diem, poniekąd również do fraszki Ko-
chanowskiego O żywocie ludzkim.
Mądrość życiowa polega na pogo-
dzeniu się z koniecznością odejścia,
ale dzięki temu wartość życia jest
tym większa.

3

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Gdy ją objął rękoma, zdawało mu się, że kawał nieba przygarnął do piersi. W zawro-
tach tańca długie jej warkocze omotały mu szyję, jak gdyby dziewczyna chciała go
przyciągnąć do siebie na zawsze.

•

Chłopi Władysława Reymonta – w epopei Reymonta taniec jest jednym z prze-
jawów bujnej obyczajowości chłopskiego życia. Jest silnie związany z życiem gro-
mady, pełni rolę integrującą społeczność lipecką. Niezwykle żywiołowe i szczegó-
łowe opisy tańca mamy w tomie I, w scenie wesela starego Boryny i Jagny. Skoczne
rytmy oberków i mazurków, powolne rozlewne tony kujawiaków obrazują mental-
ność chłopską, przywiązanie chłopów do ziemi i pracy na roli. Reymont odsłania
detale zarówno muzyki, jak i tanecznych kroków. Ludowe tańce, jak na przykład
taniec Boryny z młodą żoną potwierdzają chłopski wigor i witalność, erotyczny urok
Jagny i krzepę jej męża.

Krzyknęli w instrumenty z całej mocy, aż w izbie się zakotłowało. Boryna zaś Jagusię
ujął, poły na rękę zarzucił, poprawił kapelusza, trzasnął obcasami i z miejsca się poto-
czył! Hej! Tańcował też, tańcował! A okręcał w miejscu, a zawracał, aż iskry leciały
z podłogi, a pokrzykiwał, a Jagusią miotał i zawijał, że się w jeden kłąb jak wrzeciono
po izbie wili, że ino wicher szedł od nich i moc.

Wedle chłopskiej tradycji panna młoda musiała odtańczyć jeden taniec z każdym z go-
ści weselnych.

•

Pożegnanie z Marią Tadeusza Borowskiego – również tutaj taniec jest związa-
ny z weselem, ale rola, jaką odgrywa w utworze, jest zupełnie inna. W rzeczywisto-
ści okupacyjnej taniec stanowi jak gdyby próbę ucieczki od narzucającego się kosz-
maru. Można go także interpretować jako chęć ocalenia mimo wszystko przynaj-
mniej pozorów normalności. Taniec w tym opowiadaniu jest jednak nieodłącznie
związany z niebezpieczeństwem i grozą. Młoda Żydówka, która wie, że jej dni są
policzone, w obłąkanym rytmie tańca szuka zapomnienia i zatracenia. W finale
opowiadania mamy wstrząsający obraz, gdy tańcząc, wbrew zdrowemu rozsądkowi
i zewnętrznemu zagrożeniu wybiega na ulicę i zostaje zastrzelona przez esesma-
nów. Tak więc taniec jest tu nie tyle symbolem życia, co raczej ucieczki przed
rzeczywistością, w rytm muzyki wkrada się widno śmierci.

Taniec w dramacie.

•

Dziady Adama Mickiewicza – w dramacie romantycznym motyw tańca nabiera
szczególnie tragicznego znaczenia. Stanowi on tło pamfletu opartego na konflik-
cie postaw. Wspaniały bal, zorganizowany przez Senatora Nowosilcowa, jest w isto-
cie balem szatańskim, którego przerwać nie może nic, nawet wtargnięcie zrozpa-
czonej pani Rollison, która przeklina Senatora za śmierć swojego syna. Taniec
podczas balu ukazuje polaryzację postaw Polaków i służy jej ocenie. Świetnie bawią
się tylko zdrajcy, kosmopolici mówiący po francusku, arystokraci pragnący zacho-
wać dawne stanowiska i przywileje, kosztem poświęcenia ojczyzny.

Lewa strona chórem
Ach jaka świetność, przepych jaki
Ach quelle beaute, quelle grace!
Prawa strona
Ach, szelmy, łotry, ach łajdaki
Żeby ich piorun trzasł!

•

Wesele Stanisława Wyspiańskiego – taniec w tym utworze odgrywa rolę szcze-
gólną. Jest on nie tylko przykładem tradycji, synonimem dobrej zabawowy, ale
i tłem rozgrywającego się dramatu nieporozumień w I akcie. Taniec wypełnia
weselną bronowicką chatę, świadczy o nieprzemijającym uroku i sile chłopskiej
kultury, ale także obnaża młodopolską ludomanię – wbrew pozorom nie jednoczy
chłopstwa i inteligencji, a uwypukla kulturowe różnice.

HANECZKA
Proszę, proszę, chwilkę w koło,
jak wesoło, to wesoło.
Jasiek dzisiaj pierwszy drużba.
JASIEK
Najmilso mi tako służba. (...)

Renesansowa radość
życia.

Epoka odrodzenia odkryła piękno ludz-
kiego ciała, wynikające z tego faktu
przyjemności, do których zalicza się
także taniec. Wielką rolę odegrał
wenecki karnawał, w czasie którego
tancerze i tancerki ubrani w maski
mogli pozwolić sobie na wiele więk-
szy „luz obyczajowy” niż zwykle.
Roztańczone pochody ludzi stanowi-
ły środowisko, w którym normy mo-
ralne i religijne przestawały mieć
znaczenie; anonimowość sprzyjała
radosnym zabawom i flirtom. Podob-
nie beztroski obraz tańca odnajduje-
my w Pieśni świętojańskiej o sobót-
ce Jana Kochanowskiego. Ludowy ta-
niec w noc kupały nawiązuje zarów-
no do tradycji chrześcijańskiej, jak
i pogańskiej. Taniec, w czasie któ-
rego skakano przez ognisko, staje się
ramą kompozycyjną sielanki; stano-
wi pretekst do wyznań miłosnych
chłopców i dziewcząt, a także do po-
chwał spokojnego, sielskiego życia.

4

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Jednak dalszy rozwój wypadków odsłania iluzoryczność tej wspólnej zabawy; Radczyni
zakazuje „pannom z dobrych domów” tańca z prostymi wiejskimi chłopcami.

Sytuacja tańca demaskuje także chłopomanię, co wyraźne jest w przypadku Pana

Młodego. Zachwyca się on urodą i barwami strojów swojej nowo poślubionej żony, ale
jednocześnie przyznaje, że nie postrzega jej jako partnerki, lecz widzi Jagusię na podo-
bieństwo barwnej, wystrojonej lalki z Sukiennic. Komiczna, ale zarazem gorzka, odsła-
niająca niemożność porozumienia jest scena rozmowy Państwa Młodych. Gdy Jagusia
skarży się, że „cisną ją buciki”, Pan Młody radzi jej, aby je po prostu zdjęła i nie rozumie
pełnej oburzenia odpowiedzi żony, że „trza być w butach na weselu”.

Tę wyjątkową rolę tańca w dramacie świetnie podkreślił Andrzej Wajda w swojej

ekranizacji Wesela. Reżyser silnie akcentuje opętańczy, szalony wir tańca, co jakiś czas
wyłaniają się z niego postacie dialogujących rozmówców. Jednak głośna muzyka i barw-
ne stroje sprawiają, że taniec nie jest bynajmniej w tle, ale zajmuje rolę równorzędną
z tekstem wypowiedzi.

Również w akcie III mamy do czynienia z tańcem, ale jest to taniec zupełnie inny;

przygrywa do niego na skrzypcach wizyjna postać Chochoła.

A zaklęte słomiane straszydło, ująwszy w niezgrabne racie podane przez drużbę patyki –
poczyna sobie jak grajek-skrzypak – i – słyszeć się daje jakby z atmosfery błękitnej
idąca muzyka weselna, cicha a skoczna, swoja a pociągająca serce i duszę usypiająca,
leniwa, w omdleniu a lak źródło krwi żywa, taktem w pulsach nierówna, krwawiąca
jak rana świeża – melodyjny dźwięk z polskiej gleby bólem i rozkoszą wykołysany.

Taniec chocholi ma wymiar tragiczny. W zwalniających obrotach letargicznego transu
weselni bohaterowie zapadają w stan marazmu i uśpienia; nie umieli skorzystać z wiel-
kiej szansy wspólnego czynu, osiągnąć narodowej zgody. Złoty róg został zgubiony, spo-
łeczeństwo polskie usypia w zaklętym, a może przeklętym korowodzie. Jednak chocholi
taniec niesie także przesłanie optymistyczne, wiosną Chochoł rozkwitnie w różę, a Pol-
ska obudzi się do wolności.

•

Tango Sławomira Mrożka – słynne w latach pięćdziesiątych tango La Cumpar-
sita wybrał polski dramaturg jako motyw przewodni swojego utworu, traktującego
o klęsce współczesnej inteligencji i reprezentowanych przez nią wartości. Wybór
tanga jest tu nieprzypadkowy, jest to taniec związany z kulturą popularną, niską,
zawierający w sobie topos miłości i śmierci, dominacji i uległości. W finałowej sce-
nie prymitywny Edek, zabójca Artura intelektualisty zaprasza, a właściwie zmusza
do tańca, Eugeniusza. Eugeniusz objawia słabość i tchórzostwo.

Edek:
Panie Geniu, zatańczymy sobie?
Eugeniusz:
Z panem… a wie pan, że nawet i zatańczę.

Edek jako zwycięzca i absolutny tyran prowadzi, wujek, podobnie jak reszta rodziny
Stomilów, bez mrugnięcia okiem podporządkowuje się. Finalne tango jest triumfem
wszystkiego, co płaskie, prymitywne i prostackie nad bezwolną inteligencją. Taniec
ten ujawnia wszystkie błędy, które doprowadziły do upadku rodziny: nadmierną wol-
ność, odrzucenie wszelkich konwencji i tradycji. Tak więc taniec pełni w pewnym sen-
sie rolę demaskatorską. Można to przesłanie odnieść także do polityki – zanegowanie
wartości moralnych musi nieuchronnie prowadzić do podległości tyranii i władzy tota-
litarnej.

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Strategia zakończenia

Przegląd tekstów kultury z różnych epok wskazuje, że taniec pełnił role nader zróżni-
cowane. W starożytności miał znaczenie rytualne i religijne, później w kulturze euro-
pejskiej ważniejszy był wymiar ludyczny i społeczny tańca. Dzieła literackie najczę-
ściej traktowały taniec jako pretekst do ukazania panoramy społeczeństwa lub
charakterystyki pewnej grupy społecznej. Niekiedy taniec stawał się nie tylko tłem,
ale i bohaterem utworu, taka sytuacja jest najczęstsza w liryce. Wielokroć taniec słu-
żył zobrazowaniu silnych, często ekstremalnych uczuć bohaterów, poprzez mowę ciała
pozwalał poznawać tajniki ludzkiej duszy. Rozwój kinematografii otworzył przed tań-
cem nowe pole „kariery”. Dziś taniec jest obecny zarówno w kinie artystycznym, jak
i popularnym (Dirty dancing).

Sposoby
uatrakcyjnienia
wypowiedzi

•

Możesz przeczytać lub odtworzyć
z taśmy magnetofonowej opisy
tańca znane Ci z literatury. Cie-
kawym rozwiązaniem będzie też
połączenie recytacji z odtworzo-
nym z taśmy podkładem mu-
zycznym, na przykład poloneza
czy oberka.

•

Zaprezentowanie z taśmy wideo
najbardziej widowiskowych frag-
mentów filmów, gdzie taniec
odgrywa istotną rolę.

•

Odtworzenie z taśmy znanych
utworów, takich jak Grande Wal-
se Brillante Ewy Demarczyk, czy
Niech żyje bal Maryli Rodowicz.

5

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

Czy mógłbyś przytoczyć dzieła malarskie, przywołujące motyw tańca?

Proponowana odpowiedź

Dzieł takich jest niezwykle dużo, i to w wielu epokach. Warto wymie-
nić między innymi ilustracje do Pana Tadeusza autorstwa Elwiro An-
driolliego, jedna z nich przedstawia rozpoczęcie poloneza. Na pierw-
szym planie widzimy Zosię w ludowym stroju, szlachciców w kontu-
szach, a za nimi być może Tadeusza w stroju napoleońskiego żołnie-
rza. Polonez jest tu symbolem wartości narodowych i patriotycznych.
Jednym z najbardziej zakochanych w tańcu malarzy był Edgar Degas.
Malował on baletnice i tancerki, solo lub w grupach, a także w trackie
odpoczynku. Ukazywał piękno tańca, ale także napięcie mięśni, malu-
jący się wysiłek na twarzach dziewcząt. Z jego obrazów można wy-
mienić miedzy innymi Prima balerinę czy Niebieskie tancerki. Niezwy-
kle ciekawy jest obraz Włodzimierza Tetmajera (Gospodarza z Wese-
la) pod tytułem Taniec w karczmie. Z ciemnego tła obrazu sugestyw-
nie wyłaniają się sylwetki roztańczonych dziewcząt w strojach ludo-
wych. W ich ubiorach dominują dwie barwy, biel i czerwień, co pod-
kreśla związek nie tylko z ludowością, ale i z polskością.

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Ramowy plan wypowiedzi

Określenie problemu

Określenie problemu

Określenie problemu

Określenie problemu

Określenie problemu

Definicja tańca. Wstępne określenie jego charakteru: religijnego i ludycznego, indywi-
dualnego i społecznego.

Kolejność prezentowanych argumentów:

Przegląd roli i funkcji tańca w różnych tekstach kultury chronologiczny lub tema-

tyczny:

•

taniec w liryce

•

taniec w epice

•

taniec w dramacie

•

taniec w filmie

•

taniec w sztukach plastycznych

Wnioski

Wnioski

Wnioski

Wnioski

Wnioski

Podkreślenie różnych funkcji tańca: motywu przewodniego, ramy kompozycyjnej, tła
lub sposobu kreacji całego utworu literackiego.