2014-11-29

1

A L E K S A N D E R Z A R Z E K A

Z A K Ł A D D Y D A K T Y K I I E F E K T Ó W K S Z T A Ł C E N I A

W Y D Z I A Ł N A U K I O Z D R O W I U

W A R S Z A W S K I U N I W E R S Y T E T M E D Y C Z N Y

Odpowiedzialność karna

pielęgniarki

Czym jest przestępstwo



czyn człowieka (działanie lub zaniechanie)



zakazany przez ustawę karną,



Bezprawny,



Zawiniony,



którego stopień społecznej szkodliwości, jest większy
niż znikomy

2014-11-29

2

Art. 2 Kodeksu Karnego



Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe
popełnione przez zaniechanie podlega ten tylko, na
kim ciążył prawny, szczególny obowiązek
zapobiegnięcia skutkowi.



TO JEST PRZEPIS DOTYCZĄCY PERSONELU
MEDYCZNEGO

Elementy przestępstwa



Podmiot – osoba która popełniła przestępstwo.

Tylko osoba fizyczna, która ukończyła 17 lat.

(wyjątkowo 15 lat)



Strona podmiotowa – zjawiska psychiczne jakie

towarzyszą zachowaniu sprawcy.



wina umyślna,



Zamiar bezpośredni – dąży do popełnienia czynu



Zamiar ewentualny – nie dąży do popełniania czynu, ale godzi

się z tym, że go popełni.



wina nieumyślna



Lekkomyślność – świadomie narusza zasady ostrożności



Niedbalstwo – nieświadomie narusza te zasady

2014-11-29

3

Elementy przestępstwa



Przedmiot – dobro, którego naruszeniem jest
popełnienie przestępstwa. (np. zdrowie, życie,
własność…)



Strona przedmiotowa – Czyn (zachowanie
sprawcy – np. podanie leku lub uchylenie się od
pomocy), skutek czynu (np. uszczerbek na zdrowiu,
ból, ale też śmierć), związek przyczynowy pomiędzy
popełnieniem czynu a skutkiem.

Rodzaje kar w prawie karnym



Kara grzywny



Kara ograniczenia wolności



Kara pozbawienia wolności



Kara 25 lat pozbawienia wolności



Kara dożywotniego pozbawienia wolności

2014-11-29

4

Grzywna



Art. 33 § 1. Grzywnę
wymierza się w stawkach
dziennych, określając liczbę
stawek oraz wysokość jednej
stawki, jeżeli ustawa nie
stanowi inaczej, najniższa
liczba stawek wynosi 10, zaś
najwyższa 540.

Grzywna



§ 2. Sąd może wymierzyć
grzywnę także obok kary
pozbawienia wolności
wymienionej, jeżeli
sprawca dopuścił się
czynu w celu
osiągnięcia korzyści
majątkowej lub gdy
korzyść majątkową
osiągnął.



§ 3. Ustalając stawkę
dzienną, sąd bierze pod
uwagę dochody sprawcy,
jego warunki osobiste,
rodzinne, stosunki
majątkowe i możliwości
zarobkowe; stawka
dzienna nie może być
niższa od 10 złotych, ani
też przekraczać 2 000
złotych.

2014-11-29

5

Kara ograniczenia wolności – art. 34 k.k.



§ 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, kara
ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc,
najdłużej 12 miesięcy; wymierza się ją w miesiącach.



§ 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności
skazany:



nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego
pobytu,



jest obowiązany do wykonywania kontrolowanej,
nieodpłatnej pracy na cele społeczne, (w wymiarze od 20
do 40 godzin w stosunku miesięcznym.)



ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu
odbywania kary.

Kara pozbawienia wolności



Kara pozbawienia wolności wymieniona
najdłużej 15 lat; wymierza się ją w
miesiącach i latach.



Dodatkowo istnieją dwie „kwalifikowane”
kary pozbawienia wolności:



25 lat



Dożywotnie pozbawienie wolności

2014-11-29

6

Rodzaje przestępstw



Występek – przestępstwo zagrożone karą
30 stawek dziennych grzywny, ograniczenia
wolności lub karą pozbawienia wolności
przekraczającą miesiąc



Zbrodnia – przestępstwo zagrożone karą
pozbawienia wolności na okres trzy lata lub
więcej

Rodzaje przestępstw – narażenie na

niebezpieczeństwo



Art. 160. § 1. Kto naraża człowieka na bezpośrednie

niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego

uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia

wolności do lat 3.



§ 2. Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad

osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze

pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.



§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2

działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze

ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do

roku.

2014-11-29

7

Rodzaje przestępstw – narażenie na

niebezpieczeństwo



Dodatkowo sąd może orzec środek karny w postaci
nawiązki na wskazany cel społeczny związany z
ochroną zdrowia



Przestępstwa z art. 160 k.k. ścigane są na wniosek
pokrzywdzonego.



Sąd może też orzec zakaz wykonywania danego
zawodu. (podobnie jak w odpowiedzialności
zawodowej)

Rodzaje przestępstw – nieudzielenie pomocy

Art. 162. Nieudzielenie pomocy

§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu

grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia

albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela

pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie

lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo

ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze

pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do

której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu

albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna

pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

2014-11-29

8

Rodzaje przestępstw – nieumyślne

spowodowanie śmierci

Art. 155. Kto nieumyślnie powoduje śmierć człowieka,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do
lat 5.



Zasadniczo przestępstwo to można popełnić jedynie
poprzez działania



Profesjonaliści z zakresu ochrony zdrowia są jednak z
mocy art. 2k.k. zobowiązani do „zapobiegnięcia
skutkowi”



Przestępstwo nieumyślnego spowodowania śmierci
mogą więc popełnić także przez zaniechanie

Rodzaje przestępstw – spowodowanie ciężkiego

uszczerbku na zdrowiu (termofor)

Art. 156. § 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w

postaci:
1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności

płodzenia,
2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej

lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej

choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej

niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego

zeszpecenia lub zniekształcenia ciała,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze

pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć

człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od

lat 2 do 12.

2014-11-29

9

Przedawnienie karalności



Art. 101. § 1. Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli
od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1) 30 - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,
2) 20 - gdy czyn stanowi inną zbrodnię,
2a) 15 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą
pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,
3) 10 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą
pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,
4) 5 - gdy chodzi o pozostałe występki.

Przedawnienie wykonania kary



Art. 103. § 1. Nie można wykonać kary, jeżeli od
uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło
lat:

1) 30 - w razie skazania na karę pozbawienia
wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą,
2) 15 - w razie skazania na karę pozbawienia
wolności nie przekraczającą 5 lat,
3) 10 - w razie skazania na inną karę.

2014-11-29

10

Zatarcie skazania



Zatarcie skazania polega na tym, że po upływie
określonego czasu fakt skazania uważa się za
niebyły tak jakby przestępstwa nigdy nie
popełniono.



Terminy od 1 roku do 10 lat



Nie podlegają zatarciu przestępstwa pedofilii,
kazirodztwa, czy propagowania pornografii
dziecięcej

Zasady procesu karnego



PROCES KARNY SKLADA SIĘ Z
NASTĘPUJĄCYCH STADIÓW:
postępowanie przygotowawcze (prokuratura),
postępowanie jurysdykcyjne (sądy), w tym:
główne i odwoławcze - apelacyjne,
postępowanie wykonawcze.

2014-11-29

11

Zasady procesu karnego



zasada prawdy materialnej (obiektywnej) – zgodnie z
nią wszelkie rozstrzygnięcia organów procesowych
powinny być oparte na prawdziwych ustaleniach
faktycznych



zasada swobodnej oceny dowodów



zasada obiektywizmu (suspectus, inhabilis)



zasada bezpośredniości



zasada skargowości – postępowanie wszczynane jest
na żądanie uprawnionego oskarżyciela

Zasady procesu karnego



zasada kontradyktoryjności



zasada legalizmu



zasada domniemania niewinności – oskarżonego uważa
się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie
udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem



zasada jawności – sentencja wyroku, oraz, co do zasady,
rozprawa, są jawne



zasada in dubio pro reo – wszelkie niedające się usunąć
wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść oskarżonego



zasada prawa do obrony.

2014-11-29

12

Praktyka

2014-11-29

13

P Y T A N I A ?

Dziękuje